OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE NA LEKCJACH JĘZYKA POLSKIEGOzcdn.edu.pl/wp-content/uploads/2015/11/Ocenianie-kształtujące-na... · na lekcjach jĘzyka polskiego w szkole podstawowej anna

OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE

NA LEKCJACH JĘZYKA POLSKIEGO

W SZKOLE PODSTAWOWEJ

ANNA GODZIŃSKA

OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE (OK)

● „OCENIANIE POMAGAJĄCE SIĘ UCZYĆ”

● KSZTAŁTUJE: POSTAWĘ NAUCZYCIELA, PRACĘ

UCZNIA

● DAWANIE INFORMACJI POMAGAJĄCEJ UCZENIU SIĘ

(ZE STRONY NAUCZYCIELA, ALE I UCZNIA)

ELEMENTY OCENIANIA KSZTAŁTUJACEGO

CEL

● JAKI CEL CHCĘ ZREALIZOWAĆ PODCZAS LEKCJI?

● CO MAJĄ OSIĄGNĄĆ MOI UCZNIOWIE?

● CEL FORMUŁUJĘ W SPOSÓB ZROZUMIAŁY DLA DZIECI

(JĘZYK!)

● NA KONIEC LEKCJI SPRAWDZAM WRAZ Z UCZNIAMI,

CZY UDAŁO SIĘ GO OSIĄGNĄĆ

CEL

● PODANIE CELU LECJI, A NIE TYLKO JEJ TEMATU,

STAWIA UCZNIA W POZYCJI NASZEGO SOJUSZNIKA

● DOKOŃCZENIE ZDAŃ:

- DZIŚ NAUCZYŁEM/NAUCZYŁAM SIĘ...

- ZROZUMIAŁEM/ZROZUMIAŁAM, ŻE...

- PRZYPOMNIAŁO MI SIĘ, ŻE....

- ZASKOCZYŁO MNIE, ŻE...

NACOBEZU

● NA CO BĘDĘ ZWRACAĆ UWAGĘ PRZY OCENIANIU

● DOKŁADNIE I W JĘZYKU CZNIÓW SFORMUŁOWANE

KRYTERIA OCENY(PRZED WYKONANIEM ZADANIA)

● UWAGA! „OCZYWISTE KRYTERIA”

NACOBEZU

● DORAŹNE

USTALANE

KAŻDORAZOWO DO

KONKRETNEGO ZADANIA

● STAŁE

USTALONE „RAZ NA

ZAWSZE” NA POCZĄTKU

PRACY Z KLASĄ

KORZYŚĆ Z NACOBEZU

● DLA NAUCZYCIELA

– DOKŁADNIE WIEM,

DOKĄD ZMIERZAM I MAM

POMYSŁ, JAK TO

SPRAWDZIĆ

– PORZĄDKUJĘ I

KONTROLUJĘ PROCES

NAUCZANIA

– WZMACNIAM

MOTYWACJĘ UCZNIÓW

– BLISKO WSPÓŁPRACUJĘ

Z UCZNIAMI

● DLA UCZNIA

– MAM POCZUCIE

SENSOWNOŚCI LEKCJI

– JESTEM SPRAWIEDLIWIE

OCENIANY/A

– MAM MOTYWACJĘ

– WIEM KONKRETNIE,

CZEGO SIĘ ODE MNIE

WYMAGA I CZEGO BĘDĘ

SIĘ UCZYŁ

INFORMACJA ZWROTNA

● TO DIALOG MIĘDZY NAUCZYCIELEM I UCZNIEM,

KTÓRY MA POMÓC NAUCZAĆ I NAUCZYĆ SIĘ

● DOTYCZY DWÓCH STRON

4 ELEMENTY INFORMACJI ZWROTNEJ

– wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy

ucznia – CO ZROBIŁEŚ DOBRZE (++)

– odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej

pracy ze strony ucznia – CO CI SIĘ NIE UDAŁO (-)

– wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę –

DLACZEGO CI SIĘ NIE UDAŁO (Δ)

– wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej

– CO MOŻESZ ZROBIĆ DALEJ (↑)

Język polski, klasa V szkoły podstawowej „Nacobezu”: Tworzę opowiadanie z narratorem w pierwszej osobie. Stosuję trójdzielną kompozycję. Prezentuję bohatera, korzystając z jego charakterystyki (wcześniej uczniowie gromadzili słownictwo do charakterystyki Hobbita). Informacja zwrotna: Wymyśliłeś ciekawą i oryginalną historię. Gratuluję wyobraźni. Zalety: Praca jest opowiadaniem Narrator jest w pierwszej osobie Trójdzielna kompozycja Większość dialogów została poprawnie zapisana Jedna informacja o wyglądzie Bilba Wskazówki do poprawy: Ostatni akapit wyznacz nieco później Dodaj co najmniej dwa zdania o wyglądzie hobbita Wprowadź dodatkowe informacje o miejscu zdarzenia Zaczynaj każdy dialog od myślników Dodatkowe informacje: Wyrazy z czerwona kropką zastąp odpowiednimi słowami z dołu strony (poprawne wersje ortograficzne). Zbuduj na nowo zdania zaznaczone przeze mnie nawiasem. Termin poprawy: 9.01 – na lekcji.

TO NIE KONIEC, A POCZĄTEK PRACY!

NIE MA TUTAJ OCENY CYFRĄ!

UWAGA!

informacja zwrotna nie jest oceną ucznia, tylko oceną

kolejnych efektów jego pracy

W podanym terminie uczeń powinien poprawić swoją pracę,

a nauczyciel sprawdza poprawę. Jest to swego rodzaju dialog

miedzy uczniem a nauczycielem. Nie ma oceny, więc uwaga

ucznia (i rodzica!) skupia się na tym, co uczeń zrobił dobrze,

nad czym jeszcze powinien popracować.

INFORMACJA ZWROTNA – KONTROWERSJE

– Ile razy powinno się pozwolić uczniowi poprawiać tę samą

pracę?

– Jeśli za dziesiątym razem praca nadal odbiega od

założonego przez nauczyciela ideału, to czy nadal dawać

uczniowi wskazówki do poprawy i oczekiwać na jej wykonanie?

– Czy uczeń, zniechęcony koniecznością wielokrotnego

poprawiania, nie zdecyduje się dla świętego spokoju odpisać

w końcu zadanie z pracy kolegi?

– Kiedy skończyć poprawianie jednej pracy? I kto powinien

o tym w końcu zadecydować?

– Skąd wziąć czas na pisanie komentarzy?

– Jak za każdym razem znaleźć w pracy ucznia to, co można

pochwalić?

CHCĘ, ŻEBY UCZNIOWIE NAUCZYLI SIĘ, A NIE CHCĘ

UDOWADANIAĆ IM NIEWIEDZY

PYTANIA KLUCZOWE

● powinny pokazywać uczniom szerszy kontekst omawianego

problemu, często wykraczający poza materiał realizowany

na lekcji

● zmuszają do refleksji

● pobudzają do myślenia

● motywują do poszukiwania odpowiedzi

PYTANIA KLUCZOWE TO NAJTRUDNIEJSZY ELEMENT

OCENIANIA KSZTAŁTUJĄCEGO

PYTANIE KLUCZOWE

● ZACIEKAWIA UCZNIA

● PROWADZI DO ZAŁOŻONYCH CELÓW LEKCJI

● WŁĄCZA WSZYSTKICH UCZNIÓW W MYŚLENIE NAD

ROZWIĄZANIEM PROBLEMU PRZEDSTAWIONEGO

PRZEZ NAUCZYCIELA

OCENA KOLEŻEŃSKA

Uczniowie, na podstawie podanych kryteriów oceniania,

wzajemnie recenzują swoje prace, dają sobie wzajemnie

wskazówki, jak je poprawić.

OCENA KOLEŻEŃSKA

Dwojaki sens:

● Uczniowie dobrze rozumieją kolegę, którego pracę

sprawdzają, gdyż przed chwilą wykonywali to samo zadanie.

● Uczą się od swojego kolegi: ustalania kryteriów oceniania

(co oceniam?) i umiejętności dawania informacji zwrotnej

(jak to komunikuję?)

OCENA KOLEŻEŃSKA

JAK?

SAMOOCENA

Jeśli uczeń sam potrafi ocenić, ile się nauczył i co jeszcze

musi zrobić, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu

to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego

i odpowiedzialnego uczestnika tego procesu.

TECHNIKI SAMOOCENY

– ZDANIE PODSUMOWUJĄCE

– OCENIANIE TRUDNOŚCI

– MAŁE KROKI

– TEST SAMOKONTROLI

OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE A OCENIANIE SUMUJĄCE

PRZY OCENIANIU KSZTAŁTUJĄCYM

NIE REZYGNUJEMY ZE STOPNI!

OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE A OCENIANIE SUMUJĄCE

RODZIC A OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE

RODZIC – TAK JAK I UCZEŃ – MUSI BYĆ ŚWIADOMYM

UCZESTNIKIEM PROCESU OCENIANIA KSZTAŁTUJĄCEGO

RODZICU!

– DZIĘKI OCENIANIU KSZTAŁTUJĄCEMU MOŻESZ POMÓC

SWOJEMU DZIECKU, STAJESZ SIĘ JEGO SOJUSZNIKIEM

– ZAMIAST PYTAĆ SIĘ O OCENĘ, SPRÓBUJ

POROZMAWIAĆ: „CZEGO SIĘ DZIŚ

NAUCZYŁEŚ/NAUCZYŁAŚ?”, „CO NOWEGO

POZNAŁAŚ/POZNAŁEŚ?”

OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE

NAJWAŻNIEJSZE ZASADY

● PLAN OPRACOWANY PRZEZ NAUCZYCIELA

UWZGLĘDNIA INFORMACJE NA TEMAT POSTEPÓW

UCZNIÓW ORAZ STOPNIA REALIZACJI ZAMIERZONYCH

CELÓW

● PLAN JEST ELASTYCZNY

● PLAN, CELE I KRYTERIA OCENIANIA ZNANE SĄ

UCZNIOM ORAZ RODZICOM

● NAUCZYCIEL PLANUJE SPOSÓB, W JAKI PRZYBLIŻY

UCZNIOM CELE I KRYTERIA

● PLANUJE TAKŻE, W JAKI SPOSÓB UCZNIOWIE BĘDĄ

OTRZYMYWAĆ INFORMACJĘ ZWROTNĄ

● UCZNIOWIE ŚWIADOMI SĄ TEGO, JAK I CZEGO SIĘ

UCZĄ

● UCZNIOWIE I NAUCZYCIEL KONCENTRUJĄ SIĘ NA

PROCESIE NAUCZANIA, A NIE NA EFEKCIE

KOŃCOWYM

● NAUCZYCIEL PLANUJE DZIAŁANIA NA PODSTAWIE

ZACHOWANIA I AKTYWNOŚCI UCZNIÓW –

WYKONYWANYCH ZADAŃ, ODPOWIEDZI NA PYTANIA

● PROCES TEN TO PODSTAWOWA CZĘŚĆ CODZIENNEJ

PRACY NA LEKCJI, SKŁANIA OBIE STRONY PROCESU

DO REFLEKSJI, DIALOGU I PODEJMOWANIA DALSZYCH

DECYZJI

● NAUCZYCIEL STOSUJĄCY OK POTRAFI PLANOWAĆ,

OBSERWOWAĆ PROCES UCZENIA SIĘ, ANALIZOWAĆ

I INTERPRETOWAĆ ZAOBSERWOWANE INFORMACJE

DOTYCZACE PROCESU UCZENIA SIĘ, PRZEKAZYWAĆ

UCZNIOM INFORMACJĘ ZWROTNĄ ISTOTNĄ DLA ICH

ROZWOJU

● NAUCZYCIEL UCZY I POMAGA W SAMOOCENIE

● INFORMACJE ZWROTNE KIEROWANE DO UCZNIÓW

MAJĄ DOTYCZYĆ ICH PRACY, A NIE OSOBY

● KONCENTRACJA WOKÓŁ POSTĘPÓW I ROZWOJU

ZACHĘCA DO NAUKI

● OCENIANIE MOTYWUJE UCZNIA, GDY CHRONI JEGO

AUTONOMIĘ, DOSTARCZA KONSTRUKTYWNEJ

INFORMACJI ZWROTNEJ I DAJE MU MOŻLIWOŚĆ

WYBORU

● UCZNIOWIE MAJĄ WPŁYW NA WYBÓR CELÓW

I USTALENIE KRYTERIÓW SUKCESU

● KRYTERIA SUKCESU MAJĄ BYĆ ZROZUMIAŁE DLA

UCZNIA, BY MOGŁY SŁUŻYC SAMOOCENIE I OCENIE

KOLEŻEŃSKIEJ

● INFORMACJE I WSKAZÓWKI POZWALAJĄ UCZNIOM

ZAPLANOWAĆ NAUKĘ

● NAUCZYCIEL WSKAZUJE DOBRE STRONY UCZNIA

I POMAGA ZAPLANOWAĆ, JAK JE ROZWIJAĆ

● NAUCZYCIEL KONSTRUKTYWNIE INFORMUJE UCZNIA

O JEGO SŁABYCH STRONACH I JAK MOŻNA JE

POPRAWIĆ

● NAUCZYCIEL DAJE MOŻLIWOŚĆ POPRAWIENIA PRAC

● SAMODZIELNY UCZEŃ POTRAFI KSZATŁTOWAĆ SWÓJ

PROCES UCZENIA SIĘ

● DROGA DO SAMODZIELNOŚCI BIEGNIE PRZEZ

ROZWIJANIE UMIEJĘTNOŚCI SAMOOCENY

● STOSOWANIE OK NA WSZYSTKICH POLACH

OBJETYCH NAUCZANIEM

● CEL – UMOZLIWIENIE KAŻDEMU UCZNIOWI OSIĄGNIĘĆ

NA NAJWYŻSZYM DOSTĘPNYM DLA NIEGO POZIOMIE

● NAUCZYCIEL ZAUWAŻA I DOCENIA SUKCESY

UCZNIÓW

CIEKAWE POMYSŁY

NA KAŻDĄ LEKCJĘ

ZIELONY, ŻÓŁTY, CZERWONY

Uczniowie prezentują odpowiedni kolor w celu

poinformowania:

● zielony – daję sobie świetnie radę, wszystko rozumiem

● żółty – mam pewne wątpliwości

● czerwony – nic nie rozumiem, ratunku

KARTY ABCD

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie z możliwością czterech

różnych odpowiedzi. Uczniowie po zastanowieniu się

(najlepiej w parach) decydują, którą odpowiedź wybierają.

Ważne jest, aby uczniowie umieli uzasadnić swój wybór

BIAŁE TABLICE

Nauczyciel zadaje pytanie, a uczniowie piszą odpowiedź

ścieralnym flamastrem na białej tablicy. Podnoszą swoją

tablicę i nauczyciel ma obraz odpowiedzi całej klasy.

Metoda zmusza każdego ucznia do udzielenia odpowiedzi.

Ważne jest, aby białe tablice stosować w sposób ciągły,

a nie tylko od czasu do czasu.

PATYCZKI

Na początku lekcji uczniowie oddają nauczycielowi patyczki

ze swoimi imionami. Nauczyciel po zadaniu pytania

(najlepiej skierowanego do pary uczniów) losuje patyczek

z imieniem ucznia, który odpowiada. Zapewnia to

różnorodność wyboru osób i mobilizuje każdego ucznia do

poszukiwania odpowiedzi. Metoda ta wymaga

wprowadzenia i przestrzegania zasady „niepodnoszenia

rąk”. Patyczki nie powinny być stosowane do sprawdzania

wiedzy uczniów, ale do poszukiwania odpowiedzi na pytanie

wymagające myślenia.

WYJŚCIÓWKI

Podczas podsumowania lekcji lub tematu nauczyciel poleca

uczniom wpisać odpowiedź na pytanie na małej karteczce

zatytułowanej – Wyjściówka. Nauczyciel zbiera i analizuje

odpowiedzi uczniów.

WIĘCEJ NA...

http://www.ceo.org.pl/pl/ok