Oksidatif Stres ve Psikiyatrik Bozukluklar Doç. Dr. Yakup Albayrak Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD
Oksidatif Stres ve Psikiyatrik Bozukluklar
Doç. Dr. Yakup Albayrak
Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD
Sunum Planı
• Oksidatif Stresin Kısa Bir Tanımlanması
• Şizofreni, Duygudurum Bozuklukları ve Anksiyete Bozuklukları ile İlgili Klinik Çalışmalar
• Şizofreni, Duygudurum Bozuklukları ve Anksiyete Bozuklukları ile İlgili Deneysel Çalışmalar
• Otizm, Demans ve Madde Kullanım Bozukluklarında Oksidatif Stres
• Sonuç
Tanım
• Aerobik organizmalarda yaşayan hücrelerde pro-oksidanlar ve antioksidanlar bir denge halindedir.
• Pro-oksidan ve direk oksidanların, antioksidan savunma bariyerini aştıkları durumda oksidatif stres oluşmaktadır.
Klinik Çalışmalar
• Antidepresan tedaviler ile;
• GSH-Px düzeylerinde normalleşme,
• TOS ve OSİ’ de azalma ve TAC artma
• TOS ve OSİ’ de ve TAC değişiklik olmaması
• SOD, CAT, GSH-Px ve MDA azalma
• Artmış SOD ve MDA düzeylerinde normalleşme
Klinik Çalışmalar
• Uzun dönem klozapin tedavisi ile SOD aktivitesinde artma; GSH-Px aktivitesinde azalma
• İkinci kuşak antipsikotikler ile tedavi edilen hastalarda oksidatif parametrelerde düşüklük
• Olanzapin ve haloperidol alanlarda SOD aktivitesinde artış;risperidon ve haloperidol GSH-Px artma
Otizm ve ve Oksidatif Stres
• Çalışmalar lipid peroksidasyon ürünlerinin otizmde arttığını bildirmektedir.
• Antioksidan kapasite ve otizm arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmaların sonuçları tutarsızdır.
Demans ve Oksidatif Stres
• Alzheimer Tipi demans ve vasküler demansın etyolojisinde oksidatif stresin yeri oldukça önemlidir.
• Alzheimer Tipi Demansın etyolojisinde direk ;
• Vasküler demansın oksidatif stresle ilişkisinin indirek olduğu düşünülmektedir.
Madde Kulanım Bozuklukları ve
Oksidatif Stres • Lipid peroksidasyonun arttığı ve dolayısıyla OSI
seviyelerinin arttığı bildirilmektedir.
• Antioksidan kapasitenin arttığı ve bu durumun reaksiyonel olduğu düşünülmektedir.
Sonuç
• Oksidatif Stres ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda,oksidatif stresin şizofreni ve duygudurum bozuklukları başta olmak üzere birçok nöropsikiyatrik bozukluğun etyolojisinde, sürecinde ve tedaviye cevabında önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir.
Sonuç
• Antioksidan tedavilerin sonuçları çelişkili olmakla birlikte umut vericidir.
• Ancak oksidatif stresin psikiyatrik bozukluklarda biyo-belirteç olarak kanıtlanması için ileri çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.