ONDERZOEKSVERSLAG - Welkom bij ABC Opleidingen!

ABC Hogeschool Dordrecht e.o.

© Certiked

Pagina 1 van 31HBO SPD Bedrijfsadministratie

ONDERZOEKSVERSLAGRapportage van de toetsing van

HBO SPD BedrijfsadministratieABC Hogeschool Dordrecht e.o.

Croho-registratienummer 34426

aan het NVAO Accreditatiekader

De visitatie vond plaats op 23 april 2007

Inhoud van het verslag

Identificatie ......................................................................................................................................... 2Managementsamenvatting.................................................................................................................... 3Bevindingen ........................................................................................................................................ 5Bijlage 1: Programma.........................................................................................................................27Bijlage 2: Documenten........................................................................................................................28Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ..........................................................................................29Bijlage 4: Visitatieteam.......................................................................................................................31Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...........................................................................................32

De verantwoordelijke teamleider: drs. R.R. van Aalstnamens deze,

M.I. van de VeldeCertikedSeptember 2007


© Certiked


Identificatie

ABC Hogeschool Dordrecht e.o.Postbus 81183301 CC Dordrecht

Telefoon: 078 618 66 62Telefax: 078 618 19 04Website: www.abc-opleidingen.nl

Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: J. Rotte, directeur

Scope en doel

De visitatie heeft betrekking op:• Hogeschool ABC Dordrecht e.o.• HBO opleiding SPD Bedrijfsadministratie• Deeltijdonderwijs• Locatie Dordrecht

Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003)adequaat worden afgedekt.

Teamsamenstelling

Teamleider: drs. R.R. van AalstExtern deskundige: drs. A.M.A. Noë RCSecretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren RCStudentlid: D. Weijsenborn

Werkwijze

De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld over de gevisiteerde opleiding en deze doen toekomen aan hetvisitatieteam op 31 maart 2007. Het visitatiebezoek is aan de opleiding gebracht op 23 april 2007.Het conceptrapport is op 30 mei 2007 toegezonden aan het management van de opleiding.

In de aanloop naar de visitatie is er éénmaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam eneen vertegenwoordiger van ABC Hogeschool Dordrecht e.o. Deze bijeenkomst had een voorlichtend enplanningstechnisch karakter.

http://www.abc-opleidingen.nl


© Certiked


Managementsamenvatting

Op 23 april 2007 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding SPDBedrijfsadministratie van ABC Hogeschool Dordrecht e.o. De doelstelling van deze visitatie was eentoetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader.

Algemeen beeld

De ABC Hogeschool Dordrecht e.o. is een onderdeel van ABC Opleidingen, een door het Ministerie vanOnderwijs aangewezen en erkende onderwijsinstelling.

De ABC Hogeschool is onderdeel van ABC Opleidingen, waartoe ook ABC Onderwijsinstituut behoort.Dat laatste onderwijsinstituut verzorgt opleidingen op het gebied van onder meer middle management,Praktijkdiploma Boekhouden, Moderne Bedrijfsadministratie en NIMA-opleidingen. De ABC Hogeschoolomvat de opleidingen SPD Bedrijfsadministratie, Accountant-Administratieconsulent en VakopleidingBedrijfsadministratie en Accountancy.

De doelstellingen van ABC Opleidingen ten aanzien van het onderwijs zijn onder andere de volgende:

§ Een doelgerichte studie, die een succesvolle carrière in het bedrijfsleven en bij de overheid mogelijkmaakt.

§ Duidelijke, op de examens gerichte lessen.§ Docenten, die op vakbekwaamheid zijn geselecteerd.§ Leerstofplanning, die de studenten optimaal op de examens voorbereidt.§ Examentrainingen.§ Docenten, die bereid zijn de studenten te helpen.

De opleiding SPD Bedrijfsadministratie is een opleiding die een aantal instituten in Nederland gezamenlijkheeft ontwikkeld en ook gezamenlijk onderhouden. Naast ABC Hogeschool zijn datLOI Hogeschool, Hogeschool NTI, Hogeschool Markus Verbeek, Hogeschool Praehep, HogeschoolHanzesteden en Fontys Bedrijfshogeschool.

De zelfevaluatie met de bijlagen die de opleiding samengesteld heeft, was van een goed niveau en gaf hetvisitatieteam van Certiked voldoende informatie om de opleiding mede aan de hand daarvan te beoordelen.Tijdens het bezoek aan de ABC Hogeschool is het visitatieteam in de gelegenheid geweest met de relevantegeledingen van de opleiding te spreken. Ook heeft het visitatieteam aanvullende documenten kunnen inzien.Op basis van deze informatie is het visitatieteam kunnen komen tot een voldoende onderbouwdebeoordeling van de opleiding.

Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de opleiding SPD Bedrijfsadministratie ten aanzienvan alle facetten van het NVAO Accreditatiekader een voldoende behaalt. Voor een aantal facetten is hetvisitatieteam gekomen tot de beoordeling goed en zelfs eenmaal de beoordeling excellent.Het visitatieteam heeft tot deze beoordelingen besloten, omdat op de betreffende facetten de opleiding bovenen zelfs eenmaal ver boven het niveau van basiskwaliteit uitstak.


© Certiked


Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding SPD Bedrijfsadministratie vanHogeschool ABC Dordrecht e.o. aan alle facetten aan het NVAO Beoordelingskader voldoet.


© Certiked


Bevindingen

Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijnin de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is eenbeschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffendfacet gegeven.


© Certiked


1. Onderwerp: doelstellingen opleiding

1.1 Domeinspecifieke eisenDe eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en deberoepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein.

Bevindingen:Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatiehet navolgende kunnen vaststellen:

• De eindkwalificaties van de opleiding HBO SPD Bedrijfsadministratie zijn aan het BeroepsprofielSPD Bedrijfsadministratie ontleend. Dit profiel is door het bestuur van de Stichting ExamenbureauNGO SPD Bedrijfsadministratie (ENS) vastgesteld. De stichting ENS is opgericht door hetNederlands Genootschap van Opleiders voor de comptabele en economische examens (NGO) en ziettoe op het waarborgen van de kwaliteit van de examens. Het beroepsprofiel is van 1 januari 2005.

• In de landelijke organisatie NGO ENS zijn de opleidingsinstituten verenigd die de opleiding HBO SPDBedrijfsadministratie aanbieden. De bij NGO ENS betrokken opleidingen zijn ABC Hogeschool,Fontys Bedrijfshogeschool, Hogeschool Hanzesteden, LOI Hogeschool, Hogeschool Markus Verbeek,Hogeschool NTI en Hogeschool Praehep. Alle opleidingen hebben dezelfde doelstellingen. Zijvergaderen periodiek en stellen de Onderwijs- en Examenregeling van SPD Bedrijfsadministratie vast,waar het beroepsprofiel deel van is. De Onderwijs- en Examenregeling dateert van 1 januari 2006. Elkjaar passen de opleiding deze regeling aan, als daar aanleiding toe is.

• In het Beroepsprofiel HBO SPD Bedrijfsadministratie staan de eisen waaraan de afgestudeerde van deopleiding SPD Bedrijfsadministratie moet voldoen. Het beroep van de afgestudeerde is omschreven envan daaruit zijn de eisen aan de afgestudeerde geformuleerd. In deze omschrijving staan de functies diede afgestudeerde kan vervullen, de maatschappelijke ontwikkelingen die voor het beroep van belangzijn en de kennis, vaardigheden en houding die de afgestudeerde SPD’er nodig heeft om het beroepgoed te kunnen uitvoeren.

• In 1999 is door NGO ENS in samenwerking met de belangenvereniging SPD een enquête gehouden,waarbij meer dan 30 representatieve bedrijven uit alle branches zijn bevraagd. De resultaten van dezeenquête vormen nog steeds de belangrijkste basis onder het beroepsprofiel. De bijstelling van hetprofiel in 2005 geeft een actualisering maar het fundament is hetzelfde gebleven.

• Om de afstemming tussen de eisen aan de afgestudeerde en de beroepspraktijk te bewaken heeft NGOENS een beroepenveldcommissie in het leven geroepen. Deze commissie heeft het beroepsprofiel van2005 bestudeerd en gevalideerd als zijnde een goede weergave van wat de afgestudeerde moet kennenen kunnen. In de beroepenveldcommissie hebben vijf personen zitting vanuit het werkveld.

• De leden van de beroepenveldcommissie zijn verbonden aan accountantskantoren of hebben eenleidinggevende functie of een controlfunctie. In deze samenstelling is de commissie voldoende breed enomvat de relevante disciplines.


© Certiked


• De eisen waaraan de afgestudeerde van de opleiding HBO SPD Bedrijfsadministratie moet voldoen,zijn als volgt in het Beroepsprofiel verwoord. Ten aanzien van de kennis dient de afgestudeerde tebeschikken over actuele kennis, die zich concentreert op de vakgebieden Bedrijfsadministratie,Bedrijfseconomie, Bedrijfsrecht en Belastingrecht en Bestuurlijke informatievoorziening.Daarbij komt dat de afgestudeerde moet beschikken over kennis van vakgebieden die daaropaansluiten. Op het gebied van vaardigheden moet de afgestudeerde in staat zijn om de genoemdekennis toe te passen in de beroepspraktijk. Hij beschikt daartoe over vaardigheden op het gebied vanhet verzamelen van gegevens en het geven van een oordeel daarover, de vaardigheid een rapportage opte stellen op grond van de gegevens en hij kan zowel zelfstandig als in samenwerking met anderen debenodigde werkzaamheden verrichten. De afgestudeerde heeft tevens een methodische aanpak en eenkritische instelling en weet zich op verschillende niveaus in de organisatie en daarbuiten te presenteren.

• De opleiding heeft het Beroepsprofiel SPD Bedrijfsadministratie als uitgangspunt genomen voor deeindkwalificaties van de opleiding.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam:

Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding eindkwalificaties heeft opgesteld. Het visitatieteam heeftvastgesteld dat de eindkwalificaties van de opleiding gebaseerd zijn op de eisen van het beroepenveld en opde eisen van vakgenoten. De eindkwalificaties worden jaarlijks geëvalueerd.Het visitatieteam is daarom van oordeel dat dit facet voldoende is.

1.2 NiveauDe eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerdebeschrijvingen van de kwalificaties.

Bevindingen:Hieronder wordt nagegaan of en in hoeverre de eindkwalificaties van HBO SPD Bedrijfsadministratieovereenkomen met de algemeen geldende beschrijvingen van de kwalificaties, zoals deze naar voren komenin de Dublin descriptoren. Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en bestudering vande verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen:

• De afgestudeerde moet over kennis en inzichten beschikken die up-to-date zijn. Deze kennis eninzichten zijn hoofdzakelijk geconcentreerd in de vakgebieden bedrijfsadministratie (inzicht inrekeningstelsels, budgettering, kostencalculaties), bedrijfseconomie (inzicht in investeringsanalyse,financieringsstructuur, vermogensbepaling), bedrijfsrecht en belastingrecht (inzicht in arbeidsrecht,sociaal recht en grondig inzicht in het Nederlandse belastingstelsel) en bestuurlijkeinformatievoorziening (inzicht in administratieve organisatie, interne controle, geautomatiseerdegegevensverwerking). Daarnaast dient de afgestudeerde kennis te bezitten van vakgebieden die daarbijaansluiten, te weten marketing en organisatie, bedrijfsstatistiek, algemene economie en externeverslaggeving. De afgestudeerde dient over kennis omtrent communicatie en over kennis van demoderne ICT te beschikken. De diepgang van de kennis wettigt een HBO-bachelorniveau.


© Certiked


• De toepassing van kennis en inzicht blijkt in het profiel uit het vermogen van de afgestudeerde om dehiervoor genoemde kennis en inzicht toe te passen in de praktijk. Het toepassen van de kennis heeftvooral betrekking op het financieel-economische gebied en het gebied van de bestuurlijkeinformatievoorziening. De afgestudeerde dient de kennis toe te passen op een professionele wijze en inde beroepspraktijk. Daarnaast dient de afgestudeerde in staat te zijn kostencalculaties uit te voeren enfinanciële stukken (balans, verlies- en winstrekening, begroting, financieel-economische kentallen,verslagen van prestatie-indicatoren, financiële managementrapportages) op te stellen.Ook heeft de afgestudeerde kennis van kantoorautomatisering, zoals spreadsheets, boekhoudpakkettenen ook ERP-systemen.

• De afgestudeerde beschikt over kennis en inzicht op een wijze dat hij in staat is problemen tesignaleren en daadwerkelijk op te lossen. Hij heeft de vaardigheid om relevante gegevens teverzamelen, te interpreteren en zich hierover een oordeel te vormen. De afgestudeerde kan conclusiestrekken en weet hoofdzaken en bijzaken van elkaar te onderscheiden. De afgestudeerde is in staatzowel zelfstandig als in samenwerking met anderen problemen op te lossen. Omdat de complexiteitvan vraagstukken groter wordt binnen organisaties en de verantwoordingsplicht verzwaart, wordensteeds hogere eisen gesteld aan de informatie die de afgestudeerde dient te leveren. Dat doet een grootberoep op het oplossingsgerichte vermogen van de afgestudeerde.In de afstudeerscriptie wordt op de oordeelsvorming van de afgestudeerde sterk de nadruk gelegd.

• De afgestudeerde is vaardig in het opstellen van rapportages en het maken van samenvattingen.Hij kan zijn argumenten goed verwoorden en kan zijn bevindingen op een professionele wijze en metovertuigingskracht aan verschillende groepen presenteren. De afgestudeerde kan op verschillendeniveaus binnen en buiten de organisatie goed communiceren en adviseren. Hij is met name in staat hetmanagement van de organisatie door het correct toepassen van kennis en inzichten te adviseren overhet te voeren beleid vanuit bedrijfseconomisch perspectief.

• De afgestudeerde weet zijn activiteiten goed te plannen en te organiseren. Hij heeft een methodischeaanpak en een reflecterende manier van denken en handelen. De afgestudeerde is flexibel en is bereidzich aan te passen aan de bedrijfscultuur en is daardoor in staat leidinggevende functies te bekleden.Hij is zich bewust van de maatschappelijke relevantie van zijn beroep.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het niveau van de HBO-bachelor, zoals weerspiegeld in de Dublindescriptoren, op adequate wijze naar voren komt in de eindkwalificaties van de opleiding.Het visitatieteam beoordeelt daarom het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende.


© Certiked


1.3 Oriëntatie HBODe eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveldopgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties.Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in eenspecifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist ofdienstig is.


• In het Beroepsprofiel SPD Bedrijfsadministratie staan de vereisten die aan de afgestudeerde wordengesteld. Het beroepsprofiel omschrijft op duidelijke wijze het beroep en de beroepspraktijk van deafgestudeerde. Het beroepsprofiel is ontleend aan de enquête onder representatieve bedrijven dieondervraagd zijn over de beroepsvereisten van de afgestudeerde van HBO SPD Bedrijfsadministratie.De eindkwalificaties sluiten om die reden aan bij het beroepenveld en bij wat een beginnendberoepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau moet kennen en kunnen.

• De beroepenveldcommissie van NGO ENS stelt zich ten doel ervoor te zorgen dat de opleiding SPDBedrijfsadministratie blijft aansluiten bij de beroepspraktijk. Dat is een waarborg voor het afstemmenvan het profiel op de beroepspraktijk.

• De opleiding heeft als doelstelling op te leiden voor functies die zich richten op de uitvoering vanfinancieel-economische, informatieverzorgende, controlerende en adviserende taken. In kleine enmiddelgrote organisaties zijn veel van deze taken in één persoon verenigd. In grotere organisatiesworden deze taken als specialismen gezien.

• In het beroepsprofiel zijn functies benoemd die de afgestudeerde als beginnend beroepsbeoefenaarmoet kunnen bekleden. Deze functies zijn onder andere medewerker financiën, assistent-econoom,medewerker financiële administratie, kredietadviseur, assistent-accountant en assistent-controller.

• De afgestudeerde van de opleiding zal in de eerste jaren van de beroepspraktijk in samenwerking metmeer ervaren collega’s doorgroeien naar een volledig zelfstandige beroepsuitoefening.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties zijn ontleend aan het beroepenveld en dat zijzich richten op de beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau. Het visitatieteam beoordeelt opgrond daarvan de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding

Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bovenstaande bevindingen het onderwerp Doelstellingenopleiding als positief. De eindkwalificaties van de opleiding zijn door het beroepenveld bekeken envoldoende bevonden. De eindkwalificaties reflecteren ook in voldoende mate de algemene kwalificaties voorhet HBO-bachelorniveau en ze sluiten aan bij de eisen die aan een beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau gesteld moeten worden. Tot slot worden de eindkwalificaties geregeld op hun actualiteitgetoetst.


© Certiked


2. Onderwerp: programma

2.1 Eisen HBOKennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleendstudiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek.Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / dediscipline.Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbandenmet de actuele beroepspraktijk.


• De opleiding maakt gebruik van boeken op de verschillende vakgebieden. Deze vakliteratuur is vaakspeciaal geschreven met het oog op de vereisten van de opleiding HBO SPD Bedrijfsadministratie. Deboeken zijn maatgevende, bekende boeken, behandelen de relevante stof en zijn van voldoende niveau.Elk van de modulen heeft één of meer boeken.

• Enige sprekende voorbeelden van de literatuur zijn Fuchs: Bedrijfsadministratie voor SPD,Tijhaar: Bedrijfseconomie, Epe/Koetsier: Jaarverslaggeving en Heijnsdijk/Van de Sar: Organisatie &Leiding.

• Naast deze vakliteratuur gebruikt de opleiding aanvullend studiemateriaal. Dit studiemateriaal betreftonder meer syllabi voor Practicum communicatieve en sociale vaardigheden, Bedrijfseconomie enBedrijfsrecht en handleidingen voor Practicum bestuurlijke informatievoorziening, stage en scriptie.Daarnaast schrijft de opleiding additioneel het boek Gestructureerd Consolideren voor.

• De landelijke organisatie van opleiders NGO ENS heeft, zoals gezegd, een beroepenveldcommissie.De commissie heeft tot taak het curriculum af te stemmen met ontwikkelingen in de beroepspraktijk.Dat gebeurt via de aanpassing van de eindkwalificaties maar ook via overleg over de inhoud van hetcurriculum. Het programma van SPD Bedrijfsadministratie is mede daarop geënt.

• De opleiding HBO SPD Bedrijfsadministratie is voldoende actueel. Dat blijkt onder andere uit het feitdat de opleiding in 2005 is vernieuwd. Bij deze vernieuwing is onder andere IFRS aan het programmatoegevoegd. De actualiteit van de opleiding wordt ook geborgd door het overleg van de opleidingen ophet niveau van NGO ENS en door de beroepenveldcommissie van NGO ENS.Deze beide beoordelen regelmatig de actualiteit.


Het visitatieteam heeft gezien dat de modulen inhoudelijk en qua niveau voldoende zijn en aansluiten op deactuele ontwikkelingen in het vakgebied. De beroepenveldcommissie van de landelijke organisatie NGOENS waarborgt mede de afstemming van het curriculum met de ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Dezeafstemming is voldoende. Het visitatieteam beoordeelt op grond hiervan deHBO-eisen als voldoende.


© Certiked


2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programmaHet programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie endomeinspecifieke eisen.De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma.De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificatieste bereiken.


• De Onderwijs- en examenregeling (OER) van de opleiding is opgesteld door NGO ENS en geeft pervakgebied de eindtermen en de leerdoelen van de modulen weer. Dit is vertaald in de beschrijving vande leerstof. De leerstofomschrijving is uitgebreid. Daarin staat een overzicht van de begrippen die destudent moet kennen en de soorten berekeningen en analyses die hij moet kunnen uitvoeren. In debeschrijving van de practica staat vermeld welke vaardigheden de student moet tonen.

• De eindkwalificaties uit het Beroepsprofiel SPD Bedrijfsadministratie die betrekking hebben op dekennis op het gebied van HBO SPD Bedrijfsadministratie zijn met name terug te vinden in enkelemodulen van de hoofdfase, te weten Bedrijfsadministratie (21 ECTS), Bedrijfseconomie (14 ECTS),Belastingrecht (12 ECTS), Bedrijfsrecht (14 ECTS) en Bestuurlijke informatievoorziening(10 ECTS). In de propedeuse is sprake van een aantal modulen die aan deze vakken voorafgaan endaar een inleiding op bieden. Dat zijn de modulen Inleiding bedrijfsadministratie (11 ECTS), Inleidingbedrijfseconomie (11 ECTS), Inleiding Belastingrecht (11 ECTS) en Inleiding bestuurlijkeinformatievoorziening (10 ECTS). Het niveau en de breedte van de modulen, zowel in de propedeuseals in de hoofdfase is beslist voldoende.

• Het niveau en de reikwijdte van de overige modulen in de hoofdfase, waaronder Bedrijfsstatistiek (10ECTS), Bedrijfscalculatie (9 ECTS) en Externe verslaggeving (10 ECTS) is voldoende.De eerste twee vakken zijn onder meer van belang voor het verzamelen van gegevens. De flankerendevakken Marketing en organisatie (10 ECTS) en Algemene economie (9 ECTS) sluiten ook involdoende mate aan bij wat de eindkwalificaties vereisen. Daarnaast kent de opleiding enkele practica.Deze zijn ook van een adequaat niveau.

• Door de aandacht die wordt besteed aan de toepassing van kennis door middel van te maken analysesen berekeningen, komt de toepassing van kennis en inzicht in deze modulen ook op een adequate wijzeaan de orde. De lesstof is zo ingericht dat het oefenen van analyses en berekeningen en het tussentijdstoetsen daarvan een prominente plaats in het programma inneemt.

• In de verschillende modulen staan onderwerpen waar aan het aspect van oordeelsvorming aandachtwordt besteed. De eindkwalificaties op het gebied van de oordeelsvorming komen ook tot uitdrukkingin de eisen die de opleiding aan de afstudeeropdracht stelt.

• Aan de student worden zowel in de stage (30 ECTS) als in de afstudeeropdracht (20 ECTS) eisengesteld als het om de communicatieve vaardigheden gaat. Het practicum Communicatieve en socialevaardigheden (7 ECTS) richt zich op de mondelinge communicatie en bij het practicum Bestuurlijkeinformatievoorziening (4 ECTS) wordt de schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid getoetst.

• In de eisen voor de afstudeeropdracht wordt ook expliciet geformuleerd dat de student in staat moetzijn de door hem aangedragen oplossingsrichtingen te analyseren en daarop kritisch te reflecteren.In de beoordeling van de afstudeerscriptie speelt de mate waarin de student daartoe in staat is, een rol.


© Certiked



Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding leerdoelen heeft opgesteld die een adequate vertaling van deeindkwalificaties zijn. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de eindkwalificaties in voldoende mateaan de orde komen in het curriculum. Ook het niveau en de breedte van de modulen is overeenkomstig deeindkwalificaties. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de relatie tussen de doelstellingen en hetprogramma als voldoende.

2.3 Samenhang programmaStudenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma.


• De propedeuse van de opleiding is opgebouwd uit in totaal zeven modulen, waaronder Inleidingbedrijfsadministratie (11 ECTS), Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS), Inleiding statistiek(10 ECTS), Inleiding belastingrecht (11 ECTS) en Inleiding bestuurlijke informatievoorziening(10 ECTS). Deze modulen of vakken bieden over de volledige breedte een beeld van de vakken in dehoofdfase. De kernvakken uit de hoofdfase komen als inleidende vakken in de propedeuse voor. Depropedeuse voldoet op die wijze aan de eis dat het een goede oriëntatie op de opleiding biedt.

• De kernvakken in de propedeuse nemen 53 ECTS van de in totaal 60 ECTS in. Dat betekent dat dekernvakken bijna 90 % van alle ECTS in de propedeuse beslaan.

• Dat de vakken een compleet beeld van de opleiding en van het toekomstige beroep geven, geldt ookvoor de hoofdfase. In de hoofdfase zijn in totaal 12 modulen opgenomen, waaronder Bedrijfseconomie(14 ECTS), Bedrijfsadministratie (21 ECTS), Bestuurlijke informatievoorziening (10 ECTS),Belastingrecht (12 ECTS), Bedrijfsrecht (14 ECTS) en Externe verslaggeving(10 ECTS). Deze kernvakken bieden in hun onderlinge samenhang een geheel van wat de SPD’er in deberoepspraktijk te wachten staat.

• In de hoofdfase nemen de kernvakken 81 ECTS van de in totaal 130 ECTS (hoofdfase minus stage enminus afstudeerscriptie) in beslag. Dat is meer dan 62 %. Ook hierin blijkt hoezeer de opleiding zichconcentreert op de kernvakken van SPD Bedrijfsadministratie.

• Tussen een aantal vakken onderling is er samenhang. Dat geldt voor de modulen Bedrijfscalculatie enBedrijfseconomie en dat geldt ook voor de trits van de modulen Bedrijfsadministratie, Bestuurlijkeinformatievoorziening en Externe verslaggeving.

• De studenten volgen practica. In de propedeuse zijn dat Practicum toegepaste informatietechnologie enhet Practicum Bedrijfsadministratieve software. In de hoofdfase zijn dat Practicum communicatieve ensociale vaardigheden en Practicum bestuurlijke informatievoorziening.In deze practica wordt van de studenten gevraagd aan te tonen dat zij de opgedane kennis kunnentoepassen. Dat dienen zij te doen in de vorm van werkstukken. De practica zijn aldus een aanvullingop de kennisverwerving tijdens de modulen. De onderwerpen van de practica sluiten aan bij de inhoudvan de modulen. Deeltijdstudenten kunnen vrijstelling van de genoemde practica krijgen,op grond van een verklaring van de werkgever.

• Bij de afstudeeropdracht komt de integratie van de verschillende onderwerpen uit de vakken aan bod.



© Certiked


Het visitatieteam heeft gezien dat de propedeuse een oriënterend beeld biedt op de gehele opleiding.De opleiding is sterk gericht op de kernvakken en besteedt meer dan voldoende aandacht aan de relevantevakgebieden. De kernvakken vertonen duidelijk cohesie en bieden voor de studenten een samenhangendestudie. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding leerroutes adviseert aan de studenten, die desamenhang voor de studenten bevorderen. Het visitatieteam heeft wel geconstateerd dat tussen de docentenonderling weinig overleg over de samenhang van de modulen plaatsvindt. Het visitatieteam bepleit overlegtussen de docenten om de samenhang ook in de praktische uitwerking te bewaken.Deze overweging is voor het visitatieteam echter zeker geen reden om dit facet als onvoldoende tebeschouwen. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de samenhang van het programma als zijndevoldoende.

2.4 StudielastHet programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die destudievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen.


• In de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding staan de eindtermen van de vakken helder en inconcrete termen aangegeven. De studenten weten derhalve waar ze in de bestudering van deze vakkennaar toe moeten werken en welke zaken daarin relevant zijn.

• De landelijke organisatie NGO ENS bewaakt de studeerbaarheid. Dat heeft in sommige gevallen geleidtot het splitsen van modulen in kleinere eenheden.

• De docenten van de opleiding stellen lesplanners voor de modulen op. Deze geven de studenten eenoverzicht van de te behandelen leerstof, verdeeld over de colleges.

• De opleiding adviseert de studenten modulen in een bepaalde volgorde te volgen en stippelt zo voor destudenten leerroutes uit die de studeerbaarheid van het curriculum versterken.

• De opleiding adviseert de studenten, die allen in deeltijd naast hun werk de studie volgen, één moduleper semester te volgen. Dat komt de studeerbaarheid en de voortgang van de studie ten goede, omdatzo overbelasting van de studenten wordt vermeden.

• De opleiding maximaliseert het aantal contacturen. Gelijk na de schoolvakanties begint de opleidingmet het aanbieden van lessen, nog voor de resultaten van de tentamens van de vorige periode bekendzijn. Op deze wijze faciliteert de opleiding de studenten in het optimaal profiteren van de inbreng vande docent.

• Bij vragen en problemen in de modulen en de studie kunnen de studenten een beroep doen op dedocenten en ook op de directeur van de opleiding. De laatste is bij elke lesavond aanwezig en staatopen voor vragen van studenten.


© Certiked



Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zeer veel in het werk stelt om de studeerbaarheid van deopleiding te bevorderen. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding daar ook in zeer belangrijke mate inslaagt. De actieve betrokkenheid van de docenten en van het management van de opleiding bij de studentenis zeer groot. Om die redenen beoordeelt het visitatieteam de studeerbaarheid van de opleiding als goed.

2.5 InstroomHet programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO,HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties,blijkend uit toelatingsonderzoek.


• De opleiding stelt formele eisen aan de instroom van de studenten. In de Onderwijs- en examenregelingvan de opleiding staat dat studenten met een diploma op het niveau van HAVO, VWO of MBO-4recht op toegang tot de propedeutische fase van de opleiding hebben.

• Studenten die ouder zijn dan 21 jaar, hebben toegang als ze de 21+-toets juist kunnen afronden.Zij krijgen op grond van het resultaat van de toets een bindend studieadvies van detoelatingscommissie.

• In de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding is aangegeven op basis van welke bewijsstukkenen welke getuigschriften de studenten voor welke vakken vrijstelling kunnen krijgen. Naast dezestandaardlijst van vrijstellingen kunnen studenten een verzoek tot vrijstelling bij de examencommissievan ENS indienen.

• De opleiding verleent in de meeste gevallen vrijstelling voor de stage, omdat de studenten veelal eenwerkkring op het vakgebied hebben en deze werkkring kunnen inbrengen om aan de stageverplichtingte voldoen. In geval van enige twijfel over de inhoud van de werkkring neemt de opleiding contact opmet het bedrijf van de student en gaat na of het toekennen van de vrijstelling terecht is.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de instroom van de studenten aan de formele vereisten beantwoordt.Verder heeft het visitatieteam gezien dat de opleiding op een gewetensvolle wijze omgaat met het verlenenvan vrijstellingen. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de wijze waarop de opleiding de instroomvan studenten behandelt als voldoende.


© Certiked


2.6 DuurDe opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240studiepunten.


• Het aantal studiepunten van de opleiding bedraagt 240 ECTS. De propedeutische fase telt 60 ECTS,terwijl de hoofdfase een omvang van 180 ECTS heeft.

• Omdat de studenten in verreweg de meeste gevallen een werkplek op het vakgebied van de opleidinghebben, kunnen ze de studietijd bekorten doordat de stage en practica kunnen vervallen.De opleiding verleent deze vrijstellingen uitsluitend op grond van verklaringen van de werkgever vande student.

• Het aantal ECTS heeft de opleiding vertaald in contacturen en zelfstudie-uren. Naast één collegeavondper week dienen de studenten 8 tot 12 uur per week aan zelfstudie te besteden. Deze is de nominalestudiebelasting.


Aan de eis van de nominale studieduur van 240 ECTS is voldaan. De studenten hebben desgevraagd aanhet visitatieteam bevestigd dat de reële studiebelasting overeenkomt met de nominale studiebelasting. Hetvisitatieteam beoordeelt om deze redenen de duur van de studie als zijnde voldoende.

2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoudHet didactisch concept is in lijn met de doelstellingen.De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept.


• De opleiding hanteert een didactisch concept dat primair gericht is op een zo intensief mogelijke vormvan lesgeven aan de studenten. Het didactisch concept bestaat uit het optimaliseren van een vorm vanfrontaal lesgeven die aansluit bij de doelstelling van doelgericht, prestatiegericht en examengerichtonderwijs.

• Een wezenlijk onderdeel van het didactisch concept is het maximaliseren van de contacturen, opdat destudenten zoveel mogelijk van de lesstof in de colleges opdoen.

• De docenten illustreren de lesstof aan de hand van concrete voorbeelden uit de praktijk die er medevoor zorgen dat de leerstof bij de studenten beklijft. De docenten dragen de lesstof op een intensievewijze over en bespreken daarbij de relevante opgaven.

• De opleiding acht de communicatie tussen de studenten en de docent over de lesstof van eminentbelang om de doelstelling van het bereiken van het examen te realiseren. Dit is onderdeel van hetdidactisch concept en de uitwerking daarvan in de colleges en andere leervormen.


© Certiked


• In de practica en tijdens het schrijven van de afstudeerscriptie zorgt de opleiding voor de individuelebegeleiding van de studenten.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding over een helder didactisch concept beschikt en dat ookdaadwerkelijk toepast in de colleges en de andere onderwijsactiviteiten. Het visitatieteam heeft waarderingvoor de zeer consequente toepassing van het didactisch concept van het intensieve lesgeven, die aansluit bijde beheersing van de leerstof en het behalen van de examens. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenende afstemming tussen vorm en inhoud van het onderwijs als goed.

2.8 Beoordeling en toetsingDoor de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelenvan (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd.


• Verreweg de meeste modulen van de opleiding worden via extern gelegitimeerde examens getoetst. Datgeldt zowel voor de modulen in de propedeuse als voor de modulen in de hoofdfase.

• De examens van de opleiding worden ontwikkeld door onafhankelijke commissies van NGO ENS, dieook aan geheimhouding zijn gebonden. Twee keer per jaar heeft het dagelijks bestuur van NGO ENSoverleg met deze commissies over de kwaliteit van de examens.

• De beoordeling van deze examens, waaraan een fase van proefcorrectie en een commissie van nalezingvoorafgaat, vindt plaats door correctoren. Dit om de zuiverheid van de correctie te bevorderen.

• Een externe organisatie, te weten de Associatie van Praktijkexamens is belast met het organiseren enhet afnemen van de examens.

• De moeilijkheidsgraad van de lesstof en het vermogen van kandidaten tot inzicht te komen en kennis eninzicht toe te passen komen voldoende in de examens tot hun recht.

• De opleiding neemt in eigen beheer de examens voor de practica af. Hetzelfde geldt voor de stage en deafstudeeropdracht. Aan de afstudeeropdracht zijn in de gemeenschappelijke Onderwijs- en examen-regeling eisen gesteld over het niveau waarop de kandidaat de complexiteit van vraagstukken, de eigenoordeelsvorming en het zelfstandig opzetten en uitvoeren van een onderzoek dient te beheersen. Dezeeisen zijn adequaat.

• De opleiding heeft een overeenkomst gesloten met een extern bureau dat zorgt voor de begeleiding vande student tijdens het schrijven van de scriptie. Dit bureau beoordeelt de conceptversie van de scriptie.Wanneer het bureau de conceptversie als voldoende ziet, vindt de examenzitting plaats.De student verdedigt mondeling ten overstaan van twee examinatoren de scriptie. De tweebeoordelaars zijn een docent van de opleiding en een vertegenwoordiger/begeleider van het externebureau.


© Certiked



De examens bevinden zich op een goed niveau. De eisen die worden gesteld aan de afstudeerscriptie zijneen waarborg voor het bereiken van de juiste diepgang, complexiteit en mate van oordeelsvorming.De door de opleiding gevolgde procedure ten aanzien van de scriptie is passend. Het visitatieteam stelt welvragen bij de mate waarin de studenten zich tijdens de opleiding kunnen bekwamen in het schrijven vanrapporten als afstudeerscripties. Wel schrijven zij een rapport voor het Practicum Bestuurlijkeinformatievoorziening maar de aard van een dergelijk rapport is anders dan wat voor een afstudeerscriptievereist is. Dat houdt in dat de studenten tijdens de afstudeerscriptie voor de eerste keer met een dergelijkeopgave te maken krijgen. Het visitatieteam beoordeelt de beoordeling en toetsing als goed, omdat dekwaliteit van de examens boven het basisniveau uitkomt en omdat de procedure rond de toetsing enbeoordeling van de afstudeerscriptie adequaat is.

Beoordeling van het onderwerp Programma

Het visitatieteam heeft gezien dat de modulen inhoudelijk en qua niveau voldoende zijn, aansluiten op deactuele ontwikkelingen in het vakgebied en de ontwikkelingen in de beroepspraktijk weerspiegelen.Het visitatieteam heeft gezien dat de eindkwalificaties vertaald zijn in het curriculum. Het visitatieteamheeft gezien dat de propedeuse een oriënterend beeld biedt op de opleiding en dat de kernvakken in dehoofdfase een duidelijke cohesie vertonen en aldus een samenhangende studie opleveren.Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de studeerbaarheid bevordert onder meer door de actievebetrokkenheid van de docenten en van het management. Het visitatieteam heeft gezien dat de instroom vande studenten aan de vereisten beantwoordt en dat de opleiding gewetensvol omgaat met vrijstellingen. Aande eis van de duur van de opleiding van 240 ECTS is voldaan. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat deopleiding over een didactisch concept beschikt en dat consequent toepast. De externe en interne examenszijn van een goed niveau en dat geldt ook voor de eisen aan de afstudeerscriptie.Het visitatieteam beoordeelt op basis van deze oordelen het onderwerp Programma als positief.


© Certiked


3. Onderwerp: inzet van personeel

3.1 Eisen HBOHet onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen deopleiding en de beroepspraktijk.


• De opleiding selecteert de docenten op grond van hun vakbekwaamheid.• De docenten die praktijkgerichte vakken doceren, zoals Bestuurlijke Informatievoorziening,

Belastingrecht, Externe Verslaggeving en Bedrijfsrecht, zijn werkzaam op die vakgebieden in deberoepspraktijk.

• De opleiding en dan met name de directie van de opleiding ziet toe op de kwaliteit van docenten en datgeldt ook de praktijkgerichtheid van hun lesgevende activiteiten.

• De docenten gaan in hun colleges diep op de lesstof in en gaan ook dikwijls buiten de stof om in opvraagstukken vanuit de beroepspraktijk.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten voldoende gekwalificeerd zijn om de verbinding met deberoepspraktijk te leggen. Een aantal van de docenten is werkzaam in de beroepspraktijk.Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de mate waarin de docenten aan de HBO eisen beantwoordenals voldoende.

3.2 Kwantiteit personeelEr wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen.


• De opleiding heeft een student-docentratio van ongeveer 16,5 : 1. Dit verhoudingsgetal is berekend opgrond van het aantal studenten en het aantal door de opleiding ingezette docenten. De gemiddeldegroepsgrootte tijdens de colleges is tussen 17 en 21 studenten.

• Het aantal mutaties in het docentencorps is zeer beperkt. Als er al docenten vertrekken, dan is dat ruimvan te voren bekend. Zo kan de opleiding zorgdragen voor een tijdige en adequate vervanging van dezedocenten.

• De lesuitval als gevolg van verzuim door docenten is uiterst beperkt. In zeer incidentele gevallen doetzich de verplaatsing van een lesbijeenkomst voor in verband met ziekte van een docent.De opleiding heeft de beschikking over een aantal reservedocenten, dat kan zorgen voor vervanging,wanneer de vaste docenten verhinderd zouden zijn.


© Certiked



Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het aantal docenten voldoende is en dat de opleiding heeft gezorgdvoor waarborgen voor de inzet van voldoende docenten in de colleges. Het visitatieteam beoordeelt om dieredenen het aantal docenten als goed.

3.3 Kwaliteit personeelHet personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatievan het programma.


• De opleiding besteedt veel aandacht aan de selectie van de docenten. In de ogen van de opleiding vormtde kwaliteit van de docenten een wezenlijke bouwsteen van de opleiding.

• De criteria op grond waarvan de opleiding de selectie van docenten uitvoert, zijn enthousiasme voorhet lesgeven, vakinhoudelijke kwaliteit en didactische vaardigheden en kwaliteiten.

• De opleiding vindt dat de docenten goed moeten kunnen lesgeven om eraan te kunnen bijdragen dat destudenten voldoende regelmatig de colleges bezoeken. Het regelmatig bezoeken van de collegesvergroot het leereffect en draagt aldus bij aan de slagingskans van de studenten.

• De opleiding ziet toe op de kwaliteit van het lesgeven van de docenten. Dat gebeurt doordat dedirecteur van de opleiding studenten tijdens elk van de collegeavonden aanwezig is en aldus destudenten naar hun oordeel daarover kan vragen.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding heldere eisen aan de docenten stelt en ervoor zorgt datde docenten aan de eisen beantwoorden. De studenten hebben desgevraagd bevestigd dat de docenten overde vereiste vakinhoudelijke kennis en ervaring beschikken en de didactische vaardigheden hebben om deleerstof effectief over te dragen. Het visitatieteam beoordeelt daarom de vakinhoudelijke, onderwijskundigeen organisatorische kwaliteiten van de docenten als goed.

Beoordeling van het onderwerp ‘Inzet van personeel’

Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten de verbinding met de beroepspraktijk leggen.Ook heeft het visitatieteam gezien dat de opleiding voldoende docenten ter beschikking heeft om hetonderwijs te verzorgen. Daarnaast heeft het visitatieteam vastgesteld dat de opleiding voldoende toeziet opde kwaliteit van de docenten. Het visitatieteam beoordeelt daarom het onderwerp Inzet van personeel alspositief.


© Certiked


4. Onderwerp: voorzieningen

4.1 Materiële voorzieningenDe huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren.


• De opleiding verzorgt het onderwijs in een gebouw dat goed geoutilleerd is om onderwijs in te geven.• Het gebouw beschikt over adequate leslokalen en bijbehorende voorzieningen.• De opleiding heeft geen additionele voorzieningen nodig.


Het visitatieteam is van oordeel dat de materiële voorzieningen van de opleiding voldoende zijn.

4.2 Studiebegeleiding en informatievoorzieningDe studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog opstudievoortgang.De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten.


• De studenten krijgen adequate informatie van de opleiding ter voorbereiding van de studie, onder meerin de vorm van studiegidsen en lesplanners van de opleiding. Daarnaast heeft NGO ENS relevanteinformatie over de inhoud van de opleiding en de examens.

• De studenten kunnen in het geval van vragen over de studie of problemen met de studie zowel bij dedocenten als bij de directie van de opleiding terecht.

• De directie van de opleiding is bij elke collegeavond aanwezig en benadert de studenten actief naar hunbevindingen.

• De betrokkenheid van de docenten en de directie van de opleiding zorgen voor een intensievebegeleiding van de studenten.

• Wanneer studenten een college zouden missen, kunnen zij de aantekeningen van het gemiste collegevragen bij de docent.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de informatievoorziening correct en volledig is. Het visitatieteamheeft ook gezien dat de opleiding actief is op het gebied van de studiebegeleiding. Het visitatieteambeoordeelt daarom de studiebegeleiding en informatievoorziening voor de studenten als goed.


© Certiked


Beoordeling van het onderwerp Voorzieningen

De materiële voorzieningen beantwoorden aan de eisen die daaraan gesteld moeten worden. De opleiding iszeer actief op het gebied van studiebegeleiding en informatievoorziening. Het visitatieteam beoordeelt hetonderwerp Voorzieningen als positief.


© Certiked


5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg

5.1 Evaluatie resultatenDe opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen.


• De opleiding heeft een kwaliteitshandboek opgesteld. In het kwaliteitshandboek heeft de opleiding haarstreefdoelen geformuleerd, de organisatie en verantwoordelijkheden neergelegd en de instrumentenvoor evaluatie benoemd.

• De opleiding heeft één overwegend streefdoel benoemd, zijnde het bereiken van een slagingspercentagedat hoger is dan het landelijk gemiddelde. Andere streefdoelen zijn te beschouwen als streefdoelen dieondergeschikt zijn aan dit doel.

• De directie van de opleiding is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleiding.• De opleiding heeft een commissie van externe onafhankelijken in het leven geroepen.

Deze commissie doet onderzoek en doet aanbevelingen voor oplossingen, mocht het zo zijn dat zichbinnen modulen of colleges knelpunten of problemen voordoen.

• De opleiding in de persoon van de directeur vraagt bij elke collegeavond studenten en docenten naarhun studievoortgang, hun bevindingen over de colleges en eventuele verbeterpunten.

• De opleiding houdt jaarlijks een evaluatie onder studenten. De resultaten daarvan zijn input voor deopleiding om verdere verbeteringen te realiseren.

• De evaluaties en de verbeteringen van de opleiding staan in het teken van het realiseren van degenoemde streefdoelen.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een kwaliteitshandboek heeft opgesteld en daar ookuitvoering aan geeft. De opleiding heeft streefdoelen opgesteld en streeft systematisch naar het realiserenvan deze streefdoelen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de evaluatie van deresultaten als voldoende.


© Certiked


5.2 Maatregelen tot verbeteringDe uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragenaan de realisatie van de streefdoelen.


• De opleiding gaat na of er zaken in de opleidingen te verbeteren zijn en formuleert verbeterpunten alsuitvloeisel daarvan.

• De directie van de opleiding is zeer nauw bij de studenten en de docenten betrokken, vraagt hen actiefen met een hoge frequentie naar mogelijke knelpunten en verbeterpunten. De directie doet dat door opde collegeavonden studenten en docenten te spreken. Mochten uit deze gesprekken verbeteringenvoortkomen, dan tracht de directie deze direct daarna te realiseren.

• Eén van zaken die als een teken van de effectiviteit en grondigheid van de verbetermaatregelen is tebeschouwen, is het feit dat de opleiding in het eerste semester van 2007 de module Marketing enorganisatie niet heeft gegeven. De reden was dat er onduidelijkheid bestond over de examinering vandeze module. De opleiding achtte het niet verantwoord de module aan te bieden, omdat ze de slaagkansvan de studenten niet voldoende kon waarborgen.

• Een ander verbeterpunt is dat na kritiek van studenten een docent zijn wijze van lesgeven in eenpositieve zin heeft aangepast.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding maatregelen tot verbeteringen neemt. De opleiding heefteen aantal concrete voorbeelden van verbeteringen genoemd. Het visitatieteam heeft veel waardering voorhet tempo waarin de opleiding de verbeteringen weet te realiseren. De directie spreekt de studenten endocenten veelvuldig, op elke collegeavond. Eventuele opmerkingen van hen betreffende knelpunten enverbeterpunten pakt de directie gelijk op. Als gevolg daarvan vindt de realisering van de verbeteringen opzeer korte termijn plaats. De verbetercyclus is zo buitengewoon kort en het verbeterpotentieel is sterkaanwezig. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de maatregelen tot verbetering als excellent.

5.3 Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveldBij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten alumni en beroepenveld van de opleiding actiefbetrokken.


• De opleiding bevraagt zeer regelmatig, bij elke collegeavond de studenten naar hun tevredenheid enhun eventuele opmerkingen over knelpunten.


© Certiked


• De opleiding houdt jaarlijks een evaluatie onder de studenten om hun tevredenheid in beeld te brengen.De vragen in het tevredenheidsonderzoek gelden onder andere de studiebelasting,de kwaliteit van de docenten en de voorzieningen.

• De mening van het beroepenveld over de opleiding komt via de beroepenveldcommissie van NGO ENStot de opleiding.

• De opleiding houdt geen structureel onderzoek onder alumni. De opleiding is wel informeel op dehoogte van de loopbaan van de alumni.


Het visitatieteam houdt intensieve en periodieke evaluaties onder de belangrijkste stakeholders.Wel bepleit het visitatieteam dat de opleiding de docenten meer bij het beleid betrekt. De docenten zijn heelbelangrijk in de ogen van de opleiding maar een duidelijke stem in het beleid hebben zij niet.De docenten geven invulling aan de inhoud van de modulen. Er is echter geen structurele input van de kantvan de docenten als het gaat om het meepraten en meebeslissen over de opleiding als geheel.Deze kanttekening leidt het visitatieteam overigens niet tot een onvoldoende beoordeling.Het visitatieteam beoordeelt het betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld bij dekwaliteit van de opleiding om deze redenen als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp Interne kwaliteitszorg

De opleiding beschikt over een kwaliteitshandboek en voert het gestelde in het handboek ook daadwerkelijkuit. De opleiding is zeer actief en alert in het realiseren van verbeteringen. De opleiding betrekt studenten,docenten en beroepenveld bij de opleiding, waarbij het visitatieteam meer aandacht vraagt voor de inbrengvan de docenten bij het beleid. Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Interne kwaliteitszorg alspositief.


© Certiked


6. Onderwerp: resultaten

6.1 Gerealiseerd niveauDe gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties quaniveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen.


• De extern gelegitimeerde examens die door NGO ENS worden gemaakt en door de Associatie vanPraktijkexamens worden afgenomen, zijn door het visitatieteam beoordeeld en van een voldoendeniveau bevonden. De interne examens van de opleiding komen ook aan een voldoende niveau.De examens zijn aldus een waarborg voor het gerealiseerde eindniveau van de opleiding.

• De mate van toepassing van kennis en inzicht, complexiteit, oplossend vermogen, oordeelsvorming enreflectie op de gekozen oplossingsrichtingen is voldoende. Deze eisen worden aan de afstudeerscriptiegesteld en zijn in de Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding aangegeven. De opleiding eistdaarnaast dat de student de afstudeerscriptie mondeling zal verdedigen.Op die wijze komen ook de mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden aan de orde.

• Inmiddels hebben twee studenten de afstudeerscriptie geschreven. Het niveau daarvan heeft hetvisitatieteam kunnen vaststellen.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de examens van NGO ENS van een voldoende niveau zijn.Het visitatieteam heeft ook gezien dat de eisen die de opleiding aan de afstudeerscripties stelt, voldoendehelder zijn en de inhoud en het niveau waarborgen. Het visitatieteam heeft de afgeronde scripties bestudeerden beoordeelt deze als van een voldoende niveau. Dat neemt in de ogen van het visitatieteam niet weg dat deafstudeerscripties inhoudelijk en methodisch op onderdelen sterker hadden kunnen en ook moeten zijn. Dezelaatste overweging is voor het visitatieteam eerder een aansporing tot verbetering voor de opleiding dan eenpunt dat als onvoldoende te beoordelen is. Het visitatieteam is om deze redenen van oordeel dat hetgerealiseerd niveau van de opleiding voldoende is.

6.2 OnderwijsrendementVoor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andereopleidingen.Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers.


• De opleiding heeft streefcijfers opgesteld ten aanzien van het onderwijsrendement. Verreweg het meestbepalende streefcijfer in de ogen van de opleiding is het slagingspercentage.

• De opleiding streeft er nadrukkelijk naar het slagingspercentage van haar studenten hoger te doen zijndan het landelijke gemiddelde slagingspercentage.


© Certiked


• De opleiding realiseert het streefcijfer in de zin dat tijdens de laatste vier examenperioden voor hetmerendeel van de vakken het slagingspercentage van de studenten van de opleiding boven het landelijkgemiddelde lag. Daar waar dat niet zo was, heeft de opleidingen verklaringen gezocht.In een aantal gevallen heeft de opleiding daarbij moeten constateren dat de verandering buiten haarmogelijkheden lag.

• Het onderwijsrendement van de opleiding is mede hoog, omdat de voortijdige uitval van studenten erggering is. Het gaat daarbij om slechts één tot twee studenten. In de periode van september 2006 totjanuari 2007 kende de opleiding geen enkele uitvaller.


Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding streefcijfers voor het onderwijsrendement geformuleerdheeft. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de opleiding in het merendeel van de gevallen erin slaagthet streefcijfer te realiseren. Het visitatieteam heeft waardering voor de consequente wijze waarop deopleiding aan het bereiken van dit resultaat werkt. Daarnaast prijst het visitatieteam de mate waarin deopleiding de uitval onder studenten weet te beperken. Het visitatieteam beoordeelt op grond hiervan ditfacet als goed.

Beoordeling van het onderwerp Resultaten

Het gerealiseerde niveau van de opleiding is in overeenstemming met de beoogde eindkwalificaties.Voor het onderwijsrendement heeft de opleiding duidelijke streefcijfers opgesteld. De opleiding bereikt dezestreefcijfers en waar dat in incidentele gevallen niet zo is, zoekt zij naar een verklaring daarvoor. Hetvisitatieteam beoordeelt het onderwerp Resultaten als zijnde positief.


© Certiked


Bijlage 1: Programma

Visitatiebezoek op 23 april 2007

12.30 – 14.30 OpleidingsmanagementVoorstellen, doornemen van het programma van de visitatiedag; domeinspecifieke eisen,bachelorniveau, hbo-oriëntatie, programma van de opleiding, studiebegeleiding, studielast,evaluatie, verbetermaatregelen en betrokkenheid stakeholders

15.00 – 16.00 Extern deskundigen Domeinspecifieke eisen, hbo-oriëntatie, kwaliteitszorg

16.00 – 17.30 Documentenonderzoek

17.30 – 19.00 Studenten, afstudeerders en alumni Studiebegeleiding, studielast, informatievoorziening, faciliteiten, samenhang programma

19.00 – 20.00 DocentenProgramma, vakinhoud, beroepsoriëntatie en didactiek

20.00 – 21.00 Aanvullend onderzoek, intern beraad van visitatieteam

21.00 – 21.30 Opleidingsmanagement Terugkoppeling van de bevindingen


© Certiked


Bijlage 2: Documenten

Documenten die zijn bestudeerd

• Zelfevaluatie SPD Bedrijfsadministratie, ABC Hogeschool• Onderwijsdoelstellingen ABC Hogeschool• Beroepsprofiel SPD Bedrijfsadministratie• Samenstelling landelijke beroepenveldcommissie SPD Bedrijfsadministratie• Notulen landelijke beroepenveldcommissie SPD Bedrijfsadministratie• Onderwijs- en examenregeling SPD Bedrijfsadministratie• Standaardlijst vrijstellingen SPD Bedrijfsadministratie, NGO/ENS• Lesplanners van ABC Hogeschool• Stagewijzer SPD Bedrijfsadministratie, NGO/ENS• Studiemateriaal van ABC Hogeschool, in de vorm van syllabi en handleidingen• Vrijstellingformulier voor de stage van ABC Hogeschool• Informatie voor studenten, in de vorm van studiegidsen• Stagehandleiding• Handleiding Practicum Bestuurlijke Informatievoorziening• Handleiding afstuderen van ABC Hogeschool• Afstudeerscripties, inclusief normering en beoordeling• Curricula vitae docenten• Kwaliteitshandboek ABC Hogeschool• ABC Signaal, jaarlijkse evaluatie onder studenten• Slagingspercentages SPD Bedrijfsadministratie, landelijk en ABC Hogeschool• Overeenkomst tussen Request for Comment en ABC Hogeschool


© Certiked


Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader

Voor het domeinspecifieke kader is gebruik gemaakt van een beroepsprofiel SPD Bedrijfsadministratie, alsbeschreven in dit rapport bij het onderwerp Doelstellingen. Dit profiel is vastgesteld door het bestuur van deStichting Examenbureau NGO SPD Bedrijfsadministratie (ENS). Voor een complete weergave wordt verwezennaar de genoemde documenten. Hieronder wordt een kort overzicht van de kernpunten gegeven.

De SPD-er bedrijfsadministratie vervult een sleutelfunctie binnen vrijwel iedere organisatie.De SPD-er voert de werkzaamheden op HBO niveau uit. Het verantwoordingsniveau van de SPD-er komtnaar voren in de wijze waarop aan anderen duidelijk gemaakt wordt wat de achtergrond en motivatie zijnvoor het beroepsmatig handelen.Zodra zich complexe situaties voordoen en de SPD-er niet kan terugvallen op standaard procedures zal deSPD-er in staat zijn nieuwe procedures te ontwikkelen dan wel bestaande procedures te combineren. Indergelijke situaties wordt doelmatig en flexibel gehandeld.De opleiding SPD Bedrijfsadministratie is er op gericht, dat de afgestudeerde van deze opleiding in kortetijd zelfstandig kan functioneren. De SPD-er kan zijn theoretische kennis in de dagelijkse praktijktoepassen. Na enige jaren ervaring te hebben opgedaan op middel management niveau kan de SPD-erbedrijfsadministratie zich verder ontwikkelen in financiële-managementfuncties door het volgen van post-HBO- en/of masteropleidingen.

Om goed te kunnen functioneren in zijn beroepspraktijk beschikt de afgestudeerde SPD Bedrijfsadministratie overvoldoende kennis, de adequate vaardigheden en een correcte beroepshouding. Kennis, vaardigheden en houdingzijn geïntegreerd in de beroepsbeoefenaar. In de opleiding moet deze integratie dan ook herkenbaar zijn. Tijdensde opleiding wordt in de stageperiode ervaring opgedaan op deze terreinen.

KennisOp financieel-economisch terrein en het bestuurlijk-informatieverzorgend gebied moet de SPD-er overprobleemsignalerende en probleemoplossende kennis beschikken die actueel en up-to-date is.Deze kennis is vooral geconcentreerd in de vakgebieden:Bedrijfsadministratie - inzicht in rekeningstelsels, budgettering, kostencalculaties en informatieverstrekkingBedrijfseconomie - inzicht op het gebied van bedrijfseconomische vraagstukken zoals investeringsanalyse,financieringsstructuur en vermogensbepalingBedrijfsrecht en belastingrecht – inzicht in het arbeidsrecht, sociaal recht en grondig inzicht in het NederlandsbelastingstelselBestuurlijke informatie voorziening – inzicht in de administratieve organisatie, interne controle engeautomatiseerde gegevensverwerkingDe SPD-er moet tevens beschikken over kennis op vakgebieden die hier nauw op aansluiten, namelijk marketingen organisatie, bedrijfsstatistiek, algemene economie en externe verslaglegging. Van andere verwante disciplinesmoet de SPD-er over kennis beschikken in die mate, dat hij een verwijsfunctie kan vervullen en met deskundigenop die gebieden kan communiceren.Om zijn beroep goed te kunnen uitoefenen heeft de afgestudeerde kennis omtrent communicatie encommunicatieprocessen en kent hij de gebruiksmogelijkheden van moderne ICT.


© Certiked


VaardighedenDe SPD-er zal in de eerste jaren van zijn beroepspraktijk in samenwerking met meer ervaren managersdoorgroeien tot een volledig zelfstandig functioneren.Op financieel-economisch terrein en het bestuurlijk-informatieverzorgend gebied moet de SPD-er over devaardigheid beschikken de genoemde kennis en inzicht op een professionele manier toe te passen in de praktijk.Hij heeft de vaardigheid om relevante gegevens te verzamelen, te interpreteren en zich hierover een oordeel tevormen.De afgestudeerde kan zijn argumenten goed verwoorden. Hij heeft vaardigheid in het opstellen van rapporten enrapportages, het maken van samenvattingen en het trekken van conclusies. Hij weet hoofd- en bijzaken te scheiden.De SPD-er is in staat om zowel zelfstandig als in samenwerking met anderen problemen op te lossen.Hij kan ondermeer kostencalculaties uitvoeren, financiële stukken opstellen (balans, winst- en verliesrekening,financieel-economische kengetallen, prestatie-indicatoren, kostenoverzichten, begrotingen, financiëlemanagementrapportages e.d.) en die vervolgens op professionele wijze en met overtuigingskracht aan diversegroepen presenteren.De afgestudeerde weet zijn activiteiten goed te plannen en te organiseren.De afgestudeerde kan goed omgaan met kantoorautomatisering (tekstverwerker, spreadsheet-software,database-software, boekhoudpakketten en ERP-systemen).De afgestudeerde bezit de sociale vaardigheid om zowel autonoom als in teamverband goed te functioneren. Hij iszich voortdurend bewust van zijn omgeving. De SPD-er heeft veel contacten op alle niveaus in de organisatie enmoet in staat zijn met verschillende doelgroepen in de organisatie te communiceren.De communicatie met buitenlandse organisaties en die met deskundigen uit andere disciplines behoren hier ooktoe.

HoudingVan de SPD-er wordt verwacht dat deze voor het management een goede gesprekspartner en adviseur is op hetgebied van de verstrekte financiële informatie. Om de relevante gegevens te kunnen verzamelen heeft hij eenmethodische aanpak en reflecterende manier van denken en handelen. De SPD-er heeft een kritische houding enkan tegelijkertijd goed communiceren met zijn directe omgeving. Hetzelfde geldt voor de buitenlandse contacten.De afgestudeerde weet dat zijn persoonlijke presentatie een visitekaartje is voor de onderneming waarin hij werkt.De SPD-er beheerst de basisvaardigheden in sociale omgang. De afgestudeerde is representatief, flexibel en bereidzich in te passen in de bedrijfscultuur. Daardoor is de SPD-er in staat leidinggevende functies te vervullen. DeSPD-er is zich tevens bewust van de maatschappelijke relevantie van het uitoefenen van zijn beroep.


© Certiked


Bijlage 4: Visitatieteam

Drs. R.R. van Aalst (1970), teamleiderDe heer Van Aalst is werkzaam geweest aan de Rijksuniversiteit Groningen als universitair docent op hetvakgebied werkkapitaal. Hij heeft gewerkt voor PTT Post en Packard Bell Nec Europe in financiële functies.Tussen 1998 en 2000 was hij als senior consultant verbonden aan PricewaterhouseCoopers. Na enige jarenwerkzaam te zijn geweest als zelfstandig ondernemer is de heer Van Aalst sedert 2006 werkzaam als corporatedivisie controller bij Nuon. Hij geeft op regelmatige basis trainingen op financieel-economisch gebied en voert ookISO-audits uit.

Drs. A.M.A. Noë RC (1969), extern deskundigeMevrouw Noë is onder meer werkzaam geweest in financiële functies bij verzekeringsmaatschappijen. Zij was ookverbonden aan PricewaterhouseCoopers als senior consultant. Nadien heeft zij als zelfstandig ondernemer talrijkefuncties op interimbasis vervuld op het financieel-economische gebied. Daaronder waren het professionaliserenvan de controlfunctie binnen organisaties, het verbeteren van de administratieve processen en het introduceren vansystemen voor de meting en verbetering van de prestaties van organisaties.

Drs. W.J.J.C. Vercouteren RC, secretarisDe heer Vercouteren (1953) heeft in managementfuncties bij onderwijsinstellingen en bij uitgeverijen gewerkt.Sedert 1990 is hij zelfstandig gevestigd als adviseur en interimmanager. Hij richt zich specifiek op het oplossenvan vraagstukken van besturing en externe verantwoording, met name voor instellingen in het onderwijs. De heerVercouteren treedt regelmatig op als secretaris bij visitaties door Certiked. Hij is daarnaast parttime docent aanUniversiteit Nijenrode.

D. Weijsenborn (1980), studentDe heer Weijsenborn studeert momentaal aan de masteropleiding Urban, port and tansport economics van deErasmus Universiteit Rotterdam. Hij heeft tijdens zijn opleiding een aantal werkzaamheden verricht als bijbaan enis daarnaast bestuurslid van de studievereniging voor regionale en vervoerseconomie in Rotterdam.


© Certiked


Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen

ONDERZOEKSVERSLAG - Welkom bij ABC Opleidingen!

Documents