Natuurwetenskappe en Tegnologie: Graad 5 – Kwartaal 2 – Onderwerp 6 (Metale en nie-metale) – Breinkaart Kopiereg @ www.summariessa.co.za Sterk – sal nie maklik breek nie. As dit val sal dit buig, nie maklik breek nie. Sommige metale is hard, ander, soos suiwer goud is sagter. Metale is blink – soms eers vryf of krap. Smeebaar – kan in handige vorms gehamer of geslaan word, kan in dun rolle, soos aluminiumfoelie gerol word. Rekbaar – kan in dun drade getrek word. Meeste elektriese drade word van koper gemaak. Smelt teen hoë temperature – kan metaalpotte gebruik om water in te kook sonder dat die pot beskadig. Plateer – voorwerp word van goedkoper metaal gemaak en met dun lagie blinker, duurder metaal bedek. Silwer messe en vurke – met silwer geplateer. 5c munt – Staal met koper plateer. 10c, 20c en 50c – staal met brons plateer. R1, R2, ou R5 – Koper met nikkel plateer. Party metale raak mettertyd dof – kan skoonmaakmiddels gebruik om dowwe metale weer blink te maak. Word lank in Afrika gebruik. Maak voorwerpe soos gereedskap, spykers, ysterpale, draadheinings en wapens. Dit is sterk en hard. Dit roes. Waardevol. Baie smeebaar. Maak juweliersware. Blink altyd, raak nooit dof nie. Mense in Mapungubwe het goudvelletjies gebruik om kosbare voorwerpe te maak. Waardevol. Word al 8000 jaar gebruik. Blink – gebruik vir juweliersware. Gebruik sedert 6000 v.C vir ornamente en wapens. Gelei maklik elektrisiteit. Word vir elektriese drade gebruik. Baie lig maar sterk. Bou vliegtuie daarmee. Daar is meer aluminium in Aarde as enige ander metaal Trek yster oor met sink dat dit nie roes nie. Wateremmers word van yster gemaak en met sink oorgetrek. Mengsel van metale. Saamgestelde eienskappe beter as die van suiwer metaal. Goue juweliersware – mengsel van goud met silwer of koper – sterker en makliker om mee te werk. Kan ook allooie maak deur metale met nie-metale te meng. Staal – yster en koolstof, sterker as suiwer yster. Vlekvrye staal – yster, koolstof en chromium. Sterk, blink en roes nie. Geelkoper – koper en sink. Maklik gevorm, blink, lyk mooi. Brons – koper en tin. Harder en sterker as koper op sy eie. Dit breek maklik – nie so sterk soos metale nie. Sommiges is bros en sal breek as dit val. Meeste nie-metale is dof. Dit blink nie as dit gekrap of gesny word nie. Swak geleiers van hitte – hitte-isoleerders. Nie smeebaar nie – kan nie in vorms gehamer word nie. Nie rekbaar nie – kan nie in drade getrek word nie. Voorbeelde – glas, sand, klei, hout, was, plastiek, rubber, leer, tekstiel, water, olie, gasse. 1-Identifiseer ‘n onderwerp. 2-Vra vrae soos hoe, wat gebeur as, hoekom. 3-Maak ‘n voorspelling. 4-Beplan die ondersoek. 5-Versamel en teken die data aan. 6-Maak gevolgtrekkings. 7-Evalueer en kommunikeer. Ewekansig – alles op dieselfde manier toets. Verander een faktor op ‘n slag. O6 – Metale en Nie-metale Bruikbare eienskappe van metale Algemene metale en hul eienskappe Bedekkingsmetale Yster Goud Silwer Koper Aluminium Sink Allooie Eienskappe van nie-metale Ondersoek beplan/uitvoer
13
Embed
O6 – Metale en Nie-metale - Summaries SA · Natuurwetenskappe en Tegnologie: Graad 5 – Kwartaal 2 – Onderwerp 6 (Metale en nie-metale) – Breinkaart Kopiereg @ Sterk – sal
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Natuurwetenskappe en Tegnologie: Graad 5 – Kwartaal 2 – Onderwerp 6 (Metale en nie-metale) – Breinkaart Kopiereg @ www.summariessa.co.za
Sterk – sal nie maklik breek nie. As dit val sal dit
buig, nie maklik breek nie.
Sommige metale is hard, ander, soos suiwer goud is
sagter.
Metale is blink – soms eers vryf of krap.
Smeebaar – kan in handige vorms gehamer of
geslaan word, kan in dun rolle, soos
aluminiumfoelie gerol word.
Rekbaar – kan in dun drade getrek word. Meeste
elektriese drade word van koper gemaak.
Smelt teen hoë temperature – kan metaalpotte
gebruik om water in te kook sonder dat die pot
beskadig.
Plateer – voorwerp word van goedkoper metaal
gemaak en met dun lagie blinker, duurder metaal
bedek.
Silwer messe en vurke – met silwer geplateer.
5c munt – Staal met koper plateer.
10c, 20c en 50c – staal met brons plateer.
R1, R2, ou R5 – Koper met nikkel plateer.
Party metale raak mettertyd dof – kan
skoonmaakmiddels gebruik om dowwe metale
weer blink te maak.
Word lank in Afrika gebruik.
Maak voorwerpe soos gereedskap,
spykers, ysterpale, draadheinings en
wapens.
Dit is sterk en hard.
Dit roes.
Waardevol.
Baie smeebaar.
Maak juweliersware.
Blink altyd, raak nooit dof nie.
Mense in Mapungubwe het goudvelletjies
gebruik om kosbare voorwerpe te maak.
Waardevol.
Word al 8000 jaar gebruik.
Blink – gebruik vir juweliersware.
Gebruik sedert 6000 v.C vir ornamente en
wapens.
Gelei maklik elektrisiteit.
Word vir elektriese drade gebruik.
Baie lig maar sterk.
Bou vliegtuie daarmee.
Daar is meer aluminium in Aarde as enige
ander metaal
Trek yster oor met sink dat dit nie roes
nie.
Wateremmers word van yster gemaak en
met sink oorgetrek.
Mengsel van metale.
Saamgestelde eienskappe beter as die van suiwer
metaal.
Goue juweliersware – mengsel van goud met silwer of
koper – sterker en makliker om mee te werk.
Kan ook allooie maak deur metale met nie-metale te
meng.
Staal – yster en koolstof, sterker as suiwer yster.
Vlekvrye staal – yster, koolstof en chromium. Sterk,
blink en roes nie.
Geelkoper – koper en sink. Maklik gevorm, blink, lyk mooi.
Brons – koper en tin. Harder en sterker as koper op sy eie.
Dit breek maklik – nie so sterk soos metale nie.
Sommiges is bros en sal breek as dit val.
Meeste nie-metale is dof. Dit blink nie as dit
gekrap of gesny word nie.
Swak geleiers van hitte – hitte-isoleerders.
Nie smeebaar nie – kan nie in vorms gehamer word
nie.
Nie rekbaar nie – kan nie in drade getrek word nie.
Voorbeelde – glas, sand, klei, hout, was, plastiek,
rubber, leer, tekstiel, water, olie, gasse.
1-Identifiseer ‘n onderwerp. 2-Vra vrae soos hoe,
wat gebeur as, hoekom. 3-Maak ‘n voorspelling.
4-Beplan die ondersoek. 5-Versamel en teken die
data aan. 6-Maak gevolgtrekkings. 7-Evalueer en
kommunikeer.
Ewekansig – alles op dieselfde manier toets.
Verander een faktor op ‘n slag.
O6 – Metale
en Nie-metale
Bruikbare eienskappe van metale
Algemene metale en hul eienskappe
Bedekkingsmetale
Yster
Goud
Silwer
Koper
Aluminium
Sink
Allooie
Eienskappe van nie-metale Ondersoek beplan/uitvoer
Party algemene metale en Party algemene metale en Party algemene metale en Party algemene metale en hulle spesiale eienskappehulle spesiale eienskappehulle spesiale eienskappehulle spesiale eienskappe
Vaardigheidsfokus: Vaardigheidsfokus: Vaardigheidsfokus: Vaardigheidsfokus: Beplan en voer ‘n ondersoek uitBeplan en voer ‘n ondersoek uitBeplan en voer ‘n ondersoek uitBeplan en voer ‘n ondersoek uit
Hoofstappe wat gevolg word wanneer ‘n wetenskaplike
ondersoek gedoen word.
1. Identifiseer ‘n onderwerp.
Beskryf jou waarnemings of waaroor jou ondersoek handel.
2. Vra vrae soos: “Hoe...” of “Wat gebeur as...” of “Hoekom...”.
Skryf dan een vraag neer wat presies vra wat jy probeer uitvind.
3. Maak ‘n voorspelling.
Dit is wanneer jy raai wat die resultaat van jou ondersoek sal wees.
Ons noem dit ‘n hipotese.
Voorspellings hoef nie altyd reg te wees nie.
Teen die einde van die ondersoek, mag jy dalk uitvind dat jy verkeerd
voorspel het.
4. Beplan die ondersoek.
Maak ‘n lys van die materiaal en die toerusting wat jy nodig sal hê.
Skryf jou stap-vir-stap metode neer.
Identifiseer jou veranderlikes.
Maak seker dat jou ondersoek ‘n ewekansige toets is.
5. Versamel en teken die data aan.
Volg die stappe in jou ondersoek.
Die waarneming, feite of mates wat jy geneem het met jou ondersoek, word
data genoem.
Teken jou data netjies in tabelle of grafieke aan.