NURAY GÜMÜŞTEKİN SULUBOYALARINDA NESNEDE İNSAN YA DA NESNENİN ESTETİĞİ

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

1/9

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

2/9

NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA

NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

Mustafa Durak

Bir resim, ilgilisine konuur. Bilmediimiz bir ey, tanmadmz bir kii,varlk olarak olmasa bile, bizde tarih olarak bir boluktur. eyler; alglarmza,alglarmzla uzar, uzanr. Bunlar zihnimizde ekillenir, deiir, dnr. Varlk dnyas bizim bakmzla baka varlklar edinir. Bakmz bizi ve evrenidaraltr ya da geniletir. Her resim, bir yandan ressamn dnyasn sunarken, bir

yandan da izleyicilerin dnyalaryla buluur. zleyicilerin; bir resimdekiyaratclklara ne denli gereksinimi varsa, her resmin de, izleyicilerin dnyasnagereksinimi vardr. Sanat anlamlandrmalarla, yorumlarla can bulur. Seyirlik oyunlardaki bir olguyla sylersek: alklarla, alklarla. Ama alklar tek balarna hibir eydir. Glncn iine devriliverir. Bir sonu olarak alk,nedeniyle vardr. Nedeniyle birlikte grldnde anlamldr. Sanat daalglaycsyla sanattr. Alglayclar; sanat yeerten, byten, besleyentopraktr. Ve ayni zamanda sanat da, alglayclar iin yledir. Dahilerin sanataverdikleri deer, bu ilikinin baka bir kantdr. Ne var ki her sanatsal, her zaman hak ettii ilgiyi bulamayabilir. Bu, bir bakma, doru zamanda, doruyerde olmakla da ilgilidir. Ve elbette, her ne kadar yaptklarmzdan,davranlarmzdan sorumlu isek de, bu sorumluluu aan, dmzdaki bakaetmenleri de gz nnde bulundurmak gerekir.

Evet resim ilgilisine konuur, demitim. Ancak bu ilgilinin de dilininalmasnn bir yeri ve zaman vardr. Bazen annda, kar karya geldii andazlr dil. Bazen de aradan yllar gemesi gerekebilir. Bu yzden sanatsal olguzamanla snrl deildir. Ann, gnn snrlarna kapatlamaz sanat.

Sanatla ilgili bir konuyu daha amak istiyorum. Bilim, benzerliklere yaslanr.Bilim adam, benzerliklerin peinde komak zorundadr. Zira benzerlikler sayesinde kurar kendi dnyasn. Onun derdi; yasalaryla, ilkeleriyle evrendekioluumlar, olgular bir rnee indirgeyerek kestirmeden bize aktarmaktr. Oysasanat bunun tam tersine ynelir. Yaamla ilgili ayrntlara, farkllklara diker gzn sanat. Farkllklarn gzelliini, farkl olmann vazgeilmezliini, farklolarak var olma arzusunu, farkl yollardan gze/dile getirir. Bu bakmdan her sanatsal (resim) bir farkllk sunumudur. Bir yaam sunumudur. Sunduu bir ldoa grnts olsa bile.

Genel deerlendirme gibi alglanabilecek bu sylediklerim aslnda bana NurayGmtekinin 2008-2009 rnlerinden oluan suluboya sergisininsylettikleridir. unu da es gememeliyim Susan Sontag; sanat, anlamndndadr, diyor, ta simgecilerdeki anlam dmanlnn izlerini tayarak.Oysa ben her trl biimin ve teknik yeniliin, uygulamann da anlama dahil

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

3/9

olduunu dnyor ve bunu savunuyorum. Her ne kadar bu yazda, kendi bilgisnrm dnda saydm iin, bunlara deinemeyecek olsam da. Yani benimsavm: anlam, ve anlamn glgesi olan yorum her yerdedir. nsan, nereye gidersegitsin anlamsz ve/ya yorumsuz gidemez.

Nuray Gmtekinin sergisindeki suluboya resimlerinin bendeki izdmlerine, konulamalarna geleyim.

Eitliki, demokrat bir yaplatrma: Bir (grsel) sanat yaptnda byle bir tema nasl gerekletirilmi olabilir? Resim iersinde grnen bir genin ya dagelerden birinin farkllatrlmasna, yani odaklayc (focalisateur), ne karc(mise en relief) ilemlere, toplumsal kavramlarla yaklatmzda eitliki/eitliki olmayan, demokrat /anti demokrat kavramlar ortaya kabilir.Eletiriyi, deerlendirmeyi siyasal bir noktaya ekme derdinde deilim. NurayGmtekinin ruhsaln yansttn dndm ve resmine yansm, nemli bulduum bir olguya dikkat ekmeye alyorum. Yeniden Doualmasnda deniz kabuk(lu)lar arasnda bir farkllk, ne kmlk sezilmez.Ancak unu da belirtmeliyim. Renk deerleri iinde dengeli bir ilgi noktasoluturmaktan da geri durmaz. Dolaysyla renk bakmndan bir ekicilik noktasgibi grlebilecek renk deerleri vardr onun resminde. Ancak bu da bizi ikifarkl kavrama aar: renksel ilgi noktas ve grntsel genin ne karlmas yada bir geye odaklama. Bunlar ayr konulardr resimde. Onun almalarndanesneler, kiiler ne kmad gibi bir rengin ne karlmasndan da szedemeyiz. Renklerin dalm konusu belki baka bir anlamlandrmayailetecektir bizi ama, denge, uygunluk onun gzettii temel ilkelerdir.

Yeniden dou, 46x62 cm. 2009 kat zerine suluboya

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

4/9

Zamansallk: Sergideki sulu boya almalarnn tmnde eski zamanagnderme vardr. Zaten resimlerin adlandrlna da yansmtr bu: Eskiler,Antikacda ve Dnce. Dncede yer alan figrlerde, RodininDnen Adamndaki gibi dnme kavramna deil, anlara, eski zamanaileten bir dnme, bir dalgnlk (hatta bir yenilmilik duygusu), izlenimialyoruz. Zamansall Sikkelerde en somut biimde gryoruz. zerlerindekifigr ve ekiller; varln ebedileme arzusunu; antikletirmeyle, renk

deerleriyle eskiyi artrmasyla, belirsizletirmeyle aktarr. Simgeler 6dasikke formlarnn yeni bir dzenleniini drtgensi snrlarn iinde(n) grafik bir anlatmda dener Gmtekin. Bu snrlar, nesnenin kronolojik olmayan bir zamana aitlii midir? Bu almada, ereve iinde ereveler, hem LasMeninastaki gibi ayna iinde aynalamalar (yanstmalar), hem de snrlar iindesnrllklar ve snrszlklar olarak da okunabilir. Burada ilenebilecek ok nemli bir konu da ey(ler)in, zaman ve mekan karsndaki direnileridir.Ancak bu direni bargan deildir. Kendine usul usul eken bir burga (anafor)gibi iler. Bak derinlii, daln deneyimi ister. Dorusu Gmtekinin;sanatsal olann, sradan bir grselden ayrld noktalardan birisini bulguladnn, bulgulattnn ayrdna varrsnz. Resme bakmak tinselleir,tinselletirir. Teolojik bir ey deildir bu, teolojiyi aan bir tinselliktir sznetmeye altm.

Eskiler 3, 46x62 cm. 2009 kat zerine suluboya

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

5/9

Antikacda 2, 77x57 cm. 2009 kat zerine suluboya

Dnce, 50x35cm. 2008 kat zerine kark teknik

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

6/9

Sikkeler, 46x62 cm. 2009 kat zerine kark teknik

Simgeler 6, 77x57 cm. 2009 kat zerine suluboya

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

7/9

Mekansallk: Nuray Gmtekin resimlerinde mekan: su alt (YenidenDou, Anforalar), D mekan (Sandalyeler, Pazar, Eskiler,Dnce), mekan (Simgeler 4). Kimi resimlerde belirli bir mekan algsnavaramayz, mekan, resmin kendisiyle yaratlr. Yani resim, kendi banamekandr; mekansal bir ztlama, farkllama ayr bir anlamlandrmaya itmez bizi. Mekan, zamann bir dekoratifidir onun iin. eylere yansyan ya daeylerden bize yansyan nemlidir. Onun resmi eylerin estetikletirilmesidir.

Anforalar, 70x50 cm. 2008 kat zerine suluboya

Sandalyeler, 70x50 cm. 2008 kat zerine suluboya

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

8/9

Pazar, 35x50 cm. 2008 kat zerine kark teknik

Simgeler 4, 77x57 cm. 2009 kat zerine kark teknik

8/14/2019 NURAY GMTEKN SULUBOYALARINDA NESNEDE NSAN YA DA NESNENN ESTET

9/9

Nesnelerde Bolluk: Dikkatimizi resmedilmi nesnelere ynelttiimizde bir oulluk, bolluk karsnda olduumuz grlr. Bu bolluk bizi bir yandan bir resmine de ad olan Bereket kavramna gtrr. Oradan da kim bilir, belki,onun ruhsalna alabileceimiz bir Kybele tanraya srayabiliriz uzak bir arm olarak. Nesnelerle ilgili aldmz baka bir izlenim de, bir

yaanmlktan arta kalan yorgunluk, terk edilmiliktir, bir hzn belki. Evrenenostaljik bir bak. Tarihsel ve gncel yaanmlklarn hznn toplar onunresimleri. Her bir nesnede nice yaanmlklara, tarihselliklere gndermek ister bizi. Her bir nesneyi, resminde gstermese de hep insanla balantlandrr. Nesnede yaayan insan nesneden tttrr. nsan nesnede var eder. O nesneninestetiine almaktadr. nsan yanstan nesnenin estetiine.

Bereket, 70x50 cm. 2008 kat zerine kark teknik.

Ksaca Nuray Gmtekin resimlerine ut pictura poesis, yani bunlar resim,nk iir, diyorum.