ODSYŁACZE DO OBIEKTÓW DYNAMICZNYCH (PURL, URN, DOI, XRI) Orest Hrycyna Tomasz Sawicki
Jul 03, 2015
ODSYŁACZE DO OBIEKTÓW DYNAMICZNYCH (PURL, URN, DOI, XRI)
Orest Hrycyna
Tomasz Sawicki
PLAN PREZENTACJI
Wprowadzenie
PURL
URN
DOI
XRI
Handle
ARK
OpenURL
Podsumowanie
2
WPROWADZENIE
PIDs (Persistent Identifiers) – umożliwiają w
sposób trwały i unikatowy identyfikację obiektów
cyfrowych oraz kojarzenie ich z danymi związanymi
w sposób zorganizowany i rozszerzalny.
3
OBECNY SPOSÓB IDENTYFIKACJI DOKUMENTÓW
ZAWARTOŚĆ
URL
URL
URL
URL
URL
URL
URL
4
OBECNY SPOSÓB IDENTYFIKACJI DOKUMENTÓW
ZAWARTOŚĆ
URL
URL
URL
URL
URL
URL
URL
ZMIANA ADRESU
5
IDENTYFIKACJA ZA POMOCĄ PID
ZAWARTOŚĆ
PID
PID
PID
PID
PID
PID
6
PURL
Persistent Uniform Resource Locator
Jedna z pierwszych implementacji PID oparta na
specyfikacji URN.
PURL to URL – ale zamiast wskazywać na obiekt
docelowy, wskazuje na jego aktualny URL
znajdujący się w bazie danych i przekierowuje
użytkownika
7
PURL
Główne cele projektowe: odseparowanie lokatora od nazwy w zasobach
internetowych
używanie standardowych (już zimplementowanych) usług i
protokołów
trwałość - wimplementowane do oprogramowania OCLC
aby zachować PURL
8
PURL
Implementacja:PURL ::= <protocol><resolver address><name>
Przykłady:
http://purl.org/
9
PURL PODSUMOWANIE
PURL skupia się na lokacji zasobów elektronicznych w
trwałej modzie.
Jeśli usługa PURL jest odpowiednio zachowana i
administrowana, to oferuje trwałe ułatwienia identyfikacji
Istnieją implementacje PURL, które oferują łatwe
uczestnictwo i wspólne zastosowanie centralnych usług.
PURL oferują relokację usług i dostęp do historii znanych
lokacji identyfikowanych zasobów.
10
URN
Uniform Resource Name
Funkcjonalność:
Globalny zasięg – to samo znaczenie wszędzie
Globalna niepowtarzalność – różne zasoby nie mogą mieć tych samych URN
Trwałość – w kontekście URN, nazwa istnieje ciągle, niezależnie od istnienia nazwanych zasobów
Skalowalność – możliwość zapewnienia ilości nazw wymaganych w następnym stuleciu
Pozwala zintegrować inne schematy nazewnictwa
11
URN
Przykład:
urn:isbn:3-938616-59-8
isbn - Namespace Identifer,
Numer ISBN - Namespace Specifc String
12
URN PODSUMOWANIE
Generalna koncepcja tworząca przestrzenie nazw dla wielu
rodzajów identyfikatorów.
Głównymi kierunkami rozwoju projektu są trwałość
identyfikatorów oraz możliwość ich odbierania
13
DOI
Digital Object Identifer
Przykłady:
http://portal.acm.org/dl.cfm
http://doi.acm.org/10.1145/1102199.1102216
14
DOI PODSUMOWANIE
Framework administracyjny do zarządzania standardami i
praktykami
Korzysta z Handle jako komponent nazewnictwa i decyzyjny
Wprowadza nowa koncepcje metadanych dla aplikacji i
usług oraz udostępnia framework umożliwiający interakcję
pomiędzy nimi
15
XRI
eXtensible Resource Identifier
Nowy system identyfikatorów, kompatybilny z URI.
Został on stworzony w ramach organizacji OASIS.
Jest to także protokół określający sposób pobierania tych
identyfikatów.
Przykłady:xri://broadview.library.example.com/(urn:isbn:0-395-
36341-1)
xri://broadview.library.example.com/(urn:isbn:0-395-
36341-1)/(+hardcover)
16
HANDLES
Zbiór protokołów, przestrzeń nazw oraz dedykowane
oprogramowanie.
Implementacja:
<Handle> ::= <Handle Naming Authority> “/”
<Handle Local Name>
Przykład:
145.76/jan2005-rk324942199
17
HANDLES PODSUMOWANIE
Koncepcja niezależna od DNS
Pozwala na integracje z innym systemem nazw na drugim
poziomie hierarchii
Oprogramowanie darmowe – możliwość przetestowania
przed rejestracją w CNRI
18
ARK
Archival Resource Key - archiwalny klucz przeszukujący
Całkiem młode, ale obiecujące odkrycie w kierunku
implementacji trwałych identyfikatorów
Postulaty funkcjonalności ARK:
identyfikator powinien zezwalać użytkownikom na dostęp do
„promise od stewardship” (obietnicy zarządzania) dla
identyfikujących obiektów
identyfikator powinien zezwalać na dostęp do opisu
identyfikujących obiektów (metadane)
identyfikator powinien – jeśli to możliwe – linkować do
identyfikującego obiektu
19
ARK
Przestrzeń nazw ARK jest definiowana w następujący sposób:
[“http://” <NMAH> “/”]“ark:/” <NAAN> “/” <Name> [ <Qualifier> ]
gdzie specyfikacje NMAH, protokół http:// i specyfikacja części
kwalifikatora - QUALIFIER są opcjonalne. W takim razie
sam ARK składa się ze sznurka „ark:/”, NAAN i nazwy
wybranej przez NAAN.
20
ARK PODSUMOWANIE
ARK przedstawia koncept łączący cechy, które trwałyidentyfikator powinien mieć i budując strukturę administracyjną itechniczną na tym koncepcie.
ARK skupia się na rozkładzie i dostawie metadanych.
Koncept ARK posiada dwupoziomową hierarchiczną przestrzeńnazwy. Poniżej korzenia, istnieje autorytet wyznaczający nazwę,który ma swoją własną namespace do przydzielania nazw.
Koncept ARK został zaprojektowany zarówno by zezwalać naintegrację innych schematów identyfikatora, jak i by byćintegrowanym w inny schemat identyfikatora
Koncept ARK nie posiada motywacji komercyjnej.
Wymagania techniczne są dosyć niskie (DNS, serwer Web iwyszukiwarka Web ze strony klienta). Zatem przyszłe utrzymaniebędzie najprawdopodobniej łatwiejsze niż dla bardziejkompleksowego specjalnego oprogramowania.
21
OPENURL
OpenURL jest przede wszystkim protokołem transportującym
metadane. Używając OpenURL możliwe jest ustalenie
systemu zaawansowanego opartego na informacji
zakodowanej w OpenURL.
22
OPENURL
Składnia OpenURL jest tu opisana jako HTTP GET następująco:
OpenURL ::= <BASE-URL>”?”<QUERY>
QUERY ::= <DESCRIPTION>(“&&”<DESCRIPTION>)
OpenURL to URL, co uznacza, że wszystkie znaki niedozwolone
muszą zostać zakodowane, na przykład, OpenURL:
http://sfxserver.uni.edu/sfxmenu?sid=EBSCO:MFA&id=pmid:
203456&pid=<author>Smith, Paul ; Klein,
Calvin</author>&<yr>98</yr>
I zgodny odkodowany OpenURL:
http://sfxserver.uni.edu/sfxmenu?sid=EBSCO:MFA&id=pmid:
203456&pid=%3Cauthor%3ESmith%2C%20Paul%20%3B%20Klein%
2C%20Calvin%3C%2Fauthor%3E&%3Cyr%3E98%2F1%3C%2Fyr%3E
23
OPENURL
Oprawa OpenURL jest standardem, nie implementacjąstandardu. Nie ma dużo komercyjnych i niekomercyjnychserwerów linkowych, które są oparte a OpenURL. Głównecele tych serwisów to:
zarządzanie dostępem oparte na kontekstach użytkowników, może adres IP, cookies albo użytkownik/ wcześniej zachowana kombinacja hasłowa
prezentacja dodatkowych metadanych zasobów
serwisy zaawansowane takie jak: linki powiązane z wyszukiwarkami, katalogi biblioteczne, usługi na żądanie albo inne przechowalnie oparte na metadanych
linki do zasobów online
24
OPENURL PODSUMOWANIE
OpenURL to nie jest schemat dla trwałej identyfikacji ale czyni dla siebie użytek z (trwałych) identyfikatorów.
OpenURL jest protokołem transportującym metadane.
OpenURL jest głónie używany do krzyżowego linkowania (cross linking) i robienia odwołań.
Koncept OpenURL został zaprojektówany by integrować inne schematy identyfikatora
OpenURL jest skłonny do przewidywania zarządzania dostępem opartego na kontekście użytkowników.
OpenURL jest zaprojektowany by zapewnić serwisy zaawansowane.
OpenURL to standard NISO; istnieją komercyjne i niekomercyjne implementacje używające OpenURL.
25
PODSUMOWANIE
Trwałość jest zadaniem administracyjnym, które nie może
zostać zastąpione technologią. Jednakże może przez
technologię być asystowane. Technologia jest decydująca
dla automatyzacji usług przy użyciu trwałych
identyfikatorów. Identyfikator nigdy nie traci funkcji
identyfikującej. Ale zasadnicza infrastruktura może
prawdopodobnie ustać/ przeminąć.
26
ŹRÓDŁA
27
Implementing Persistent Identifers - Hans-Werner
Hilse and Jochen Kothe
Persistent Identifiers (PID) @NLB - Ganesh
Yanamandra, National Library Board, Singapore
http://en.wikipedia.org/wiki/XRI
http://pl.wikipedia.org/wiki/XRI
http://purl.org/
http://en.wikipedia.org/wiki/Persistent_Uniform_Res
ource_Locator
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ