Spis treści I Wstęp ............................................................................... 9 II Porady ogólne ............................................................... 13 III Filozofia zdrowia i terminologia .............................. 17 IV Smaki .............................................................................. 31 V Diagnoza z języka ........................................................ 39 VI Autodiagnoza ................................................................ 45 • Klimat wewnętrzny ...................................................... 45 • 1. Gorąca konstytucja ................................................ 46 • 2. Zimna konstytucja .................................................. 50 • 3. Konstytucja niedoborowa ....................................... 54 • 4. Nadmiar śluzu i wilgoci ......................................... 58 • Piramida zintegrowanego odżywiania ....................... 62 VII Emocje a odżywianie ................................................... 65 • Dokonywanie wyboru ................................................. 69 VIII Etapy rozwoju choroby ............................................... 73 IX Powrót do zdrowia ....................................................... 77 X Odmładzanie ciała i umysłu ..................................... 81 XI Wzmacnianie energii odżywczej QI ......................... 89 XII Ciąża i małe dziecko ................................................... 103 XIII Dziecko w wieku przedszkolnym i szkolnym ........ 121 XIV Młodzież ......................................................................... 133 XV Dorośli i osoby starsze ............................................... 147 • Monodiety .................................................................... 154 XVI Zakończenie ................................................................... 161 Literatura ................................................................... 165
21
Embed
Odzywianie-z-miloscia s1-168 drukx - ravelo.pl · 10 ODŻYWIANIE Z MIŁOŚCIĄ – ŚWIADOMY WYBÓR Możemy dosłownie osuszać lub nawilżać, ochładzać lub ogrzewać nasze ciała,
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
7
SPIS TREŚCI
Spis treści
I Wstęp ............................................................................... 9II Porady ogólne ............................................................... 13
III Filozofia zdrowia i terminologia .............................. 17IV Smaki .............................................................................. 31V Diagnoza z języka ........................................................ 39
VII Emocje a odżywianie ................................................... 65• Dokonywanie wyboru ................................................. 69
VIII Etapy rozwoju choroby ............................................... 73IX Powrót do zdrowia ....................................................... 77X Odmładzanie ciała i umysłu ..................................... 81
XI Wzmacnianie energii odżywczej QI ......................... 89XII Ciąża i małe dziecko ................................................... 103
XIII Dziecko w wieku przedszkolnym i szkolnym ........ 121XIV Młodzież ......................................................................... 133XV Dorośli i osoby starsze ............................................... 147
Literatura ................................................................... 165
8
SPIS TREŚCI
9
SPIS TREŚCI
IWSTĘPWSTĘPWSTĘPWSTĘPWSTĘP
Jedzenie dla mnie to coś więcej niż tylko spożywanie posiłków;to trochę tak, jak podlewanie kwiatów w ogródku. Ze względu
na przynależność do różnych gatunków trzeba dostosować się do zróż-nicowanych wymogów w zakresie pielęgnacji oraz uwzględnić rodzajodpowiedniej gleby. Dbając o rośliny, śledzę ich rozwój, podziwiampiękno i czuję się szczęśliwa.
Podobnego uczucia doświadczam, kiedy zjadam odżywczy,wzmacniający ciało i ducha posiłek. Kiedyś lubiłam słodkie potrawymączne, nabiał i słodycze. Przyczyną była depresja, a skutkiemalergia. Potrzebowałam kilku lat psychoterapii, by zmienić nastawie-nie do życia i w konsekwencji preferencje żywieniowe. Teraz potrafięcieszyć się życiem i zazwyczaj wybieram pożywienie, które służy moje-mu zdrowiu. Dowiedziałam się, że za upodobaniem stoi zawszeuzależnienie uwarunkowanego umysłu. Wybór jest możliwy dopierowtedy, kiedy decydujemy się na zmiany i porzucamy automatycznezachowania.
Tradycyjna medycyna chińska w dużej mierze skupia się na profi-laktyce prozdrowotnej, między innymi określa działanie termiczneproduktów i przyporządkowuje je do tzw. pięciu elementów. Dietety-ka oparta o ten system stanowi doskonałe narzędzie i daje możliwośćtworzenia określonego „klimatu wewnętrznego” w sferze psychiczneji fizycznej.
10
ODŻYWIANIE Z MIŁOŚCIĄ – ŚWIADOMY WYBÓR
Możemy dosłownie osuszać lub nawilżać, ochładzać lub ogrzewaćnasze ciała, stosując odpowiednie składniki diety.
Książka ta powstała z myślą o osobach, które dojrzały do zmianprowadzących ku zdrowiu. Powstała dla osób, które są gotowe podwa-żyć istniejące przekonania i własne nawyki żywieniowe oraz dostoso-wać dietę do indywidualnych potrzeb organizmu. Bardzo istotne jestto, że musimy dokonać autodiagnozy, określić własną konstytucję, abyprzyjmowane pożywienie stało się w dłuższej perspektywie odżywcze,a nie toksyczne. Ponieważ zdrowa dieta, według medycyny chińskiej,to taka, która pozwala zachować w ciele równowagę pomiędzy su-chością a nawilżaniem, nadmiarem a niedoborem itd. Łatwo wyobra-zić sobie, jakie skutki powstają przy nadużywaniu produktów ogrze-wających (Yang), gdy doprowadzimy do tzw. nadmiaru ognia, bo towynika z jego natury – wysusza i zagęszcza płyny ciała, tworząc zbędnemasy i nagromadzenia w tkankach. Kieruje się w górę i często powo-duje szereg negatywnych reakcji w górnej części ciała.
Przy nadmiarze produktów nawilżających (Yin) powstaje w ciele tzw.nadmiar wilgoci. Ta z kolei, zgodnie ze swoją naturą, kieruje się w dół,tworzy zastoje, które na początku spowalniają metabolizm, a po pew-nym czasie powodują nadmierną fermentację, bardzo niekorzystną dlaukładu pokarmowego i całego organizmu. Sugeruję osobom o konsty-tucji zimnej pożywienie o naturze ogrzewającej i odwrotnie. Nie ulegaj-my reklamom, np. typu: „jogurty są dobre na trawienie”. One są dobredla osób o gorącej konstytucji, ale dla osób wychłodzonych i zaśluzowa-nych są niewskazane, bowiem ich naturą jest ochładzanie i nawilżanie.Kiedy mówimy o jogurcie w perspektywie zdrowia, to mamy na myślijogurt naturalny przygotowany z nieprzetworzonego mleka.
Moim celem jest zainteresować te osoby, które nie chcą studiowaćw całości filozofii i metod zdrowego odżywiania w oparciu o medycy-nę chińską. Ta książka daje możliwość zapoznania się z tematem.
11
I WSTĘP
Podstawowe informacje na temat własnej konstytucji umożliwiąodnalezienie zaleceń i potraw, które pomagają w profilaktyce zdro-wia, wzmacniają siłę ciała, ożywiają ducha.
Najważniejsze jest to, że możemy stać się bardziej świadomi i uważ-ni, docenić życie jako bezcenny dar, który posiadamy, a siebie samychjako istoty godne troski i zainteresowania.
Produkty i zioła proponowane w przepisach należą do europejskiejkultury albo są powszechnie znane i stosowane.
W tradycyjnej medycynie chińskiej stosuje się większe ilości ziół,a napary bądź wywary są bardzo esencjonalne, dzięki temu możnapoczuć ich działanie w bardziej wyrazisty sposób. Proponowane mie-szanki sporządzone są z ziół o bezpiecznym działaniu, a proporcjebardzo uśrednione.
Propozycja napisania tej książki była dla mnie dużym wyróżnie-niem, ale też stała się wielkim wyzwaniem. Na rynku wydawniczymistnieje już wiele doskonałych pozycji napisanych przez wybitnychautorów.
Myślę, że ten mały poradnik umożliwi niejednej osobie pogłę-bienie wiedzy w zakresie odżywiania, a przede wszystkim zdobyciewiększej świadomości o własnej konstytucji. Być może stanie się toimpulsem do zmian w swoich upodobaniach i w kuchni.
Bardzo dobrze jest mieć w domu młynek do rozdrabniania ziółi blender do rozdrabniania produktów i potraw.
Zioła zmielone (np. nasiona kminku, kopru włoskiego, korzeńlubczyka, goździki, suszona skórka mandarynki, owoc jałowca) sąbardziej esencjonalne, można ich mniej używać i będą doskonalearomatyzować potrawy. Jeżeli stosujemy nasiona niezmielone (np.dynię, słonecznik, sezam, len) bardzo często ich właściwości nie sąwykorzystane, bowiem prawie w całości przechodzą przez przewódpokarmowy. Niewiele osób żuje każdy kęs pokarmowy ok. trzydzieścirazy. Nasiona spożywane na surowo oraz jako dodatek do ugotowa-nych potraw powinny być uprażone wcześniej przez pięć minutw piekarniku w temperaturze 150°C w celu lepszego ich trawienia orazz powodu zanieczyszczeń bakteryjnych. Zmielone nasiona i przyprawyprzechowujemy w ciemnym miejscu przez około tydzień ze względuna dużą zawartość tłuszczów i szybkie ich jełczenie. Przyprawy aroma-tyczne po zmieleniu i zamknięciu mogą być przechowywane przezokoło miesiąc.
Zboża, kasze oraz strączkowe mogą być ciężkostrawne dla osóbo konstytucji niedoborowej, zimnej lub z nadmiarem śluzu (wyjaśnie-nie w rozdziale VI), a więc dla większości z nas. Są jednak tak war-tościowe, że nie można z nich zrezygnować, ale lepiej będzie spożywaćz tych produktów potrawy dłużej gotowane lub w razie potrzebypo ugotowaniu zmiksowane, zwłaszcza dla rekonwalescentów i osób
14
ODŻYWIANIE Z MIŁOŚCIĄ – ŚWIADOMY WYBÓR
z chorobami układu pokarmowego. Skupiona w nasionach energia Qiw czasie gotowania przechodzi do wywaru i zamienia się w aspektYang, który ogrzewa ciało i wzmacnia metabolizm.
Nasiona strączkowe (z wyjątkiem soczewicy) moczymy w ciepłejwodzie przez dobę do momentu wypuszczenia małego kiełka. Jeżeliczęsto spożywamy soczewicę, moczymy ją około dwóch godzin (zewzględu na dużą zawartość puryn). Do gotowania używamy mielone-go kminku i szczypty wodorostów (dostępnych w sklepach ze zdrowążywnością). Pszenicę i orkisz moczymy dwanaście godzin z dodatkiemparu kropel octu winnego lub cytryny przed ich gotowaniem. Ponamoczeniu nasion wodę wylewamy.
W kuchni używamy tylko oliwy z pierwszego tłoczenia na zimno,do gotowania i duszenia dodajemy ją pod koniec gotowania, dokrótkiego smażenia – ok. trzech minut – może to być również olejsezamowy. Po usmażeniu kotletów lub placków przecieramypatelnię ręcznikiem papierowym i dodajemy czystą łyżkę oliwy donastępnych. W zdrowej kuchni nie używamy olejów rafinowanychi margaryny.
Przygotowując tzw. dresingi, czyli sosy do sałat i surówek, używamydowolnego oleju typu extra virgine – nierafinowanego – i octu balsa-micznego lub winnego z dodatkiem aromatycznych ziół świeżych lubsuszonych (bazylia, kolendra, koperek, tymianek itd.).
Bardzo dobre i odżywcze będzie masło sklarowane (rozpuszczonew rondelku, gotowane na małym ogniu pięć minut i przelane przezsitko). Nie polecam długotrwałego smażenia czegokolwiek (zwłaszczamięsa), ponieważ takie pożywienie jest ciężkostrawne i przyczynia siędo powstawania złego cholesterolu, a wytworzone produkty ubocznemają działanie rakotwórcze.
Mając na względzie modę na picie dużej ilości zimnej wody, wartopamiętać o tym, że woda jest tylko rozpuszczalnikiem dla minerałów,które odżywiają i nawilżają tkanki, a przewód pokarmowy nie jest rurą,
15
II PORADY OGÓLNE
którą można przepłukać dużą ilością wody*. Pijmy tylko tyle, ile po-trzebujemy. Zimna woda ochładza przewód pokarmowy i rozcieńczasoki trawienne; do trawienia potrzebujemy temperatury 36,6°C.Używając zbyt dużo i zbyt często zimnej wody możemy rozregulowaćpracę żołądka i doprowadzić do nadkwasoty.
* Diolosa Claude, Wykłady, 1997–2010.
16
ODŻYWIANIE Z MIŁOŚCIĄ – ŚWIADOMY WYBÓR
17
III FILOZOFIA ZDROWIA I TERMINOLOGIA
IIIFILOZOFIA ZDROWIAFILOZOFIA ZDROWIAFILOZOFIA ZDROWIAFILOZOFIA ZDROWIAFILOZOFIA ZDROWIA
I TERMINOLOGIAI TERMINOLOGIAI TERMINOLOGIAI TERMINOLOGIAI TERMINOLOGIA
Postaram się w wielkim skrócie przybliżyć i wyjaśnić podstawoweterminy używane w dietetyce według tradycyjnej medycyny
chińskiej. Wszystkie sytuacje i procesy w mikro- i makrokosmosiemożna wyjaśnić i opisać w oparciu o dwa przeciwstawne pojęcia Yini Yang. Zdrowie to zachowanie dynamicznej równowagi pomiędzy tymidwoma aspektami. Przenikają się wzajemnie na wielu różnych płasz-czyznach w każdym przejawie życia. Gdzie kończy się jedno, tamzaczyna się drugie. Jak wdech i wydech, jak wzrastanie, dojrzewaniei umieranie.
Aspekt Yin – materia, minerały, to, czego można dotknąć i co zoba-czyć, zimno, ciemność, kurczenie się, tworzenie struktury, pasywne.
Aspekt Yang – czynność, duchowość, to, co nieuchwytne i niewi-doczne, ciepło, jasność, procesy przemiany, rozszerzanie się wewszystkich kierunkach, zwłaszcza do góry, aktywne.
Qi – przenikająca wszystko energia życia, która płynie, poruszai ożywia. Potencjał zawierający twórczą informację życiową.
Yin Je – cenne płyny ciała, w tym krew.
Jing – substancja przedurodzeniowa lub pourodzeniowa konstytucjaorganizmu.
18
ODŻYWIANIE Z MIŁOŚCIĄ – ŚWIADOMY WYBÓR
REGENERACJA DWÓCH KORZENI ORGANIZMU
Korzeń KorzeńYang Yin
Qi Yang Yin Je YinEnergia aspekt ciepła krew Jing
np. 1 godzina np. 3 lata np. 3 miesiące np. 5 lub 7 latlub 2 lata
Krążenie Qi można odblokować często już po godzinie terapii po-przez uwolnienie emocji. Jeśli jednak Qi jest zablokowane z powodunadmiaru śluzu i wilgoci w tkankach, to regeneracja zajmie nawet dwalata.
Przez zastosowanie w diecie ogrzewających ziół i przypraw możnaogrzać organizm, ale musimy uważać, by ich nie nadużywać.Jeżeli zmienimy pożywienie na bardziej odżywcze, bogate w mikro-i makroelementy, wzmocnimy płyny ciała i krew. Aby wzmocnić Yinnarządów, tkanek i kości, trzeba uzbroić się w cierpliwość, potrzebateż dużo czasu, aby je wyleczyć.
Pomiędzy krwią i Qi istnieje ważna zależność:krew odżywia Qi – Qi porusza krew.
ZASADA YIN – YANGKażdy narząd posiada strukturę materialną – Yin – i w każdym
zachodzą procesy życiowe uwalniające energię – Yang. W obrębie tychdwóch elementów działają dwie zasady:
1) KIEDY JEDEN Z ASPEKTÓW MALEJE, DRUGI SIĘZWIĘKSZA
2) KIEDY JEDEN Z ASPEKTÓW SIĘ ZWIĘKSZA, DRUGIMALEJE
19
III FILOZOFIA ZDROWIA I TERMINOLOGIA
Zasada nr 1 dotyczy stanów niedoborowych, gdy niedobór jedne-go z elementów jest przyczyną zakłócenia równowagi; wówczas w te-rapii stosujemy jego wzmacnianie, a drugi kontrolujemy.
Zasada nr 2 dotyczy stanów nadmiarowych, gdy nadmiar jednegoz elementów jest przyczyną zaburzenia równowagi; wówczas w terapiistosujemy jego eliminację, a drugi delikatnie wzmacniamy.
Jeżeli usuwamy przyczynę dysharmonii, wówczas procesy życiowepowracają do równowagi w naturalny, swobodny sposób.
Przykład 1.
Przy niedoborze Yin żołądka (słaba śluzówka) pojawiają sięobjawy zapalenia – w terapii wzmacniamy Yin. W tym celu stosujemyzioła regenerujące, ochładzające i powlekające – to również uspokoii zmniejszy aspekt Yang. Zakazane są produkty wzmacniające Yangw żołądku, a więc smaki ostry, kwaśny i słony.
Przykład 2.
Przy nadmiarze zimna i wilgoci (za dużo zjedzonych lodów), gdynadmiar Yin zmniejszy ogień trawienny – Yang – może pojawić siębiegunka. W terapii eliminujemy wszelkie pożywienie ochładzające.Stosujemy posiłki gotowane z dodatkiem aromatycznych ziół o ciepłejnaturze.
Jeżeli chodzi o nadmiar Yin, określenie to zawsze będzie dotyczyćnadmiaru zimna, wilgoci lub zbędnych nagromadzeń, ponieważzdrowa tkanka ma zawsze właściwy poziom Yin.
Narządy wewnętrzne zostały połączone w pary. W każdej znajdujesię narząd o dominującej naturze Yin (o bardziej zwartej budowie,miąższowy) i narząd bardziej dynamiczny, o naturze Yang (tzw. pusty,w budowie podobny do rury lub pojemnika), gdzie dominują procesyprzemiany.
Jeżeli w jednym z narządów z pary powstanie niedobór Yin, w dru-gim pojawi się nadmiar Yang i odwrotnie, podobnie jak w zasadzieYin – Yang.
ZASADA ZWIĄZKU BLIŹNIACZEGO– SZEŚĆ WARSTW ORGANIZMU
warstwa I – jelito cienkie – pęcherz moczowywarstwa II – żołądek – jelito grubewarstwa III – pęcherzyk żółciowy – potrójny ogrzewaczwarstwa IV – śledziona – płucawarstwa V – serce – nerkiwarstwa VI – wątroba – osierdzie
Stan, w którym znajduje się jeden z narządów, dotyczy też „bliźnia-ka”, drugiego narządu z pary. Na przykład nadmiar wilgoci i gorącaw żołądku jest informacją, że to samo dotyczy jelita grubego.
21
III FILOZOFIA ZDROWIA I TERMINOLOGIA
Pierwsza warstwa jest warstwą najbardziej powierzchowną i najłatwiejjest poradzić sobie z infekcją czy innymi zaburzeniami na tym poziomie.Im choroba wniknie głębiej w ciało, tym trudniejsza staje się terapia.
FUNKCJA POTRÓJNEGO OGRZEWACZA
Ten rysunek w obrazowy sposób ilustruje i ułatwia zrozumieniedziałania potrójnego ogrzewacza.
Ciepło z nerek i pęcherzyka żółciowego ułatwia transformację po-żywienia na poziomie żołądka. Przy pomocy funkcji śledziony i wątro-by subtelna część pozyskanej energii unosi się do góry jak para wodna,a cięższe frakcje schodzą niżej celem dalszej przemiany.
głowa
płucapowietrze
przepona
pożywienienapoje
żołądek
nerki
Jing
woreczekżółciowy
śledziona
Górny ogrzewacz(serce i płuca)
Środkowy ogrzewacz(śledziona, żołądek,wątroba i woreczekżółciowy)
Na poziomie trzeciego ogrzewacza para skrapla się (płyny Yin Ye)i, podobnie jak deszcz na ziemię, spada w dół do nerek. W płucachenergia z pożywienia łączy się z energią z powietrza i powstaje właści-wa energia odżywcza Qi. Część tej energii kieruje się na powierzchnięciała i tworzy tam warstwę ochronną (Wei Qi), a część kieruje się donerek, zasilając Jing pourodzeniową. Następnie krąży w meridianachprzez wszystkie narządy zgodnie z tzw. zegarem narządów.
Każdy organ ma dwugodzinny czas, w którym znajduje się w mak-simum energetycznym (na rysunku) i taki sam czas po drugiej stroniezegara – obrót o 180°, gdy jest w swoim minimum energetycznym. Naprzykład serce ma maksymalny poziom energii w godz. 11–13, a mini-malny od 23 do 1 w nocy.
ZEGARNARZĄDÓW
23
III FILOZOFIA ZDROWIA I TERMINOLOGIA
Zegar narządów wskazuje nam, w których godzinach najlepiej usu-wać nadmiary (czas maksimum), a w których wzmacniać niedobory(czas minimum).
Tak więc dobry czas na wypróżnienie to czas od 5 do 7, a dobryczas na śniadanie od 7 do 9. Wtedy na pewno trawienie będzie najbar-dziej efektywne. Zjedzenie obfitej kolacji pomiędzy godz. 19 a 21w czasie minimum żołądka lub pomiędzy 21 a 23 w czasie minimumśledziony sprawi, że rano będziemy ogólnie ociężali, może pojawić sięból w okolicach nerek i podkrążone oczy. Możemy również odczuwaćprzepełnienie w żołądku i brak apetytu.
Każdy element odżywia następny, jak matka dziecko, zgodniez ruchem wskazówek zegara. Kierunek przeciwny to cykl wyczerpują-cy, w którym dziecko wyczerpuje matkę.
W przepisach podanych w książce nie skupiam się zasadniczo nagotowaniu według pięciu elementów, aby przybliżyć ideę prostegogotowania wielu osobom, również tym niezainteresowanym tą teorią.Oczywiście uwzględniam gotowanie w cyklu odżywczym, ponieważgotowanie w ten sposób jest często jedynym możliwym sposobem naosiągnięcie zadowalających efektów.
Na przykład aby śmietana dodana do zupy nie „ścięła” się, należywcześniej wsypać do śmietany szczyptę soli i wymieszać, a następniedodać ok. trzy łyżki wrzątku i ponownie wymieszać (element wody,drzewa i ognia); teraz można ją bezpiecznie wlać do gorącej zupy.Wystarczy użyć we właściwej kolejności trzech elementów, ale teżmożna przejść przez cykl odżywczy pięciu elementów kilka razy, jeżeligotujemy czasochłonną, wieloskładnikową potrawę.
Drugi przykład: do duszonych jarzyn (element ziemi) pieprzdodajemy wcześniej, po dwóch minutach sól i na koniec sok z cytrynylub przecier pomidorowy (element metalu, wody i drzewa).
Właściwości odżywcze przygotowanej potrawy będą wzmacniaćelement i narządy mu przyporządkowane, na którym zakończyliśmygotowanie, a w drugiej kolejności cały organizm.
25
III FILOZOFIA ZDROWIA I TERMINOLOGIA
Jeśli na przykład użyjemy soli jako ostatniego składnika (smakinformacyjny elementu wody) to energia potrawy będzie wzmacniaław pierwszej kolejności nerki i pęcherz moczowy.