میلی د - fli-online.org · رود رود روا نیوداو یگہر ،نور پہا نچےوا روا بربصوخو پنےا حصہ لیشما کا ... ءطلبا ر و ا

د یلیم

ومجمہع ا افلظ

ii

iii

د یلیم

ومجمہع ا افلظ

و ری

ی

شی

ن

و جی ا گ

نلی

وفر م افر

iv

Published by Forum for Language Initiatives

P.O Box 763 Islamabad, Pakistan

Website: www.fli-online.org

Email: [email protected]

©2016 Forum for Language Initiatives

: ا م اتکب

د یلیم ن

ومجمہع ا افلظ

ا رش:

الم ا ن ا د ن ، ا ص

و ری

ی

شی

ن

و جی ا گ

نلی

وفر م افر

:

ا عت

6102 صا ل ا ص

ر ا ےئ نیب ا الوقا یم ب ا یتع وما د یک ایتر ی ا د ا ر ہ ر ن ا اہتسےئ دحتمہ ا رمہکی

ےس نکمم ا س ا ص

ر ےعی ا رمیکی وعا م ےک اعتو ن

رتیق ےک د

ےک رس ےہ ا و ر رضو ر ی ںیہن ہک ا د ا ر ہ

و ری

ی

شی

ن

و جی ا گ

نلی

ہم د ا ر ی یلک وطر رپ وفر م افر

یک د

ا مہ ا س ےک دنمر اجب

انبیئ یئگ ےہ، ن

ےس قفتم وہ

ا س ںیم شیپ ےئک ےئگ ایخالب

و متحکر ا ےئ نیب ا الوقا یم رتیق ن ا ا رمیکی

ب ۔ر ن ا اہتسےئ دحتمہ ا رمہکی

ISBN: 978-969-9437-17-5

v

vi

vii

شیپ ظفل

و ن، رہگی و ا د وین ا و ر د و ر د و ر

ا و ر ا و ےچن اہپر

اک امشیل ہصح ا ےنپ وخوصبر ب

ن ا اتسکن

ک

، د ر ن ا ےئ ےتہبن

ن ےکےئل وپر ی د این ںیم وہشمر ےہ۔ ےک وٹ ، و ا د ی وسا ب

د ر ن ا و

ا م ںیہ نج ےک ن ا ر ے ںیم و ہ ولگ

ا ےسی ن

ش

ک

یھب اجےتن ںیہ دنسھ اک عبنم ا و ر وکہ دنہو

وہنجن ےن یھبک ونجیب ن ا و یطس ا ایشیء ںیم یھب دقم ںیہن ر اھک، نکیل تہب مک ولوگن

اقثیتف ا و ر اسلین ونتع اک یھب نکسم ےہ، سیت

ر د طتب

ےک ملع ںیم ےہ ہک ہی ہطخ ا ن ک ر

ن ا ونن ںیم ھچک وت ا یسی ںیہ

ر

ن ا ںین ا س عالےق ںیم وبیل اجیت ںیہ۔ ا ن

ا د ر ر

ا دئ ن

ےس ر

ن ا د ہ ہک وج ا ن

ا ر وفنس یک وبایلن یھجمس اجیت ںیہ ن ا ر

زہ ی و ا د وین ںیم دنچ

ک ن ا د و اہپر

ن ا ںین ا یسی ںیہ ہک

ںیم وبیل اجیت ںیہ، ہکبج ھچک ر

ن ا د ہ ا س ن ا س ےک دنچ د اہیب

ےس ر

ے عالےق ںیم ر ا جئ ںیہ

رب ی ا ن ا د ی وبیتل ےہ، یتھجمس ےہ ا و ر و ہ تہب

رب نج وک ا ن ک

مم و ہ ڑپو یس کلم ن ا

ے ا و ر اسبا و اقبط

خک یھب چنہپ اجیت ںیہ۔ ا س

ا کل ےک عالوقن ن

مک ن ا چن رگو ب دنبن ا ن ن ا یئ اجیت

و ن ےک ا ابتعر ےس مک ا ر

لی

نما م ن ا ونن یک ن ا یمہ

ںیم ر

ن ا ںین وج ا ر د و ا و ر

ن ا ونن اک ےہ ینعی و ہ ر

ا رگو ہ دنہ۔ا ر ن ا یئ ر

رب ںیم طت ےس

ںیہ؛ ا ن

ن ا ونن اک ےہ نج

ا رگو ب ا ریا ین ر

رب اک قلعت افر یس ےس اجنپیب ےس قلعتم ںیہ؛ د و رسا

viii

ے ط

خ ن ا ونن یک د ر ہج دنبی ونر اتسین ےک وطر رپ یک یئگ ےہ ہکبج ا س

ےہ؛ عالےق یک ھچک ر

ا ےہ؛ ا رخ ںیم ا ن ک

ر نم' یھب وموجد ےہےسج 'یتلب' اہکاجنب 'یتبت

ن ا ن

ںیم ا ن ک ر

ن ا ن

ی وکرفنمد ر

شک

ط

ر ب ی" ےہ وج امشیل عالےق تگلگ ںیم وبیل اجیت ےہ۔

شک

ط

ر ب "

ن ا ن

ر

ںیہک یھب ایخل ایک اج

ن ا ن

یک یلمیف ےس قلعت ر ےنھک و ا یل وکیئ ر

ن ا ن

ا ےہ ویکہکن ا س ر

ن

ن ا ںین ا ن ک د و رسے

ن ا ال امتم ر

وموجد ںیہن ےہ۔ و عیس انترظ ںیم د اھکی اجےئ وت د ر ج

ک

ن

ن ا ںیم ا ن ک وطلی دمب

ن ڈم ن ا ونن وک اقمیم ا و ر عالاقیئ

ےس فلتخم ںیہ۔ دنچ ر

وک رحتری

ں ا ن می

ی لک ںیم یھب ا امعتسل ایک ایگ ےسی ا امعتسل ایک ایگ ن ا ھچک وصر وتن

ن ا ونن وک

ا عئ وہا نکیل د رگی ر

ںیم ص

ن ا ن

اتکےچب، ر صا ےل و ریغہ ن ا ھچک دہا یتی وما د ا س ر

ن ا د ہ

ن ا د ہ ےس ر

ںیم اھکل ںیہن ایگا و ر رھگو ن ےک ا دنر ن ا ر

یھبک یسک ایعمر ی ا دنا ر

ن ا ین ا امعتسل ےک عالو ہ ا ںیہن یسک ا و ر وصر ب

ضحم ر

ںیم د اہیویتن ےک د ر ایمن

رپ دنبملفی ےسی اکومن ےک وما د ںیم

ا امعتسل ںیہن ایک ایگ، ا س ےئل اسلین قیقحت ا و ر ا ن

ر ظ ےہ۔ ف یھب تہب

ن ا ںین ںیہ

ن ا ںین ا ےنپ ا ےنپ عالوقن یک ا لص ر

د یلیم، وگر ن ا یت، ا وشوج ا و ر ن ڈ اغاچر و ن ر

ر ا ر د ی اجیتکس ںیہ۔ ہقلعتم عالق ن ا ںین

ن ا ونن ےک اقمےلب ںیم وھچیٹ ر

ےق ےک وج د رگی ر

ix

ن ا ںین وبیل ا و ر یھجمس ںیہن اجںیت۔ اینبد ی وطر رپ رھگو ن ےک

ے ےصح ںیم ہی ر

رب یسک

ںیم دحمو د ولوگن یک

ا دنر ن ا یمہ وگتفگ ںیم ا امعتسل یک اجیت ںیہ ا و ر ہقلعتم د اہیب

ن ا ںین ںیہ۔

ر

ا ر ےس

زہ ےہ سج ےک وبےنل و ا ولن یک دعتا د ن ا چن

ن ا ن

، ا ن ک دنہ۔ا ر ن ا یئ ر

ن ا ن

د یلیم ر

ا ر ےہ

زہ عل ارتا ل ےک ونجب برغیب و ا د ی، د لی ںیم وبیل اجیت ےہ وج ھچ

ن ا ن

۔ ہی ر

ا ینپ و ا د ی ںیم

ن ا ن

و ا عق ےہ۔ د یلیم ر

ا و ر رسدحی ہبصق ا ر دنو ےک د ر ایمن

د ر و س

ک لقتنم یک اجیت ےہ نکیل د یلیم وبےنل و ا ولن

ےہ وج یئن لسن ن

ن ا ن

ب رلا ن ک اغ

ی ت خ

الوقن ںیم ےنسب و ا ےل ولوگن شیکھت ن ا ب ن ا ںین ےسی وتشپ وکہقحلم ع

ےئلیک د رگی ر

رپ و تعس ےس قیقحت وہیئ ےہ ا و ر اکیف رعےص ےس اجر ی

ن ا ن

انھکیس ڑپر یہ ےہ۔ ا س ر

ز ہن)ی

ن

شی

گی

ا ر و نجی ققحم ویگر گ ومر

ن ا ونن ےک ا ن ک ا و نیل ن

Georgےہ۔ ر

Morgenstierne ےک ن ا ر ے 0491(ےن

ن ا ن

ا اصتخر شیکھت د یلیم ر

ببء ںیم اہن

ل ریپد ر )ںیم اھکل اھت۔ا س ےک عالو ہ م ی

، ا

د و طت

س

Emilریمے ا ن ک وسن ڈ

Perder ےک رگا رمئ رپ یلیصفت 6102( ےن

ن ا ن

ء ںیم ا ےنپ ا ن ک سسیھت ںیم د یلیم ر

ثحب یک ےہ ۔

x

ےس قلعت ر یتھک ےہ وج ن ا ک ا اغفن

ن ا ونن ےک اخدنا ن

وگر ن ا یت یھب دنہ۔ا ر ن ا یئ ر

( ںیم وبیل اجیت ےہ، ہی عال

ز

کی(

ہق د یلیم رسدح رپد و ونن ا رطا ف ںیم و ا عق د اہیب

ہ رتنی

ا ر

یک انبء رپ ن

ن ا د ہ د و ر ںیہن ےہ۔ ا رگہچ فلتخم و وجاہب

ےک عالےق ےس ر

ن ا ن

ر

وبےنل و ا ولن اک ہنیمخت د س

ن ا ن

ا نکمم ںیہن رہباحل وگر ن ا یت ر

ا دعا د و امشر احلص رکن

ا ر دنو ےک عالےق ںیم وبیل اجیت ےہ

ن ا ن

ںیم وگر ن ا یت ر

ا ےہ۔ ن ا اتسکن

ک اگلن ا اجن

ا ر ن

زہ

ا ل ےک ا ئاہتیئ ونجب ںیم رسدح رپ و ا عق ےہ۔ ا رگہچ ا س عالےق ںیم ا و ر ا ر دنو عل ارت

عالوقن ںیم

ےن ا ن

ن ا ن

ےہ نکیل وتشپ ر

ن ا ن

ی ا و ر ا مہ ر

رب یھب ا ن ک

وگر ن ا یت ا ج

ےس یھبک وگر ن ا یت عالےق وہےت ےھت وصخاص

ا ر یخی احلظ

رضو ر ہگج انبیل ےہ وج ن

ر بی و ا عق ںیہ۔اسلق یک رطف و ہ عالےق وج رسدح ےک

ا ن

نض

نین قیقحت یک اینبد ا اغف

یہ ےہ سج ےن

ز ہن اک و ہ رصتخم ایبنی

ن

شی

گی

ےک 0491ومر

ن ا ن

ء ںیم وگر ن ا یت ر

یک دتو نی رپ

ن ا ن

ایک اھت، ا رگہچ ھچک وگر ن ا یت وبےنل و ا ولن ےن ا ینپ ر

ن ا ر ے ںیم ایبن

ا تہب اکم ایک ےہ نکیل و ہ یھب عبط دشہ ںیہن ےہ۔

وھتر

ےس قلعت ر یتھک

ا ج

ن ا ونن یک ص

ن ا ونن یک رطج ن ڈ اغ ا ریا ین ر

ن ا ال د و ونن ر

ےہ ا و ر د ر ج

ریثکا اسلین عل ،ارتا ل ںیم وبیل اجیت ےہ۔ ن ڈ اغ ےک و ہ عالےق اہجن یھبک

بباہن

xi

وبیل اجیت یھت زگہتش دنچ رشعو ن ےس ڑکسےت اجر ےہ ںیہ ا و ر وھکا ر

ن ا ن

اخصل ن ڈ اغ ر

ن ا ن

ےہ۔ ن ڈ اغ ر

ن ا ن

ب رلوک عالوقن ںیم دبتلی وہر ےہ ںیہ، وھکا ر عل ارتا ل یک اغ

وبےنل و ا ولن یک یھب دعتا د قلطم

ن ا ن

ر ہ القح ےہ، ن ڈ اغ رط

خیقیقح وطر رپ دعمو تیم اک

مک ےنھجمس و ا ولن

وبےنل و ا ےل ن ا مک ا ر

ن ا ن

ا ےہ ہک ن ڈ اغ ر

ںیہن ، رہباحل ہی ایخل ایک اجن

ک وہیگ، وج ارتا ل ےک برغب ںیم و ا عق و ا د ی وکٹلہ ںیم ر ےتہ

ا ر ن

زہیک دعتا د ھچ

ن الوہا ےہ۔ ںیہ۔ وکٹلہ اک عال ہق ھی

ک

رسدح رپ د ر ہ د و ر ا ن

رگم ہمشچ ےس ا اغفن

"یجنم" ےہ وج رسدح ےک ا س ن ا ر ،

ن ا ن

ما تلث ر ےنھک و ا یل رمر یبی ق ےس

ن ا ن

ن ڈ اغر

ےک

ن ا ن

یک و ا د وین ںیم وبیل اجیت ےہ۔ ا س ر

ما اغل ا و ر اجنمنمب

ب یک اج

ا ن

نض

نا اغف

ز ہن یک رطف ی

ن

شی

گی

ر ہعی ومر

اک ا مہ د

ےس ارتا ل ےک ن ا ر ے ںیم یھب اسلین ولعمامب

و ن ےن ہ

یء ںیم ن ڈ اغ۔یجنم رصتحی ےک 0421اسلین ونتع رپ و ہ رصتخم رصتحی ےہ ےسج ا

ز ہ ز نی ےن یھب قیقحت یک ےہ ےسی ر و یس ام

ہ ےس اھکل اھت، ا رگہچ دنچ ا ن ک ا و ر ام

ونعا ن

ن ک )

ڈ ر رگن ی

نضک

نل

ا

( ےن یجنم ےک وحا ےل ےس اکیف دمعہ اکم ایک Grjunbergاسلاینب

ےہ۔

وس

ن ا ن

ر ا م ےک ن ا الیئ ںوصن ںیم وبیل اجیت ےہ ، اہجن ا و وشوج رن گ

ضن

ںیم و ا د ی

ا ب

xii

وبےتل ںیہ۔ دنہ۔ا ر ن ا یئ

ن ا ن

ا ر ولگ یہ ا وشوج ر

زہ ںیم دنچ

وھچےٹ وھچےٹ د اہیب

ن ا ونن

،ا ر د رگد یک وکاتسہین ر

ن ا ن

ےس قلعت ر ےنھک و ا یل ا و وشوج ر

ن ا ونن ےک اخدنا ن

ر

ر یتھک ےہ

ببر ق ن ا د ہ

ےس ر

ن ا ن

ا ر

نی

صب تگلگ ںیم ےک اقمےلب ںیم

بوج امشل یک اج

یھب ا یت ےہ ۔ ا سی ا یئ

ن ا ن

ز ولوگن وک وتشپ ر

کیوبیل اجیت ےہ۔ ا و وشوج وبےنل و ا ےل ا

ب ےس

بء ںیم ا ن ک رصتخم امسیج و اسلین رسو ے ےس لبق ا و وشوج ےک 0441ا لی یک اج

رکی)

ر ا د

ڈ

د ایتسب ںیہن ںیھت۔ صا ن

( Sandra Deckerن ا ر ے ںیم وکیئ ولعمامب

ا و وشوج رپ فینصت یک ےن ا ن ک رصتخما

رب رپ ینبم ا ن ک د اتسو

رصتحی ا و ر اسلین و امسیج ایبن

ا احل عبط ںیہن وہا

یک دتو نی رپ وکیئ اکم وہا ےہ وت و ہ ن

ن ا ن

ےہ ، ا ےکس عالو ہ ا رگ ا س ر

ےہ۔

ن ا ونن یک دتو نی ن ا رصتحی وصخاص وغلی

ایک ایگ ہک دنمر ہج ن ا ال اچر و ن ر

اسیج ہک ایبن

ا احل وکیئ

ری رظ اکم وج ہک قیقحت رپ ن

ن ا ونن رپ ر

ر

وتہج ںیہن د ی یئگ ےہ۔ ا س ےئل ا ن

ےہ۔ ہی

یم وطر رپ دقر یک اگنہ ےس د ےنھکی یک رضو ر ب

کشیب اینبد ی ا و ر زجو ی ےہ وک الر

وک ا ینپ

زی

ن

ب

ل رعتفی ےہ ہکلب ویمکناکم ہن رصف ا س ےک صا یسنئ اقمدص یک و ہج ےس اق

وک

ا ، ا ن

انبن

ےک ظفحت اک ابہگنن

ن ا ن

ر

ن ا ن

ا ا و ر ر

ہم د ا ر انبن

اک د

ر و عف یک دتو نی و

ن ا ن

ا ینپ ر

xiii

ل د ا د نا ا ن ک اق

و اقثتف رپ ینبم ا ےنپ و ر ےث وک د و ا م د ےنی اک ڑیبا ا اھٹےن رپ ایتر رکن

وک ظفحت د ےنی

ن ا ن

ب ےس ا ینپ ر

با وہن ہک ہی ویمکیٹن یک اج

ا ہم ےہ۔ ںیم ا دیم رکن

اکر ن

ےنب

اگسج اک ہجیتن ا یلع د ر ےج یک یقیقحت ا و ر ا یکس دتو نی ےک وصنمےب اک ہطقن ا اغر

ک ویمکیٹن ا و ر نیققحم د و ونن یک ر صا یئ وہ

ںیم ےلکن اگا و ر ا س ن

یک وصر ب

وبطماعب

ے ےک اسلین و اقثیتف و ر ےث وک ےنھجمس ںیم ط

خر ششک

ب یگ ا و ر ا ےس ا امعتسل رکےک ا س

دمد ےلم یگ۔

ر نی ن گل ل

ک ز

ی ہ

رپو رسیف، ہبعش اسلاین

بب ا وسییس ا

ب

ن

اٹسک وہم ویوینر یٹس، وسن ڈ

xiv

xv

ن ا ن

د یلیم ر

ےس ےہ ۔ د یلیم عل ارتا ل ےک

ن ا ونن ےک اخدنا ن

اک قلعت دنہا ر ن ا یئ ر

ن ا ن

د یلیم ر

ب ریم ینھک ا و ر ا ر دنو اخص ےک د ر ایمن

بونجیب ےصح ںیم د ر ن ا ےئ ارتا ل یک رشمیق اج

وک و ا عق و ا د ی "د لی" ںیم وبیل اجیت ےہ۔ اقمیم وطر رپ اہین ےک ولگ ا س و ا د ی

ےس 59"د ا نم " ےتہک ںیہ۔و ا د ی د لی ارتا ل رہش ےس

ز ا و ر د ر و س

ن یم

69ولک

وبےنل و ا ےل ولوگن یک دعتا د رقتابی

ن ا ن

ز ےک افےلص رپ و ا عق ےہ۔د یلیم ر

ن یم

ولک

ن ڈ ر ی، وپہن رگا م، 2111

ڈ

و ن

ا س عالےق ںیم و ا عق اگو ن ا رپس، د

ن ا ن

ےہ۔ د یلیم ر

شا ر ںیم وبیل اجیت ےہ

نز ی، رھکا رگا م، د لی

ی

نی

ص

۔

ا لم وہیئ ںیہ

و ا اکشل ص

ن ا ونن ےس فلتخم ا و ا ر

ںیم ا س ن ا س یک امتم ر

ن ا ن

د یلیم ر

ںی اعتسمر یل

ن ا د ہ ا و ا ر

ن ا ونن ےس تہب ر

وصخیص وطر رپ ولپہل، وگر ن ا یت ا و ر کالہش ر

اک ا رتشا ک

ےک صا ھت یھب وصیت وصخایصب

ن ا ن

، ونر اتسین ر

ن ا ن

ںیہ ہکبج د یلیم ر

ا

ن ا ن

ن ا ونن ےک صا ھت یھب ر یتھک ےہ۔ ا س ےک عالو ہ د یلیم ر

س ن ا س ےک عالوقن یک ر

اک برغب

ن ا ن

وموجد ںیہ ہک ا س ر

اکیف رعےص ےس رموبظ ےہ۔ ا س ا رمےک وبثب

ںیم اٹکو ریی، ونجب برغب ںیم وگر ن ا یت ا و ر اخیشین، رشمظ یک رطف د ری ںیم وبیل

قا ر ی یھب ےتہک ںیہ( ا و ر امشل ںیم کالہش ےس ر ہتش

ضناجےن و ا یل اکالیم وکاتسہین )ےسج

ر اہےہ۔امشل رشمظ ںیم ولپہل، امشل ںیم وھکا ر ، ونجب ںیم وتشپےس د یلیم مکحتسم

ا ںیہن ےہ۔

اکاقمئ قلعت ا انت رپا ن

xvi

ا ےط ا ر د و یمیلعت ا د ا ر و ن ںیم ڑپاھیئ اجیت ےہ نکیل د یلیم

وہےن ےک ن

ن ا ن

وقیم ر

ا س عالےق ںیم اکیف وبضمظ ےہ ویکہکن اہین ےک ولگ ا سپ ںیم، ر ہتش د ا ر و ن

ن ا ن

ر

ںیم وگتفگ ےک صا ھت،

ن ا ن

ے طت د یلیم ر

رب رھگو ن ںیم رمد ۔وعر ںیت۔وھچےٹ

الو ہ یھب د و رسے رہشو ن ںیم اہجن د یلیم ولگ اکم ن ا اکر و ن ا ر رکےت ںیہ۔ د لی ےک ع

ل، ارتا ل رہش ںیم یھب نال اشپو ر ، د ری، الوہر ، رکا یچ ، اک

نم ےس ر ےتہ ںیہ۔

یک رغص

ںیم یہ وگتفگ رکےت ںیہ۔ وکسولن ا و ر

ن ا ن

ا ینپ امد ر ی ر

ن ا ن

دما ر س ںیم یھب یہی ر

وبےتل ںیہ۔دجسم ا و ر دما ر س ںیم وچبن وک رعیب ڑپاھےن ےس اہین ےک املعء ا و ر ابلطء

ےک عالو ہ وتشپ، ا ر د و

ن ا ن

یھب اجےتن ںیہ۔ اہین ےک ڑپےھ ےھکل ولگ ا ینپ ر

ن ا ن

رعیب ر

ے ںیہ ۔ اسمح ڈ ،دما ر س ا و ر

صکی ی وبےنل ےک صا ھت صا ھت ھکل ا و ر ڑپھ یھب

رب ا و ر ا رگن

ںیم رکےت ںیہ۔ اہین ےک ےسلج

ن ا ن

ا ینپ یہ ر

ا ب

سولوسن ںیم و ،ظ، رقتری ا و ر ا عالن

رکےن ںیم رشم وسحمس ںیہن رکےت ہکلب

ںیم ن ا ب

ن ا ن

ولگ ا سپ ںیم ا ینپ امد ر ی ر

رخف رکےت ںیہ۔

ا ر و ن ںیم اکم ن ا اکر و ن ا ر رکےن، د رتفی

ےک ن ا ر

اہین ےک ولگ ارتا ل ا و ر د ر و س

ا ر ےس وسد

ن ا ن ا ر

ن ا د ہ ا ےن اجےن یک و ہج ےس وھکا ر ن ا دعا یتل اعممالب

ا فلس ےک ےئل ر

ا ر

وبےنل و ا ولن اک نکسم ےہ ےک ن ا ر

ن ا ن

وج ہک وھکا ر ر

ے ںیہ۔ د ر و س

صکی یھب وبل

ن ا ن

ر

وبےنل و ا ےل اکر و ن ا ر رکےت ںیہ۔ امیض ںیم ا ر دنو ےک ر ا ےتس ا یکن

ن ا ن

ںیم د یلیم ر

ا رگہچ وکسولن ںیم ںیہن ڑپاھیئ

ن ا ن

وہا رکیت یھت۔د یلیم ر

ی اجتر ب

رب

اجیت نکیل

رھگو ن ےک ا دنر رھبوپر ا امعتسل یک اجیت ےہ۔

xvii

اگر

وبےنل و ا ےل وکر و ر

ن ا ن

وبےنل ےک وفا دئ یھب ںیہ۔ عالےق ںیم د یلیم ر

ن ا ن

د یلیم ر

وہیت ےہ ا و ر د رگی اکم

بل اگر ےس قلعتم اکم رسا اجنم د ےنی ںیم وہس

اتلمےہ ن ا ر و ر

ںیم وگتفگ رکےن ےس اکم ںیم

ن ا ن

ا صا ین وہیت ےہ، رکےن و ا ولن ےک صا ھت د یلیم ر

یک و ہج ےس

ا ن الع

رکے وت ا صا ن

ںیم ن ا ب

ن ا ن

د اکدنا ر ا رگ رخن ڈ ا ر و ن ےس د یلیم ر

وبےنل و ا ولن اک

ن ا ن

ن ا د ہ رخن ڈ ا ر ےتلم ںیہ۔ یسک عمجم ںیم صا نیعم اک قلعت ا رگ د یلیم ر

ر

ن ا ن

ا امعتسل یک اجیت ےہ۔ وکسل ںیم ےچب ا سپ ںیم د یلیم ر

ن ا ن

ےہ وت و اہن د یلیم ر

وبےتل ںیہ۔ ںیم وگتفگ

ن ا ن

ہ یھب د یلیم ر

ڈ

رکےت ںیہ، ہکبج یئک ا صا ن

وبےنل و ا ےل وموجد ںیہ سج اک بلطم ہی

ن ا ن

الوقن ںیم ا ب یھب رصف د یلیم ر ع

ا ن

یم ںیہن رصف د یلیم ےک ا امعتسل ےس

ن ا ںین انھکیس الر

عالوقن ںیم د رگی ر

ہک ا ن

ن ا ںین ا امعتسل رکےن یک صال

د رگی ر

ببز

کی ر یتھک ےہ ر اہاجاتکسےہ۔ ا رگہچ ا یکن ا

خی ت

ےک ےئلاقبء اک ہلئسم ںیہن ےہ۔

ن ا ںین انھکیس ا ن

ن ا د ہ ر

نکیل ر

xviii

xix

دامیاں باݜا

دامیاں باݜا ساں تعلق ہند ا ریائی باݜہ نم تہ خاندن تہ درو ۔ دامیاں باݜہ ضلع ڇھترل تہ جنوبی حصا ڇھترل نلی تہ مشرق بئیں

ہ علاقہ کی میرکھنی یو ا رونہ منورہ دامنہ پرین یینا۔ ایا تہ ماش یکلومیس ا ں دروس 57دامن گنون۔ دامن ڇھترل تہ ترابیشیو پنچیش

کلو میس تہ فاصلا واقع درو۔ دامیاں باݜہ پریال 57تہ بہ بیشیو پانچ درو۔ دامیاں باݜہ یہ علاقہ تہ 0666ماش ساں تعداد تقربیا ݜو زرہ

نسارا پرین گرم نم ا سپر،نعیلہ، پونہ گرام،ݜنجیری کورو، کھراگرام ا ن ینا۔

دامنہ دامیاں تہ علاوہ اوگائیں )پختانہ( ا ں گوژور براسو ایس کیہ وخ پریݜبئیں مختلف تھانہ تہ ا څی ایا ابد تھون۔ چھترالہ دامیاں باݜہ ایس کری چندیش باݜہ نم پرین ینا۔ مسومانہ تعدد تہ لحاظہ

ے دامیاں مگول ) کھوار ( باݜہ سپن تہ بلو ا ں رابطہ تہ باݜہ درو۔ لاوگائیں) پختو ( باݜہ پرین بیئن ا ن مگول باݜہ بہ لے اوچھہ ماش پرینن۔ علاقا لے باݜہ نم کعیہ بین ساں وجا ایک سیک تہ اثر گین یقینی باتی درو۔ مے سپن باݜہ ساں دامیاں باݜہ ملی منو درو تے

xx

دامن تہ مغرب بیئں شیکھان باݜہ )نورستانی( ا ں کتہ بیئں پختو ، شمال مشرق بیئں اڅریتی باݜہ باݜہ)کجویری(، مشرق

)پلولہ( ، شمال بیئں مگول باݜہ )کھوار( ، جنوب بیئں کوہستانی باݜہ )گور بتی( پرین ینا۔ اکیمنے دامیاں باݜہ ایس ورے باݜہ تہ اثر گیتھے تسومانہ گور باݜہ ،کلیݜ باݜہ ا ں شیکھان باݜہ شامل

باݜہ تہ لے ا وز کیلݜ درو۔خاص کر اڅھرتی باݜہ،گور باݜہ ا ںاکبنہ درو۔ دامیاں باݜہ ساں شیکھان باݜہ ملی ایس صوتی خصوصیت اکہ بنہ درو۔ دامیاں پختو ا ں مگول باݜہ پرین تہ بیئن

خو مسونہ بہ دامیاں باݜہ ݜا اثر لے کم درو۔

اردو قومی باݜہ بیئن ساں وجا تعلیمی ادارہ نامہ مترین ینا۔ اکثریت ن بئین خو دامیاں باݜہ یے علاقا لے مضبوط اردو باݜہ لکین ا ں مرتی

درو کوئتے دامن تہ ماش تانوں مانہ کلہ، مچ، ژامی، کوعہ، تانووار سپن تانو مانہ دامیاں باݜہ پرنون۔ کیہ تھانہ اچھوجہ، بلو،

دامیاں لے تھون بہ لکہ پیخور ، دیر ، لاھور ،کراچی ، نورستان تہ باݜے موشکول بین۔ اسکول، علاوہ ورے ایس کا تھون بہ تانو

مدرسہ ا ں کرم تھانیہ تانو باݜہ استعمل کونن ۔ دامن تہ سپن عالمانہ کی عربی باݜا عبور حاصل درو۔ جماتہ، مدرسہ ا ں جلسہ وغیرہ تقریر اعلن تانو باݜہ کونن۔ ایا تہ ماش ورے تھانہ تانو باݜے

xxi

مشکول بینہ کیہ شرم نی ڇمائین بلکہ فخر ڇمائین۔

تہ اکثر ماݜ ڇھترل ا ں دروس بازر کرم،کاروبر، دفتری، ادالتی ایا معملت یا بہ سودا گیاڅیں کی لے ین ا څن تہ وجا مگول باݜہ پرین

بئین۔

دامیاں باݜہ پرین تہ ورے ایس لے فائدہ درو تانو باݜہ پریال استازان اسکلونا بین ساں وجا زاتک اسکانے پروژینن۔

باݜہ پریال ماݜ موجود تھن۔ یے مے گرامہ ژا ایس صرف دامیاںساں مطلب یے درو تے ایا ورے باݜہ زانن کیہ ضروری یا لازمی نی درو ، صرف دامیاں باݜہ پرئی ایا تھین بین اگرچی مے اکثریت ورے باݜہ نم پرین بئین خو ورے باݜہ پرین یا بہ زانن مسونہ بقا تہ

مسلہ نی درو۔

ساں نامہ ایک “ من ترقی دامیاں انج” یہ باݜا ترقی پریاں ݜژی اما تنظیم ژوپائی تھمہ تے سے اما سپنے تان تانو کردار ادا کرمہ با دامیاں باݜا ا ں دامن تہ ثقافت رسم و روج ہیمیشہ قائم و دائیم ا ں زندہ تھیو۔اللہ اما سپونہ تانو باݜہ ساں خدمت کرن تہ توفیق

پریبو۔)امین(

xxii

ید یلیم جہ

ی

رحو ف

ا ب پ ت ج ث ج

چ ڇ څ ح خ د ر

ذ ر س ز ژ ڙ س

ش ݜ ص ض ط ظ ع

غ ف ق ک گ ل م

ن/ں ݨ و ہ ھ ی ے

1

ا ا

ا اجو

ن ا د ہ ا ئلین

امعئ زیچ اک ر

ا ےسی ن ا ین،

ل رک مک وہنن ا

د و د ھ و ریغہ

ا نیئ ا ئین

ا پیم

ا ویفن

ر ا ھک ا ترین

ا شت اشفن ا تش فشاں

ر زیخ انبےن ےئلیک ا یئھت

تیھک وک ر

ن ا د ہ دعتا ر ںیم رکبوین

ر

وک تیھک ےک فلتخم ںوصن

زگا ر ےن ےئلیک

ںیم ر ا ب

ا

رہھٹا ن

ا ا تیعوں

و ح ڈ ںیم ا ن

ا ن ا ا ج

ا یسی اگےئ ن ا سنیھب سج ا جکہ

ن

ے ےئلیک ن ا و

ھیےک د و

ن ا دنےھ اجےت ںیہ

ا خرت

ا رخب

سج ےک دعب وکیئ ہن وہ، ا خری

ز ہ طت ےس ام

2

وک ڑچیکاگل ا خیعوع

ر سف

رک ومہا ر

ا

رکن

،عمج ےئلیک ا څا

ا اجو

ا ن ا ا څن

دنکاھ ا دانگ

دنکےھ اک د ر د ا دانگ شول

ا ا دانگ نیسن

نکل

ن ےس

دنکےھ اک وجر

اھرکےن ا درین

وشر ےب وک اگر

ا انل

ا د

ےئلیک ا ن

ا دیش

ڈ مت

ح

ولےہ یک ونک د ا ر لیک ا ر

دنکاھ ا رشہ

ا رشہ من

دنکےھ ےک د ر ایمن

اک ہصح

دنکوھن ےک ا رشہ من تہ شول

د ر ایمن اک د ر د

تیگ ا رہ

ولگاکر ا رہ پریال

ا اگ ر اہ ےہ ا رہ پرینا

اگن

ا ر و ا رو

ی ا روݜجی

وھٹر

ب ن ال ا ریدہ

رھبی زیچ ےس ا ژوݜن

ا

نکل

ن وہا اک

ا ا ستن

ڈ

ن

رگا ےن اک د

ا رخو ب

3

ا امسین ا سمانی

ا امسین ملع ا سمانی علم

ا سمن

ا امسن

نیم ا سمن ا ں بم

ا و ر ر

ا امسن

ایپس اک ہن انھجب ا شئی، ا شیش

کشخ وہا ا شانتہ بادم

ر ف ا شانتہ کیرب کشخ

ا ، ا شتورن

اھچبن

رتسبہ

ا ا شکھرن

کشخ رکن

ا ہخ ڑکلی سج ںیم ا شنگیلی

د و ص

ا ںیخ رکبوین

ا ہ ولبظ یک ص

ص

کا یئ اجیت

ےئلیک وطبر اچر ہ لی

ںیہ

ےھچیپ ا ݜنتہ

اع

دجسمیک ا رجب ا امم

گنت و ا د ی ا عووہ گل

ا اق ا قا

و ہ د و زیکشمے وج ولاہر مانہا گرہ

یٹھب ںیم ا گ ح الےن

ا ےہ

ےئلیک ا امعتسل رکن

ا ےئگ)عمج( ا گین

امل و اتمع ا ل و مال

ا ا لپن

اپلیئ رکن

4

ومیشی اک انکر ے یک یلسپ ا لنگن

ن ا د ہ سج

ر

ت

ںیم وگط

ا ےہ

وہن

وجا ر ،اچو ل د ا ل اک حیحص ا مبوعہ

رطےقی ےس ہن انکپ

یلھچم ا مرس

ر ف ںیم ا منب رگم ڑپکا وج

ن

ےنلسھپ ےس ےنچب ا و ر ن ا و

ن

وک رگم ر ےنھک ےئلیک ن ا و

ا

ںیم ٹیپل رک ن ا دناھ اجن

-ےہ

اچک ا مہ

اھکن ا ا نڅھاک

من ہ ا نس

رظ اک انگلثحب ابمہشح ، ا نس باس

ا ا نس پچن

ہ اک انکپ،اھچےل ڑپن

ن م

ا ا نس ڙکن

یلک رکن

ہ یک امیبر ی ا نسروک

ن م

ا ا نکھعن

ز نھی

گ

ا یلگن ا نگعوئی

ا یلگن اک رس ا نگعوئی پھونجی

گھی ز ا ں کھعا

ن ا ین ا و

ا ا و کرن

ا اپبیش رکن

ن ا ین یک نیشم ا و مشین

ر ف ا و ویلہ کیرب ن ا ین و ا یل

5

یسک رتاکر ی ںیم ن ا ین اک ا وپسن

ا

ن ا د ہ وہن

ر

وشر ےب،یسل ن ا اچےئ ںیم ا وپعنگ

ا انل

ن ا د ہ ن ا ین د

ر

ن ا ین اک ڑھچانک ا وپھݜ

و وض ا ودس

ا ر و ا ج ا ورا

ا ونپن وک اچہپےنن و ا ال، ا ورا خوشل

سنہ ھکم

ا ا وعن

سنھپ اجن

ا ولن

الل رسج

ر نت ںیم وتل ا و ب ا ےنپ ےک

ن

یسک زیچ اک ن ا ین یک رھبا یئ

ک

یک دقما ر ن

ن ا ین ںیم ا وہ

ا یب ا وی

ا اویش

یسک ےک اکم ا ن

رمد ے وک لسغ د انی ا وے نکھالن

ا ںیم ائی

دممھ اباسہ

ر ے رہچے و ا ال ابام موکھہ ب

ا اھچ ابت

ا اھچ اکم رکےنو ا ال ابت کرم کرال

ابت انسن

شا ن

ن ا اھچ ا

6

ا ےھچ احل ںیم ابت حالہ

ا

ا /وخاحشل وہن

وہن

وخاحشیل ابت دیو

/ا ےھچ د ل و ا ال ابت زادی ویلہ

شا ن

ن ا اھچ ا

ا ےھچ ا امعل ابت عمل

ا اھچ اکم ابت کرم

ر ا ابت وکھچہب ا اھچ ا و ر

اک اھبیئ ہن وہ ابرعئی

سج وعر ب

ن ا د ل ابرینہ

ا ابرینہ بگیرن

ل اجنن ھی

ن ا د ولن اک

ا ابرینہ سوتنا

ے وہن

ھیک

ن ا د ولن اک ا

ن ا د ل اک صا ہی ابرینہ شیل

ن ا د ںیل ابرینہ نم

ا اھچیئ ابودیاری

ا ، ابودیاری بیان کرن

رکن

ا اھچیئ ایبن

ا

رعتفی رکن

ا دمن ڈ ابودےا گیپی

وخس

وسنت ابینی

ن الاھبیئ ابینی برا

ب وس

وسیلیت یٹیب نی ژویابی

وسیلیت ا و الد ابینی کوعہ

انھجمس اپئ لن

اپتار

دلج ن ا ر

7

ی لصف ےس ن ا وتل اپعن

ھنگ

وپد و ن وک اکنانل

ا اپعن

ن

ا اھکر

ے لصف ےس اکنیل یئگ اپعن گاسی

ھیگ

اھگس

ا اپھامے

وہن

ےب وہس

ےک مک دعتا د اپھرن

یسک اخدنا ن

اک ا اہظر

ا اپھس

وخا شہ رکن

انکنھ اپھن

د

اک اھبیئ ہن وہ اپییوجی

سج وعر ب

ا افتظ اتفاق

ریغب وتال وہا اتولہ

ا رثرکےن و ا ال اثرنک

ا اجپن

ن

ا اھکر

، وشیخ اجھیک

رخنے ن ا ر

ز ا ریھپی اجہ سجہ ھی

ا اجو پھج

ا اجن

تہب دلجی ںیم ا ن

ا امتجع اجتما

ا امتجیع اجتمائی

ن ا اسی رھگ ن ا ا یسی ہگج اہج اچاگودی

ا وہ

ا اجن

ولوگن اک تہب ا ن

ر ےھک ےئگ دنگم ںیم یمن اچم

ا

دیپا وہن

یٹ یب)امیبر ی( اچنئی

مک , وھچیٹ زیچ اچھا اچھئی

8

ک، زیت رطا ر اچیتن ط

ا اچھک

وھتر

گ اچھلہ

نھ

، ےب د

ر

ب ےب صا

مک وہا اچھہ بادم

وھچیٹ ا یلگن اچھوجی ا نگوئی

دیع ا رطفل اچھوجی اختر

اچو

اخر س

اننچ اچوجن

ا اچوجن

ا اٹھکرکن

احتجج

ا اجتحج

اخ

ب

ب ا و

دیع اختر

ا ایتخر اختیر

الیق اخلاقی

ا ح

الظ اخلق

ا ح

دنسپن ڈ یگ اک ا اہظر اخو

ن ا اڅپن

وتر

کھانے پینے میں اڅھکہ

جلد باز

ہمشچ اڅھ

ےمشچ ںیم اڅھہ

ےٹھپ وہےئ ڑپکے، دلجی اڅہ پروڅی

ںیم

اڅیو

س

ا ےٹ ا و ر د یسی یھگ یک د

9

زمکو ر اداچہ

وکیئ یھب وموجد ہن وہ ادم کس

ا د ا اکر اداکار

ادالت

بل دعا

ا ادب کرن

ا د ب رکن

ا ج ادراݨ

رق وقس

دب لک ادرودہ

ن ےک، ادشتہ پا

ریغب اہھت ن ا و

الاچر وعر ب

یھ ےک، ہی ظفل ادعی

ریغب د ا ر

ےئلیک یھب ا امعتسل

وعر ب

ا

ےہوہن

مک لقع ادعی

ز اکم وک دلج متخ رکےن یک ادوخسہہ

ن ا د ہ وکشیش

دح ےس ر

ا

رکن

وج زیہج ںیم ادورہ بجی

ا یسی وعر ب

ھچک صا ھت ہن الیئ وہ

ادش، ادش

بل اجےنگ یک اح

امدلا ر ارا

ریغب ےلھبنسدلجی ںیم ارتو پرتو

ا

ا ن ا ا ن

ر و ا ہن وہن

اتسس ارزن

ارزہ

بل اح

ا ہقئ ارسہ

ہےب ر

رم / دب

ارشتیہ

ا ھٹ اجو

10

ڑبجا ارگلی

، ہضیہ اروشتن

د طت

اریو

س

یک د

ےسپ ا رخو ب

و ن ا ل ازار

ازانہ بینہ

ا اجنن

ےس ازب مرن

اتس اتس رک اجن

ا انل

امر د

ازت

زعب

رکبی ن ا اگےئ سج ےن وہ ازنتی

ا یھب ہچب ہن د ن ا وہ

ازگمن

ت

ر د ا ط ب

اکیھپ ازوہ

دبہل ا رج ، اژر

ریہ اژش

ر

اہبد ر اژک و پژک

ی یمک اڙمن

دشن ڈ د ر د ںیم وھتر

ا

ا ن

اسحب اسب

لہ یک ا ن ک وھچیٹ یس اسپرکئی

ڑکلی وج لہ ےک ا رخی

رسے ںیم یگل وہیت ےہ

د ل اک د و ر ہ ، امیبر ی اسپہ

دیفس ر شی اسپینگری

دب تخب اسپیرہ

سج ےک ن ا س ھچک یھب ہن اسپیری

ر ب تک ہن وہ ، سج ےک اہن

وہ

11

ا اتسد استاد

ز استادہ یسک اکم ںیم ام

ا لبطص استبل

ا رتسی استری

ا افعتسہ استعفاہ

ا ہن استل ش

ن

ا امعتسل استمل

ر اسجپلرن ل

صی

ا

ا م ےہ اسرائیل

ا م،کلم اک ن

ن

اسقط

بق)ر مس( دتنیف ےک و

رغوبین ںیم ےسیپ ن ا انٹ

رچیب اسکا

اسکان

ا صا ن

وکسل اسکول

ا صالم اسلام

ا صالیم ذمہ ت اسلامی

ا یلص اسلی

ر ہق اسمالیہف ا امسیلیع ذمیبہ

اسمیرہ

ا یبنج، ا اجنن

ا اشپعن

ہلگ د ن ا ن

اتسر ہ اشتاری

وعر ںیت اشترکا

ے و ا ال اشترونال

ی

صی

ن ا اشترونن

صی

12

نس رک اشترونی

ز اشتکنہا

ا ےنپ ا ب وک اہبد ر ظ

ا

رکن

ہن د ےنی و ا ال اجونر ہچب اشتوری

اشتون

وتسن

ھال رک ریغب اشر

ک

ا

ولوگن وک اھکن

ا

اعمو ہض ےک اکم رکن

سج ہگج ا رش ایک ایگ وہ اشر گاہ

ن ا اشرن

وتر

وٹانٹ اشرن

د ر د مکش اشکندعو

ا ہل اشن

ا و ےل ، ر

اشولہ

ش ، ےب رمو ب

خ

ےب

وبحمہب اشیک زامی

اشیوہ

دبوصر ب

ا ھٹ اݜ

ر ےتش د ا ر ی ںیم زیمت ہن اݜا کھرہ

رکےن و ا ال

اھباجن اݜپݜی

ا اھٹر ہ اݜتاش

ا اھٹر وھا ن اݜجاشم

مین رگم اݜجل

ا وھٹا ن اݜجم

یک ا ن ک مسق اݜکیرو مج

ت

د ن ا ر د ر خ

ہلیح اݜئی بݜئی

13

اعلن

ا عالن

یسک اکم ںیم مگ اعم

ا ،ڑپے ر انہ

وہن

خطب اعی

ا م اعین

ا ن ک لصف اک ن

ا وسفس افسوس

اقدل

ا ، ریحا ن

گ ر ہ اجن

د ن

ا ن ک لصف و ا یل اک فصلی

ن ا د ہ تسس ، اکبر باچا ساں لج

تہب ر

اکم وچر

ا ن ک اسیج اکبنہ

ا اکجن

ا لم وہن

ا ، ص

ن

انلم ، وجر

ا ہن اکجی

ےسج یہک د ونن ےس اھکن

مال وہ

اکڅی

شا ن

ن ن ا د ہ وھبہک ا

دح ےس ر

ےک اکراݜی

ریغب ا ہ ت

ریغب ا و ا ر

ا

د ا لخ وہن

ڑچانھ اکسن

ز ہگج اکل انگےہا ن ک ن ا و ن ےس/

انچنہپ

ر ے اگالی گالب یسک صخش وک ا ےسی

ر ا یئ ب ا وج

ا م ےس ن ا د رکن

ن

ا س صخش ںیم وموجد ہن

وہ

14

ا رگ اگر

ہن امےنن و ا ال اگونعوہ

ا اسحن

دب زیمت اگرہ

ھال، تسس اگرینجہ

ک

ہن دنباھ وہا ،

شا ن

ن ا

ا اگلن

رماھج اجن

ہں لص اگہ

اگورشتے

احملہ وعر ب

اھبر ی اگورہ

ےھچیپ ر ےنہ و ا ال، زنمل یک اگیچہ

رطف ہن ےنلچ و ا ال

وہا یک و ہج ےس یسک یھب الجن

ا

لصف اک رگ اجن

ا زلا م الزم

السی

شا ن

ن ن ا د ہ اھکےن و ا ال ا

ر

نیم اللانہ بم

رسےنک و ا یل ر

ا ہلل اللہ

ا ہلل اک رھگ اللہ ساں کل

ا م رپ نامہاللہ ساں

ا ہلل ےک ن

ا گ ںیم ر ےھک ےئگ المئی

ڑکلوین ںیم ےس یسک

یھب ا ن ک ڑکلی وک ےتہک ںیہ

ا املر ی الماری

لی کا ن ا المن

رغو ب وہےن وک المنی

وسر ج

ا

ر بی وہن ق

15

ےس وبانل ن ا ڑپانھ الن پلن

اہمر ب

ا ولہچ الوچہ

ےب ربص الودہ

ا ول الوگن

ا ول اکنانل الوگن نکھالن

ریغب کمن ےک لونہا

الیل

ر صق د ا ر ےس

ر صق

و وصل رکےن ےئلیک رھگ

ےل اجن ا ایگ اجونر

ا م ام

مہ ںیم ےس اما منور تہ

ر افین وتد ہ امال ب

ریشیلگ اک ن ا ین امال ا وہ

ریشیلگ اک وہا امال بادم

دنب امبار

ابمر ک ن ا د ی امبارک

ریٹب امبرا

ےئلیک تھچ ںیم د وھا ن امبریݜ

وسر ا ج

ا و ڑجی امبش

د ا ےن امبعئی

امتحان

ا احتمن

ا امترہ

ر ا و ن

د

ا وہ امکھہ

ہن رکن

وج یسک اک احلظ

16

ا سج ےس یسک زیچ املی

ڈ

ن

و ہ د

ا ےہ

ا اجن

وک وکن

ا امم ، ذمیبہ ر امنہ امم

امہر ا امونہ

ا دیم و ا ر ، وج ا نشکیل ںیم امیدوار

ڑھکا وہ

ہلغ ان

من ہ اہنر انئی

د وھہک انام

ےگنن ن ا و ن انامچن

ریغب اہھت د وھےئ انہ دشتو

ا رجتہب اکر انجرین

ن

ی انجھوک

ل

نھگ

ڈہی انجھی

ڈہی اک د ر د انجھی شول

انداز

ا دنا ر

اھکیسن انداسی

ن ا اندرعن

ا ر

ےن و ا ال رپدنہ اندرعنکہ

ی د ہعف ا ر

ہل ی

ا اندسن

نض

ن اھک

یلجب و ا ےل ن ا د ل انرچی ویلہ ابرینہ

ا د ی دشہ رمد انرل

ریغ ص

ا امسین یلجب انروچی

وٹچ انروری

17

ےنسنہ و ا ال انسال

انسنہ انسن

ا س انش

ر ہع ، ن ق

ا انݜجک

وہن

ےب وہس

انݜہ

انلم، وخس

د ل وک وکسن

ا اکیم رپ

ا ، یسک یک ن

وہن

ا

وہن

وخس

ٹف انفج

ا ن

الب انقلبق

ن ا

ا انک

ڈ

ا ن

ےس ایتر دشہ انک چھنچو

( ا رخو ب

س

)د

ا

ے مالن

ڈ

ںیم ا ےلب ا ن

س

د

ا انک سوتن

ے عمج رکن

ڈ

ا ن

دحتم، قفتم انکھہ گیرئی

گ، لسن ا و ر انکھلن

رچو ا ےہ اک ر ن

ےس

ےک احلظ

وصر ب

ومویشین وک اننگ

د ر ا یتن انکھہ

گ انگ

ا ن

ن

وکہلئ انگاری

ا گ یک شپت انگر تاو

ا یھٹیگن ، ا گ ح الےن یک انگرتھانی

ہگج

ا وگنیھٹ انگوشتوری، ا نگشتیری

ولاہر انگیر

ن ا وتل ےتک ےئلیک ر و یٹ اک ڑکٹا انن

18

ر نت انہ پھانہب ےک

ں

ھک

ریغب د

ز ہ انی چکھی پھگ ا دن

ا سین انیش

ا وسینا ن انیشم

ا ، وچبن وک خ ت او ون

ولر ی انسن

رکا ےن ن ا صالےن ےئلیک

ا

ا ہتسہ د ن ا ن

شریر اورن

پناہ اورعو

اوبہ

ر من

ب

اکلہ، دب

ہم اوپھاکہ

، ریغ ر

ر من

ب

الرپو ا ، دب

د ا ر

ےن و ا یل زیچ اوپھن

اھانکن ، ا و ر

د

وھباک اوت

اوتاپیت

ےب وکسن

ن ا یق انچب اوتار

ا اوترسن

ز اجن ھی ی

ر ک اجو اوتھی

ن ا ر و ا اوجہ

اہجن د وھب مک ڑپے اوڅھہ

ا س ن ا ر اور

ا اورانہ ژعا

اکم اک ڑگبن

و ر یجنا اورنجی

رشری ا و ر ن

ےت اوستا

ڈ

وھن

یسک زیچ وک د

ا رگم زیچ اک ہن انلم

کھت اجن

19

چس اوسکہ

ن ا د ہ ڈنھٹ اوشن

اہھت ن ا و ن وک ر

ا

گل اجن

ز اوشی ھی

رک ہگج ہگج د

وجا ر اکب

ا

رکن

اوشانگل

اخیل/و ریا ن

رس یک رطف اوݜہ

ا اوکئی

یسک اک ن ا ر ن ا ر گنت رکن

ا ن ا انل اوگعن

الہپ اول

رک اولاݜن

اک ا انپ رھگ وھچر

وعر ب

ا

ن ا ر ےک صا ھت اھبگ اجن

وحدلا ر اولدار

یسک ےھٹیب ن ا ےٹیل وہےئ اولنگن

ا

ےک ا و رپ ےس زگر ن

ب ر ا ن ا اولوکہ

اولوکہ یارن

ر ا ے د و طت

ب

ا د ی ، تفم ںیم اومع

ا ر

دیساھ اونژہ

، لکشم اونگہ ا انمطت

ن

ا گ ح الرک نیت وکونن اونن

ے رھتپ

رب ر ھک رک ا س ںیم

ن لہ و ریغہ

ےک ا و رپ وتا ن ا ن ی

ر ےتھک ںیہ

ر و یٹ اکپےن و ا ال اووپچال

20

تیھک ںیم ن ا ین د ےنی ےئلیک اوون

ا ایلن اکنیل اجیت ںیہ

وج ن

ا ےس ےتہک ںیہ

ا اویتھن

ا ، ڑھکا وہن

ر ک اجن

ا اویش

اکم ا ن

ہی ای

اہین، ا و ایا

ا ریڈنکنشی ایرکنریشن

ا ن ک ایک

ا ایک بین

ے وہن

ھیک

ا

ا ن ک صا ھت ایک چھجے

ا ولکہت ایک چوشجی

لسلسم ایک حالے

ا ن ک د ہعف لہ ح ال وہا تیھک ایک ہلہ

رینپ انبےن ےک دعب وج ن ا ین ایلہ

ا ےہ ا ےس ےتہک ںیہ

ر ہ اجن

ن ا د ہ ایلہ پچ

ا ہلی ےک ن ا ین وک تہب ر

ر نت ےک ب ا ن ا ےنل ےس

دنیپے ںیم وج زیچ ر ہ

ا ےہ ا ےس ےتہک ںیہ

اجن

ر ف اک ر ہلی ایمال ب

ا ھکن اینچ

و ںی اینچ بالیھ ی

ی ا وھکنن و ا ال اینچ بعوک

ر ب

ںیکلپ اینچ پھجک

21

ی رظ ر انھک اینچ تھن

رک ز زیچ رپ

ہ

ز ا اینچ ڇھن بینھی ا وھکنن ےک ا ےگ ا دن

ا

اھچ اجن

ےب ربصا اینچ ڇھین

ا ھکن اک د ر د اینچ شول

ا اینچ ݜن

رظاگلن

ن ا د ہ ال اینچ کھعن

ا تہب ر

ی، رم اجن ج ل

ا اینچ کھعن

رم اجن

ںیم اینچ کھعوئی

و ہ ڈہی سج ےک د ر ایمن

ا ھکن وہیت ےہ

ا ، یسک یک رطف اینچ نی دورن

وھگر ن

لسلسم د انھکی

ڑکلی ےس انب وہا ہچلیب یک اینچور

ر ف وک ب رطج اک ا ہل وج

ا

اٹہےن ےئلیک ا امعتسل وہن

ےہ

وخد رغیض، الچل ، ا ھکن اینچہ پردہ ا څن

ا

ںیم رپد ہ ا اجن

ا ھکن یک امیبر ی، ا ھکن یک اینچہ روگ

امیبر ی

یسک ےس تہب اینچہ کوش

ر ا اتگل وہب ،وکیئ

رفنب

یسک وک مک رت انھجمس اینچہ نی گیاڅن

ا اینچے پرین

ا ھکن امر ن

ر ھچی اینڇھ

22

ا اعنم اینم

د ھ ںیم د یہو ہ یسل وج د و اییو

انبےن ےکےیل ا امعتسل وہیت ےہ

ب ا اھبیئ بئی

ر ب

وہایگ با

الن ا بائتن ن

ن الےن و ا ال بائیتال

ن ا وب بابو

یتب باتئی

رھتپ باج

رھتپ ےس یھبباج تہ کھکعنہ

تخس، وجنکس

نیم باج بم

رھتپیلی ر

امٹرٹ باجنیگیعو

رھتپ رپ باجہ

مین اچک ، تخس باجیربان

ہن وٹےنٹ و ا یل تخس زیچ باجیری بان

ن ا اج باجہ

ا ہ باچا

ن ا د ص

امےن ںیم ڑمچے باڅھئی

ر ا ےن ر

ب

ےس انبن ا ایگ ا ن ک اخص مسق

ا

اک وجن

ن ا لگ باڅھر

23

ا ن ک رتھچی امن یلگنج وپد ا باڅھینک

ا ہقئ وبمین اسیج ےہ

سج اک د

ز ہ بادرنگھی

ک

ز ہ اک جیب بادرنگ بییھی

ک

ن ا د ا م بادم

وہا بادم

ا بادم ا څنا

وہا اک ا ن

وہا ا دنر د ا لخ وہا بادم ا ن نتینا

ز یلکن بادم بران نیساہ وہا ن ا

لیچ بادم پھک

تہب ا وسد ہبادم در ولایاں

تہب ا وسد ہ احل بادم در پجیناں

وہا اک ا انھٹ بادم رلبن

وہا یلچ یئگ بادم گا

و ا ال، تہب ریھپےن بادم گعوہ

زیت ےنلچ و ا ال

وہا اک رمکے ںیم د ا لخ بادم لسن

ا

وہن

ا بادم نیسن

نکل

ن وہا اک

ا بادم ینا

وہا اک اجن

وجا ر ن ا دنگم وک وہا یک دمد بادمہ پرین

ا

ےس اصف رکن

الب بارورہن ط

وبھج بار

بار

ڑیھب اک ا و ن

24

د ایکنھ بار دمال

ا ن ک مسق اک یلگنج وپد ا بارعئی

ا ا ےگ ارعئےب

وھتر

ن ا ر نیگ بارگین

ن ا ر و د بارود

ا ےنچ رپ وشر باروع

ے ن ا ن

ی

صیا

اگن

ا

اچمن

الم باریہ

ع

ا باس

زگا ر ن

ا ، ر ا ب

رہھٹن

ر ا ب

ن ا ٹکس ن ا ل باسکج بل

ن ا ر ہ باش

ن ا ر وھا ن باشم

ڈ ہ باشندہ

ن

ط ر اہیشئ ، ن ا

باݜہ

ن ا ن

ر

ہیقب باقی

ڑیھب رکبوین ےک رہھٹےن باکر

یک ہگج

رساہہن ، ہیکت بالخ

اھگس یک ا ن ک مسق بالی

ر ف ن ا ر ی ےک بالیب ڑیکا وج

ا ےہ

صا ھت دیپا وہن

ن ا غل بالیغ

صا د ہ بامبوع

ڈلیفر بانپو وارال

25

بانگ

ا ن

ا د

رماغ بانگوجہ

وجا ن

رماغ بانگی

ریتن ا باوئی

و باوہ

اچر ن ا یئ ےک ن ا ر

صی ت ببا

ا ببا نگن

ا ر ن

صی ت ا ن

صی ت اک ا ن ک د و رسا مسق ، بپ

رفس لج

د ا د ا بپ

ںیم بپھر

یکشخ وج رس ا و ر دبن

وہیت ےہ

اکپ وہا اچو ل بت

ر بت

د

وک وپےنج و ا ال بت پرست

ب ب

و ہ ہگج اہجن ےس ن ا ین بترہ

ا ےہ

میسقت وہن

چ ہ اک بتروعی

ن

عا ںیھکن اکنانل،

انلھک

وتن لہ بتھوتہ

دبوب د ا ر بتہ گنی

ےکپوہےئ اچو ل ےس بتی ا وہ

ا اضیف ن ا ین،ےئن ڑپکے

ےس ن ا ین وگھب د ےنی ےس وج

ا ےہ

ن ا ین ہہب اجن

26

بج

وبب

وچیٹ وگدنانھ بجن

بجوکہ

تخس ا رخو ب

وٹبا بجوہ

و بجی کھانسہکلر نت ںیم ن ا چن

ب ا س

دنگم ن ا وجا ر وتےتل ںیہ

ےصغ ےس ا ںیھکن اکنل رک بجیرن

ا

وھگر ن

ا ن ک مسقیلگنج صا گ یک بچنجی څئی

وک اکنانل بڇھرن

ب

ب یسک اگ

اگےئ اک رن ڑھچبا بڇھو

اگےئ اک امد ہ ڑھچبا بڇھوئی

بخ

ن ا ع

رمکےوک رگم رکےنےئلیک بخاری

ولےہ یک ا یھٹیگن

تخب، تمسق بخت

تخب ا و ر بختور

لیب بڅھر

وجا ن

الظ بد اخلاق

دب ا ح

دب ذہتبی بد تہذیب

بدخویہ

ا ج

رم دب

ن لہ بددمغص

ع

ا ن ک مسق اک بدر مج

ت

دبر اک د ر خ

لھپ سج ںیم ےبمل ےبمل

اکےٹن وہےت ںیہ

27

دب لمع بدعملہ

و ہٹ ہٹس ، دبل بدل

دبتیلی بدلن

دبہل بدلہ

بدماش

دب اعمس

بدمزہبہ

ا ج

رم ریغ لقتسم

ر وپک بدموعہ

د

، مسج بدن

دبن

ا بدنام کرن

ا م رکن

دبن

مخ یک برنہ

ر بی رق لغب ےک

و ہج ےس د ر د شیکھت

ا

د ا ےن اک لکن ا ن

بریل

اموتر

اھبیئ برا

ڑیھب برا

ر برابرب ر ا ب

ن ال براتعیھ

ی

ا

ڑمچے اک وھچن

لیلغ برادن

اھبیئ برادی

اھبیئ اچر ہ برادی چار

اھبیب براژئی

یلگنج اھگس وج دجسم ںیم بربوزہ

ے ےکےیل

ھی ڑپ

امنر

ا ےتلںیہ

د

28

وبر یڑمچے یک ینب برجہ

بردش

ت

ر د ا ط ب

برش

ر س ب

لصف ر عیب ن ا لصف رخفی برشکانتار

بقےک ےنچنہپ ےس ےلہپ اک و

ھ اجیت

رب سج ںیم وھبک

ےہ

انچیب برکینن

وگر ہلی برمانسو

برمبوعک

ر ب

برمو

ا رخو ب

رکا انہ برندن

نمچ برنس

ر زیخ برہ

ر

نیم برہ بم

ر زیح ر

ر

برہ ست

زیت ن ا ر س

رگد ہ بروکجی

رگد ے یک رھتپی بروکجی باجی

رگد و ن اک د ر د بروکجی شول

د ویا ر برون

د ویا ر انبےن و ا ل برون پریال

یک وچیٹ رپ ن ا ن ا اجےن برونش مج

اہپر

ر ا ےن

ب ،

ت

و ا ال د ر خ

امےن ںیم سج ےک

ر

اھچل وک وطبر و ر ظ ا امعتسل

ا اھت

ایک اجن

29

ر بریب کال وہا

ن ا ر ے ےس

و ر زمک بریال

رمےن و ا ال بریال

دح بریت

مسج ںیم ا ک مسق اک د ر د ، بریخ

سیھٹ صا د ر د

صاف موسم بریدی

رکنب بریڙہ

رمن ا برین

ز بریوہ وش

اگےئ بریعو

وجا ن

رینپی بزغلئی

و بزو

ن ا ر

و اک د ر د بزو شول

ن ا ر

رسہم د ا ین بزی

انھ بسن

ر ب

یلجب بژلی

ا ڑکیلنشی بژلی ژوپال

ا بژن

میسقت رکن

د ا انل بژن

ل میسقت بژن باوہن رتشمہک ، اق

اھبب بس

سب بس

ر ا دمے ںیم ڑکلی اک بستر ب

ر

اگد

30

رتسبہ بسترہ

وغظہ بسمک

ا بسن

زگر ن

ر ا ب

اہبر بسن

اہبر یک وہا بسن بادم

ا بشپوعہ

نکل

نا ن ک مسق اک د ا ہن مسج رپ

ا ےہ

ا وہاجن

رب ےہ وج اکیف

دممھ ن ا د ل بشتہ ابرینہ

ا بشتوعہ

وچر

یلھک و ا د ی بشتوعہ گل

سیب بشی

وسیبا ن بشیم

ا سیک بشیو ایک

سیت بشیو دش

بݜ

ن ا ر س

اک ن ا ین بݜ ا وہ

ن ا ر س

ا بݜمن

ا ر ا م رکن

ا بݜمن

اتسسن

رجنخ، رھچی ن ا گنیس ےس بݜن

ا

امر ن

ر س ر یھ ےہ بݜناب

ن ا ر س

ا رعتفی بݜیکن

رکن

دما ر ی، رطف بعژا

ہصح انیل، ر

د ا ر ی

31

ا بعم بعم

ا ن

رب

ر ب

ے یک بعو

ھیومویشین وک ن ا دن

ہگج

ر اضیئ بعوستن

ن ہ بعوک

خ

ی

یکچ ںیم وطبر اعمو ہض ایل بعی

ا

ایگ د ا ہن ن ا ا ن

ا اگنر ے ںیم یسک زیچ وک بعین

ا

اکپےن ےئلیک د ن ا ن

بغاوت

اغبو ب

رھگ ن ا ر ن ا یسک یھب زیچ وک بک ژک

یسک ےک وحا ےل ےیک ریغب

ا

رک ےلچ اجن

وھچر

ن ا د ہ بکولہ

ا ، ر

ومن

ا بگرن

اھچبن

و ا تیفق بلت

ر ا ھک بلڅھن

بلغم بلغم

یمغلب ایپہل بلغمی پیالہ

ن گلن ا بلن

رتت رتب بلنگ گسترہ

ا بلو

ر ب

بلو ماس

ت

ا وگط

ر ب

ےولگ بلو ماݜ

ر ب

بلو میولی

ب

ب ی ا

ر ب

32

ا ک بلو ناستی

ی ن

رب

و ا یل

ے ٹیپ و ا ال بلو ورہ

رب وٹیپ ،

دیع ا الیحض بلوئی اختر

د ا د ی بلوئی ییی

د ا د ا بلوددی

ا ک و ا ال بلوناستہ

ے ن

ر ب

تھچ اک انکر ہ بلی

تھچ ےک انکر ے رپ اگلیئ بلی کھج

وہیئ ڑکلی

ںیم بم

ر

ی اٹکو بم چھین

می ن

ر

ہہت اخہن بم کنرس

ہہت اخہن بم کولی

بم نع

نیم د و ر

ر

یئکم ےک وپد ے اک ن ا الیئ بمبل

رھپریا

لکہ بمبہ

ن

ا بن

ڈ

ن

د

ےچین بن

دہش بن

ا رتا یئ بن پھرکن

یلگنج اجونر بن گولنگ

و ہ سکب اہجن دہش یک یھکم بن مانرری

یتھٹیب ںیہ

33

رپدنہ سج سک یک یبمل بنجوک

وچچن وہیت ےہ ہی ا رخو ب

ا ےہ

اھکن

ا وچاہ بنڅپ

ر ب

ا ن ک یلگنج صا گ څئیبندکئی

دیقی بندی

ن ا دنبی بندیز

ر بنش

اگد

دہشیک یھکم بنکہ

ہ بنکہ مان

ن ھچ

دہش یک یھکم اک

گنب بنگ

ی بنگلی

وچر

اننہپ بنن

د انھکی بنن

ا ہ ولبظ بنی

ص

ی بنی پھڇی

لبلب اسیج رپدنہ وج اہپر

ا ےہ

الوقن ںیم ن ا ن ا اجن ع

اکےنٹ یک اجونر ےکاچر ہ بنی چوسی

ی

اہلکر

بنین

اینبن

تسس بݨ چام

وہب بوئی

دنگانھ ، رس ےک ن ا ولن وک بوجن

ا ن ک د و رسے ےک صا ھت

ن ا دنانھ

34

ا بورمو جھوکن

اھچر ن

ا رخو ب

ڑلےن و ا ال اجونر ، گنیس بوݜانہ

امر ےن و ا ال اجونر

ا ر یکی بوݜتہ

دممھ ر و ینش ، مین ن

ا نیتس بوشتہ

امن زیچ اک اھچگن ا ل ن ا ن ا ل بوݜجہ

ر اضیئ بوعستن

و ہ زیچ سج یک د اھر زیت ہن بوکہ

وہ

وک د و ن ا ر ہ ڑچیک اگل رک بومن

ر سف

ا

ومہا ر رکن

ا بون

وپد ا اگلن

بو

ن ا د ہ رسج

ر

ا بون وعین

ن

ےچین وھچر

بوول

اتسر و ن اک رھجمت

جیب بی

ی نہب بی بی

ر ب

رھپ ، د و ن ا ر ہ بی پھرکی

یسک زیچ وک انٹیپل بیئجن

بیئں

اگےئ یک ا و ا ر

ایبولیج بیالوجی

ر بیان

د

ڑکلی اک ہتخت بیت

تیب ا ہلل بیت اللہ

35

ن ا د ہ رعےص بیتل

ا ہ ولبظ یک ر

ص

رتا یش ہن یک

ا ج

ک ص

ن

اجےئ وت ڑیپ ںیم د و رسے

مسق ےک وپد ے لکن ا ےت

ںیہ

ا ےنل بیتمہ

تھچ ںیم یٹم د

ےس ےلہپ اصف ےیک وہےئ

ےتخت اگلےئ اجےت ںیہ

بیدر څونہ

الس

و ہ ا و ا ر ہ اتک وج ایتک یک ن

ںیم وہ

و ہ ا و ا ر ہ ایتک وج ےتک یک بیدر څونی

ںیم وہ

الس

ن

ےہ بیدرو

ا بیرامگی

قح اضعئ رکن

د ر د ےس رکا انہ بیرندن

ن ا لگ بیرہ

رکبا بیرہ

ےب زعیت بیزتی

زیبا ر بیزر

ڑکما بیژال

ریش بیژر

ز ن ال وپد ا بیش چریہ

ر

ا ہتسہ بیݜ

ہ ز بش

ر

36

اخیل وہگجن ںیم د و ن ا ر ہ بیݜجاو

وجا ر ا یس تیھک ےس اکنل

ا

رک اگلن

گیب بیک

ا بیگرن

ن الن ھ ی

ہچلیب بیلچہ

ر بیم

د

ومویشین ےک وجںیئ بیمی

یلگنج وپد ہنی بین

ا بینال ین

ےنلم اجن

ڈنھبی بینرئی

دہش یک یھکم بینکہ

د انھکی بینن

اک و ہ ہصح سج ےس ا ھکن بیننی

ا ےہ

د اھکی اجن

جیب بیی

ا انل بیی چھارن

جیب د

ر ن ا بییان ین

د

دب زیمت بے تمیزہ

ہ بے خوندہ

رم دب

ا بے دمہ

نھک

ی

ن ا د ہ

تہب ر

الد ینی ، ذمہ ت ےس د و ر بے دینہ

اگر بے روزگر

ےب ر و ر

بے زوبانہ

شا ن

ن مک وبےنل و ا ال ، الاچر ا

37

وہ سج اکدیقعہ کیھٹ ہن بے عقیدہ

ا ہ بے گناہ

نگ ےب

ےس بے مودہ

بقدیپا شئ ےک و

ےلہپ دیپا وہےن و ا ال ہچب

سج بےدانہ

ا یلع مسق اک وتہشب

ا

ںیم جیب ںیہن وہن

پ

رکبی پئی

رکبوین وک ا ن ک ہگج ےس پئی چال

ا

د و ےس ہگج لقتنم رکن

رکبی رچا ےن و ا ال ، رچو ا اہ پئی چرال

ومیشی اخہن پئی شال

ا پئیتن

نیقی رکن

ا پئیس

وچر

ڑلاک پائی

ے پائڅہج

ن

ب

ن ا

یسک زیچ اک ا ن ک رطف ےس پاجیرہ

دب امن

ر و یئ پاچبار

ن ا د ر ی پادری

ں ا گ پارسی میخ ص

ا ک ذمہ ت

وک وپےتج ںیہ

رفتحی اگہ پارک

38

ن ا ر ٹنمیل پارلیمنج

ا ہتخت پاس

ومن

ر ا ب پاژولی خ

انکپ پاش

رطف پاش

کھر پاشاجہ

ڑھچبہرن پاݜیلہ

ن ا شل پالش

ن ا کل اک صا گ پالک څئی

ن ا گنل پالنگ

ال پالم

ن

ب

ا ےنل ےئلیک پالی

تیھک ںیم جیب د

ا ےل

وھچےٹ ن

ا ن

ش

ن وطبر

ن ا چن پانچ

وس پانچ بشی

ن ا وچنا ن پانچم

افہن پانہ

پائینڅہ پاولہ

پایہ تخت

د ا ر وکحلمت

ب ن ی ن ا پپیتہ

اینبد پت

اٹیب پت

ہتپ پت

ن ا پتروجی

ر گ

اچچاک اٹیب پتری اوعہ

39

اچچیک یٹیب پتری ژوئی

یک ر و ینش ڑپےن پتو

وسر ج

و ا ال عال ہق

پتی

، اکر د

ا س

ن

ن لہ پتیلہ

ن ی

پتیلہ اوپھان

ں

ھک

ےلیتپاک د

ا پجن

دنب رکن

وبضمظ پجہ

ا ہ ولبظ ےک کشخ ےتپ پجوشر

ص

انلسھپ پچلن

صا گ یک ا ن ک مسق پچلی

ن ا اکپ پچن

ڑچاھیئ پچو پھرکن

یجیلک پچہ

صا ل ، دلجی ےلھچپ پر

امیبر ی پراژار

ےتپ اک د ر د پراکجی شول

ا پران

یمخ وہن

ر

رپد ا د ا پربپ

اھکےن یک و ہج ےس پرپجن

رمج

ہ اک انلج

ن م

ا پرپجن

اٹپیئ رکن

پرج

وٹےنٹ ا و ر ےنٹھپ یک ا و ا ر

رپد ہ پردہ

امیبر ی پرژار

40

یگچ پرژینی

ا و ر دعب اک د و ر ا ہینر

ا پرژرن

امیبر وہن

ریپ ےک ا و رپ اک ہصح پرس

رپس پرس

ا پرستارن

ن الن ھی

ن

ن ا و

ہنیسپ پرشپیل

وخا ب پرشہ

ر و ینش پرل

ر و نش اتسر ہشتاری پرمبلانی ا

ح الن ا پرمبلن

پرمبلنا

یسک یک وخوصبر یت وکایبن

ا

رکن

ا پرمݜجن

وھبل اجن

ا پرن

رھب اجن

امےن زمنپرن

رپا ےن ر

ا ، پرنگسن

ر تصخ رکن

د انی 5

د وعب

ایخل ر انھک پروا

ولوگن یک دعتا د مک وہ ا و ر پروچھئی

وشر رشا ن ا ہن وہ

اچر ن ا یئ پروش

ر نت وج پرونب ھالےن اک

ک

ےتک وک

ا

رک انبن ا اجن

ڑکلی رتا س

ےہ

پروش څادر

ی ت

ڈیبص

رھب رک پری

رپچی پریچ

41

ن ا د ہ پریحئن، پریڅون

اہبر ےس ےلہپ وج ر

ن ا ر ںیش وہیت ںیہ ا س وک

ےتہک ںیہ

ےب رطف ہگج پریڙا

پریسن

اھچانن،وکسن

رھبا وہا ،تحص دنم پریسن

صا س پریش

ا ےگ پریݜ

و ہ ا ےگ لکن ایگ پریݜبا

ا پریݜبین

ا ےگ لکن اجن

ےلہپ پریݜبیں

ھ یک پریݜجہ

ن ی ن ھ یک ڈہی،

رب ر

ڈہی

ی د ری پریݜجہ

ےلہپ وھتر

وسپ پریݜوں

د انی پرین

پرینچی

اھچن

یلسپ پس

نہب پس

ںینہب پساری

ب ، د ا م ، ڑچوین وک پشرٹب

اھپےنسن اک اجل

وھپل پش

وھپل اننچ پش اچوجن

ا پش بہ ون

وھپل ا اگن

42

پش تہ بخ

وھپولن اک ن ا ع

اصف رکےک پشائی

مڈ ا ر پشال چ

ر افین وتد ے ےس ےلہپ پشداب

ےنلچ و ا یل وطافین وہا

ا پشن

اصف رکن

طز پشور ط

و پشونی

اھجر

ا پعین

ن

وچنر

ا پعین

ن ا ین وک دنب رکن

رھب وپر ایتر ی ےک صا ھت پعینس

وخیش اک ا اہظر پعینکئی

اصف ، ن ا زیکہ پک

ن ا د ہ دیفس پک

ر

اھکنپ پکئی

اکم اک پکار

ر بی پکالینقا گ ےک ن ا لکل

ا

وہن

ا امسچ پگن

ح الن

ن الکٹس پلاݜجیک

ا پلامن

امھتن

ا پلجن

لہ ح الن

ن ا پلجن

لی ا

رتسلپ پلستر

منبش پلش

43

ربملپ پلمبر

ا پلن

نگ اھب

پلن

ایپر

ر ا پلنگنب یسک ےک رھگ اک ا اھچ ن ا

ر نہ نہس اک وطر رطہقی

تیھک ےک انکر ے پلہ

اتکمچ اتسر ہ پلہ کانی اشتاری

منبش و ا ےل ن ا د ل پلوݜال ابرینہ

د ا نم ، وھجیل پلو

ھا پلی

ب ن

انٹلپ پلیج

ٹیلپ پلیج

پمپ پمپ

رجنپہ پنجرہ

ہجنپ پنجہ

دنپر ہ پنچیش

دنپر وھا ن پنچیشم

وگل پنرورا

وگل رھتپ سج ےس زیچو ن پنروری

ا ےہ

شا اجن وک ن ی

ن ہ پنریرک

خ

ی

ن ا ر ی پنکہفر ب یکلہ

ا اہظر وخیش اک پنگلی ناج

ا پنن

لصف وک مک رکن

ا پنہ

نگ لصف اک مک ا

44

ڑیپہ پنولی

رینپک اک صا گ پنیسک څئی

وھپاھپ پھاپہ

وھپیھپ پھاپی

وھپیھپ اک اٹیب پھاپی اوعہ

پھاچوج

الب

ا س ن ا ر پھار

ارتا یل وٹیپ پھاکول

ا پھالن

ا ، ریچن

ن

اھپر

ایخل ر انھک پھاما ،

رکن

رپو ر س

دلجی پھتائی

پھتومبر مج

ت

د ن ا ر اسیج د ر خ

اتپ پھج

و ر ظ پھج

یلتت پھجئی

ا پھجئی بن

یسک اک د ویا ہن وہ اجن

تہب یلتپ پھجالی

و ا ال پھجانکارہ

ے اکن

ر ب

ر ف وج ےتپ یک رطج پھجپھجانہ کیرب و ہ

ر س ر یہ وہ ب

ا پھجکن

ڑھپڑھپا ن

وفوٹ،وصتری پھجو

ےھچیپ پھچان

ںیم دعب پھچانتہ

45

ا ن ک یلگنج صا گ وج پھچیکیرونجی څئی

دنگم یک لصف ےکد ر ایمن

ا یتگ ےہ

د ینمش پھڇانہ

ا پھڇلن

لگ ڑس اجن

ڑچن ا پھڇھی

پھرچہ

امہمن

ر ے ںیم ےنلچ و ا ال پھرکانہ طوفن

بد ا

وطافن

وھگانم پھرکن

رھپ پھرکی

ن ا د ہ دعتا د پھرن

یسک زیچ وک ر

ا

ن الن ھی

ںیم

وہا رما پھسبال

ا ، پھسبن

اجن

ا ، مت

وھک اجن

ا

و ا ل ا ن

ر

ز پھسر

ھیی

رنم

نیم پھسر بم

رنم ر

رگد پھسن

ل ےک پھݜانگیلینی ںیم دم اقم

ن

ضک

ن ٹیپل

ن ںیم ا انپ ن ا و

ن ا و

ا

رک رگا ن

د ہ پھݜہ

ا صی ت ر

ریغ دیجنسہ پھݜوپھاݜی

ا ا و ر پھعکن

یسک اکم ےک ےھچیپ اجن

ا

اکم اک ہن وہن

46

فر ن ا د پھعیا

ہلگ پھک

وہا ےس ن ا ںیت رکےت پھکرن

وہےئ انلچ

ا پھکن

لھپ اھکن

لہ اک ولےہ و ا ال ہصح پھل

ن و ا ال پھل کھورہ

ے ن ا و

ر ب

ی

گ

ن ھلی

)امیبر ی( سج ںیم ولگ

ن ا س انھٹیب یھب وگا ر ہ ںیہن

رکےت

ڑیھب رکبوین اک امکل ا و ر پھلئی

رچو ا اہ ا ن ک د و رسے وک

ی ےتہک ںیہ، امکل

ھلنی

دنگا پھلت

ا پھلن

ن

ھی ی

لصف پھلی

ا پھمبن

ا ، رھبن

ھالن ی

وھپےل رہچے و ا ال پھمبوسہ

ے پھمپلہ

کلی

ن د ا ےن

مسج رپ رسج

ںیہ

ویچیٹن پھمپلی

ر ا ہتس پھن

ر ا ریگہ پھن کھوس

اگڈیئ ، ر ا ہتس د اھکےن و ا ال پھنکڅال

یٹم پھو

ا پھوس

مگ اجن

47

ن ا ہل پھوپیالہ یٹم اک ن ی

یٹم اک لیت پھوتیل

اکیل اھکیسن، اھکیسن یک پوخلی

ا ن ک مسق وھچےٹ ےچب

ن ا د ہ اتمرث وہےت ںیہ ا و ر

ر

ا ےہ

تہب دشن ڈ وہن

ال پھورنگ

یٹم اک د

گ پھورنگی

یٹم اک ر ن

مگ پھوس

امگد انی پھوسن

یک یمک یک و ہج ےس پھوݜہ

وخن

ر د ر تگن اک وھپال وہا مسج

ر

ہلگ پھوک

وھپانکن پھوکن

رھکو انج پونڇن

ومھچن پھونکہ

یک ومھچن وہ پھونکی

سج وعر ب

ر نت پھیتانگہب ن ال وہا ھ ی

ے لسن اک دکو پھیرنگ کھربوزا

ر ب

پھیل

ولھا ن

د

نیم پھیل بم

ر

ولھا ن

د

ی ، ریغب پھیلک

ریغب د ےتس ےک اہلکر

د اھےگ ےک وسیئ

ال پھیلیوک

الد

ےنھٹیب یک رقمر ہگج پھینری

48

ا ص پھینݜن

ا سن اک ا ڑھکن

اھجگ پھینہ

ا پوانسہ

ڑپ وپن

ڑپ وپیت پوانسی

ر پورر

وپد

وپےنھچ و ا ال پوچال

وپانھچ پوچن

رجتہب اکر پوخ

ہتخپ پوخ

یکپ ڑسک پوخ سرک

وپد ہنی پودینہ

دبہل پور

رھبا پورسن

وپامسمٹ پوسماجم

پوش

وپس

ا پوع مکھے

ن

ی ن لہ

نم ا و دنےھ

وپسیل پولیس

ےلین ا وھکنن و ا ال پونشہ

یلب پونشی

یلسپ پونہ

چ ڈ ا ر پویہمض

ر دیسہ ،

پینا پین

لیھک (رھتپ کنیھپ رک ) پیئلاج

ےتلیھک ںیہ

49

پیازکئی

کشخ ایپر

ایپہل پیالہ

ب پیپ

ب ن ا

پیپتوع

بقو ہ رپدنہ وج اہبر ےک و

ا ےہ

دیپا وہن

اچاچ پیتری

انلسھپ پچلن

ا پیخہ

ا ر ن

لقن ا ن

پیدابین دیو

دیپا شئ ےک د ن

اشمتہب ، ےچب اک امن ن ا ب پیر

ر یبی ر ےتش د ا ر اسیج قن ا

ا

وہن

صیمق پیرائیں

ا صیمق وج پیران

رب اک

وعر ب

ا ےہ

زگ اک وہن

صا ب

رہپہ پیرہ

یسک ےچب ن ا ا یبنج وک پیرہ

گ د انی

ےئناموحل ںیم ر ن

امدلا ر ویلہپیسہ

وگب ر پیݜ

یوھچ پیݜج

یٹ اہپر

انسیپ پیشن

ا پعینس

لمکم ایتر وہ ےک اجن

ربمغیپ پیغمبر

ا پیکلی

ڈ

و ہ رمیغ سج ےن ا یھب ا ن

ہن د ن ا وہ

50

ہنعط پیگور

ا پیلن

ا ڑگنا یئ ، ابمل رکن

نیپ پین

و ر اگلےن یک و ہج ےس پینجن

ر

ا

نکل

ن اک

ا و ا ر

تا دعبا ر تابدار

ن

ا تاپن

رگم رکن

ن ا ج تاج

دلجی تادی

امےھتےک ا و رپ ےک ن ا ل تارون

یک وچیٹ ںیم ن ا ن ا تاریݜ مج

اہپر

ن ال ھی

اجےن و ا ال وپد ا وج ہک

ا ےہ

وہا وہن

تاش

ا س

ن

ا الب تالو

ن

ن ا ول تالو

دیپل تانو کھرے

ا سپ ںیم تانومانہ

ر ہتش د ا ر ، ا ےنپ تانووار

تہب صا ر ے ر ہتش د ا ر تانووارنم

ا یلست رکتانوی اینچے بینن

ن

تاوز

وعتن ڈ

51

تاون

ا و ا ن

ن

رگم تپا

تپا طوفن

رگم وطافن

ن ا د ہ ڑپے تپن

اہجن د وھب ر

ا گ انکنیس تپن

وھچےٹ ڑکٹے تتل

ا اگنر ے تتہ چوری

تجارت

اجتر ب

رجتہب تجربہ

رتا انش تڅن

ز ے ںیم یسک زیچ رتنکمھیا دن

ا

ن

ڈ

وھن

ن الرک د ھی

وک اہھت

د و رسا صا لزگر ا وہا تر یوڅھر

نیت ترا

صا ھٹ ترابشی

و ترازہ

رتا ر

ا رتا ک

ڑپن

ر ا ر

د

شیتا ترام

د وید ا ر یک ڑکلی ترامبہ

گا رہچہ ترامبوشینہ

ھی

ےب د

ا تراینچن

دیبا ر رکن

ترپ ڇھن

ل اخومس ن لک

ا ن ک ڑپکا سج ےس ونومولد ترپکی

ا

ےچب ےک رس وک ن ا دناھ اجن

ےہ

ا ترپن

ن

د و ر

52

ا اگہ ےک رطف ومیشی وک رچ ترجن

ا

ن

وھچر

رتہمج ترجمہ

حبص وسریے ترس مرس

ن ال ترشتہ

ب، رھپ

ضتخ وہایشر ،

ترݜ ترݜ

ا ہ ت

ا ، وبدیسہ ترکا

رپا ن

( تھچ ن ا اچر ن ا یئ ترکن

) ا و ا ر

رپ یسک اھبر ی زیچ ےک

ےنھٹیب ن ا زگر ےن یک و ہج

ےس ا و ا ر

ا ترکن

یسک وک ےکپھچ ےس وھچن

ی

کل

ا ر انبےن اک رت

ڑکلی اک ا ہلا و ین ن

رتن ا یئ ترپی

ترکݨ

رتاکن

رتوکل ترکول

رھتامس ترمس

ن ا ر وہےن یک ہگج ترن تھان

ترݨ

ہ وھکےنل یک ا و ا ر

د ر و ا ر

ر ن ا د ترنن ف

و اہن ترہ

ی ترہ پڇھن

دلجن ا ر

ر تک 1 ترو وخاحشیل 5ب

د یہ تروچھیرہ

53

ا گ یگل وہیئ ڑکلی وک تروڇھن

نیم رپ امر رک ا اگنر ے وک

ر

ا متخ

رکن

ریتہ تروش

ریتوھا ن تروشم

ا تروع

تہب رسد ی وسحمس وہن

تروعوہ

ت

ھال د ر خ

ک

وھک

ا ےن و ا ال رپوسن ترویدہ

ینیچ تری

ںیم دنگم اصف تریانکی

ایلھکن

رکےناک ا ہل

تریک

د ر ا ر

ا ن ک مسق اک یلگنج وخوبشد ا ر ترین

وپد ا

ا س اک تساں

ا ن اک تسونہ

تعئی

ھی رپ ڑچ

ت

ے و ا ال لیبد ر خ

قلعت تعلق

انھ تعلق ژوپن

رب انھ ، قلعت

رب لی

ا ن ک لیب وج تھوپعیک

وجا ر ےکوپد ےشیکھت

ا ےہ

ٹپل اجن

شیتفت تفتیش

رقتری تقریر

ہیکت تکیا

54

ہگت

بق ا س و

امےن اک تگہ اکہ

ر ا ےن ر

ب

چ لہ ہصح تل

ی تھچ اک

د ن گ تل

تلئ

ر سف رمکے اک

ولتے تلئی

ےک ا و رپ ڑکلی ےک تھچ تلڅری

ا ےل اجےت ںیہ

رکٹے د

ا ہک یٹم ہن رگے

ےکن

اچو ل تلون

ز ہم اگلےن یک ڑکلی تلک س

ا یئ تماشائی

امتص

ل تمبلن م

ی

وھل ،

د

تن

ت

ر د ا ط ب

اماھت تندئی

میظنت تنظیم

وھچےٹ د ل و ا ال ، گنت رظ تنگ زادی ویلہ

ا تنگن

وہن

ومب

ےک ا یسی اھگس ےسی اھک تنگن چری

ا ےہ

ا وہن

ومن

شا ن

ن ا

ہگج ، رھگ ، اھتہن تھانہ

اھتہن د ا ر تانسہ دار

ا تھپن

ڑچیک وک د ویا ر رپ امر ن

رھتامڑیم تھرمامیجر

وھبہس تھس

55

انمن ا تھشن

تھعو

ومج

رھبا وہا تھل تھل

رچیخ تھمبہ

ا تھمگرن

وھٹرک اھکن

ہگج تھن

ی تھنی

رب ا

تھو

وھتک یک ا و ا ر

ا تھو

تنعل رکن

ا تھوپن

ن

رگ یسک ریچ وک ر

ا دنسپیگ اک ا اہظر تھورہ

ن

وھچےٹ دق و ا ال تھورہ

ھال ہصح تھوسہ جی

اک

رگد ن

وھتانک تھوکن

وھتک تھوکی

ا تھوکی شوکن

وہن

رپاشین

ومن ا تھولہ

اخبر ، رگیم تو

مت تو

دنبو ظ توبک

وکک )رپدنہ( توپی

وتر ی تورئی

ا امسین اتکب تورات

وتر ا ب

اہبد ر تورمار

56

وتالیئ تولائی

ن ا انپ تولن

وتہیل تولیہ

ا ےکپ صا ھت توملی

ا تی پتی

ن

ےنب وہےئ اکم وک اگبر

د و رسے تیئنک

ایتر ی تیاری

کبس ، زیت تیز

زیت وہا تیز بادم

شیپ شیپ تیک تیک

وکلپن تیگی

لیت تیل

، ڑکلی تینہ ا ب

ال سج رتن

اک ن

ا ےہ

ںیم ن ا ین زگر ن

و ہ )عمج( تیں

ث

ثالث

بلا

ن

ثوبت

وبثب

جا یکٹ جاجکئ

ن

57

یلست ، یسک یک ن ا د یک و ہج 1 جار

ا

ہن وہن

ےس وکسند ل 5

ا

ہالن ی

یئکم اک کشخ انت جانجئی

ےک لی وک اصف جانگ

اکن

ےس

رکےن ن ا ا و یچن ا و ا ر

اک

ںیم وبےنل ےس اکن

اکن

ا

لھک اجن

یلھپ ےس د ا ےنرگا رکاخیل جانگار

ا اگنر ےتہک ںیہ

وخل وک ن

ا اپشیت جانگو

ن

ا دناھ ، ا وھکنن ےس ھچک جپلہ

ا

رظ ہن ا ن

انکپٹ جپن

و ا ال جپوشینی

وھچےٹ اکن

ا جپی

وجےت وک ویپدن اگلن

رطقہ جپی

یتپت د و رہپ ججکی دیویل

ا ججو

ری ا ن

تنم ، یسک ےک ر

رٹیلنی ججی

یکٹ ، وھچیٹ ر و یٹ ججی

ا ججیرن ، ججرن

ہالن ی

ن ا د ہ انلج ججوری

ر

رٹکفی جریفک

رٹگننی جریننگ

58

و رپیپ جشو پیپر

ض

ن

وجا ر یک لصف ےنکپ ےک جکہ

ر بی وہ ق

وھکڑپی جکورن

، ہطقن 5نٹب 1 جکی

د ا ع

و ہ ڑکلی سج ےس وجا ر وک جمبانہ

ا ےہ

امر ا اجن

رگا ن ا جمبرن

ے ےس امر وجا ر جمبن

ڈ

ن

وک د

ا

رک د ا ےن دحیلعہ رکن

جمپریچر

ا امبن

رپمٹرچی، ن

ا انپ دح جنگ

ل جنل

ن

ب

ڈنیٹے جنیرئی

ا ڑکٹا اک جھسرن

تخس زیچ ےس وھتر

ا

اجن

وٹب

وھچےٹ ا و ر ےباکر زیچںی جھسی پھسی

ا جھکرن

ن

ی

ن ا

د

جھکی

رخنے ن ا ر

ںیم لفحم جھم جھم

بلےصغ یک اح

ا

ےس ےنلچ اجن

الرپو ا یہ ےس یسک ےک جھنگی

ا

ن ا س ےس زگر ن

جھوک مج

ت

وھٹک اک د ر خ

وھٹانکن جھوکن

ا جھونکہ

یسک ےک صا ےنم ڑھکا وہن

59

ہکیھٹ د ا ر جھیکہ دار

ںیم ر یھک اھگس جوپ

ت

د ر خ

وکےتہک ںیہ

یک وچیٹ جوپئی

اہپر

ا جوپن

و ب اجن

د

ہہت ، ےنت اک ا رخی ہصح جوپہ

ڑپکا جوپہ

وٹیپ جوپی

وٹیٹ جوجئی

تنم جوجو

ا یسی د و د ھ د ےنی و ا یل اگےئ جوجو گوی

بقوج د و د ھ د ےتی و

ا صا ین ےس د و د ھ ہن د ے

ا ظ جوخہ

ر م

ا ہیح،اچد ر جوخی

ر م

اکم ںیم یتسس ، ےنلچ ںیم جورن

تسس ر اتفر ی

ن ا د ہ ایسہ جوں

ہصغ، ر

رمویغن ا و ر رپدنو ن وک جوک

ا انل

د ا ےن د

ڑکٹا جوکہ

ڑپکا وٹیئک

ہچنغ 5یلک 1 جومبکی

ا جومبورن

یسک اجونر وک رگا ن

ن ڈ ا جونکر

ا جونگہ

اخیل اہھت ر ہ اجن

60

ر جیپ

پیٹ ر اکید

مجلش جیپر

اگنیھب جیرہ

ن ا اجونر اک ٹیپ رھب جیس

شا ن

نا

ا

نکل

ن ز ہا ا و ر ٹیپ اک ن ا

رک اھکن

ٹسیٹ جیسج

ی جیم

ضنخ

تھچ رپ اگلےن اک

ر یک جیم

ب اف

ا و ا ر

یٹ

ڈنھو ر ا میٹ د

رپو ڈنگپہ،د

لیھک، ا ن ک رھتپ ےس جیمجیخ ، چمجیخ

د و رسے رھتپ وک

امر ےت ںیہ

وسحمس 1 جینش انھجمس،ولعمم 5

یکنیٹ جینکئی

ج اجیل جالئی

جانشین

ں ی

ش

ن

اج

جج جج

ا جدابین

ح ڈ ا وہن

رجم جرم

رجامہن جرمانہ

زجریہ جزیرہ

ہسلج جلسہ

سول س جلوس

61

رمےن و ا ےل ےلیک ا ن ک جمہ

ا

رکن

ےتفہ ےک دعب ریخا ب

جمہوریت

بب وہمجر

جنت

ت

ی خ

ںیم جنتہ

ت

ی خ

ا د ر ک جنجبیل

ڈنھجا جنرا

وجا ر جوار

ا جوار اجپن

ن

وجا ر ا اھکر

یئکم یک اٹکیئ جوار لیت

وجا ب جوب

اجدیئا د جیدد

لیج جیل

چ ج مجچئ پھ

ت

اچےئ اک د ر خ

اچیئ چئی

ن لہ چئی پتیلہ

اچیئ اک ن ی

اچیئ یک یتپ چئی پھج

یسک دنبے وک وصخمس چائیپچائی

رپ

ولوگن وک د وعب

ھالےن ےئلیک انجیھب رگم ا س ی

ا

ھالن ی

ز یسک وک ہ اک

رشفی چاجہ

ا اکٹم چاجی

رب یٹم اک انب

62

لسغ اخہن چاچوبئی

ریشوخا ر چچو پیوہ

ینھتن چارگل

اھیئ ریس اچر ی

ا ، د

ولن

ہن ا د ا اچم

ر صفتخس ،ڑمچا ،

رکےن و ا ال

چاں پول

یسک ےک اہن رضو ر ب

ن ا د ہ انھٹیب

ےس ر

ن ا ر ن ک چاں چی

لپچ چپجی

ن ا یل چمپعی

انکمچ چپکن

رکبی اک رن ہچب چتا

رکبی اک امد ہ ہچب چتا لی

رتھچی چترئی

ال چترہ

ن خ

یلتچ چتری

اٹچیئ چجائی

ا ےٹ ن ا یٹم وک وبر ی ںیم چجن

ا

د ن ا ن

وھبہس چجو

یٹھچ چجی

ہ اک انلج چچرن

نم ےک و ہج

رمج

ے چچو

ی صی

ابتد ہل چچونݜ

63

چخ پخ

وھپب

وھٹب

ع چرال

مچ

رچےن و ا ال ، ا

امےن ںیم ر و یٹ چراو

رپا ےن ر

ر ےنھک یک زیم امن وٹرکی

رچہم چرمہ

چژوش

اچیئ وجس

صی ت چشتک

کنیع چشمہ

چݜجیک

کشخ وتب

ا 1 چعین

ا ےگ وہن ی ےل 5

ن ا ر

ا

اجن

و ن ےک چکئی

یھی

ک

ن ا د ہ

ا ن ک ن ا ر

اکےٹ ےئگ وجا ر وک ا ن ک ہگج

ا

ز انبنھی

ا د

رب عمج رکےک

اٹھک چکرہ

ا ن ک اٹھک وپد ا چکروی

انس چکن

د

ہ چگاری

ا ر

ن

رحتک د انی چلن

زلہل چم

ر

چماکئی

وعر ب

د ر ا ر

ن ا ن

ر

کشخ وخن ا ین رچمبو

ا چمپعی پرین

ا یل اجبن

ن

64

چمتہ

وبضمظ وجا ن

اھٹمیئ ن ا دہش اھکےن ےس چمچمان

کپچ

ب

باہھت ا و ر وہ

ےتہک

اجےت ںیہ ا وکس امچمچن

ںیہ

ولاہ چمر

نمچ چمن

ا ر ا م ےس چمی

چن میولی

ب

ب وھچیٹ ا

چنار مج

ت

انچر اک د ر خ

ںیفل 1 چنچلی

ریئکم ےک ےٹھب 5

امن ر ےشیےک صا ھت ن ا ل

ی ت چندا خ

چندوع مج

ت

دیفسا ر اک د ر خ

وچد ہ چندیش

وچد وھا ن چندیشم

وچد وھںی اک اچدن چندیشمی مس

ن ا د ہ دنگیگ یک و ہج ےس 1 چنروملی

ر

ڑپکے رپ وج لی اتمج ےہ

ا ےس ےتہک ںیہ5

شا ن

نن ال ا م

ا وگنر یک ا ن ک مسق چنگوری

ا یٹل چھاسی

وج ہگج لہ ےس ر ہ اجےئ چھج پرین

ا س ہگج وک دھکا ل ےس رپ

ا

رکن

65

یکچ ںیم رھتپ وک ا اھٹےن ن ا چھل کھاجی

رھتپ وک ہ لکہ رکےن ےئلیک

ا ےہ

ا امعتسل وہن

ن ا د ہ رھگ چھم

ر

ا چھمبن

وہن

اخومس

خ ت وہ اجو چھمبو

چھن

اخومس

ا چھن

د و د ھ ڑھچا ن

چھنالی

د وھےکن ا ر

اکانٹ چھنن

رینپ چھوپ

ںیم ر و یٹ رتاکر ی 1 چھوپن

ا

ا ےک اھکن

و وبن

درتاکر ی ، 5

صا نل

یلیھتہ چھوتہ

نیم چھیال بم

وٹےنٹ و ا یل ر

ایگ چھینا

وٹب

چھینال

د وھےک ن ا ر

ولچ ، ںیلچ چو

ا چوانسہ

رپوپن

رپوپیت چوانسی

چوبرہ

شا ن

ن ا ا

رب دق ںیم

رپا دنہ چورامی

66

وچر 5اچر 1 چور

ا اگنر ہ چور

چور چوروجہ

ا یس چوربشی

اچر و ن وکےن چورکوڇی

اچر وکونن و ا ال چورکوڇینہ

وچاھت چورم

ز رطف ایخل 1 چورینچہہسج اک

وہ ا ول 5

ی چوسی

اہلکر

لچ ڑپا چوشا

ا چوش

اجن

چوع

اہپر

یک طت ےس ا و یچن چوعی لامی

ت

د ر خ

ا ج

ص

وچک چوک

وچٹھک چوکج

ہ ال د و چولئی

انکر ے ا ےنگ دنی ےک چولر

و ا الصا گ

ن ال چولہ

ب زیت ےنلچو ا ال، رھپ

انلہ چولن

ا چونپن

دیھچن

ا م چونجل

ڑجی وبیٹ اک ن

وسیئ چونچی

67

رمیض چونݜ

ہشیت چونݜجی

وچانس چونݜن

ہ و ا ال چونکہ

نمال صا

ن ب

وچن ا چونہ

ال چونہ

ن ب

ے چونی رنگ شولل چن

ب

ےصح اک د ر د رمک ےک

زگر ا وہا شیتا صا ل چووڅھر

انکمچ چیپیکن

رمیض چت

ا چیتہ

ن ا د ا ن

ا ن ک مسق اک اھگس وج چیرو

ا ےہ

ڑپکے ےس کپچ اجن

وھچب چیکانک

ڑپکے چیل

ی چیل سووال

د ر ر

ڇ

وشر رشا ن ا ڇاپڇو

ںیم ثحب

زیت ا و ا ر

یسک اکم ےک رخا ب وہےن ڇڇن

ا

ز رکنہا

اک ا دنہشی ظ

چیخ ڇنگ

68

اگلن ا ڇکن

انھجمس ، اجانن ڇمن

مسج ڇھئی

انکنیھپ ڇھارن

ہ اکیٹ وہیئ ڇھانی

ا ر

ا ہ ولبظ ےک ن

ص

ا ںیخ

ص

ا ڇھبن

ا امعتسل رکن

ر و ا ن ن ا ین اک د و ںوصن ںیم ڇھبہ

انٹب

ا ڇھپن

د وھن

اچس ن ا چس ڇھتہ

ڇھمئی

ابمل اھجر

دصق ڇھن

ز ا ڇھن ھی ا دن

ربق ڇھن کل

ا ڇھنݜ

نکل

ن و ر ےس

ن ا د ہ ن ا ین اک ر

ر

رتترتب ڇھنگ بڇھنگ

رپ ولیبن 5اگانہ 1 ڇھونن

ا ج

ا ن

ا

وکریھپن

ا ڇھیپن

د وھن

چس ڇھیتہ

د و د ھ ڇھیر

ر اضیئ اک اھبیئ ڇھیر برا

ڇھیردنتی

ب

ب د و د ھ ےک د ا

69

ڇھین ا سمن

اکال ا امسن

ےنھکیس و ا ال ڇھینڇال

انھکیس ڇھینڇن

ا رجتہب اکر ی یسک اکم ڇھنڇھیلک

وک ن

ا

ںیم رکن

ہ و ا ال ڇورعینہ

نم دنگے

ڇونکن

ےتک ےک ےچب یک ا و ا ر

ح دح حد

اسحب اتکب حسب کتب

حشر

رشح اک دیما ن

ا حقہ ویبن

رم اجن

حوکومت

و مت حک

ا ک حیانک

ایحن

دمسی حیخ

ر ہتش د ا ر ی حیخی

ویحا ونن اسیج ولسک 1 حیون

رکےن و ا ال5

ویحا ن

خ رہش خار

اخیل ہگج خالی تھن

رشری خدرن

رگم خپہ

ا ک خترنک

ر نط

خ

70

ا ختم

متخ ، اکم اک لمکم وہن

ا خجکئی

رخوبر

ڑچیک خجہ

دنگیگ خچن

ا ٹنی خختہ

اگر خدمت گار

ڈ مت

ح

رخا ب وممس خرب موسم

رخہچ خرچہ

خرگوش

رخوگس

ن ا د ہ دیفس خسی سن

ر

کشخ خشک

ڑگھجا 1 خع ہع 5

انتر

ےتک اک صا سن انیل خکن

ال خلا

ح

ک 1 خللی

ا ر

ن مک رمع 5

ریمخ خمبیرہ

ا

نم

چ ہن د ےنی

برغو ر ،د ایھن

و ا ال

اخن خن

ا اتک خندکئی

وھچن

ھا انل خندی

من ض

زنخری خنزیر

وخیب خوبی

وشر رشا ن ا خورژائی

وخر ا ک خورک

71

ن ا د ہ رگم خوگولن

تہب ر

ز ا ل و ا ےل خیخط ط

خیرت

ریخا ب

ےس ا ےئ ݜا ا گیپیخیرہ

بب ریخ

ایخل ر انھک، ےلمح ےئلیک ایتر خیل کرن

ا

وہن

څ صا گ څا

اصنب څابن

اصنب د ا ین څابندن

څاخ نماسی

یک امنر

ت

اچط

اچد ر څادر

وخین ر ہتش څا

ا ) ڑپکو ن و ریغہ ( څپ

ٹف وہن

د و ہٹپ څپجکئی

لپچ څپلئی

ابچن ا څپن

رس یسک د یچگی ن ا ےلیتپاک څپونسئی

ب رک

ب اھ

ڑپکے ےس د

ن ا دنانھ

ا څجکئی

وھتہر

ا تیھک څرگئی

وھچن

ا اھچ وبےنل و ا ال 1 څرن5

ن ا ن

ر

د ر ا ر

ن ا ن

، ر

د ا ن

وطظا څرن

72

وبدناھ ن ا دنیھ څرہ کن

ا څک

ے اک اھکن

کی

انھکچ څکن

1 څلہ

وممس رسام ےک د ر ایمن

سج ںیم

ںیم اچںیل د ن

دشن ڈ رسد ی وہیت ےہ

ہلچ 5

ن ا 5ن ا امر 1 څلہ

ی ن ل

یسک یک وخب ےب زعیت څک پرین

ا

رکن

ی، اچوق ا و ر څن دور

رھچی، اہلکر

ولتا ر و ریغہ

پتھریلا څنڅر

د ہ څھا

ا صی ت ر

ںیم څھاکیاں

ب

با و ڑھجی ا و ر ا

وموجد دنگیگ

ا څھک بسن

وک ا اشفن رکن

یسک ر ا ر

)اجونر ( وج وجا ر یک لصف څوار

ا ےہ

رک اھکن

وک اکب

ا څوبع

ڈ

ن

وج ڑپکے یک و ہ اخص د

ا

د ھالیئ ےئلیک ا امعتسل وہن

ےہ

څوبع پریال

الن ا ر ن

اتک څونہ

ایتک څونی

ا ن ک یلگنج وھپل څیلان پش

73

وہایشر 5زیت 1 څینتہ

څینیہ

بب ر

نیم څینیہ بوم

ی ر

ل

نب

ر

د دئیمݜ

اکال د ا ل امس

ےل ول )وکیئ زیچ( دا

ہلعش دا

ےس ہن اتھٹیب دائیدار

ہچب وج وکسن

وہ

و ریا ن، ایبن ا ن دادیر

دار

ا رھتپ، اٹچن

ر ب

رگن ا دارہ

ا ےہ دارہ چھانا

رگا ن

ا دارہ ین

رگ اجن

ڑکلی دارو

ی داروچوسی

ڑکلی اکےنٹ یک اہلکر

داری

اخدنا ن

ا ن ک د ا د ا یک ا و الد ، 1 داری

ہلیبق

ایمن ویبی داری دوری

) ا اکیئ ( اہھت یک داش

ابملیئ،ن ا تشل

پاکہداکہ

ر من

ب

دب

د ا ل دال

ریہا ریھپی رکےن و ا ال دال ا نگعوی

74

نحص دالن

ا دالو بوسی

ا ر ی ےس اکم رکن

ےب ر

ا ک دالوبسہ

سخ و اخص

لیب دان

و ہ زیچ وج دلجی ہن ےکپ دان ݜو

ولیبن یک ڑلا یئ دان ملن

ا اکپین یک ہگج دانتر

اھکن

داوت

د وعب

صا د ہ یلس وہیئ صیمق 1 دبعی

نفک 5

ہیب دبلئی

د

ے دبی

ھی گ

دت

ب

ب وہ

ا دت سمرن

رکسما ن

د ےنھکی و ا ال دڇھال

د انھکی دڇھن

د ھکی ر ےہ ںیہ دڇھنون

د ا ایئن دڇھنی

د وھکی دڇھے

ن ا ب ددی

ہ در

د ر و ا ر

د ر ہب د ر در پہ در

یلگنج رکبے ن ا ن ا ولن درادی

و ا ےل رکبے ےک ےبمل ن ا ل

دراز

د ر ا ر

75

ا دراݜن

یگنک رکن

یھگنک دراݜنی

ا وگنر دراک

ا وگنر اک ن ا ین دراک ا وہ

ا وگنر ےک ےتپ دراک پھج

دراک سیم

ت

اہجن ا وگنر ےک د ر خ

ن ا د ہ دعتا د ںیم ن ا ےئ

ر

اجےت وہن

دراک مج

ت

ا وگنر اک د ر خ

ا وگنر اک لیب دراک نیعو

ن ا درال درال

ت

یسک اخر د ا ر د ر خ

ا

ی ےس زگر ن

اھجر

اہن ڑپے ر انہیسک ےک درپرش

ن ا د ہ ن ا ر درپہ

لھپ اک ر

ر یک و ہ ںیلس وج درپیب وگ

ومویشین ےک ا ن ک یہ

ن ا د ہ د ری ڑھکے

ہگج ر

ر ےنہ ےس دھکا یئ رکےن

رپ لکن ا یت ںیہ

ن ا د ہ د و د ھ د ےنی و ا یل درپیلی

ر

اگےئ

درخاس

د ر وخا طت

ا دردران

د ا ےن اک ا د اھ کشخ وہن

وچٹھک درشیلی

ا ہل درع

ر صا یت ن ب

وخد ر و اھگس درک

76

ا درکل درکل

یسک اکم ےک ےھچیپ ڑپ اجن

ومیشی اخےن اک و ہ ہتخت وج درکھاجہ

ے ےک وطر رپ ا اھٹن ا

د ر و ا ر

ا ےہ

ا و ر اگلن ا اجن

ا د ی یک ر مس ( خ ت درکھچا

) ص

ے

د و نہل د و اہل ےک د ر و ر

ںیم د ا لخ وہیت ےہ وت

ا اکس امومن ےسیپ و وصل

ا ےہ

رکن

ا ، درگرزن

ن ا د ہ ہصغ رکن

ےب تہب ر

ا

زعیت رکن

ا درلن

ر ن ڈ نھ ک

، ا انش درم

د و طت

د و زیچو ن اک ا سپ ںیم درم

ا

ا ن ا گل اجن

رکٹا ن

ز درم پرنہی ض

رھب درم تلی

د ن

ڑگبا وہا رہچہ ن ا رھگ درم سیر

ا درمبکن

ن

رلر

یھ رکبی ن ا درمبیل

زمکو ر ا و ر وبر

اگےئ

لسلسم درمتلی

درن

امکن

ا درنڇھن

ن

رگ ر

درنگ

ڈ

ن صکی

77

ر ا یئ دروب ر ا ولسک ،

ب

ےہ ، وموجد درو

ا رہچہ دروال

ر ا و ن

د

دروبری

وعر ب

دب وصر ب

1 دروپن

ےنیل یک ا و ا ر

ب

ب وھگ

انیپ 5

د و د ھ د ےنی و ا ال اجونر ےک دروڇھہ

ےنھت ںیم د و د ھ ہن وہ

ا دروش

رھپ ےس ا ن

ڑھکیک دروکی

د ن دروم

ا ، درونگر

ن ا د ہ د ری اگلن

ا ر

ابمل رکن

ا درہ سرہ

اہھت اٹبن

دریپ تہ طوفن

دنمسر ی وطافن

ن ا د ہ دریزن

اکم وک وطل د انی، ر

ا

اگلن

بق و

یسک ا و یچن ہگج ےس د انھکی دریݜ

ابمل دریگہ

ا ن ڈ ، ا رگ ا اسی وہ وت رتہب وہ دریگہ

ص

اگ

د اجل دژل

ا دژن

و ر ےس امر ن

ک ر

ا اچن

دسترخن

د رتسوخا ن

د وتسر دستور

د س دش

78

ا دش پرین

اہھت مالن

کالیئ دش دعی

اہھت اک د ر د دش شول

ا دش نیسن

ا رتن

اہھت اک وجر

ا دشتو

اہھت د وھن

اہھت ےس انب وہا دشتےژپائیسن

د وسا ن دشم

ی

ھی ن چ

اکم رکےن ںیم اہھت اک د ہتش

ا

ن ا د ہ ا امعتسل رکن

ر

وفر ی وطر رپ ، اہوھتن اہھت دݜتا دش

وہےئ و ہ ہگج وج لہ ح الےت دع

چیب ںیم ر ہ اجےئ

ا 1 دعپھک

ٹیل وہنا 5

طا وہن

خ

ا ن ا ر دعم

ا دعو

ا مئ ن ا س رکن

ن

اکلہ د ر د دعو

یھ دعی

د ا ر

لیھک ںیم میٹ اک ربمم، 1 دعی

ر نک صا ھت 5

دعی مݜ

اکال امس

د رتف دفتر

نیم، اجدیئا د دک

ر

ھال رک انسنہ دکچھج

ک

لھک

ا

ک رم اجن

ا اچن

ا دکھن

اھکن د

79

ا ڑپکا دکی

ومن

رصع دگر

ن ا د ہ دلئی

ر

ا ر دلئی

یک وچیٹ رپ زبسہ ر

اہپر

دیما ن

د م د اع ، اطقر دم

د وھا ن دم

ت دیبا ر ی دمرت

ط

ےسج وھبک ہن وہ دمسن

ا دمن

ٹیپ رھب رک اھکن

د ا انب دمنن

د یکنھ دمنی

وخاحشیل 1 دموئی

سج صا ل ا یھچ لصف وہ 5

د ھکا د انی دموکن

دن

ب

ب د ا

مک وبےنل و ا ال دن پع

ومعق لحم رپ وجا ب ہن دن پعوعہ

د ےنی و ا ال

ہ ںیم دن پلکن

نملغب ںیم رھچی

ر ا م ر ا م

اک د ر د دن شول

ب

ب د ا

ی دن کھرݜ

ا ، وھتر

ا اھکن

وھتر

وخر ا ک

80

د دنا ہس دن مکھنی

ا یسی وخر ا ک سج ےس دتہ

وھبک دلجی ہن ےگل

وسانچ دنن

ڈنپیل دنی

دنی

ر ص ق

ڈنپیل اک د ر د دنی شول

د ا ر دنیوان

ر ڙص ق

د تشھ رگد دھشت گرد

لفحم ںیم دھنگ دھنگ

ب

ریغب ا اجر

ا

د ا لخ وہن

د اینھ دھنیا

د و دو

ںیم دو دو

کشخ رگم رحصا ن ا ر

د و رطج دو قسم

د و رسا دوئم

د اع دوا

د و ا یئ دوائی

دوائی برکنال

ر و سف ٹسمیک ، د و ا یئ

ےچب ڑجو ا ن دوانکوع

اچسیل دوبشی

ے دوبلی

ھی ریش وخا ر وچبن وک ن ا دن

اک ڑپکا

د و زنمہل دوچتی

ا د اھ دوجینش

81

ںیم دودامہ

بل ےب احیل یک اح

ا

اکم رکن

د و ر دورہ

رتاکر ی اک چمچ دوری

دوزخ

ج

د و ر

دوست

د و طت

د و یتس دوستی

زگر ا وہا لک ، دوسکہ

لک یہ یک ن ا ب

امےن وک دوسکہ

مک نس ، رپا ےن ر

ر بی د اھکےن ےئلیک ق

ر و امل دوسمل

د نمش دوݜمن

د و لصف و ا یل دوفصلی

ا دول

ن

ھیی

ن ا د ہ

یسک زیچ اک ر

رجہگ دولہ

ا دون

د وھن

دوننی فکر

ن ا د ہ وسج

تہب ر

ںیم،رپاشیین ںیم

د و د ہعف لہ ح ال وہا دوہلہ

ا ےتک دوون

الن وک ن

د و رہپ دویل

د این دیاں

د و صا ہل رکبا دیبشی

د ن ڈ ا ر دیدن

82

د ویر دیر

دیر

بب ر

ںیم دیر بوم

رھتپیلی ر

د ویر ا ین دیراشتری

اخہن دیرہ

امہمن

ا دیزن

ا رکن

رب ن ال رک ھی

ر و یٹ وک

و نط دیش

د یچگی دیگچئی

د دنیا ر دیندار

د وی ، نج دیو

د ن دیو

( د وید ا ر یک ا ن ک مجدیو

ت

)د ر خ

مسق

اک اتسر ہ دیواشتاری

د ن

ر ہق دیوبندیف ذمیبہ

اک انکر ہ دیولیئ کنا

ا امسن

ر رائریکیس

زن کیر

ب ا

د

ا ک اخہن راخانہ

د

اھہچن رانچہ

د

لی رانرک

ر خ ،

وعر ب

دب وصر ب

وجا ب د انی رانژن

ہ وتر

ن م

رھتپ رانش

83

یسک ےس انگل 1 ربنا 5

رکٹا ن

تہب د و ر ، د این اک ا رخی کنا ربن

انکر ہ

ہگج ںیم ےچین ربہ

ولھا ن

د

ےس د ویا ر انب رک ہگج ومہا ر

ا

رکن

ربہ روبہ

بل ےب وہیش یک اح

رپ

ی یک وچیٹ رپ دیما ن

اہپر

وییٹ رپجی

د

ھال رج

ک

وھک

ہلبط ، ا دیم رج

ا ررامہ

یسک ےک صا ھت اچالیک رکن

ر ا ہم

د

ا ن ک تہب وھچےٹ دق اک ررپی

رپدنہ، وھچےٹ دق یک

وعر ب

ررونکن

اگےئ ن ا لیب یک ا و ا ر

ےس رری

ن ا ویحا ن

شا ن

نا

وہےن و ا یل وہا یک

اخر ج

ا و ا ر

ررو

ن ا ب اکر ن

ا رزن

وگیل امر ن

ا رس

ڑیھچن

1 رسمس

ر اخطت متخ 5ب

ا رک پرین

ن

ی ن ل

84

ریمعت رکےن ےئلیک رکن

اکمن

ا

د ویا ر انب رک ہگج ومہا ر رکن

اک ھچ رکورہ

ت

ٹف د ر خ

ن ا صا ب

ا وہا انت وج ح الےن ےئلیک

اک اکن

ا ےہ

ا امعتسل وہن

صیمق رگری

رطف د ا ر ی 1 رلہر قی 5 ف

رمبرن

رب

ر گ

ا رمبن

تہب امر ن

ن ا د ہ ن ا ین اک عمج رن

، ر ا الب

ن

ا

وہن

ا رنراگولئی

ڈ

ن

وگیل د

وخیش ےک ومعق رپ وہا یئ رنزہ

ر

ب اف

ھ ےھچیپ رانکہ گرن

ن ی ن

ھرمک ، رنگ

ن ی ن

نیم رنگ بم

ہلیھ د ا ر ر

د

رمک اک د ر د رنگ شول

کی ز ا رنگ کھوپہ

ا رنگن

کیٹ اگلن

ا الب ںیم رنہ

اسخر ہ ںیم ، ن

ا رو پرو

ک صا ےنم ا اجن

ا اچن

ا و یچن ومہا ر ہگج روپ

85

ن ا د ہ لھپ رور

ن ا د ہ ےتپ ن ا ر

ر

انگل

اگےئ ےک ڑھچبے وک ن الےن روشی

ا ےہ

ےئلیک ا امعتسل وہن

ر تعک روک

ا روک پرین

دجسہ رکن

)ا اکیئ( ےننگ یک ا اکیئ سج روکہ

وہےت

ںیم د س ا رخو ب

ںیہ

ےک ن ا لکل رول

یکچ ںیم ن ا ب

ا ےہ ہی ڑکلی

کا ن ا اجن

ا و رپ لی

ا ےہ ا و ر ا ںیمس

اک انب وہن

ا ےل اجےت ںیہ

د ا ےن د

، اھگنسر ،انمطت رول

اجسو ب

ا و انھگن رونگن

یھکم روں

دنگیگ ےنکنیھپ یک ہگج ریرن

، وگیل ریم

و ر د ا ر ا و ا ر

ر

و ر ےس

الےن ن ا ڑکلی وک رح

ی ا و ا ر

رب امر ےن یک

رجامہن رین

ہصح ریو

ریوہ

د ن ا ، رچا ع

ر ر ا ےئ رئی

86

زیت ولگ رائیو مری

رار

ر ا د

ی راستی

ضن خ

ر ا نش راشن

ز راشہھی

لصف اک د

د ن ا ر ےک رگے وہےئ راک کلی

ر ب کشخ ےتپ وج وطبر وگ

وہےت ںیہا اعتسل

ولایب ےس وھچےٹ د ا ےن رامنگ

و ا یل ولایب یسیج لصف

ہسیپ رپئی

ا رتی

، و ےسی یہ وہ اجن

اعد ب

ا رجن

د نف رکن

نیم رڇھہ

ر ریخ ر

مک ر

ڑپکا رخ

سن، ر گ رخ

ا رخ پلجن

اجن

رم ر گ اک

ا رعو رعو

ا وچر وہن

نح ک کھت ےک

ا ہقئ د ا ر رس

د

ا ےن رپ رسا

ش

ن دیساھ

انھکچ رسن

ر وسل رسول

ر ہتش رشتہ

رک مج

ت

د ن ا ر اک د ر خ

ویچمگن رکڙہ

87

ر نک رکن

ر گ رگ

ا 1 رل چھجن

ن ا د ہ ہصغ وہن

ر

5

الس

یک ن

ومب

ا اھٹن ا رل کرن

ر ا دمہ رلمنروب تھچ ےک ا و رپ اک

ا و رپ رلہ

ا و رپ ےس رلیپھر

ل)وھپل(، رمبیل چمنبیل ن می چ

ل ن می

ر

لگ ر احین

ومن ا رمرمانہ

ر و امل رمیل

ر دنہ رندہ

امیبر ، زمکو ر رنرور

ا رنزن

ا ، ہ الن

رھٹھٹن

گ رنگ

ر ن

ش

گی

ن

ر

لصف ن ا اجدنا ر اک وٹب

ا

رک رگ اجن

وھپب

روئیدار

ی تخ ن ا صال

روپک

دیگر

ی ر یس روت

ر ب

وھچیٹ ر یس روتی

ا روجیرئی

نھک

ی

روج

ر و ا ج

نیم روڇھہ بم

رجنب ر

ر و ج روح

88

ہ روزہ

ر و ر

اک ہنیہم روزہ ماس

ر اضمن

روسرپار

بق رحسی اک و

روش

ر ا ب

اک اخہمت روش کال

بقدجہت ےک و

ز ہا

خ ت حبص یک دیفسی ظ

وہیت ےہ

روشندن

ڈ ا ن

ن

ط ر و

ہصغ روݜ

ن ال روݜولہص

ع

روگا

ر بی وتہشبق ےنکپےک

یسک اکم وک وطل د انی د ری روگہ شیوہ

ا

اگلن

رولی شولی

ا وہایشر ی ےس ن ا ب

رکن

تہب اچل انلچ رولی شولی

ا رومس

اگجیل رکن

ا رون

ا ر ہ رکن

ا ص

وجنکس ، وبضمیط ےس روں چوں

ن ا دنانھ

ر و ہی رویہ

ریت

ر ا ب

اک رپدنہ ریت پھڇی

ر ا ب

وی ریرو

ر ن ڈ

ریجہ

ا ن

ش

نے ےس

ھیسک رک ن ا دن

ا

ڑپ اجن

ا ریس مریس

نھک

ی

ن ا د ہ

تہب ر

89

ز و ہ اجونر سج ےن ہچب د ن ا وہ زئسنی

ا ھجمس ، ہچب زاتک

ن

ہچب اسیج ، ریغ دیجنسہ زاتک تھوپی

ریغ دیجنسہ اکم زاتک کرمی

نپچب زاتک ور

د ل زادی

د ل اک د ڑھانک زادی پھجکن

ا زادی پھمبن

د ل اک اھبر ی وہن

تہب ایپر ا زادی تہ پش

د ل اک د ر د زادی شول

تہب ایپر د انی زادی کڅن

ا زادی لوݜن

رتس اھکن

د ل اک وسنج زادی لوݜ

ا ہ ولبظ یک د و رسی مسق زارن

ص

ن ا د ہ زبس ا و ر

سج ےک ےتپ ر

ے وہےت ںیہ

ر ب

ا مل ظالم

ظ

د ا امد زاما

اجن زان

ا زان بلو کرن

ربکت رکن

ا زان کڅن

وشایخن امر ن

اچہپانن ، اجانن زانن

90

و ا ال زانہ

اچہپن

اجن

اچہپیتن ےہ زانی

ریخہ ذخیرہ

د

وھباک زڅی

ر یع جیب زراتی بی

ر

ا صا زرئی

ہصح، وھتر

ن ال ، زیت زرخ

ب رھپ

د ہ زرنگ

وخف ر

ا زگن

ح ڈ ا وہن

زل بش

ومہلس د ا ر ن ا ر س

ھ زم

ن ی نیسک اک دلجی ںیم

ا

اجن

یک ینخی زم

ت

وگط

ہم د ا ر زمہ دار

ر

ا ن ک صا ہل رکبا زمئے

ا زن

ہچب دیپا رکن

ہ زنازہ

انجر

ک زندگی تلی

دنیگ ن

ر

ںیفل زنرئی

ر

ینک زنکدن

، اجن

بق ا رخی و

ومخن یک و ہج ےس زمکو ر زونگولݜ

ر

ا

وہن

ربق زیارت

زیان

، اصقنن

وفب

91

ن ا د ہ زیت

ر

ا ، زیل

وچبن اک دض رکن

ا

ن ا د ہ ر و ن

ر

رسام زین

ا زین

نی رکن

ر م

یلگ زیچ اک ا گ ںیم ےنلج یک زینکن

ا و ا ر

ژ اکیئ ژئیلوس

ا یھب ژا

ا د ی ژار ماش

اک اعقش ص

دشہ وعر ب

ا و الد ژاروعہ

ر

با اج

ا د ہ، ن

رحا م ر

ٹکیج ژاکج

اجیل ژالئی

دنن ژاملی

ویبی 1 ژامی5

وعر ب

ی ژامی

وھٹر

ن ا د ہ رشا ر یت ژان ژان

تہب ر

ن ا د ہ وبےنل و ا ال ژانترئی

ر

ا ژانسن

اھجبن

ا ژاں پن

ز وہنہا

ا ، ظ

رظ ا ن

لبج ژبل

یلگنج اھگس ژبہ

92

ا ، ژپ پچن

رپ اھچےل ڑپن

ن ا ن

ر

اک انکپ

ن ا ن

ر

یک ونک ژپ پھونجی

ن ا ن

ر

ن ا د ہ ن ا ل ژجیلہ

رپ ر

سج ےک دبن

وہن

ا ن ک وخوبشد ا ر وپد ا وج ژچینئی

د اھےگ ںیم رپو رک ےلگ

ںیم ن ا دنےتھ ںیہ

رجا ںیب ژرپ

و ر ی ژرمنئی

کی

اھ ژرہ

وبر

ا ژروندن

ا ن

نگ

ن گ

یھ ژری

وبر

ا اچدن ژری مس

رپا ن

ن ا ہل ژش

صا س ژشجالی

کنیھچ ژݜتن

رتا یش ںیم طت ےس ژع

ا ج

ص

ا ج

ی ص

ر ب

ژعو

اجر

ک اجر ی ژعیئی

ےبمل رعہص ن

، ڑھجی

ر ےنہ و ا یل ن ا ر س

، د ر د ژک

دصہم ، اصقنن

وبھج ا اھٹےن ن ا رگ اجےن ژک

ا

مخ دیپا وہن

ےس وج د ر د ن ا ر

ےہ

93

ا ژکن

ا ، دیساھ رکن

رکن

د ر طت

دلج ژل

الب ےئلیک ڑجی وبیٹ ژلبنگ وج ح

د ی اجیت ںیہ

ن ےس ژلکن

رپ اہھت ن ا ن ا و

ا ج

ص

ا

امر رک لھپ رگا ن

ا ژلنگن

ز ا اجنھی

گ

ا ژلہ

وھچن

دجسم ژمات

وسیھک ا د ر ک ژمژبیل

ب ژن

ب صا

یکچ ژن

ژن باج

یکچ اک رھتپ ، ن ا ب

دنیگ ژنتر

ر

دنہ ژنتہ

ر

ژنتہ پرنہ

دنیگ ںیم ریخا ب

ا ینپ ر

د انی

ن ا ہل ژندرہ

انھجب ژنسن

ا د ی ںیم ر ےتش د ا ر اک ژنش

ص

ا

وکیئ زیچ وطبر ا دما د اجیلن

اھل ژنگ ژنگ

ڈ

ر ی ربخ نس رک نب

ا

ا ،تسس ڑپن

وہن

رسخہ ژنگرہ

ژنمس

اجےئامنر

94

ا د ی ژنی

ص

و ہمیل ژنی اوو

د و اہل ژنی بورعہ

د و نہل ژنی بورعی

اھکو ژو

یٹیب ژو

وج یک ر و یٹ ژو اوو

تہب زمکو ر ژو روعی

ژو وئی

ھالو

ک

ا ژوا ج

وج اک ا ن

ا ژوار ا ج

وجا ر اک ا ن

وجا ر اک اھگس ژوار گاسی

انبن ا ژوپن

اھ ژوجہ

تہب اگر

اچب وہا ، دنگا ژوجہ

وخن ا ین ژوژوعی

ا ژوون

ھالن

ک

وہا اک ن ا یسک زیچ اک ا ن ک ژونکن

تمس ںیم زیتی ےس انلچ

ا ، گنت ژونگن

ن ا د ہ ن ا ںیت رکن

ر

ا

رکن

ومغن یک و ہج ےس زمکو ر ژونگولݜ

ا

وہن

ہلغ ژونہ

وجںی ژوں

95

ا م ژوں تروکنی

یلگنج صا گ اک ن

ژیت

، دبن

اجن

انکنیھچ ژیشتن

ن ا ن ا ژیشجہ ددی

ن ا یئ ژیشجی

ا ژیشجیرہ

ر ب

ی ژیشجیری

ر ب

ا ژیݜ کھع

رب رمع ںیم

ن ےک ژیش پریݜ

دیفس ر شی،اگو

ر گ

ر ب

ی ا یلگن ژیݜج ا نگعوی

ر ب

ر گ ژیݜجہ

رب ا ،

ر ب

ےن اک اچد ر ژیل

ےس انب ا و ر

ا و ن

ا ژیلہ

وھچن

اھکن ا ژین

ڙ د اھر ڙار

صا نل ںیم ر و یٹ وک ا یھچ ڙپ ڙپان

ا

رطج وگبن

ا ےبن اک کپچ ڙپلن

ر نت ن ا نب یسک

ا

اجن

دلجی ڙر

ےتک اک ا یبنج صخش رپ ڙݜ

بل وھبانکن ، ہصغ یک اح

96

ا ڙݜ

رکتا ر رکن

ڙݜ موت

ی ت خ صال

ا ڙکن

ی رکن

کل

ہلغ ن ا یسک د و رسی زیچ وک ڙم

نیم رپ ن ک د م

وبر ی ن ا ر

ا انل

د

ن ال ڙنگ ڙنگھ

د

د ہ ڙنگ ڙنگ

اصقنن

ن ا ن ا ین ےک زیتی ڙو

زیت ن ا ر س

ےس رگےن یک ا و ا ر

ڙیانری

ا ےچب ا رخو ب

ا ن ک ولھکن

ےک د ا ونن ںیم وسر ا ج

رکےک انبےت ںیہ

س ےلن ا کل ساتسن

رک ساتن

ا رپو ر س

ن

ا ن ک لیھک سار

خ

ن

می چ

) لیھک (

ےہ سج ںیم وپا ٹنئ

ا لئ وہےن وک صا ر

ےکر

ےتہک ںیہ

ونہبیئ سارانہ

صا یل سارانی

صا یل یک یٹیب سارانی ژوئی

د ویا ر ےک دیساھیئ ولعمم سال

رکےن اک ا ہل

97

ی سالمگے

ن

ض ک

و ا عق وہ ساکدم

ک ومب

ا اچن

ا

اجن

سامن

صا امن

ا ا ںیھکن دنب رکےک صا نھکم

ن

ن ی ھ چ

ا

ن ا ا ےگ وہ اجن

فل سانرو

مہ ر

د دنھ سج ںیم تہب سانکھع

ز ا وہھی ا دن

د دنھ سانیوار

قبس سبخ

ا سپارن

ا ، رپسد رکن

د نف رکن

دیجم اک ن ا ر ہ سپارہ

ر ا ن ق

سپریم کوج

رپسمی وکر ب

صا ر ے سپن

طت اک سپن ساں

رکےن و ا ال سپوساپی

ن ا ب

ن

ےب و ر

طت ےک طت سپورہ

وتس ست

الےن ن ا اھکےن ےئلیک انہک ست ن

ست

صا ب

اتسر ومیقیس اک ا ہل ستر

رپد ہ ستر

ومہا ر سترہ

نیم سترہ بم

ومہا ر ر

98

ا سترن

ومہا ر رکن

صا وتا ن ستم

اٹسلئ سجائل

ا مسج ن ا وھپال مسج سجولئی

ومن

دجسہ سجدہ

ا لص سجی

اچس سچہ

د یسی یھگ سچہ گیعو

رتم سچونگ

ا وہا سچونگ گیوعہ

نھی

د یسی یھگ ںیم

رتم

سخ طوفن

دشن ڈ وطافن

سخ وخ

بق لکشم و

تخس رسد ی سخت شلہ

ن ا د ہ امیبر ، دشن ڈ سختہ

تہب ر

اکھت وہا سدہ

طت رھگ و ا ےل سداری

اھکد د انی سرہ پرین

صا ر ا سربت

رسیخ سرخی

وھچیٹ ا یلگن سرعی ا نگعوئی

و یتم سرکاری حک

رساکر ی و لیک سرکاری وکیل

رسام سرما

99

ن لہ سج ںیم رسہم سرما بزیھ

ی

ڑپکا اک

ا ےہ ، رسہم د ا ن

ر اھک اجن

یلیھت

گ سرنگ

رسن

ا نکمم اکم ےکا اہظر سرنگیاں

یسک ن

ےئلیک

اھکد سرہ

ا سریع

وھچن

رسہی سریہ

مٹسس سسجم

اصف وممس سفا موسم

اخہن سفارت خانہ

افسر ب

رفس سفر

ریفس سفیر

صکھ سک

اگس سکہ

ا ر ہ سگنل

اک ا ص

ر و د

صالم سلم

ا سلن

حلص رکن

یٹیلس سلیجی

ر سلینرر

ڈ

ن صلی

ا ، سمباج

اسخر ہ ںیم اجن

ا

و ب اجن

د

ا سمبل

ن ھل

من ض

وھجمسہت سمخ

دنمسر سمدر

100

د ر ایمین دق سم چھینہ

ا ن ڈ سملے

ا ہتبل ، ص

دنمسر یک حطس سمندر تہ سطح

سن

وسر ا ج

ی عالوقن ےک رچاگہ سن

اہپر

ا د انی، سنت رول

اھکن

بقہنتخ ےک و

ا

وخیش انمن

ڑکمی سنتاش

رتسہ سنتاش

رتسوھا ن سنتاشم

ڑیھب رکبی سنتہ

دیجنسہ سنجیدہ

ا ل رک سندرولن

ا گ وک ر ا ھک ا و رپ د

ا

رکن

وفحمظ

اگنسر زیم سنگار مس

ر ہق سنیف ینس ذمیبہ

لم رک، صا ھت وہرک سنلہ

امنیس سنیما

کیھب امےنگن و ا ال سوال کورال

ا ا و ر سوبت

ےچب رھگو ن ےس ا ن

ے

ھیک

وخر ا ک یک زیچںی ا

ا انب رک لم رک

رکےک اھکن

اھکےت ںیہ

سوپ

ب

ب وھگ

ن ا ر سوت

101

ا سوتن

عمج رکن

ا سوتن

ا اٹھک رکن

وسانچ سوچ

انیل سود سلم

ر صق رک

وسد امن

وسد ا یئ سودائی

وسر ، زنخری سور

ڈنھٹا سور

ڈنھٹی ہگج سور تھن

سور طوفن

رسد وطافن

ی سورج مکھی

ھکم

وسر ج

رما وہا سورکھج

وھچیٹ سوریعی

د ل ، مسج اک ا دنر و ین ہصح سوس

ا سوس گرموݜن

د ل رخا ب وہن

وسا ل سول

ا اچدنی سون

وسن

سون

وسا ن

اخیل سونہ

ڑج سنسی

وسےن ےک مالب ےس انب نمہسون

سج ےک ن ا س طت ھچک وہ سون نوڇھی

ا ب سونہ مت

ش ن ی

انیس سوون

ز النئ سیہ لہ ح الےن یک

سیاستدن

د ا ن

ایسطت

102

ایسیس ن ا ر یٹ سیاسی پارجی

ڑھکیک سیدرئی

سیر

وسر ج

ا اکیئ ( وتل و ا ال ریس ، ولک) سیر

سیر باݜی

د وھب و ا یل ن ا ر س

یک سیر جکی

اک وسر ج

یکٹ ، وسر ج

وگل لک

اک انکمچ سیر چپکن

وسر ج

یک اعشع سیر کاݨ

وسر ج

ولطع ا اتفب سیر نیسن

رغو ب ا اتفب سیربورن

رٹکیسی سیکجری

د و رسی سیکی

ریس سیل

ا ر سیم

ریکل،لبیک ، ن

ڈنیسل سینرل

ا سینژن

وہن

ببا

وکیئ زیچ ا یھچ ن

صا سنئ سینس

ے اک د ر د سینہ شول

ی صی

ن ل سیوہ

رک،ومسنئ( سے

رم و ہ )

ش زیچ شئی

103

صا سن شئیں

وگا یہ شائدی

یک ا یلگن شائیدی ا نگعوئی

اہشد ب

وکہلئ شائینک

ن ا یسک رنم زیچ رپ شاجن

شا ن

نا

ںیم

ا ، ر

ر صا نب ے

ڈ

ن

د

ا

د ن ا رک تخس رکن

شادت

اہشد ب

ھ شارکوشار

رب ا ن ک د و رسے ےس

رک رکےن یک وکشش

رطف د ا ر ی شارہ

ا اکہس شاکھانسہ

ر ب

ا رگد شاگرد

ص

ل شالی

ایک وہا اچو

ت

اکط

و ن یک رچا ہ اگوہن شالی

اہپر

ںیم ر ےنہ و ا ےل ، رچو ا اہ

گ ےس یھب زیت شامارہ

دنگیم ر ن

گ

ایسہ ر ن

ہشیمہ شامدم

ا شامن

اجونر وک یصخ رکن

ن ا د ہ رچےن شانجری

اجونر و ن اک ر

ا

ےس ٹیپ اک وھپل اجن

ا شانگور

رم اھجن

رجبی شاں شار

بب ر

ا یہ ابلس شاہی چیل

ص

شاہی خاندن

ا یہ اخدنا ن

ص

104

ا یہ د ر ن ا ر شاہی دربار

ص

ا یہ لحم شاہی محل

ص

نیم وھکد ے و ا یل نیشم شاول

ر

شباں

وخوصبر ب

و ا ال شباں کاݨ ویلہ

ا و ا ر

وخوصبر ب

ا اھچ وممس شباں موسم

ایپر ی وہا شبایئ بادم

تخس اخبر شبرہ تبی

ا شبرہ تبی

ن

ی

ن ا

تہب د

ریش شپھر

ن ا رسنی شپیری

ےک صا ھت شپیری بانہ

زیہج ےک صا امن

د نہل وک کشخ وتب

یک رگی ا یس

،ا رخو ب

ن ا د و رسی ر ا ب

ر ا ب

ر ےتش د ا ر و ن ںیم میسقت

رکےن ےئلیک د ی اجیت ےہ

اخیل اٹس شتئی

د اھےگ رپ د م رکےک یئک شترا

وہگجن ںیم اگھٹن د انی

ریحا یگ ا ںیھکن اکنل رک شجہ شجہ

ےس د انھکی

اھ شجی

اگر

ا و یچن ہگج شخری

105

وجا ر یک ڑھکی لصف ںیم شرل

ےس و ہ وپد ا سج ںیم ہٹھب

ہن وہ

شرط شر

ڑگھجا شر

رشا تک شراکت

تیھک ںیم لصف وک ن ا ین شراو وانی

د ےنی ےئلیک افےلص رپ یبمل

ا ایلن اکنیل اجیت ںیہ

ن

ا اسی د ر د سج اک ا اہظر رشم شرم شولی

یک و ہج ےس ہن ایک اج ےکس

تھچ اک ا و رپ اک ہصح شرن

ا شرہ

ر م

ولشا ر شروال

صڈ ا ر شریکخ رشن ک ،

رشن ک اکر و ن ا ر شریک کاروبر

تہب ایپر ا شرین

شرے

زخا ن

طت ےس ا رخںیم ےنکپ و ا ال شرے دراکی

ا وگنر ،زخا ن ںیم ےنکپ و ال

ا وگنر

رسوسن اک صا گ ششم څئی

رجنب شع

نیم شع بم

رجنب ر

ا شعو

ڑپھ ر ہ اجن

ا ن

106

ںیم اہجن زبسی ا اگیئ شعو

و ہ ر

اجیت ےہ

کش شک

وخل شک

دششر شک شک

لمکم وتہب شکلا توبہ

ا شکرہ

ن ا د ہ وہن

کمن اک ر

یکش ، کش رکےن و ا ال شکی

شگل

ریحا ن

ایپر ، تقفش شگن

اجونر ن یک ر ےنہ یک ہگج ، شل

ںیم رھگ

اہپر

د ر د شل

ا وگنن ںیم د ر د ویکہج شل ول

ن

ا

نصک ےس ہن لچ رھپ

د ھکی ن ا ل 1 شلک5

ی اسجمت

رب

ی نج یک و ہج ےس طحق

ڈ

اک ن

ا ےہ

اک ا دنہشی وہن

شلم

بقنھکم ا ن ا ل رک اکپےت و

ا ےہ

گ ا و رپ ا اجن

وج ر

رسد ی شلہ

تخس رسد ی شلہ ششر

د ھکی ن ا ل شلہ شمہ

ن ا د ہ ےگل شلہ موع

ےسج رسد ی تہب ر

107

د ےنی و ا ےل اجونر اک ہچب ہچب شلوت

بق د ےنی اک و

ڈنھٹی شلی

وہا شلی بادم

ا ر

ن

یلیش اک صا گ شلی څئی

ا شلہ کنجہ

ر و ےٹگن ڑھکا وہن

ا ، شلیک

رسد ی ےس دمجنم وہن

ا

رماجن

ں 5رہبہ 1 شمکارہ میخ ص

و ہ اکن

پیپ یتہب وہ

بق ز و ہ ےس

دب یتمسق شمیت

( شنرئی

ت

اکبنیئ ) د ر خ

ہچب دیپا ہن رک و ہ ا د یم وج شنرہ

اتکس وہ

ا سکب شنری

رب ڑکلی اک

شنری

، و ہ وعر ب

ن ا جن وعر ب

وج ہچب دیپا ہن رکیت وہ

شنریرک

بگ رگ

ںیم شنریلہ

رگا ےئ ےئگ ا رخو ب

ےس و ہ د ا ہن سج ںیم وخل

وموجد وہ

ربق ےک ا و رپ یک ڑکلی رس ا و ر شنس

ت

ن یک رطف ، انشخ

ن ا و

ن ا ین اک انمج شنکعو

وبانھج شنکن

108

شنکہ

ا ج

ص

شنکہ

ا ، ا و ا ر

اگلن

وھکج

ر و ب دبانل ، رطج رطج شنکوشن

ا

اک وہن

د ا نم ، وجیل شنگ

رگیم اک وممس شنگار

وج ا یھب اکپ ہن وہ شنگہ جک

و ہ وتب

انھ رگم دق اک ہن شنیس

رب رمع اک

انھ

ر ب

شہرت

رہشب

زہشا د ہ شہزادہ

زہشا د ی شہزادی

ہنتخ ہن ایک وہا شوپہ

ل اک جیب وتل بییش

نف

ط

ل اک صا گ شوتل څئی

نف

ط

ا دکو شوجکی

وھچن

یبمھک شیجی

ا شورہ شرمیدہ

ن ا د ہ رشدنمہ وہن

تہب ر

زیتی ےس شوریہ

زیت صا سن انیل شوریہ شیکن

سک رک ن ا دنانھ شوعی

ر و یٹ ا و ر ڑپکے یک 1 شوکجی

ا یئ

ومنومےٹ ا و ر 5

و ا ال

ب

ب دھبے وہ

109

وساھک شوکسن

کشخ ڑکلی داروشوکسن

وسانھک شوکن

شوکیاج

اکےل رگی و ا ےل ا رخو ب

ومویشین ےک اھکےئ شون

،

ی تمقوہےئ لصف یک

ا و ا ن

ن

رشمو م شیجی

ا ہ ولبظ شیرنیجہ

مخت ص

رشتعی شیریات

ہشیش شیشہ

ےشیشاک ایپہل شیشہ پیالہ

شیطن

اطیشن

صا ہی شیل

لیھک( اھبر ی رھتپ کنیھپ ) شیلے پرین

رک ےتلیھک ںیہ

یکچ ںیم رگےت د ا ونن اک شین

ا

ےک ےچین ےس رگن

ن ا ب

صا سن انیل شینئکن

صا سن شینک

صا سن ر انک شینک ایتھن

صا سن ڑچانھ شینکایاں

صا سن انیل شینکن

وگد ںیم شینکہ

110

ا شیں کھاݜ

ڑلا ن

یسک اکم ےئلیک اجن

ا شیں نیسن

ن

ا ، د م وتر

نکل

ن

اجن

ر ہقہعیش ذمیبہ شیعہ ف

رمد ے یک رعتںیفی رکےک شیوہ

ا

ںیم نیب رکن

ا و یچن ا و ا ر

ݜ ا و رپ ݜا

رس ݜا

رس یک رطف ݜا بیئں

ا وہا ݜتہ

صا مل ، ہن وٹن

ا ر ݜتے شتے

اگلن

ز ݜا تہ شیلہ اخو دن ، وش

ا ݜژن

نگ انگل، وپد ے اک ا

ا ݜا کڅن

، ےنلم اجن

مالاقب

ن ا ہی تخت ݜا نشارہ

ی یس ݜائدار

رگنا ینوھتر

وخربخشی ݜائدار

ا وہ، ݜابنہ

نھک

وج رس ےچین ر

ہگج

ولھا ن

د

ا ݜاپھرکن

رس اک رکچا اجن

رس اک لیت ݜاتیل

د ر ن ا ےک انکر ے رچا اگہ ݜار

اک ا و رپ اک ا رخی ہصح ݜارہ

ت

د ر خ

رس اک د ر د ݜاشول

111

ا ݜاکچن

ھا نجک

رس

ا ݜاکݜن

ڑکسن

ن ڈ ہ ݜاکچیں کی جیم نی بین

دح ےس ر

رصمو تیف

( ݜاکونری

ےگنن رس )وعر ب

ےگنن رس ݜاکونر

مخ یک د تیئ ݜامار

رس ےک ر

ا دناھ ݜعوہ

ا دنیھ ݜعی

ݜک

رگد ن

ا ݜک پلجن

ن

ومر

رگد ن

اک د ر د ݜک شول

رگد ن

ھال ݜک ݜک تہ گین ی

ر ا ب ا ،

ن

ی

ن ا

د

ݜک مݜکانہک

ا ر ا ص

ا ن ک د و رسے ےس ن

ا

وہن

ا ݜکن

ر و ھٹ اجن

ا ک یتہب وہسج ݜگانئی

یک ن

ݜمبݜ

ا ن ا س

ص

اچو ل ن ا د ا ل ےس رھتپ ݜامݜئی

ا ل رک

اکنےنل ےئلیک ن ا ین د

اھچانن

اکم ݜمݜجہ

ر

انجیھب ݜن

ھچ ݜو

اٹھچ ݜوم

112

ا ݜونکہ

ا ںیہ رھبن

ا ݜونکی

ی اجبن

ھ

صی ن

، وہا یک رطج ݜوں

وہا یک ا و ا ر

ا

زیتی ےس اجن

ا ݜوں کن

ا ںیہ رھبن

ا انیبیئ ا دنےھ نپ ݜوہ میہ

ںیم، ن

ںیم

وسہل ݜویش

وسوھلا ن ݜویشم

ڑھبن ا ݜیال

ا ک یتہب وہ ݜیگانئی

سج یک ن

ا ک اک انہب ݜیگن

ن

اقمیم لیھک وج رھتپ کنیھپ ݜل

ا ےہ

ن ال اجنھک

رک

گنیس ݜینگ

ڑگھجے ےئلیک اہبےن ݜینگ درانݜ

ا

ن

ڈ

وھن

د

ص ربص صبر

ر صبر کورالب اص

تحص صحت

دصر صدر

ہلص صلہ

113

دنصو ظ صندوق

ی صندوکی جق

دنصو

وصہب صوبہ

ض عل ضلع

ضمانت

ب

ب امض

ط طاقت

بق ظا

و ا ال طاقتور

وقب

ب طالبل ظا

وتسپل طمانچہ

طوفن

وطافن

ع اعقش عاشق

اعیقش عاشقی

عبادت

ابعد ب

ب رھگ عجائب گر

ب اجع

اعزج عجز

عدالت

بل دعا

عرش

رعس

عقل دنتی

لقع یک د ا ر

لمع عمل

114

ا ہم عمل نامہ

ا امعل ن

غ لسغ اخہن غسل خانہ

طلغ ا امعتسل غلط استمل

مغ غم

نیگمغ غمژن

الم غولم

ع

یبیغ ملع غیبی علم

ف فارغ وخ

بق و

افر ع

افم فارم

افقس فاسق

ویر ےسج فتنکی

ریجن امن ر

ا ر

وھچن

ا ےہ

ڑپکے ںیم اگلن ا اجن

وتفی فتوہ

ٹف ن ا ل فج بل

ٹف ن ا ھت فج پات

فرس

رہفطت

ر ہتش فریشتہ ف

ملف فلم

وفم فوم

ق ل قابل

ن اق

115

دنم ےئلیک قارون

بلوجنکس ، د و

ا ےہ

یھب ا امعتسل وہن

اقیض قاضی

قانون

اقونن

قانون ژپال

صا ر

اقونن

ربق قبر

قبرستن

ربقاتسن

ےلبق یک رطف قبلہ پاش

خ ر قچر

چ

دیجم قرا نمجید

ر ا ن ق

مسق قسم

اصقب قصب

اصقیئ اخہن قصب خانہ

ہلیبق قم

وقہم قومہ

قیامت

ایقمت

دیق قید

کا ) امیبر ی ( کئی سر

مسج اک وھپل اجن

اہکن کا

ا ہتبل کائی

اک اکہنیب کابینہ

و مت حک

اکن کار

116

ر یبی ر ہتش د ا ر کار شکہقسج اک وکیئ

ہن وہ

اک د ر د کار شول

اکن

ےک ا دنر اک لی لیچک کار گو

اکن

ںیم کاران

اکن

کارپج

بب اکر

اکر نک کارکن

چ ال ہصح کارگلوم

ی

اک

اکن

ا کارمجوک

نکل

ن ےک ےچین د ا ےن اک

اکن

، اکر و ن ا ر کاروبر

اجتر ب

و ا ال کاروجی

وھچےٹ اکن

چمچ کاشوغ

اکذغ کاغذ

اچاچ کاکا

وکا کاگلی

اھگس یک ا ن ک مسق وج کاگلی ژوئی

دنگم یک لصف ےس اکنیل

اجیت ےہ

صا ل کال

ھچ صا ہل رکبا کامل بیرہ

اکایمب کامیب

اک لیت کانکئی تیل

ا رخو ب

و ا کانگون ماش

ڈ

ر ن

ویبہ کانگونژامی

117

رگی کاں کئی

ا ، کاہلی

ر ا ن خ اکم ےس ےج

ا

ےھچیپ وہن

ا کایہ

ن ا د ا ن

ربکت کبیر

رٹا یف کپ

کپ کاپ

طت ےک طت وک اخومس

ا ےہ

وہاجےن ےئلیک اہک اجن

رپ لیک ےک ا و رپ وخل کپئی

ی ت

ص

وک ےتہک ےہ

ن ےس زعمو ر کپعاچی

د و ونن ن ا و

وج لچ رھپ ہن اتکس وہ

ڑپکے یک ا ن ک مسق کتن

ہ ںیم اجل کتولئی

نمڑھچبے ےک

ا ہک و ہ امن

ا ےہ ن

ن ا دناھ اجن

اک د و د ھ ہن یپ ےکس

ےنتک کتی

یسک یھب اکم ےس عنم 1 کجش

رکےنےکن ا و وجد رکےن

وہاجےئوتا س

رپاصقنن

ا ےہ،

ومعق رپ اہک اجن

ا اھچ وہا

، رکشل کجک

وفج

و ر ا کجورئی

کیا

وھچن

اھ کجوبپ

رھگ ںیم وبر

ڈ اگتمر ،وھچےٹ دق و ا ال

ح

118

وجھکر کجوری

ویلسپن اک د ر د کچ شول

یلجھک کچن

کچنروک

ایپر

ڑسککچ ہ کچہ سرخ

د اھکیےن و ا ال کڅال

د اھکی ےن و ا یل کڅالی

ا کڅن

د اھکین

اھکیسن ، ا لص ںیم کراݜن

اجونر و ن ےئلیک ،زنط

شا ونن ےئلیک

ن ا

رخا ےٹ کرانکہ

ا کس

اکاٹن،ےط رکن

رکد ا ر کردار

رکد ا ر ، اکر رکد یگ کردہ

رکیس کرسی

کرکرا

ا ج

اک ن

یغلک ، رمع

ر ف اک دنیگ کیرکینوج ب

اکم رکےن و ا ال کرالکرم

ا کرم وعن

ن

اکم وھچر

ن ا د ہ اجونر ا ن ک 1 کرمار

تہب ر

ا

حب رکن

صا ھت ر ی 5

رب وخرن

اکم رکےن و ا ےل کرمال

رکن ا کرن

119

ہنیس کروع

وگدنانھ کریشن

کریکور

ومعق لحم رپ رپاشین

وہےن و ا ال

اکےل ن ا د ل کرینا ابرینہ

اکےل امٹرٹ کرینا باجنیگیعو

ا یھ کسھئی

رک

ر نتب اکپےن و ا ال

تہب وساھک کسکر

دھکا ل کش

ا ، انچنیھک کش

شک اگلن

نھکم کش گیعو

دب تمسق کشکر

ہبعک کعبہ

یسک زیچ ن ا ونا ےل وک کپل کعپ

ا انل

ہ ںیم د

نم رک

ا ، کعسن

وک ابملرکن

یسک ن ا ب

ا

ڑیھچن

ر ےس ن ا امیبر ی ےس کعک

د

ا

زمکو ر وہن

رمیغ کعکعئی

ہ کعم

، تیمانجر

تہب فیلکت انہس کعن

رپ کعنگ لجی

ڑلیک اک وجا ین ےک ومج

اٹھب کعو

120

ا ن ک ڑکلی سج ےک کعو ،کعیی

د و ونن رسو ن ںیم ر یس

ا

ن ا دنھ رک ےتک وک ن ا دناھ اجن

ےہ

د ن ک کعی

ر

ب

کعی دوست

ر یبی د و طت ق

ر یبی ، ر ہتش د ا ر کعیتہ ق

ا کعین

زسا د انی ، رتصا ن

ا کعین

ڑتن ا ن

ا ، نگنکاہ کعیی

رک ھت اک

ک ککچہ

رکےت وہےئ ا ن

وج ن ا ب

ا ےہ

اجن

ککر مج

رکیک اک د ر ج

رھگ کل

رھگ اک ، ا انپ کل تہ

کل ننوعیں

امکل اکمن

ہعلق کلا

ر نت کلجیب ا ےنل اک

ا د

یٹم اک انب ا ن

ا گ یک اگنچر ی کلشپک

اہمکر کلل

ڑھجا کلنگل

ٹیپ ےک تہب وھچےٹ کلولہ

ڑیکے

اچیب کلی

اقنیل کلین

121

کہ کمبعی

نم ولسر اک ن ا ین اک

کن کی کمپن

ینپمک کمپنی

یب کمدانئی

ا و ر د ےتس و ا یل د

ں

ھک

د

ا م وج کمرزیلئی

ڑجی وبیٹ اک ن

ا

د و ا ویئن ںیم ا امعتسل وہن

ےہ

یسک ےک لتق ےک دبےل کمن

د ن ا اجےن و ا ال اعمو ہض ،

د تیئ

یٹیمک کمیجی

ز یملع ایمیک کمیسجری

شیمیک

،

ا س ےک ےتپ کنئی مج

ت

یئک اک د ر خ

وکسیپ رک ر و یٹ ےک صا ھت

ا ےہ

اھکن ا اجن

انکر ا کنا

الوقن ںیم ن ا ن ا کنتا ی ع

اہپر

۔ وبضمظ

ت

اجےن و ا ال د ر خ

ی

وہےن یک و ہج ےس اہلکر

و ریغہ ےک د ےتس ا و ر الیھٹ

ا ےہ

ےئلیک یھب ا امعتسل وہن

کنتا مج

ت

اک د ر خ

وتین

ر

اکاٹن کنجہ

نٹب کنجک

اھکیئ کندہ

122

کندے

الس

ڈنکا کنرہ

تیھک ںیم لصف وک ن ا ین کنریلیکی

ا ےل

د ےنی ےئلیک وھچےٹ ن

انبےئ اجےت ںیہ ا ن

ا ویلن ںیم د و رسے

ن

ا ایلن اکنےل

وھچےٹ ن

ی

ن کن ل

اجےت ںیہ ا ںیھن ڈنک

ا ےہ

اہک اجن

وھکڑپی کنکری

ونا ہل کنن

ےسیک کنو

امسچ کݨکی

وپد ا کوعئی

ر کھاپرف ریغ ملسم ، اک

ںیہک اجےت وہےئ وچبن کھاجہ بانی

وک صا ھت

ن ا د ہ صا امن

ا و ر ر

ا

ےل اجن

و رگابین کھاجو کھاج

د طت

دنسپ کھاژن

وخا شہ کھاژن

ا کھاݜ کھاݜ

ن

ی ن ھچ

ا ن ک د و رسے ےس

ا دناھ نپ کھانری

اکہس کھانسہ

123

ا انل، کھانگر

دنبو ظ دنکےھ رپ د

ا انمطت

ن

ہصغ ومویشین وک 1 کھاواری

ا ےہ

وہےن رپ اہک اجن

ن ا ر وخر 5 ضنا اتیپ ،

تہب اھکن

نفک کھپن

ی کھپہ

ن ا ڑکلی رپ اہلکر

ت

د ر خ

ن ا و ا ر

یک اکب

فہ کھپہ

خ

ا کھپہ بین

وہن

ا ر ا ص

ن

1 کھتعئ

بلامل د و

ڑمچا 5

ا ،رپدنو ن کھتن

ا د رھا د رھ رکن

نیم ن ا یسک

اک وجنپن ےس ر

ا

زیچ وک امر ن

ا کھتن

رتت رتب رکن

رتت رتب وتیکھتی

ڑکلی کھج

زمکو ر ڑگنلے ا و ر کھج کھمݜن

ہ کھجہ

ن

ھی

گ

وکیئ زیچ ہٹیپ رپ ن ا دنھ رک کھچا

ا

ےل اجن

ا کھچالی

ر ا رکنب یسک ےک صا ھت

ر ا یئ کھچالی ب

ب ر ا کھچہ

124

ر ا انگل کھچہ بئی اینچہ ا څن ب

ر ا ا د یم کھچہ مچ ب

برا موسم کھچہ موسم

د انھکیےصغ ےس کھچے دڇھن

دگاھ کھر

ن کھر

ن ا و

ن اک انٹلپ کھر پلجن

ن ا و

ن اک د ر د کھر شول

ن ا و

ا کھر نیسن

نکل

ن ےس

ن اک وجر

ن ا و

دکو کھربوزا

ن یک رطف کھربیئں

ن ا و

ے وک دنب رکےن کھرعی

د ر و ا ر

ےئلیک ڑکلی یک ڈنکی

ںیم ومہا ر کھرعی پھن

و ہ ر ا ہتس وج اہپر

ا وہ

ی اجن

وطر رپ وتما ر

ر ا برہکھرہ ب ا اھچ

ا ا وگنر کھرہ جک ، کھرہ جہ

رب دیفس

کھروݜ

ا ر ا ص

ن

ا انل کھروع

د

اکو ب ر

ڑیٹاھ ر ا ہتس کھروع پھنتی

دگیھ کھری

کھری

ا القئ وعر ب

ن

ا کھس

ر ہ، وھتر

تہب مک ، ر

125

ا کھسرن

کھت اجن

ا کھسن

ا اہھت گل اجن

وھتر

ا ر ےن اک لمع کھسن

ڑمچا ا ن

ن ا ن ا ن کھشانتی

ونجب یک کھشانتی پاش تہ طوفن

رطف ےس وطافن

ی کھشریک

کہن

ینہک اک د ر د کھشریک شول

امل ، اجدیئا د کھشوری

وھکد ےن اک ا ہل کھشی

ابھک کھشی

وچنیھک کھݜئی

زمکو ر ، تہب تسس کھݜل

انچنیھک کھݜن

ا کھݜن

لہ ح الن

ا کھݜہ پئی

لیل رکےک امر ن

د

ینگنم کھعوعہ

نیم کھکعانہ بم

تخس ر

تخس کھکعنہ

ر ف کھکعیانہ کیرب تخس

ا 1 کھکھݜن

ر بی وہن سمل 5ق

ا لمکم کھگہ

ن

ےک یسک ےصح کھگہ

ا د اھ ، دبن

ےس زعمو ر

126

کھل

ایلھکن

ی کھلاسی

ھالر

ک

ا کھمن

ری ا ن

یسک ےک ر

ا ،انہک کھنرن

اتبن

ا ک اک لی کھنرو

ن

ا ک ںیم لی کھنروناستہ

سج ےک ن

وہ

رس اک وٹانٹ کھنژر

ولتا ر کھنگر

و ہ اجونر سج ےک گنیس کھنگر ݜینگہ

ا ن ک د و رسے ےس ےلم

وہ۔ ولتا ر امن گنیس

ا د اھ کھنہ

ا د یھ کھنی

ا ر لی کھوپرہ

ن

ڑکلی،رمک ا و ر ولاہ و ریغہ وک کھوپن

ا ن ا مخ د انی

ا ےچین رکن

وھتر

شال کھوتہ

ن وھگ

ڑگنلا کھوجہ

ا کھوجہ

ن

ھی

گ

ےنٹھگ اک د ر د شولکھوجہ

ڑگنلی کھوجی

ن یک ا یلگن کھور ا نگعوئی

ن ا و

ن ہ کھوربعوک

خ

ی

127

تبیصم 1 کھورہ کعو ن یک 5

ن ا و

ریجن

ر

اگےئ رکبی د و ےنہ اک اخص کھوس

ر نت ب

ن کھوسئی

ا ن ک لیھک وج ا ن ک ن ا و

ا اھٹ رک ےھچیپ یک رطف ےل

اج رک ن ا ںیئ اہھت ےس ریپ

یک ا یلگن ڑکپ رک ا ن ک اہھت

ن ےس اقمہلبا و ر

ا ن ک ن ا و

سج ےک رہچے رپ ن ا ل ہن کھوسا

ا ےتگ وہ

ےٹھب اک وخل کھوسیعو

ینہک کھوشرک

دنملقع کھوشلہ

کھوشن

وخس

دھجمسا ر کھوݜلہ

ا کھوݜن

وھکد ن

ابھک کھوݜہ

اھکےنیک وھچیٹ ٹیلپ کھوعی

اتبن ا کھونرن

ا ن ک وپد ا سج ےک اھکل کھیپ

ے ںیم ا امعتسل

ی

عایک وک د ا

ا ےہ

اجن

ا کھیش

لہ ح الن

لہ ح الےن و ا ال لیب کھیݜ دن

128

کو مج

ت

اک د ر خ

وتین

ر

ونکا ن کوئی

کوج

وکب

وکج کوچ

ا کوچن

وھکد ن

دگےھ اک ہچب کوچݨ

وکن ا کوڇھی

وکہچ کوڅہ

وکن کورئی

کوربہ

زیمن ا ن

دلہی کورکمن

ا کوزہ

وکر

ا وج ےک رجمم وک د ےیئ کوسا

وکر

اجےت ںیہ

ا کوساگئی

دجسم ںیم ا ن ک رمکہ وہن

ےہ اہجن ا گ ح الیئ اجیت

ا

ےہ ا و ر ن ا ین رگم ایک اجن

ےہ

یک مسق کوژیکن

نکی وتب

وکر

یلھپ کوشی

ن ا ل چب د ا ر کعومہ

ن ال کوعنک

یلپ کوعنکی

ا و الد کوعہ

ہچب د ا ین کوعہ نشارہ

129

رمیغ ن ا انل کوکعو ساتن

رمیغ افم کوکعو فارم

دنین یکوکوئ

وسن ا کوکین

ہ و ا ال کول ا نسہ

نم ڑیٹے

وکرل کولر

و ا یل کولکاری

ڑیٹے اکن

ے و ا ال کولہ

ی خمض

ہن

ن ا ب

رھگ ںیم کولہ

چ ڈ ا ر و ا د ی ، ڑیٹی و ا د ی کولی گل ب ن

نیم کوملہ بم

رنم ر

رھگ اک کون تہ

ریغب گنیس ےک رن اجونر کونرہ

ریغب گنیس ےک امد ہ اجونر کونری

لمٹھک کونک

ن ا چن صا ہل رکبا ،رمع ر دیسہ کونہ

ا ریجن کویت

وسن ا کویکین

یسک وخیش ںیم وھچےٹ کیچی بیچیا

ا ،طت ےک طت

و ن اک ا ن

ر ب

بک کیر

ر ف کیر ب

کیر اشتون

ر ف اک وتسن ب

ا وگہل کیر منیرہ

رب ر ف اک ب

130

ن ا ر ی کیر نگینافر ب

وکیئ یھب کیرا ایس تے

ھچک یھب کیستے

رینپ یلاعیک

کن ال کیلہ

وتا کیلوش

ایمیکیئ وپد ا کیمیا چری

اغر کین

اگلےن کینچی

ی ت

تھچ رپ ص

ےکےیل ڑکلی اگلےت ںیہ

ا و ن کینس

رسنیک کینسر

لسنیک کینسل

ا کن ال کیول

گ یئگ ہو گئی

اگےئ گا

ے رس و ا ال گانژی

ر ب

اگےئ رچا ےن و ا ال گا چرال

ا لبطصاگےئ اک گا شال

رمکے ںیم گابیعو

ےیک ہگج ،

ھیاگےئن ا دن

ا لبطص

اپلیئ ےک ےیل ایتر یٹم گارہ

131

اگرج گازری

ا ڑکٹا گاس پھجوک

اھگس اک وھچن

ا گاس لوشن

اھگس ح الن

ا گال

ا م ےس ن ا د رکن

ر ے ن ب

ن ا ر ی گان

ا گانگرن

رس رکچا اجن

اسمہہی گاونر

ڑپو یس گاونری

امهگن گجن

اکرل گجھان

انمعف گجہ

ر بی گجیق رھگ ےک

لغب گچو

ڈ ی گچوڈ گ گ

گچی گول

رپاشین

ریحا ن

ڑمچا گدرہ

ا گدرہ نیکھالن

ا ر ن

ڑمچا ا ن

وبجمر گدز

ا گر

لی مج اجن

ا ن ک اگو ن ےک گرامی

یٹم اک اکٹم گران

ا اکٹم گرانجی

یٹم اک وھچن

احملہ اجونر گربینی

رگہج رھگ گرجہ

132

و ا ال گرڅوار

ب

ب ے د ا

ر ب

گرسن

بب

ب ل

فین گرک

ا گرگروڅن

د و وکب رکن

ر

وبکرت گرگلی

لہ اک د ہتس گرگلی مشجی

ا ر ی اک صا گ گرگناری څئی

نگ رگ

دشن ڈ مسق اک ہنیس رخا ب گرگوڅن

ے

ی صی ،

ے اک رخا س

ی صیا ،

وہن

ا

ا ن

ےس ا و ا ر

حبص گرم

ن ا د میسن گرم بادم

رھب گرم تلی

ر ا ب

ن انبےن ےئلیک وصخمص گرم تھان

اگو

ہگج

رگامہل گرمالہ

ن ںیم گرامہ

اگو

گا گرن

یہی م

ریھپا گرن

لکشم اکم گرن کرم

گرنگ

وسر ا ج

وک و ا حض ہن رکاتکس وہ گرہ بلعی

ن ا ب

یک ا ن ک مسق ڙڙڙ گروڇھی

وتہشب

133

ن ال ڑپ گروسھ

و ہ ارتا یل وٹیپ وج د

ک ےچین

ایگ وہ ا و ر اکونن ن

ا وہا ن

و ا ال گروعہ

ز ے ا و ا ر س ےب

ا ہتسہ انلچ گروگروع

حبص اک اتسر ہ گروم اشتاری

ویر ( گریعئی

ا ن ک مسق اک اہر ) ر

مغلب گریگش

گن ال گریلہ

ا گریلن

ن ال رکن گ

ن ا دنانھ گرینجن

ے رک ےک ن ا دنانھ گرینجہ

ھیک

اھگس ا

ا گرینجی بجی

ن دنبھ اجن

اہھت ن ا و

رگسگ ، دگھ گرینش

گریون

رگابین

زمکو ر اتک، زمکو ر گریون

زیبا ر گزدہ

اک اکلہ 1 گزرا

ن ا ن

ر ن ا وتین 5

ڑھگی گسئی

ا گژن

ن ا د د الن

ا اسحن

ا د انی گسیلی گن

ن ا د ہ اھکن

ا اھچ ا و ر ر

وکن ا گݜ

ا ر ی گعمرن

ا ہ و ر

تیھک اک انکر ہ گعہ بلی

134

گعو

وسر ا ج

گعو

رگد ن

ا ےلگ اک انکپ ، گنت گعو پچن

رکن

ا ،ےلگ اک کشخ گعو شوکن

ا اظتنر رکن

ا

وہن

ےلگ اک د ر د گعو شول

ہ ولانٹ گعو گج چھینن

ر م

ر ا ن گعوئی

ا گعوگج

و ب اجن

ک د

ی ن

وھٹر

ا گعوہ

وھگر

ا گعوہ ݜا

دنکوھن رپ ا اھٹن

الیئ ن ا ریخ وخا یہ گعوہ کھاژن ھی

یسک یک

ا

رکن

ی گعوی

وھگر

ن ا د ہ ا گ گگودا

ر

ا د یو 5دنی 1 گل

مین رگم گل گولان

الب اک وھپل گلاب پش گ

گالیب گلابی

گالس گلس

وبکرت گلو

د نمش گلیم

ہگج گم

135

گن ا ہ گناہ

ا ہ اگر گناہ گار

ن گ

ہ ڈنگیئ

غا وہا خ

ن ےس ب

ا و ن

زگ گنس

انہک گنن

گن ا گنی

اھگس گھاس

ڑھگی گھسئی

دبوب گن

دبوبد ا ر اھگس گن چری

وھگیپ اک صا گ څئی گھوپی

ی وبل گو

ر ب

اھکےن و ا ال گو

وگا ہ گواہ

ی گوج

وگر

رہگا گوجومہ

رہگی و ا د ی گوجومہ گل

اکلہ گوچام

ن ا د ہ گوچن

یسک زیچ اک تہب ر

ا امعتسل

لغب گوچو

وساھک ڑمچا گوچی

امیبر ی سج ںیم مسج رپ گودرس

لکن ا ےت ںیہ

د ا ع

136

دنگم اک و ہ اچھگ وج گورلی

ےچب اسکن

ںخ

و ن ےس

یھی

ک

ےک دعب

رک ا اٹھک ن ا دنےتھ ںیہ

سج ںیم گورولی

و ہ وسر ا ج

ا ل رک ےتلیھک ںیہ

د

ا رخو ب

اہنن ا گورےپرین

وگر رن گورنر

دیفس گورہ

ن ا د ہ وگر ے ر تگن و ا ال گورہ بل

ر

دیفس یٹم گوری پھو

ن ا گوسئی

ر گ

فیلکت گوژ

تہب ابمل گوشیل

اھگس یک ا ن ک مسق گوعہ چری

ی گوعی

وھگر

ر ا ونن اک د ر د گوعی شول

ا ولمک گوکھلان

ا ھکن ںیم لی ()امیبر ی گوگو

ا ےہ

عمج وہن

وگل گول

ا نگن وگیل

گولئی

ی ت ن لی

ن دنبو ظ یک وگیل،

اجونر ، اگےئ لیب سنیھب گولنگ

ا گولنگ چرن

اجونر ن وک رچا ن

گمن

بق و

دنگم گوم

137

ا گوم ا ج

دنگم اک ا ن

ر ےعی بادمے پرنگوم

دنگم وک وہا ےک ر

ا

اصف رکن

گ و ا ال ومیشی گومعیئنہ

وھبر ے ر ن

ا گونی

و ن ھجی

ےس انب

ا و ن

وگعن

ا اسحن

ڑیکا گووک

ا 1 گویا

ر ا ر رکنقا

وبانل 5

ول گی

الن ا گیاڅن

الرک گیاڅی

د و ، ےھجم د و گیاں

گیت

ےل اجو

ا ر ی گیر

گیر

ومر

رظ ر انھک گیر

ا گیر

نض

ھیی

ا گیرنکھتن

و ا سپ وہن

سیگ گیس

تیھک گعا

ا گین

رخن ڈ ن

ا گین

ےل اجن

یھگ گیوع

انلچ گیون

138

ل النیئ نیم لائنمین

د یکمھ لاپہ

لاج

وھجب

الریٹی لاجری

الاچر ، رغبی لاچار

یٹم لاچھی پھو

رسج

الیچ لاچی

ا لاسن

اجن

وھچب

ر نتاہھت لاسونئیب د وھےناک

ر و ےن و ا ال لاکال

ا لاکہ برکوش

ا د وھن

ر و ن

یلکپھچ لانژی

ےباکر زیچوک تمیق ںیم لاوی

ا

الن

ا لپھر

ڈ

ن

د

امل لتری

رہم لتری

ڈنکی لج

لج

ضت ط

الیش لجن

ن

ا لجنگن

انپہ وہاجن

وگل وگمل لجورہ

139

ڑلیک لجی

ونوجا ن

النیٹل لجین

ےب اقوب لچر

رسشک 1 لچر ےب وہد ہ 5

دحل لحد

لڅھوکی

ببا

یک رگی ن

ا رخو ب

ےلکن

ا لدی

ن

وجر

وبھج نب رک ، وسا ر وہرک لدی

ر ہتش ےلیک رجہگ لدیر

ا لسمی

ن

یسک اکم وک ا د وھر ا وھچر

رشم لژ

رشامےن و ا ال لژونہ

رشیلیم لژونی

ا لژن

رشامن

ا لستی پلستی

د وھہک رکن

صا ر ا لݜ

لسن، ا ن ک یہ ا ن ک لعئو کھعو

ےک

اخدنا ن

وجا ر ےنکپ ےک ن ا لکل لعبس

ر بی انچنہپ ق

دقم لاپعو

ا لعو

وگدنا وہا ا ن

لعو

رتوبر

140

فیلکت لعوزن

لعیچھا

ز ج س

لعین

اطیشن

وھکل) عمج( لکا

ےنھکل و ا ال لکال

ا ب ولوگن ےن اھکل وہاگ لکتھبہ

ا ب ےن اھکل ےہ لکتھپ

ےن اھکل ےہںیم لکتھم

مہ ےن اھکل وہاگ لکتھمہ

ھکل ایل ےہ )عمج( لکتھوبہ

اھکل وہ اگ)عمج( لکتھین

ا س ےن اھکل وہاگ لکتھیو

ا س ےن اھکل ےہ لکتھے

اھکل وہا لکسن

ےلہپ ےس اھکل وہا لکسن

ںیم ےن اھکل لکم

ںیم وھکلن اگ لکم

ےہو ہ ھکل ر اہ لکنا

ا ب ھکل ر ےہ ںیہ)عمج( لکنبہ

مت ےتھکل وہ لکنپ

اتھکل وہن لکنم

ھکل ر ےہ ںیہ)عمج( لکنن

و ہ ھکل ر یہ ےہ لکنی

یک ا ن ک مسق لکہ شر

وتہشب

141

و ہ ےھکل اگ لکو

ا ب ےن اھکل)عمج( لکوبہ

ا ب ےن اھکل لکوپ

مہ ےن اھکل لکومہ

مت وھکلن ےگ لکیس

مہ ںیھکل ےگ کیمہل

اھکل)عمج( لکین

وھکل لکے

ن ال لگشگ ن ا د ہ

ر

ا لگعون

ش اجن

ھلچ

اگلن ا لگن

نیم للمہ بم

ن ا ر ا ین ر

ڑلاک للی واک

وجا ن

لم

ا ج

ص

ن ا ل لم

پلک لمبر

ربمن ، ن ا ر ی لمبر

ہلعش لمبہ

د ن ا لمپھہ

ےس ینب وتالیئ لمڅئی

اقمیم ا و ن

ڑچیک لمل

م لمیج د

م ےک رن اجونر لمیج ڇینا ریغب د

م ےک امد ہ اجونر لمیج ڇینی ریغب د

142

وھچیٹ د م لمیجی

ا لن

وھکیئ وہیئ زیچ اک لم اجن

ز لنجر

ی

ن ل

ز انت لنرورص

خیم

اک اٹک وہا

ت

د ر خ

مک اھکےن یک و ہج ےس ٹیپ لنگ ترنگ

ا

رھب رک ہن اھکن

لوئی

وخن

رغو ر لوئی

د انی لوئی پرین

وخن

ا ولد لوئی پن

وخن

اک رطقہ لوئی جپی

وخن

ا وگنر یک ا ن ک مسق لوئی جومبکی

لوئی رن

بل ںیم

ن ا د ہ وخن

تہب ر

ب ب

ا لوئی لگن

اگلن

وخن

ا ولد لوئی ملاتہ

وخن

ا لوئی نیسن

نکل

ن

وخن

ا ولد لوئی ویلہ

وخن

ولایب لوبیا

ولایب اک جیب لوبیا بیی

ولفر لوپھر

ن ا و ر لوترہ

یسک رمد ا ر رپ وکو

ا

ڑپن

ولیچن اک وٹب

ا ن ک یلگنج صا گ لوجنیکی

143

لوج پلوج ہونا لوتی پلوتی

رپ لج پلوجی

وجا ین ےک ومج

ح الن ا لوݜن

ح الےن یک ڑکلی لوݜن دارو

وبا یئ ےس ےلہپ تیھک وک لوݜجا

ن ا ین د انی

لوݜن ماسہ

ت

انھب وگط

ا لوک

رسیم وہن

کمن لون

لھپ اک انگل لون

شا لون باجو ہ رھتپ سج رپ کمن ن ی

ا ےہ

اجن

کمن ا ولد لون ملاتہ

گ لونگ

ولن

ا ، لونن

رینپ ںیم کمن مالن

ا انل

امر د

اچک ، مک رمع لونگہ

ولاہر لوہار

یسک وپد ے اک لھپ د انی لوون

لصف اکانٹ لیترن

رٹیلنی لیجرین

ا لیرہ

ھ رپ ا اھٹن

ن ی ن

لیش

اعد ب

لیعپھو

ب

بچ لہ وہ

ی

ےنھکل و ا ال لیکال

144

ر ا لے کھچہب تہب

اننگ لیکھن

اجنگ لینرہ

یجنگ لینری

ڈنپیل لینگی

ن ا د ہ اھکےن و ا ال 1 لیوال

تہب ر

وخر 5

ر وشب

ویلل لیول

اچانٹ لیون

ن ا د ہ وہا لے بادم

ر

لے شمباں

ن ا د ہ وخوصبر ب

تہب ر

م و ےسی یہ مئی

انیم مئینا

ا اسی ہن وہ ہک مبادا

ںیم رپ امر رک ماجھم

ن وک ر

ن ا و

ا

رخنے ےس ا ن

کشم ماجی

حب رکےن و ا ال مارال

ر

مارال

ر و سف

رگا ن

ا مارن

حب رکن

ر

امال مازن

ماس

ت

وگط

145

ن الےن و ا ال،وحدلا ر ماسل

ر یبی ر ہتش د ا ر ماس گریݨق ،

ا ن ک وخن

رہظ ماسپھکن

شا ین ماش تول

نر ا

ب ر ا ب دقر ےک

ماݜنگی

ا ک ںیم وسر ا ج

ن ا ن

اکن

مخ

رکےن ےس وج ر

ا ےہ

ڑپاجن

اک زیت د اھر ماݜجن

یکچ ےک ن ا ب

متخ وہےن یک و ہج

ا

نصک ےس د ا ہن ہن سیپ

انلم ماݜن

ا م ماکھام

ص

ا م اک اتسر ہ ماکھام اشتاری

ص

اماٹل مالجا

ا اپشیت ماموسئ

یلگنج ن

مخ ےئلیک مامیخ

ڑجی وبیٹ وج ر

ا امعتسل یک اجیت ےہ

امہ ز ماہر

ا ب مت

ش ن ی

ڑپانھ مترن

ب 1 مترہ

باغ

د عف 5

ا ہن متروچھ

ن م

رہچہ متھعو

مج

ت

د ر خ

ا مج بون

اگلن

ت

د ر خ

146

ا مج شکن

اک وسھک اجن

ت

د ر خ

ی مج و تم

ا و ر اھجر

ت

د ر خ

ڈنیمک مجرک

ا مجکی

وھتر

یٹم مجھی

نیم مجھی بم

ی یٹم و ا یل ر

ح کن

ا رخ اکر مجیک

گنٹیم مجینگ

ز 1 مچہوش

ا د یم 5

ا نکیل و ہ مڇھل

یسک زیچ وک اھکن

متخ وہ اجےئ رگم ا و ر

اھکےن وکد ل رکے

دنگہ مڇھوملی

وبحمب محبوب

ہمکحم ، ا د ا ر ہ محکمہ

لحم محل

ہلحم محلہ

یتنحم محنتی

رصتخم مختصر

دمد مدد

و ہ انیہم سج ںیم ہچب دیپا مدہ

ا ےہ ، دمب

وہن

رمدت مرتد

مرچکئی

رمج

147

مرݜ

وتب

ےک ےتپ مرݜ پھج

وتب

مرم

وجر

وھگر ےک د انھکی مرمر

ن مرن ترن

وج اہھت ن ا و

بقرمےت و

امر ےت ںیہ

1 مرن تھانی

و ہ ہگج اہجن رپ وچب

رم اتکس

شا ن

نےنگل ےس ا

ےہ ا و ر 5

رس ںیم اکن

ا ین اک د ر ایمین ہصح

ش ن ی

گہرن ن ا ر ہ مرنگ

ن صی

اکشر مرو

مروچ

اکیل رمج

رمن ڈ مرید

ہ مرینی

وسمر

و ن اک د ر د مرینی شول

وسمر

ھال مژومہ ج

من

یلھجنم مژومی

د و صا ہل رکبی مژونع

ا ، مژی

اسحب ںیم الن

و ا ال

زعب

گہ مڙی

نصی امد ہ ن ا ر ہ

زیم مس

ا مس بورن

و ب اجن

اچدن اک د

اچدنین مس پرل

148

ا مس ژاں پن

ا ، رظ ا ن

نکل

ن اچدن اک

ر ی ، رھگ ےس د و ر ر انہ مسافریف اسم

چہ مسالہل اصم

رتسمی مستری

و ہ ڑکلے وج تھچ ےک مستہ

ےچین اگلی اجیت ےہ ،

گ

ن صلی

مسلمان

املسمن

وسما ک مسواک

پیپ مش

ا مش کارہ

نکل

ن ےس پیپ

سج ےک اکن

وہ

زغم مشتک

ز ک مشرک

ط م

و یخ مشروج

ظ اھکبر ےن و ا ال

زغم مشتک

ن ا ںیت مشکول

وہشمر ، وبقمل مشہور

وشمر ہ مشورہ

نیشم مشین

یھٹم مݜ

کہ مݜجیک م

رصمو ف مصروف

ونصمیع مصنوعی

مطمئن

ں

ممط

یلست شخب ،

149

رمد ہ معی

اقمہلب مقابلہ

دصقم مقصد

ا ن ڈ مکال

ص

رکم مکر

دنبر مکعو

امد ہ دنبر مکعیی

رہچہ مکھ

ہ مکھ دڇھنی

ن

ا ن ی

ا مکھ کرین بن

ہ اکال رکن

نما ،

رشدنمہ وہن

ا ، مکھ گیرن کھتن

ہ ریھپن

نم

وتہج ہن د انی

ا مکھاپرین

ہ د وھن

ن م

ا ےنم صا ےنم مکھامکھ

ا مکھن

ن

رگ ر

رکف،مغ،رپاشیین مکھندیری

ا مکھہ پرین

ز وہنہا

رپ ظ

شا ن

ن اک ا

انجب

رک مکھی

رگ ر

وھکا ر وبےنل و ا ےل ، ارتا یل مگول

ومولی ملا

مال وہا ملاتہ

م ملازم

مالر

ہکلم ملکہ

د و اتسہن ملگرتیا

150

صا یھت ملگری

صا ھت ملی

اخیل ٹیپ ملیوم نینݜ

امومن مم

امومن یک یٹیب مم ژوئی

مما ین ممانی

ربمم ممبر

شلہ من

ن وھگ

انمقف مناپھیک

ن ا انل منارن

ر ہ ، ڑیھب اک ہچب منالہ ب

ز منتر

ی

ن م

دنمر مندر

ن ا ایلن مندرعی

چ ہ ، ڈنمر منررق ظا

بصنم ، دہعہ منصب

ر منصف

ب ہلصیف رکےن و ا ال ، ا اپم

وصنمہب منصوبہ

وصنمہب دنبی منصوبہ ژوپن

ر ریکن منکرنکیرک

ن م

ایلھکن ںیم ن ا دنےھ 1 منگئی

وہےئ دگوھن ن ا ولیبن

ربمن و ا ال وج ںیم ےس ےلہپ

ا ےہ

طت وک امھگن ںیم 5

ر

ںیم د اسنھن ا وہا وتسن

151

کہ منگوجئی

نما

وھچن

امانن منن

منور

چیب ، د ر ایمن

د ر ایمین ا یلگن منوری ا نگوئی

رجینم منیجر

رکو مہ

مت

ومرٹ و ے موجر وے

ی موجور

ومرٹ ، اگر

وموجد موجود

ا س صا ل موڅھر

دنگے رہچے و ا ال مورعینہ

اھٹیم مورہ

ہ موزہ

ومر

ا موژی

اخرط ںیم الن

موسلمن

املسمن

موسم موسم

انلیھک موشن

ےنلیھک یک ہگج موشن تھان

وچاہ موݜا

لیھک موݜن

ا یئ موݜن دڇھال

امتص

ےلیھکاگ موݜو

ا ب ےلیھک موݜوبہ

مت ولیھک ےگ)عمج( موݜیبہ

152

ولیھک موݜے

ومعق موقع

ومیل مولئی

گ یلھپ موم پھلی

ومن

گ مونگ

ومن

لیک میخ

میدن

دیما ن

دعمہ میدہ

دیمے اک د ر د میدہ تہ شول

دیمے اک انلج میدہ لوݜن

میر

صالمت

ےبا و الد میرت

سنیھب میکھی

لھپ میوہ

لھپ اک انکپ میوہ پچن

ن ےبا افتظ نااتفاقی

ا ا لہ نااہل

ن

ر صق ناج

تسم نجھیل

ک ناڅپ

ا اچن

ا د ن ڈ ہ نادیدہ

ن

ا ر جن نارنج

ن

153

ک نازک

ا ر

ن

ا ک ناس

ن

ا ک رپ ا یلگن ر انھک ناس واژن

ہم انیل ، ن

ر

ا ک ناسعوئی

وھچیٹ ن

دیپا رکےن و ا ال ناشال

الافب

ن

خ ا

ا ناشن

ن

اگبر

ا ناش کھتار

ن

اکم اگبر

ناݜتعوئی

ا ک ےک وسر ا ج

ن

ہ ناکعو

نی کال وہا ح

ن ز ہ د ویا ر ےس ن ا

وبجمر ی 5ن ا اکم 1 ناکم

ہنیک ر انھک 1 نال ہصغ 5

دمنا ر 1 نال ے ےک 5

وھگر

ر ےک ےچین اک ولاہھ ک

ا القئ نالائقہ

ن

نیم نالی بم

دمنا ر ر

ا ف نایہ

ن

رھگ ںیم د ل ہن انگل نتھان

د ا لخ وہ رک نتی

ا 1 نجن

ن

ی

ن ا

ھال انہک ، د ی

ر ا ب

ا 5

وھگر ن

وچبن وک اہوھتن ںیم ا و رپ نجن

ا

ا اھٹن

نجات

اجنب

وجنیم نجومی

154

ا نچھرن

رکن

ا ،ا صا ن

ا ےگ ےلاجن

نخرہ باز

رخنے ن ا ر

ا ھجمس ندو

ن

رنس نرس

اھکےنوک یج اچانہ نرن

ا ن ا ک نژس

ن

ولشا ر ےنہپ ریغب نژنگہ

ریسا ب دشہ افلض ن ا ین 1 نستراوہ

ا و الد 5

ر

با اج

ن

ا نسرن

دنب رپ ا ن ک ہتخت ر اھک وہن

ن ا ین میسقت ےہ سج ےس

ا ےہ

ایک اجن

وسنا ر نسر

رشری نش

ریتا ک نشتی

الف نشن

ن

خ ا

ھ اجو نشی

ن ی ن

ا نݜجن

رم اجن

رم ےئگ) عمج ( نݜجین

نݜن

ا ن

ش

ن

ر ر انھک نظر ساتنط

ن

ا نظر کم بین

رظ اک مک وہن

ےچین ےس نعپھر

ن ا سن نعو

د ن ک نعی

ر

ب

155

نفرت

رفنب

ہشقن نقشہ

نقصن

اصقنن

اکنج نکاح

اکنج اک اھبیئ ، و لیک نکاح برا

دنہمی نکریزی

اکنانل نکھالن

ا ر ںی نگایا

ا ن

ںیم ا رتا نگم

ا نگن

ا ر ن

ا ن

ا نل سرعے

طت ےس وھچن

د ر ن ا نلی

ا نلی رل بین

د ر ن ا یک حطس دنلب وہن

امندنئہ نمائندہ

نمس

امنر

ر ف وج وھگم نمشناج کیرہب وھگم ےک و ہ

ڑپیت ےہ

ا نمن

ےچین وہن

ریغ دیجنسہ اکم رکےن و ا ال نمیلیا

اخہل نن

اخہل یک یٹیب نن ژوئی

ا نخ ننگ

ن

ا نخ اک د ر د ننگ شول

ن

رہن نہر

156

ون نو

ونا ہس نواسہ

ونا یس نواسی

این نواں

ہجنپ نور

این اکم، ا وناھک نوروگارہ

نورانی

ونر ا ین،وخوصبر ب

بیجع نوژن

ونرک نوکر

رہچہ نوکہ

ا ر ا یگض اک ا اہظر نوکہ نوکہ

ن

ونا ن نوم

این نووا

ہ الل نوی مس

نویژن

ا ر ا م، وکسن

اکم ںیم این 1 نی زانال5

ا اجنن

ا نی زانن

اجنن

ا نی مثرار

گنت رکن

تین نیت

یسل نیت

ا نیتین

د ا لخ وہن

ن ا ل اکانٹ نیجن

ا ف ا و ر نیس تھانی

رشم اگہ اک د ر ایمین ن

ہصح

انھٹیب نیشن

157

وجا ر یک لصف ےس افلض نیعئی

وپد و ن ا و ر اھگس وک اکنانل

لیب نیعو

یکین نیکی