Onkolojik Aciller ve Hemşirelik Yaklaşımları: Nörolojik Aciller Yrd. Doç. Dr. Figen Işık Esenay Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Sağ. Ve Hast. Hem. XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi, 4-8 Mayıs 2016, Çeşme
Onkolojik Aciller ve Hemşirelik
Yaklaşımları: Nörolojik Aciller
Yrd. Doç. Dr. Figen Işık EsenayAnkara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Sağ. Ve Hast. Hem.
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi, 4-8 Mayıs 2016, Çeşme
Giriş
Primer kanser veya tedavisi = hayatı tehdit eden
komplikasyonlar riski
Nörolojik komplikasyonlar, çocuk hastaların %5-30’unda
görülen ve hayatı tehdit edebilen acil durumlardır.
Bu komplikasyonların önlenmesi, erken tanısı,
değerlendirilmesi ve tedavisi ile pediatrik kanser
hastalarının
yaşam kaliteleri yükseltilebilir
morbidite ve mortalite azaltılabilir
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi2
Nörolojik aciller
Genellikle tümörün merkezi sinir sistemine basısı ya da
obstrüksiyonu ile oluşan mekanik durumları kapsar.
Spinal kord basısı
İntrakranial basınç artışı
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi4
SPİNAL KORD BASISI (SKB)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi5
Tanım (SKB)
Lokal ya da metastatik bir
tümörün epidural alana
genişleyerek spinal korda
herhangi bir düzeyde bası
yapması sonucu oluşur
Nadir görülür (%2.7–5)
%67’si tanı anında
En sık metastatik
kanserlerin terminal
aşamasında
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi6 (Colen 2008, Nicolin 2002)
Etyoloji (SKB)
Çocuklarda %80 yumuşak doku sarkom ve nöroblastom
NBL, EWS, RMS, MBL, OSTEO, WMS, metCNS, AML,
Lenfoma
(Pollono et al 2003)XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi7
İnsidans (SKB)
Basının %70’i ekstradural
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi8
Patofizyoloji (SKB)
Primer tümör
Kan yayılımı (%85)
Direkt tümör genişlemesi (NHL)
Direkt metastatik tümör hücresi
Vertebral yapının bozulması
Tümör büyümesi
Kemik parçası
Spinal kordda mekanik hasar
Epidural alana bası
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi9
Patofizyoloji (SKB) Vertebral venöz pleksusa bası
Vazojenik ödem
Venöz hemoraji
Nörolojik bulgular
İleti bloğu
Spinal kord kan akımı
Demyelinizasyon Denervasyon
İskemi
Sitotoksik ödem
Hücre ölümü
Parapleji (Geri dönüşsüz)
(Siegal 1995)XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi10
Klinik Bulgular (SKB)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi11
SKB düzeyi
%70 Toraksik düzey
%10 Servikal düzey
%20 lumbosakral düzey
%85 multiple vertebral
metastaz…
SKB Düzeyine Göre Etiyoloji Ve Klinik Tablo Spinal düzey
ve insidans
Malignansi Ağrı özelliği Klinik bulgular
Servikal
(10%)
Baş ve boyun
Melanoma
Akciğer
Lenfoma
Oksipital baş
ağrısı
Baş boyun ve
kollarda
radiküler ağrı,
boyun
fleksiyonuyla
şiddetlenen
Boyun sertliği
- C4 ve üstündeki lezyonlarda, diyafragmatik zayıflık ve paralizi (tek/çift taraflı) ve
solunum yetersizliği
- Boyun, omuz ve kol kaslarında güçsüzlük, spastisite, zayıflık; ilerleyici
- Nörojenik şok; hipotansiyon, bradikardi, ya da periferal vazodilatasyon
- Kuadripleji
- Parestezi ya da duyu kaybı
- Lhermitte’s işareti: boyun fleksiyon/ekstansiyonunda sırt ve ekstremitelerde
elektrik karıncalanma hissi
- Horner sendromu: (C8) konstrakte pupil, üst göz kapağı düşmesi, etkilenen yüz
tarafında terlemenin kaybolması
- Refleksler: hiperaktif DTR, pozitif babinski
- Otonomik etkiler: mesane, barsak ve cinsel disfonksiyon
- Otonomik hiperrefleksi riski: hipertansiyon, bradikardi, baş ağrısı, bol terleme
Torasik
(70%)
Göğüs
Akciğerler,
Lenfoma
Multiple
myeloma,
Ağrı lokal,
radikular, ya da
hem göğüs ve
sırtta
- Abdominal kaslarda güçsüzlük
- Alt ekstremite güçsüzlüğü ya da paralizisi
- Bel çevresinde bant tarzı parestezi
- Vücudun alt yarısında azalmış, üstte artmış his
- Refleksler: artmış DTR, pozitif babinski
- Otonomik etkiler: mesane, barsak ve cinsel disfonksiyon
- Otonomik hiperrefleksi riski: hipertansiyon, terleme
Lumbosakral
(20%)
Alt düzeyleri
Prostat, renal,
over
Kolon, uterus ve
servikal
Ağrı lokal,
radikular, ya da
hem
kasık bölgesi ve
bacakta
- Pelvik kaslarda güçsüzlük
- Alt ekstremite güçsüzlüğü, kas atrofisi, ataksik yürüme
- Alt ekstremitelerde uyuşma, parestezi ve his kaybı
- Refleksler: artmış DTR, pozitif babinski
- Otonomik etkiler: mesane, barsak ve cinsel disfonksiyon
Klinik bulgular (SKB)
1. Sırt ağrısı: (%80-90) supine pozisyonda yattığında geçmeyen
Lokal, radiküler yayılan
2. Duyusal bozukluklar: uyuşukluk, karıncalanma, parestezi, duyu kaybı
3. Motor bozukluklar: Güçsüzlük, parapleji, quadripleji
4. Yürüme bozukluğu: ataksi, sakarlık, yürüyüşte değişim, yürümek istememe
5. Sfinkter bozukluğu: konstipasyon, retansiyon, inkontinans,Nörojenik mesane
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi14 (Pollono et al 2003)
Tanı (SKB)
Öykü
FM
Tanı testleri
Direkt grafi
BT
Kemik scan
MR
Erken belirtiler Geç belirtiler
Ağrı
İdrar retansiyonu
Konstipasyon
İdrar inkontinansı
Gaita
inkontinansı
Motor güçsüzlük
Duyularda azalma
- Uyuşma
- Karıncalanma
Duyu kaybı
Paralizi
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi15 (Stefan et al 2014)
Tedavi (SKB)
Amaç: SKB azaltmak ve nörolojik fonksiyonları korumak
Nörolojik bulguları ve yeni sırt ağrısı olan çocukta düşük doz
steroid (ör.dexametazone 0.5 mg/kg), oral analjezikler verilerek
acil MR çekilir
Primer tümör ya da spinal metastaz nedenli SKB teşhis edilen
çocukta, alandaki ödemi ve ağrıyı azaltmak için
Steroidler (ör.dexametazone 1-2 mg/kg)
Tümörü küçültmek ve basıyı azaltmak için (Dekompresyon)
RT
KT
Cerrahi
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi16(Tomlinson Kline, 2010)
Hemşirelik tanıları (SKB)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi18
Spinal basıya bağlı Ağrı
Ağrıya bağlı uykuda değişim, yorgunluk
Denervasyona bağlı Güçsüzlük
İleti bloğu ve denervasyona bağlı duyu kaybı
Motor fonksiyonlarda bozulmaya bağlı yutmada güçlük
Duyu kaybına bağlı etkisiz korunma, travma riski, bası yarası riski
Ataksi ve yürüme bozukluğuna bağlı fiziksel mobilitede azalma, aktivite
intoleransı, travma riski
Sfinkter disfonksiyonuna bağlı üriner eliminasyonda değişim,
konstipasyon, enfeksiyon riski
Cerrahi tedavi nedeniyle cerrahi iyileşmede gecikme riski
Steroidlerin yan etkileri
Hemşirelik bakımı (SKB)
Erken bulgular konusunda uyanık olmak (ağrı, güçsüzlük)
Çocuğun ağrısının özelliklerini, başlangıcı, yeri, şiddeti, süresi, arttıran-azaltan faktörleri
değerlendir
Yatak istirahati ve Spinal stabilizasyon
Sürekli nörolojik değerlendirme yapmak
Bilinç, Duyu – Motor, Derin tendon vb refleksler
Sürekli ağrı değerlendirilmesi ve yönetimi
Hareketsizlik nedenli komplikasyonların (Bası yarası vb) önlemek
İyi cilt bakımı
Spinal kordu koruyacak ve düşmeyi önleyecek güvenlik önlemleri
Günlük yaşam aktivitelerine yardım etmek
Mesane/barsak fonksiyonlarını/AÇT izlemekve enfeksiyonu önleyici girişimler
Steroidlerin yan etkilerini izlemek ve önleyici girişimler
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi19
Steroid yan etkilerinden koruma
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi20
Hiperglisemi riski
Yorgunluk-halsizlik
Sodyum-su tutulumunu
Kan basıncı yükselmesi
Büyüme hormonunun salgılanmasının engellenme
İştahı artışı, kilo artışı
Santral obesite ve aydede yüzü
Enfeksiyon riski
Osteoporoz, osteopeni ve osteonekroz riski
Ülser ya da gastrit riski
Davranış değişiklikleri
Hipokalemi (halsizlik, yüzeyel solunum, abdominal distansiyon, iştahsızlık, poliüri, mental
konfüzyon, aritmi, irregüler nabız gibi )
Ödem ve dekübit ülseri riski
Adrenal kriz riski
(Alpaslan Kapucu 2008)
Spinal stabilizasyon
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi21
İmmobilizasyonun yan etkilerinden korumak pozisyon
vermek
Burun boyun hizalaması
Nörolojik değerlendirme
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi22
Ağrı değerlendirme
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi23
KAFA İÇİ BASINÇ ARTIŞI (KİBA)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi24
Tanım
IKB: Beyin (%80), kan (%10) ve BOS (%10) tarafından kafa
içine uygulanan toplam basınç
KİBA: Total volümde artış kafa içi basıncında artma
herniasyon
Kafatası elastikiyeti, fontanel ve süturlar
Sütur kapanması (~2-4 yaş arası)
Kompansatuar mekanizmaların varlığı
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi25 (Marcoux 2005)
Kompansasyon: Monro-Kellie mekanizması
Herhangi bir oluşumda volüm artışı diğerininkinde azalma
ile dengelenir.
Arterlerde vazokonstruksiyon
İK kan venöz sinüslere geçişi
BOS absorbsiyon hızında artma ve spinal subaraknoid aralığa
itilmesi
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi (Josephson 2004)26
KİBA
Kompansasyon kapasitesi sınırlıdır
Sınırlar aşıldığında KİBAS oluşur.
Normal İKB, yaşa göre değişir (LP)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi (Dunn 2002) 27
KİBAS
A.C. 12 yaşında. Üç aydır frontal baş ağrısı ve kusma hikayesi var. Hastaneye yatmadan 2 hafta okul devamsızlığı var. Tedavi için servise yattığında sabah artan başağrısı ve kusmaları hemşirenin dikkatini çekiyor. Gdavranışlarında ve okul başarısında değişim yok. FM’de gözde hafif kayma (şaşılık) ve çift görme, sol gözünde hareket kısıtlığı (6.kraniyal sinir) ve bilateral papillödemi var.
MR’da medullada, 4.ventrikülü tıkayan kitle, obstrüktifhidrosefali tespit ediliyor.
Serebral ödemi azaltmak için dexamethasone veriliyor ve tümör rezeksiyonu planlanıyor.
Tanı: grade 4 medulloblastoma,
Tedavi: cerrahi, KT, RT
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi28
Etyoloji (KİBA)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi
Primer beyin tümörleri (kaynak hücreye göre nöronal, glial
vb)
Çocuklarda IK tümörler nadir, ancak KİBA riskli!!
(Emnez&Egemen 2010)29
Fizyopatoloji (KİBA)
Lokal hacim artışı lokal basınç artışı beyin yapısında yer
değişimleri total basınç artışı
Kraniyal sinirlere bası inerve edilen organ fonk. bozukluğu
Meninkslerde gerilme ağrı
Lokal beyin alanlarına (solunum merkezi, kemoreseptör alan vb) bası
/ herniasyon solunum ve kardiyovasküler değişimler
Serebral perfüzyonun azalması (CPP=OAB-IKB) Serebral iskemi
beyin doku hasarı
Beyin parankiminin foramen magnuma doğru itilmesi herniasyon
Geri dönüşsüz nörolojik hasar / ÖLÜM
(Feusner et al 2014)30
Klinik bulgular (KİBA) Basınç miktarı, tümörün yerleşimi, çocuğun yaşına göre değişir
1. Baş ağrısı (En sık bulgu! %30-60 – Non-Spesifik)
2. Kusma (özellikle sabahları, supine İKB kalkma)
3. Bilinç değişiklikleri (orta beyinde retiküler aktive edici sistem basısı) İrritabilite (bebeklerde tek semptom) - KOMA
4. Fokal nörolojik bulgular Optik sinir ödemi papilödem
3.4.6. kranial sinir etkilenimi paralizi, anormal göz hareketleri, diplopi
3. kranial sinir Pupilin ışığa reaksiyonunda azalma, midriyazis (büyüme)
Fokal nöbetler
Kazanılmış gelişimsel becerilerin kaybı
Ani kişilik değişimi
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi31 (Paul and Walker 2013)
Klinik bulgular (KİBA)
32
Küçük çocuklarda İrritabilite
Baş çevresinde artış
Sütürlarda genişleme
Fontenellerde şişkinlik
Gözlerde batan güneş görüntüsü
Bilinç düzeyinde değişim Pupilin ışığa reaksiyonu I
İrritabilite ya da laterji
Ense sertliği
Tiz ağlama
Duyu motor fonksiyonlarda değişim Güçsüzlük, parezi
Beslenme, konuşma güçlüğü
Duyu kaybı
Ataksi, afazi
Baş ağrısı
Bulantı kusma
Papilödem
Nöbet
Endokrin değişiklikler Cushing’s (irregüler solunum,
bradikardi, hipertansiyon) GEÇ!
(National Institute tor Health and Clinical Excellence 2010)
KİBAS Acil Yönetim:
1. Kardiyopulmoner stabilizasyonu ABCD (airway, breathing, circulation and disability).
O2 ve hava yolu (PaCO2 vazodilatasyon KİBA)
Yeterli kan basıncı (CPP=OAB-KİB iskemi : sıvı inf.)
Yeterli ventilasyon (Hipoksi, hipoventilasyon, sedatize edilen, koruyucu hava yolu refleksleri olmayan hastalarda entübasyon)
MV Pozitif basınç, venöz dönüşü azaltarak İKB arttıracağından dikkatli
kullanılmalıdır (North & Reilly 1990).
CO2, serebral vazodilatasyon yaratarak İKB arttırabilir, oksijenizasyonizlenmelidir (Allen & Ward 1998).
2. Nörolojik değerlendirme (15dk/1) Bilinç düzeyi değerlendirme
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi33 (ALSG 2011).
Nörolojik değerlendirme
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi34
KİBAS Acil Yönetim:
İKB azaltıcı girişimler
Başı yüksekte tutma
Başı orta hatta tutma
Ağrı kontrolü
Hipertermiyi önleme
Hipoglisemiyi önleme (Kapiller kan şekeri ölçümü)
Nöbet takibi (güvenlik önlemleri/acil müdahale)
Hasta stabil hale geldiğinde tanı (CT, MRI)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi35
Tedavi (KİBA) Amaç:
Yeterli perfüzyon basıncını idame ettirmek
Oksijenizasyonu sağlamak,
Metabolik gereksinimleri karşılamak,
Serebral herniasyonu önlemektir.
Tıbbi tedavi Hiperozmolar tedavi (beyin sıvı içeriğini azaltmak)
0,25-1 g/kg %20 Mannitol 6 saatte/1 serum osmolaritesi 300-320mOsm/L’eyükselene kadar (Pitfield et al 2012)
Hipovolemik hastalarda ozmotik diürese yol açmayacak Hipertonik SF (Khanna et al 2000)
Tümörün etrafındaki vazojenik ödemi azaltmak ve antiinflamatuar etki için Deksametazon
Sedasyon, Analjezi ve Kas Gevşeticiler Ağrı, stres hipertansiyon KİBA
MV desteğini kolaylaştırmak
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi36 (Upadhyay et al 2010)
Hemşirelik tanıları (KİBA)
37
Kusma nedeniyle Aspirasyon riski
Solunum merkezine bası nedeniyle Solunum biçiminde yetersizlik riski
Kafa içi basınç artışına bağlı Konforda değişiklik, Ağrı
Ağrıya bağlı Uykuda değişim, yorgunluk
Ağrı, paraparezinin neden olduğu hareketsizliğe bağlı Deri bütünlüğünde bozulma riski
Bilinç düzeyi değişikliği ile ilgili Beden gereksiniminden az beslenme
Bilinç düzeyi değişikliğine bağlı İletişimde bozulma riski
Motor/duyusal yetersizliğe bağlı Travma riski, Etkisiz korunma, bası yarası riski
Duyu/Motor değişime bağlı Fiziksel mobilitede azalma, Aktivite intoleransı, Travma riski
Motor fonksiyonlarda bozulmaya bağlı Aktivite intoleransı riski, Yorgunluk
Hareketsizliğe bağlı Deri bütünlüğünde bozulma riski
Hipervolemik sıvı/Diüretik kullanımına bağlı Sıvı-elektrolit dengesinde bozulma riski
Steroidlerin yan etkileri
Bireysel baş etmede yetersizlik riski, Bilgi eksikliği…
Hemşirelik bakımı (KİBA)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi38
Kardiyopulmoner stabilizasyonu sağlamak ve yakın izlem
Mekanik ventilasyonun komplikasyonlarını önlemek ve yakın izlem
Sık nörolojik değerlendirme
Duyu-motor azalmasına bağlı travmaların önlenmesi
Barsak (sfinkter kontrol kaybı) eğitim programı
İmmobilitenin komplikasyonlarını (Dekübüt, İYE vb.) önlemek
Asit-baz ve elektrolit dengesinin izlenmesi
Steroidlerin yan etkilerinin önlenmesi ve yakın izlem
Bakım süresince IKB izlemek ve bulguları değerlendirmek
Büyüme-Gelişme izlemi
Aileyi durumu hakkında sürekli bilgilendirmek
Hemşirelik bakımı (KİBA)
Hipotansiyon, hiperkarbi ve hipoksiyi önlemek
PaCO2, PaO2 izlemi
hipoksi/hiperkapni serebral vazolilatasyon KİBA
ETT varsa hava yolu açıklığı ve oksijenizasyonu izlemek
ET aspirasyon İKB arttırır (Kerr et al. 1993) X enf riski?
Rutin değil ihtiyaca göre yapılmalı
Preoksijenizasyon
Bir sonraki aspirasyonla arasında vakit olmalı (İKB düşsün)
Herniasyon belirtileri izlemek
bilinç kaybı, pupil ışığa reaksiyonunda azalma ve dilatasyonu, ağrılı uyaranlara cevabın azalması, dolaşım ve solunum yetmezliği vb
(Palmer 2000)XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi39
Hemşirelik bakımı (KİBA) İKB arttıracak durumları engellemek
Gürültü, ışık gibi çevresel uyaranları azaltmak
Ağrı kontrolü
Ateş kontrolü (serebralVD)
Konvülsyonları önlemek (serebral metabolik hız)
Abdominal ve intratorasik basıncı arttıracak durumlar önlemek Konstipasyon, öksürük, kusma,
Prone pozisyonu, kalçanın döndürülmesi, sık pozisyonlama
Duygusal stresörler
Bakımın kümelenmesi İKB arttırır. Her seferinde bir işlem
Ailenin çocuğun yanında olmasının İKB azalttığı Ebeveynlerin bakıma katılması, rahatlatıcı ses, dokunma ile
İKB azaltacak uygulamalar Başın 30˚yükseltilmesi (semifawler pozisyon)
Başı orta hatta tutma, boynun kıvrılmasının önlenmesi (v.dönüş)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi40 (McGuinness 2007)
KİBAS’lı çocuğu Pozisyonlamada..
Boyun düz ve baş orta hatta olmalı, juguler venöz drenaj
engellenmemeli
Juguler venöz drenaj için Baş 15-30 yükseltilebilir. Daha
fazlasından kaçınılmalı
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi42 (Cree 2003, Mestecky 2007)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi44
Olson et al, 2013
11 hemşirelik girişiminden sadece 3 tanesi
Aile üyelerinin konuşması
Sedatif/analjezik uygulaması
Pozisyon verme
Girişim sonrası 5.dkda İKB düşmesini istatistiksel olarak
anlamlı şekilde ilgili
Ancak; sonuçlar tutarlı değil!
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi45
NÖROLOJİK ACİLLERDE HB
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi46
İyi gözlem!! (KİBAS)
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi47
Bilinç düzeyi Oryantasyon
Bellek uzak-yakın
akılda tutma ve hatırlama
Motor işlev Yürüyüş
Duyu işlev Görme keskinliği
III.,IV.,V.,VI.,VII. Kraniyal sinir işlevleri
Görünüş ve davranış Ruhsal durum, yüz ifadesi,
tutumu
Konuşmanın akıcılığı
Dikkat ve konsantrasyon Kısa süreli dikkat
Düşünme süreci Hesap yapma
Sözcük bilgisi
Özetleme/kısaca yorumlama
Benzeştirme
Karar verme
Havayolu açıklığının sürdürülmesi
4-8 saatte bir solunum seslerini dinlemek
Önerildiği şekilde oksijen tedavisi uygulamak
Gerekli olduğunda önceden %100 oksijenizasyon
sağlayarak aspire etmek
Aspirasyonu aralıklı yapmak ve kısa süreli uygulamak (<15
saniye)
Solunumu deprese edebileceği için narkotiklerin
kullanımında dikkatli olmak
Kan gazı değerlerini izlemek
Trakeostomi açılmışsa her 4 saatte bir trakeostomi bakımı
vermek
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi48
Vücut pozisyonun sürdürülmesi ve hareket
Yatak istirahatını sürdürmek
2 saatte bir poziyon değiştirmek
Basınç azaltıcı materyaller (köpük, havalı yatak, ayak tahtası vb)
Dikkatli/nazik masaj uygulamak
Hastayı başını orta hatta tutmak
Venöz drenajı sağlamak için başı 30 yükseltmek
Pasif egzersizler
Hastayı döndürürken çarşaf kullanmak ya da tomruk yöntemi
Gereksiz sınırlamalardan kaçınmak
Bilinç düzeyinde değişiklikler olan hastada aspirasyon riski açısından yan yatar pozisyonu tercih edilebilir
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi49
İmmobilizasyona bağlı komplikasyonlar
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi50
Kas-iskelet sistemi
Kas gücünde azalma ve atrofi
Dayanıklılığın azalması
Kontraktür
Osteoporoz
Kardiyovasküler sistem
Kalp hızında artış
Kardiyak rezervde, atım hacminde azalma
Ortostatik hipotansiyon
Venöz tromboembolizm
Solunum sistemi
Ventilasyonda azalma
Ventilasyon ve perfüzyonda bölgesel değişiklikler
Öksürmede güçsüzlük
Atelektazi
Deri
Bası yarası
Atrofi
Genitoüriner sistem
Enfeksiyon
Taş oluşumu
Gastrointestinal sistem
Anoreksi
Kabızlık
Endokrin sistem
Bazal metabolizmada azalma
Diürez, natriürez artışı
Negatif nitrojen dengesi
Glikoz intoleransı
Hiperkalsemi ve kalsiyum kaybı
Merkezi sinir sistemi
Duysal değişiklikler
Motor aktivitede azalma
Otonom instabilite
Duygusal ve davranışsal bozukluklar, anksiyete
Entellektüel bozukluk, oryantasyon bozukluğu
Koordinasyon bozukluğu
Steroid kullanımına bağlı yan etkiler
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi51
Hiperglisemi riski
Yorgunluk-halsizlik
Sodyum-su tutulumunu
Kan basıncı yükselmesi
Büyüme hormonunun salgılanmasının engellenme
İştahı artışı, kilo artışı
Santral obesite ve aydede yüzü
Enfeksiyon riski
Osteoporoz, osteopeni ve osteonekroz riski
Ülser ya da gastrit riski
Davranış değişiklikleri
Hipokalemi (halsizlik, yüzeyel solunum, abdominal distansiyon, iştahsızlık, poliüri, mental
konfüzyon, aritmi, irregüler nabız gibi )
Ödem ve dekübit ülseri riski
Adrenal kriz riski (Alpaslan Kapucu 2008)
Steroidlerin yan etkilerini önlemek
Mental durumu değerlendiriniz ve değişiklikleri izlemek
GIS durumunu izlemek
Steroidleri yemeklerle, antiasidlere, sütle alınmasını sağlamak
Aspirin kullanımından kaçınmak
Gaitada gizli kanama kontrolü
Enfeksiyon kontrolü
Gereksiz invaziv girişimlerden kaçınmak
Hastaya bakım veren tüm personel için el yıkama
Beslenme durumunu izlemek
Yüksek protein ve kalsiyumlu diyet almasını sağlamak
Hiperglisemi ve glikozüri bulgularını izlemek
Kan elektrolitleri, AÇT, ödem bulgularını izlemek
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi52
İKB arttıracak durumları önlemek
Öksürük antitusif
Kusma antiemetik
Konstipasyonu önlemek, lavmandan kaçınmak
Koridorlardaki ve araç gereçten kaynaklanan kaçınılmaz
gürültüleri açıklayınız
Aşırı uyarılmayı önlemek
Sessiz, loş bir oda sağlamak
Kapı girişine uyarıcı yazı/not
Duygusal stresi önlemek
Sakin bir ortam sağlanması ve sürdürülmesi
Çocuk, aile ve ekip üyeleri ile açık iletişim
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi53
Güvenlik faktörleri
Hastayı yakın izlemek
Yatak kenarlıklarını kaldırmak
Yürüme ve GYA’ni desteklemek
Deri bütünlüğünü günlük değerlendirmek ve sürdürmek
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi54
Ağrı yönetimi
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi55
BG izlemi
Yaş (Ay) Motor gelişim Dil gelişimi Sosyal gelişim
2 Yüzüstü başını tutar Gülümser, izler
3 Yüzüstü baş ve göğsünü tutar
Eline konulan objeleri kavrar
Mırıldanma
4 Yuvarlanır, uzanır
6 Destekli oturur Agular, sese döner Nesneleri ağzına
sokar
8 Desteksiz oturur İsmine döner
10 Pençe kavrama, emekleme,
gezinme
Baybay yapar Bardaktan içer
12 Yürür ama kolayca düşer İlk kelimeler Parmak emme,
kutudan obje alma-
çıkarma
15 Kesintisiz yürür, kalemle
karalama yapar
Bir çok tekli kelime
bilir
Kaşık kullanabilir,
yardımla giyinebilir
18 Yardımla merdiven iner-çıkar,
tırmanır, top fırlatır
İki kelimeli cümleler Kule yapar,
diğerleriyle oynarXIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi56 (Rudolf et al 2011)
Kaynaklar (SKB)
Colen FN. (2008). Oncologıc Emergencıes: Superior Vena Cava Syndrome, Tumor Lysis Syndrome, and Spinal Cord Compression. J Emerg Nurs 2008;34:535-7.
Flounders, J.A., Ott, BB. (2003). Oncology emergency modules: spinal cord compression. Oncology nursing forum 30(1), E17.
Jefferson MR., et al. (2011). Pediatric Oncologic Emergencies. The Practical Journal Of PediatricEmergency Medicine 16(5): 57-67.
Kaplan M. Back Pain: Is It Spinal Cord Compression? Clinical Journal of Oncology Nursing 2009 13(5); 592-5.
Marrs JA. (2006). Nurse, My Back Hurts: Understand Malignant Spinal Cord Compression. ClinicalJournal of Oncology Nursing 10(1), 14- 18.
O’Phelan KH, Bunney EB, Weingart SD, Smith WS. (2012)Emergency Neurological Life Support: Spinal Cord Compression (SCC). Neurocritical Care17(1), 96-101.
O’Phalen KH, Bunney EB, Kuluz JW. (2015) Emergency Neurologic Life Support: Spinal CordCompression Neurocritical Care, 23(2), 129-135.
Pollono, D., Tomarchia, S., Drut, R., Ibañez, O., Ferreyra, M., & Cédola, J. (2003). Spinal cord compression: a review of 70 pediatric patients. Pediatric hematology and oncology, 20(6), 457-66.
Prusakowski MK., Cannone D. (2014). Pediatric Oncologic Emergencies. Emergency medicineclinics of North America 32(3): 527-548.
Shandro J., Sohoni A. (2011). A practical guide to pediatric emergency medicine: caring forchildren in the emergency department. Cambridge University Press, p.358-359.
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi58
Kaynaklar (KİBAS) Aysun S. (2006). Akut Kafa İçi Basınç Artımı ve Acil Yaklaşım. J Curr Pediatr 4(1): 9-11.
Beal, J., & Ryall-henke, L. (2013). Considerations For Neuroscience Nursing.
Carney NA, Chestnut R, Kochanek PM. Guidelines for the acute medical management of severe traumatic brain injury in infants, children and adolescents. Pediatr Crit Care Med 2003;4(supp3):S1-S75.
Emmez ÖH, Egemen E, Kafa İçi Basınç Artışı Tedavisinde Pratik Yaklaşımlarhttp://www.yogunbakimdergisi.org/managete/fu_folder/2010-02/html/2010-9-2-077-084.htm
Khanna, S., et al. (2000). Use of hypertonic saline in the treatment of severe refractory posttraumaticintracranial hypertension in pediatric traumatic brain injury. Critical care medicine, 28(4), 1144-1151.
Olson D. et al (2013). Effects Of Nursing Interventions O Intracranial Pressure. American Journal Of Critical Care, 22(5): 431-8.
Palmer J. (2000). Management of raised intracranial pressure in children. Intensive and Critical Care Nursing 6(1), 319–327.
Paul S, et al. (2013). Managing children with raised intracranial pressure: part one (introduction and meningitis). Nursing Children and Young People 25(10): 31-36.
Paul S, et al. (2014). Managing children with raised intracranial pressure: part two (brain tumours andintracranial bleeds). Nursing Children and Young People 26(1): 30-37.
Pitfield AF., Carroll AB., Kissoon,N. (2012). Emergency management of increased intracranial pressure. Pediatric emergency care, 28(2), 200-204.
Suadoni MT (2009). Raised intracranial pressure: nursing observations and interventions. Nursing Standard. 23(43), 35-40.
Shandro, J SohoniA (2011) Hematology and Oncology Emergencies . A Practical Guide to Pediatric Emergency Medicine: Caring for Children in Emergency Department. Cambridge Uni. Press, 78-81.
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi59
Kaynaklar (kitaplar)
Stefan DC, Rodriguez-Galindo C. (2014) Oncologic Emergency. Pediatric Hematology-Oncology in Countries with Limited Resources, Springer Inc, UK p.113-128.
Feusner J, Hastings CA, Agrawal AK. (2015) Supportive Care in Pediatric Oncology: A Practical Evidence-Based Approach, SpringerInc, UK. p.72-86.
Sabnis A, Finlay JL., Mueller S. (2015). NeurologicEmergencies. Supportive Care in Pediatric Oncology. Springer Berlin Heidelberg, Berlin. p.71-96.
Haut, C. (2005). Oncological emergencies in the pediatric intensive care unit. AACN Advanced Critical Care, 16(2), 232-245.
Tomlinson D, Kline NE (2010) Pediatric Oncology Nursing Advanced Clinical Handbook. Springer Inc, 453-60.
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi60
Soru
Nörolojik acillerde en sık görülen semptom hangisidir?
A) Ağrı
B) Kusma
C) Görme bozukluğu
D) Bilinç değişikliği
E) Paralizi
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi61
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi62
AĞRI
Teşekkür Ederim…
XIX. Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi63