Nuachtlitir an Chonartha, Meitheamh 08

Bhuail toscaireacht ó Chon-radh na Gaeilge le hAirí ibhFeidhmeannas Stormontan mhí seo chun an dulchun cinn maidir le hAchtGaeilge do ThuaisceartÉireann aphlé.Ar thoscaireachtan Chonarthabhí Dáithí MacC á r t h a i g h ,U a c h t a r á nChonradh naG a e i l g e ,Julian deSpáinn, Ardrú-naí, agus Ru-airí Ó Bléine, ComhaltasUladh. Bhí Janet Muller óneagras Pobal ar antoscaireacht freisin.Bhuail an toscaireacht leGerry Kelly MLA, aire inOifig an Chéad-Aire agus anLeas-Chéad-Aire agus leConor Murphy MP, MLA, AireForbartha Réagúnaí.Pléadh fosta an tslí ar féidirle hAirí aonair cur le stádasagus le húsáid na Gaeilgeina gcuid Ranna féin chomhmaith le cur le líon agus lecaighdeán na seirbhísí achuireanna na haireachtaísin ar fáil as Gaeilge.

Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh,Uachtarán an Chonartha:"Ag éirí as na cruinnithe abhí againn leis an hAirí isléir go bhfuil Acht naGaeilge go lárnach ar an

gclár oibreagus inatheannta singo féidir goleor dul chuncinn ad h é a n a m hidir seo agusachtú nareachtaíochtsin chun po-

lasaithe agus seirbhísíGaeilge ranna ar leith afhorbairt."Tá sé i gceist ag Conradh naGaeilge leanúint leis nacruinnithe seo sna míonnaatá romhainn le hAirí denFheidhmeannas.

Eagrán 3.8. 20 Meitheamh 2008Eagrán 3.8. 20 Meitheamh 2008

SAN EAGRAN SEO:

1. Cúrsaí Uladh

2. Áras Íde

2. Scéim Chónaithe Nua

3. Íomhá ‘08

3. Ceol ’08 i Réime Arís!

4. Samhradh Breá Geallta

4. Sprioc an Oireachtais

5. Campaí Samhraidh

5. Dráma as Gaeilge

6. Saor-Chomhairle Dlí

6. Rialacháin 2006

7. Nuacht Áitiúil

7. Dianchúrsaí naGaillimhe

8. Crosfhocal

11Is féidir scéalta a chur chuig [email protected] féidir scéalta a chur chuig [email protected]

Toscaireacht ó Thuaidh Ar Son AchtaToscaireacht ó Thuaidh Ar Son Achta

Le cabhair ó:Le cabhair ó:

Dáil Mhór Chomhaltas UladhTionólfar Dáil MhórChomhaltas Uladh in ÓstánUí Cheallaigh, Garbhachadh,Baile Uí Dhálaigh, TírEoghain Dé Sathairn an 21Meitheamh 2008 ag 11.00rn.Bí i dteagmháil leis an Rúnaíag +44 (0)28 37548487 másmian leat freastal ar an lá.

22 Is féidir scéalta a chur chuig [email protected] féidir scéalta a chur chuig [email protected]

Tá Breandán Ó hÉamhaigh fostaithe marOifigeach Forbartha Gaeilge le Conradh naGaeilge Luimnigh faoi scéim Pobail Fhorasna Gaeilge ó mí an Mhárta 2008 agus tá anobair athchóirithe ar Áras Íde Luimneach áchríochnú faoina stiúir faoi láthair. Táfoireann an Chonartha tar éis bogadh ar aisisteach sa bhfoirgneamh iontach nua-aim-seartha. Tá an Siopa Leabhar agus Aonachna gCartaí ar ais ag an bhfáiltiú agus beidhnaíonra Ríocht na Sí ag feidhmiú ón suíomhnua ó Mheán Fómhair ar aghaidh. Tá an-chuma ar an Áras nua agus tá an fhoireannfós ag obair go dícheallach le go mbeidh anSeirbhís Iarscoile á sholáthair san Áras faoicheann mí Mheáin Fhómhair seo chugainnfreisin. Tá plean ann leis an gCistin a chur

ar ais i bhfei-dhm mar áitcruinnithe agusáit shóisialtado mhuintir naGaeilge anseo ig C a t h a i rLuimnigh arísgan mhoill. Mátá aon cheistagaibh i dtacale himeachtaían Chonartha iLuimneach, is féidir libh teagmháil adhéanamh leis OifigeachForbartha ar +353 (0)61 417895 nó [email protected].

Tá Scéim Chónaithe Ghaeilge á eagrú donchéad uair ag Coiste na Gaeilge agus Saolan Champais, Institiúid TeicneolaíochtaBhaile Átha Cliath. Tá an scéim chónaitheá heagrú chun pobal Gaeilge na hInsti-tiúide a láidriú agus a chothú agus chunúsáid na Gaeilge a chur chun cinn i saolmac léinn na hInstitiúide.Cuirfear tacaíocht ar fáil do 5 mac léinnlánaimseartha na hInistiúide le Gaeilgechun árasán a roinnt lena chéile i lárchathair Bhaile Átha Cliath ar Shráid Lío-sain. Cuirfear scoláireachtaí ar fiú €850an duine iad ar fáil do lucht cónaithe anárasáin agus beidh an Ghaeilge martheanga labhartha an tí. Tá an t-árasánnuachóirithe i Halla Leeson lonnaithe idteach Victeoiriach agus suite i gceantar

áisiúil i lár na cathrach in aice láimhe leFaiche Stiabhna agus Sráid Grafton.Is iontach an deis a bheireann an scéimchónaithe do mhic léinn cónaí trí mheánna Gaeilge agus beidh rannpháirtithe nascéime gníomhach i gcothú na Gaeilge snaInstitiúid chomh maith, mar sin beidhGaeilge líofa agus tiomántas do chur chuncinn na teanga de dhíth ó iarrthóirí. Is é5.00in Dé hAoine 1 Lúnasa 2008 an dátadeiridh d’iarratais. Cuirfear rannpháir-tithe an ghearrliosta faoi agallamh ar anAoine 8 Lúnasa agus ar an Luan 11 Lúnasa2008. Tá gach eolas maidir leis an scéimchomh maith le foirmeacha iarratais arfáil ach dul i dteagmháil le Clare Spáin-neach in Oifig na Gaeilge ar +353 (0)14027504 nó ag [email protected].

Scéim Chónaithe Ghaeilge ITBÁCScéim Chónaithe Ghaeilge ITBÁC

Atógáil Áras Íde, LuimneachAtógáil Áras Íde, Luimneach


I mí Feabhra 2008 thug Oifig na Gaeilgeagus Scoil na Meán, Institiúid Teicneo-laíochta Bhaile Átha Cliath cuireadh donphobal páirt a ghlacadh i gcomórtas gri-anghrafadóireachta eisceachtúil, Íomhá’08. An téama a bhí ag an chéad bhliain dengcomórtas ná An Ghaeilge Bheo agus tu-gadh spreagadh do dhaoine tabhairt faoiíomhánna a ghlacadh le léiriú a fháil ar anteanga i 2008.An aidhm a bhí leisan gcomórtas náléargas a fháil arsmaointe anphobail i leith naGaeilge martheanga chomhaim-seartha, bríomharagus beo agus th-eastaigh ón luchteagraithe deis athabhairt do gachduine páirt a ghlacadh in imeacht faoinGhaeilge. Chríochnaigh an comórtas ar an30 Márta agus ba iontach an léargas a thugna híomhánna ar shaol comhaimseartha naGaeilge.Bhí an comórtas oscailte do chách agusfuarthas iontrálacha ó cheann ceann na tíreagus ó thar lear. Tar éis dian mholtóireachta,ba í Eloise Ní Ríordáin as Baile na Manach imBÁC a bhuaigh an chéad duais de €1,500.Bronnadh dearbhán le haghaidh siopa cea-mara John Gunn, Sráid Loch Garman, BÁCar Eibhlín Ní hÍr, buaiteoir na dara duais asInis Eoghain i gCo. Dhún na nGall, agussaoire Gaeltachta le hOideas Gael arFhrainc Mac Cionnaith, buaiteoir na tríú du-aise as Caisleán Uidhilín i gCo. an Dúin.Bhí caighdeán na n-iontrálacha i gcoitinnean-ard agus ba iontach an réimse ábhair abhí sna grianghraif – gach rud ó pháistí inaíonraí agus páirteach in imeachtaí scoile

go ciorcal comhrá sa cheaintín go seamrógaagus spraoi ar Lá Fhéile Pádraig. Léiríonngrianghraf Eloise úsáid na nuatheicneo-laíochta i gcur chun cinn na Gaeilge agusbeidh sí i measc na n-íomhánna uile abhaineann leis an gcomórtas a bheas le fe-iceáil i mbailiúchán ealaíne na hInstitiúidear taispeáint ar champais éagsúla na hInsti-tiúide amach anseo.

Tá súil ag lucht eagraithean chomórtais go mbeidhfás agus forbairt ar ‘Íomhá’sna blianta amachromhainn agus go mbeidhan fuinneamh agus spleo-dar céanna le sonrú snahíomhánna is a bhí in ion-trálacha na bliana seo. Bígíar faire amach do ‘Íomhá‘09’! Tuilleadh eolais idtaobh an chomórtais lefáil agwww.dit.ie/gaeilge.

CEOL ‘08 - I Réim Arís!CEOL ‘08 - I Réim Arís!Tá dlúthdhiosca Sheachtain na Gaeilge2008 ar ais sna siopaí agus sna cairteachaarís ó atheiseodh an tseachtain seo caite éle rian bónais den amhrán Léimigí Thartair! Is leagan Gaeilge Des Bishop é ar anamhrán iomráiteach Jump Around de chuidHouse of Pain agus tá an-tóir air i meascBéarlóirí agus Gaeilgeoirí araon. Tá ce-oltóirí eile den scoth ag seinnim i nGaeilgear an gceirnín freisin, a leithéid de The Co-ronas, Declan O’Rourke, The Walls, Mundy,David Geraghty, Jack L, The Delorentosagus Fiach san áireamh. Tá gach brabús ónalbam ag dul chuig Barnardos le saolpháistí ar mhíbhuntáiste in Éirinn a fhe-abhsú. Tuilleadh eolas:

www.snag.ie / www.barnardos.ie.

Íomhá '08: Torthaí Comórtas Grianghrafadóireachta ITBÁCÍomhá '08: Torthaí Comórtas Grianghrafadóireachta ITBÁC

“Is teanga bheo, teanga atá in úsáid ó lá go lá chuncumarsáid a dhéanamh. Ní teanga bheo í mura

ngluaiseann sí le hathrú ama…”


Arís i mbliana, bheirfidh Scoil Cheoil antSamhraidh 13 - 18 Iúil deis do dhaltaíréimse leathan ceoil traidisiúnta a fhogh-laim. Cuirfear ranganna ar fáil do fhogh-laimeoirí, feabhsóirí, rangannaard-leibhéal mar aon le ceardlanna éagsúlaar toipicí agus ar ghléasanna ceoil ar leith:Gléasanna Measctha, Píobaí Uilleann,Eagrú buíonta, Amhránaíocht Traidisiúnta‘s ar an tSean-Nós, Scéalaíocht, Béaloideasagus Rince, Céilí, Seit ‘s ar an tSean-Nós.Beidh seisiún rogh-nach breise curthaar fáil saor in aiscegach lá ina mbeidhbéim curtha ar anGhaeilge, ar anamhránaíocht agusar an damhsa.Beidh ceardlannaspeisialta ag díriúar amhránaíochtagus damhsa ar ant s e a n - n ó s ,s c é a l a í o c h t ,béaloideas agus lo-gainmneacha ái-tiúla. Ar ndóigh,cuirfear béim arleith ar bhuanna cheol traidisiúnta ancheantair a bhuanú.Beidh ceiliúradh mór ar shaol agus arshaothar Patsy Touhey le linn na Féile thardheireadh na seachtaine 18 - 20 Iúil. Déan-far comóradh ar an phíobaire seo a rugadhgo háitiúil agus a bhain clú agus cáil amachgo hidirnáisiúnta de bharr a bhuanna ar napíobaí. Ar ndóigh, beidh na píobaí uilleanngo mór le cloisteáil i gcomharsanachtLocha Riach le linn na féile seo ach lenacois sin beidh ceilí mór, seisiúin ceoil,léacht comórtha, ranganna agus taispeán-

tais éagsúla ar na píobaí mar aon le ceol-choirm mhór in onóir ‘s in ómós PatsyTouhey.Beidh Seachtain Oidhreachta ag tarlú gonáisiúnta fud fad na tíre 24 – 31 Lúnasa. Imeasc na himeachtaí a bhéas ag tarlú inOirthear na Gaillimhe, is cosúil go n-eagró-far siúlóid sléibhe thart ar Sliabh Eachtaí igceantar Ghráig na Muilte Iarainn ina tug-far treoir ar an cheantar, ar na suíomhannaoidhreachta sa chomharsanacht, ar dúlra

na háite agus béim ar leithar na crainn éagsúla is nafoinsí uisce ann. Chomhmaith leis sin, tá sébeartaithe go mbeidh idiróg ‘s aosta páirteach saTóraíocht Taisce thart arbhaile ársa Locha Riach.Geallfar go mbeidh go leorspraoi ‘s sult ag teaghlaighagus iad ag iarraidh fuas-cailt na ceisteanna a aim-siú thart ar an bhaile. Lelinn an chraic, beidh siadag foghlaim fá suíomhannaársa agus dúlra álainn anbhaile.Má tá suim ag éinne sna

imeachtaí thuasluaite, tá gach fáilte athuilleadh eolais a fháil ó Gaeilge LochaRiach ag 091 870718 nó [email protected].

An tOireachtas - SpriocdhátaAn tOireachtas - SpriocdhátaNá dearmadaigí bhur gcuid chu-madóireachta do Chomórtais LitearthaOireachtas na Gaeilge 2008 a chur isteachroimh an chéad lá Iúil a chairde! Seol bhurn-iarratas chuig Oireachtas na Gaeilge,f/ch Chonradh na Gaeilge, 6 SráidFhearchair, Baile Átha Cliath 2.

Spriocdháta: 1 Iúil 2008

Samhradh Breá GealltaSamhradh Breá Geallta

Tá Campaí Samhraidh á reáchtáil ag tograíde chuid an Chonartha ar fud na tíre snamíonna amach romhainn. I measc na rudaía bheas ar siúl ag na páistí mar chuidd’imeachtaí na gCampaí, beidh drá-maíocht, ceol, rince, ealaíon agus spórt goleor! Is deis iontach iad na Campaí seo dopháistí ar mhaith leo an Ghaeilge achleachtadh taobh amuigh den scoil bhli-ain ar dhóigh spraíúil spreagúil. Is iad seo aleanas dátaí agus ionaid cuid de na campaí:

AN CLÁRBunscoil Chill Mhíchíl6 - 12 bliana d’aois14 - 18 Iúil

Tuilleadh eolais: Seosamh Mac Ionnrach-taigh +353 (0)87 1379078

Scléip an tSamhraidhGaelscoil Mhíchíl Cíosóg, InisRang a 3 - Rang a 67 - 18 Iúil

Tuilleadh eolais: An Clár as Gaeilge061 6864474 / [email protected]

MAIGH EOScoil Raifteirí, Caisleán an Bharraigh7 - 14 bliana d’aois30 Meitheamh - 4 Iúil 2008

Scoil Naomh Phádraig, Cathair na Mart7 - 14 bliana d’aois7 - 11 Iúil 2008

Scoil Uileog de Búrca, Clár Chlainne Mhuiris7 - 14 bliana d’aois21 - 24 Iúil 2008

Scoil Phádraig, Béal an Átha7 - 14 bliana d’aois28 Iúil - 01 Lúnasa

Tuilleadh eolais: Brídín Ní Cheallaigh 09490-22444 / 087 [email protected]

GAILLIMHBaile Locha Riach11 - 22 Lúnasa

Tuilleadh eolais: Gaeilge Locha Riach091 870718 / [email protected]

Tá an scoil dhrámaíochta Gaiety School ofActing i mBaile Átha Cliath ag seoladhcúrsa iomlán nua um samhradh seo dar tei-deal Dráma as Gaeilge.Cúrsa ag iarraidh samh-laíocht agus muinín dal-taí óga idir 7 - 11 agus12 - 16 bliana d’aois achothú agus a fhorbairttrína dteanga dhúchaisatá ann. Marcus Lambatá i mbun múineadh an chúrsa agus is ais-teoir agus múinteoir cumasach é araon lepáirteanna aige i gcláracha teilifíse dá lei-théid Ros na Rún agus i léiriúcháin éagsúla

de chuid an chompántais iomráiteachDruid Theatre Company. Beidh cluichí,cleachtaí agus ról imirt ar an bpointe boise

á imirt ag na rannpháir-tithe chun cabhrú leocarachtair éagsúla achruthú, chun glu-aiseacht dhrámatúil atharraingt isteach inagcuid aisteoireachta aguschun a nguth a threisiú

don stáitse. Is féidir dul i dteagmháil leCiara Kinsella ag +353 (0)1 6799277 nó [email protected] le breiseolais a fháil.


Campaí Samhraidh Fud Fad na TíreCampaí Samhraidh Fud Fad na Tíre

Drámaíocht as GaeilgeDrámaíocht as Gaeilge


Tá áthas ar Chonradh na Gaeilge gurtháinig na rialacháin a d'fhoilsigh an tAireÉamon Ó Cuív i 2006 faoi Alt 9 d'Acht nadTeangacha Oifigiúla, 2003, faoi bhráidchruinnithe de chuid an Chomhchoiste umGhnóthaí Ealaíon, Spóirt, Turasóireachta,Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta i dTeachLaighean ar an 18 Meitheamh 2008 faoidheireadh thiar thall.Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán anChonartha: “Is céim iad na rialacháin seo idtreo timpeallacht dhátheangach fhe-iceálach spreagúil a chothú, ach tá nadréachtrialacháin ó 2006 lochtach agus tá anConradh ag éileamh ar ionadaithe an Chomh-choiste leasuithe cuí maidir le cúrsaí fó-graíochta, gnó lasmuigh den Stát, lógónnadátheangacha agus sprioc infheidhmithe níosréasúnta a chur san áireamh sna rialacháin.”

Táimid ag iarraidh:• Go mbeadh cúrsaí fógraíochta dáthean-gacha comhlachtaí poiblí clúdaithe;• Go mbeadh fógraíocht thaifeadta bhéilagus stáiseanóireacht comhlachtaí poiblía úsáidfear lasmuigh den Stát san áireamh;• Go mbeadh lógónna dátheangachacomhlachtaí poiblí clúdaithe; agus• Go mbeadh spriocdháta níos réasúnta dáleithéid 2013 luaite sna Rialacháin maidirle comharthaí reatha na gcomhlachtaípoiblí seachas 2026 mar atá faoi láthair.Tá Conradh na Gaeilge ag éileamh ar anAire Éamon Ó Cuív na leasuithe cuí a chursan áireamh sna rialacháin agus iad ashíniú ina ndlí mar ábhar práinne. Is féidirle gach ball de chuid an Chonartha litir ascríobh chuig an Aire le tábhacht na lea-suithe seo a chur ina luí air.

Rialacháin 2006 Faoi Riar Faoi DheireadhRialacháin 2006 Faoi Riar Faoi Dheireadh


Ar an Eolas san IartharD’eagraigh Gaelscoil Riabhach LáEolaíochta speisialta ar na mallaibh inaraibh múinteoirí, daltaí, tuismitheoirí aguspobal na Gaelscoile uile rannpháirteach.Bhí taispeántais iontacha eagraithe ag gachuile rang sa scoil ó na Naíonáin Bheaga goRang 6. Chuir na daltaí an méid a bhí fogh-lamtha acu i dtaobh cúrsaí eolaíochta iláthair do chuairteoirí agus iad ag feidhm-niú mar mhúinteoirí bheaga iad féin ag curpobal na Gaelscoile ar an eolas. Bhí deis agna daltaí dul ar chamchuairt thart ar naranganna eile sa scoil agus iad uilig agfoghlaim óna chéile fá chúrsaí eolaíochtaidir chúrsaí Fisice, Ceimice agus Bitheo-laíochta. Cinnte bhí go leor foghlamtha agna tuismitheoirí is ag na múinteoirí féin. Lecúpla bliana anois, tá teastais bronnta arGhaelscoil Riabhach as an mhéid oibre atádéanta acu i gcúrsaí eolaíochta sa scoilagus is cosúil go mbeidh siad ag tógáil aran dea-obair sna blianta amach romhainnagus saineolaithe óga ag fás is ag forbairt.

Dioplóma sa GhaeilgeTá Togra Mhaigh Eo, Conradh na Gaeilge igCaisleán an Bharraigh ag obair i gcomhairle hOllscoil na hÉireann chun Dioplóma saGhaeilge de chuid Údaráis NáisiúntaCáilíochtaí na hÉireann (NQAI) ag Leibhéala 6 agus a 7 a thairiscint in Ollscoil na

hÉireann, Gaillimh agus i Maigh Eo. Iscáilíocht de chuid Ollscoil na hÉireann íseo. Cúrsaí páirtaimseartha thar dhá bhli-ain atá i gceist agus tá 30 creidmheas ECTSag gabháil le gach Dioplóma ar chríochnúsásúil an chúrsa. Ní mór ar a laghad scórmac léinn a bheith againn chun go rachaidhan cúrsa seo ar aghaidh. Tuilleadh eolas:Brídín Ní Cheallaigh +353 (0)94 9022444 /+353 (0)87 9781166 /[email protected]

Club Amhránaíochta ar an Sean-NósTá Club Árus na nGael ag seoladh Club nuaAmhránaíochta Sean Nóis mar thoradh aran éileamh ollmhór a bhí air go dtí seo.Cuirfear tús leis an gcéad seisiún Déar-daoin 19 Meitheamh ag 8.00in agus lean-faidh sé ar bhonn seachtainiúil ina dhiaidhsin. Beidh Gearóidín Nic Aodh, amhránaíden scoth, ina ceannasaí ar an oíche agusdúirt sí: “Is mian liom na baill atheagasc i dtimpeallacht réchúiseach,neamhfhoirmeálta.” Beidh amhránaithegradamacha as Conamara ag seinm ar anoíche leis chun an Club Amhránaíochta asheoladh go hoifigiúil freisin. Níl aon táillei gceist le clárú leis an gClub agus beidhgach áis ann le cabhrú leis na fogh-laimeoirí. Tuilleadh eolais: Conradh naGaeilge, Gaillimh +353 (0)91-567824 /[email protected]

Nuacht ÁitiúilNuacht Áitiúil


Trasna1 fiáin (5)5 comórtas; achrann (8)8 ragairne; réicíocht (8)9 gan bhruith; gan chócaireacht (3)11 ofráil do Dhia ar an altóir (7)12 duine a dhéanann díol is ceannach (7)15 gníomh gaisce (5)16 comhluadar (10)

Síos1 fear atá i gceannas ar mhainistir (2)2 cuspóir (5)3 bréagach; leisciúil (5)4 éadach olla; flainín (6)6 gan éisteacht (6)7 ceann de ráillí staighre (8)8 toit (7)10 duine a dhéanann earra as cré (7)13 dlí a ritheann parlaimint (4)14 bolgadh sa chorp de bharr buille (2)

Crosfhocal Mhí an MheithimhCrosfhocal Mhí an Mheithimh

Más spéis leat dearbhán ar luach €30 don Siopa Leabhar a bhuacaint, líon isteach

an crosfhocal agus seol chuig: An Crosfhocal, 6 Sráid Fhearchair, BÁC 2.

Buaiteoir Mhí Bhealtaine: Róisín Ní Cheallaigh, Co. an Chláir.

Nuachtlitir an Chonartha, Meitheamh 08

Documents