-
Problem wykorzystywania seksualnego nadal jest w Polsce tematem
budzcym due emocje, pomimo wielu kampanii spoecznych i
zainteresowania mediw. Emocje wynikajprzede wszystkim z braku
wiedzy na temat tego zjawiska i trudnoci w zrozumieniu motyww
kierujcych sprawcami, ale take innymi osobami, ktre milcz na ten
temat i podtrzymujtym samym tabu naduy seksualnych wobec
dzieci.
Dowiadczenie naduycia seksualnego przez dziecko ze strony
dorosego jest niedostosowane do stopnia jego rozwoju,
nieuwzgldniajce jego potrzeb, niekiedy traumatyczne. Moe skutkowa
licznymi negatywnymi krtko- i dugoterminowymi skutkami dla
ofiary.
Szacujemy, i w Polsce co sidme dziecko pada ofiarnaduy
seksualnych, przed ukoczeniem 15 roku ycia. Problem dotyczy okoo
30% dziewczt i 10% chopcw, z czego 4% czynw jest dokonywanych w
ukadzie kazirodczym.
-
Definicja wykorzystywania seksualnego
Wykorzystywaniem seksualnym dziecka jest kadaaktywno seksualna
osoby dorosej podjta z dzieckiem, niezalenie od okolicznoci.
Zachowania seksualne, bdce naduyciem wobec dzieci, mona opisa na
kontinuum:
-
Przemoc seksualna bez kontaktu fizycznego ze sprawc:Zaczepianie
na ulicy i skadanie propozycji nawizania kontaktu
seksualnegoSpotkanie z ekshibicjonistZmuszanie do ogldania
pornografiiBycie podgldanymNakonienie do rozebrania siZmuszanie do
ogldania masturbacji
Przemoc seksualna - kontakt fizyczny ze sprawc inny nistosunek
seksualny:
Naruszanie nietykalnoci z intencj seksualnDotykanie narzdw
pciowych ofiaryZmuszanie ofiary do dotykania narzdw pciowych
sprawcy
Przemoc seksualna - usiowanie wymuszenia lub wymuszenie stosunku
seksualnego przez sprawc:
waginalnego oralnegoanalnego
-
Podzia objaww wykorzystywania seksualnego
somatyczne i psychoseksualne
(skutki) bezporednie i odlege
specyficzne i niespecyficzne
Diagnostyka dzieci i modziey w aspekcie wykorzystywania
seksualnego sprowadza si do stwierdzenia, bd wykluczenia u badanych
objaww wykorzystywania.
-
Objawy somatyczne i psychoseksualne
Podstaw oceny objaww w sferze somatycznej jest diagnostyka
medyczna, jednake w 90% przypadkw brak jest objaww somatycznych u
dzieci wykorzystywanych seksualnie.
-
Do objaww somatycznych, wskazujcych na wykorzystywanie
seksualne, nale:
Krwawienia pochwowe u dziewczt przed pierwszmenstruacj
Rozerwanie lub okaleczenia genitaliw
Siniaki w okolicach genitaliw
Powikszenie otworu pochwy, zablinienia bony dziewiczej
Upawy i bolesno pochwy i okolic pochwy
Urazy okolic odbytu (blizny, zmiany ujcia odbytnicy,
rozszerzenie odbytu, rozlunienie mini zwieracza)
Krwawienia z kiszki stolcowej
Brudzenie kaem i zaparcia
Problemy z oddawaniem moczu i nawracajce zakaenia okolic drg
moczowych
Choroby przenoszone drog pciow
Cia
Obecno plemnikw w pochwie, odbycie, lub na ciele dziecka
-
Do objaww psychoseksualnych
wykorzystywania seksualnego nale: Erotyzacja dziecka:
odtwarzanie zachowa seksualnych w relacjach z rwienikami,
wytworach plastycznych, zabawach lalkami, pluszakami,
inicjowanie zachowa seksualnych wobec innych dzieci lub
dorosych,
czste poruszanie tematw seksualnych w rozmowie,
sownictwo seksualne wykraczajce poza zakres wiedzy adekwatny do
etapu rozwoju dziecka,
u starszych dzieci prowokujcy seksualnie ubir, styl bycia,
nadmierna i/lub nieadekwatna do fazy rozwoju masturbacja
Zaburzenia snu: koszmary nocne,
problemy z zasypianiem, wybudzanie si ze snu
-
Objawy psychoseksualne wykorzystywania seksualnego c.d.:
Problemy natury psychologicznej, somatyzacje: Obnienie nastroju,
wycofanie z kontaktw, depresja
Nadpobudliwo psychoruchowa
Ble (np. gowy, brzucha o wykluczonym, bd niejasnym podou
medycznym),
Agresja,
Moczenie nocne,
Zaburzenia jedzenia (zwaszcza bulimia), mdoci, wymioty
Poczucie winy, bycia zym, niskiej wartoci
Obnienie funkcjonowania poznawczego (problemy z nauk)
Zesp stresu pourazowego: Wtargnicia flashbacki, sny dotyczce
treci urazu
Lki (specyficzne i zgeneralizowane)
Obnienie funkcjonowania w wielu zakresach, wycofanie
Objawy pobudzenia zwizane z sytuacj traumy, reakcje nagego
przestrachu
-
Objawy specyficzne i niespecyficzne wykorzystywania
seksualnego
Objaww specyficznych, wskazujcych ze 100% pewnocina
wykorzystywanie seksualne jest bardzo niewiele, waciwie moemy do
nich jedynie zaliczy objawy somatyczne: ci, zaraenie chorob
przenoszon drogpciow, obecno plemnikw w pochwie, odbycie, lub na
ciele dziecka oraz niektre przejawy erotyzacji dziecka.
Pozostae objawy s objawami niespecyficznymi, ktre mog, ale nie
musz, by wynikiem naduycia seksualnego dziecka.
Dlatego te przy diagnozie nigdy nie naley opiera si na
informacjach niepenych, naley mie na uwadze cay zesp objaww, ktre
mog wiadczy o naduyciu seksualnym wobec dziecka.
-
Skutki naduy seksualnych wobec dzieci
Wykorzystanie seksualne moe by traum, ktra wywiera skutek na
funkcjonowanie dziecka przez dugi czas po naduyciu, a nawet rzutowa
negatywnie na cae dorose ycie ofiary. Czas i nasilenie utrzymywania
si objaww zaley od wielu zmiennych m.in. rodzaju naduycia, relacji
ze sprawc, czasu trwania naduycia, iloci zdarze, wieku dziecka, a
take indywidualnych cech dziecka oraz jego rodziny (np. moliwoci
otrzymania wsparcia od bliskich).
Za odlege skutki naduycia seksualnego dziecka
uznawane s te, ktre utrzymuj si powyej dwch lat od ostatniego
wydarzenia wykorzystania dziecka. Dotycz one pogorszenia
funkcjonowania ofiar w zakresie emocjonalnoci, postrzegania i oceny
siebie, seksualnoci, funkcjonowania interpersonalnego i
spoecznego.
-
Skutki naduy seksualnych wobec dzieci Depresja
Tendencje i prby samobjcze
Zaburzenia lkowe (lk chroniczny i ostry, fobie)
Zaburzenia snu i koszmary nocne
Zaburzenia jedzenia (anoreksja, bulimia)
Zaburzenia osobowoci (np. histrioniczne, borderline)
Zaburzenia psychotyczne
Negatywny obraz siebie i niska samoocena
Zaburzenia seksualne
Wysoki poziom lku w sytuacjach spoecznych
Trudnoci we wchodzeniu w zwizki partnerskie
Powtrna wiktymizacja (wchodzenie w rol ofiary w relacjach z
ludmi)
Uzalenienia
Prostytucja
Przekaz transgeneracyjny dotyczcy kazirodztwa
-
PrewencjaNiezwykle istotnym sposobem zapobiegania przemocy
seksualnej wobec
dzieci jest edukacja dzieci, rodzicw, profesjonalistw majcych
kontakt z dziemi.Dziecko, ktre nie ma informacji na temat
seksualnoci:
nie potrafi zinterpretowa oznak pobudzenia seksualnego, jakie
moe odczuwa; moe uwaa si winne za ten stan;
uznaje, e o sprawach zwizanych z seksualnoci nie mona rozmawia z
dorosymi;
nie wie, e moe stanowi obiekt napaci i nie potrafi
przeciwstawisi sprawcy;
na skutek braku treningu nie dysponuje zasobami jzykowymi, by mc
si porozumie z dorosymi w kwestiach dotyczcych seksualnoci (w
przypadku naduycia to utrudnia diagnoz);
dowiadcza konfliktu, gdy nie rozmawia si z nim otwarcie o
sprawach seksualnoci, a jednoczenie zauwaa ono, e tematy zwizane z
seksem s dla dorosych wane - treci nacechowane seksualnie s bowiem
szeroko obecne w yciu spoecznym: moda, reklama, internet, film czy
obserwacje zachowadorosych/rodzestwa.
-
Zaniechanie rozmw z dziemi na temat seksualnoci skutkuje
pogbianiem si przekonania, e temat seksu jest tematem tabu. Taki
stan bdzie w wieku adolescencji prowadzi do unikania rozmw z
partnerem o seksualnoci nie powstrzyma jednak samego
eksperymentowania z zachowaniami seksualnymi, ktre umoliwiaj w
wieku dorosym wiadome i udane ycie seksualne.
Dzieci i modzie powinni uzyska informacje nt. seksualnoci i
zagroe zwizanych z przemoc seksualn od rodzicw osb, z ktrymi
pozostaj w najbliszej relacji emocjonalnej. Dziki temu bdzie moliwa
zmiana przekona, e o seksie nie naley rozmawia. Rozmawiajc o seksie
z bliskimi modzi ludzie ucz si otwartoci przyda im si to w
tworzeniu partnerskich zwizkw i skutecznego ochraniania swych
dzieci, gdy sami bd rodzicami.
-
Luka w informacjach na tematy zwizane z seksualnociwypeniana
jest obecnie przez poszukiwanie informacji na wasn rk w internecie,
rozmawiajc za porednictwem chatw, przez poczt elektroniczn, czy w
rozmowach z rwienikami.
Dostp do pornografii moe prowadzi do chci odtwarzania zachowa
widzianych w materiaach pornograficznych i bezporednio przyczynia
si do przemocy seksualnej (wobec braku odpowiednich do wieku rde
wiedzy).
Osoby odpowiedzialne za wychowanie dzieci i modziey powinny w
taki sposb ksztatowa ich wiadomo wpywania na zachowania seksualne,
by nie wynikaa z nich przemoc seksualna w adnej postaci - od
poniania i omieszania - do wymuszania wspycia seksualnego.