nrc.next VRIJDAG19DECEMBER2014 18 19 .denken ‘E en simpel gesprekje, dat geeft mij een beter gevoel.” En als ik dat zo ervaar, dan moeten anderen dat ook hebben, dacht Joris van Huijstee. Daarom be- dacht hij een app, Raendel, waarmee eenzame mensen gemakkelijk con- tact kunnen leggen met lotgenoten. Hoe kwam u op het idee van de app? „Ik heb heb het syndroom van Asperger en zat twintig jaar geleden in een psychiatrisch ziekenhuis. Daardoor vereenzaamde ik. Later Een app voor contact , zomaar Bellen Joris van Huijstee leidde een teruggetrokken leven. Hij maakte een app, waarmee hij contact kan leggen met onbekenden. Sabotage van de zorgwet leidt sowieso tot gezichtsverlies bij de PvdA OUDSTEFOTO Mijn grootvader staat daar naast die Pieten schrijft A.J.A. Labouchère uit Pézenas, Frankrijk In nrc.next van 12 december toonde Ewoud Sanders de oudst bekende foto van zwarte Piet. Tot mijn vreugde kwam ik daar de naam tegen van mijn grootvader, A.J. Labou- chère, die in 1886 was begonnen met zijn studie Nederlands recht in Utrecht en lid was geworden van het Utrechts Studenten Corps. Hij was voorzitter van het nieuw aangeko- men jaar en vervulde – volgens een oude traditie – de rol van Sinterklaas. Dat was zwaar werk, want Sint reed te paard alle hoogwaardigheidsbe- kleders af die Utrecht toen telde, om bij hen een borrel te drinken, en er waren er vele! Sanders suggereert dat ze geen geld hadden voor de juiste Pietenkleding. Ik heb het idee dat de afwijkende kle- dij vooral komt door hun eigen gewoontes in plaats van slaafse navolging van het boekje van school- meester Jan Schenkman. next. brieven O ngeacht wat de afloop zal zijn van de kerstcrisis, kun je al wel een aantal conclu- sies trekken. Om te begin- nen heeft de sabotage van de zorgwet door de drie dissidente PvdA-senatoren heel erg veel kwaad bloed gezet. Ik denk dat ze dit zelf volledig hebben onderschat. Ik wil best geloven dat ze principiële bezwaren heb- ben tegen de inperking van de vrije art- senkeuze en uitbreiding van de macht van de zorgverzekeraars. Maar zelfs als hun eigen droomscenario waar wordt en als de wet wordt aangepast conform hun wensen, zullen ze dat nauwelijks kunnen presenteren als een overwinning. Daar- voor heeft hun actie te veel schade aange- richt. Want iedereen is woedend. Niet alleen de coalitiepartner de VVD, maar ook de drie constructieve oppositiepartijen. De SGP had zelfs haar doodzieke senator Holdijk laten opdraven in de gedachte dat zijn stem onontbeerlijk zou zijn om de gemaakte afspraken te kunnen nakomen. Dat is dus helemaal voor niets geweest vanwege het spookrijden van drie leden van nota bene een regeringspartij. Maar ook in hun eigen partij, de PvdA, is er geen enkel begrip voor hun actie die het kabinet aan het wankelen heeft gebracht. Want de crisis is vooral een vertrouwens- crisis geworden. De PvdA is dus kennelijk onbetrouwbaar. Afspraken worden niet nagekomen. Dit is een enorm gezichtver- lies voor de partij binnen de coalitie, waardoor het, als het kabinet al blijft voortbestaan, alleen maar moeilijker zal worden om nog iets gedaan te krijgen bij de VVD. Om van de constructieve opposi- tie nog maar te zwijgen. Die kijken voort- aan wel linker uit om compromissen te sluiten om de coalitie te helpen. Dit gezichtverlies straalt vooral af op Die- derik Samsom. Het is zijn handtekening die onder het regeerakkoord staat en hij is de partijleider. Maar kennelijk heeft hij niet genoeg overwicht om zijn partij bij- een te houden en zijn eigen handtekening waar te maken. Daarmee wordt de kabi- netscrisis een leiderschapscrisis binnen de PvdA. Dat kon je al zien als je alleen maar keek wie er bij het crisisoverleg waren betrokken. Van de kant van de VVD waren dat de premier, de betrokken minister en de fractievoorzitter. Logisch. Maar bij de PvdA moest Jan en Alleman eraan te pas komen: Samsom, vicepre- mier Asscher, minister Dijsselbloem en de fractievoorzitter van de Eerste Kamer. Wie heeft er daar nu eigenlijk de leiding? Samsom kan het kennelijk niet alleen af. Hij moest het aan Asscher overlaten om op de drie dissidenten in te praten, want zelf heeft hij kennelijk niet genoeg gezag. En een van hen, Adri Duivesteijn, is een verklaard tegenstander van Samsom. Daarom verdenk ik hem ervan dat hij helemaal niet zulke grote principiële bezwaren had. Hij heeft tegengestemd om Samsom ten val te brengen. Wellicht komt hij als enige overwinnaar uit de bus. Ilja Leonard Pfeijffer is schrijver en dichter Ook in hun eigen partij is er geen enkel begrip voor hun actie die het kabinet liet wankelen mail naar [email protected] Kerstcrisis Zelfs als de zorgwet wordt aangepast, zullen de drie dissidente PvdA-senatoren dat niet kunnen presenteren als een overwinning, schrijft Ilja Leonard Pfeijffer . Eenzaamheid verdwijnt als we echt alleen durven zijn Innerlijk leven De druk op jongeren is groot: ze ‘moeten’ een dynamisch sociaal leven leiden. Sarah Leers bepleit het tegendeel. Sluit vriendschap met jezelf. O p een zondag- middag zit ik in de trein op weg naar Amster- dam. Vlak voor vertrek komt er een groep oude- ren binnen, de kapsels kort en geverfd, de sche- dels grijs en kaal. De groep verspreidt zich her en der over de zitplaatsen, totdat elke stoel in de coupé bezet is. Aan het opgewonden geklets te horen, zijn de 55- plussers een dagje uit. Naast mij zit een meisje van een jaar of vijfentwintig. De hele rit bekijkt ze vacaturesites via het internet op haar smartphone. Uit een onderzoek dat EenVandaag kort- geleden presenteerde, bleek dat ruim drie miljoen mensen in Nederland zich af en toe eenzaam voelen. Terwijl eenzaam- heid meestal gezien wordt als een pro- bleem dat vooral ouderen treft, kwam uit het onderzoek naar voren dat jongeren net zo vaak eenzaam zijn. Van de onder- vraagde jongeren bleek 33 procent regel- matig of vaak last te hebben van een- zaamheid. Dat was net zoveel als onder de groep volwassenen. Volgens trendwat- cher Adjied Bakas is eenzaamheid onder jongeren dan ook een van de trends in deze jaren. Trouwe metgezel Ook voor mij is eenzaamheid een trouwe metgezel. Ik ben 33 jaar, single en woon in de Randstad. Terwijl mijn leeftijdsgeno- ten gezinnen stichten en in die nieuwe fase van hun leven aansluiting vinden bij elkaar heb ik steeds meer het gevoel bui- ten de boot te vallen. Goddank heb ik een baan. Ik zou er niet aan moeten denken wat ik zonder mijn surrogaatfamilie van collega’s moest doen. Mijn ouders wonen in het zuiden van het land en hebben op hun grijze dag een drukker leven dan ooit. Mijn zussen kregen de laatste jaren bei- den een kind en hebben hun handen vol. Eenzaamheid onder jonge mensen is een taboe. Van ons wordt verwacht dat we ‘het leven zelf leuk maken’, omdat we daarvoor, in tegenstelling tot ouderen, de energie hebben. Wij kunnen ‘erop uit en nieuwe mensen ontmoeten’ in elk wille- keurig koffiehuis of café om de hoek. Zieligheid wil ik niet propageren. Maar met dit soort adviezen schiet ik niks op. Ik ga er heus op uit, deze zondag in de trein ben ik op weg naar een workshop. En zeker eenmaal in de week spreek ik met een vriendin af in de kroeg. Maar het komt ook voor dat ik dagen achter elkaar met niemand praat, behalve met de barista bij wie ik mijn koffie bestel. Als ik thuiskom van een zware dag op mijn werk, kan ik alleen stoom afblazen onder de afzuigkap. Hectische maatschappij Voor jongeren zijn er geen organisaties die uitjes organiseren. Geen Geer en Goor die eenzame jongeren uit hun isolement halen door gekke dingen met hen te doen. Geen overheidsbeleid om eenzame jonge mensen tot hun recht te laten komen in de hectische maatschappij. En dat terwijl uit onderzoek blijkt dat een- zaamheid schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Wie weinig sociale verbon- denheid ervaart, krijgt eerder fysieke klachten en loopt een groter risico op een burn-out. Niet gek dat steeds meer men- sen onder de 35 gebukt gaan onder stress en uitvalsverschijnselen. In onze samenleving beoordelen we elkaar nog altijd op prestaties, concrete successen. Maar er vormt zich een groep mensen onder de 35 die naar een andere vorm van erkenning verlangt. Zij streven naar zelfinzicht, zoeken naar wat wezen- lijk is in het leven en willen authentiek en geen oppervlakkig contact. Gevolg is wel dat deze mensen zich vaak eenzaam voelen. Ze hebben onderling misschien gedeelde waarden, maar vol- gen in hun persoonlijke ontwikkeling een eigen, unieke weg. Bovendien zijn zij nog altijd in de minderheid. Het betekent dat zij zich losmaken van de kudde en in hun eentje verder gaan. Eenzaamheid is van alle tijden, maar wij hebben nooit geleerd hiermee ook als jongvolwassenen om te gaan en die te zien als een wezenlijk onderdeel van het leven. We proberen de eenzaamheid voor te zijn, deze weg te drukken, te doen alsof ze er niet is. Het gevolg is dat we onszelf opbranden, ziek worden of denken dat er iets mis met ons is. Terwijl we eenzaam- heid eigenlijk moeten accepteren, omar- men, beschouwen als een leraar die ons dat zelfinzicht biedt: het vermogen jezelf te kennen, wat samenwonenden vaak ontbeert. Zelfinzicht verkrijg je door de weg naar binnen af te leggen. Door de nadruk op de buitenkant, je omgeving, los te laten en in stilte te onderzoeken waar het bij echt contact om gaat. Dat kan met allerlei acti- viteiten die je uit je prestatiegerichte ritme halen. Dansen, mediteren, muziek luisteren, autorijden voor mijn part, koken of tuinieren: als je het maar doet met lijfelijke overgave, je gevoelswereld, je innerlijk. Paradoxaal genoeg verdwijnt de een- zaamheid als we ons echt op die inner- lijke belevingswereld kunnen afstem- men. We gaan op in een onzichtbare saamhorigheid, in non-verbaal contact, in een laag die verder reikt dan vakanties, gezinnetjes of carrières. Als ik contact maak met mijn binnenwereld, bijvoor- beeld door middel van meditatie, kan het zomaar gebeuren dat alle verlangen naar mensen en levendigheid om me heen ineens wegvalt. Terwijl tien minuten geleden de muren nog op me afkwamen en ik me zielig alleen voelde, herinner ik me na de meditatie ineens weer hoe het voelt om comfortabel in je vel te zitten, tevreden te zijn met wie je bent. Bezinningsbijeenkomst Daarom een oproep aan de samenleving, de media en de politiek, maar ook aan zielige, eenzame mensen zelf. Hou op met eenzaamheid te zien als een pro- bleem alleen van ouderen. Hou op met denken dat eenzaamheid bestreden kan worden met vrolijke uitjes. Dat wil niet zeggen dat die uitjes moeten worden afgeschaft. Maar bedenk eens iets anders, in de vorm van bezinningsbijeenkomsten – dat kan zelfs in plaats van de verplichte kerstvieringen. Of organiseer eens een bijeenkomst in bibliotheken, of in single- vriendelijke horecagelegenheden. De enige voorwaarde is dat mensen met opgeheven hoofd eenzaam mogen zijn. Dat de omgeving hen niet op de hielen zit. Eenzaamheid is namelijk geen gebrek maar een gave, als je erin slaagt jezelf te aanvaarden zoals je bent. Nu de anderen nog. Sarah Leers (33)woontinDenHaagen werkt als eindredacteur bij een bureau voor bedrijfsjournalistiek. Ze werkt aan een boek over haar familiegeschiedenis. Eenzaamheid is niet alleen maar een probleem van ouderen ILLUSTRATIEANNEVANWIEREN merkte ik dat een gesprekje met bij- voorbeeld de loodgieter mij al een betere dag bezorgde. Ik bedacht me dat dit komt doordat het om een persoon gaat met wie ik in het dage- lijks leven niet snel contact zou leg- gen, dus blijkbaar maakt het niet uit met wie je een praatje maakt.” Hoe helpt de app specifiek eenzame mensen? „De app vraagt om je leeftijd, geslacht en locatie, en je kunt instel- len op welke afstand je met iemand wilt praten. Dan komt er een lijst met wie je contact kunt opnemen. Foto’s zitten niet in de app, dus je kunt je niet achter een valse foto ver- schuilen. Door gps kun je niet liegen over je locatie. Ook belangrijk: het bellen gaat via de app, dus je tele- foonnummer wordt niet gedeeld.” Bellen kan toch een drempel zijn voor eenzame mensen? „Niet voor iedereen, maar ik denk wel dat direct iemand bellen voor sommigen lastig is. Daarom hebben gebruikers zelf in de hand met wie ze willen praten. Je kunt zien van welke leeftijd of welk geslacht iemand is en op welke afstand iemand zich bevindt. Dan kun je kie- zen: direct antwoorden, op een later moment terugbellen of blokkeren.” Wat voegt het toe aan sociale media? „Het directe contact is belangrijk. Op sociale media kun je ontsnappen aan de realiteit. Dan kun je je een- zaamheid maskeren. In een gesprek is dat lastiger. Eenzaamheid kan een rivier zijn die te breed is geworden. Met mijn app leg ik een steen in het midden van de rivier om het over- steken makkelijker te maken.” MARLOEVANDERSCHRIER