-
ELIKADURA PRODUKTUENETIKETAK
KONTSUMO ARAZOBATEN AURREAN...
Datu batzukKONTSUMOA ETA NAGUSIAK 2008
2009 URTEA
IBILBIDEA
ELIKADURA PRODUKTUENETIKETAK
ENERGIARENKONTSUMOA ETA AURREZPENA
ENERGIAREN KONTSUMOA ETA AURREZPENA
KONTSUMO ARAZOBATEN AURREAN...
Datu batzukKONTSUMOA ETA NAGUSIAK 2008
IBILBIDEAIKUSITAKO PRODUKZIO ZENTRUETATIK ETAZERBITZUETATIK
ontsumoa eta nagusiakD
. L.:
BI-
3914
-07
ZENBAKIA3
-
2008ko “kontsumoa eta nagusiak” programari buruzko datu
batzukontsumoaeta nagusiak
������
�������
�����
��������
�����
�������
������
��������
�����
���������
�����
�����������
�������
������
��������
KONTSUMOA ETA NAGUSIAK programa, kontsumoaren
alorrekoprestakuntza-programa bat da, eta astero garatzen da hori
eskatzen dutenEAEko nagusien zentroetan. 2008ko edizioari buruzko
datuak ondorengografiko hauetan irudikatuta daude.
��������� �����
�
�
�
!
"
#
�
�
$
����%������
�����������
���������
"& "&
��
$
'
!
#
�
$!
$#
$�
$
'
!
#
�
Guztira, Bizkaiko, Arabako etaGipuzkoako Nagusien 30
Zentrokparte hartu dute 2008.urtean.
jatorria
Segurtasunaren eta osasunaren eremuarekin lotutako gaiak
eskatzen dituztegehienbat zentroek: “Elikadura eta nutrizioa”,
“Adinduen segurtasuna” eta“Medikazioa eta automedikazioa”.
eskatutako edukiak
59 hitzaldi, beste hainbeste presta-kuntza-gela eta 22 bisita
egin dira.
egindako jarduerak
bisitatutako zerbitzueta ekoizpen zentroak
1050
900
750
600
450
300
150
0Hitzaldiak Prestakuntza
ikastaroakBisitak
Emakumeak
Gizonak
Gizonak
Gizonak
Emakumeak
Emakumeak
A.C.O.T.E. Elkartea (Bilbao)Zorrotzako Jubilatuen eta
Pentsionisten Elkartea (Bilbao)
Udaberri Jubilatuen eta Pentsionisten Elkartea (Zarautz)Zargazte
Elkartea (Barakaldo)
Bego-Oña Jubilatuen Elkartea (Bilbao)Artziniegako Jubilatuen
Elkartea (Artziniega)
Gure Etxea (Larrabetzu)Zorrotza BBK Jubilatuen Etxea
(Bilbao)Villanueva Zentroa (Portugalete)
Anaitasuna Elkartea (Berriatua)Zurbaran BBK Jubilatuen Etxea
(Bilbao)
Berango Jubilatuen Etxea (Berango)Centro Sociocultural de
Mayores Landazuri (Vitoria-Gasteiz)
Centro Sociocultural de Mayores El Pilar (Vitoria-Gasteiz)BBK
Jubilatuen Etxea (Basauri)
Forum 50-70 (Vitoria-Gasteiz)Goiuriko Ama Jubilatuen eta
Pentsionisten Elkartea (Iurreta)Amigos de los Mayores Elkartea
(Bilbao)Gure Pakea Zentroa (Portugalete)
“Las Cuatro Torres” Pentsionisten Elkartea
(Vitoria-Gasteiz)Orobione (Lazkao)
Etxebarri Bekoa Jubilatuen eta Pentsionisten Elkartea
(Etxebarri)Centro Sociocultural de Mayores San Prudencio
(Vitoria-Gasteiz)
Toki Argi (Arrasate)BBK Jubilatuen Etxea (Sestao)BBK Jubilatuen
Etxea (Bermeo)
Arangoiti BBK Jubilatuen Etxea (Bilbao)BBK Jubilatuen Etxea
(Portugalete)Escuela Hogar de la Parroquia de La Sagrada Familia
(Bilbao)Virgen de Oro Jubilatuen, Elargunen eta Pentsionisten
Elkartea (Murguia)
zentro parte-hartzaileak
parte-hartzaile kopurua3.059 pertsonek parte hartu dute
pro-gramako jardueretan, grafiko honetanikusten den bezala:
2 kontsumoa eta nagusiak ‘09
-
3kontsumoa eta nagusiak ‘09
ibilbidea ikusitako produkzio zentruetatik eta zerbitzuetatik
ontsumoaeta nagusiak
Bisita hauen helburua ondasunen eta zerbitzuen zentroetara
hurbiltzea da, “in situ” ikus ditzaten han egiten dituzten
produktuak, ekoizpen-prozesuaren alderdigarrantzitsuena eta
antolakuntza-eredua. Bisitaren helburuak kontsumitzaile
direnaldetik dituzten interesak defendatzea eta sustatzea da, eta
bertan kalitatea,zerbitzua, banaketa eta kontsumitzailearentzako
arreta azpimarratzen dira.“Kontsumoa eta Nagusiak” programaren
edizio honetan, ekoizpen eta zerbitzu-zentro hauek bisitatu
ditugu.
Metro Bilbao Tunel luzeakikusteaimprezioa sortuzitzaien.
Operazio bulego zentrala bisitatu eta Metroa barru barrutik
ikusizuten.
■ BBK Jubilatuen Etxea (Portugalete) ■ Escuela Hogar de la
Parroquia de La Sagrada Familia (Bilbao)
Elikagaienetiketatzearentailerragustokoa izanzuten,
beraiengailetak etaetiketa sortuzutelako.
Kontsumo Gelak Bilbao, Vitoria-Gasteiz eta Donostia-San
Sebastián
■ A.C.O.T.E. Elkartea (Bilbao) ■ Zorrotzako Jubilatuen eta
Pentsionisten Elkartea (Bilbao)■ Bego-Oña Jubilatuen
Elkartea
(Bilbao)
■ Centro Sociocultural de MayoresLandazuri (Vitoria-Gasteiz)
■ Centro Sociocultural de MayoresEl Pilari (Vitoria-Gasteiz)
■ Forum 50-70 (Vitoria-Gasteiz)
Kontsumo arduratsuari buruzko hainbat gauza ikasteko eta
tailerretan
gogotsu parte hartzeko leku aproposa.
Oizeko Parke EolikoaKontsumoa eta Nagusiak programari esker,
haize errotak barrualdetiketa kanpoaldetik ezagutzeko aukera izan
zuten.
Hunkitutageratu ziren,haize errotatamainugatiketa
zaratagehiagoegiten zutelapentsatzenzutelako.
■ Udaberri Jubilatuen eta Pentsionisten Elkartea (Zarautz)■
Zorrotza BBK Jubilatuen Etxea (Bilbao)■ BBK Jubilatuen Etxea
(Bermeo)
Cafés La FortalezaLantegia barrutik eta kafe
aren produkzioa eta distribuzioa
ezagutu zuten.
Kafearendastapenaasko gustatuzitzaien,beraien iritziakontuan
izangozutelako kafeamerkaturatzekoorduan.
■ Toki Argi (Arrasate)■ Centro Sociocultural d
e Mayores San Prudencio (Vitoria-Gasteiz)
■ Club de Jubilados/as, Viudos/as y Pensionista
s Virgen de Oro (Murguia)
Getxoko Ingurugiro AretoaMurriztea, berrerabiltzea eta
birziklatze kontzeptuak ezagutu zituzten.Hainbat zaborsortzen
zutela,ez zuten
pentsatzen.
■ Zargazte Elkartea (Barakaldo) ■ Artziniegako Jubilatuen
Elkartea (Artziniega) ■ Villanueva Zentroa (Portugalete) ■ Amigos
de los Mayores Elkartea (Bilbao)■ Gure Pakea Zentroa (Portugalete)■
Etxebarri Bekoa Jubilatuen eta Pentsionisten Elkartea
(Etxebarri)
■ BBK Jubilatuen Etxea (Sestao)■ BBK Jubilatuen Etxea
(Basauri)
eta zer gustatuzaie gehien?
-
kontsumo arazo baten aurrean...
4 kontsumoa eta nagusiak ‘09
ontsumoaeta nagusiak
Saltoki edo establezimenduren batean erreklamazio bat jartzeko
beharra sentitzendugunean, eman beharreko pausoak zeintzuk diren ez
dakigula ohartzen garagehienetan.
Erreklamaziorik egiteko beharra eduki ez dezagun, gatazkak
saihesteko modurikonena behar bezalako informazioa lortzea da.
KIUBetan (Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Informaziorako
Udal-bulego-etan).
Eusko Jaurlaritzaren Industria, Merkataritza eta Turismo Saileko
Lurral-de Bulegoetan.
Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Elkarteetan.
KONTSUMITZAILEAREN ETA ERABILTZAILEAREN ARRETARAKO DOAKO
TELEFONO ZENBAKIA:
900 600 500
Non lor dezaket informazioa
kontsumo arazokontsumoarazo
KIUB
baten aurrean...
-
kontsumo arazo baten aurrean...
5kontsumoa eta nagusiak ‘09
ERREKLAMAZIO ORRIEK 3 KOPIAdituzte:
Kopia Zuria: Orijinala; behar den doku-mentazio guztiarekin
batera KIUBera edotaEusko Jaurlaritzaren Industria,
Merkataritza
Gure eskubideak jakin ondoren, eta egokia baderitzogu, gure kexa
adierazikodugu. Horretarako, honako PAUSO hauek eman behar
ditugu:
ontsumoaeta nagusiak
eta Turismo Saileko Lurralde Bulegoetakobatera igorri behar dugu
kopia zuria.
Kopia Berdea: Egindako erreklamazioarenfrogagiria izango da
guretzat, eta gukgorde beharko dugu.
Kopia Arrosa: Merkatariari edo zerbitzuaeskaini digunari emango
diogu.
Horrela, Administrazioaren BITARTEKO-TZAREN bitartez
adiskidetasunez-ko akordio bat lortzensaiatuko gara berriz.
Konponbide egokiriklortzen ez bada, KON-TSUMOKO
ARBITRAJESISTEMARA joko dugu;auzibidetik kanpokoprozedura bat da
siste-ma hori, alderdi guztiaklibreki atxikitzen diraborondatezko
prozedu-ra horretara, eta ebazpe-nari lotetsita geratzendira;
arbitraje-prozedura-ren epaiari LAUDO deri-tzo, eta aplikatu
eginbehar da ezinbestean.
Kontsumo-gatazka bateanenpresarekin akordioriklortu ezin denean
(enpresak ez badu onar-tzen Kontsumoko Arbitraje Sistemaren
peanjartzea eta Administrazioaren edo elkarteenbitartekotzak ez
badu fruiturik ematen),JUSTIZIA AUZITEGIETAN salaketa bataurkezteko
aukera geratzen zaigu.
Kasu horietan, Kontsumitzaileen era Era-biltzaileen Elkarte
batera jotzea komenida, kasua aztertuko baitu auzibidean auke-rarik
egon litekeen ikusteko. Bete beharrekobaldintza bakarra elkartekide
izatea izanik,kontsumitzaileak doako aholkularitza etadefentsarako
eskubidea eduki ahal izan-go du —betiere 900 -tik beherako
zenba-tekoak erreklamatzen diren kasuetan—,erakunde horien eta
Eusko Jaurlaritzarenartean lortutako akordio bati esker.
3
4
Establezimenduarekin ADISKIDETASU-NEZKO AKORDIO bat lortzen
saiatu.
Akordiorik lortzen ez bada, berriro ERRE-KLAMATU IDATZIZ
erreklamazio-orri batenbitartez, erreklamazioa jasota gera
dadin;erreklamazio-orriak edukitzeko betebeharradute establezimendu
guztiek. Gure etxetikgertuen dugun KIUBera (Kontsumitzaileeneta
Erabiltzaileen Informaziorako Udal-Bulegora) edota Eusko
JaurlaritzarenIndustria, Merkataritza eta Turismo Saile-ko Lurralde
Bulegoetara eraman beharkodugu erreklamazio-orri hori.
ERREKLAMAZIO ORRIA:
1
2
-
elikadura produktuen etiketak
6 kontsumoa eta nagusiak ‘09
ontsumoaeta nagusiak
Gaur egun, kontsumitzaileok gero eta produktugehiago ditugu
eskueran, eta hori horrela, askotan,erosten ditugun produktuei
dagokienez, usteduguna ez dator bat errealitatearekin.
Horrekgarrantzi handia duenez gero (ez bakarrik izandezakegun kalte
ekonomikoagatik, baita horrelakoegoerek gure osasunean eragin
ditzaketen kalte-engatik ere), legedia behin eta berriz saiatzen
daelikadura-produktuen etiketak arautzen eta beraz,merkatuaren
eskakizunetara egokitzen.Araudia oso luzea da, eta beraz, luze joko
luke eli-kadura-produktu bakoitzaren etiketak bete behardituen arau
guztiak zerrendatzea, baina guztietara-ko kontuan hartu behar diren
oinarrizko hainbatarau badaude.Elikagai guztiek, banaka enbasatuak
ala ez, etike-ta izan behar dute. Hau da, arraina erostean,
esatebaterako, bai gure auzoko arrandegira joatenbagara, eta bai
saltoki handi batera joaten bagara,araudi berezia bete behar dute
produktuek beti.Arrain-denden kasuan, prezioa adierazten
duenkartelean edo oholtxoan azalduko da etiketa, etaazalera handien
kasuan, enbaseari itsatsita.Estatu osoan merkaturatzen diren
produktuenkasuan, etiketetako informazioa gaztelaniaz adie-razi
behar da beti. Horretaz gain, Europar Batasu-neko araudiaren
arabera, etiketetan gutxienezkozenbait kontzeptu adierazi behar
dira. Honahemen gutxienezko kontzeptu horiek:
Produktuaren izen komertziala. Produktuaren izena,
sozietate-izena, eta fabrika-tzailea edo
enbasatzailea.Osasun-erregistroa. Azken produktuaren osagaiak eta
osagai bakoi-tzaren pisua, handienetik txikienerako hurrenke-ran.
Produktuaren iraungitze- edo iraupen-data. Sorta-zenbakia. Pisu
garbia, litrotan, kilotan, eta abarretan. Elikagaia nola
kontserbatu behar den. Elikagaia nola kontsumitu eta erabili behar
den.
Produktuak gehigarririk badu, zerrendaturik adie-razi behar
dira; hala ere, bakoitzari dagokion zen-bakiarekin edota izenarekin
adieraz daitezke, hauda, “E-954” edo “sakarina”.Produktuaren
jatorria Europakoa ez bada, zeinherrialdetik datorren adierazi
behar da. Edarien kasuan, % 1,2tik gorako alkohola
badute,alkohol-bolumena adieraztea beharrezkoa da. Etiketei buruzko
legedian egindako azken ahalegi-nek elikadura-alergiak dituzten
pertsonak babestunahi dituzte. Horrela, ezarri denez, produktua
fabri-katzean arauan zehaztutako substantzietako baterabili bada
(fruitu lehorrak, krustazeoak, arrau-tzak, eta abar, edota horien
deribatuak), edo fabri-ka berean produktu horiekin lan egiten bada,
etike-tan argi adierazi behar da.
AINHOA MENDIOLA. Kontsumo Teknikaria. Portugaleteko KIUB
elikaduraproduktuen
etiketak
-
energiaren kontsumoa eta aurrezpena
7kontsumoa eta nagusiak ‘09
ontsumoaeta nagusiak
Munduan kontsumitzen den energia asko,etxean erabiltzen da.
Hozkailua,argiztapena eta berogailua dira energiagehien
kontsumitzen dutenak.
Energia aurrezteko eta elektrizitateapremiagabe ez erabiltzeko,
hemendituzue aholku batzuk:
energiaren kontsumoaeta aurrezpena
ETXETRESNA ELEKTRIKOAK
Horrelako tresnak erostera-koan, aukera itzazu A klaseedo
kategoriako energia-etiketa dutenak, prestakun-tza bardinak dute
eta ener-gia aurrezten baitute.
Saia zaitez ontzi-garbigailuaerabat beteta dagoenean erabiltzen.
Karga erdianerabiltzen duzunean, baliatu programa laburrakedo
ekonomikoak. Sartu aurretik, platerak ureta-tik pasa behar
badituzu, erabili ur hotza.
Behar duzun baino hozkailu handiagorik ezerosi. Izozkailuan
metatzen den izotzak 4-5 mm-ko lodiera izan baino lehenago
desizoztu beharduzu. Horrela, %30eraino aurreztu daiteke.
Badira merkatuan karga erdiko programakdituzten garbigailuak.
Era honetakoek nabar-men gutxitzen dute kontsumoa. Garbitu
garbi-gailuaren iragazkia aldian-aldian, hobeto ibil-tzeaz gain,
energia aurreztuko duzu.
BESTE APARATU ELEKTRIKO BATZUK
Aparatu elektrikoetako pilotua ez utzi piztuta,energiaren %15
aurreztuko duzu.
Ekipo ofimatikoak erostera-koan, aurrezpen sistema di-tuztenak
aukeratu. Sistemahauei esker, denbora tartejakin bat igarota
ekipoak erabili gabe, kontsumogutxiko egoerara pasarazten da
ekipoa.
ARGIZTAPENA
Argirik hoberena, eguzki argia da. Naturala,doanik eta gutxien
kontaminatzen duena.
Hormak eta sabaiak kolore argiz pintatzeakomeni da, argi
naturala hobeto aprobetxatzenbaita, eta, beraz, argi artifiziala
gu-txiagotan erabiliko da.
Kontsumo txikiko lanparak erabi-li, denbora luzez erabiltzen
direntokietan, energiaren %80a aurrez-ten da.
Argi handiagoa behar duten etadenbora luzez piztuta egoten diren
tokietan, adibi-dez, sukaldean, lanpara fluoreszenteak erabil-tzea
komeni da.
BEROGAILUA
Berokuntza-sistemak ez dira era-bili behar bero izateko, hotz
ezizateko baizik.
Termostatoa 20-21 °C-ko tenpe-raturan erregulatzea komeni
da;horixe baita tenperaturarik egokie-na etxebizitzan. Gauean,
berogai-lua itzaltzea edo termostatoa 17-19°C-ko tenpe-raturan
erregulatzea komeni da.
10 minutu nahikoa da gela bat aireztatzeko.Gogoratu, aire hotza
berotzea oso garestia dela.
Ez estali, ezta oztopatu ere, erradiadoreak,modu egokian
funtzionatzeko aireak libreki zirku-latu behar baitu.
A++125%
A+
A
B
C
D
E
F
G
Informazio gehiagorako: www.eve.es ENTE VASCO DE LA ENERGIA
energiaren kontsumoaeta aurrezpena
-
8 kontsumoa eta nagusiak ‘09
Aldizkari hau urtekaria da, eta diseinua adinekoen zentro
parte-hartzaileguzrien eta “Kontsumoa eta Nagusiak” programako
laguntzaile guztienemaitza izando da. Beraz, bertan parte hartu
nahi baduzue, zuen esperientziakposta-kutxa hinetara bidali
besterik ez duzue: 3035 posta-kutxa, 48080Bilbao (Bizkaia)
ontsumoaeta nagusiak
Kontsumoko prestakuntza-jarduerak eskatu ahal izango
diraKONTSUMO GELAK zentroetan, Eusko Jaurlaritzaren Kontsu-mo eta
Industria Segurtasuneko Zuzendaritzaren PrestakuntzaZentroetan.
Informazio gehiago: Gasteiz: 945016600, Bilbo:944032220 eta
Donostia-San Sebastián 943022590.
kontsumo gelakGure jardueretan partehartu duten
NagusienZentroei.
Zekitenaren berri emandiguten laguntzaileei.
Bisitak egiten uzten digutenekoizpen eta zerbitzuzentroei.
eskerrak
MERKEALDIAK: ALDE ONAK ETA ALDE TXARRAKMerkealdien garaia une
egokia izan daiteke behar duzu hori erosteko.
Dena den, ez ezazu pentsatu gabe erosi; begira iezaiezu zure
benetako premiei eta zure baliabide ekonomikoei.
KONTUZ IBILI PUBLIZITATE FINANTZARIOAREKINEz zaitzala engaina
publizitate erakargarriak. Ondo informa zaitez, galdetu zer
baldintza
eta komisio duten, eta batez ere, galdetu interes-tipoei buruz.
Ez ezazu kontratatu kreditu azkarrik, ez eta finantza-bitartekarien
bidezkorik ere; zor gehiago pilatzeko arriskua baitakar.
TELEFONO BIDEZKO ESKAINTZAK, IDATZIZKO KONTRATUANTelefonoz
eskaintza bat jasotzen baduzu, eskatu beti idatziz bidaltzeko.
Interesik ez baduzu, ez ezazu baietz erantzun zerbait galdetzen
dizutenean edoproposamenak entzutean; izan ere, kontratuari baietz
esaten ari zarela uler dezakete.
ESKUKO TELEFONOAREN FAKTURA, INFORMAZIO BALIAGARRIAAzter ezazu
telefono-faktura. Ez ezazu alferrik hitz egin, eta, batez ere, saia
zaitez ordu-tarte
merkeenean deitzen. Beharrezkoa bada, alda ezazu kontratu-mota.
Gogoratu telefono finkotikegindako deiak merkeagoak direla.
GURE DATUAK BABESTUTA, ESKUBIDE BATZerbait erostean, edo
kontratu bat sinatzean, behar-beharrezkoak diren datuak bakarrik
eman itzazu.
Ez zaitez fida, eskaintzen dizuten zerbitzua ikusita,
gehiegizkoak diren datuak edo beharrezkoak ez direnak eskatzen
badizkizute.
JOSTAILU SEGURUA, JOSTETA EGOKIAJostailu bat erostean, aukeratu
jostailu segurua, erraz apurtzen ez direnak, dudako jatorria ez
duena
eta material toxikorik ez dituena; CE markadun etiketak esango
dizu produktu horrek segurtasun-baldintza guztiak betetzen
dituela.
KONTSUMO ARDURATSUA,gure esku