90 4 / 2014 www.komputerswiat.pl 91 4 / 2014 w w ww ww w ww ww w w w. w. . . . w w. w. . . . . . w. w . kom ko o komp kom om mp omp mp mp omp p p p mp p p mp ko p m p p p p kom ko k ko ko m p k m k k ko mp m p ko m p ko p p ko p u ut ute ter er u te u e er u swia sw wia sw w wia a a a wia a a a s w a a sw w w iat t.p t.pl pl t.p pl t. pl t.p pl 9 9 90 90 90 9 90 0 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / 4 4 4 4 4 4 2 2 2 2 2 4 4 2 2 4 2014 014 14 0 0 0 01 2 2 2 2 20 2 20 201 014 0 0 0 4 014 01 01 014 2 2 2 2 2 2 2 2 0 20 0 0 0 0 014 014 4 4 2 2 2 2 0 20 0 201 201 201 20 0 0 0 20 0 014 4 4 2014 2 2 0 201 014 2 2 20 20 20 014 2 20 20 20 14 201 14 2 2014 4 4 2 20 1 4 4 2 4 2 2 4 2 2 4 4 4 4 OCHRONA WIZERUNKU JAK CHRONIĆ W SIECI SWÓJ WIZERUNEK NATALIA GAWEŁ autorka tekstu Adwokat w Kancelarii KSP Legal & Tax Advise i dokto- rantka na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Do dnia dzisiejszego nie udało się stworzyć jednolitej definicji wize- runku. Jak podaje Wikipedia, jest to podobizna osoby utrwalona w postaci obrazu, rysunku, foto- grafii bądź sposób percepcji danej osoby. Podobnie definiuje pojęcie wizerunku Słownik języka polskie- go PWN. Wizerunkiem może być nawet karykaturaczy narysowany ołówkiem kontur twarzy, jeżeli tylko pozwala na zidentyfikowanie osoby, do której należy . Jeszcze dalej po- szedł Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 20 maja 2004 roku wyda- nym w sprawie prowadzonej pod sygnaturą II CK 330/03 stwierdził bowiem, że wizerunek, poza do- strzegalnymi dla otoczenia cecha- mi fizycznymi, tworzącymi wygląd danej jednostki i pozwalającymi – jak się określa – na jej identy- fikację wśród innych ludzi, może obejmować dodatkowe utrwalone elementy związane z wykonywa- nym zawodem, jak charakteryza- cja, ubiór, sposób poruszania się i kontaktowania z otoczeniem. Co ciekawe, wskazany wyrok został wydany w sprawie z powództwa aktora Bogusława Lindy, który do- chodził nim swoich praw w związku z wykorzystaniem w książce „Quo vadis – prawda i legenda” przez Oficynę Wydawniczą „G&P”, je- go fotografii. Aktor zagrał w filmie „Quo vadis” Petroniusza – jedną z głównych ról, a książka z jego foto- grafią miała stanowić pro- mocję kino- wej produkcji. Linda prze- grał proces. Wizerunek, choć nie został zde- finiowany przez przepisy prawa polskiego, podlega ochronie. Za- pewniają ją przepisy Kodeksu cywilnego oraz ustawy o Prawie autorskim i prawach pokrew- nych, które wprost posługują się tym pojęciem, przewidując jednocześnie sankcje za ich na- ruszenie. Dlaczego ochronie wizerunku przypisuje się aż tak duże zna- czenie? W świetle przepisów Kodeksu cywilnego, wizerunek zaliczany jest bowiem do dóbr osobistych. Dobra osobiste to pojęcie odwołujące się do ma- jących znaczenie dla każde- go człowieka wartości. Wśród nich obok wizerunku wymienia się między innymi imię, nazwi- sko, pseudonim czy zdrowie. Prawo zapewnia im szczególną ochronę. W razie ich naruszenia, można przeciwko naruszycielo- wi skierować szereg roszczeń. Jest to jak najbardziej uzasad- nione – nie każdy bowiem ży- czy sobie, by jego wizerunek był bez jego zgody, a niejed- nokrotnie nawet wiedzy, rozpo- wszechniany w sieci, w prasie lub w telewizji. Takie działanie nie tylko godzi w prawo do wize- runku, ale również w konstytu- cyjne prawo do prywatności. O tym, co zrobić, by móc bez obaw opublikować w sieci fo- tografię przedstawiającą cudzy wizerunek, stanowią przepisy wspomnianej już ustawy o Prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wbrew pozorom, zasada jest bar- dzo prosta – rozpowszechnianie wi- zerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej . Dlatego gdy zamierzamy wgrać na profil spo- łecznościowy lub na stronę in- ternetową zdjęcie z imprezy czy wakacji, przedstawiające poza nami samymi również inne oso- by – nawet będące naszymi bli- skimi znajomymi, warto zapytać ich o zgodę na publikację. Nieko- niecznie bowiem każdy chce, by jego zdjęcie znalazło się w sieci. Zgoda na publikację fotografii mo- że być wyrażona w dowolnej formie – nawet ustnie. Nie budzi jednak wątpliwości, że forma pisemna zawsze jest najbezpieczniejsza. Zgody udzielonej na piśmie trud- no się wyprzeć. Ze zgodą udzieloną w formie ustnej może być różnie. Nie zawsze trzeba uzyskiwać zgodę na rozpowszechnienie cu- dzego wizerunku, na przykład po- przez opublikowanie w internecie zdjęcia przedstawiającego czyjś wizerunek. Sytuacje, w których uzyskanie zgody w tym zakre- sie nie jest konieczne, określają przepisy zawarte w Prawie autor- skim. W ślad za nim można wska- zać trzy podstawowe przypadki, kiedy zgoda na publikację wize- runku nie jest potrzebna. Poznaj- my je: ■ jeżeli osoba, której wizerunek utrwalono na fotografii, otrzyma- ła umówioną zapłatę za pozowanie, chyba że wyraźnie zastrzeżono konieczność uzyskania jej zgody na publikację zdjęcia; ■ jeżeli zdjęcie, które zamierzamy opublikować, przedstawia osobę powszechnie znaną oraz wykonano je w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególno- ści politycznych, społecznych, za- wodowych; ■ jeżeli dana osoba znajdująca się na zdjęciu stanowi jedynie szczegół całości , takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że zgody na pu- blikację zdjęć w internecie, ale także na billboardach czy w pra- sie, nie będzie musiała uzyski- wać agencja reklamowa, która zapłaciła modelowi lub modelce za udział w kampanii reklamowej, w tym za pozowanie. Nie będzie również konieczności uzyskiwania zgody na umieszczenie w sieci fo- tografii premiera czy prezydenta, wykonanej na przykład przy oka- zji obchodów Święta Niepodległo- ści – niewątpliwie bowiem są to osoby powszechnie znane, a ich udział w tego typu wydarzeniach wiąże się z pełnieniem funkcji pu- blicznych. Ta zasada nie dotyczy policjan- tów, strażników miejskich, lekarzy czy księży – wprawdzie może- my zrobić im zdjęcie podczas wykonywania obowiązków, ale nie możemy go rozpowszechniać w internecie. W wątpliwość należy natomiast podać do- puszczalność fotografowania i umieszczania w sieci zdjęć bez uprzedniego uzyskania zgody celebrytów w prywatnych sytu- acjach, na przykład na zakupach lub na kolacji. Działanie takie narusza nie tylko prawa do ich wizerunku, ale także prawo do prywatności. A co ze zdjęciami grupowymi? W świetle przepisów prawa pol- skiego za dopuszczalne uznać należy opublikowanie w inter- necie zdjęcia z koncertu czy in- nej imprezy masowej, na którym uwieczniono kilkadziesiąt, kilka- set czy nawet kilka tysięcy osób. Trudno bowiem byłoby uzyskać zgodę każdej z nich w tym zakre- sie. Podobnie w przypadku wyko- nania zdjęcia deptaku, po którym przechadzają się ludzie nieznani nam z imienia i nazwiska. CZYM JEST WIZERUNEK? DLACZEGO NIE MOŻNA SWOBODNIE PUBLIKOWAĆ CUDZEGO WIZERUNKU W SIECI? KIEDY ZGODA NA ROZPOWSZECHNIANIE CUDZEGO WIZERUNKU NIE JEST WYMAGANA? W ostatnich latach nie- zwykle modne stało się dokumentowa- nie w sieci zdarzeń życia co- dziennego. Internauci chętnie publikują w serwisach społecz- nościowych informacje na te- mat tego, jak się czują, gdzie się znajdują, co w danym mo- mencie robią i z kim, tworząc w sieci swoisty pamiętnik. Nie- odłącznym elementem takich relacji są fotografie. Nie ma problemu, gdy przedstawiają one właściciela danego profilu internetowego. Problemy mo- gą natomiast pojawić się, gdy publikuje on w sieci zdjęcia, na których uwiecznione zosta- ły również inne osoby. Może bowiem okazać się, że w spo- sób nieuprawniony doszło do wykorzystania cudzego wize- runku. ng tać eko - , by eci. mo - mie nak mna sza. ud - oną nie. obić, by by mó mó móc b c b c bez ez kować w sieci fo - dstawiającą cudzy nam nami s i s i samy amymi mi mi rów rów równie ie e e e e nie nież i ż i ż i ż i ż i ż i i i ż i ż i ż i ż i ż i ż i ż in n n n nn nn nn nn nne nne os os by – nawet będące naszymi skimi znajomymi, warto zapy s so o - bli - tać JAK LEGALNIE PUBLIKOWAĆ W SIECI ZDJĘCIA PRZEDSTAWIAJĄCE CUDZY WIZERUNEK? Ktoś opublikował ZDJĘCIA NASZEJ OSOBY W INTERNECIE? Nie chce ich usunąć? Prawnik radzi, co zrobić w takiej sytuacji Zdjęć policjantów, strażników miejskich, lekarzy czy księży nie możemy rozpo- wszechniać, nawet gdy zdjęcie zrobiono podczas wykonywania przez nich obowiązków służbowych 90 4 / 2014 www.komputerswiat.pl Fot.: Bowie15, Kurhan, Angela Waye/123rf.com