Μπίτσης Χρίστος Εργασία στα πλαίσια της επιμόρφωσης στο ΠΑΚΕ Μακεδονίας Διδάσκων: Καψάλης Αχιλλέας (για την ενότητα 7) Θέμα: «ICT4T (ICT Training for Trainers): Ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτών, με έμφαση στην κατανόηση των αναγκών των ηλικιωμένων ατόμων για εκπαίδευση στις ΤΠΕ»
23
Embed
Μπίτσης Χρίστος - WordPress.com · Web viewΟ μέσος όρος εξοικείωσης και ικανότητας χρήσης των ΤΠΕ σε αυτήν την
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Μπίτσης Χρίστος
Εργασία στα πλαίσια της επιμόρφωσης
στο ΠΑΚΕ Μακεδονίας
Διδάσκων: Καψάλης Αχιλλέας
(για την ενότητα 7)
Θέμα:
«ICT4T (ICT Training for Trainers): Ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτών, με έμφαση στην κατανόηση των αναγκών των ηλικιωμένων ατόμων για εκπαίδευση
στις ΤΠΕ»
Σύντομη περιγραφή προγράμματος ICT4T
Ο στόχος του προγράμματος ήταν να συμβάλει στην αναβάθμιση της ενσωμά-
τωσης των νέων τεχνολογιών στην κοινωνία προς όφελος των ηλικιωμένων ατόμων,
λαμβάνοντας υπόψη τις συγκεκριμένες ανάγκες τους έτσι ώστε να μπορέσουν να
απολαύσουν τα οφέλη των νέων τεχνολογιών. Το έργο εστίαζε στη διευκόλυνση των
εκπαιδευτών και των οργανισμών κατάρτισης στην Ευρώπη στο να σχεδιάσουν τα
ειδικά προγράμματα για την κατάρτιση των ηλικιωμένων πολιτών με την στήριξη των
νέων τεχνολογιών, και την ανάπτυξη των μέσων και σχεδίων ηλεκτρονικής μάθησης.
Αυτό βασίστηκε στα κατάλληλα παιδαγωγικά πρότυπα και στις αρχές μάθησης «Σχέ-
διο-για-Όλους». Το πρόγραμμα σκόπευε να παράσχει τις πιο προσιτές λύσεις και να
συμβάλει στη συμπερίληψη των ηλικιωμένων, να συγκεντρώσει τη γνώση και την
εμπειρία προκειμένου να επιτευχθούν οι συγκεκριμένες καινοτόμες εκβάσεις, να
εφαρμόσει πιλοτικά σχέδια και να παράγει διδακτικό υλικό υψηλής ποιότητας.
Στον πυρήνα του προγράμματος ήταν η ανάπτυξη ενός εκπαιδευτικού μαθήμα-
τος καλύπτοντας τις ψηφιακές ανάγκες βασικής εκπαίδευσης υπό την έννοια της
ανάπτυξης των σχετικών ειδικοτήτων και της ενίσχυσης των στρατηγικών σχεδια-
σμού.
Επιπλέον, θα παρείχε την κατάρτιση σε «Σχέδιο-για-Όλους», προκειμένου να
υποστηριχθούν οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί και οι εκπαιδευτές για να σχεδιάσουν κα-
λύτερα υποστηριζόμενες από τις νέες τεχνολογίες σειρές μαθημάτων για τους ηλικι-
ωμένους σύμφωνα με τα υπάρχοντα ερευνητικά αποτελέσματα.
Άλλοι βασικοί στόχοι περιελάμβαναν τα εξής: Ανάπτυξη κατάλληλων νέων παι-
δαγωγικών προτύπων και σχεδίων μαθημάτων που χρησιμοποιούν κορυφαίας τε-
χνολογίας ηλεκτρονική μάθηση, ανάπτυξη υλικού κατάρτισης, παροχή κατάρτισης σε
εκπαιδευτικούς, αξιολόγηση, δοκιμή, συζήτηση και διάδοση των παιδαγωγικών προ-
τύπων, των σχεδίων μαθημάτων και του υλικού σειράς μαθημάτων στην Ευρώπη σε
ινστιτούτα κατάρτισης, σε εκπαιδευτές και σε ηλικιωμένους μαθητευόμενους.
Η διάρκεια του προγράμματος ήταν από την 1.10.2006 έως τις 30.9.2008
ICT4T – ΤΟ ΕΡΓΟ
Θεωρητικά
Οι δημογραφικές αλλαγές και η αυξανόμενη σημασία της δια βίου μάθησης ώστε
να υποστηρίξει την απασχολησιμότητα του, όλο και μεγαλύτερου σε ηλικία, εργατικού
δυναμικού, απαιτούν την εξέταση των μαθησιακών προγραμμάτων που σχεδιάζο-
νται, σύμφωνα με τις ειδικές ανάγκες των μεγαλύτερων σε ηλικία εκπαιδευόμενων.
Στο πλαίσιο αυτό, φαίνεται πως θα υπάρξει μια γόνιμη πορεία, ιδιαίτερα με τη χρήση
των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας, για την κατάρτιση των ενήλι-
κων μαθητών. Η προσέγγιση που βασίζεται στην αυτο-καθοδηγούμενη μάθηση και
εστιάζει σε δραστηριότητες που επικεντρώνονται στην συνεργασία μεταξύ των εκ-
παιδευόμενων γίνεται πολύ πιο εύκολα αποδεκτή από τους ενήλικες εκπαιδευόμε-
νους. Η πρακτική εμπειρία που αποκτήθηκε στο πλαίσιο του έργου ICT4T δείχνει ότι
τα Συστήματα Διαχείρισης της Μάθησης (Learning Management Systems) όπως το
Moodle, προσφέρουν έναν αριθμό εργαλείων που μπορούν να υποστηρίξουν μια
μαθησιακή προσέγγιση που αρμόζει σε ηλικιωμένους εκπαιδευόμενους, εάν προ-
σαρμοστούν στις ανάγκες της ομάδας, από μια διδακτική και προσανατολισμένη στην
εύκολη χρήση σκοπιά.
Πλαίσιο του προγράμματος Η δομή της ευρωπαϊκής κοινωνίας υπόκειται σε δημογραφικές αλλαγές. Λόγω
της αύξησης της πιθανής διάρκειας ζωής και της μείωσης του ποσοστού γεννήσεων,
η μέση ηλικία του πληθυσμού της Ευρώπης αυξάνεται σταθερά. Ειδικά η ηλικιακή
ομάδα από 65 και άνω θα αυξηθεί κατά τα επόμενα 20 χρόνια (Ευρωπαϊκή Επι-
τροπή, 2005). Αυτή η εξέλιξη έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της μέσης ηλικίας του
εργατικού δυναμικού και η δια βίου μάθηση φαίνεται να είναι απαραίτητη ώστε να δι-
ατηρηθεί η ικανότητα απασχόλησης των ηλικιωμένων πολιτών (Ομοσπονδιακό
Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας - Γερμανία). Στο πλαίσιο του Προγράμματος Διά
Βίου Μάθησης που ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η χρήση των Τεχνολο-
γιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) προωθείται ως παράγοντας για
τη διευκόλυνση της συνεχούς κατάρτισης και εκπαίδευσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
2008). Στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες των ηλικιωμέ-
νων, ο σχεδιασμός υποστηρικτικών μαθησιακών σεναρίων βασισμένων στις ΤΠΕ
είναι μια πρόκληση η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί από τους εκπαιδευτές και τα
εκπαιδευτικά ιδρύματα σε όλη την Ευρώπη.
Το έργο ICT4T (http://www.ict4t.net, χρηματοδοτούμενο από το Πρόγραμμα
Socrates Grundtvig της Ευρωπαϊκής Ένωσης), στοχεύει στην υποστήριξη και την
ανάπτυξη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των εκπαιδευτών που εργάζονται στον
τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων, χρησιμοποιώντας ΤΠΕ. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο
του έργου ICT4T σχεδιάστηκε μία σειρά μαθημάτων online, για την επιμόρφωση των
εκπαιδευτών ώστε να καταδείξει την κατάλληλη χρήση των ΤΠΕ σε ότι αφορά στην
εκπαίδευση της ομάδας – στόχου (ηλικιωμένοι). Με τη συμμετοχή στα online μαθή-
ματα, οι εκπαιδευτές έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν πρακτική εμπειρία στον εκ-
παιδευτικό σχεδιασμό βασισμένο στις ΤΠΕ που να αφορά τη συγκεκριμένη ομάδα
στόχο. Γνωρίζοντας ότι η ομάδα στόχος των ηλικιωμένων εκπαιδευόμενων μπορεί να
είναι ανομοιογενής, οι 8 ενότητες του προγράμματος καλύπτουν θέματα όπως η δι-
αδικτυακή προσβασιμότητα, η βασική θεωρία μάθησης, εργαλεία των ΤΠΕ για τη μά-
θηση και τις αντίστοιχες δραστηριότητες μάθησης, καθώς και ο ρόλος των διδασκό-
ντων. Το πρόγραμμα κλείνει με μια σειρά μαθημάτων όπου οι ομάδες των συμμετε-
χόντων σχεδιάζουν τα δικά τους προγράμματα για ηλικιωμένους εφαρμόζοντας στην
πράξη αυτά που έμαθαν στις προηγούμενες ενότητες του προγράμματος.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ICT4T προσφέρθηκε σαν μια online σειρά μαθη-
μάτων τρεις φορές, μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου του 2008. Συνολικά περίπου 50 εκ-
παιδευτές και εμπειρογνώμονες από όλη την Ευρώπη που εργάζονται στην εκπαί-
δευση ενηλίκων έλαβαν μέρος στα μαθήματα. Αν και οι περισσότεροι συμμετέχοντες
στο πρόγραμμα ήταν νεώτεροι, κάποιοι ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα 50 και άνω.
Παιδαγωγική προσέγγιση για την κατάρτιση ηλικιωμέ-νων εκπαιδευόμενων
Τα χαρακτηριστικά της ομάδας στην οποία στοχεύει το πρόγραμμαΗ ομάδα των ηλικιωμένων μαθητών μπορεί να θεωρηθεί εξαιρετικά ετερογενής.
Γενικοί ορισμοί που χρησιμοποιούν τον όρο 50 + περιλαμβάνουν πολλές ηλικιακές
ομάδες, με ποικιλία από προσωπικά ενδιαφέροντα, ικανότητες, φυσική κατάσταση,
συνθήκες ζωής και κίνητρα για μάθηση. Η ανομοιομορφία αυτή απαιτεί έναν ευέλικτο
σχεδιασμό των επιμορφωτικών προγραμμάτων για αυτή την ηλικιακή ομάδα. Σε κάθε
περίπτωση, οι προηγούμενες γνώσεις των μαθητών και η δημιουργία κατάλληλης
σύνδεσης με τις εμπειρίες τους πρέπει να ληφθούν υπόψη στον σχεδιασμό παιδα-
γωγικών προσεγγίσεων κατάλληλων για την εκπαίδευσή τους.
Σε ότι αφορά στην εξοικείωση στη χρήση των ΤΠΕ, μπορεί να γίνει αντιληπτή
μια αλλαγή η οποία συμβαίνει στην ομάδα των πολιτών ηλικίας 50 και άνω. Ο μέσος
όρος εξοικείωσης και ικανότητας χρήσης των ΤΠΕ σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα αυ-
ξάνεται σταθερά, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι με εμπειρία στις ΤΠΕ είτε
λόγω του επαγγέλματός τους, είτε από προγράμματα επιμόρφωσης περνούν το όριο
των 50. Ωστόσο, τα στατιστικά στοιχεία από τη Γερμανία για τη χρήση του Internet
(TNS Infratest & Initiative D21, 2007) δείχνουν ότι ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 50
και άνω που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, για οποιοδήποτε λόγο και ανεξάρτητα από
οποιαδήποτε περιοχή, εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερος σε σχέση με τους
νεότερους ενήλικες. Ενώ το 77,1% της ηλικιακής ομάδας των 30-49 χρησιμοποιού-
σαν το Διαδίκτυο το 2007, μόνο το 35,4% της ηλικιακής ομάδας των 50 και άνω έκα-
ναν το ίδιο στη Γερμανία. Μια περαιτέρω διαίρεση της ομάδας των 50 και άνω δεί-
χνει, ωστόσο, ότι το 58,3% των ατόμων ηλικίας 50-59, το 35,5% των ατόμων ηλικίας
60-69 και μόνο το 13,2% των ατόμων ηλικίας 70 και άνω ήταν χρήστες του διαδι -
κτύου (TNS Infratest & Initiative D21, 2007). Το στοιχείο αυτό τονίζει την ανομοιογέ-
νεια της ηλικιακής ομάδας των 50 και άνω όσον αφορά τη χρήση του Διαδικτύου και
ουσιαστικά προτείνει ότι θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί κατά τη λήψη γενικών
υποθέσεων για μια τόσο μεγάλη ομάδα ανθρώπων.
Παιδαγωγική προσέγγισηΟι ακόλουθες πτυχές διαμόρφωσαν την εννοιολογική βάση για την παιδαγωγική
προσέγγιση του εκπαιδευτικού προγράμματος επιμόρφωσης των εκπαιδευτών
ICT4T. Υποδεικνύουν μια σειρά από στοιχεία που θεωρούνται επιτυχημένα στη μά-
θηση των ηλικιωμένων (Kearney, 2007):
• Αυτοκαθοδηγούμενη μάθηση: Οι μαθησιακές δομές πρέπει να είναι αρκετά
ευέλικτες ώστε να επιτρέπουν στους ηλικιωμένους μαθητές να «θέσουν τα δικά τους
θέματα στα πλαίσια της επιμόρφωσης» και οι εκπαιδευτές πρέπει να έχουν την ικα-
νότητα να υποστηρίξουν τους εκπαιδευόμενους ώστε να γίνουν ικανοί να διαχειρι-
στούν τους μαθησιακούς τους στόχους.
• Συμμετοχή στον σχεδιασμό των μαθημάτων: Οι ηλικιωμένοι μαθητές γενικά
γνωρίζουν πολύ καλά τους δικούς τους στόχους μάθησης, και με την ενεργό τους
συμμετοχή στη διαδικασία σχεδιασμού του προγράμματος, τα μαθήματα μπορούν να
προσαρμοστούν στις απαιτήσεις και τις προσδοκίες τους.
• Η άτυπη μάθηση: Οι μαθησιακές διαδικασίες οι οποίες δεν έχουν προγραμμα-
τιστεί και βασίζονται σε μια μάλλον αυθόρμητη προσέγγιση τυγχάνουν πολύ πιο συ-
χνά θερμής υποδοχής από τους ηλικιωμένους εκπαιδευόμενους, παρά οι μαθησιακές
διαδικασίες οι οποίες έχουν αυστηρά δομηθεί εκ των προτέρων.
• Δραστηριότητες προβληματισμού: Οι δραστηριότητες προβληματισμού και ει-
δικά εκείνες οι οποίες απαιτούν συνεργασία και αλληλεπίδραση με άλλους εκπαι-
δευόμενους, θεωρούνται ιδιαίτερα θετικές από τους ηλικιωμένους εκπαιδευόμενους
επειδή τους δίνουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν τον δικό τους τρόπο κατανόη-
σης των θεμάτων που τους απασχολούν στα πλαίσια μιας επιμόρφωσης.
• Ενεργητική μάθηση: Η εκμάθηση που βασίζεται στην αντιμετώπιση προβλημά-
των στα πλαίσια μιας διδασκαλίας, είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη από ηλικιωμένους
εκπαιδευόμενους. Η μάθηση στην πράξη αποτελεί μια εποικοδομητική μαθησιακή
εμπειρία για αυτούς.
Αυτή η παιδαγωγική προσέγγιση για την κατάρτιση των εκπαιδευόμενων μεγα-
λύτερης ηλικίας δείχνει ορισμένα χαρακτηριστικά σημεία, τα οποία πρέπει να ληφ-
θούν υπόψη όταν σχεδιάζονται σενάρια μάθησης σύμφωνα με τις ανάγκες αυτών
των ατόμων. Έχει ουσιαστική σημασία να υπάρχει μια εγγενής ευελιξία στη διαδικα-
σία μάθησης καθώς και να δοθούν οι ευκαιρίες στους εκπαιδευόμενους να καθορί-
ζουν το δικό τους «μονοπάτι μάθησης» κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Ένα
παράδειγμα της ευελιξίας αυτής, θα ήταν η παροχή διαφορετικών προσεγγίσεων
στον ίδιο μαθησιακό περιεχόμενο, π.χ. από την άποψη του επιπέδου πολυπλοκότη-
τας. Οι εργασίες θα πρέπει να απαιτούν την ενεργό συμμετοχή, και οι διαδικασίες
μάθησης πρέπει να βασίζονται στην αλληλεπίδραση μεταξύ των εκπαιδευόμενων. Οι
Held et al. (2006) αναφέρονται σε αυτό το πλαίσιο για την εφαρμογή των κοινωνικο-
εποικοδομιστικών και άτυπων προσεγγίσεων μάθησης, συμπεριλαμβανομένων και
των διαδικασιών συνεχούς ανατροφοδότησης ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν
να υποστηρίξουν την αυτο-καθοδηγούμενη μάθηση. Επιπρόσθετα, οι συγγραφείς
επισημαίνουν τη σημασία της παροχής μικρών τμημάτων μαθησιακού περιεχομένου,
παρέχοντας δυνατότητα να δοκιμαστεί με ενεργό τρόπο το τι πρέπει τελικά να μα-
θευτεί, λαμβάνοντας υπόψη τις υπάρχουσες εμπειρίες και γνώσεις των εκπαιδευόμε-
νων.
Η έννοια της συλλογικής δόμησης της γνώσης, λαμβάνει υπόψη τόσο την αλλη-
λεπίδραση μεταξύ των συμμετεχόντων όσο και τη σημασία της εμπειρίας τους, και
μπορεί συνεπώς να θεωρηθεί κατάλληλη για την εκπαίδευση ηλικιωμένων. Οι
Fischer, Bruhn, Gräsel και Mandl (2000) επισημαίνουν ότι η έρευνα στον τομέα αυτό,
αναφέρεται στη δόμηση της συνεργατικής γνώσης που αποτελεί την κεντρική πτυχή
της συνεργατικής μάθησης, σε αντίθεση με τις ατομικές προσεγγίσεις στην εκμάθηση.
Μέσω της συζήτησης για ένα θέμα από διαφορετικές οπτικές γωνίες - με βάση τις
γνώσεις και εμπειρίες των εκπαιδευόμενων - μια προηγμένη επίλυση ενός προβλή-
ματος βρίσκεται συνεργατικά.
Αυτές οι ιδέες στηρίζουν επίσης την έννοια των «κοινοτήτων που χτίζουν τη
γνώση» που εισήγαγαν οι Scardamalia & Bereiter (1994) στο πλαίσιο της εκπαίδευ-
σης που βασίζεται στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η έννοια αυτή αναφέρεται σε
ομάδες ανθρώπων που ενεργά παράγουν νέα γνώση μέσα από μια κοινωνική και
συνεργατική διαδικασία, με το αποτέλεσμα να είναι κάτι περισσότερο από μια απλή
ενοποίηση των επιμέρους γνώσεων του καθενός. Ο σχετικός λόγος για το «χτίσιμο
της γνώσης» προκύπτει μέσα από την αντιμετώπιση προβλημάτων, έχει επικεντρω-
θεί στην συλλογική γνώση και κατανόηση, και λαμβάνει υπόψη την ευρύτερη κοινό-
τητα της γνώσης.
Παρακάτω, η εφαρμογή αυτής της παιδαγωγικής προσέγγισης θα εξεταστεί στο
πλαίσιο του εκπαιδευτικού σχεδιασμού με βάση τις ΤΠΕ. Το επόμενο κεφάλαιο βασί-
ζεται στην πρακτική εμπειρία, που αποκτήθηκε κατά την εφαρμογή της περιγραφόμε-
νης προσέγγισης, στα μαθήματα που έγιναν κατά τη διάρκεια του προγράμματος
ICT4T.
Εφαρμογή της παιδαγωγικής προσέγγισης στο σχεδι-ασμό σεναρίων εκμάθησης, με βάση τις ΤΠΕ
Ενώ η προαναφερθείσα παιδαγωγική προσέγγιση μπορεί να εφαρμοστεί στην
εκπαίδευση ενηλίκων γενικά, η χρήση των ΤΠΕ στη εκπαίδευση ηλικιωμένων απαιτεί
την εξέταση πρόσθετων πτυχών κατά τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό. Η κεντρική ιδέα
πίσω από το πρόγραμμα ICT4T είναι να επιτρέψει στους εκπαιδευτές, να έχουν μια
«από πρώτο χέρι» εμπειρία σχετικά με τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις με βάση τις
ΤΠΕ, για την κατάλληλη κατάρτιση των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας. Κατά τη διάρ-
κεια μιας σειράς μαθημάτων online, οι εκπαιδευτές έζησαν αυτήν την εμπειρία από τη
μεριά του εκπαιδευόμενου (π.χ. μέσα από δραστηριότητες προσομοίωσης) και ακο-
λούθησαν σχετικές συζητήσεις με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες και τους επόπτες.
Συνήθως, η χρήση των ΤΠΕ στα σενάρια μάθησης πρέπει να είναι συναφής με
τις δραστηριότητες, καθώς και να παρέχει μια βελτίωση σε σύγκριση με την εκμά-
θηση χωρίς τη χρήση των ΤΠΕ. Ωστόσο, για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ο παρά-
γοντας αυτός είναι ακόμη πιο σημαντικός από τα άλλα πλεονεκτήματα που μπορούν
να προσφέρουν προσεκτικά σχεδιασμένα σενάρια μάθησης με βάση τις ΤΠΕ, π.χ. η
βελτιωμένη πρόσβαση σε ευκαιρίες μάθησης, ανεξάρτητα από χρονικούς και γεω-
γραφικούς περιορισμούς (Kearney, 2007). Σύμφωνα με τους Ala-Mutka & Punie
(2008) η εφαρμογή των ΤΠΕ στη μάθηση μπορεί να βελτιώσει την ευελιξία της μάθη-
σης και παρέχει δυνατότητες για την αλληλεπίδραση και το μοίρασμα της γνώσης,
οπότε προτιμάται από ηλικιωμένους εκπαιδευόμενους, ειδικά αν μάθηση αναφέρεται
στην καθημερινή ζωή τους.
Στο πλαίσιο του έργου ICT4T χρησιμοποιήθηκε το ανοιχτού κώδικα Σύστημα Δι-
αχείρισης της Μάθησης Moodle (http://moodle.org) για την υλοποίηση του προγράμ-
ματος στο διαδίκτυο . Ο κύριος λόγος για την επιλογή του Moodle - πέρα από το γε-
γονός ότι είναι Ελεύθερο Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα με μια μεγάλη κοινότητα χρη-
στών - ήταν η ιδέα ότι το Σύστημα Διαχείρισης της Μάθησης (LMS) βασίζεται σε με-
γάλο βαθμό σε μια συνεργατική προσέγγιση προς την μάθηση, που εκφράζεται και
μέσα από τα βασικά εργαλεία μάθησης του Συστήματος Διαχείρισης της Μάθησης
Moodle (Dougiamas & Taylor, 2003; Höbarth, 2007). Επιπλέον, το περιβάλλον του
προγράμματος πληροί τις βασικές προδιαγραφές της προσβασιμότητας στο διαδί-