ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN SANAL ZORBA/SANAL KURBAN OLMA DURUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Selmin KÖSE 1 Resmiye ÖZDİLEK 2 Pınar DOĞAN 3 Sonay GÖKTAŞ 4 ÖZET Gelişen teknolojinin insanlar üzerinde olumlu etkilerinin yanı sıra olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Günlük hayatta bir iletişim yolu olan akıllı cihazlar ve sosyal hesaplar, özellikle öğrenciler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Sanal ortamda paylaşılan içerikler, bazen kişiye zarar verici kötü niyet ile paylaşılabilmektedir. Sanal zorbalığın internet kullanımının yaygınlaşması ile görülme oranı da artmaktadır. Sanal zorbalıkla baş edebilmek amacıyla bireysel özellikler, göz önüne alınarak değişik perspektiflerden konunun değerlendirilmesi önerilmektedir. Bu bağlamda araştırma; üniversite öğrencilerinin sanal zorba/sanal kurban olma durumlarının incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bir vakıf üniversitesinde öğrenim gören ve gönüllü 600 öğrenci ile yapılan araştırmada, veriler anket formuyla toplanmıştır. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistiklerin yanında ki-kare testi kullanılmıştır. Öğrencilerin 21,55 yaş ortalamasına sahip olduğu, %34,8’inin hemşirelik bölümünde okuduğu, %70,8’inin kadın olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların sanal kurban olma açısından, %51,7’sinin ‘telefon numarasını gizleyerek rahatsız edici konuşma yapma’ durumuna maruz kaldığı görülmüştür. Katılımcıların sanal zorba olma açısından %8,3’ünün ‘Haberi olmaksızın başkasının şifresini kullandığı’ belirlenmiştir. Kadınların ve Hemşirelik bölümünde öğrenim görenlerin sanal kurban olma durumlarının istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Sanal zorba davranışlarda bulunanlara yönelik “empati eğitimi”, sanal kurban olanlara yönelik “atılganlık eğitimi” gibi programlarla sanal zorbalığın olumsuz etkilerinin önlenebileceği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Üniversite öğrencileri, sanal zorba, sanal kurban A RESEARCH ON THE SITUAITON BEING CYBER BULLY / CYBER VICTIM OF UNIVERSITY STUDENTS ABSTRACT Developing technology has positive effects on people as well as negative effects. Smart devices and social accounts, which are a way of communication in daily life, are frequently used by students. Content shared in the virtual environment can sometimes be shared with malicious intentional harm to the person. The rate of virtual bullying increases with the widespread use of the internet. This study was conducted to investigate the situation of being cyber bully / cyber victim of university students. Our study was conducted within April 2015 with 600 students who had accepted to participate voluntarily to the research and were studying in various departments of Foundation University. The data were collected by using a survey which were developed based on the literature knowledge by researchers. The data were analyzed by using chi-square test as well as statistical methods identified It was determined that average age of the students was 21.55, 34,8% of them were nursing students and 70,8% of them were women. When the situation of being cyber victim of participants was considered, it was seen that 51,7% of them had exposed to receive annoying phone calls and phonation from private numbers. 1 Dr.Öğr.Üyesi Biruni Ü., SBF., Hemşirelik B., İstanbul -Türkiye, [email protected]2 Öğr.Gör. Kocaeli Ü., SYO, Ebelik B., Kocaeli-Türkiye, [email protected]3 Dr.Öğr. Üyesi İstanbul Medipol Ü., SBF., Hemşirelik B., İstanbul -Türkiye, [email protected]4 Doç.Dr. Sağlık Bilimleri Ü., Hemşirelik F., İstanbulTürkiye, [email protected]ISSN: 2147 3390 DOI: Year: 2018 Spring Issue:20
17
Embed
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN SANAL ZORBA/SANAL KURBAN … · Sanal zorba davranışlarda bulunanlara yönelik “empati eğitimi”, sanal kurban olanlara yönelik “atılganlık
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN SANAL ZORBA/SANAL KURBAN OLMA
DURUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Selmin KÖSE
1
Resmiye ÖZDİLEK2
Pınar DOĞAN3
Sonay GÖKTAŞ4
ÖZET
Gelişen teknolojinin insanlar üzerinde olumlu etkilerinin yanı sıra olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Günlük
hayatta bir iletişim yolu olan akıllı cihazlar ve sosyal hesaplar, özellikle öğrenciler tarafından sıklıkla
kullanılmaktadır. Sanal ortamda paylaşılan içerikler, bazen kişiye zarar verici kötü niyet ile paylaşılabilmektedir.
Sanal zorbalığın internet kullanımının yaygınlaşması ile görülme oranı da artmaktadır. Sanal zorbalıkla baş
edebilmek amacıyla bireysel özellikler, göz önüne alınarak değişik perspektiflerden konunun değerlendirilmesi
önerilmektedir. Bu bağlamda araştırma; üniversite öğrencilerinin sanal zorba/sanal kurban olma durumlarının
incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bir vakıf üniversitesinde öğrenim gören ve gönüllü 600 öğrenci ile
yapılan araştırmada, veriler anket formuyla toplanmıştır. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistiklerin yanında
ki-kare testi kullanılmıştır. Öğrencilerin 21,55 yaş ortalamasına sahip olduğu, %34,8’inin hemşirelik bölümünde
okuduğu, %70,8’inin kadın olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların sanal kurban olma açısından, %51,7’sinin
‘telefon numarasını gizleyerek rahatsız edici konuşma yapma’ durumuna maruz kaldığı görülmüştür.
Katılımcıların sanal zorba olma açısından %8,3’ünün ‘Haberi olmaksızın başkasının şifresini kullandığı’
belirlenmiştir. Kadınların ve Hemşirelik bölümünde öğrenim görenlerin sanal kurban olma durumlarının
istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Sanal zorba davranışlarda
bulunanlara yönelik “empati eğitimi”, sanal kurban olanlara yönelik “atılganlık eğitimi” gibi programlarla sanal
zorbalığın olumsuz etkilerinin önlenebileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Üniversite öğrencileri, sanal zorba, sanal kurban
A RESEARCH ON THE SITUAITON BEING CYBER BULLY / CYBER VICTIM OF
UNIVERSITY STUDENTS
ABSTRACT
Developing technology has positive effects on people as well as negative effects. Smart devices and social
accounts, which are a way of communication in daily life, are frequently used by students. Content shared in the
virtual environment can sometimes be shared with malicious intentional harm to the person. The rate of virtual
bullying increases with the widespread use of the internet. This study was conducted to investigate the situation
of being cyber bully / cyber victim of university students. Our study was conducted within April 2015 with 600
students who had accepted to participate voluntarily to the research and were studying in various departments of
Foundation University. The data were collected by using a survey which were developed based on the literature
knowledge by researchers. The data were analyzed by using chi-square test as well as statistical methods
identified It was determined that average age of the students was 21.55, 34,8% of them were nursing students
and 70,8% of them were women. When the situation of being cyber victim of participants was considered, it
was seen that 51,7% of them had exposed to receive annoying phone calls and phonation from private numbers.
Gizlice çekilen uygunsuz görüntüleri mesajla, maille başkalarına yollama 22 3,7
Kasıtlı olarak virüslü mail yollama 147 24,5
Birine istemediği halde pornografik mesaj veya mail atıp rahatsız etme 51 8,5
Kişiyi çevrimiçi olduğu bir gruptan dışlama, çıkmaya zorlama 32 5,3
Zarar görmesini istediği kişinin adıyla başkalarına mesaj, mail veya video yollama 33 5,5
Zarar vermeye neden olacak web sayfası hazırlama 30 5,0
Kişisel bilgilerini ve maillerini kendisininmiş gibi kullanma 40 6,7
Kişisel web sitesini ele geçirme ve kasten zarar verme 36 6,0
Mail adresini ele geçirme ve zarar verme 86 14,3
Kişisel bilgisayarını ele geçirme ve dosyalarına kasten zarar verme 31 5,2
İnternet ya da telefon yoluyla ölümcül tehditlerde bulunma 64 10,7
Haberi olmaksızın başka bir kişinin şifresini kullanma 39 6,5
Birinin kullandığı telefon veya bilgisayar modeliyle alay etme 28 4,7
* Birden fazla seçenek işaretlenmiştir.
Katılımcıların sanal zorba olma durumları incelendiğinde, %8,3’ünün ‘Haberi
olmaksızın başka bir kişinin şifresini kullanma’; %5,5’inin ‘mail adresini ele geçirme ve
zarar verme’; %6,3’ü ‘birinin kullandığı telefon veya bilgisayar modeliyle alay etme’;
%4,8’inin ‘Kişisel bilgisayarını ele geçirme ve dosyalarına kasten zarar verme’; %3,5’i
‘telefon numarasını gizleyerek rahatsız edici konuşma yapma ya da sesler çıkarma’
durumunda bulunduğu belirlendi(Tablo 3).
Üniversite Öğrencilerinin Sanal Zorba/Sanal Kurban Olma Durumlarının İncelenmesi
61
Tablo 3. Katılımcıların Sanal Zorba Olma Durumlarının Dağılımı*
Değişkenler* n %
Telefon numarasını gizleyerek rahatsız edici konuşma yapma ya da sesler çıkarma 21 3,5 Cep telefonuyla birilerinin istemediği fotoğraflarını, videosunu çekme 19 3,2 Gizlice çekilen uygunsuz görüntüleri mesajla, maille başkalarına yollama 14 2,3 Kasıtlı olarak virüslü mail yollama 21 3,5 Birine istemediği halde pornografik mesaj veya mail atıp rahatsız etme 13 2,2 Kişiyi çevrimiçi olduğu bir gruptan dışlama, çıkmaya zorlama 17 2,8 Zarar görmesini istediği kişinin adıyla başkalarına mesaj, mail veya video yollama 24 4,0 Kişisel bilgilerini ve maillerini kendisininmiş gibi kullanma 29 4,8 Kişisel web sitesini ele geçirme ve kasten zarar verme 24 4,0 Mail adresini ele geçirme ve zarar verme 33 5,5 Kişisel bilgisayarını ele geçirme ve dosyalarına kasten zarar verme 29 4,8 İnternet ya da telefon yoluyla ölümcül tehditlerde bulunma 16 2,7 Haberi olmaksızın başka bir kişinin şifresini kullanma 50 8,3 Birinin kullandığı telefon veya bilgisayar modeliyle alay etme 38 6,3
* Birden fazla seçenek işaretlenmiştir.
Katılımcıların verdikleri yanıtlar bireysel ve internet kullanım özellikleri ile
sanal zorba/ kurban olma durumları bağlamında değerlendirildiğinde, sınıfı, yaşı,
ailesinin ekonomik durumu, akademik başarısı, yaşadığı yer, internet erişimini sağladığı
yer ve üye olduğu sosyal ağlar ile sanal zorba/kurban olma durumları arasında anlamlı
fark bulunmadı(p>0,005).
Katılımcıların öğrenim gördükleri bölümler bağlamında sanal zorba/kurban olma
durumları ile karşılaştırıldığında, ‘Mail adresini ele geçirme ve zarar verme’ (x2=17,80;
p=0,023) ve ‘Kasıtlı olarak virüslü mail yollama’ durumunu (x2=11,41; p=0,022),
hemşirelik öğrencilerinin daha fazla yaşadığı ve bu bulguların istatistiksel olarak
anlamlı fark yaratacak nitelikte olduğu belirlendi(Tablo 4).
Köse, Özçelik, Doğan, Göktaş
62
Tablo 4. Katılımcıların Sanal Zorba/ Kurban Olma Durumları ile Öğrenim Gördükleri
Bölümlerin Karşılaştırılması
Değişken Bölüm Bana yapıldı Ben yaptım
x 2
p
n %a n %a
x 2= 17,80 p= 0,023*
Mail adresini ele geçirme
ve zarar verme Hemşirelik 40 46,5 10 27,8
Ebelik 6 7 7 19,4
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon 21 24,4 4 11,1
Beslenme ve Diyetetik 11 12,8 4 11,1
Bilgisayar Mühendisliği 8 9,3 11 30,6
Kasıtlı olarak virüslü mail
yollama
Hemşirelik 61 41,5 4 18,2
x 2= 11,41 p=0,022*
Ebelik 12 8,2 4 18,2
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon 31 21,1 3 13,6
Beslenme ve Diyetetik 19 12,9 2 9,1
Bilgisayar Mühendisliği 24 16,3 9 40,9
a Satır yüzdesi alınmıştır
*p<0,05
Çalışmaya katılan kişilerin cinsiyet bağlamında sanal zorba/kurban olma