یداش یسانشناورdl.parsbook.com/server3/uploads/ravanshenasi-shadi.pdf8 .دوب هدناشوپ ار ریگبآ یبآ لبنس لاماک زیچ یداش بلاقنا نیا

1

روانشناسی شادی

بابک وزیری

دارای تحصیلات آکادمیک روانشناسی مثبت گرا

2

مشکلات مردم متمرکز شدهاساساً بر یروانشناس دیدر صد سال گذشته مطالعات جد

بود:

یجانیاختلالات ه،

یروان یها یماریب،

یروح یها بیآس،

یت عصباختلالا،

یشیروانپر،

یوسواس فکر،

جنون

، دتهابه عا یبیبود و به طرز عج تیبشر کیجنبه تار یکه اساساً درباره بررس رهیو غ

یتوجه کم کردند،یم تیتر و سرشت بهتر ما را تقو لیاص زیکه غرا یراتیا تاثی هاهیرو

شده بود.

3

ایدلفلایروانشناس اهل ف کی ۱۹۹۰ . در اواخر دههستمیقرن ب یانیپا یتا سال ها البته

به ذهنش خطور کرد: یفکر گمنیسل نیبه نام مارت

از نبود غم و اندوه باشد؟ شتریب یزیچ قتاًیحق یاگر شاد شودیچه م“

بر یتمرکز بر نکات منف یکه به جا میداشت یاز روانشناس یاگر ما نوع شدیم چه

گمنی. سلدیریدر نظر بگ یهمچون سنبل آبرا دهیا نیکرد؟ ا ینکات مثبت تمرکز م

4

گریآن را با چند نفر د زیگذاشت و او ن انیاز همکارانش در م یکیرا با هینظر نیا

نیو باهوش تر نینفر از بهتر ۲۰گروه کوچک سپس حدود نیمطرح کرد. ا

یبه جنبش خود دعوت کردند. آنها برا وستنیپ یپژوهشگران جوان کشور را برا

نیرا آغاز کردند. شش ماه بعد، ا یقاتیبودجه تحق یآورشان، جمع هینظر یریگیپ

با حضور هزاران روانشناس از سراسر کشور مطرح کرد. یشیرا در هما هینظر

دیجد یهااز پژوهش یدلار در انبوه هاونیلیم ک،یو ستیقرن ب لیاوا تا

دیملاً جدو شاخه کا شد یراه انداز یالملل نیشد، انجمن ها و مجلات ب یگذارهیسرما

متولد شد. یاز علم روانشناس

هیودر حال وقوع است در ژان یزیبردند که چه چ یدر اواسط همان دهه عموم مردم پ

جلدش یموضوع اختصاص داد و بر رو نیاش را به ا یعنوان اصل میتامجله ۲۰۰۵

نوشت :

”یعلم شاد”

5

.شناسندیمثبت گرا م یناسبا روانش زیاز هر چ شیرا ب گمنیسل نیمارت

با اصطلاح را نیممکن است ا ستند،یمثبت گرا آشنا ن یکه با مفهوم روانشناس یکسان

رار ق دیمورد تاک یزشیانگ یهااز آموزش یاریتفکر مثبت که در بس ای یشیمثبت اند

فرض کنند. کسانی رد،یگیم

هیو بر پا یعلم یروانشناس یهارمجموعهیاز ز یکیمثبت گرا، یروانشناس اما

بار توسط نینخست ،یو رسم یکه به صورت جد یاگسترده است. حوزه قاتیتحق

مورد توجه قرار گرفته است. گمنیسل نیمارت

شیبروانشناسان معاصر دانست. او نیاز بزرگتر یکیرا بتوان گمنیسل نیمارت دیشا

صاص داده است. اخت یاز پنج دهه از عمر خود را به مطالعه در حوزه روانشناس

:کندیم میتقس یاصل یرا به دو حوزه یدانش روانشناس گمنیسل

6

به هایماریو ب مارانیشناخت ب یاست که برا یاز روانشناس یارمجموعهیاول، ز بخش

از آن نام برده Abnormal Psychologyو معمولاً با عنوان شودیکار گرفته م

بهتر یزندگ یسالم برا یبه انسانها کوشدیاست که م یمباحث . بخش دوم،شودیم

و آن تلاش کرده تیو تثب جیترو یبرا گمنیسل نیکه مارت یاکمک کند. همان حوزه

.شودیشناخته م Positive Psychologyبه نام

ط عمر خود را فق ر،یاخ یدهه ها یط یکرده است که روانشناس دیبارها تاک گمنیسل

وم کمتر مورد توجه قرار گرفته است.به حوزه نخست اختصاص داده و حوزه د

.گذردیمثبت گرا هنوز جوان است و حدود دو دهه از تولد آن م یروانشناس

را موضوع مطالعه خود قرار مارانیکه ب یروانشناس یعلم بر خلاف نگرش سنت نیا

هستند تیرشد و موفق ،یخوشحال یرا که در پ یسالم یتلاش دارد انسانها داد،یم

خود قرار دهد.مورد توجه

را شناخت ریسال اخ ستیدر ب یدستاورد روانشناس نیمهم تر گمنیسل نیمارت

داندیفکر کردن خود م وهیش رییانسانها در تغ ییتوانا

یشیمثبت گرا را با تفکر مثبت )مثبت اند یکه روانشناس میتوجه داشته باش نیبنابرا

.میرینگ نظر در معنا هم( …و قانون جذب و

7

یبرا یارزشمند علم قاتیاز تحق یفیو توص یعلم یمثبت، نگاه یه روانشناسک چرا

مثبت و جذاب ییها هیصرفاً توص یشیانسانها است و مثبت اند یزندگ تیفیبهبود ک

.نهیزم نیدر ا

یحوزه ها، حرف ها ین است در برخها فرق دارد، ممکاست اگر چه روش یهیبد البته

هم وجود داشته باشد. یمشترک

بت مث یدرباره روانشناس یدوره آموزش کیاز دانشگاه هاروارد یسال بعد، پروفسور

د کلاس هاروار نیدانشجو با شرکت در آن دوره آن را به بزرگ تر ۸۵۵ارائه داد و

تر شرکت بر ۱۰۰مدارس، یها ستمیبودند. س دهش زدهجانیکردند. مجلات ه لیتبد

را یشنهادیموضوع شدند. دولت پ نیوب امتحده همه مجذ الاتیفورچون و ارتش ا

”یلمناخالص یشاد” یناخالص داخل دیو تول یناخالص مل دیمطرح کرد تا در کنار تول

ه ک ینزما ۲۰۱۰شود. در سال یریسلامت کشور اندازه گ یبرا یاریبه مثابه مع زین

ارائه“به نام یعامل زاپوس خاطرات کسب و کارش را در کتاب ریمد هیهس یتون

در مقام مزیتا ورکیوین یها نیکتاب در فهرست پرفروش تر نیمنتشر کرد، ا ”یشاد

ماند. یفهرست باق نیدر صدر ا یهفته متوال ۲۷اول قرار گرفت و تا

8

را پوشانده بود. ریآبگ یسنبل آب

کاملاً زیچ یانقلاب شاد نیا یشد از جهت یباعث درک کامل شاد یبعد یها یریگیپ

ال سبود که صدها یگریعلم برگرفته از انقلاب د نیتمام ا یریود. به تعبنب یدیجد

ه ک یهنگام ن،یفرانکل نیبود. در واقع توماس جفرسون و بنجام وستهیقبل به وقوع پ

بشر را مشخص کرده بودند به آن اشاره لمحق مس ۳ کایاستقلال آمر هیدر اعلام

نیا یبر رو یانسانها به موجب زندگ از ما کیکرده بودند. آنها نوشته بودند که هر

( دارد. ی)شاد یخوشبخت یو جستجو یآزاد یحق زندگ اره،یس

9

ریسه حق مسلم را چگونه تفس نیا یامروز تیاست که شما در وضع نیحالا موضوع ا

د؟یکن یم

بهره دیشماست هرچه تن درست تر باش یو تندرست یسلامت یبه معن یزندگ

ا بهر یتر یطولان ینه تنها امکان زندگ شتریب یبرد. سلامت دیخواه یاز زندگ یشتریب

یندگزتا در همه آن روزها بهتر دهدیبه شما م زیامکان را ن نیدهد، بلکه ا یشما م

.دیکن

تیوضع دی. اگر اجازه دهردیگیمآفتاب را یاست که جلو یمانند ابر یناخوش

نکهیا فرض با –. در جهان امروز دیبر ینم یبهره ا یشما بدتر شود، از زندگ یتندرست

یتحت فشار هستند زندگ یاسیکه به لحاظ س یگریمناطق د ای یدر کره شمال

است. یدر امور مال یآزاد یبه معن یآزاد – دیکنینم

یابر یمال ی. سلامتدیکنینم یآزادانه زندگ د،ینک تیریپولتان را مد دیاگر شما نتوان

، اهداف رفتن به دنبال ق،یدنبال کردن علا یبرا یآورد، آزاد یمبه ارمغان یتان آزاد

.یزندگ یبه آمال و آرزوها دنیپرورش مهارتها و استعدادها و تحقق بخش

10

ست؟یچ یشاد یجستجو

طیخواستند مح یم ییکایپژوهش آمر نیا انگذارانیاست. بن یمهم اریسوال بس نیا

ه ب شانیراکه ب یزیهر چ ای یکه افراد بتوانند به دنبال شادرا فراهم کنند یانهیو زم

نیرا تضم یاست بروند. آنها تلاش نکردند که خود شاد یصلح و آرامش نسب یمعنا

ض شان در معر یآزاد نکهیکه افراد بدون ا ردندرا فراهم ک یکنند. بلکه فقط مکان

.داشته باشند یشتریمجال ب یشاد بیتعق یبرا رد،یخطر قرار گ

یاست که برا ینیانجام داد درک مراحل مع گمنیسل یکه انقلاب شاد یزیچ

است که نیبردند ا یلازم است. آنچه روانشناسان مثبت گرا به آن پ یشاد یجستجو

که در ستین یزیچ یباشند. شاد شیکه افراد در جستجو ستین یبزرگ زیچ یشاد

رف طرف و آن ط نیا یجانیه ای یانرو یسفر اکتشاف یباشد و افراد مانند نوع رونیب

بروند تا آن را به دست آورند.

چشمان شماست. یجلو قایدق یشاد

11

ای. دیدهیاست که انجام م یزیبلکه چ د،یکه آن را جستجو کن ستین یزیچ یشاد

ی. کارهادیدهیاست که انجامشان م یادیز اریبس یکارها یشاد نکهیتر ا قیدق

در ای دیده یکه هر روز انجام م یساده ا یکارها قت،یحق. در ادیز اریکوچک بس

.دیده یباشد که هر روز انجام نم یساده ا یکارها ستممکن ا ،یموارد

12

بوده است: نهایا یدرباره شاد یعلم یپژوهش ها جهیسال گذشته نت ۱۵ در

شود ینم یناش یخوش شانس ایفرصت کیاز ژنت یشاد .۱

دارد یبستگ طیبه شرا میکنیاز آنچه ما تصور مکمتر اریبس یشاد .۲

ستیدستاورد بزرگ و دور از دسترس ن ای دادیرو کی جهینت یشاد .۳

که هر روز دیآ یبه وجود م یساده و آسان یبا انجام دادن کارها یشاد .4

میده یانجامشان م

دیآ یساده و آسان روزمره به وجود م یبا انجام ندادن آن کارها یناخشنود

حساس اریبس خیکه در مورد تار یخطر دلخور کردن افراد دنیبا به جان خر نیبنابرا

و با اضافه کردن چند میکن یآن سند مورد احترام را دستکار دیهستند اجازه ده

13

نگونهیرا ا تیاز موفق مان فیتعر دیاجازه ده میکن یرا به روز رسان هیانیب نیکلمه ا

: میکن انیب

(،ی)سلامت یزندگ

.ی( و درک شادیو استقلال مال ی)آزاد یادآز

کی ایعمارت مجلل کی دنیخر ،ییسابقه بخت آزمامبا برنده شدن یدر ک شاد

شخص کیشدن به لیتبد ترانه،یمد یکوچ کردن به مناطق ساحل ،ینیلامبورگ

.شودیمحقق نم نمایستاره س کیازدواج با ایپولدار و مشهور

ا بنه گران،ید یها دیو نه با تمج شودیبزرگ حاصل م یدهانه با دستاور یشاد درک

ریزرا تانیخارق العاده که زندگ یخوش شانس کیجادوگر و نه با یداشتن مادر بزرگ

ا زه آنهساده و انجام دادن هر رو یکارها یبا انجام دادن بعض ی. درک شادکندیو رو م

.شودیمحقق م

14

دیآ یم یشاد ابتدا

ه است ک نیا یمربوط به شاد قاتیدر تحق اتیکشف نیو جالب تر نیتر یادیاز بن یکی

کنند بلکه باعث یفقط شما را خوشحال تر نم کنند،یکه شما را شاد م ییکارها

بهتر شود. تانیزندگ شوندیم

. انجامند یم یکه به شاد ییها زیوجود دارد همه چ یشاد یبه سو ییرازها مطمئناً

راز گریمثبت نشان داد که آنها د یروانشناس نهیدر زم ریساله اخ ۱۵ یش هااما پژوه

و عرف هستند. یعموم یها زیآنها در واقع چ شتریو هرگز راز نبودند ب ستندین

؟یزیچه چ یاست برا یگرید زیچ یبرا زیاسرارآم یعنصر اساس کیخودش یشاد

ه تاکنون نشان داده ک ۲۰۰۰گسترده انجام شده از سال قاتی. تحقزیعملاً همه چ

:نیکه شادتر هستند همچن یافراد

دارند یکمتر یو حملات قلب سکته .۱

شوند یرا متحمل م یو التهاب کمتر درد .۲

ها دارند روسیدر مقابل و یشتریبهتر و مقاومت ب یمنیا عملکرد .۳

یها بهتر کنار م بتیها و مص یدارند و با سخت یریانعطاف پذ یهاتیشخص .4

ندیآ

15

دارند یشتریب یشغل تیو موفق یکار دعملکر .۵

دارند یمند تر و با دوام تر تیرضا ییزناشو یزندگ .6

دارند یبزرگتر و فعالتر یارتباطات اجتماع طهیح .۷

کنندیم یهمکار شتریب یاجتماع یکارها در .۸

در جامعه دارند یشتریمثبت خالص ب یریدوست تر هستند و تاث نوع .۹

موفق ترند ینظر مال از .۱۰

کنندیمعمر شتریب .۱۱

تیکه موفق یکه افراد ستیطور ن نیوجود دارد ا یموضوع واقعاً مهم درباره شاد کی

شاد تر زهایچ نیا جهیدارند، در نت یبهتر ییزناشو یو زندگ شتریپول ب شتر،یب

مه قبل از ه یباره کاملا شفاف و روشن است : شاد نیباشند. پژوهش انجام شده در ا

افتد. یاتفاق م جینتا نیا

نوبت به درک نحوه یاست که وقت نیا یجنبش شاد یاصل یها افتهیاز یکی

.میکنیاز ما برعکس فکر م یاریرسد، بس یم یبه شاد یابیدست

تر و که سالم یوقت ایموفق شوم شاد و خوشحال خواهم شد یوقت میکن یما گمان م

در آمدم به یوقت …کنم یکه دوست دارم زندگ ییدر جا یوقت …تندرست تر شوم

16

و شاد آنگاه …کنم تیریام را بدون استرس و فشار مد یاندازه شود که زندگ

”بود خواهم خوشحال

مل ع نگونهیا یکه شاد میکنیشود. متاسفانه ما گمان م یحاصل نم نگونهیا یشاد اما

آن را انجام دهم، سپس یکار را انجام دهم و به مدت کاف نی. اگر من اکندیم

که رخ ستین یاتفاق نیاما ا رسدیبه نظر م یشحال و شاد خواهم بود. منطقخو

. کندیبرعکس عمل م قاًیدق یشادپژوهش فوق نشان داد که قتی. در حقدهدیم

دهد،یم شیروزمره شما را افزا یکه سطح شاد دیدهیرا انجام م یشما کار یوقت

شد، دیسپس شما موفق تر خواه

17

و ارتباطات شما بهتر خواهد شد. دیشو یو تندرست م ترسالم

شما یها و آرزوهابه خواسته یابیاحتمال دست د،یخود را بالاتر ببر یسطح شاد هرچه

درست جهینت ی. شادستیدرست شما ن یکارها زهیجا یخواهد شد. شاد شتریب

دیههم اکنون انجام د دیتوان یاست که م یبلکه کار ستین گرید یانجام دادن کارها

.شودیم گرید یمنجر به انجام دادن درست کارهاو

”شودیم دایپ یآن شاد لیباش دل خوشحال“

18

یشاد یها عادت

تر ا شادهستند که شما ر یچه اقدامات روزانه ا قاًیکه دق دیفکر هست نیدر ا احتمالاً

ه است ک نیا دیگو یمثبت به ما م یو مقالات روانشناس قاتیکه تحق یزیچ کنند؟یم

نها آساده هستند و هم انجام دادن اریکه هم بس نیچند تمر قیاز طر دیتوان یشما م

دگرگون ایتلاش بزرگ گونهچی. نه هدیکن یزیر برنامهآسان است، مغزتان را مجدداً

ییخارق العاده. فقط کارها ایقهرمانانه یلازم است نه کار دهیچیپ تیشخص یساز

رت که انجام دادن آنها آسان است و به صو یکرارپا افتاده و ت شیساده، نسبتاً پ

اسب به من یزمان دوره کی یکه اگر آنها را ط یساده ا ی. کار هاشوندیروزمره انجام م

ا آنه یرسانند که در جستجو یم یجیشما را به نتا د،یطور مداوم و مکرر انجام ده

.کندیشما را شادتر م گر،ی. به عبارت ددیهست

19

را ینگرش قایکنند بلکه دق یفقط شما را شادتر و خوشحال تر نم یشاد یها عادت

به اقدامات فیخف یاز فلسفه برتر یناپسیجهش س یکه شما برا کنندیم جادیا

یذارگحالا آن اقدامات شروع به اثر گر،یبه عبارت د دیدار ازیبه آن ن فیخف یبرتر

. یزندگ یهاکنند آن هم در همه جنبه یشما م یرو

کشد که ینم یطول د،یقرار ده یشاد یهارا در کنار عادت فیخف یاگر فلسفه برتر

کند به یتان م یزندگ یرو یآن چگونه انجام دادن ها شروع به اثرگذار یهمه

توجه به ،یورزش یها نیتمر یزیبهتر غذا خوردن، برنامه ر یعادت ها گریعبارت د

20

تر، و سالم تریارتباطات قو شتر،یب یهوشمندانه تر، توسعه فرد یمال یهاعادت

قدرتمند و مثبت، همه و یزندگ کی یجیتوسعه تدر

قرار است : نی. معادله از اکنندیشما م یزندگ یرو یهمه شروع به اثرگذار

تی= موفق یشاد ی+ عادت ها فیخف یبرتر

است یسادگ نیهم به

توان هر روز آنها را انجام یکه م میده یکار ساده را آموزش م ۵از یامجموعه حالا

و به قاًیشما را عم د،یداد و اگر آنها را در طول زمان به طور مداوم و مکرر انجام ده

21

هستند یشاد یبرا فیخف یشادتر خواهند کرد. آنها اقدامات برتر یریطور چشمگ

.یشاد یهمان عادت ها یعنی

یک

. هر روز دیردان و سپاسگزار آنها هستکه قد دیکن ادداشتیرا یزیصبح سه چ هر

ا رکار مغزتان نیا دیکن دایرا پ دی. سه مورد جددیسیرا ننو یهمان سه مورد قبل

کند دایمثبت را پ یزهایرا بشکنند و چ طیتا اوضاع و شرا دهدیپرورش م

دو

در دیساعت گذشته داشته ا ۲4تجربه مثبت را که در کی قهیدق ۲هر روز به مدت

ار ک نی. ادیسیبنو دیآوریم ادیرا که به یاتی. هرگونه جزئدیکن ادداشتیدفترچه

ثبت م ریثکار تأ نیو ا ابدیآن تجربه را دوباره در یواقع یمغزتان به معنا شودیباعث م

.کندیآن تجربه را دو برابر م

سه

دیها بکش تیتمام فعال فقط دست از دیرا به مراقبه کردن اختصاص ده یروز زمان هر

کار مغز شما را نی. ادیمراقبت دم و بازدم خود باش قهیدو دق یو برا دیآسوده باش

22

یزهایتمرکز کند و حواس شما با چ دیکه خواهان آن هست ییتا در جا دهدیآموزش م

و منحرف نشود رامونیپ یمنف

چهار

روز هر یمثلا در ابتدا دیه انجام دهو مهربانان کیعمل ن کی یروز به طور تصادف هر

در حق شما کرده است یکه لطف یاز کس ریو در جهت تقد دیزمان بگذار قهیدو دق

دیارسال کن شیو برا دیسیبنو لیمیا کی

پنج

که ضربان قلب شما را بالا ببرد یورزش ساده هواز کی دیورزش کن قهیدق ۱۵ روز

وتر یموارد قو شتریقدرتمندتر و در ب یضد افسردگ ریتند تاث یرو ادهیپ کی یحت

دارد یضد افسردگ ینسبت به قرص ها یا دارتریپا

23

طور مرتب یروز متوال ۲۱ یعنیکارها را فقط به مدت سه هفته نیاز ا کیشما هر اگر

ی. شما به معنایعادت شاد کیشود، یم لیعادت تبد کیبه دیو صادقانه انجام ده

یمتفاوت ا یا وهیکه جهان را به ش دیکنیم یسیبازنو یکلمه مغزتان را طور یاقعو

همه ستین یازیاست که ن نی. جالب توجه ادیشویهر روز شادتر م جهیو در نت ندیبب

. در دیکار را باهم انجام ده ۵ نیا دینکن یسع ی. حتدیانجام ده کبارهیکار را به ۵ نیا

لیتا به عادت تبد دیو آن را بارها تکرار کن دیها شروع کنکار نیاز ا یکیعمل فقط با

پنج نی. در پس همه ادیهادامه د نطوریو هم دیرا اضافه کن یشود و سپس کار بعد

یتنها عادت ها نهایوجود دارد. اما ا یقدرتمند قاتیو تحق زیمورد منطق شگفت انگ

24

نمونه خوب هستند. ۵قط ف نهایکنند. ا یم دییآنها را تا قاتیکه تحق ستندین یشاد

دارند یمتفاوت یاند فهرست هاانجام داده یمطالعات یشاد نهیکه در زم یمحققان ریسا

قرار است: نیاز ا یموارد ملکه شا

دیرا به دوستان اختصاص ده یشتریب وقت

دیکن نیبردن از لحظه حال را تمر لذت

دیکن نیمثبت داشتن را تمر دگاهید

دیاختصاص ده یشتریب یطات خود انرژرشد و پرورش ارتبا به

دیکن نیو گذشت را تمر بخشش

دیمهم و معنادار مشارکت کن یتهایفعال در

دیکن نیرا تمر گرانیکردن به د کمک

کیاند. الهام گرفته شده یقاتیقالب تحق کیموارد مشابه هم هستند و از نیا همه

دیاضافه کن ستیل نیهم به ا گریمورد د

دیکتاب خوب را مطالعه کن کیصفحه از ۱۰حداقل روزانه

25

که ممکن دیخاص و مورد علاقه خودتان را دار یشاد یاحتمالاً عادت ها زین شما

ک آنها مشتر یدر مورد همه زیچ کیفرق داشته باشد اما یعادت ها کم نیاست با ا

است:

.شوندیآنها موثر واقع م“

26

از کمتر اری)بس یپس از مدت دیبه طور مداوم انجام دهموارد ساده را هر روز و نیا اگر

تا شودیباعث م نیو هم دیشویم لیتبد ی( به فرد شادتردیآنچه انتظارش را دار

شما بهتر شود. یدر زندگ زین گرید یزهایچ

27

مثبت گرا یو روانشناس یشیتفاوت مثبت اند

قرن قدمت دارد. کیبه کیاست که نزد یو روش دهیا ،یشیاند مثبت

و دیشیندیبا نام ب لیحوزه، کتاب معروف ناپلئون ه نیا یمیقد یاز کتابها یکی

)و به کتاب راز توانیموفق و مطرح هم، م یکتابها نیاست و از آخر دیثروتمند شو

مشتقات آن( اشاره کرد.

نود یاز اواسط دهه یمثبت گرا به صورت جد یاست که بحث روانشناس یدر حال نیا

آن و همه جا به شهیهم باً یآن که تقر یمقاله نیترکیآغاز شده و کلاس یلادیم

و گمنیاست که توسط سل یژورنال روانشناس کی یسرمقاله شود،یارجاع داده م

نوشته شده است. ۲۰۰۰در سال ییهایسنت م کیچ

تر از جوان اریآن(، بس یافتهیمثبت گرا )حداقل در شکل ساختار یروانشناس نیبنابرا

است. یو مثبت نگر یشیبحث مثبت اند

.ستیها ندو حوزه، در عمر و قدمت آن نیتنها تفاوت ا اما

شاخه از نیا ن،یدارد. بنابرا دیتأک یمثبت گرا، بر استفاده از روش علم یروانشناس

ای تیبه داستان، حکا تواندی( نمیگرید یعلم ی)مانند هر حوزه یدانش روانشناس

کند. هیطرات تکخا

28

باشد اثربخش بوده ،یشیو مثبت اند ینیب هزار مورد وجود داشته باشد که خوش اگر

جیبه نتا ،یشیاند یو منف ینیهم وجود داشته باشد که بدب گریو هزار مورد د

را به عنوان دوهزار تجربه مطرح یزیچ نیچن توانیشده باشد، م ینامطلوب منته

ج دوهزار داستان، قابل استخرا نیا عهم از مجمو یعلم یگزاره کی یکرد؛ اما حت

.ستین

باشند. یحاصل روش علم دیبا ،یعلم یهاگزاره

ست؟یمثبت گرا به دنبال چ یروانشناس

نامه ژهیو ،یلادیم ۲۰۰۰در سال American Psychologist یهیکه نشر یزمان

نوشتن ییاهیسنت م کیو چ گمنیمثبت خود را منتشر کرد، سل یروانشناس

ر عهده آن شماره را ب ینگارش مقاله ها یبرا سندگانیدعوت از نو زیو ن سرمقاله

گرفتند.

باًیرمثبت گرا دانست و تق یروانشناس فستیمان توانیرا م هیآن شماره نشر سرمقاله

ه به آن سرمقال پردازند،یمثبت گرا م یکه به روانشناس ییها و کتابهادر تمام مقاله

.شودیده و ارجاع داده ماشاره ش

29

سابقه و ،ییهایسنت م کیو هم چ گمنیکه در آن مقطع، هم سل مینکن فراموش

داشتند. یدر روانشناس یاعتبار ارزشمند

یکه در برخ شدیم سیتدر ییها، کتابهادرس دانشگاه یهازمان در کلاس همان

بود.مطرح شده دو نفر نیها، مطالعات چند دهه قبل اآن یهابخش

کایآمر یانجمن روانشناس استیر یبر صندل یهم حدود دو سال قبل، مدت گمنیسل

او کهنیبود. ضمن ا یدانشگاه یمحقق معمول کیفراتر از گاهش،یزده بود و جا هیتک

نیتراز معتبر یکیکه کردیانتقاد م یروانشناس یشناسانه بیبه نگاه آس یطیدر شرا

توسط خود او نوشته Abnormal Psychology ینهیدر زم یدانشگاه یکتابها

.شدیم سیجهان تدر یهااز دانشگاه یاریشده بود و همان زمان در بس

هدف و کارکرد تواندیآن مقاله )نقل به مضمون( م یهابخش یبر برخ یمرور

تر کند:ما شفاف یمثبت گرا را برا یروانشناس

یدانش روانشناس ریدوم بر مس یجنگ جهان ریتأث

ها و آن را در نوشته گمنیسرمقاله مطرح شده و سل نیکه در ا ینکات نیتراز مهم یکی

ریمس یریگدوم، در شکل ینقش جنگ جهان کند،یخود هم تکرار م گریمقالات د

است. یروانشناس

30

تیدر سه حوزه فعال یدوم، روانشناس یاز جنگ جهان شیکه پ دهدیم حیتوض او

داشته است:

یروان یهایارمیب بهبود

انسانها یدر زندگ تیو رضا یبهره ور شیافزا

و پرورش استعدادها شناخت

انیزدگان و نظاممردم، جنگ یبرا یاریبس یروان یهابیآس ،یپس از جنگ جهان اما

از جنگ بازگشته رخ داد.

مردم یروح تیرا به بهبود وضع یقابل توجه یهابودجه کا،یو ارتش آمر دولت

درمان یکه اگر برا دندیرس جهینت نیند و هزاران روانشناس به ااختصاص داد

داشته باشند. یدرآمد خوب توانندیوقت بگذارند، م یروح یهایماریب

(NIMH) کایآمر یسلامت روان یمل تویانست سیتأس

۱۹4۷در سال کایآمر یسلامت روان یمل تویانست سیبه تأس نیچنآن مقاله، هم در

اشاره شده است.

31

را به یاژهیپس از جنگ، توجه و یهاسال یفضا ریهم تحت تأث تویانست آن

داشته است. یروان یهایماریب

ینهیمگرفتند که اگر در ز ادی یکه روانشناسان به زود شودیداده م حیمقاله توض در

نند.ک افتیدر یخوب یقاتیتحق یبودجه ها توانندیکنند، م قیتحق یروان یهایماریب

نبوده یقیکه سلامت در عنوان موسسه نام دق کندیاشاره م گمنیعلت، سل نیهم به

است. کایآمر یروان یهایماریب یمل تویآن موسسه، انست یو نام بهتر برا

یدانش روانشناس یقبل یدستاوردها دییتأ

مثبت گرا نسبت به یروانشناس یموضع رسم نییاز نکات مهم در آن مقاله، تع یکی

است. یدانش روانشناس یگذشته یادستاورده

یادیز یدستاوردها ،یماریمتمرکز بر ب یهاکه آن تلاش دهدیم حیتوض گمنیسل

شده و ییشناسا یبه خوب ،یروان یماریدسته ب ۱4داشته و به هر حال، حدود

ها حاصل شده است.درمان آن یهم برا یخوب یهاشرفتیپ

خلاصه مارانیدر درمان ب دینبا ،یوانشناسر تیاست که تمام مأمور نیمسئله ا اما

شود.

32

لی( تبدVictimology) یشناسیبه قربان شتریب یدر آن صورت، روانشناس چون

خواهد شد.

انسان گرا یروانشناس نقد

اند. چونمثبت گرا داشته یبه روانشناس یانسان گرا، معمولاً نگرش مثبت روانشناسان

اندتوجه کرده ییرشد و پرورش و شکوفا یهابه جنبه شتریخودشان هم، ب

ست؟یمثبت گرا در چ یانسان گرا و روانشناس یروانشناس تفاوت

که موضوع و دهدینشان م گمن،یو سل ییهایسنت م کیچ یهاحرف مجموع

و درمان ماریب یجستجو یاست: هر دو دسته، به جا یکیهر دو حوزه یدغدغه

.رندیار بگکو سالم به یمعمول یهاشد انسانر یرا برا یروانشناس کوشندیها، مآن

ارمیب» یمعنا حاًیتلو« مراجعه به روانشناس» یدو دسته هم معتقدند که تا وقت هر

یستهیاند نقش شاکه روانشناسان، نتوانسته دهدیرا در خود دارد، نشان م« بودن

متعارف و نرمال جامعه کسب کند. یهاانسان یخود را در زندگ

هاست.( آنMethodاوت دو حوزه در روش )تف اما

33

فیگرا را در چند جمله تعر مثبت یها، لازم است روانشناسمقدمه نیا یاز همه بعد

.میکن

:سدینویم نیمثبت گرا چن یروانشناس فیدر آن مقاله، در تعر ییهایسنت م کیچ

ها محدود ضعف و هابیآس ها،یماریب یرا به بررس یمثبت گرا، روانشناس یروانشناس

یبر عهده روانشناس زیها و صفات مثبت را نقوت یبررس یفهی. بلکه وظداندینم

.داندیم

هم داشته یریشگیقدرت پ ،یدرمان یجنبه یبه جا یروانشناس میاگر بخواه …

هم تلاش هایو توانمند هایستگیشا جادیا یبرا کیستماتیبه شکل س دیباشد، با

.میط ضعف، محدود نشونقا یو به بررس میکن

:سدینویم نیمثبت گرا چن یالمعارف روانشناسهم در مقدمه دائره گمنیسل

کند. عیتسر یرا در روانشناس یاست که تحول نیمثبت گرا ا یروانشناس هدف

یبد در زندگ یزهایچ میاز ترم یروانشناس یاصل یکه به موجب آن، دغدغه یتحول

شود. لیتبد یزندگ تیفیک نیبهتر جادیبه ا

34

کردن داشته باشد( یکه ارزش زندگ یای)زندگ A life worth living عبارت

در شانیهایدو دانشمند در کتابها و سخنران نیاست که بارها توسط ا یریتعب

کار رفته است.مثبت گرا به یهدف روانشناس فیتوص

مثبت یاز موضوعات روانشناس یبرخ

مثبت گرا یاز موضوعات مورد توجه روانشناس یفهرست جامع توانیچه نم اگر

ه در کهستند یمباحث نیتراز مهم ر،یموضوعات ز مییبگو میتوانیکرد، اما م نیتدو

اند:فتهمثبت گرا، مورد توجه قرار گر یروانشناس یها و مقاله هانوشته

تیخلاق

هابا مشکلات و چالش ییارویمثبت رو یهاوهیش

شدن ریمثبت پ یوهیش

(Resilience) یابیو باز یتاب آور

نقش احساسات مثبت شیو افزا یجانیهوش ه جانات،یه تیریمد

(یبه رشد، عشق، پختگ لی)عدالت، شوق، م یصفات مثبت انسان

یفلو شدن و تجربه غرق شدن در لحظات زندگ

سلامت تیرشدگرا با محور یمدل ذهن

یهدف گذار# زش،یو انگ زهیانگ

ورش مثبت گراآموزش و پر

35

یگر یمرب

مثبت یروانشناس یدستاوردها

یروانشناس ی( خود، دستاوردهاFlourishدر کتاب شکوفا شدن ) گمنیسل نیمارت

:کندیم میمثبت را به پنج دسته تقس

دانش یاز تمام دستاوردها کوشدیگرا ممثبت یتجربه احساسات مثبت: روانشناس

ها استفاده کرد. هر مثبت در انسان جاناتیات و هاحساس ختنیبرانگ یبرا یروانشناس

از تیو رضا یگروه قرار داد. به عنوان مثال، شادمان نیدر ا توانیرا م یحس مثبت

.رندیگیمجموعه قرار م نیدر ا یزندگ

را یگریمثبت گرا، شاخص د یو غرق شدن در لحظه: روانشناس یذهن قیتجربه تعل

ما، یهاتیچقدر از فعال نکهی. ادهدیوجه قرار مو مورد ت ردیگیهم در نظر م

که به یفرد م؟یما را چنان در خود غرق کنند که متوجه گذر زمان نشو توانندیم

خود را به یزندگ یهاتیکار و فعال امهبرن تواندیم شودیم ترکینزد ییخودشکوفا

باشد.داشته یشتریسهم ب اشینوع تجربه در زندگ نیکند که ا میتنظ یشکل

انتقال یبرا لسوفانیروانشناسان و ف انی( در مMeaningمعنا ) یمعنا: کلمه

: کندیم فیتعر نیمعنا را چن گمنی. سلردیگیمورد استفاده قرار م یمتفاوت یهاامیپ

36

است که از خودمان ارزشمندتر یزیدر خدمت چ مانیزندگ میاحساس کن نکهیا

به جستجو و مطالعه پرداخته است. مه نهیزم نیمثبت گرا، در ا یاست. روانشناس

ا بکه در روابط خود میافتیروانشناسان م ادیبه یزمان از ما، یاریرابطه موفق: بس

را هم در یروابط انسان یحوزه گمنی. سلمیدچار مشکل و چالش شده باش گرانید

ای یمعمولرابطه یوقت ،ی. به عبارتداندیمثبت گرا م یروانشناس فیوظا یطهیح

کیبه دنیرس یبه ما کمک کنند که برا توانندیخوب است، باز هم روانشناسان م

.میبهتر تلاش کن یرابطه

را به تیها به موفقانسان لیم دیبا یکه روانشناس کندیم دیتاک گمنی: سلتیموفق

ه ک دهندیاو نشان م یهایکمک کند. بررس نهیزم نیبشناسد و به آنها در ا تیرسم

نشود، یمعنا منته ایکه به احساسات مثبت یدر صورت یرا، حت تیها موفقانسان

دیریپذیمثبت گرا م یروانشناس ،ی. به عبارتکنندیآن تلاش م یدوست دارند و برا

ها انسان یبرا تواندیم گرید یو بدون هر هدف غائ تیبه خاطر خود موفق تیکه موفق

هم به آنها کمک کند. نهیزم نیادر دیبا یجذاب باشد و روانشناس

مثبت گرا در متمم یمرتبط با روانشناس یها درس

ها درس نیمثبت گرا، ا یموضوعات مرتبط با روانشناس یتوجه به تنوع و گستردگ با

.شودیمتنوع در متمم ارائه م یهاشده و تحت عنوان میمختلف تقس یهابه بخش

37

اند حوزه پرداخته نیوعات مرتبط با اکه اختصاصاً به موض ییهاجمله درس از

:میاشاره کن ریز یهابه درس میتوانیم

یجانیهوش ه

عزت نفس

(میشاد )چگونه شاد باش یزندگ

یاجتماع تیحما

جانیو ه زشیانگ

مثبت یروانشناس یکتابها

مرتبط با آن یهاها و کتابها به مقالهاز درس کیمتمم، در هر یهادرس ریسا مانند

درس، بسته به موضوع اشاره خواهد شد.

چوب چار نیو تدو یما در طراح یاز جمله منابع اصل ریز یهابه هر حال، کتاب اما

:شوندیمثبت محسوب م یدرس روانشناس

ییهایسنت م کیچ ی( نوشتهFlow) یکتاب غرقگ

گمنیسل نیمارت ی( نوشتهFlourish) ییکتاب شکوفا

Positive Psychology (Alan Carr)

38

Positive Psychology (Snyder & Lopez)

Authentic Happiness (گمنیسل نی)مارت

منتظر پیشنهادات شما هستیم

[email protected]