ناریا یملاسا یروهمج هيلع مرن گنجsclib.icro.ir/uploads/179_149268.pdf · تاعلاطم مرن تردق نار ي ا یملاسا یروهمج ه ي لع

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

151

جنگ نرم عليه جمهوری اسالمی ایران) روش ها، ابزارها و راه كارها(

دکتر محمدعلي بصیري1چكيده

در عصر انقالب ارتباطات و اطالعات كشورهايي كه ابزار و سهم و توان بيشتر در استفاده از آن را داشته باشند، جهت دستيابي به اهداف خارجي خود موفق تر عمل مي نمايند. آمريكا و متحدين غربي آن در اين شرايط مناسب و با امكانات ارتباطي- اطالعاتي برتر جهت سلطه فرهنگي- تمدني از اين محيط با جنگ نرم براي اضمحالل و به حاشيه راندن رقباي فرهنگي- تمدني خود در جهان اقدام نموده اند. جمهوري اسالمي ايران به طور خاص و جهان اسالم به طور عام مورد

هجوم جنگ نرم غرب قرار گرفته اند.در جنگ نرم با استفاده از جنبه های برتر فرهنگی، تمدنی، علمی و فنی خود برای تأثير بر فكر ارتباطی نوين ابزارهای از استفاده با او تالش می شود. رفتار تغيير تبع به انديشه دشمن و و )مثل ماهواره، اينترنت و...( و تكنيک های پيچيده روان شناسی و جامعه شناسی با تأكيد بر نقاط قوت عناصر قدرت نرم خود و نقاط ضعف عناصر قدرت نرم دشمن او را خلع سالح فكری و انديشه ای نموده و رفتار سياسی، اجتماعی و فرهنگی او را به نفع خود تغيير می دهد. در نتيجه به صورت مسالمت آميز جريان سياسی و يا نظام سياسی مطلوب خود را روی كار آورده تا منافع

حداكثری خود را تأمين نمايد.ابزارهای آن عليه ج.ا.ايران نرم غرب، سازكارها و اين است كه جنگ مقاله اين سؤال اصلی

1. استاديار علوم سياسی دانشگاه اصفهان [email protected]

تاریخ وصول: 1390/7/12تاریخ پذیرش: 1390/9/10

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

152

چيست؟ فرضيه اصلي ما اين است كه جنگ نرم يک حركت پيچيده فكری، فرهنگی با استفاده ازسازكارها و ابزارهای ارتباطی نوين از طرف غرب عليه ج.ا. ايران شكل گرفته است. روش

تحقيق توصيفي- تحليلي با استفاده از ابزار كتابخانه اي خواهد بود.

کلیدواژه ها: جنگ نرم، روش ها، ابزارها، راه كارها، جمهوري اسالمي ايران.

مقدمهگرچه جنگ نرم )soft war( مانند جنگ سخت )Hard war( قدمت آن به تولد تاريخ بشري بازمي گردد، ولي با تحوالت علم، تكنولوژي و ارتباطات در اين حوزه شكل آن نيز تغيير كرده است. شكل مدرن به كارگيري جنگ نرم به دهه 70 ميالي باز مي گردد. در اين دهه آمريكا كميته اي به نام “كميته خطر جاري” در اوج جنگ سرد تأسيس مي نمايد. در دهة 80 فعاليت آن گسترده شد و با مشاركت اساتيد برجسته علوم سياسي و مديران سابقه دار سازمان سيا و پنتاگون به برنامه ريزي اقدام گالسنوست( و )پروستوريكا گورباچف اصالحات زمان در كميته اين مي كند. جنگ سخت )نظامي- اقتصادي( را عليه شوروي منتفي دانسته و جنگ نرم را براي براندازي با سه راهبرد 1- دكترين مهار، 2- نبرد رسانه اي، 3- نافرماني مدني كه در

نهايت به فروپاشي شوروي منجر مي گردد، مديريت مي كند.در طول سي سال گذشته غرب به رهبري آمريكا عماًل جنگ نرم مدرن را عليه ناكامي ها از پس اخير دهة در ولي است. نموده شروع ايران اسالمي جمهوری در جنگ سخت )نظامي- اقتصادي( عليه ايران به كارگيري اين جنگ با تحوالت ارتباطي- اطالعاتي را به اوج خود رسانده است. جنگ نرم سي ساله غرب عليه

جمهوري اسالمي به دو نوع جهان بيني مادي و الهي باز مي گردد.اسالم و اصلي نرم تضاد به جنگ قبل نيز هزار و چهارصد سال كريم قران كفر اشاره مي كند »اليزالون يقاتلونكم حتي يردوكم عن دينكم ان استطاعوا« )بقره: 217(، »دشمنان دائمًا با شما در حال جنگ )نظامي- اقتصاد و فرهنگي( تا شما را از دينتان برگردانند اگر بتوانند.« و يا مي فرمايد: »لن ترضي اليهود و انصاري منكم

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

153

حتي تتبع ملتهم« )بقره: 120(، »يهود و نصاري از تو راضي نمي شوند تا اين كه تو از دينت دست برداري و به دين آن ها درآئي.«

با رابطه قطع و )دنياگرائي سكوالريسم براساس جهان به مدرن دنياي ماوراء الطبيعه يعني خدا، انبياء، معاد...( مي نگرد. به اعتقاد غرب مدرن دنيا خودش اين مي شود. خدا خود سكوالر تجربي علم گرائي كند. تبيين را خود مي تواند و حس خداي با را معاد و خدا )چون است محور حس گرائي )تجربي( علم تجربه نمي شود اثبات كرد پس بايد كنار گذاشت. بعد هم مي گويد حرف هاي دين

)جهان بيني الهي( علمي )تجربي( نيست پس بايد آن را كنار گذاشت.مالك تنها است مدعي است. )پوزيتويستي( اثبات گرا تجربي علم انديشه حقيقت علم حسي است. علم دين چون از راه تجربه حسي قابل اثبات نيست را غير حقيقي مي داند. به تبع عالم ماوراء را قبول ندارد و به مبارزه عليه آن مي پردازد. در نتيجه آثار دين ستيزي، بي تقوائي، بي عدالتي... را در دنيا به دنبال مي آورد. هدف را در دنيا پيشرفت )مقابله با عقب ماندگي(تعريف مي كند. در اين ديدگاه دستيابي اين به به پيشرفت يعني رسيدن به هدف است. كشورهاي پيشرفته گروه هشت

هدف رسيده اند. بنابراين دو نوع نگاه 1- نگاه ديني به عالم )اسالم(، 2- نگاه مدرن )غرب( امروز شاخ به شاخ يكديگر شده و جنگ نرم در اين حوزه مطرح است. جمهوري اسالمي ايران پس از انقالب پرچم دار نگاه انديشه ديني به عالم )اسالم( و در مقابل غرب با نگاه انديشه مدرن )ليبرال دموكراسي1( به تقابل پرداخته به سركردگي آمريكا است. ايران نظم نا عادالنه بين المللی موجود، سلطه قدرت ها بر سازمان ملل متحد كه نتيجه ناشی از آن سلطه گری، استعمار با اشكال مختلف آن، جنگ، فقر و تبعض شده است را به چالش كشيده است. ريشه اين مسائل را در انديشه های ماترياليستی حاكم بر جهان )سوسياليسم شرق و ليبرال دمكراسی غرب( می داند كه با تحول در اين مبانی فكری و حاكميت اكثريت )ملت ها( به جای مافيای قدرت سرمايه داری

1. گرچه در دو دهه اخير مباحث علم پست مدرن در غرب مطرح شده است ولي همچنان مبني و عملكرد سياست بين الملل قدرت هاي غربي مبتني بر علم مدرن مي باشد.

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

154

اين با غرب حالی كه در داشت. بهتر جهانی می توان صهيونيسم( – )ليبراليسم حركت و طرز فكر احساس تهديد و خطر نموده با تمام توان قدرت نرم خود به جنگ با آن برای مهار يا فروپاشی برخواسته است. در دكترين آمريكا مطرح است ايران امروز يک قدرت فرهنگي سياسي، نظامي و اقتصادي شده است و ديگر پس از سه دهه تجربه و شكست نمي توان آن را از طريق جنگ سخت نابود كرد. بايد از طريق جنگ نرم يعني تجربه موفق عليه شوروي سابق با پيشرفت هاي جديدي كه در اين حوزه شكل گرفته آن را از درون فروپاشيد. ايران در سه دهه گذشته با قدرت نرم خود و به كارگيري آن عليه غرب و آمريكا باعث ايجاد بحران مقبوليت و محبوبيت براي آمريكا در نظام بين الملل شده است. حس تنفر عليه آمريكا در جهان

ايجاد كرده كه بايد با همين قدرت )نرم( با آن مقابله و آن را مهار و متزلزل كرد.جمهوري عليه آمريكا نرم قدرت به كارگيري تئوريسين ناي جوزف آقاي اسالمي ايران در مقاله خود در سال 1990 مي گويد: »آمريكا تنها ابرقدرت داراي حداكثر قدرت سخت و قدرت نرم است.« وی معتقد است از سال 1979 آمريكا با تحريم های اقتصادی برای مهار ايران حركت كرده و نتيجه نگرفته است. )ناي، 1384: 26-24( تنها راه مهار ايران از طريق قدرت نرم آمريكا است كه هزينه كمتر

و نتيجه بهتر و سريعتر می دهد. )مانسون، 2005: 3-2( دو تغيير اساسي در دو دهه گذشته يعني 1- جهاني شدن، 2- انقالب تكنولوژيک )اطالعات و ارتباطات( زمينه استفاده از قدرت نرم را بيش از پيش براي همه از

جمله آمريكا مهيا كرده است.

ـ تعريف اصطالحات: I براي ارائه تعريف جنگ نرم الزم است ابتدا به مقوله هاي قدرت نرم، تهديد نرم، جنگ نرم و پس از آن به منابع قدرت نرم، و در نهايت تاكتيک هاي آن اشاره شود.

1- قدرت نرمقدرت به دو گونه قدرت سخت و قدرت نرم قابل تقسيم است. تعريف از قدرت

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

155

سخت متنوع است. مثاًل راسل )Russell( مي گويد: “پديد آوردن آثار مطلوب”؛ يا لبرايت گا يا انسان”؛ بر انسان “سلطه مي گويد: )Raymond Aaron( آرون ريمون )Gal bright( مي گويد: “توانائي فرد يا گروه در كسب تسليم و اطاعت ديگران”؛ دال )Dull(مي گويد: كنترل رفتار ديگران. از قدرت نرم نيز تعاريف مختلفي ارائه شده است، مثاًل جوزف ناي ) Joseph Nye( در اين زمينه مي گويد: قدرت در حال گذار از غناي ثروت به غناي اطالعات است. )ناي، 1382: 149( تعريف ديگر قدرت را

به سه دسته تقسيم مي كند:1- قدرت سخت مبتني بر زور و تهديد

2- قدرت اقتصادي مبتني بر هزينه و تطميع3- قدرت نرم مبتني بر جاذبه )تغيير فكر- انديشه و عمل( كه آن را قدرت برتر

جهان مي داند. )رنجبران، 1388: 28(“قدرت نرم توانائي به دست آوردن خواسته ها از طريق مجذوب كردن )به جاي اجبار و يا امتياز( است كه از طريق جذابيت هاي فرهنگي، ايده هاي سياسي و ... شكل مي گيرد. )كالهچيان، 1387: 172( تعريف ديگري مي گويد:” قدرت نرم يعني توانايي رسيدن به اهداف مورد نظر از طريق جلب ديگران به جاي استفاده از زور”.)جعفرپور، 1387: 313( سون تزو چيني نيز در سال 250 قبل از ميالد به قدرت نرم يعني روش غير نظامي سلطه )قدرت نرم( بر دشمن اشاره دارد و مي گويد: “يک صد پيروزي در يک صد جنگ اين مهارت و موفقيت نيست موفقيت در اين است كه دشمن را بدون درگيري تسليم خود كني.” )مانسون، 2005: 1( تعريف ديگر مي گويد قدرت نرم توانائي شكل دهي بر توجيهات ديگران است جنس قدرت نرم نه زور است نه پول بلكه سرمايه گذاري روي ذهنيت و ايجاد جذابيت براي ايجاد

ارزش هاي مشترك است. )سلطاني فر، 1387: 2(

2- تهديد نرمپس از ارائه تعاريف مختلف از قدرت نرم الزم است به مقوله تهديد نرم اشاره عليه سيستم سياسی، تهديد” فقدان “ يعنی امنيت می شود از بحث وقتی گردد.

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

156

يا لطمه زدن يعنی تهديد و... می باشد. معنوی( يا مادی ( منابع قدرت فرهنگ، كاهش ضريب امنيت ) مادی يا معنوی( يک ملت- كشور می باشد. تهديد سخت افزارانه امنيت عليه منابع ملموس قدرت ) مادی( يک كشور مانند مردم، سرزمين، نرم عليه تهديد از بروز می كند. در حالی كه وقتی بحث نيروهای مسلح منابع و معنوی( ( منابع غير ملموس قدرت تهديد عليه يعنی امنيت يک كشور می شود يک كشور مانند سيتم سياسی، فرهنگ، ايدئولوژی، اعتقادات و دين شكل گرفته است. تهديد حالت بين صلح و جنگ است. مرحله قبل جنگ كه بعضًا آن را بحران نيز می نامند. تهديد نرم در واقع حركتي است كه اگر عملی شود موجب دگرگوني هويت، فرهنگ و الگوي رفتاري مورد قبول يک نظام سياسي مي شود. تهديد نرم حركت اوليه است كه اگر كامل شود باعث سلطه كامل بر ابعاد سه گا نه ) غير مادی( حكومت- اقتصاد و فرهنگ می شود. استحاله و دگرگوني زير ساخت هاي فكري، باورها، الگوي رفتاري در حوزه سياسي، اقتصادي و فرهنگي در نهايت به ارمغان به عبارت ديگر تقويت و استمرار بحران هاي شش گانه )بحران هويت، می آورد. مي بخشد. تحقق را پاي( لوسين توزيع و نفوذ مشاركت، مشروعيت، مقبوليت، تغييرات ناشي از تهديد نرم ماهوي، ذهني، تدريجي و نرم افزارانه است. كاربرد و سلب سياسي نظام يک مردم و نخبگان باورمندي به حذف منجر نرم تهديد اراده و روحيه مقاومت و در مجموع استحاله فرهنگي- سياسي را به دنبال دارد. تهديد نرم مؤثرترين، كارآمدترين، كم هزينه ترين و در عين حال خطرناك ترين و پيچيده ترين نوع تهديد عليه امنيت ملي يک كشور است. تهديد نرم عملی شده در

پايان روحيه ملي و مقاومت را نابود مي كند. )نائيني، 1387: 302(

3- جنگ نرمپس از تبيين قدرت و تهديد نرم در اين جا به مقوله جنگ نرم مي پردازيم. جنگ در مقابل صلح است. زمانی كه صلح بر قرار است جنگ منتفی است. كنار گذاشتن اگر چه تحقق منجر می شود. به جنگ تهديد اجراء بحران( و ( تهديد به صلح اين مفاهيم مطلق و صد در صد نبوده و نسبی است كه از لحاظ مفهوم شناسی

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

157

بحثی مستقل می طلبد و جای آن اين جا نيست. ولی جنگ به معنی عام نفی صلح است. جنگ نيز دو بعد سخت افزاری و نرم افزاری دارد. جنگ سخت افزارانه يعنی هجوم، اشغال يا ضربه زدن به منابع مادی قدرت يک ملت )مثل سرزمين، جمعيت، منابع طبيعی، صنايع، تكنولوژی و نيروهای مسلح( و جنگ نرم بعد ديگر جنگ است يعنی هجوم، ضربه زدن و نابود نمودن منابع معنوی قدرت يک ملت ) مانند )... به نفس و اعتماد ملی و اعتقادات، روحيه ايدئولوژی، دين و فرهنگ، علم، می باشد. جنگ نرم شامل هر گونه اقدام رواني و تبليغات رسانه اي كه جامعه هدف يا گروه هدف را بدون درگيري نظامي و گشوده شدن آتش، رقيب را به انفعال وا مي دارد. )ماه پيشانيان، 1381: 74-57( در واقع هجوم به منابع نرم قدرت يک ملت با يعنی تخريب فرهنگ، اعتقادات، دين و ايدئولوژی يک ملت و جايگزينی آن

منابع معنوی قدرت دشمن را می توان تحقق جنگ نرم ناميد. جوزف ناي سه دسته جنگ معرفي مي كند:

1- جنگ سخت )اشغال سرزمين و ايجاد حكومت(2- جنگ نيمه سخت )ايجاد دولت دست نشانده و تصرف بازار اقتصادي(

3- جنگ نرم )تسخير قلوب و اذهان( )ناي، 1384: 24(در واقع هدف در جنگ سخت تسخير سرزمين )استعمار قديم( و نيمه سخت تسخير بازار )استعمار نو( مي باشد در حالي كه در جنگ نرم هدف تسخير اذهان اعتقادی، نرم خلع سالح فكری، نتيجه جنگ فرانو( مي باشد. )استعمار قلوب و فرهنگی و ارزشی يک جامعه و منفعل نمودن آن است. حداكثر نتيجه يک جنگ نرم جايگزينی فرهنگ، اعتقادات، افكار و ارزش های دشمن در قلب و ذهن و افكار

يک ملت رقيب و پيرو خود كردن آن ها می تواند باشد.

4- منابع قدرت نرممنابع قدرت نرم هر كشور متنوع مي باشد ولي اهم آن ها عبارتند از:

الف( فرهنگ، ب( اقتصاد، ج( ارزش هاي سياسي، د( سياست خارجي.الف( فرهنگ شامل بخش هاي جذابي مانند )هنر شامل: سينما، فيلم، سرگرمي،

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

158

روزنامه، تلويزيون، راديو، شامل: رسانه ها نمايشي- هنرهاي و تئاتر و موسيقي مجالت، اينترنت، ماهواره، دانش و ورزش- غذاها و لباس ها شامل: شكل، مدل و تركيب غذاها و مدل، رنگ و طرح هاي لباس و پوشش- موقعيت ممتاز فرهنگي شامل: آثار باستاني، گردشگري، بزرگان ادبيات هنر و علم، شعر، رمان، موسيقي، هنر(- تعداد محصوالت فرهنگي شامل )توليدات علمي، تعداد و رتبه دانشگاه ها، كسب ورزشي، مختلف )رشته هاي شامل ورزش تحقيقاتي(- و علمي مراكز

مدال ها( مي گردد.در )شهري داووس فرهنگ -1 فرهنگي: چهار حركت آمريكا مثال به عنوان سوئيس است كه نخبگان پولدار جهان، بهترين امكانات را در آن جا دارا مي باشند(، 2- فرهنگ دانشگاهي )تعداد تحصيل كردگان در آمريكا از مناطق مختلف جهان به همراه غذا يعني دونالد )مک دونالد مک جهاني فرهنگ -3 باالست(، بسيار رقص راك و ارزش هاي آمريكائي كه به مصرف كننده منتقل مي شود(، 4- فرهنگ پروتستانيسم اوانگليک )Evangelical Protestantism( )مذهب پروتستانيسم مورد نظر

ماكس وبر يعني دنياگرايي مي باشد(. )رنجبر، 1388: 67(و خشونت، سكس، مادي گرائي، از ناشي آن درخشندگي آمريكائي فرهنگ پوچ گرايي است كه عامه مردم معموالً به آن تمايل دارند و در اين بستر ارزش هاي فرهنگي، سياسي و اقتصادي آمريكايي منتقل مي شود. از ديد ژوزف ناي معيارهاي فرهنگي قدرت نرم آمريكا شامل 1- رتبه اول جذب مهاجر خارجي، 2- رتبه اول توليد فيلم، 3- رتبه اول جذب دانشجوي خارجي )28% دانشجويان خارجي جهان را جذب مي كند( 4- رتبه اول جذب محقق خارجي، 5- رتبه اول چاپ كتاب، فروش موسيقي و حضور در اينترنت و وب- كسب جوايز نوبل فيزيک و شيمي، اقتصاد، ادبيات، 6- رتبه اول توليد مقاله علمي را دارا مي باشد. )رنجبر، 1388: 76(آمريكايي دومين فرهنگ هر اليگا گريگ )Eligah Graig( معتقد است فرهنگ را ايرانيان رفتار آن ها خصوصًا اين طريق مي تواند از دنيا شده است و كس در

منطبق با رفتار آمريكائي كرد. )مانسون، 2005: 16( ب( اقتصاد منبع دوم قدرت نرم يک كشور شامل كارآئي اقتصادي، ميزان مبادالت

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

159

تجاري، ارزي، سرمايه گذاري، رفاه، اميد به زندگي، پائين بودن بيكاري، دارا بودن كشاورزي خصوصًا صنعتي، هنري، و خدمات كاال توزيع و توليد نسبي مزيت اقتصادي كه به ديگر دولت ها مي گردد )مثل كمک هاي اقتصادي هنري(- كمک آمريكا به متحدين خود و چين به عنوان رهبر جهان سوم به اين كشورها خصوصًا در آفريقا و شوروي سابق به دولت هاي چپ مي كرد(. )صباغيان، 1388: 58-59(

ج( ارزش هاي سياسي منبع سوم قدرت نرم نوع حكومت، ميزان تأثيرگذاري بر افكار عمومي، رعايت حقوق بشر، كارآمدي و پاسخگوئي قضائي، رعايت عدالت، كشور، در جنايت و جرم كمي ايدئولوژي، جذابيت توريسم، و مهاجر جذب ديني اعتقادات و اخالق فردي(،قانون، سياسي- )بيان- آزادي مانند ارزش هائي نهادها سياست تصميمات به و شكل دهندگي تأثيرگذاري )9 :1387 )زرشناس، دليل به بريتانيا و آمريكا مثاًل است. مسأله اين تجليات از بين الملل حقوق و سياست خارجي خوبي كه داشته اند نقش عمده اي در تأسيس نهادهاي بين الملل )سازمان ملل، صندوق بين الملل پول، بانک جهاني( داشته و تا كنون در هدايت به آمريكا از حمله ناي مي گويد: »پس بازگيري مي نمايند. جوزف آن و رهبري عراق و اشغال اين كشور، قدرت نرم آمريكا در افكار عمومي اروپا و مسلمانان 30 درصد كاهش يافته است. براي رهائي از اين وضع با كاربرد ديپلماسي عمومي و ترويج ارزش هاي ليبرال دموكراسي- حقوق بشر- كمک هاي انسان دوستانه مي توان با ديگر كشورها تعامل )ناي، 1383: 22-21( حجم را جبران كرد.« اين ضعف مناسبات و مبادالت دوستانه، حجم انسان ارائه كمک بين المللي، سازمان هاي و فرهنگي، ارتباطات ديپلماتيک مطلوب و گسترده، اتخاذ استراتژي مقبول در مسائل مصاديق ديگر از بين المللي موفق نمايشگاه هاي و كنفرانس ها برگزاري جهان،

ارزش هاي سياسي مي باشد.د( سياست خارجي )ديپلماسي عمومي( منبع چهارم قدرت نرم سياست خارجي است كه در صورت قانوني و مسئوالنه بودن جايگاه قدرت نرم خوبي به آن كشور

مي دهد.رواني- تاكنيک هاي از نرم جنگ در دولت ها نرم جنگ تاكتيک هاي -5

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

160

جامعه شناختي خاصي عليه دشمن استفاده مي نمايند. اهم اين تاكتيک ها را مي توان شامل: 1- برچسب زدن، 2- تلطيف و تنوير مسائل خاص، 3- انتقال، 4- تصديق ديدگاه خود، 5- شايعه پراكني، 6- كلي گوئي براي توجيه تحليل خود، 7- دروغ -9 خود، دادن جلوه برحق جهت حقيقت گوئي پاره -8 كردن، درست بزرگ فاجعه آميز پيشگوئي هاي ارائه -10 دشمن، از اهريمن سازي و انسانيت زدائي )سانسور( حذف -12 دادن، را درست اطالعات چكاني قطره -11 دشمن، از اطالعات مضر به خود، 13- ايجاد تفرقه و تضاد در نيروهاي رقيب، 14- استفاده از ادبيات سياه نمائي دشمن، 15- ترور شخصيت دشمن، 16- تكرار يک خبر و

تحليل و ... استفاده مي نمايند. )ورنر، 1384: 158-160(

II- روش هاي عملي جنگ نرم: روش هاي عملي جنگ نرم را مي توان به

1- جنگ رسانه اي2- جنگ اطالعاتي- رواني

3- تهاجم فرهنگي )ناتوي فرهنگي(4- براندازي نرم تقسيم نمود.

جنگ است. رسانه جنگ نرم جنگ روش هاي از يكي رسانه اي: جنگ -1رسانه اي استفاده از تمام رسانه ها و شيوه هاي روان شناختي و متخصصين صورت و تصوير و صدا جهت تضعيف چهره كشور هدف و دفاع از منافع خود مي باشد. )رنجبر، 1388: 193( متخصصين جنگ رسانه اي ژنرال هاي نظامي نيستند. اساتيد دانشگاه ها و دپارتمان هاي رسانه اي و علوم سياسي مي باشند. جنگ رسانه اي ائتالف ميان دو كشور عليه يک كشور نيست. ائتالف جرياني از كشورها )كشورهاي غربي عليه اسالم( عليه يک كشور يا يک جريان است )مثاًل ائتالف دولت هاي شمال عليه دول جنوب(. در جنگ رسانه اي فقط نقاط منفي دشمن مطرح مي شود. نقاط مثبت كشور يا جريان رقيب مطرح نمي شود. مثاًل جنگ رسانه اي غرب عليه جمهوري اسالمي ايران متمركز است بر اتهام تالش ايران براي دستيابي به سالح هسته اي-

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

161

نقض آزادي هاي سياسي- مدني- وجود بحران سياسي اقتصادي- وجود تضاد ميان ارائه با تحليل و تصاوير مختلف ... كه به صورت كليشه اي مردم و حاكميت و

مي شود. )ماه پيشانيان، 1386: 3(بودجه تصويب مستقيم، غير و مستقيم خبري متعدد دفاتر ايجاد با غرب براي بشر حقوق و دموكراسي ترويج به عنوان بومي شبكه هاي ايجاد رسانه اي، ايرانيان و مسلمانان )ترويج اسالم اروپائي- آمريكا و مقابله با اسالم واقعي( حركت

مي نمايد. ) شيلر،1377: 40-30 (

اعضاء اين شبكه هاي خبري رسانه اي شامل:1- شخصيت هاي دانشگاهي- روشنفكر ليبرال و سكوالر

2- صاحب نظران مذهبي جوان3- فعاالن اجتماعي

4- گروه هاي طرفدار جنبش زنان5- روزنامه نگاران و نويسندگان ميانه رو مي باشند.

اصول مورد حمايت جنگ رسانه اي نيز عبارتند از:1- آموزش دمكراسي

2- آزادي رسانه و مطبوعات3- برابري جنسيتي

4- هواداري سياسي از اسالم سكوالر5- معرفي چهره خشن از اسالم و شخصيت هاي اصلي آن در غرب

6- معرفي مجاهدين مسلمان به عنوان تروريسم و مقايسه اعمال آن ها با مجاهدين صدر اسالم و زير سؤال بردن كلي اسالم و اصول آن )مثل جهاد شهادت(. )كاگان،

)5 :20062- جنگ اطالعاتي- رواني: جنگ اطالعاتي- رواني روش دوم جنگ نرم است. نبرد اطالعاتي ناشي از موج سوم )انقالب اطالعات و ارتباط( است. گرچه نبرد اطالعاتي- رواني از قديم بوده است ولي با انقالب در اين حوزه به اوج كاربرد آن

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

162

رسيده است. مورگان مي گويد: جنگ اطالعاتي تنشي منطقي ميان حريم خصوصي و امنيت ملي به وجود مي آورد. در اين جنگ تالش براي از بين رفتن مرزهاي جنگ و صلح مي باشد. هدف جلوگيري از جنگ سخت- تحريف و سردرگمي دشمن و كنترل حاكميت بر مردم مي باشد. هدف نهائي جنگ اطالعات كشتن دشمن نيست بلكه تحت كنترل درآوردن اوست. نبرد اطالعات به روش تفكر و تصميم گيري انسان مربوط مي شود كه در آن نفوذ مي كند و در تصميمات مؤثر بر جنگ و صلح او تأثير مي گذارد. تالش اصلي تأثير بر جنبه هاي رواني فرماندهي صلح و جنگ است. ميدان اين نبرد امواج ماهواره اي و اينترنتي است اشكال جنگ اطالعاتي- رواني شامل جنگ الكترونيكي- جنگ رواني- جنگ سايبر و ... مي باشد. )عبداهلل خاني، 1386: 56( اليجاه گراگ )Elijah Graig( در مقاله خود مي گويد: “آمريكا بايد در جنگ اطالعات عليه ايران پيروز شود. پنجره فرصت هاي اصالح مسالمت آميز در تهران معلوم نيست در آينده باز باشد. بنابراين آمريكا بايد به شكل تهاجمي به تبليغ و رشد فرهنگ،

ارزش ها و ايده هاي آمريكا كمک كند.” ) كريگ، 2010: 6-2(3- تهاجم فرهنگي )ناتوي فرهنگي(: يكي ديگر از روش هاي جنگ نرم تهاجم دنبال به شوروي فروپاشي از پس آمريكا مي باشد. فرهنگي ناتوي يا فرهنگي آلوين سوم موج مانند نظريه هائي طرح با است. دموكراسي ليبرال جهاني سازي تافلر، دهكده جهاني اورول و مک لوهان، جهاني شدن و جهاني سازي هابر ماس فوكوياما مانند كننده تكميل نظريه هاي و راولز نظريه عدالت جهاني و كيدنز و برنامه ريزي ليبرال- دموكراسي بر جهان ناتوي فرهنگي تاريخ( براي غلبه )پايان

كرده است.مرزهاي تسخير براي نيست. مرز جغرافيايي تسخير دنبال به فرهنگي ناتوي و ايدئولوژي باورها، تسخير مي كند. حركت ملت ها فرهنگ و انديشه فكري، جهان بيني ملت ها مي باشد. بر خالف استراتژي ناتوي نظامي كه به دنبال تسخير مرز جغرافيايي، منابع و مراكز مهم اقتصادي- تجاري بود. ناتوي فرهنگي كاركردي بلند مدت، پرجاذبه، كم دردسر و كم هزينه دارد. در حالي كه ناتوي نظامي كوتاه مدت، خشن و سخت، كم بازده، پر درد سر و پر هزينه استبين. )رابين، 2006: 5(

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

163

هدف اصلي ناتوي فرهنگي به حاشيه راندن فرهنگ، ملي- ديني ملت هاست. در اين مسير حاكم كردن فرهنگ ليبرال دموكراسي غربي و سلطه آمريكا و اروپا و پس از آن تأمين اهداف و منافع آن ها را تحقق خواهد بخشيد. دراين روش آمريكا و غرب به دنبال به حاشيه راندن الگوي توسعه جمهوري اسالمي ايران است. با طرح اتهام هاي مختلف )تروريسم بودن- سياه نمائي نظام اسالمي- ضد حقوق بشر و حقوق زنان خواندن- به دنبال سالح هسته اي بودن- ايجاد اختالف ميان مردم و نظام و ...( و تبليغ مستمر از الگوي توسعه ليبرال دموكراسي و مدل پيشنهادي غربي براي دول اسالمي اين حركت را تكميل نموده است. )رنجبران: 1388، 14(

4- براندازي نرم: براندازي نرم روش ديگر جنگ نرم آمريكا است. بدين صورت كه با طرح و دفاع از مباني ليبرال دموكراسي و اسالم آمريكا- اروپائي به جنگ با مباني اسالم سياسي، مشروعيت، مقبوليت، مشاركت سياسي و دستاوردهاي آن در ايران مي پردازد. آمريكا در اين براندازي مطرح مي كند تغيير مسالمت آميز و بدون خشونت حكومت در ايران دستيابي به صلح، آزادي، ثروت و رفاه و ثبات منطقه اي

و بين المللي را به دنبال دارد. )ضيايي پرور، 1383: 20(

جنبش بدون خشونت )براندازي نرم( شامل اقداماتي از قبيل:1- اعتراض )تحصن- اعتصاب- مخالفت لفظي- كم كاري- كارشكني- تجمع

پراكنده و مستمر(2- عدم همكاري با دولت و ايجاد نابساماني اقتصادي )نافرماني مدني- عدم

پرداخت ماليات- عدم مشاركت سياسي و ...(3- مداخله غير خشونت آميز )خرابكاري نامحسوس- شعارنويسي- چوب الي

چرخ دولت گذاشتن(ابراز براي مخالفان به دادن )جرات آن ها از حمايت و مخالفان جذب -4وجود- سازماندهي و هدايت آن ها- كمک مالي به نهادهاي آن ها و ...( مي باشد.

)موسون، 2005: 18-17( 5- تأسيس نهادهاي غير دولتي به طور گسترده )NGO هاي مختلف(: نمونه هاي

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

164

كه مي باشد سابان مركز سيا، هريتج، بنياد مانند در غرب نرم براندازي نهادهاي طرح سيا براي براندازي تشيع، تخريب مباني شيعه، عاشورا، مرجعيت، مهدويت ايجاد اختالف شيعه و سني )اصل تفرقه انداز و حكومت كن در براندازي نرم به تفرقه انداز و نابود كن تبديل شده است( مي باشد. افراد بي سواد و احساساتي اصوالً در براندازي نرم به عنوان ستون پنجم به كار گرفته مي شوند )استفاده از نقاط ضعف عزاداري،روحانيون كم سواد، مداحان پول پرست بي سواد براي خرافه گوئي و گمراه كردن پيروان ساده لوح و بعد سوء استفاده تبليغي از آن ها و اعمال آن ها نمونه هائي

از اين حركت است(. )رنجبران، 1388: 175(

III- ابزارها و ساز و كارهاي جنگ نرم:تلويزيون، راديو، مانند رسانه های جمعی طريق از عمدتًا نرم ابزارهای جگ مطبوعات و اخيراً رسانه های مدرن مانند سايت های اينترنتی و شبكه های ماهواره ای سايت هزار 45 و ماهواره ای كانال 3500 حدود امروز كه گونه ای به می باشد. اينترنتی به زبان فارسی مستقيم و غير مستقيم عليه ج.ا.ايران فعاليت می كند. )آرين منش، 1387: 1( ساز و كارهاي جنگ نرم آمريكا عليه ايران متنوع مي باشد. كه اهم

آن ها را مي توان به شرح ذيل اشاره كرد:دموكراسي سازي

شبكه سازيانقالب مخملين

اعطاء بورسايجاد شكاف بين دو نسل

الغاء روحيه يأس، نا اميدی و ترديد نسبت به الگوی توسعه ايرانی – اسالمی و آينده كشور

حمايت از ميانه روهاحمايت از فدراليسم

از ساز و كارهاي جنگ استفاده از سه دهه به سركردگي آمريكا پس غرب

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

165

سخت )دخالت نظامي- جنگ تحميلي- تحريم هاي اقتصادي( به اين جمع بندي رسيده تا با به كارگيري ساز و كارهاي جنگ نرم به تغيير يا براندازي رژيم در ايران دست يابد. )مور، 2009: 1ـ3( با به كارگيري ساز و كارهاي جنگ نرم همان گونه كه در جنگ سخت سه دسته قرباني )زخمي- معلول- كشته( از دشمن باقي مي گذارد.

چنين قربانياني نيز در جنگ نرم و بعضًا بدتر باقي مي ماند.1- افرادي كه در اثر جنگ نرم دشمن حداقل آسيب فكري و قلبي ديده اند. آن ها به افسردگي و نااميدي، سرخوردگي يأس، آثار اين جنگ به عنوان زخمي

دست مي دهد. )بخشي از مباني اعتقادي آن ها تخريب شده است(2- افرادي كه در اثر اين جنگ نيمي از عقايد و افكار و ايمان آن ها تخريب شده است به عنوان معلول اين جنگ هستند. )منفعل، بي تفاوت، بدون تحرك مي شوند(3- افرادي كه حداكثر از جنگ نرم متأثر شده است يعني تمام عقايد و افكار و ايمان آن ها از بين رفته و افكار و عقايد و انديشه دشمن را پذيرفته اند، به عنوان در برانداز مي شوند(. )به صورت مخالف تلقي مي شوند نرم كشته شدگان جنگ جنگ سخت كشته شدگان براي جبهه خودي يک فقدان و نبود مي شوند در حالي كه بالفعل جبهه از جبهه خود خارج )فقدان( و سربازان در جنگ نرم كشته شدگان دشمن براي مبارزه و براندازي نظام سياسي خودي مي گردند. )اين همان نقطه قوت

برتري جنگ نرم بر جنگ سخت است(. )بينر، 2008: 4-1( پس از اين بحث به ساز و كارهاي جنگ نرم مي پردازيم:

1- دموكراسي سازي )دموكراتيزاسيون(: يكي از ساز و كارهاي جنگ نرم آمريكا در منطقه خاورميانه و ايران ترويج دموكراسي آمريكائي است. در اين ساز و كار

امريكا در سه دهه گذشته چهار مدل دموكراسي را ترويج كرده است:1- دموكراسي تحميلي: يعني با زور و اشغال و سرنگوني نظام سياسي به دنبال استقرار نظام سياسي جديد به نام دموكراسي باشد. نمونه هاي آن شيوه اي است كه

آمريكا در عراق و افغانستان با اشغال اين دو كشور دنبال كرده است.2- دموكراسي تجويزي: يعني با ارائه توصيه ها و اصالحات براي دول دوست پارلمان- ايجاد اين شيوه را دنبال كرده است. مثاًل تدوين قانون اساسي- منطقه

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

166

برقراري انتخابات- آزادي زنان و مطبوعات. نمونه هائي از آن را براي دول متحد خود در خليج فارس)عربستان- بحرين- كويت و ...( را مي توان نام برد.

3- دموكراسي تبليغي: اين شيوه عمدتًا از جنگ نرم در آن استفاده مي شود و هدف تحول و تغيير آن رژيم سياسي به سوي رژيمي مطلوب براي غرب است. حركتي كه آمريكا عليه جمهوري اسالمي ايران و چين و كوبا و ونزوئال و ... دنبال

كرده است.4- دموكراسي تبعيضي: بدين صورت كه اگر دولتي با مباني دموكراتيک مثل انتخابات آزاد و رأي اكثريت- دارا بودن نهادهاي دموكراتيک شكل گيرد ولي در راستاي اهداف آمريكا و غرب نباشد با آن به مخالفت )تبعيض( برمي خيزد. مثل اكثريت لبنان- دولت در اهلل منتخب حماس در غزه- حزب حكومت مردمي و

شيعي در عراق و ... را مي توان نام برد. )دونووان، 2010: 3-1(كردن هزينه رسانه اي- سلطه دليل به غرب دموكراسي سازي، كار و ساز در زياد و شبكه ها و نيروهاي سازمان داده در درون كشورهاي منطقه در صدد است به اسم دموكراسي و حقوق بشر، جريان هائي را از صندوق آرا بيرون آورد كه در راستاي منافع و سلطه او عمل كنند. به همين دليل است كه شيوه هاي چهارگانه فوق را دنبال كرده است و در واقع دموكراسي واقعي كه يكي از علل رشد و توسعه غرب در چند قرن گذشته بوده كه ريشه هاي بومي و دروني بايد داشته باشد را نمي گذارد در منطقه شكل گيرد چون دولت هاي دموكراتيک و مردمي با روند سلطه

و وابستگي ذاتًا مخالف هستند.2- شبكه سازي: يكي ديگر از ساز و كارهاي آمريكا در جنگ نرم عليه ايران ,Federation of( است( نظام عليه معاندين و مخالفان از شبكه اي سازماندهي 2010:25. رابرت ستالف )Rabert Stelaf( آمريكائي جنگ نرم عليه ايران را با سه )NGO( پيشنهاد مطرح مي كند. 1- سازماندهي چتر واحد مخالفان، 2- ايجاد موجغرب ايده هاي انتقال وسيله به عنوان انگليسي زبان ترويج -3 ايران، مخالفان حمايت دموكراتيک، آموزش هاي مانند مسائلي مخالفان شبكه اين در ايران. به مي گردد. مطرح ... و بشر از حقوق برابري جنسيتي، حمايت و زنان از جنبش

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

167

)ماه پيشانيان، 1386: 2(كه دارد وجود متعددي مؤسسات و بنيادها آمريكا در مخملين: انقالب -3پس از سقوط شوروي سابق برنامه ريزي و بودجه تخصيص داده تا آمريكا اقدام به براندازي نظام هاي ضد آمريكائي با توسل به انقالب هاي رنگين انجام دهد. اين انقالب ها تا كنون در روسيه سفيد- قرقيزستان- ازبكستان- آذربايجان- تاجيكستان و اخيراً در ايران با صرف ميليون ها دالر دنبال شده است. از جمله اين بنيادها، بنياد سورس- صندوق اتحاديه ملي براي دموكراسي- مؤسسه آلبرت اينشتين- مؤسسه و ساز اين اصلي شيوة مي باشد. صلح براي متحده اياالت مؤسسه – هادسون كار، برنامه ريزي داخلي و خارجي در كشور هدف با پرداخت هزينه ها از جمله تخصصي آموزش غرب، بر متمايل مدني نهادهاي از حمايت رسانه اي، هزينه مراحل انقالب مخملي به رهبران آن، بسيج مردمي و جوانان، سازماندهي ارتباطي و اطالعاتي و تبليغي تا دستيابي به هدف يعني سقوط آن نظام و جايگزيني جريان

مطلوب غرب پيش مي رود. )رنجبران، 1388: 120-145(4- اعطای بورس تحصيلي: يكي ديگر از ساز و كارهاي غرب عليه جمهوري اسالمي ايران در جنگ نرم از طريق جذب دانشجو و متخصص ايراني به آمريكا همين و برد كار به شوروي عليه سرد جنگ طول در آمريكا كه روشي است. فارغ التحصيالن، عاملي در براندازي نرم در شوروي سابق بودند. حمايت از اعطای بورس هاي علمي- فرهنگي به ايرانيان مي تواند به عنوان تقويت كننده برنامه ها و فشار برون مرزي آمريكا به ايران باشد. عباس ميالني مدير پروژه دموكراسي در ايران دانشگاه استانفورد آمريكا )هاور( مي گويد: با حمايت از بورس دانشجوئي مي توان ديپلماسي نرم را با ديگر ساز و كارهاي تكميلي )تأثير رسانه اي... برنامه هاي اينترنتي و ماهواره ها( به پيش برد. بعضي از متخصصين آمريكا معتقدند، آمريكا در قبال ايران نسبت به اقدامات نرم در شوروي سابق عقب مانده است. زيرا بايد در ايران سفير و سفارت مي داشت، بورسيه زياد مي داد و دپارتمان هاي ايران- اسالم و تشيع شناسي تأسيس مي كرد. )اقداماتي كه در جنگ سرد با مطالعات ماركسيسم، 1975 سال ”در مي گويد: رايس خانم بود(. كرده شوروي عليه شناسي روسيه

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

168

يـافته امـروز به 2 هزار تـقليل ايراني در آمريكا بود و دويست هزار دانشجوي است كـه بـايد ايـن سـاز و كـار عـوض شـود“. )بينر، 2006: 2(

ميالني مي گويد ”بايد اعطاء بورس به ايرانيان افزايش يابد، ويزا گرفتن براي ايران و ايران تسهيل شود، و مطالعات ايرانيان به دليل فقدان سفارت آمريكا در اسالم و شيعه شناسي در آمريكا شكل گيرد“ تا بدين طريق رشد دموكراسي و تحول

نرم در ايران عمل شود. )همان: 3(5- ايجاد شكاف بين نسل جوان و پدران انقالب كرده: يكي از ساز و كارهاي غرب براي جنگ نرم عليه جمهوري اسالمي ايران تالش براي ايجاد و يا تشديد شكاف نسلي در ايران است. با القاء و تقويت مسأله شكاف نسلي و سوء استفاده از آن به دنبال تضاد درون خانواده و اجتماع ايران هستند تا با برخورد و رو در Time( رو قراردادن دو نسل نظام را تغيير دهند. در تحقيقي توسط تايم جورهJoreh( در مجله تايمز مي گويد: ”شكاف بزرگ اعتقادي- ارزشي ميان نسل جوان

و پدران انقالب كرده آن ها پديد آمده است. در ايران جوانان دو چهره دارند:1- چهره بيرون متأثر از حكومت ديني

2- چهره دروني و متأثر از غرب جوانان با رشد اينترنت- ماهواره به سوي ارزش ها و مدل هاي غرب آمده اند. ) محمدی، 1379 : 30( لباس هاي غربي مي پوشند، حجاب كاهش يافته، موسيقي غربي گوش مي دهند ، جوانان بيكار به دنبال اخذ ويزا براي رفتن به كانادا و استراليا- اين موارد را نويدي براي زالندنو و آمريكا براي كسب و كار و درس هستند.“ ترويج و استقبال ليبرال- دمكراسي غربي در ايران مي دانند. )مانسون، 2005: 20(

6- القاء روحيه يأس، نا اميدی و ترديد نسبت به الگوی توسعه ايرانی – اسالمی و آيندة كشور: يكی ديگر از ساز وكارهای جنگ نرم دشمن تالش برای به سخره گرفتن و القای شبهه، شک و ترديد در مورد دستاوردهای الگوی توسعه ايرانی- اسالمی در زمينه های فرهنگی، سياسی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و تكنولوژيک در سه دهه گذشته است. بدين صورت كه تمام دستاوردهای مثبت را تخطئه كرده نقاط منفی و ضعف را القاء می كند. در حالی كه يا شک و ترديد در مورد آن ها

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

169

برجسته می نمايد. هدف از اين ساز وكار ايجاد روحيه يأس، نااميدی، ترس از آينده و در نهايت تزلزل در اراده مردم و رهبران ج.ا.ايران نسبت به مسير و الگوی توسعه اتخاذ شده و آيندة آن است. هدف ديگر با تبليغات منفی از مدل توسعه ايرانی با تعابيری مانند تروريست پروری، جنگ افروز، تالش كننده برای توليد بمب اتم در از مدل ج.ا. تا باعث ترساندن ملت های ديگر شده افكار عمومی ديگر كشورها ايران الگوگيری نكنند. )همان: 2( بدين ترتيب با اين ساز وكار يكی ديگر از منابع قدرت نرم ايران را تخريب نموده و روحيه ملی و اعتماد به نفس را برای ادامه

حركت به پيش را از آن ها سلب می نمايد. )وارن، 2009: 1( 7- حمايت از ميانه روها: ساز وكار بعدي قدرت نرم آمريكا همكاري با ميانه روها در دول خاورميانه از جمله ايران است. آمريكا معتقد است قلوب و افكار 99 درصد مسلمانان خاورميانه را ميانه روها جذب كرده اند و يک درصد آن ها با تندروهاي اسالمي )تروريست( هستند. بنابراين قدرت سخت آمريكا )حتي بمب اتم آمريكا( بايد آن ها را مهار كند. آمريكا و متحدين او با قدرت سخت خود بايد ادامه حيات، آرامش، تردد آزاد و دستيابي آن ها به سالح هاي كشتار جمعي را مهار كند و بقيه را بايد با قدرت نرم خود جذب و مديريت كند. )نای، 2004: 16( جوزف ناي معتقد است يک ارتباط تنگاتنگي بين قدرت نرم و سخت آمريكا وجود دارد. او مي گويد: بلكه يک نيست مسيحيت( و )اسالم تمدن ها عليه ترور جنگ عليه نرم ”جنگ جنگ مدني است در درون تمدن اسالمي ميان افراطيون اسالمي اقليت كه خشونت را براي اهداف خود به كار مي برند و ميانه روهاي اكثريت كه اهداف خود را از طريق مسالمت آميز مانند همكاري- آموزش- ايجاد اشتغال- رشد بهداشت- احترام به كرامت و بزرگي انسان- دنبال مي كنند. ما هرگز پيروز نمي شويم مگر ميانه روها پيروز شوند. قدرت نرم ما هرگز اسامه بن الدن و افراطيون را جذب نمي كند. ما نياز به قدرت سخت براي برخورد با آن ها داريم. ولي قدرت نرم ما نقش صليب را در توانائي ما براي جذب ميانه روها و طرد نيروهاي جديد افراطي ، بازي خواهد كرد. )همان: 17( به اعتقاد جوزف ناي ارزش هاي دنيايي غربي، جهاني است و حتي ميانه روهاي مسلمان خاورميانه آن را قبول دارند و در بلند مدت در جنگ نرم

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

170

با استفاده از اين ساز و كار )همكاري با ميانه روها( ما پيروز خواهيم شد.8- حمايت از فدراليسم: يكي ديگر از ساز و كارهاي جنگ نرم آمريكا عليه ايران حمايت از فدراليسم و تجزيه ايران است. با شعار حمايت از حقوق اقليت هاي قومي، زباني و ديني براي تضعيف و تغيير نظام ايران عمل مي نمايد. تجربه موفق در تجزيه شوروي سابق- يوگسالوي سابق و ايرلند و عراق است. براي مهار ايران و چين به عنوان قدرت هاي مزاحم از اين ساز و كار استفاده مي كند. )ماه پيشانيان ،

)7 :1386

IV- راه كارهاي عملي جمهوري اسالمي ايران در مقابله با جنگ نرم:جنگ نرم غرب به رهبري آمريكا عليه جمهوري اسالمي ايران به طور اخص و جهان اسالم به طور اعم يک عزم و برنامه ريزي كالن در سطح كشورهاي اسالمي نياز دارد كه طرح راه كارها و مباحث ريز و جزئی آن از حوصله اين مقاله خارج

است. ولی راه كارهای كلی و كالنی در حوزه های مختلف قابل طرح می باشد. در حوزة ملي با توجه به تمركز بار و فشار اصل جنگ نرم بر ايران يک عزم و برنامه ريزي كالن مي طلبد. اگر بپذيريم كه آثار جنگ نرم خطرناكتر، پيچيده تر، از جنگ سخت است همان گونه كه در بلند مدت تر براي دشمن و كم هزينه تر جنگ تحميلي اولويت اصلي كشور مسأله جنگ شد و تمام نهادها و احاد ملت در برنامه ريزي و مديريت آن درگير شدند تا دشمن شكست خورد، امروز اين مهم در مسأله جنگ نرم الزامي است. بنابراين همان گونه كه توصيه خداوند در قرآن كريم ”فمن اعتدي عليكم فاعتدوا عليه بمثل ما اعتدي عليكم“ )بقره: 194(، اگر كسي به شما تعدي كرد همان گونه مثل خودش به او تعدي كنيد؛ )به شيوه خودشان( يا در آيه ”واعدوا لهم ما استطعتم من قوه )توبه: 60(. براي دشمنان خود هر امكاني

را براي مقابله مهيا كنيد.مقام معظم رهبري مي فرمايد: ”همين كه معمول شده كه در بيان ها و در تلويزيون و توي تبليغات و توي دادگاه و توي زبان همه مي گويند جنگ نرم، راست است.

اين يک واقعيت است يعني االن جنگ است...

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

171

..... مي بينيم دهان هائي از حقد و غضب گشوده شده و دندان هاي با غيظ به هم فشرده شده عليه انقالب و عليه امام و عليه همة اين آرمان ها و عليه همة آن كساني كه به اين حركت دل بسته اند را، اين ها را انسان مي بيند. خب چه كار كند؟ اين تمام نشده چون تمام نشده، همه وظيفه داريم.“ )ديدار با هنرمندان، مورخ 1388/6/14(.

با توجه به مباحث فوق به دليل پيچيدگي و گستردگي حوزه ها و آثار جنگ نرم الزم است در سطح داخلي، منطقه اي و بين المللي راه كارهاي عملي كالن جمهوري

اسالمي ايران براي مقابله با جنگ نرم طراحي و اجرا شود.

الف- راه كارهاي عملي در سطح داخلي:با را نرم جنگ آثار مي تواند كه سطح مؤثرترين و و حساس ترين مهمترين راه كارهاي خود خنثي نمايد سطح داخلي است زيرا هسته اصلي تخريب ام القري فعلي جهان اسالم )اسالم ناب محمدي( جمهوري اسالمي ايران است. با توجه به

اهميت اين سطح راه كارهاي پيشنهادي ذيل قابل طرح است.برنامه تدوين جهت كشور فرهنگي مسئولين و نخبگان نهادها- بسيج -1

راهبردي و اجراء آن در مقابله با جنگ نرم.در نرم تهديد به نسبت بصيريت تقويت سازي- آگاه رساني- اطالع -2

مدارس- دانشگاه ها- رسانه ها.3- به كارگيري نيروهاي بسيج و تقويت روحيه آن ها و نهادهاي انقالب جهت

كمک و برخورد همه جانبه با جنگ نرم.4- تقويت روحيه اميد به آينده و مقابله با يأس و نااميدي القاء شده از طريق

جنگ نرم.فقيه- )واليت نظام اركان از عملي نظري حمايت و ملي وحدت 5- حفظ

جمهوري اسالمي و نهادهاي آن(.6- حفظ و تقويت هويت ايراني- اسالمي مورد هجوم جنگ نرم.

7- مقابله به مثل با ابزارهاي جنگ نرم جهت افشاگري و خنثي كردن برنامه هاي جنگ نرم دشمن )حركت آفندي بزرگ كردن نقاط ضعف دشمن، كوچک كردن

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

172

نقاط قوت و حركت پدافندي اقدام جنگ رسانه اي- اطالعاتي و راداري امواجي(.8- اصالت به كار و پژوهش علمي براي شكل دادن نهضت نرم افزارها.

9- افشاگري چهره متغير غرب سلطه گر و عوامل داخلي و خارجي آن ها در مورد استفاده از ابزار جديد )جنگ نرم( جهت تداوم سلطه جديد )استعمار فرانو(.10- مقابله با هرگونه حركت اختالف انگيز و تفرقه انداز- سياسي- اجتماعي-

قومي- ديني- زباني.11- تشكيل اتاق هاي فكر جهت اتخاذ بهترين شيوه هاي مقابله با جنگ نرم.

12- توسعه و تقويت برنامه هاي برون مرزي رسانه هاي جمعي ايران به زبان هاي مختلف.

13- برنامه ريزي سخت افزارانه جهت از بين رفتن آسيب پذيري از جنگ نرم )ايجاد عدالت اقتصادي- اجتماعي- اجراء اصول يا ظرفيت هاي باقي مانده قانون اساسي- تسهيل اشتغال و ازدواج- حمايت از خانواده- توسعه سرگرمي هاي سالم-

تسريع و اجراء در برنامه هاي توسعه پنج ساله و چشم انداز بيست ساله نظام(.

ب- راه كارهاي عملي سطح منطقه اي:به توجه با نرم جنگ از يكنواخت آسيب پذيري دليل به منطقه سطح در نقاط مشترك تاريخي- ديني- جغرافيايي كه دول خاورميانه مسلمان دارند نيز با

آگاه سازي و همكاري مي توان راه كارهائي براي مقابله با جنگ نرم به كار برد.1- ايجاد كانال هاي متعدد ارتباطي با مقامات و ملت هاي منطقه جهت آگاه سازي

از خطرات جنگ نرممختلف حوزه هاي در منطقه مقامات و مردم با روابط توسعه و تقويت -2

سياسي- اقتصادي- اجتماعي خصوصًا فرهنگي- علمي3- تالش جهت بازسازي تمدن- هويت- اسالمي در منطقه

4- ارتقاء بيداري اسالمي- آزادي خواهي- استكبار و صهيونيزم و ظلم ستيزي در منطقه

5- تالش در جهت ثبات منطقه- مشاركت فعال در حل بحران هاي منطقه اي و

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

173

تقويت ديپلماسي عمومي و كنفرانس در منطقهنرم جنگ با مقابله براي منطقه اي مشترك برنامه هاي رسانه ها- تأسيس -6

عرب.

ج- راه كارهاي عملي در سطح بين الملل: جنگ نرم به طور عام و كلي كشورهاي اسالمي و حتي دولت هاي جنوب )در به به چالش كشيده و درصدد هضم و بعد فرهنگي- تمدني از حال توسعه( را حاشيه راندن آن ها به نفع فرهنگ و تمدن ليبرال دموكراسي است. از اين جهت نيز اين كشورها خطر مشترك را با جمهوري اسالمي ايران احساس مي كنند در اين سطح مي توان راه كارهاي عملي با اين مجموعه كشورها جهت مقابله با جنگ نرم

به كار برد.فرهنگي و اقتصادي اجتماعي- سياسي- مختلف همكاري هاي توسعه -1

جنوب- جنوب.2- همكاري با دول جنوب جهت مقابله هم جانبه با روند يک جانبه خبري-

اطالعاتي- تبليغي غرب3- بسيج جبهه جنوب در به كارگيري ابزارهاي قدرت نرم خود جهت مقابله با

جنگ نرم شمال )استعمار فرانو( و خنثي كردن و سلطه بر اذهان و قلوب جنوب4- تقويت و رشد وحدت اسالمي در كنفرانس اسالمي جهت مقابله با جنگ

نرم غرب5- توسعه نقش فعال ايران در حل بحران هاي بين الملل و نهادهاي بين المللي

6- ايجاد دفاتر- سازمان ها- نهادهاي مشترك رسانه اي- فرهنگي خبري با دول جنوب

7- رشد مبادله دانشجو- محقق- توريسم در دول اسالمي و دول جنوب8- تالش همه جانبه جهت معرفي جنبه هاي جذاب و مثبت فرهنگ- تمدن

ايراني- اسالمي و جذب افكار عمومي به سوي ايراندر مختلف زبان هاي به اسالمي ايراني- برنامه هاي و رسانه ها گسترش -9

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

174

راديو- تلويزيون برون مرزي- ماهواره ها- اينترنتايران در سه سطح طرح مجموعه پيشنهادات راه كار عملي جمهوري اسالمي اهميت و دليل به مقاله اين در اين گستردگي به بين المللي و منطقه اي داخلي- خطر جنگ نرم است كه اميد است با اجرا و عملي شدن آن ها بتوان با اين تهديد

مقابله نمود.

نتيجه گيريپس از طرح تعريف، اشكال و ابزارها، منابع، روش ها و ساز و كارهاي جنگ نرم مطرح گرديد. جنگ نرم غرب عليه جهان اسالم به طور عام و جمهوري اسالمي ايران به طور خاص در چند دهه گذشته شروع شده است. اين جنگ ريشه در تضاد و تقابل مباني و اصول و عقايد دو حوزه فرهنگي- تمدني اسالم و غرب دارد. در نگرش متفاوت و بعضًا متعارض در نگاه به انسان- جهان و خدا كه حدود چندين جنگ به شكل مدرن ابزارهاي با امروزه و شده تعقيب مختلف اشكال به قرن و اسالمي- بيداري در اين جنگ گرفتن اصلي سرعت علت است. درآمده نرم دستاوردهاي داخلي و خارجي جمهوري اسالمي در سطح منطقه و جهان به عنوان غربي و شرقي توسعه الگوهاي با منطبق غير انساني الهي- توسعه الگوي يک

ماده گرا در سه دهه گذشته بوده است.جنگ نرم با تعابير خاص ديگر آن )تهاجم فرهنگي- ناتوي فرهنگي و ...( در

چهار حوزه؛1- دين ستيزي )كه ايران دولت مدافع و طرفدار دين است(

2- اسالم ستيزي )كه ايران ام القراي اسالم است(3- شيعه ستيزي )كه ايران مركز تشيع است(

4- ايران ستيزي )كه ايران مهد تمدن ايراني است(فعال مي باشد. جريان هاي مختلف سكوالر، ليبرال- ماركسيست- سوسياليست و ناسيوناليست هاي عرب- ترك و ... با تمام ابزار و امكانات براي مهار ايران اسالمي

به كار گرفته شده است تا بيداري و اسالم گرائي را با كنترل ايران مهار نمايند.

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

175

راه كارهاي كالن عملي مقابله جمهوري اسالمي ايران در سه سطح داخلي و منطقه و بين المللي در اين مقاله مي تواند نتايج جنگ نرم كه دورة سوم سلطه گري غرب )پس از1- استعمار قديم- اشغال سرزمين با جنگ سخت، 2- استعمار جديد- اشغال بازار با جنگ نيمه سخت( اشغال اذهان و قلوب با مباني و ارزش هاي خود است، را خنثي نمايد. اگر می خواهيم به وعده الهی در قرآن كريم كه می فرمايد: “ وال تهنوا و ال تحزنوا و انتم االعلون ان كنتم مومنين” سست نشويد و غمگين نباشيد كه شما برتريد اگر ايمان آورندگان هستيد. ) آل عمران: 139( دست يابيم. اگر هجمه گسترده جنگ نرم دشمن نبايد در ما ترس، حزن و سستی ايجاد كند بايد با استفاده حداكثری از منابع قدرت نرم فرهنگ و تمدن ايرانی – اسالمی خود و با برنامه ريزی های عاقالنه و عالمانه با اين تهديد و جنگ مقابله نمود تا بتوان وعدة الهی برتری اسالم و مسلمين بر كفار و مشركين را تحقق داده و آثار جنگ

نرم دشمن را خنثی نمود.

مطالعاتقدرت نرم

رانی اي

الم اس

ریهو

جميه

علرم

گ نجن

1391

ار به

م/نج

ه پمار

/ شوم

ل د سا

176

منابع- آرين منش، جواد )1387(. »آخرين آمار ديش هاي ماهواره اي در ايران«، چهارم آذر 1387،

.www.asiran.comرايانه اي«، و رسانه اي جنگ هاي بر درآمدي نرم: »قدرت .)1387( محمود جعفرپور، -مجموعه مقاالت برگزيده همايش بسيج و قدرت نرم، جلد 1، تهران، پژوهشكده مطالعات و

تحقيقات بسيج دانشگاه امام صادق )ع(.- رنجبران، داود )1388(. جنگ نرم، تهران، ساحل انديشه تهران.

- زرشناس، شهريار )1387(. اشاراتي درباره ليبراليسم در ايران، چاپ دوم، تهران، انتشارات كيهان.

- سلطاني فر، م )1387(. »قدرت نرم«، وبالگ روابط عمومي، پنجشنبه 1387/10/28.مير احمد ترجمه آمريكا، امپراتوري و جمعي ارتباط وسائل .)1377( هربرت شيلر، -

عابديني، تهران، نشر سروش.- صباغيان، علي )1388(. »المپيک رسانه ها«، همشهري ديپلماتيک، شماره 29، نيمه آبان 1388.

- ضيايي پرور، حميد )1383(. جنگ نرم، تهران، ابرار معاصر.تهران، نخست، اطالعات، چاپ در عصر نبرد نرم3، )1386(. جنگ علي عبداله خاني، -

موسسه فرهنگي مطالعات و تحقيقات بين المللي ابرار معاصر.- كالهچيان، محمود )1387(. »بررسي و نقد قدرت نرم در گفتمان غربي«، مجموعه مقاالت بسيج، تحقيقات مطالعات و پژوهشكده تهران، ،1 نرم، جلد بسيج و قدرت برگزيده همايش

دانشگاه امام صادق )ع(.- ماه پيشانيان، مهسا )1386(. »راه كارهاي آمريكا در جنگ نرم با جمهوري اسالمي ايران«،

ریصی

ی بدعل

حمر م

دکته:

سندوی

ن

177

فصلنامه علمي- تخصصي عمليات رواني، سال پنجم، شماره 18، تهران، معاونت فرهنگي ستاد مشترك سپاه، زمستان 1386.

- محمدي، مجيد )1379(. ماهواره ها، تهران، نشر قطره.- نائيني، علي محمد )1387(. »معنا و مفهوم قدرت و تهديد نرم در مطالعات امنيتي«، مجموعه مقاالت برگزيده همايش بسيج و قدرت نرم، جلد 1، تهران، پژوهشكده مطالعات و تحقيقات

بسيج، دانشگاه امام صادق )ع(.راهبرد فصلنامه ميرطاهر، سيدرضا ترجمه نرم«، قدرت »كاربرد .)1383( جوزف ناي، -

دفاعي، سال دوم، زمستان 1383، شماره 6.الغاي سهراب ترجمه آمريكا«، خارجي سياست و نرم »قدرت .)1384( جوزف ناي، -

علمداري، ماهنامه اطالعات راهبردي، شماره 34، اسفند - ناي، جوزف )1382(، قدرت نرم، فصلنامه راهبرد، تهران، شماره 29، پائيز

عليرضا ترجمه ارتباطات، محورهاي نظريه هاي .)1384( تانكار جينر، سورين؛ ورنر، -دهقان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

- Beeher, Lionel (2006). U.S. Soft Diplomacy in Iran, http://www.cfr.org, Publication 17, Feb 2006

- Craig, Elijah (2010), Imperialists seek war with Iran, http://theredphoenix.wordpress.com, 072010/02/.

- Donovan, G. Murphy (2010). Soft Power and No plan for Iran http://www.americanthiner.com, 42010/

- Federation of American Scientists, (2009). Intel Budget Discourse and the Myths of Security, www.Far.org

- Kagan, Robert (2006). It’s the Regime stupid, Washington post 29, Jan, 2006.- Monson, Micher G. Major (2005) American soft power: An Innovative approach

to Neutralizing Iran's Growing security Threat, A Research Report submitted to the facalty, Air command and State College, Air University, USAF. Alabama, U.S.A.

- Moore, Charles (2009). Barak Obama needs to be forceful in using soft power against Iran, http://www.telegraph.co.uk. 19, Jun, 2009.

- Nye, Joseph, S. (2004). The Decline of America's soft power, Foreign Affairs, May/ June 2004, volume 83, on-line Internet, available at http://web6.epnet.com

- Robin, Michael (2006), Can Iran be Trusted? Middle Eastern out look AEI. Sept.- Warren, Nelson (2009). U.S. Congress dumps Iran "soft war" Funds, http://

findarticles.com.