Opleiding Duurzaam Gebouw

Leefmilieu Brussel

SWW: theoretische inleiding

Jonathan Fronhoffs

CENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw :

ENERGIE

3

DOELSTELLINGEN

● KENGETALLEN SWW

● PRODUCTIE SWW:

► PRINCIPES

► METHODEN

● VERDELING SWW

● AFGIFTE SWW

● Reglementering (legionella, EPB)

3

OVERZICHT

● KENGETALLEN SWW

● PRODUCTIE SWW:

► PRINCIPES

► METHODEN

● VERDELING SWW

● AFGIFTE SWW

● Reglementering (legionella, EPB)

4

KENGETALLEN

5

KENGETALLEN

● Huishoudelijk waterverbruik*

› Douche: 6 tot 12 (tot 20!) l/min @ 40°C

› Bad: 150 tot 200 liter @ 40°C

› ~ 60 l warm water / persoon / dag @ 40 °C

* België 1993

Toepassing Verbruik

l / pers / dag

Verbruik

%

Voeding, vaatwas 6 5

Hygiëne 48 40

Wassen 24 20

Kuisen 12 10

WC 30 25

Totaal 120 100

5

KENGETALLEN

● Huishouden: hoeveel liter @ 60°C?

Gegevens:

› Leidingwater: 10°C Tc = 10°C

› Warm water: 60°C Th = 60°C

› 60 l aan 40°C (huishouden)

Vm = 60 l, Tm 40°C

› Vc + Vh = Vm = 60l

Gevraagd: Vh = ?

KENGETALLEN

7

● Berekening:

Q = m.c.ΔT (warmtehoeveelheid)

Qc + Qh + Qm = 0 (totale warmtestroom = 0)

cc = ch = cwater = 4.186 J/(kg.K) (soortelijke warmte)

V ~ m

Vc (Tm-Tc)+Vh(Tm-Th) = 0

(Vm – Vh) (Tm-Tc)+Vh(Tm-Th) =0

Vh = Vm . (Tm-Tc) / (Th-Tc)

Vh = 60 . (40-10)/(60-10) = 36 liter

Vc = 24 liter

●Huishouden: hoeveel energie voor 36

liter @ 60°C?

Gegevens:

› Leidingwater: 10°C Tc = 10°C

› Warm water: 60°C Th = 60°C, Vh=36 l

› 1 kWh E = P.t 1.000 Watt.3.600 s =

3.600.000 Joule = 3,6 MJ

Gevraagd: E = ?

6

KENGETALLEN

●Berekening:

Q = m.c.ΔT (hoeveelheid warmte in Joule)

m = 36 liter = 36 kg

cwater = 4186 J/(kg/K)

Q = 36kg . 4186 J/(kg/K).(60-10)

Q = 7534800 Joule = 2,093 kWh / persoon / dag

Q = 763,95 kWh / persoon / jaar

Q = 3055,78 kWh / 4 personen / jaar

6

KENGETALLEN

7

KENGETALLEN

● Dimensioneren

Ontwerpdebiet = statische vraag met 2

parameters:

› Gebruikersprofiel

› Aantal en type toestellen

7

KENGETALLEN

7

KENGETALLEN

KENGETALLEN

13

5

KENGETALLEN

● Watergebruik / gebouw

Gebouw Daggebuik Waarvan warm

Hotel 200 l per bed

Jeugdhotel 90 l per bed

Kantoorgebouw met

kantine

45 l per bediende 10 l / dag / maaltijd

Kantoorgebouw

zonder kantine

40 l per bediende 4 l / dag / maaltijd

Kleuter/lagere school 15 l per leerling

Middelbare school 20 l per leerling

Restaurant 7 l per maaltijd

5

KENGETALLEN

● Watergebruik / toestel

* 4-10 liter per spoeling

Toestel Warm l/s Koud l/s

Vaatwasmachine 0,15

Wasmachine 1,00

Douche 0,10 0,10

Ligbad 0,15 0,15

Gootsteen 0,07 0,07

Lavabo 0,07 0,07

WC 0,70*

Urinoir 0,30

3

OVERZICHT

● KENGETALLEN SWW

● PRODUCTIE SWW:

► PRINCIPES

► METHODEN

● VERDELING SWW

● AFGIFTE SWW

● Reglementering (legionella, EPB)

10

VERWARMINGSPRINCIPES

● DIRECT GESTOOKT

● SEMI DIRECT GESTOOKT / SEMI

ACCUMULATIE

● ACCUMULATIE

11

VERWARMINGSPRINCIPES

● DIRECT GESTOOKT

11

11

VERWARMINGSPRINCIPES

● SEMI DIRECT GESTOOKT / SEMI

ACCUMULATIE

11

13

VERWARMINGSPRINCIPES

● ACCUMULATIE

14

VERWARMINGSPRINCIPES

Direct

Gestookt

Semi Direct / Semi

Accumulatie

Accumulatie

Stilstandsverliezen + - -

Vermogen + + +

Snelheid vermogen - + +

Continu vermogen + + -

3

OVERZICHT

● KENGETALLEN SWW

● PRODUCTIE SWW:

► PRINCIPES

► METHODEN

● VERDELING SWW

● AFGIFTE SWW

● Reglementering (legionella, EPB)

PRODUCTIEMETHODE

25

Verbrandingsketel

Warmtepomp

Zonneboiler

Vuur

Elektrisch

Biomassa

PRODUCTIEMETHODE

26

Gas / mazoutketel

PRODUCTIEMETHODE

27

Brandstof GAS MAZOUT

Beschikbaarheid - +

Prijs - +

Onderhoud + -

Rendement + -

PRODUCTIEMETHODE

28

Warmtepomp

PRODUCTIEMETHODE

29

Warmtepomp

►Aarde

►Lucht

►Water

Video

http://www.heizung.de/de/lexikon/u_bis_z/waermepumpe__funktionsweise/frameset.html

PRODUCTIEMETHODE

30

Warmtepomp

Geschikte ondergrond

Warmte EN koudevraag in evenwicht

PRODUCTIEMETHODE

31

Zonneboiler

PRODUCTIEMETHODE

32

Zonneboiler

Voldoende behoefte aan SWW

Rentabiliteit berekenen

PRODUCTIEMETHODE

33

Vuur

PRODUCTIEMETHODE

34

Elektrisch

Hoog rendement

Dure energie

Stilstandsverliezen

PRODUCTIEMETHODE

35

Biomassa

36

PRODUCTIEMETHODE

Alles hang af van de omgeving

Alles hang af van de omgeving

PRODUCTIEMETHODE

37

Alles hang af van de omgeving

PRODUCTIEMETHODE

38

3

OVERZICHT

● KENGETALLEN SWW

● PRODUCTIE SWW:

► PRINCIPES

► METHODEN

● VERDELING SWW

● AFGIFTE SWW

● Reglementering (legionella, EPB)

VERDELING

● LEIDINGEN

► Tracés zo kort mogelijk

► Altijd proberen isoleren > verliezen beperken

► Koud water proberen isoleren > legionella

► Isoleren tegen condens

40

3

OVERZICHT

● KENGETALLEN SWW

● PRODUCTIE SWW:

► PRINCIPES

► METHODEN

● VERDELING SWW

● AFGIFTE SWW

● Reglementering (legionella, EPB)

AFGIFTE

Er zijn drie vormen van warmteoverdracht:

● 1. Geleiding (conductie) Dit is warmteoverdracht binnen de

desbetreffende stof, waarbij warmte stroomt van deeltjes met de hogere

kinetische energie (temperatuur) naar minder energierijke (koudere)

deeltjes.

● 2. Straling (radiatie) Dit is warmteoverdracht tussen twee lichamen, die

niet met elkaar in aanraking zijn zonder gebruik te maken van een

tussenstof. Het ene lichaam is warm en geeft daardoor veel

elektromagnetische straling af en verliest zo warmte, en het andere

lichaam absorbeert een deel van de binnenkomende straling en zet die

om in warmte.

● 3. Stroming (convectie) Dit is warmteoverdracht door verplaatsing van

een warme vloeistof of een warm gas, of van een koude vloeistof of een

koud gas.

42

AFGIFTE

Soorten verwarming

► Elk verwarmingstoestel zal de lucht van de kamer

opwarmen, dus een toestel met 100 %

stralingswarmte bestaat niet.

► Stralingswarmtetoestellen: toestellen die tussen 50

en 100 % stralingswarmte voortbrengen.

RADIATOR

► Convectietoestellen: toestellen die tussen 50 en

100 % convectiewarmte voortbrengen.

CONVECTOR

43

AFGIFTE

STRALING

44

45

AFGIFTE

CONVECTIE

46

3

OVERZICHT

● KENGETALLEN SWW

● PRODUCTIE SWW:

► PRINCIPES

► METHODEN

● VERDELING SWW

● AFGIFTE SWW

● Reglementering (legionella, EPB)

23

REGLEMENTERING

LEGIONELLA

► FEDERAAL: KB 4 augustus 1996 bescherming biologische

agentia

► VLAAMS GEWEST: Besluit Vlaamse regering van 9 februari

2007: maatregelen voor verschillende inrichtingen

► WAALS GEWEST: 2 Waalse Besluiten met maatregelen voor

zwembaden van 13 maart 2003

► BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST: Bestluit van

Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 10 oktober 2002

23

REGLEMENTERING

LEGIONELLA

► Maatregelen Vlaanderen:

1. Watervoorzieningen in hoogrisico-instellingen (publiek toegankelijke

inrichtingen die gericht zijn op de behandeling, verzorging of

huisvesting van gevoelige personen)

2. Watervoorzieningen in matigrisico-instellingen (publiek

toegankelijke inrichtingen met een collectieve

warmwatervoorziening)

3. Koeltorens

4. Klimaatregelingssystemen met luchtvochtigheidsbehandeling

5. Tandheelkundige units

6. Exposities

► 1 tem 3: Best Beschikbare Techniek (BBT) van emis

23

REGLEMENTERING

LEGIONELLA: RISICO

• Bacterie:

› Overleven in water tussen 0 en 63°C

› Vermeerderen vooral tussen 25 en 45°C

› Groei maximaal tussen 30 en 40°C

► Doden van bacterie:

› 5 minuten bij 60°C

› 1,5 minuten bij 70°C

› ½ minuut bij 80°C

23

REGLEMENTERING

LEGIONELLA: ALGEMENE MAATREGELEN

► Stagnering van water vermijden

› Dode leidingen vermijden

› Waterbuffers beperken (alternatief: buffer dood water en ww)

► Opwarming koudwaterleidingen vermijden

► Warm water steeds boven 60°C houden

► Warmwaterleidingen regelmatig spoelen op hoge temperatuur

24

REGLEMENTERING

EPB - VERWARMING

Wat zijn de nieuwe verplichtingen?

● Periodiek onderhoud van de verwarmingsketels

● Hebt u een verwarmingsketel van meer dan 20 kW, dan dient een

erkend vakman deze regelmatig te controleren. Deze controle

behelst het reinigen van de ketel en van het rookafvoersysteem, het

afstellen van de brander, en het verifiëren van bepaalde vereisten,

met name wat betreft de uitstoot van de ketel in werking.

● Hoe vaak dient deze controle te gebeuren?

► Jaarlijks voor de stookolieketels

► Driejaarlijks voor de gasketels

● Wie is onderworpen aan deze verplichting?

► De eigenaar moet ervoor zorgen dat de controles gebeuren.

24

REGLEMENTERING

EPB - VERWARMING

Wat zijn de nieuwe verplichtingen?

● De oplevering van een nieuw verwarmingssysteem

● Als u uw vroegere ketel vervangt of als u er een nieuwe

installeert, moet uw verwarmingssysteem door een erkend vakman

worden opgeleverd. Deze oplevering heeft als doel te laten

controleren of de installatie - de regeling, de isolatie van de buizen,

de ventilatie van het stooklokaal, de kwaliteit van de verbranding en

de gasuitstoot, de trek van de schoorsteen, ... – correct plaatsvond.

● Wie is onderworpen aan deze verplichting?

► Elke eigenaar dient deze verplichting na te leven.

● In elk geval zal de erkende vakman u een officieel attest

overhandigen, zoals voorgeschreven door de nieuwe EPB-

verwarmingsreglementering.

54

● www.energieplus-lesite.be

Interessante tools, websites,..:

Gids Duurzame Gebouwen:

● www.leefmilieubrussel.be/gidsduurzamegebou

wen

● Fiches ENE 8 – ENE 10

55

● Water verwarmen kost ENERGIE

● Productiemethode warm water: SITUATIEGEBONDEN

● Isoleer leidingen

● Opletten voor legionella!

● EPB-verwarming erkende installatie en controle (Brussel)

TE ONTHOUDEN

25

CENERGIE

: + 32 3 271 19 39

Kasper Derkinderen

E-mail: [email protected]

CONTACT