magazine november 2009 Afgiftekantoor 3200 Aarschot - Erkenningsnummer P106333 Tijdschriften - Toelating gesloten verpakking - 3200 Aarschot 1 - BC 1145 maandblad, verschijnt niet in januari en in augustus - jaargang 42 nr. 9 blz. 22 Hang me aan je raam! Filosoof over diversiteit www.okra.be www.okrasport.be blz. 28
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Te oud om een auto te hurenSommige ouderen hebben al eens de indruk
dat ze gediscrimineerd worden omwille van
hun leeftijd. De Belgische wetgeving biedt
hiertegen nochtans bescherming. Wat je kan
doen als je het gevoel hebt gediscrimineerd te
worden, legt Huib Hinnekint uit.
De stille rebelPriester, kapucijn, echtgenoot, vormingswer-
ker en echtscheidingsbemiddelaar. Het levens-
verhaal van Luc Hessel is allesbehalve alle-
daags. Wat deze geëngageerde zeventiger
bezielt en bezighoudt, vertelde hij aan OKRA-
magazine.
Parels in het MeetjeslandHet Meetjesland herbergt enkele onbekende
maar boeiende musea. Fiets door het mooie
landschap en ontdek het jeneverhuis Van
Hoorebeke, de Huysmanshoeve en het Canada
War Museum. Alle drie meer dan de moeite!
14
20
42
7
ITEM
OKRA november 2009
4
ITEM
In je volgende OKRA-magazine
48 40
Op stap in Troyes.
6 STANDPUNT Waardeer inzet van ouderen
7 GEZONDHEID Goed horen: doe de test!
10 PRIKKERTJES
12 ZINGEVING Iedere rol betekenisvol
14 INFO Te oud om een auto te huren
16 DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS Brief uit Frankrijk
18 VRAAG EN AANBOD
20 ANDERS OUD De stille rebel
22 SAMEN HET LEVEN KLEUREN Maak het verschil zichtbaar
26 RECHTSINFO Is schenking goede oplossing?
27 IN JE PORTEMONNEE Mijn energiefactuur, een beetje minder
graag
28 OKRA LEEFT Hangt je affiche al voor je raam?
30 OKRA-SPORT En wat als het regent?
31 OVER WAT TELT Een huisdokter die droomt van India
37 MENU Vegetarisch
40 GROEN Een notenboom in je tuin
42 TENTOONSTELLING Parels in het Meetjesland
44 BOEKEN Onbekend en onterecht onbemind
46 GEDICHT Futurum
47 UITJES
48 UIT Laat je verrassen langs de Samber
51 58 WINNAARS!
52 SPEEL EN WIN
54 OKRA-LIDKAART = GELD WAARD!
OKRA november 2009
6
STANDPUNT
‘Iedere rol betekenisvol’ is het thema van de oude-
renweek dit jaar. Die loopt van 16 tot 22 november
en is een initiatief van de Vlaamse Ouderenraad
waarvan ook OKRA deel uitmaakt. Met deze slogan
wil de raad duidelijk maken dat ouderen nog steeds
meerdere rollen op zich nemen in onze maatschap-
pij. Van leesouder in de lagere school tot vrijwilli-
ger in het ziekenhuis. Van begeleider van jonge
voetballertjes tot mantelzorger voor hun kind met
een chronische ziekte. Ouderen engageren zich
her en der en vervullen allerlei opdrachten.
Eigenaardig toch dat een campagne in het kader
van de ouderenweek nog moet aantonen dat oude-
ren zich maatschappelijk inzetten en daarvoor de
nodige waardering willen.
Politieke rol?
Het zou interessant zijn voor een student economie
om eens te berekenen hoe groot de economische
waarde is van het vrijwilligerswerk van alle Vlaamse
ouderen gedurende één jaar. Wie dacht dat deze
inzet gehonoreerd wordt door de volwaardige rol
die ouderen op politiek vlak vervullen, heeft het
verkeerd voor. Eén op de drie kiezers is gepen-
sioneerd. Dan zou je ook mogen verwachten
dat gepensioneerden een derde van de lijsten
invullen. En dat de plaats die zij krijgen garant
staat voor een evenredig aantal ouderen dat verko-
zen wordt en een mandaat kan opnemen. Maar wat
blijkt? Na de Vlaamse verkiezingen zetelen slechts
vier 60-plussers in het Vlaams Parlement. Ieder rol
is betekenisvol behalve de politieke.
Het wordt hoog tijd dat de samenleving zich
bezint over de rol en de waardering die ze aan
ouderen willen geven. Ouderen willen volwaar-
dig opgenomen worden in de samenleving en vol-
ledig betrokken worden bij de opbouw ervan. Deze
eis staat met evenveel woorden in het recente
memorandum van OKRA.
Waardeer inzet van ouderen
Ouderen zijn onontbeerlijk als babysitter, mantelzorger, klusjesman of
-vrouw, hulp bij kinderen, kleinkinderen, buren en familieleden. Als
vrijwilliger zetten ze zich in bij allerlei verenigingen en sportieve en
feestelijke activiteiten. Voor al de taken die ouderen op zich nemen,
vraagt de Vlaamse Ouderenraad aandacht tijdens de ouderenweek.
Geen halve maatregelen bekendmaken
We vroegen in ons memorandum ook om maatre-
gelen pas bekend te maken als er zekerheid is dat
ze ook uitgevoerd worden. Nu worden er al te vaak
proefballonnetjes opgelaten die mensen aan het
schrikken brengen waarna het ballonnetje door-
prikt en de maatregel afgevoerd wordt. Wij vra-
gen dat aan deze praktijk een einde wordt
gemaakt en maatregelen pas bekend worden
gemaakt als er een politiek akkoord is dat
voor iedereen klaar en duidelijk is.
Bij het schrijven van dit standpunt kenden we
enkel de inhoud van de proefballonnetjes over de
begroting. Bij het verschijnen van dit nummer
weten we wellicht meer. We hopen dat de regering
de moed had om geen bijkomende lasten op te leg-
gen aan iedereen die leeft van een vervangingsin-
komen, die chronisch ziek of werkloos is of die een
klein bedragje gespaard heeft.
Jan Vandecasteele
Algemeen secretaris
7
GEZONDHEID
Je gaat veiliger door het leven
als je goed hoort. Een daveren-
de vrachtwagen, een spurtende
mountainbiker of een tractor kan
je moeilijk ontwijken wanneer je
het obstakel achter jou niet
hoort aankomen. Gehoorverlies
vermindert ook je sociale con-
tacten. Niet kunnen deelnemen
aan een gesprek werkt een-
zaamheid en isolement in de
hand.
Goed horen is daarom belang-
rijk. Maar met het ouder worden
gaat het gehoor achteruit. Vanaf
je dertigste vang je hoge tonen
geleidelijk minder goed op. Net
die tonen zijn belangrijk om
goed te verstaan wat er wordt
gezegd. Wist je echter dat we de
grootste gehoorschade zelf toe-
brengen? Slechthorendheid kan
aangeboren zijn of veroorzaakt
worden door bepaalde genees-
middelen. De voornaamste oor-
zaken zijn echter het natuurlijke
verouderingsproces en een lang-
durige blootstelling aan lawaai.
De laatste jaren is het aantal
Goed horen: doe de test!
Een wereld zonder lawaai! Dat sprookje kan je enkel nog beleven aan
de Noordpool of midden in de woestijn. Soms is lawaai ook genieten:
een wervelende storm, ruisende golven, je favoriete muziek.
slechthorenden sterk toegeno-
men door langdurige blootstel-
ling aan lawaai. Soms is de
schade, ook bij jonge mensen,
niet meer te herstellen.
Hoe schadelijk lawaai is, hangt
af van de duur tijdens dewelke je
aan het lawaai bent blootge-
steld, de geluidssterkte uitge-
drukt in decibel, je persoonlijke
gevoeligheid voor lawaai en de
frequentie van het geluid. Vooral
doffe tonen (lage frequenties)
zijn heel schadelijk.
Een te lange blootstelling aan
lawaai kan leiden tot oorpijn,
oorsuizingen (tinnitus), slecht-
horendheid of overgevoeligheid
voor geluid. Tal van andere
gezondheidsrisico’s hebben een
rechtstreekse link met lawaai,
denk maar aan verhoogde hart-
slag, slaapmoeilijkheden, ver-
hoogde bloeddruk en verhoogd
ademhalingsritme, verstoorde
voedselvertering, verminderde
aandacht en concentratieproble-
men. Combineer je lawaai met
andere factoren zoals drugs of
alcohol, worden de gevolgen nog
versterkt. Lawaai verhoogt
bovendien de kans op arbeids-
en verkeersongevallen.
Knallers
Volgens de Belgische wetgeving
zijn werknemers vanaf 85 deci-
bel verplicht zich te beschermen
en moet de werkgever een pre-
ventieprogramma opstellen.
Vanaf langdurige blootstelling
aan geluid van 75 decibel loop je
echter al risico op gehoorscha-
de. In cafés, op fuiven en in
dancings mag het geluidsniveau
niet hoger zijn dan 90 decibel. In
de praktijk is er weinig controle.
Bij ondraaglijk lawaai tussen
zonsondergang en -opgang kan
je de politie bellen. De wet pre-
Een sirene en vuurwerk knallen met 170 decibel letterlijk je
oren aan stukken.
ciseert echter niet wat ‘ondraag-
lijk lawaai’ is.
De blootstellingstijd zonder risi-
co aan 75 decibel (een elektrisch
scheerapparaat, een haardro-
ger, stadslawaai) bedraagt acht
uur. De blootstellingstijd zonder
risico aan 99 decibel (popcon-
cert, iPod) bedraagt één minuut
en twaalf seconden. Een gras-
maaier of kettingzaag zorgt met
105 decibel bijgevolg al snel
voor gehoorschade. Wat te den-
ken van een autoradio op
het hoogste volume of een
discotheek, allebei goed voor
140 decibel? Een sirene en vuur-
werk knallen met 170 decibel
letterlijk je oren aan stukken.
Beschermen
Met gehoorbeschermers kan je
het geluid dempen en zo de
schade beperken. Er bestaan
verschillende mogelijkheden om
je oren te beschermen.
Wegwerpoordopjes passen zich
aan aan de vorm van je gehoor-
gang. Je kan ook otoplastieken
aanschaffen. Dat zijn op maat
gemaakte oordopjes die je oor
perfect afsluiten. Je kan ze laten
maken bij een audicien.
Oorkappen zijn verstelbaar en
hebben brede afdichtringen
zodat ze je oren perfect kunnen
inkapselen en dus beter bescher-
men dan oordopjes. Meestal
dempen ze alle geluidsfrequen-
ties evenveel.
Beperk de schade
■ Zorg ervoor dat er in huis niet
meer apparaten tegelijk aan
staan dan nodig.
■ Hoor je het tikken van de klok? ❏ ja = 0 ❏ nee = 2
■ Slaap je af en toe door de wekker? ❏ ja = 4 ❏ nee = 0
■ Heb je moeite met telefoneren? ❏ ja = 4 ❏ nee = 0 ❏ soms = 3
■ Vinden je huisgenoten dat je de radio of tv te hard zet? ❏ ja = 6 ❏ nee = 0 ❏ soms = 3
■ Hoor je het zingen van de vogels? ❏ ja = 0 ❏ nee = 2 ❏ soms = 1
■ Merk je een naderende auto soms pas op het laatste moment op? ❏ ja = 4 ❏ nee = 0
■ Vind je het moeilijk een gesprek met meerdere personen te volgen?
❏ ja = 6 ❏ nee = 0 ❏ soms = 3
■ Hoor je goed in een zaal of tijdens een vergadering? ❏ ja = 0 ❏ nee = 6 ❏ soms = 3
■ Kan je gefluister op een afstand van circa twee meter verstaan? ❏ ja = 0 ❏ nee = 3
■ Hoor je tijdens een concert violen en fluiten even goed als andere instrumenten?
❏ ja = 0 ❏ nee = 3
■ Hoor je de deurbel altijd? ❏ ja = 0 ❏ nee = 4
■ Heb je het gevoel dat de meeste mensen onduidelijk praten? ❏ ja = 6 ❏ nee = 0 ❏ soms = 3
Totaal
OKRA november 2009
8
GEZONDHEID
Hoe goed hoor jij? Doe de test!Beantwoord volgende vragen.
Bereken jouw punten en lees onderaan het resultaat.
Bron: Nationale Vereniging voor Slechthorenden in Nederland (http://www.nvvs.nl/)
Bereken je resultaat
0 punten: Je gehoor is uitstekend.
1-6 punten: Je gehoor is niet meer honderd procent maar je ondervindt nau-
welijks hinder.
7-17 punten: Je gehoor is duidelijk verminderd. Misschien heb je nog weinig
last maar je huisarts raadplegen kan geen kwaad.
18-36 punten: Je hebt behoorlijk gehoorverlies. Raadpleeg een deskundige.
37 punten of meer: Je gehoor is slecht. Zonder hoortoestel versta je ande-
ren wellicht niet. Laat je helpen bij het kiezen van een hoortoestel.
Maken uw gewrichten u het leven zuur? Doe wat!
Kies de milde wegHet is bekend dat de bevolking van de Noord-Europese landen veel minder last hebben van zwakke gewrichten dan de rest van Europa. Hun geheim: een voeding geba-seerd op de consumptie van vette vis zoals haring, zalm en sardientjes, rijk aan bestanddelen die zeer goed zijn voor het kraakbeen. Het is tegenwoordig mogelijk van al heil-zame werking te profi teren zonder uw voedingspatroon te veranderen.
Met Phytalgic voelt u zich in 3 weken beter!Het researchcentrum van Phythea heeft dat goed begre-pen en Phytalgic is daarvan het resultaat! Dit natuurlijke geconcentreerde supplement in capsules met wilde vis-olie gecombineerd met zink en brandnetel voor groter ge-wrichtscomfort. Om op natuurlijke wijze het comfort van uw gewrichten te behouden wordt een dosis van 3 capsu-les per dag aanbevolen. De eerste resultaten zijn over het algemeen al na 3 weken gebruik merkbaar. Vanwege de perfecte verdraagbaarheid kunt u Phytalgic het gehele jaar door continu worden gebruikt.
Onze mening: een uitstekend product dat de beloften waar maakt: gewrichten die geleide-lijk aan soepeler worden, blijven-de verlichting, een levenscom-fort hervonden in slechts enkele weken tijd!
Phytalgic van PhytheaTe koop bij uw apotheekCNK: 2399-202en NUT/PL-code: 968/1Ongeveer 16,80€ per doos
Met het stijgen der jaren
slijten de gewrichten. De
dagelijkse handelingen
zijn niet altijd zo gemak-
kelijk. Er bestaat tegen-
woordig milde methodes
om uw gewrichten op
natuurlijke wijze soepel
te houden.
BETTER LEVEN
2 dozen gekocht = de 3de gratis van Phythea!
Om een gratis doos te ontvangen stuurt u vóór 31/12/09 het origineel van de kassabon, de 2 bar-
codes CNK uit de verpakking van het product en uw adresgegevens naar:Aanbod Phytalgic - c/o PromoControl - P.B. 3582 - 1414 Waterloo
Aanbod beperkt tot 2 zendingen per persoon - Aankoop en zending van bewijs van aankoop tussen 15/08/09 en 31/12/09.
AanbodPhytalgic
PUBLIREPORTAGE
Okra_01_10_09.indd 1 02/09/09 16:32
■ Zet het volume van radio en tv niet te luid. Zo
wordt dit ook een gewoonte voor je
(klein)kinderen.
■ Gebruik in je auto liever de handsfreekit voor je
gsm in plaats van oortjes. Zo belast je je trom-
melvliezen minder.
■ Werk je met lawaaierige machines, zorg dan voor
voldoende oorbescherming.
■ Ga op feestjes of concerten nooit in de buurt van
luidsprekers zitten.
■ Pas op met vuurwerk.
■ Bescherm je oren met oordopjes als je langere
tijd in een lawaaierige omgeving verblijft.
■ Gun je oren minstens 24 uur rust nadat je lan-
gere tijd in een lawaaierige omgeving was.
■ Raadpleeg een neus-, keel- en oorarts bij een
gevoel van gedempt geluid, oorsuizingen of fluit-
tonen die langer dan 24 uur aanhouden.
Hulpmiddelen
Als je signalen van slechthorendheid herkent, kan
je het best zo snel mogelijk je gehoor laten testen.
Daarvoor kan je terecht bij een neus-, keel- en
oorarts of bij een audioloog in een erkend hoorcen-
trum. Naargelang de diagnose zal de arts een
behandeling opstarten. Een beperkt aantal patiën-
ten is gebaat bij medicatie of een chirurgische
ingreep. Anders pogen de arts of de audioloog met
een hoorapparaat het contact met de omgeving te
verbeteren. Sommige toestellen versterken de
hoge tonen, andere de lage en weer andere de
middentonen. Ze verschillen ook in de hoeveelheid
versterking die ze bieden. Bovendien zijn er ver-
schillende modellen: toestellen die achter of in het
oor gedragen worden. Hoewel er al heel ingenieuze
apparaten op de markt zijn, kan geen enkel hoor-
apparaat je gehoor honderd procent herstellen en
je opnieuw laten horen zoals vroeger.
Tekst Chris Van Riet
Info
Meer info vind je in de CM-folder Goed
gehoor(d)? Die is gratis te verkrijgen
bij de dienst Gezondheidspromotie
van het CM-ziekenfonds. Je kan hem
ook bestellen of downloaden via
www.bewustgezond.be (Publicaties).
OKRA november 2009
10
PRIKKERTJES
PrikkertjesLaat je vaccineren!
Door alle heisa rond de Mexicaanse griep wordt
soms vergeten dat de gewone seizoensgriep ook
niet zonder gevaar is. Het is een erg besmettelijke
ziekte met koorts, koude rillingen, hoofd- en spier-
pijn, een rauwe keel en een
droge hoest als symptomen.
Soms kan de griep ernstige ver-
wikkelingen veroorzaken die in
bepaalde gevallen zelfs dodelijk
kunnen zijn. Gelukkig kan een
vaccin je beschermen tegen deze
griep. Ook dit jaar krijgen
65-plussers en mensen met een
chronische ziekte de raad zich te
vaccineren. Je laat je het best
inenten in de maand november.
Zolang de griep niet is doorge-
broken, blijft vaccinatie nuttig.
50-plussers en mensen uit de risicogroep krijgen
trouwens veertig procent van het vaccin terugbe-
taald. Vraag aan je arts een voorschrift met de
vermelding ‘derdebetalersregeling’. Op vertoon van
je SIS-kaart verrekent de apotheker de tegemoet-
koming meteen.
Meer info vind je in de CM-folder Griep, meer
dan een verkoudheid. Die is gratis te verkrij-
gen bij de dienst Gezondheidspromotie van
het CM-ziekenfonds. Je kan hem ook bestellen
of downloaden via www.bewustgezond.be
(Publicaties).
1
Rookvrije kleinkinderen
In 65 procent van de gezinnen waar wordt
gerookt, rookt een ouder in het bijzijn van de kin-
deren. Dat betekent dat in Vlaanderen maar liefst
115 000 kinderen thuis dagelijks in de sigaretten-
rook zitten. De Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK)
vindt dat dit niet kan en bindt de strijd aan. De
vereniging roept opa’s en oma’s op hun rokende
kinderen op een ludieke wijze op andere gedachten
te brengen. Op www.seniorennet.be kan je leuke
cartoons personaliseren met eigen foto’s en door-
sturen naar je kinderen. Zo steun je het ‘Front voor
Rookvrije Kleinkinderen’.
Meer info op www.seniorennet.be/ecards.
2
Vrij blijven bewegen
Meer weten? Bel de A.Vogel infolijn op 011 31 51 72, stuur een e-mail naar [email protected] of surf naar www.avogel.be. Schrijf u in voor de gratis maandelijkse nieuwsbrief, boordevol tips en interessante weetjes om goed voor uzelf te zorgen. §
2090407
A.Vogel Alchemilla + Glucosamine• Voor behoud van soepele gewrichten en veerkracht• Opbouw van kraakbeen• Dagdosering van 1500 mg plantaardige glucosamine
Verkrijgbaar bij uw apotheker.
2090407_adv_okra.indd 1 02-10-2009 16:04:47§
OKRA november 2009
12
OKRA-ZINGEVING
De levensverwachting van Vla-
mingen stijgt jaar na jaar. In
combinatie met een daling van
het geboortecijfer, zorgt dat
voor een snelle veroudering van
de bevolking. Vaak wordt deze
vergrijzing als een probleem
bestempeld: het prijskaartje van
de pensioenen zal steeds groter
worden. Maar de vergrijzing
biedt ook kansen. Ouderen heb-
ben een groot potentieel aan
ervaring en kennis. Als die opti-
maal worden ingezet, kunnen ze
de toenemende ‘lasten’ opvan-
gen. Bovendien zorgt de vergrij-
zing voor economische kansen,
bijvoorbeeld op het vlak van
tewerkstelling. En we mogen
Heel wat ouderen zetten zich in als vrijwilliger, als grootouder, als mantelzorger, als lid
van een ouderenvereniging. Hun bijdrage is onbetaalbaar. Tijdens de ouderenweek die
loopt van 16 tot 22 november wil de Vlaamse Ouderenraad aantonen dat ouderen nog
veel in hun mars hebben en daarvoor waardering verdienen.
Iedere rol betekenisvol
bovendien de ouderen als con-
sument niet onderschatten.
Zorgen
Ouderen dragen als mantelzor-
gers heel wat bij tot de samen-
leving. Zo hielp bijna vier op de
tien Vlaamse 50-plussers het
afgelopen jaar een familielid,
buur of vriend. Ze boden huis-
houdelijke hulp, hielpen bij de
verzorging of staken een handje
toe bij de administratie. Meer
dan een op de vijf bood dagelijks
hulp, nog eens veertig procent
deed dat wekelijks. Veel mantel-
zorgers combineren verschillen-
de zorgtaken. Ze zorgen voor
hun zieke partner, de eenzame
buurvrouw en hun ouders, staan
hun kinderen bij en springen in
om te babysitten op de kleinkin-
deren. Met de vergrijzing van de
bevolking zal de vraag om infor-
mele zorg enkel toenemen. Het
aandeel dat ouderen in deze
zorg op zich nemen, mag niet
worden verwaarloosd.
Werken
Nog een gevolg van de vergrij-
zing, is de grote uitstroom van
oudere werknemers van de
arbeidsmarkt. Omdat er minder
jongeren aan het werk gaan, zal
er een krapte op de arbeids-
markt ontstaan. Een manier om
dat tekort op te lossen, is gebruik
maken van mensen die nu niet
aan de slag zijn zoals oudere
werknemers. Om de werkzaam-
heid bij 50-plussers te verho-
gen, moeten meer oudere werk-
zoekenden aangeworven wor-
den. In Vlaanderen is slechts
34,3 procent van de 55-plussers
aan het werk tegenover het
Europese gemiddelde van
44,7 procent. Investeren in
oudere werknemers en in hun
Ouderen hebben een groot potentieel aan ervaring en kennis.
Heel wat 60-plussers nemen zorgtaken op zich.
opleiding is dus nodig. Dit rendeert trouwens.
Een werkgever heeft meer kans dat een 50-
plusser vijf jaar later nog bij het bedrijf werkt
dan een 25-jarige. Ouderen zijn trouwer aan
het bedrijf.
Ouderen zijn ook vaak aan de slag als vrijwil-
liger. Zeker de groep tussen zestig en zeven-
tig is zeer actief in het vrijwilligerswerk.
23 procent van deze groep geeft aan zich de
afgelopen maand belangeloos te hebben
ingezet. Bij de groep tussen zeventig en
tachtig is dit nog 14 procent. Onderzoek
stelde ook vast dat evenveel ouderen zich
zouden willen inzetten als vrijwilliger maar
het nog niet doen. Ouderen zijn vooral actief
in de erfgoedsector, de sport, de zorg en de
politiek. Voor vele organisaties is de inzet van
ouderen van onschatbare waarde.
Consumeren
Ouderen spelen ook een belangrijke rol als
consument. Ze vormen een interessante en
actieve groep van consumenten die steeds in
aantal toeneemt. Marketeers beschouwen
oudere consumenten vaak als trouwe klan-
ten. Dat blijkt niet te kloppen. Gepensio-
neerden hebben namelijk de tijd om produc-
ten en prijzen te vergelijken. Ze kunnen net
zo goed trendsetters zijn en belangstelling
tonen voor nieuwe producten en technolo-
gieën. Ouderen zijn kritisch en kwaliteitsbe-
wust en hechten veel belang aan een goede
dienstverlening. Aangezien er de volgende
jaren steeds meer ouderen zullen zijn, zal de
vraag naar bepaalde vormen van dienstver-
lening en specifieke producten toenemen.
Bovendien is de nieuwe generatie gepensio-
neerden kapitaalkrachtiger dan de vorige. Dit
biedt marketeers en productontwikkelaars
heel wat nieuwe kansen.
Foto Cois Van Roosendael
Alle informatie over de ouderenweek
vind je in de brochure ‘Iedere rol
betekenisvol’. Surf naar
www.vlaamse-ouderenraad.be
of vraag de brochure aan via
02 209 34 55.
Yvette, 60
7.00 uur: Mijn dochter en kleinkinderen arriveren. Lize en
Milan kijken me met slaapoogjes aan. Nog even
wassen en een boterhammetje eten.
8.10 uur: Met Milan achterop en Lize naast me, fietsen we
naar school.
10.10 uur: Maria, onze buurvrouw van 72 komt langs. Terwijl
we samen een kopje koffie drinken, vraagt ze of ik
haar morgen naar het ziekenhuis wil brengen.
11.40 uur: Ik pik de kinderen terug op aan de schoolpoort.
Hun oogjes glinsteren als ik hen vertel dat we van-
middag frietjes eten.
13.30 uur: Suzanne komt me oppikken om samen te gaan
linedansen. Vandaag start onze vereniging met een
nieuwe cursus.
16.45 uur: Terug thuis. Dat uurtje sporten heeft me goed
gedaan en is zeker voor herhaling vatbaar.
20.45 uur: Een uur aan de telefoon gehangen met mijn oudste
dochter. Ze was helemaal van slag omdat haar oud-
ste zoon voor de derde keer op rij niet geslaagd is.
Anna, 62
10.00 uur: Ik sorteer de boeken in de bibliotheek en help een
meisje dat de laatste dvd met Johnny Depp zoekt.
12.15 uur: Op zaterdag ga ik telkens eten bij mijn moeder.
Volgende week wordt ze 85. We zijn volop bezig
met de voorbereiding van het verjaardagsfeest.
14.45 uur: Ik spring even binnen bij mijn dochter. Ze was haar
bril bij mij vergeten.
16.30 uur: Ik help mijn buurvrouw van 82 met haar admini-
stratie.
19.50 uur: Juist op tijd in het cultureel centrum. Gelukkig heeft
Isabel een plaatsje voor mij gereserveerd zodat ik
de toneelvoorstelling van dichtbij kan volgen.
13
OKRA november 2009
14
INFO
Wat is
leeftijdsdiscriminatie?
Huib Hinnekint: “Vele mensen
voelen zich wel eens gediscrimi-
neerd. Bijvoorbeeld als ze ouder
worden en meer moeten betalen
voor hun hospitalisatieverzeke-
ring. Ze voelen zich ongelijk
behandeld maar daarom worden
ze nog niet gediscrimineerd in
de wettelijke zin. Meestal heeft
leeftijdsdiscriminatie te maken
met de arbeidsmarkt. Als vijftig-
plussers niet meer in aanmer-
king komen voor een job die hen
op het lijf geschreven is. Maar
ook zestigplussers kunnen gedis-
crimineerd worden enkel omwille
van hun leeftijd. Zo waren er
landen in Europa waar je als zes-
tigplusser geen auto mocht
Te oud om een auto te hurenMisschien heb je wel eens de indruk dat je gediscrimineerd wordt om je
leeftijd. Maar is dat ook zo? En wat kan je er dan aan doen? Huib
Hinnekint, deskundige bij het Ouderen Overleg Komitee (OOK) licht toe.
huren, ongeacht je gezondheid.
Ook bij ons werd gediscussieerd
over een maximumleeftijd voor
het rijden met de auto. Gelukkig
had het gezonde verstand het
laatste woord. Een tijdje geleden
werd ook beslist dat je vanaf een
bepaalde leeftijd geen lid meer
mocht zijn van een kerkfabriek.
Daartegen hebben verschillende
organisaties flink geprotesteerd.
OKRA stapte hierover naar de
rechtbank en kreeg uiteindelijk
gelijk.
België heeft al sinds 2003 een
brede wetgeving rond discrimi-
natie. Leeftijdsdiscriminatie is
daarin opgenomen. Nadat
Europa hierover enkele beslis-
singen nam, stuurde de Belgische
overheid haar wetgeving bij.
De huidige wet over discrimina-
tie dateert van 10 mei 2007.”
Welke vormen van discrimi-
natie zijn er?
Huib Hinnekint: “Ruim gezien,
zijn er drie soorten discrimina-
tie. In de eerste plaats kan er
sprake zijn van directe discri-
minatie: een ongelijke behan-
deling op grond van leeftijd.
Een tweede vorm is indirecte
discriminatie. Dan is een ogen-
schijnlijk neutrale bepaling
aanleiding tot een ongelijke
behandeling. Een openbare
bibliotheek die bijvoorbeeld
enkel toegankelijk is met trap-
pen, geeft aanleiding tot discri-
minatie. Personen met een
handicap en ouderen die slecht
te been zijn, raken er immers
niet in. Intimidatie is een derde
vorm van discriminatie.
Daarvan is sprake als
Mensen moeten weten dat leeftijdsdiscriminatie strafbaar is.
Het gratis busvervoer voor 65-plussers is een voorbeeld van positieve discriminatie.
15
ongewenst gedrag tot doel of
gevolg heeft dat de menselijke
waarde wordt aangetast en er
een vijandige, vernederende of
kwetsbare sfeer wordt gescha-
pen.”
En positieve discriminatie?
Huib Hinnekint: “Ongelijke
behandeling kan natuurlijk wel
als het om specifieke maatrege-
len gaat die een nadeel compen-
seren. Denk maar aan het gratis
busvervoer voor 65-plussers.
Dat komt tegemoet aan de gerin-
ge mobiliteit van ouderen.
Natuurlijk moeten er enkele
voorwaarden vervuld zijn wil
positieve discriminatie een goede
zaak zijn. Zo moet de maatregel
gerechtvaardigd zijn, moet hij
een legitiem doel dienen en moe-
ten de middelen nodig om de
maatregel uit te voeren, passend
en noodzakelijk zijn. Ouderen uit
hun isolement halen, is bijvoor-
beeld een legitiem doel.”
Wat kan je doen als je wordt
geconfronteerd met leef-
tijdsdiscriminatie?
Huib Hinnekint: “De grootste
kracht van de wetgeving is het
feit dat ze er is. Ze werkt pre-
ventief en draagt bij tot de
bewustwording. Mensen moeten
weten dat leeftijdsdiscriminatie
strafbaar is.
Als je het gevoel hebt dat je
wordt gediscrimineerd omwille
van je leeftijd, kan je klacht
neerleggen bij de rechtbank.
Maar dat is niet vanzelfspre-
kend. Je hebt ook andere moge-
lijkheden. Zo kan je je richten
tot het Centrum voor gelijkheid
van kansen en voor racismebe-
strijding. Zij zullen je klacht
onderzoeken en indien nodig
bemiddelen. Volstaat dit niet,
kunnen zij samen met jou een
juridische procedure opstarten.
Je hoeft je echter niet recht-
streeks te wenden tot het
Centrum. In verschillende regio’s
zijn regionale meldpunten waar
je terecht kan.
Maar het kan nog eenvoudiger:
je kan met je klacht naar OKRA
stappen. OKRA zal bemiddelen
en indien nodig zal ze juridische
stappen ondernemen.”
Hoeveel klachten zijn er over
leeftijdsdiscriminatie?
Huib Hinnekint: “Dat valt mee,
al worden die niet allemaal gere-
gistreerd. Zes procent van de
klachten die het Centrum voor
gelijkheid van kansen en voor
racismebestrijding ontvangt,
handelt over leeftijdsdiscrimina-
tie. Maar daarvan heeft zestig
procent te maken met de
arbeidsmarkt. De andere klach-
ten hebben betrekking op het
bankwezen, vrijetijdsbesteding,
mobiliteit en huisvesting. Slechts
enkele gevallen worden voor de
rechtbank gebracht. Meestal
lossen de klachten vanzelf op als
een organisatie bemiddelt. Extra
informatie en advies geven, kun-
nen ongenoegen oplossen.”
Tekst Nele Joostens
OKRA eist!OKRA zette een aantal eisen
rond leeftijdsdiscriminatie op
papier. Naar aanleiding van de
Vlaamse en Europese
verkiezingen werden die in juni
van dit jaar overhandigd aan de
beleidsvoerders.
■ OKRA verzet zich tegen elke vorm van
onterechte discriminatie op basis van
leeftijd en pleit voor de oprichting van
een instantie die informatie verzamelt
en verspreidt op het vlak van leeftijdsdis-
criminatie.
■ Er moet een grondig onderzoek gebeuren
naar het belang van leeftijdsgrenzen op het
terrein van arbeid en tewerkstelling,
gezondheidszorg en vrijetijdsbesteding.
■ OKRA eist dat de expliciete leeftijdsdiscri-
minatie ingeschreven in het Vlaams
Agentschap voor Personen met een
Handicap geleidelijk afgebouwd wordt.
Vandaag hanteert het Agentschap een leef-
tijdsgrens van 65 jaar.
■ OKRA eist dat ook ouderen opleidingen
moeten kunnen volgen. Dit moet voor hen
financieel aantrekkelijk en betaalbaar zijn.
De overheid moet hiervoor voldoende
mogelijkheden creëren zoals ze dit ook doet
voor wie nog werkt.
Heb je een klacht rond leeftijdsdiscriminatie? Dan kan je
je wenden tot OKRA of het Centrum voor gelijkheid van
kansen en voor racismebestrijding, Koningsstraat 138,
1000 Brussel, 02 212 30 00, www.diversiteit.be. Op deze
site vind je ook de regionale meldpunten.
OKRA november 2009
16
DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS
Politiek zit de Fransen in het bloed. Uren discussi-
eren over essentiële vragen zoals de verhouding
tussen individu en staat, arbeid en kapitaal, de rol
van Frankrijk in de wereld of - nog niet zo lang -
het voortbestaan van ons milieu, ze kunnen er niet
genoeg van krijgen. Een prachtvoorbeeld kon je
meemaken in 2005, in de aanloop naar het refe-
rendum over het voorstel van Europese grondwet.
Elke Fransman had een tekst van het voorstel in
zijn bus gekregen. Je kon - zeker als Belg - bij nie-
mand op het aperitief komen zonder te worden
gevraagd naar je mening: moest het ja of neen
worden? Het werd neen. En elke kiezer had niet
nagelaten zijn stem vooraf vurig te argumenteren.
Een hemelsbreed verschil met het totale gebrek
aan interesse voor het onderwerp in ons land.
Niemand heeft ons daar trouwens onze mening
over gevraagd.
Brief uit FrankrijkJe kan je bij onze zuiderburen geen familiemaaltijd indenken die - zo
tegen het uur van de koffie - niet uitdraait op een hoogoplopende
discussie over politiek. Fransen komen graag uit voor hun politieke
opvatting. Ze vertellen gretig voor wie ze gestemd hebben.
Sarkozy populair?
Zo was het, tot voor kort. De jongste tijd lijkt het wel
of de inhoudelijke discussies niemand nog bezighou-
den. Rechts van het politieke veld is volledig ingeno-
men door president Nicolas Sarkozy. Hij is er met
zijn stoere beloften over de aanpak van criminaliteit
zelfs in geslaagd een goed deel van het uiterst-
rechtse publiek in te palmen. Maar na ruim een jaar
aan het bewind hebben zelfs zijn meest overtuigde
bewonderaars zijn verkiezingsretoriek ontmaskerd.
Hij zou de bezem halen door een verouderd land,
waar de staatsstructuren elke vernieuwing verlam-
den, zo klonk het. En hij zou de werkloosheid dras-
tisch aanpakken. Maar van zijn grote messianisti-
sche aankondigingen is weinig heel gebleven.
Toegegeven, hij heeft het niet makkelijk. Ook hij had
de wereldwijde financiële en economische crisis niet
voelen aankomen en kan alleen maar de brokken
lijmen. En dat hij hoogstpersoonlijk zowat elke rege-
ringsbeslissing op zijn conto schrijft, is hem uitein-
delijk zuur opgebroken. Zijn populariteit is op korte
tijd veel dieper gezakt dan die van zijn eerste minis-
ter, François Fillon, die in zijn schaduw weggedoken
zit. Wat wel de dagelijkse media voedt, zijn de anek-
dotes over zijn privéleven. Dat gaat van zijn achter-
eenvolgende huwelijken eerst met Cecilia, daarna
met fotomodel en zangeres Carla Bruni, tot zijn truc-
jes om wat groter te lijken. Wanneer hij een bedrijf
bezoekt mogen alleen de werknemers mee op de
foto die kleiner zijn dan hij.
En links?
Gouden tijden voor de oppositie, zo zou je denken.
Niet dus. De socialistische partij, ooit de eerste
Van de grote messianistische
aankondigingen van Nicolas Sarkozy is
weinig heel gebleven.
17
politieke formatie van het land, ligt aan diggelen.
Het begon allemaal in de aanloop naar de jongste
presidentsverkiezingen. Tegen het partijapparaat
in stuwde een enthousiaste socialistische basis
Ségolène Royal naar de kandidatuur voor het
hoogste ambt. Ze werd gezien als een verfrissend,
moderner, minder ideologisch alternatief voor de
traditionele kopstukken van de partij. De ‘olifan-
ten’, zoals ze smalend worden genoemd. Maar haar
populistisch socialisme moest het afleggen tegen
het nog heel wat populistischer neoliberalisme van
Sarkozy. Onmiddellijk daarna barstte de oorlog los
binnen haar partij. Er zijn daar nu al meer dan een
half dozijn kandidaten voor het presidentschap, die
elkaar het licht in de ogen niet gunnen. Het gaat al
lang niet meer over politiek of goed bestuur. Het
zijn persoonlijke vetes die openlijk in de media
worden uitgevochten. De conservatieve regerings-
partij mag zich in de handen wrijven. In een poging
om de rangen te sluiten hebben de socialisten nu
beslist dat er - op zijn Amerikaans - voorverkiezin-
gen zullen komen. De winnaar of winnares moet
zich dan volledig kunnen concentreren op de echte
rivaal en niet op het interne gekissebis. De vraag
is wel of het dan niet nog meer zal gaan over per-
sonenkwesties in plaats van over ideeën.
Is uiterst-links een alternatief?
Het veld ligt dus open voor de talrijke ontgoochelde
socialistische kiezers. Maar bij de afgelopen
Europese verkiezingen zijn die er niet in geslaagd
zich eensgezind achter één alternatief te scharen.
De pogingen van de centrist François Bayrou om
zowel rechts als links stemmen binnen te halen,
zijn uitgedraaid op een flop. En uiterst-links is het
landschap al even verdeeld als binnen de Parti
Socialiste. Het overblijfsel van wat ooit de machtige
communistische partij was, heeft een front gevormd
zich bij dat front aan te sluiten. Ook daar is de ver-
snippering troef. Net op het ogenblik dat de inter-
nationale economische toestand het bewijs levert
dat ze met hun kritiek op het kapitalisme al die tijd
niet zo ver van de waarheid hebben gezeten.
Groen dan maar?
De enige groepering waar op de avond van de
Europese verkiezingen gelukkige gezichten te zien
waren, was Europe-Ecologie. Het groene boeg-
beeld Daniel Cohn-Bendit (‘rode danny’ in ’68) is er
in geslaagd uiteenlopende groenen en andersglo-
balisten, zoals de bekende boerenleider José Bové,
achter een gezamenlijk programma te scharen.
Met succes, want met hun uitslag staken ze de
socialisten ei zo na naar de kroon. Een hele pres-
tatie, als je weet dat Cohn-Bendit ten tijde van het
referendum zich had uitgesproken voor Europa,
terwijl Bové tegen had gestemd. Bijna als enigen
voerden ze een campagne die ging over ideeën. Uit
hun puike resultaat mag blijken dat de Fransen de
personenruzies stilaan beu zijn.
Binnenkort mag politiek misschien weer over
inhoud gaan. Nu nog de hoofdrolspelers van de
Franse politiek daarvan overtuigen.
Tekst Liesbet Walckiers
OKRA november 2009
18
■ SpeelkaartenIk verzamel speelkaarten, zowel van 32 als van 52 kaarten, liefst met joker. Ruilen is mogelijk.
Marc Vanderplasschen, Klijtstraat 19, 8570 Ingooigem, 056 77 81 84
■ PostzegelsIk zoek iemand die graag met postzegels werkt en mij wil helpen bij het sorteren en verzamelen.
Mia Luyten, De Wilders 39 b23, 2382 Poppel, 014 41 35 58, 0497 06 01 90
■ Jules De MeyerIk bezit een soldatenkoffertje, afmeting 28 cm hoog, 70 cm lang en 30 cm breed, vervaardigd in gewoon hout en zwart geschil-derd. Op het deksel staat de naam De Meyer Jules, Dendermonde, 1 Regiment de Ligne, 2 battellon, 3 compagnie, 54908. Ik wil dit kof-fertje graag schenken aan de familie of aan Jules zelf.
■ Oude aandelenIk verzamel oude en/of vervallen aandelen en obligaties van alle lan-den en thema’s: speciaal België, Belgisch Congo, Brazilië, Luxemburg en Nederland. Ook koolmijnen, Tramways, spoorwegen en planta-ges. Wie heeft nog wat?
■ SchilderijIk zoek een schilderij van een hoeve. Deze stadshoeve van voor 1914 was eigendom van Gustaaf-Florent Devolder-Pylyser en gele-gen in de Duinkerkestraat te Nieuwpoort. Het schilderij was tot 1989 in het bezit van mevrouw A. Duyck-Vandevelde Yvonne. Graag zouden we als aandenken een foto nemen van dit schilderij.
■ Boek gezochtIk zoek al jaren naar het boek De Tempelridder van Jan Guillon, tweede deel van een trilogie, uit-gegeven bij Van Holkema en Warendorf, Nederland.
Alex Kleyn, L. Vissenaekenstraat 50 b32, 2600 Berchem, 03 440 25 80
■ Zangeres Zonder NaamIk verzamel alles over de Zangeres Zonder Naam, Will Tura en Bobby Prins. Verder verzamel ik ook hum-meltjes of namaak-hummeltjes.
Anny Peeters, Grotebaan 5, 2235 Hulshout, 015 22 21 28
■ In de aanbiedingOngeveer honderd Maria- en andere oude devotieprentjes en afbeeldingen en 42 oude biervilt-jes zijn gratis af te halen.
■ Huis van AlijnHet Huis van Alijn, een museum rond het dagelijks leven in de 20ste eeuw, is op zoek naar tijdschriften en foto’s uit de jaren tachtig. Wie kan iets missen?
Els Vanaverbeke, Het Huis van Alijn, Kraanlei 65, 9000 Gent, 09 269 23 56, [email protected], www.huisvanalijn.be
■ GeluidsbandenIk bezit geluidsbanden maar geen bandopnemer (groot model). Kan iemand deze geluidsbanden over-
■ KerstliedjeWie helpt me verder met de tekst van het liedje dat vroe-ger van deur tot deur gezongen werd? Het begint als volgt: ‘Herderkens van buiten, spoedig op de been, met trommeltjes en fluiten, zijn we al bijeen. Want er is gebo-ren ene God van al die ons het leven heeft gegeven.’
Lieve Van den Wyngaert, Jules Draeyersstraat 7 b2, 2610 Wilrijk, 03 828 18 69, [email protected]
P. Van der Poten, Pastoor Claeysstraat 1, 9200 Dendermonde S.G., 052 21 17 57 (na 18.00 uur)
■ OorlogIk verzamel alles wat ik kan vinden over de Tweede Wereldoorlog. Wie helpt mijn verzameling vergroten?
Johnny Bosmans, Grotebaan 5, 2235 Hulshout, 015 22 21 28
■ Tekst gevraagdWie kan me helpen met de ontbrekende stukken tekst die als volgt begint: ‘tien dat zijn je kinderjaren, twintig gaat men aan het sparen, dertig moet men zijn getrouwd…’ Ik zoek vooral de nummers zeventig, tach-tig en negentig.
Angèle Van Pottelberghe, Jozef Mulsstraat 33, 2170 Merksem, [email protected]
■ FietsbatterijIk zoek een fietsbatterij van het merk Sparta Pharos, Nic d nikkel/cadmium, bij Yamaha.
Jaklien Van Maele, Zuidstraat 11, 8770 Ingelmunster, [email protected]
■ MoederfeestIk zoek de tekst van een gedicht dat wij graag willen hebben voor ons Moederfeest. Het start als volgt: ‘Lief Vrouwtje dat daar zo eenzaam staat…’.
F. Verbruggen, Zwaantjeslei 93 b301, 2170 Merksem
19
■ SigarenbandenWij bezitten een hele reeks sigarenbanden, in vele boe-ken geklasseerd maar ook losse exemplaren. Wie heeft interesse? Eventueel om te ruilen tegen postzegels en/of kaarten.
■ Onder de wuivende palmenIk zoek het boek Onder de wuivende palmen, uitgege-ven in de volksreeks van het Davidsfonds nr. 350 in 1947-3. Het werd geschreven door Simon Smets, hij leefde en werkte in Wetteren.
Wens je een onvergetelijke familiereünie te organiseren in Knokke-Heist? Of wat denk je van een uitwaaidag voor je kookclub? Is de beklimming van de watertoren van Duinbergen een haalbare kaart voor je bridgeclub? Toerisme Knokke-Heist levert gesneden koek voor jouw dagexcursie.
We stellen je een mooi aanbod dagtrips voor die je familie, vereniging of bedrijf zeker kan bekoren. Je uitstap naar onze badstad wordt kant en klaar en op maat georganiseerd, zodat je er optimaal kunt van genieten.
aantrekkelijk. Trouwens, ik dacht dat ik mijn dorp
van binnen en buiten kende maar nu heb ik het
gevoel dat ik het pas echt ontdek.”
Tekst Wim Bogaert
OVER WAT TELT
31
Een huisdokter die droomt van India
Rabindranath Tagore en Guido Gezelle in één ziel. Zeven jaar geleden ging Jan Gysen als Genkse huisdokter met pensioen. Maar hij bleef meer dan ooit in de weer voor zijn droomproject in India. Jan Gysen, een bewogen dokter, die heel wat in beweging bracht.
OKRA november 2009
32
OVER WAT TELT
In zijn ruim, sober huis met een
eettafel waaraan twintig man
royaal kan aanschuiven en een
tuin waar elk kleinkind een plant-
perceeltje heeft, heerst grote
rust. Net als in de wijze ogen
van de 72-jarige huisdokter.
Dokter worden
“Ik kom uit een gezin van acht
kinderen. We hadden thuis een
drukkerij. Maar voor vier zonen
en vier dochters was er geen
werk in dat bedrijf. Mijn oudste
broer volgde vader op. Ik mocht
naar de humaniora en toen had
je maar twee richtingen: je kon
dokter worden of priester. Ik
droomde ervan dokter te wor-
den. In die (oorlogs)tijd was een
dokter iemand. En je wilde toch
iemand zijn! Maar het was niet
vanzelfsprekend dat een kind uit
een eenvoudige middenstands-
familie naar de universiteit ging.
Dat was voor de high society.
Mijn vader zei eens tegen een
notabele: ‘Jan wil naar Leuven
en dokter worden.’ Daarop ant-
woordde die man: ‘Jef, gij weet
niet wat dat kost! En eigenlijk is
dat toch niks voor die jongen!’
Terwijl de zoon van die notabele
op de retorica met de hakken
over de sloot slaagde en wel
naar Leuven mocht. Op die leef-
tijd neem je zulke onrechtvaar-
dige beslissing niet. Ik trok als
werkstudent naar Leuven.
Zelfstandigen kregen immers
geen studiebeurs voor hun kin-
deren. Ik verdiende wat geld bij
met lesgeven. In het begin was
het heel moeilijk maar zo word
je hard gemaakt en kan je veel
aan. Ik kreeg mijn droom niet op
een schoteltje aangeboden. Ik
heb ervoor gevochten.”
Geen biechtvader
“Toen ik huisdokter werd, gingen
de mensen nog te biechten.
Onze patiënten hadden ons daar
niet voor nodig. Bovendien had
ik wetenschappen gestudeerd
en voelde ik mij niet geroepen
om psychotherapeut te spelen.
Maar toen de biecht verwaterde,
was je huisdokter de enige per-
soon met wie je nog kon praten.
Indien hij bereid was te luisteren
- en in die tijd waren huisartsen
dat - kon je bij hem terecht.
Onze huisdokter kwam destijds
met de fiets. Hij zette zich aan
tafel met zijn malletje en luis-
terde. De dokter passeerde niet
zomaar in de straat. Als hij
ergens stopte, was dat een
gebeurtenis voor de andere
bewoners want dan scheelde er
iets in dat huis.”
Geboorte en dood
“Wij hadden weinig middelen
voor onderzoek en medicatie.
Een bloedonderzoek, onze ste-
thoscoop, röntgenopnames, een
aspirientje, een druppeltje, een
pilletje tegen de hoge bloed-
druk. Dat was het. Maar het bij-
zondere en boeiende aan die job
waren de twee geweldige polen
waartussen je werkterrein zich
afspeelde: geboorte en dood
met het leven middenin. Ik had
het geluk zo’n tweehonderd
thuisbevallingen te mogen doen.
De geboorte en alle blijheid die
eraan vooraf ging, maakte ik
mee. Maar ik begeleidde thuis
ook stervende mensen. Ik zag
de droefheid van het sterven. Er
was toen maar één ziekenhuis in
Genk. De mensen bleven thuis
om te sterven en de dokter was
erbij. Men mocht sterven.
Vroeger kon je op tijd sterven.
De levensverwachting lag niet zo
hoog. Vijfenzestig, zeventig, de
uitzonderingen niet te na gespro-
ken. Nu is daar minstens tien
jaar bijgekomen, met alle pro-
blemen die daarbij horen.
Sterven wordt niet meer aan-
vaard. De dood is verhuisd van
de familie naar het ziekenhuis en
daar mag je niet sterven of het
moet ‘gedaan’ worden.
Doodgaan is gebannen uit het
leven. Eén pool is weg. Wat in de
westerse wereld dramatisch is,
is in het Oosten helemaal anders.
Daar mag je sterven. Als je het
sterven afsnijdt van het leven, is
de spanning weg die tussen
geboorte en dood hangt. Je
zoekt een nieuwe spanning in
allerhande verzekeringen. Dat
kost alleen veel geld. Ik ben een
kleine filosoof maar sta wel met
mijn twee poten op de grond. De
verzekeringsmaatschappijen rij-
zen als paddenstoelen uit de
grond. Hun enorme winsten
maken mensen niet gelukkiger.
Ik verzorg een paar nachtdien-
sten op de palliatieve afdeling
van het ziekenhuis in Genk. Ik
33
ben daar gewoon aanwezig, zorg
ervoor dat de mensen geen pijn
hebben. Ik zet me bij hen met
de krant. ‘Zal ik eens wat vertel-
len uit de gazet?’
‘Ja, want ik kan dat toch niet
meer lezen.’ En terwijl ik voor-
lees, vallen ze rustig in slaap.”
Schoenen met veters
“Ik had destijds patiënten uit
alle lagen van de bevolking. Alle
soorten. Ik heb veel plezier
gehad aan dat gemengde
publiek. Zo droeg ik nooit schoe-
nen met veters want bij de mos-
lims deed ik mijn schoenen uit.
Ik moest dat niet maar ik wist
dat de vloer van de woning voor
hen heilig was. Ze apprecieer-
den het dat ik mijn schoenen
aan de deur liet staan. Mijn
vrouw zorgde er wel voor dat ik
sokken zonder gaten droeg.
Moslimvrouwen onderzocht ik
nooit thuis. In hun keel kijken
deed ik wel eens maar voor een
gynaecologisch onderzoek
moesten ze naar hier komen
met hun man erbij. In de rama-
dan schreef ik medicijnen voor
die ze maar één of twee keer per
dag moesten innemen. Daar
hield ik rekening mee. Ik wilde
hen niet bekeren. Als ik bij hen
thuis kwam, ging ik zitten, zette
mijn malletje neer maar deed
het niet meteen open. Ik vroeg:
‘Hoe gaat het nog met u?’ ‘Met
mij goed maar met die kleine
niet!’ Het tonen van interesse.
Dat was de sleutel, dat deed de
deur open.
Het lange wachten in de wacht-
kamer probeerde ik te doorbre-
ken met een kwinkslag en
meestal begonnen de mensen
met elkaar te praten, dat hielp
een beetje. Sommige patiënten
van wie ik wist dat ze meer tijd
nodig hadden, liet ik op donder-
dagvoormiddag komen. Dan had
ik geen spreekuur want er was
markt. Die regeling maakte het
voor iedereen rustiger en de
wachttijden korter.”
Angst maakt ziek
“De eerste taak van een huis-
dokter is om zelf geen angst te
hebben. Je neerzetten bij de
patiënt en luisteren, is vaak al
de helft van de genezing. Maar
het lukt niet altijd om de angst
weg te nemen.
Angst maakt ziek en is daarom
ook de motor van de hele medi-
sche industrie. Een gesprek
met de dokter en een gewoon
onderzoek zijn voor sommigen
lang niet genoeg. Men wil een
scan, bijkomende onderzoeken,
de mening van een specialist.
En dan is er vandaag de angst
voor de Mexicaanse griep die
men hier en daar aanwakkert.
Mensen denken snel dat een
flinke verkoudheid een griep is.
Griep, dat is dagen met hoge
koorts, niet kunnen eten, nau-
welijks drinken en bijna uitdro-
gen. De mensen die van Mexico
terugkomen, krijgen meestal
een goede verkoudheid, meer
niet. Er zijn wel patiënten die
de Mexicaanse griep krijgen en
er aan sterven. Maar in aantal-
len overtreft dat helemaal niet
de slachtoffers van een gewone
griep. Toen ik een jonge dokter
was, telde men in Genk in de
griepperiode zo’n vijftig geval-
len. Daar kraaide geen haan
naar, dat was de ‘normale
selectie’.
Het tonen van interesse.
Dat was de sleutel, dat deed de deur open.
Jan Gysen: “De eerste taak van een huisdokter is om zelf geen angst te hebben.”
OKRA november 2009
34
OVER WAT TELT
Het belang van een dokter is dat
hij de mensen geruststelt. Maar
hij moet op dezelfde manier
leven, geruststellend. Toen ik de
eerste jaren tijdens de zomerva-
kantie bij moeder Theresa ging
werken in Calcutta, hadden som-
mige patiënten er last mee dat ik
zo lang weg was. Vooral voor de
oude mijnwerkers was dat moei-
lijk, die bleven aan mijn deur
staan kijken tot ik wegreed. Maar
ik zei: ‘Je mag niet sterven ter-
wijl ik weg ben, wacht tot ik terug
ben want ik alleen heb een tic-
ketje voor u!’ Flauwe kul natuur-
lijk maar het hielp. Altijd aan de
dood denken, is moordend.
Vandaag is er onmiskenbaar
meer kanker dan vroeger. Dat
komt omdat mensen ouder wor-
den maar ook veel jonge men-
sen hebben kanker. Boosdoeners
zijn onder meer de uitwasemin-
gen van de industrie, onze
manier van leven en de voe-
dingsproductie. Daar mag je
echter niet te veel over zeggen
of ze schieten je af. De bewaar-
stoffen in onze voeding blokke-
ren de nieren enorm. Ik kan wat
vergelijken met India. Daar
gebeurt dat veel minder. Het is
ontstellend met hoeveel procent
de nierdialyses gestegen zijn de
voorbije jaren. Er kwamen apar-
te afdelingen in de ziekenhuizen
en er blijven lange wachtlijsten.
Dat roept toch vragen op.
Geneeskunde is een industrie
geworden en als je daarin als
huisdokter niet mee stapt, kan
je nog moeilijk functioneren. Je
moet je associëren in een
groepspraktijk en de mensen
kunnen tevreden zijn want de
dienst is verzekerd.”
Slecht nieuws
“Een slechte tijding brengen,
was altijd het grote probleem. Ik
had er veel moeite mee. Dikwijls
reed ik driemaal in de richting
van het huis en reed het toch
voorbij. Zou ik niet beter telefo-
neren? Neen, dat doe je niet, dat
is onpersoonlijk, dat is afstand
nemen. En dan ging ik toch. Er
was één ding dat mij hielp: ik liet
mijn malletje thuis. Ik ben eigen-
lijk met mijn malletje getrouwd,
ik had het altijd bij me. Het was
het eerste dat ik in mijn auto
legde. Zelfs als ik naar een bij-
eenkomst of een feestje ging,
vergat ik het nooit. Nu nog trou-
wens, er gebeurt immers bijna
altijd iets.
Maar als ik slecht nieuws moest
brengen, ging ik zonder malletje
binnen.
‘Is er iets gebeurd?’
‘Ja, we moeten er eens over pra-
ten, kom even zitten.’
En dan ging dat tamelijk vlot.
Mijn patiënten hadden mij nooit
bij hen thuis zonder malletje
zien komen. Als dat toch gebeur-
de, werkte dat als een rood
lampje.”
Arts op een ander
“Zowel voor Artsen zonder
Grenzen als voor Artsen zonder
Vakantie heb ik veel respect.
Artsen zonder Grenzen doet mij
denken aan de scheutisten van
vlak na de oorlog. Het waren
jonge idealisten die niet terug-
schrokken voor gevaarlijk gebied
en daar enthousiast gingen wer-
ken. Artsen zonder Vakantie
groepeert mensen met jaren-
lange ervaring die naar streken
trekken waar al een structuur is
maar te weinig opleiding en mid-
delen. Oogartsen gaan er bij-
voorbeeld cataract behandelen,
anderen voeren operaties uit
waarbij ze hun kennis, vaardig-
heid en durf aan de mensen ter
plaatse meegeven. Ik vind dat
geweldige initiatieven.
Ik wou ook niet aan de zee gaan
liggen tijdens mijn vakanties.
Waarom ik naar India trok? Je kan daar gewoon meer doen dan hier.
35
En ik droomde er altijd van om mij te engageren voor
mensen die minder aan hun trekken konden komen.
Waarom ik naar India trok? Je kan daar gewoon meer
doen dan hier. Het werd vrijwilligerswerk bij moeder
Theresa in de armenwijken van Calcutta. Kinderen
overbrengen van India naar hier, lag me niet omwille
van de heel andere cultuur. Moeder Theresa had ook
het liefst dat de kinderen in eigen land een vader en
moeder hadden. Zo ontdekte ik een pientere weesjon-
gen, een Bengaal, Sujut Kumar Mandal, die doodgraag
dokter wilde worden. We hebben hem gesponsord en
het is hem gelukt. De drie Brahmanen uit de rijkste
kaste met wie hij een kot deelde, mochten zich speci-
aliseren in het buitenland. Ik wist dat Sujut graag kin-
dergeneeskunde had gedaan. We hebben ervoor
gezorgd dat hij vier jaar in Leuven kon studeren op
voorwaarde dat hij terug naar India ging. ‘Wat wij voor
jou gedaan hebben, moet jij voor jouw mensen doen’,
zeiden we hem. Het werd hard werken hier. In de
weekends verdiende hij geld om een praktijk in India
op te starten. Met zijn diploma onder de arm is hij nog
twee jaar gratis gaan werken bij moeder Theresa.”
Schoolkinderen
Het indrukwekkende veldwerk dat Jan Gysen in Calcutta
realiseerde, is niet in één gesprek te vatten. Hij lan-
ceerde onder meer een project om bedelaars van de
straat te halen. Hij bood hen de kans materiaal te ver-
kopen en zo hun gezin een medische behandeling te
geven en hun kinderen naar school te sturen. Na
enkele jaren had dit succes. Hij zette een scholenpro-
ject op poten waar nu al 3 000 leerlingen les krijgen.
Hij richtte met Sujut in een koeienstal een kliniekje op
en na vijftien jaar staan er vier kliniekjes met vijftien
dokters. Hij hielp mee aan het microkredietproject
Grameen dat arme huishoudens met goedkope lenin-
gen aan een inkomen helpt. Gestart met 22 vrouwen,
zijn er nu 13 000 spaarders.
“Maar ik vind het project voor de bedelaars een van de
beste dingen die wij doen. In de hele omtrek in Calcutta
waar we actief zijn, zie je geen enkele bedelaar meer.
En wat een voldoening is het om te zien dat die kinde-
ren naar school gaan. De school, dat is het begin.”
Tekst Hilde Masui
Foto’s François De Heel
LIG- EN ZITCOMFORT
Het drukverlagend Tempur materiaal vormt zich onder invloed van lichaamstemperatuur en gewicht naar de contouren van het lichaam. Door de druk op uw gewrichten en ruggengraad evenredig te verdelen wordt pijn verminderd en slaap je rustiger en dieper.
www.thuiszorgwinkel.be Lees meer over onze aanbiedingen op
gratis *bedbodem
t.w.v. € 425
- matras: 80 x 200 of 90 x200- dikte: 15 of 20 cm- jersey of incontinentie hoes- vanaf € 815
+- hoofdkussen naar keuze- vanaf € 90
=gratis
* niet verstelbare bedbodem 80 x 200 of 90 x 200
Informeer naar de andere Tempur voordelen
Alle acties zijn geldig in de Thuiszorgwinkel van 14 oktober tot en met 14 november 2009.
Niet cumuleerbaar met andere acties of voordelen.
- matras: 80 x 200 of 90 x200- dikte: 15 of 20 cm- jersey of incontinentie hoes- vanaf € 815
+- hoofdkussen naar keuze- vanaf € 90
=- vanaf € 815
gratis* niet verstelbare bedbodem 80 x 200 of 90 x 200
Informeer naar de andere Tempur voordelen Informeer naar de andere Tempur voordelen Informeer naar de andere Tempur voordelen Informeer naar de andere Tempur voordelen Informeer naar de andere Tempur voordelen Informeer naar de andere Tempur voordelen Informeer naar de andere Tempur voordelen
Alle acties zijn geldig in de Thuiszorgwinkel van 14 oktober tot en met 14 november 2009.
komen. Hier krijg ik kansen, kan ik dingen doen die
in Nicaragua onmogelijk zijn. Toen ik nog klein
was, vertrok mijn moeder naar België. Ze wilde
geld verdienen voor haar gezin. Mijn vader bleef in
Nicaragua, hij werkte op het veld. Wij bleven bij
hem. Maar toen mijn moeder hier een paar jaar
was, leerde ze iemand kennen. Ze stuurde steeds
minder geld naar huis.
Intussen werden we ouder en zag mijn vader hoe
meer en meer jongens belangstelling voor mij kre-
gen. ‘Binnenkort komt er iemand om je hand vra-
gen, ben je getrouwd en heb je kinderen. Ik kan dat
niet voorkomen, ik heb niet de middelen om je ver-
der te laten studeren’, zei hij. Daarom stuurde hij
me naar mijn moeder in België. Ik kon me daarin
vinden, ik wilde de kansen grijpen die ik kreeg.
Dinsdagavond zes uur. Elizabeth komt thuis van haar werk. “’t Spijt me dat ik een beetje te laat ben, er was echt heel veel verkeer.” Dochter Athénaïs van twee heeft honger, Elizabeth duikt snel de keuken in en tovert een heerlijke maaltijd op tafel. Made in Nicaragua.
Hier kreeg ik eerst les in een speciale klas voor
nieuwkomers. Ik leerde heel intensief Nederlands
en na drie maanden kon ik de gewone lessen vol-
gen in het vierde middelbaar. Ik ben blij met mijn
diploma kantoor administratie en gegevensbe-
heer maar na het zevende specialisatiejaar moest
ik aan de slag, geld voor bijkomende studies was
er niet.
Maar ik ben tevreden met mijn huidige job. Ik
werk als educatief medewerker bij de Federatie
van Zelforganisaties in Vlaanderen en in Brussel.
En ik ben heel actief in de sociaal-culturele sec-
tor. Zo ben ik voorzitster van het Comité de
Ayuda Nicaragua. Ja, Nicaragua blijft belangrijk in
mijn leven. Ook in de keuken: ik kook nog vaak
gerechten uit Nicaragua. Mijn vader bezorgt me
trouwens regelmatig ingrediënten die ik hier
moeilijk kan vinden. De maïsbloem voor de tor-
tilla heeft hij zelf gemalen. En dat proef je!”
Vegetarische kip
MENU
Gallo Pinto Gekleurde kip (zonder kip)
2 uien ■ 400 gr rode bonen ■ olijfolie ■ 400 gr rijst ■ peper ■ zout ■ look-
poeder ■ 4 bakbananen ■ 1 advocaat ■ 200 gr zachte kaas (Turkse kaas of
feta).
1 2 3 4 5
Rosquilla tostada (ringvormige koekjes)
100 gr maïsmeel ■ 50 gr zelfrijzend bakmeel ■
80 gr boter ■ 100 gr geraspte kaas ■ 2 eetlepels
water ■ 1 theelepel zout.
Meng alle ingrediënten in een kom en
kneed tot een homogeen deeg. Maak met
de hand platte koekjes en maak in het
midden een gat met behulp van een
stokje. Vet de bakplaat in en bak de koek-
jes een halfuur op 175°C. Laat de koekjes
afkoelen alvorens ze op te dienen.
TajadasGroene bakbananen ■ (zonnebloem)olie.
Pel de bananen en snijd ze in plakjes van
1 cm dik. Verhit de olie in een wokpan en
bak de bananenschijfjes tot ze goudgeel
zien. Laat ze uitlekken.
Serveer warm als bijgerecht bij vlees of
vis.
Gebakken bonen
200 gr zwarte bonen ■ 1 teentje look ■ 1 ui ■
1 tomaat ■ 1 citroen ■ olie ■ zout ■ koriander-
blaadjes.
Was de bonen. Snij de ui fijn en de tomaat
in kleine stukjes. Verhit wat olie in een
pan en bak de fijngesneden ui. Voeg de
bonen bij de ui, giet er water op en laat
koken tot ze zacht zijn. Roer de stukjes
tomaat en het sap van de citroen er bij.
Pureer de bonen en de tomaat. Versier
met verse korianderblaadjes en dien op
met gebakken rijst.
Tekst Nele Joostens en
Kristien Descheemaeker
Foto’s Emy Elleboog
Gebruik je gedroogde bonen (1), week ze dan een nacht en
kook ze een kwartiertje in de hogedrukpan. Je kan ook kiezen
voor een blik rode bonen.
Snipper de uien fijn, snijd de bakbananen in dikke plakken (2).
Spoel de rijst grondig onder stromend water.
Bak de rijst in olijfolie tot hij geel kleurt (3). Voeg dan pas water
en zout toe en kook 20 min.
Bak de uien in olijfolie tot ze glazig zijn en voeg de bonen toe.
Kruid met lookpoeder, peper en zout.
Bak de bakbananen aan beide zijden. Neem ze uit de pan en
druk ze plat tussen een
servet. Bak opnieuw (4).
Als de rijst gaar is, schep
je hem bij de boontjes.
Meng goed. Maak het
mengsel indien nodig
smeuïger met een beetje
olie of het vocht van de
boontjes (5).
Serveer met de bakbana-
nen, een stukje avocado
en een plakje kaas.
OKRA november 2009
38
3939
De Nicaraguaanse keuken
■ Nacatamales: maïsbolletjes gevuld met vlees, groente en rijst gekookt in bananenblad.
■ Tajadas: knapperige dunne chips van groene banaan.
■ Chancho con yuca: varkens-vlees met gekookte yuca en koolsalade.
■ Tamal: deeg met vulling van kaas of vlees, gewikkeld in een maïsblad.
■ Cossayarno: maïs-kaascake.■ Gallo pinto: rijst met bonen,
geserveerd met eieren en que-sillos.
Enkele specialiteiten■ Quesillos: tortilla met kaas en
ui.■ Enchilada: opgerolde tortilla
met vulling van vlees en kaas, geserveerd met guacamole of salsa-saus.
Enkele typische drankjes:■ Pinol: kruidendrankje van
geroosterd maïsmeel met kaneel.
■ Pinolillo: energierijke drank van gemalen maïs en cacaobo-nen, water en suiker.
■ Cebada: gerstdrankje.
De Nicaraguaanse keuken is vooral eenvoudig en goed te vergelijken met de Mexicaanse. Er wor-den veel bonen, maïs, rijst, kaas en kip gegeten. De variaties zijn eindeloos. Tortilla’s staan ook vaak op het menu. Dat zijn pannenkoeken gemaakt van maïs of tarwemeel. Vlees wordt meestal op spiesjes gestoken. Aan de kust eet men vooral vis en worden de gerechten pittiger gekruid. Fruitsappen zijn er in overvloed. De nationale drank is een soort rum, flor de caña. Vele typische gerechten zijn op straat te koop in kraampjes. Enkel in de steden zijn er restaurants.
DE GENEESHEREN VAN DE CLINICAL PHARMACOLOGY UNIT ANTWERPEN,
GESPECIALISEERD IN GENEESMIDDELENONDERZOEK, ZOEKEN
GEZONDE MANNELIJKE EN VROUWELIJKE VRIJWILLIGERSTUSSEN 65 EN 80 JAAR VOOR DEELNAME AAN MEDISCHE ONDERZOEK
Nadat u bent ingeschreven zullen uw persoonlijke gegevens worden opgenomen in de databank van SGS Belgium NV/SA, divisie SGS Life Science Services. In overeenstemming met de Belgische Wet op de Privacy van 8 december 1992 en latere zullen uw gegevens vertrouwelijk worden behandeld en heeft u recht op toegang en correctie van deze gegevens.
Een Delvaux tas. Wie wil er niet eentje bezitten? In afwachting dat je spaarvarken vol is, kan je al eens een kijkje gaan nemen in het MoMu in Antwerpen.De tentoonstelling Delvaux 1829-2009 schetst een beeld van het huis Delvaux doorheen de tijd. Vanaf de productie van reisgoede-ren voor de plaatselijke adel in de 19de eeuw, via de opkomst van de moderne handtas in de 20ste eeuw tot de hedendaagse visie van het bedrijf. Met Veronique Branquinho als toekomstig artistiek directeur staat deze visie garant voor een nieuwe elegantie.In samenwerking met het Huis Delvaux worden heel wat publieks-activiteiten georganiseerd.
Uit het geheugenOver weten en vergeten.
Deze tentoonstelling brengt een overzicht van wat ons als men-sen zo kenmerkt: weten en ver-geten. Waarom vergeten we? Wat is heimwee? Ze haakt in op de brandende actualiteit van de ziekte van Alzheimer maar ver-breedt het perspectief: hoe dachten kunstenaars en weten-schappers eeuwen geleden over het geheugen? De tentoonstel-ling vraagt aandacht voor de eeuwenoude zoektocht naar de werking van het geheugen. Maar ze toont ook hoe kunstenaars het geheugen ‘verbeelden’.Uit meer dan zestig collecties in binnen- en buitenland worden stukken getoond.
Brussel keer op keerMensen van hier van elders gekomen.
Brussel is altijd al een toe-vluchtsoord geweest. De meeste Brusselaars hebben dan ook een of andere voorouder afkomstig uit het buitenland. Maar wie zijn deze buitenlanders? Waarom komen ze naar ons? Hoe leven ze en wat brengen ze ons bij? Op deze vragen tracht het Archief van de Stad Brussel te antwoor-den aan de hand van documen-ten en beeldmateriaal uit zijn rijke collecties maar ook met frappante getuigenissen. Een gelegenheid om het brede pano-rama te schetsen van de Brusselse immigratie vanaf de 16de eeuw.
Info
Tot 21 februari 2010 in het Modemuseum, Nationalestraat 28, 2000 Antwerpen, 03 470 27 70, www.momu.be, [email protected] reservaties en meer informa-tie over het publieksaanbod kan je terecht bij Frieda de Booser 03 470 27 74, fax 03 470 27 71, [email protected] Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 18.00 uur.Tickets: 6 euro, 55+ 4 euro.Bereikbaar met tram 4 vanaf Antwerpen-Zuid, halte Kammenstraat. Of lijn 5 vanaf Antwerpen Centraal, halte Groenplaats.
Info
Tot 2 mei 2010 in het Museum Dr. Guislain, J. Guislainstraat 43, 9000 Gent, 09 216 35 95, www.museumdrguislain.be. Open van dinsdag tot vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur: zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur.Tickets: 6 euro.Bereikbaar met tram 1 aan station Gent Sint-Pieters, stop Guislain-straat.Met de wagen: afrit Gent, dan Gent alle richtingen, volg ‘Eeklo’ gedurende ca. 5 km via de hoofd-weg. Aan T-kruispunt naar rechts en onmiddellijk naar links.
Info
Tot 29 januari 2010 in het Archief van de Stad Brussel, Huidevettersstraat 65, 1000 Brussel. Open op weekdagen van 8.00 tot 16.00 uur, op zondag van 11.00 tot 17.00 uur, 02 279 53 20, www.brussel.be.Gesloten 1, 2, 10 en 11 november 2009 en van 21 december 2009 tot 4 januari 2010.Gratis toegang. Rondleidingen op aanvraag.Bereikbaar: met de trein tot Brussel-Centraal of Brussel-Kapellekerk.
Maak kans op een gratisduoticket! Kijk op blz. 54.
UITJES
Maak kans op een gratisduoticket! Kijk op blz. 54.
■ Wie wint een weekend in Chinon, de Loirestreek?Francine Vercammen uit Sint-Katelijne-Waver.
■ Wie mag overnachten en ontbijten in De Linde te Retie?Dirk Steenkiste uit Aartrijke.
■ Wie wint een tienbeurten-kaart voor het Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer te Mol?Maria Reymen uit Hechtel, Hilda De Coensel uit Okegem, Roger De Grauwe uit Schellebelle, Noppe Devroe uit Harelbeke, Simone Diels uit Hove.
■ Wie krijgt een waardebon van 125 euro?Mia Leyman uit Merksem.
■ Wie kan beginnen in Verbrande schaduwen?Joseph Van Laer uit Adinkerke, Walburga Vande Casteele uit Wondelgem, Elza Van Haver uit Tielrode-Temse, Lea Riemis uit Beerse, Christiane Destoop uit Middelkerke-Westende, Léona Caestecker uit Menen, Jacqueline Vander Linden uit Denderwindeke, André Knockaert uit Sint-Michiels-Brugge, Ann Mergaert uit Roeselare, Victor Van Reepingen uit Burst.
■ Wie krijgt De geheimen van de zee?Lea Proost uit Temse, Willy Van Eynde uit Tielrode, Terese Vervueren uit Wemmel, Liliane De Plecker uit Grimbergen, Therese Vanden Bempt uit Kessel-Lo, Michel Migom uit Wondelgem, Denise Maertens uit Oostende, Greta Nuyens uit
Ekeren, Daniel Reynaert uit Gits, Rita Vandenborre uit Kortrijk.
■ Voor wie is De paleisraad?Stephaan Windey uit Moerzeke, André Terrijn uit Vichte, Margareta Pallemans uit Deurne, André Vanhoeck uit Puurs, Josée Wuestenberg uit Landen, Monique De Groof uit Bazel, Marc Himpe uit Roeselare, Marcel Van Meervenne uit Temse, Marc Vervoort uit Temse, John Demesmaeker uit Bertem.
■ Wie kan op stap met Brussel onder vriendinnen?Chris Van Rompaey uit Knokke, Agnes Elebaut-Vander Beken uit Oudenaarde, Trees Basyn uit Koekelare, Simonne Vanhoutte uit Roeselare, Leonia Desmedt uit Oostrozebeke.
■ Wie krijgt Fietsen door Noord-Frankrijk?Pierre D’Hondt uit Sint-Amands, Antoon Hollevoet uit Sint-Kruis, Jos Volders uit Scherpenheuvel, Louis Van Loy uit Retie, Monica Dehaes uit Bonheiden, Felix De Meester uit Boom.
■ Voor wie is Mannen die vrouwen haten?Marcel Sterckx uit Meerhout, Marc Roefs uit Tielen, Willy Michiels uit Sint-Katelijne-Waver.
■ Wie kan beginnen in De vrouw die met vuur speelde?Gilbert Govaert uit Belsele, Eugeen Lochs uit Mol, Arlette Vandevijvere uit Kuurne.
■ Wie krijgt Gerechtigheid?Roger Roelands uit Anderlecht, Monique De Winter uit Mortsel, Rachella Jouck uit Herk-de-Stad.
Winnaars kruiswoord september 2009. Meer dan 4 000 deelnemers!
Oplossing: academie. Antwoord op de schiftingsvraag: kerkwerk multicultureel samenleven.
Beleef de gezelligheid van Kerst aan zee in HOTEL SANDESHOVED
NIEUWPOORT
ZEEDIJK 26 TE 8620 | NIEUWPOORT- BAD 058/22 23 60 | Fax 058/23 95 [email protected] Website: www.sandeshoved.be
Informeer ook naar onze andere promoties & arrangementen, wij sturen u graag onze folder!
Hotel Sandeshoved, gelegen op de verkeersvrije Zeedijk van Nieuw-poort-Bad, heeft een fantastisch pakket samengesteld om de mooi-
ste tijd van het jaar in alle heerlijk-heid te beleven. U verblijft naar keus 2, 3 of 4 nachten op een kamer of studio/appartement.
Inbegrepen: halfpension (ontbijt + middag- of avondmaal)Kerstbanket op 24/12 (5-gangen met aperitief, wijn, water & koffie inb.)Kerstbrunch op 25/12 (buffet van vis & schaaldieren, vleesbereidingen, wokscho-tels, hoofdschotels en kaas- en dessertbuffet, apero, wijn, water & koffie inb.)
€ 174 p.p. met 2 op een tweepers.kamer € 210 p.p. met 2 op een tweepers.kamer
€ 206 p.p. met 2 op een studio/app € 255 p.p. met 2 op een studio/app
€ 184 p.p. alleen op een kleine single € 224 p.p. alleen op een kleine single
€ 220 p.p. alleen op een grote single € 270 p.p. alleen op een grote single
prijzen 4 nachtenarrangement*:
€ 240 p.p. met 2 op een tweepers.kamer • € 290 p.p. met 2 op een studio/app€ 259 p.p. alleen op een kleine single • € 312 p.p. alleen op een grote single
*speciale prijzen voor kinderen t.e.m. 15 jaar tarief 2009
OKRA november 2009
52
HORIZONTAAL 1 zuigorgaan van sommige dieren 6 bewaarplaats van thee 12 lekkernij 14 lucht (voorvoeg.) 15 kind, baby 17 boezemvrienden 19 doelpunt 20 appel-soort 23 schrander 24 tijdperk 25 vol wondvocht 27 Europese Tolunie 28 plaats in Frankrijk 30 dof van geest 31 aanvankelijk 33 windrichting 35 bar 36 te voet 37 maalinrichting 39 eigenlijk (afk.) 41 mannetjesbij 43 schelp van de porseleinslak 46 moderne muziek 48 gifslang 51 houterig meisje 52 speeltuintoestel 55 grootmoeder 56 bijwoord 58 verdovend middel 59 scheepskabel 60 zeeroverij 62 vol-strekt arm persoon 64 denkbeeld 65 rivier in Duitsland 66 naaiwerk 67 armoedig.
VERTICAAL 1 geld voor kleine uitgaven 2 droom-beeld 3 nuk 4 kloosterzuster 5 duidelijk 7 Caraïbische staat 8 lidwoord 9 delf-stof 10 warmwatertoestel 11 hoofd-deksel 13 geest, strekking 16 halfaap 18 op voorwaarde dat 21 grafisch kunstwerk 22 grond om boerderij 25 uit één ei ontstaan 26 oud-Europeaan 29 schaakstuk 32 ontzag 34 ongeveer 35 gelofte 38 ijkmerk 40 verplaatsbaar 42 met welig gras begroeid 44 bijzon-dere uitstraling 45 land van volmaakt-heid 46 rookgerei 47 plaats in Frankrijk 49 drempel 50 soort struisvogel 53 vrouwelijke gast 54 nauwelijks 57 het zuiden van Frankrijk 59 zacht buisje 61 landtong 63 bergweide.
SPEEL EN WIN
Winnaars september 2009 op blz. 51!
Stuur je oplossing naar
OKRA-magazine, Kruiswoord november 2009, PB 40, 1031 Brussel, voor
30 november 2009. De winnaars verschijnen in het februari nummer 2010.
Voeg één postzegel van 0,59 euro toe (niet vastkleven).
Oplossing kruiswoord november 2009
1 2 3 4 5 6
Naam:
Straat: Nr.:
Postnr.: Woonplaats:
Tel.: E-mail:
OKRA-lidnummer of trefpuntnummer:
Schiftingsvraag: Waar vind je het Internationaal Museum van het Carnaval en het Masker?
Vergeet niet een postzegel van 0,59 euro toe te voegen!
Kruiswoordraadsel
7
Kruiswoordraadsel
8
2
1
7
9
4
8
6
5
3
9
53
KruiswoordraadselSudokuAlle cijfers van 1 tot en met 9
moeten één keer voorkomen in
alle kolommen, in alle rijen en in
elk van de 9 vierkantjes van
3 keer 3 vakjes.
SPEEL EN WIN
37 prijzen!
■ Waardebon van 125 euro.Te gebruiken in De Kinkhoorn, Ravelingen of Ol Fosse d’Outh. Een heerlijk ontspannend verblijf gegarandeerd. Aan zee of in de Ardennen.
35 boeken Tien exemplaren van Allemaal willen we de hemel van Els Beerten (waarde 17,95 euro).Tien exemplaren van Gesprekken met mijn dode god van Geert van Istendael (waarde 19,90 euro).Vijf exemplaren van Kaart van een onzichtbare wereld van Tash Aw (waarde 22,50 euro).Vijf exemplaren van Steen van verdriet. Vorm geven aan rouw (waarde 16,95 euro).Vijf exemplaren van Onuitwisbare tekens van lief-de. 100 gedichten over de liefde van Claire Vanden Abbeele (waarde 12,95 euro).
■ Gratis weekend in Thuin.Overnachting met ontbijt voor twee personen in Hotel Le Manoir de la Drève (waarde 85 euro).
Info
Le Manoir de la Drève, Drève des Alliés 30, 6530 Thuin, 071 598 827.
Uitjes gelezen blz. 47? Maak kans op een van de twintig gratis duotic-kets (waarde 12 euro) voor de ten-toonstelling Uit het geheugen in het Museum Dr. Guislain te Gent.Stuur deze bon vóór 30 november 2009 naar OKRA-magazine, Joke Callens, Uit het geheugen, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Uit het geheugen.
Info zie blz. 43.
Naam en voornaam:
Straat en nr.:
Postnr.: Woonplaats:
Telefoon: E-mail:
Tentoonstelling gelezen blz. 42?Op vertoon van je lidkaart krijg je 1 euro korting voor een bezoek aan het Canada War Museum in Adegem.
Info zie blz. 47.
Naam en voornaam:
Straat en nr.:
Postnr.: Woonplaats:
Telefoon: E-mail:
Tentoonstelling gelezen blz. 42? Zin in een gratis druppel tijdens je bezoek? Maak kans op een van de zes gratis tickets (waarde 2 euro) voor het Jeneverhuis Van Hoorebeke in Eeklo.Stuur deze bon vóór 30 november 2009 naar OKRA-magazine, Joke Callens, Jeneverhuis, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Jeneverhuis.
Info zie blz. 47.
Naam en voornaam:
Straat en nr.:
Postnr.: Woonplaats:
Telefoon: E-mail:
Uitjes gelezen blz. 47? Maak kans op een van de vijf gratis duotickets (waarde 12 euro) voor de tentoon-stelling Delvaux 1829-2009.Stuur deze bon vóór 30 november 2009 naar OKRA-magazine, Joke Callens, Delvaux, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mede-deling Delvaux.
Info zie blz. 43.
Naam en voornaam:
Straat en nr.:
Postnr.: Woonplaats:
Telefoon: E-mail:
✂1 euro korting
Info zie blz. 50.
Naam en voornaam:
Straat en nr.:
Postnr.: Woonplaats:
Telefoon: E-mail:
Uit gelezen blz. 48? Op vertoon van deze bon krijg je 1 euro korting voor een rondleiding in de Distillerie de Biercée te Ragnies. Je betaalt 5,50 i.p.v. 6,50 euro.
OKRA-LIDKAART = GELD WAARD ✂Win gratis duoticket
Info zie blz. 50.
Naam en voornaam:
Straat en nr.:
Postnr.: Woonplaats:
Telefoon: E-mail:
Uit gelezen blz. 48? Maak kans op een van de twintig gratis duotic-kets (waarde 12 euro) voor het Maskermuseum in Binche.Stuur deze bon vóór 30 november 2009 naar OKRA-magazine, Joke Callens, Maskermuseum, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Maskermuseum.
RedactieLieve Demeester, Nele Joostens, Chris Van Riet
RedactieraadMagriet Daenen, Herman De Leeuw, Erik Lauwers, Hilde Masui, Griet Trioen, Dirk Van Beveren, Jan Vandecasteele, Cois Van Roosendael, Hugo Verhenne
Verantw. uitgeverJan Vandecasteele, Vier Uitersten 19, 8200 Brugge
Vormgevinggevaert graphics nv
Coverbeeld Jürgen Doom
DrukCorelio Printing, Erpe-Mere
ReclameregiePublicartoSylvain Van Der Guchtlaan 24,9300 Aalst053 82 60 80fax 053 82 60 [email protected]
Oplage: 175 090 exemplaren
Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereprodu-ceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.
OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.
Het december 2009 - januari 2010 nummer verschijnt uiterlijk op 28 november 2009.