Nodyn diogelu Cover note - Our Museumourmuseum.org.uk/wp-content/uploads/Learning-and-Participation-Strategy.pdf3 Mae Culture Unlimited wedi creu maniffesto o effaith bosibl amgueddfeydd

1

Amgueddfa Cymru - National Museum Wales

Nodyn diogelu / Cover note

Grwp Gweithredu Cyfunol / Joint Executive Group

Dyddiad y cyfarfod / Date of meeting 28/1/2014

Rhif agenda / Agenda number 6

Teitl y papur / Paper title Strategaeth Dysgu a Chyfranogi / Learning and Participation Strategy

Awdur / Author Nia Williams

Dyddiad / Date 21/01/15

Cyfrinachol? / Private and confidential? ¸ yn ôl y galw / as appropriate Ie / Yes Na / No

Disgrifiad byr / Brief description Amgueddfa Cymru-National Museum Wales is the largest provider of learning outside the classroom in

Wales and is well placed to support the Welsh Government in a range of ways through this strategy. The

aims and objectives outlined in this strategy are drawn from our ambition to build on the past achievements

of Amgueddfa Cymru, but to be bolder, more creative, more connected and collaborative in our work

around learning and participation.

Adnoddau angenrheidiol Resource implications and requirements

¸ yn ôl y galw neu rhowch manylion / as appropriate or describe

Dim None

¸

O fewn y gyllideb bresennol Within existing budgets

¸

Adnoddau angenrheidiol – manylion a chost Resources required – details and cost

Ystyrir Cyfleon Masnachol Commercial Opportunities considered

Gofynnir i aelodau / Members are asked to ¸ yn ôl y galw / as appropriate

Trafod a chytuno Discuss and approve

¸

Derbyn gwybodaeth a briffio Receive information and be briefed on

Derbyn a nodi Receive and note

1

Strategaeth Addysg a Chyfranogiad 2015 2018 Amgueddfa Cymru Ionawr 2015

2

1. Crynodeb ..................................................................................................... 4 2. Cyflwyniad ................................................................................................... 4 3. Addysg Amgueddfa ...................................................................................... 6 4. Amcanion Strategol ...................................................................................... 8

4.1. Amcan Strategol 1 ............................................................................... 10 Cyweithiau trawsnewidiol: defnyddio cyweithiau allweddol i dreuali dulliau newydd ....................................................................................................... 10 4.2. Amcan Strategol 2 ............................................................................... 10 Eiriolaeth a chyfathrebu: gwerth addysg amgueddfa .................................. 10 4.3. Amcan Strategol 3 ............................................................................... 10 Amgueddfa ddigidol gydgysylltiedig: sic

............................................................ 10 4.4. Amcan Strategol 4 ............................................................................... 10 Partneriaethau strategol: cydweithio i ddarparu gwasanaethau ................. 10 4.5. Amcan Strategol 5 ............................................................................... 11

ar anghenion defnyddwyr ........................................................................... 11 4.6. Amcan Strategol 6 ............................................................................... 11 Hyrwyddo gwybodaeth: gweithredu ar sail ymchwil o ran addysg a chyfranogiad ............................................................................................... 11 4.7. Amcan Strategol 7 ............................................................................... 11 Perfformiad ariannol a llywodraethu: adeiladu gwasanaeth cynaliadwy ..... 11

5. Amcanion Galluogi: sut yr ydym yn gweithio .............................................. 12 5.1. Ein pobl ............................................................................................... 13 5.2. Ein diwylliant ........................................................................................ 13 5.3. Ein casgliadau ..................................................................................... 14 5.4. Ein systemau ....................................................................................... 14 5.5. Ein seilwaith ........................................................................................ 14

6. Heriau Strategol ......................................................................................... 14 6.1. Ariannol ............................................................................................... 15 6.2. Cynulleidfaoedd amrywiol.................................................................... 15

............................................................................. 16

3

6.4 Newidiadau ym maes addysg a dysgu ................................................. 17 7. Mentrau Allweddol ..................................................................................... 18

7.1. Diffinio cynulleidfaoedd ....................................................................... 18 7.2. Meysydd gweithredu strategol ............................................................. 18 7.3. Sefydlu rhaglen gyfranogi .................................................................... 19 7.4. Partneriaethau ledled Cymru ............................................................... 20 7.5 Cynhyrchu incwm ................................................................................. 21 7.6 Ymchwil a gwerthuso ........................................................................... 22

8. Cynllun Gweithredu Strategol .................................................................... 23 ............................ 24

Atodiad 2: Proffil ymwelwyr Amgueddfa Cymru ......................................... 25 Atodiad 3: Diffiniadau o dermau ................................................................. 26 Atodiad 4: Cyd-destun Cymreig Addysg a Dysgu Gydol Oes ..................... 31 Atodiad 5: Damcaniaethau Dysgu .............................................................. 35 Atodiad 6: Mynediad at gyfranogiad yng Nghymru ..................................... 37 Atodiad 7: Llyfryddiaeth .............................................................................. 41

4

1. Crynodeb

Amgueddfa Cymru yw prif ddarparwr addysg yng

Nghymru. Mae mewn sefyllfa dda i gefnogi Llywodraeth Cymru mewn nifer o

amgueddfa genedlaethol,

mae gennym wrth greu ecosystem addysg

wydn a all ddiwallu anghenion pobl yng Nghymru gydol eu hoes.

Rydym yn cadw casgliadau cenedlaethol amrywiol a helaeth mewn

ymddiriedaeth ar ran pobl Cymru ac yn gwerthfawrogi ein staff medrus a

dawnus.

gwybodaeth ac enw da mewn cyd-destun lleol, cenedlaethol a rhyngwladol.

huchelgais i adeiladu ar lwyddiannau Amgueddfa Cymru ac i fod yn fwy dewr,

yn fwy creadigol, yn fwy cydgysylltiedig ac yn fwy cydweithredol yn ein gwaith

ym maes addysg a chyfranogiad.

blaenoriaethau clir ar gyfer darparu rhaglen integredig ac effeithiol trwy ymroi i

reoli adnoddau, ymgysylltu â chynulleidfaoedd a meithrin sgiliau ac

arbenigedd ein staff.

2. Cyflwyniad

hon yn canolbwyntio ar ddatblygu safle Amgueddfa Cymru

fel prif ddarparwr addysg ddiwylliannol yng Nghymru. Ein diben yw ysbrydoli

, yn Rydym yn ymroi i

Ysbrydoli Pobl Inspiring People

Newid Bywydau Changing Lives

5

gyfoethogi bywydau pobl Cymru trwy ehangu cyfranogiad mewn diwylliant a

thrwy ddefnyddio ein hadnoddau diwylliannol i geisio sicrhau nad yw pobl yn

cael eu hallgáu o ganlyniad i dlodi. derbyn arian

cyhoeddus, mae arnom gyfrifoldeb cyfreithiol a chymdeithasol i gynnig

profiadau galluogi sydd â chanlyniadau cymdeithasol o werth.

Gweledigaeth ddeng mlynedd newydd Amgueddfa

Cymru. Ysgrifennwyd y strategaeth hon i roi amcanion y Weledigaeth newydd

ar waith. , ein nod yw defnyddio ein

:

Ysbrydoli pobl i ymwneud yn ystyrol gwyddoniaeth a hanes.

Newid bywydau trwy leihau anghydraddoldeb mewn cyfranogiad diwylliannol a gwella lles economaidd, corfforol a chymdeithasol trwy

raglenni a gweithgareddau.

Bydd y strategaeth yn cefnogi pum amcan y Weledigaeth ond bydd yn canolbwyntio

Addysg: sicrhau bod ystod o gyfleoedd ddysgu ac astudio ar gael i bawb.

Cyfranogiad a Chynhwysiant: sicrhau bod unigolion, teuluoedd a chymunedau ledled Cymru yn llywio gweithgareddau diwylliannol

dwyieithog hygyrch a chynhwysol ac yn cymryd rhan ynddynt.

wmpasu rhoi holl wasanaethau addysg

amgueddfeydd a chasgliadau Amgueddfa Cymru ar waith yn y tymor byr

(2015-17), y tymor canolig (2018- -

adeiladu ar lwyddiant y gorffennol ac yn datblygu rhaglen gref, arloesol a

chynaliadwy ar gyfer y dyfodol. a gaiff ei hadolygu

bob blwyddyn gan staff sefydliad a phartneriaid gan ddefnyddio

methodolegau gwerthuso addasol. Bydd hyn yn ein galluogi i:

ymateb i newidiadau mewn addysg ffurfiol ac anffurfiol yng Nghymru

blaenoriaethu ac alinio ein hadnoddau

in potensial yn effeithiol mewn cyfnod o newid i

Amgueddfa Cymru.

6

Bydd yn sicrhau ein bod

Bydd hynny, yn

ei dro, yn sicrhau safon a chysondeb yn ein canlyniadau a chyd-gysylltiadau

gwell â pholisïau Llywodraeth Cymru.

Bydd yn rhoi fframwaith i ni reoli partneriaethau a meithrin rhwydweithiau

addysg gyda sefydliadau addysg cymunedol eraill.

ddatblygu a chyflenwi rhaglenni yn holl feysydd strategol y ddarpariaeth sef

addysg y blynyddoedd cynnar, teuluoedd, oedolion ac addysg ddigidol yn

ogystal ag addysg ffurfiol.

addysg

cyfoethog a hamgueddfeydd ledled Cymru yn addas at y diben ac yn cael

Caiff y strategaeth ei datbl gyda phartneriaid strategol.

hyn. Gwneir y gwaith hwn yn fewnol hefyd gan

benodol ddibynnol ar waith staff y meysydd curadurol, rheoli casgliadau,

cyfryngau digidol, adeiladau hanesyddol, arddangosfeydd a gwasanaethau

ymwelwyr. Dynol i sicrhau

hyfforddiant a chefnogaeth i staff ar draws yr adrannau hyn.

Datblygwyd y strategaeth hon gyda mewnbwn gan staff ardraws Amgueddfa

odaethau hyn yn Atodiad 1.

3. Addysg Amgueddfa

ddigwydd pam mae Gall dysg gynnwys datblygu neu ddyfnhau sgiliau, gwybodaeth, dealltwriaeth, ymwybyddiaeth, gwerthoedd, syniadau a theimladau. Mae dysgu effeithiol yn

trwy gof, rheswm a dychymyg.

7

Fframwaith Annog Addysg i Bawb, 20081

Cultural learning has clearly evidenced educational and social outcomes. Children and young people who have access to cultural riches are better equipped to contribute to our economic prosperity and social harmony

The Cultural Learning Alliance, Imagine Nation: The Case for Cultural Learning, 20112

Mae amgueddfeydd yn cynnig amgylchedd addysg gwahanol iawn i leoliadau

addysg traddodiadol neu ffurfiol. Maent yn galluogi pobl i ddysgu mewn ffyrdd

gwahanol - cinesthetig, emosiynol a/neu ddeallusol. Yn Amgueddfa Cymru,

mae dysgu yn hwyl ac yn ddifyr, yn arbrofol ac yn chwilfrydig, yn gymdeithasol

ac yn hunan-gyfeiriedig, yn seiliedig ar brofiadau ac yn fyfyriol, yn ymarferol

ac yn drochiadol. Mae profiadau dysgu fel hyn mewn amgueddfeydd yn

mewn tîm a chydweithio.

Y casgliadau yw sail dysgu yn Amgueddfa Cymru, mae rhain yn cwmpasu

gwyddoniaeth, hanes, diwylliant, y celfyddydau, treftadaeth, yr amgylchedd a

chrefftau. Mae ein hamgueddfeydd sydd yn eu hamgylchoedd hanesyddol,

sef Big Pit, Amgueddfa Lechi Cymru ac Amgueddfa Wlân Cymru, yn cynnig

profiadau dysgu ystyrlon yn seiliedig ar y lleoliad.

gyfoeth o gynnwys.

arddangosfeydd, codi adeiladau hanesyddol a dehongli casgliadau yn cynnig

cynnwys cyfoethog ar gyfer ymgysylltu a chyfranogi.

pobl. Mae dysgu mewn amgueddfeydd yn allweddol i ddatblygiad gwerthoedd

cymdeithasol a throsglwyddo gwybodaeth a sgiliau. Mae gwaith ymchwil yn

1 Datblygwyd y Fframwaith Annog Addysg ar ddiffiniad eang a chynhwysol o ddysgu, addaswyd hwn yn seiliedig ar yr Ymgycrh dros Ddysgu http://www.inspiringlearningforall.gov.uk/learning/ 2 Mae The Cultural Alliance yn rhoi un llais i nifer o fudiadau diwylliannol ac addysgol. Maeweithredol â chreu a mwynhau

http://www.inspiringlearningforall.gov.uk/learning/

8

dweud wrthym fod dysgu trwy ddiwylliant yn help i gyflawni a bod cymryd rhan

Yn ôl The

Social Work of Museums (2010)3 mae amgueddfeydd yn llefydd ysbrydoli

ac yn iacháu. Mae adolygu ein rhaglenni presennol gan sicrhau eu

n gynyddol

mae angen inni werthfawrogi ein gwaith a dangos tystiolaeth o effaith ein

gwaith ar iechyd a lles.

Mae hen athroniaeth yr ugeinfed ganrif yr athro yn ganolbwynt, dysgu

gwybodaeth yn oddefol mewn ystafell ddosbarth ffurfiol wedi hen ddiflannu.

Nid oes y fath beth bellach â model addysg un .

pwyslais a roddwyd ar addysg gydol oes ac esblygiad technolegau newydd

dros y degawdau diwethaf wedi gweddnewid potensial byd addysg. Mewn byd

awyddus i gyfrannu, nid dim ond eistedd yn ôl a

derbyn gwybodaeth.

Wrth i system addysg gyhoeddus Cymru wynebu sawl her, mae gan

wrth greu ecosystem

addysg wydn a all ddiwallu anghenion pobl yng Nghymru gydol eu hoes.

gyfoethogi bywydau pawb.

4. Amcanion Strategol

Ni ddylai cymryd rhan yn y celfyddydau, ac mewn diwylliant a threftadaeth fod yn rhywbeth sydd wedi ei gyfyngu i bobl sy'n ennill hyn a hyn o arian neu'n byw mewn cymunedau penodol.

3 Mae Culture Unlimited wedi creu maniffesto o effaith bosibl amgueddfeydd ym maes iechyd meddwl, Museums of the Mind (2008). Mae adroddiad gan Jocelyn Dodd a Ceri Jones a

Mind, body and spirit: How museums impact health and wellbeing (2014) yn canolbwyntio ar y ffyrdd posibl y gall amgueddfeydd a sefydliadau diwylliannol hybu iechyd a lles wrth i newydd.

9

o werthoedd y llywodraeth hon na ddylid

Ken Skates, Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth, 20144

Y Canlyniad Dysgu yw bod cyfoeth o gyfleoedd gan bawb i ddysgu a chreu

Mae Amcanion Mewnol y Strategaeth Addysg yn ymateb yn uniongyrchol i Amcanion Gweledigaeth Amgueddfa Cymru.

eud er mwyn ein galluogi i gyflawni ein

hamcanion. Bydd ein gwaith yn y meysydd hyn yn weddnewidiol a caiff ei

gyflaeni yn neg.

4 Ken Skates, Adroddiad y Farwnes Andrews, Diwylliant a Thlodi ymateb Llywodraeth Cymru (Tachwedd 2014)

Eiriolaeth a chyfathrebu

Amgueddfa ddigidol

gydgysylltiedig Partneriaethau

strategol Rhaglenni cyhoeddus

Datblygugwybodaeth

Cyweithiau trawsnewidiol

Perfformiad ariannol a llywodraethu

10

4.1. Amcan Strategol 1

Cyweithiau trawsnewidiol: defnyddio cyweithiau allweddol i dreuali dulliau newydd Dysgu oddi wrth prosesau a rhaglenni cyfranogol a ddatblygwyd ar gyfer

Sain Ffagan i drawsnewid dulliau gweithio ar draws Amgueddfa Cymru

gyfan.

4.2. Amcan Strategol 2

Eiriolaeth a chyfathrebu: gwerth addysg amgueddfa

Proffil uchel yn genedlaethol ac yn rhyngwladol i waith addysg a

chyfranogiad Amgueddfa Cymru a chydnabyddiaeth fel arweinydd yn y sector

Staff, defnyddwyr, partneriaid a rhanddeiliaid yn rhoi gwerth ar Addysg

Ddiwylliannol.

4.3. Amcan Strategol 3

Amgueddfa ddigidol gydgysylltiedig: sicrhau mynediad ehangach

Nifer o blatfformau digidol sy n creu rhagor o gyfleoedd addysg a

-lein

Arlwy addysg o safon uchel ar wefan Amgueddfa Cymru, Casgliad y Werin

sy n ddolen gyswllt rhwng profiad

corfforol a ph .

4.4. Amcan Strategol 4

Partneriaethau strategol: cydweithio i ddarparu gwasanaethau

Sefydlu rhwydweithiau addysg gyda phartneriaid yn y sectorau addysg,

-ddysgwyr yn

eu holl amrywi mgueddfa

Rhaglenni addysg ar gyfer pobl ifanc ac oedolion

sy

Gweithio gyda phartneriaid i roi ar waith rhaglenni addysg a chyfranogiad

11

dyfnach a hirach ar iechyd a lles

4.5. Amcan Strategol 5

Rhaglenni cyhoeddus: gwasanaeth dwyieithog o safon uchel seiliedig ar anghenion defnyddwyr

Y

casgliadau trwy rhaglenni craidd a digwyddiadau

Annog ysgolion a cholegau trwy rhaglenni craidd sy cefnogi Cwricwlwm

Cenedlaethol Cymru a meysydd gwaith eraill

Trin cyfraniadau cyhoeddus roddir i

ddeunyddiau gan staff mewnol neu bartneriaid arbenigol

Amgueddfa yn addas at y diben, yn cael eu

hiol ac yn ymateb i anghenion defnyddwyr.

4.6. Amcan Strategol 6

Hyrwyddo gwybodaeth: gweithredu ar sail ymchwil o ran addysg a chyfranogiad

Mae pob tybiaeth, rhaglen a gofod yn seiliedig ar dystiolaeth

Defnyddio methodolegau gwerthuso, casglu data a dadansoddi yn gyson er

mwyn gwella dealltwriaeth parthed ein defnyddwyr

Casglu data ansoddol a meintiol ac adrodd yn ôl arnynt i Lywodraeth

Cymru gan ddefnyddio Dangosyddion Perfformiad y cytunwyd arnynt

Cydweithio â sefydliadau eraill yng Nghymru i ehangu ein gwybodaeth er

budd ein cynulleidfaoedd

Cydnabyddir Amgueddfa Cymru yn ganolfan arloesol ym maes ymchwilio i

addysg ddiwylliannol.

4.7. Amcan Strategol 7

Perfformiad ariannol a llywodraethu: adeiladu gwasanaeth cynaliadwy

Cynyddu canran y rhaglenni craidd a gefnogir trwy arian a nawdd allanol

Defnyddio system haenog o godi tâl sy n cynnwys gweithgareddau

12

mynediad am ddim a chynhyrchu incwm ar draws gwahanol raglenni.

Chyfranogiad yn cyfrannu at ac yn cyd-fynd â

nifer o strategaethau, mentrau a pholisïau allweddol Amgueddfa Cymru. Mae

ein gwaith yn cyfrannu at ailddatblygiad Sain Ffagan, Amgueddfa

Genedlaethol Hanes Natur a strategaeth gwrthdlodi

Gweddnewid Dyfodol Plant. Rydym hefyd yn cynorthwyo i roi strategaethau

eraill ar waith gan gynnwys strategaethau arddangosfeydd dros dro ac

arddangosiadau oriel, cynnwys digidol, marchnata a datblygu casgliadau.

Caiff ein strategaethau ar gyfer ymgysylltu cymunedol a dehongli eu 5

Bydd Strategaeth Ymgysylltu Cymunedol Amgueddfa Cymru yn gweddnewid

ein ffordd o gydweithio â chymunedau gan

a sicrhau fod mentrau ar y cyd

. Bydd y

strategaethau hyn yn s at fentrau Llywodraeth Cymru:

a threftadaeth i hybu

cyfiawnder cymdeithasol yng Nghymru6; y Celfyddydau mewn Addysg7

bryd.8

5. Amcanion Galluogi: sut yr ydym yn gweithio

roi strategaeth addysg a chyfranogiad ar waith, rydym

yn datblygu ffyrdd mwy hyblyg a strategol o weithio.

isod yn ymateb yn uniongyrchol i Weledigaeth Amgueddfa Cymru:

5 Caiff Strategaeth Ymgysylltu Cymunedol Amgueddfa Cymru ei rhannu â Bwrdd yr Ymddiriedolwyr ym mis Mehefin 2015 a chaiff Strategaeth Ddehongli Amgueddfa Cymru ei thrafod â Bwrdd yr Ymddiriedolwyr ym mis Medi 2015. 6 http://cymru.gov.uk/docs/drah/publications/140313-culture-and-poverty-cy.pdf ac ymateb

http://cymru.gov.uk/topics/cultureandsport/tackling-poverty-through-culture/?lang=cy 7 http://cymru.gov.uk/docs/dcells/publications/130920-arts-in-education-cy.pdf 8 http://cymru.gov.uk/consultations/people-and-communities/revised-child-poverty-strategy/?lang=cy

http://cymru.gov.uk/docs/drah/publications/140313-culture-and-poverty-cy.pdfhttp://cymru.gov.uk/topics/cultureandsport/tackling-poverty-through-culture/?lang=cyhttp://cymru.gov.uk/docs/dcells/publications/130920-arts-in-education-cy.pdfhttp://cymru.gov.uk/consultations/people-and-communities/revised-child-poverty

13

5.1. Ein pobl

Mae methodolegau hyfforddi a

Addysg, Cyfranogiad a Dehongli

Mae staff a gwirfoddolwyr pob Amgueddfa yn defnyddio dulliau dysgu trwy

weithredu a datrys problemau wrth weithio

enrheidiol i gynnig

gwasanaeth o ansawdd.

5.2. Ein diwylliant

Mae modelau arweinyddiaeth gydgysylltiedig yn cefnogi arloesi ym maes

addysg ddiwylliannol yng Nghymru e.e. pennwyd partneriaid strategol

allweddol a sefydlwyd Cytundebau Lefel Gwasanaeth

Caiff gwaith Addysg a Chyfranogiad ei wneud yn strategol ar draws

Amgueddfa Cymru; annatod o bolisïau ac arferion yr

Amgueddfa ac mae pob aelod o staff yn gyfrifol amdano

Mae staff, gwirfoddolwyr a phartneriaid yn trafod ein gwaith, yn ei rannu ac

yn myfyrio arno.

Ein seilwaith

Ein systemau

Ein casgliadau

Ein diwylliant

Ein pobl

14

5.3. Ein casgliadau

Mae anghenion cynulleidfaoedd yn rhan annatod o bolisïau, strategaethau

a gweithgareddau casgliadau ac ymchwil

Mae mynediad at y casgliadau mewn stôr yn creu cyfleoedd addysg a

chyfranogiad

Mae casgliadau trin a thrafod ym mhob Amgueddfa yn sail i rhaglenni

addysg a chyfranogiad.

5.4. Ein systemau

Monitro a meincnodi safonau dysgu a pherfformiad er mwyn sicrhau

cysondeb a safon y gwasanaeth

ar ein

hadnoddau er mwyn cynllunio amser staff a dyraniad cyllidebau

Sefydlu systemau mynediad at gasgliadau er mwyn cefnogi gwaith

mewngymorth ac allgymorth ynghylch y casgliadau.

5.5. Ein seilwaith

Sefydlu egwyddorion allweddol parthed datblygu gofodau dysgu fel rhan o

cyweithiau cynllunio ac ail-ddatblygu

Monitro gweithdrefnau iechyd a diogelwch a rheoli risg yn rheolaidd a

defnyddio gofodau cyhoeddus yn effeithiol ar gyfer gweithgareddau

addysg.

6. Heriau Strategol

cyhoeddus yng Nghymru, yn wynebu sawl her economaidd, cyfundrefnol a

gwleidyddol dros y 5 i 10 mlynedd nesaf.

Weledigaeth newydd yn creu fframwaith cryf ar gyfer blaenoriaethu ein

hadnoddau.

15

6.1. Ariannol

Ar hyn o bryd, nid ydym yn ddigon cynaliadwy yn ariannol i

ddatblygu a chyflenwi ein rhaglenni. Mae Cronfa Dreftadaeth y Loteri yn

derbyn nawdd ariannol. Rydym wedi

bod yn codi tâl am weithgareddau gwerth ychwanegol y rhaglenni addysg

ffurfiol ers mis Medi 2013.

Yn y tymor byr, rydym yn cydweithio â staff yr adrannau Cyllid a Datblygu i

ganfod ffyrdd o ddenu gwahanol ffrydiau incwm, gan gynnwys

ymddiriedolaethau a gwaddoledigion i ddatblygu modelau busnes newydd ac

opsiynau cynhyrchu incwm. Mae arallgyfeirio ffrydiau incwm a meddwl mewn

ffordd fwy entrepreneuraidd yn allweddol er mwyn sicrhau y bydd ein gwaith

yn gynaliadwy yn y dyfodol.

gweithio i ostwng canran y Cymorth Grant ar gyflogau. Bydd

hyn yn creu hyblygrwydd yn y gyllideb refeniw er mwyn buddsoddi yn y

gwasanaethau corfforaethol â blaenoriaeth.

6.2. Cynulleidfaoedd amrywiol

Mae

Amgueddfa Cymru wedi cynnal

ymwelwyr am y tro cyntaf. Gweler Atodiad 2 ar gyfer proffil Amgueddfa

nghynllun Marchnata Amgueddfa Cymru ac mae cynlluniau datblygu

cynulleidfaoedd yn dangos proffeil yr ymwelwyr ar gyfer pob safle yn ogystal

. Rydym yn cynnal arolygon

ymwelwyr ac yn dadansoddi data ymwelwyr er mwyn deall yn well sut mae

gwahanol gynulleidfaoedd yn defnyddio ein gwasanaethau. Fodd bynnag, ar

sail i waith cynllunio

arddangosfeydd a rhaglenni. Bydd ein strategaeth ymchwil ymwelwyr

(disgwylir drafft ym mis Mawrth 2015) yn disgrifio sut y byddwn yn dod i ddeall

ein cynulleidfaoedd yn well gwybodaeth

cynulleidfaoedd presennol a chynulleidfaoedd posibl.

16

Nid yw cynulleidfaoedd amgueddfeydd yn statig. Mae newidiadau yn yr

amgylchedd allanol e.e. diffyg arian ar gyfer cludiant yn effeithio arnynt.

tueddiadau presennol yn amgueddfeydd y Deyrnas Unedig yn awgrymu bod

llai o ysgolion yn ymweld ag amgueddfeydd a chanran isel o bobl ifanc yn

mynychu gweithgareddau.

amgu

Yn Amgueddfa

Cymru mae gan bob safle Gynllun Datblygu Cynulleidfaoedd gyda phroffil o

gwahaniaethau o ardal i ardal. Er enghraifft, yng Nghaerdydd mae proffil ABC

leiafrifoedd ethnig (13%). Yng ngogledd a chanolbarth Cymru ceir cyfartaledd

Rydym yn amgueddfa genedlaethol ond nid oes gennym safleoedd mewn rhai

rhannau o Gymru. Nodir yn y Strategaeth Ymgysylltu Cymunedol (disgwylir

drafft ym mis Ebrill 2015) sut y bwriedir canfod ffyrdd o ymgysylltu â

chynulleidfaoedd targed ledled Cymru. Er mwyn bod yn hollol gynhwysol,

atal

gweithgareddau.9 rtneriaid i

ddatblygu cynnwys a chreu gofodau amgueddfa os ydym am greu

cysylltiadau â chynulleidfaoedd anodd eu

perthnasedd Gymru fodern.

6

Mae daearyddiaeth a maint ein gwasanaeth yn cyfrannu at y pwysau sydd ar

ein hadnoddau cyfyngedig. Mae lefelau staff isel y tu allan i Gaerdydd ac

Abertawe yn ein rhwystro rhag datbygu rhaglenni mawr neu gydweithio yn yr

ardaloedd hynny. Rydym yn cydweithio â Rheolwyr, Ceidwaid a Phenaethiaid

Amgueddfa i sicrhau ein bod yn integreiddio gwaith rhaglennu ac

yn alinio staff ac adnoddau ariannol hyd y gallwn. 9 Gall y rhwystrau fod yn rhai corfforol, deallusol, diwylliannol, ariannol, daearyddol, synhwyraidd, ieithyddol neu agweddol.

17

Rhwng Ebrill 2013 a Rhagfyr 2014, cafodd yr Adran Addysg, Cyfranogiad a

Dehongli ei had- Yn sgil y strwythur

newydd, mae pwyslais ein blaenoriaethau wedi newid. Gwneir defnydd mwy

gan greu hyblygrwydd i addasu a symud staff

anghenion y sefydliad. Yn

I gefnogi hyn, byddwn yn

datblygu astudiaethau achos o arferion gorau a gofodau penodol er mwyn

t Byddwn yn sefydlu fframwaith i fesur ein

cyrhaeddiad. Er mwyn sicrhau cysondeb yn nealltwriaeth staff a phartneriaid,

datblygwyd tabl o ddiffiniadau, gweler Atodiad 3, datblygwud trosolwg o

addysg yng Ngymru, gweler Atodiad 4, a trosolwg o theorïau dysgu, gweler

Atodiad 5.

Mae gweithio ar brojectau mawr fel ailddatblygu Sain Ffagan ac Amgueddfa

Genedlaethol Hanes Natur yn rhoi cyfle i ni weddnewid ein harferion gweithio.

Byddwn yn helpu staff i feithrin hyder a sgiliau ac i weithio mewn ffordd fwy

strategol ar draws yr amgueddfeydd. Bydd mentrau newydd ar gyfer datblygu

staff a rhannu sgiliau yn cynyddu ein gallu i weithio e.e. defnyddio technegau

hyfforddi a mentora.

6.4 Newidiadau ym maes addysg a dysgu

n cael eu

hadolygu ar hyn o bryd. Mae arwyddion cynnar adolygiad yr Athro Graham

bellgyrhaeddol. Cyhoeddir yr argymhellion yn ystod gwanwyn 2015. Mae

Bagloriaeth Cymru newydd yn cael ei threialu ar hyn o bryd ar gyfer addysg

ôl-14 yn barod yn 2015. Hefyd, bydd astudio hanes Cymru yn

rhan hanfodol Mae Strategaeth Tlodi Plant

diwygiedig Llywodraeth Cymru yn destun ymgynghoriad ar hyn o bryd.

polisi ar Addysg i Oedolion yn y Gymuned yng Nghymru hefyd yn cael ei

18

adolygu, disgwylir polisi newydd yn 2015. Gweler Atodiad 2 am drosolwg o

addysg a dysgu gydol oes yng Nghymru.

Ni wyddom eto beth fydd effaith y newidiadau hyn, ond maent yn gyfle i

adolygu ac addasu rhaglenni addysg ffurfiol ac anffurfiol Amgueddfa Cymru a

datblygu rhaglenni newydd arloesol. Ar hyn o bryd, does gan y sector ddim

fforwm i drafod addysg dreftadaeth yng Nghymru. Mae sicrhau lle i drafod a

myfyrio ar effaith y newidiadau hyn gyda thimau addysg Llyfrgell Genedlaethol

Cymru, CADW, y BBC a Chomisiwn Brenhinol Henebion Cymru yn bwysig.

7. Mentrau Allweddol

7.1. Diffinio cynulleidfaoedd

Dyma brif gynulleidfaoedd ein rhaglenni Addysg a Chyfranogiad:

7.2. Meysydd gweithredu strategol

Teuluoed 47%of o'n ymwelwyr

Ysgolion a Cholegau

Dros 200,000 o ymwelwyr y flwyddyn Mae 465,081 o blant oed ysgol yng Ngymru 12% o'n ymwelwyr

Pobl Ifanc(oed 16-24 )

Dim ond 8% o'n hymwelwyr Erbyn 2020 dros 20% o boblogaeth Cymru

Oedolion oed)

28% of our visitors Erbyn 2020 25% o boblogaeth Cymru

Siaradwyr Cymraeg a dysgwyr Pobl anabl BAME Trechu tlodi

19

Fel rhan o broses r Adran Addysg, Cyfranogiad a Dehongli, mae

pob Rheolwr bellach yn gyfrifol am un o safleoedd Amgueddfa Cymru ac am

gyfeiriad un o feysydd gwaith strategol allweddol Amgueddfa Cymru.

meysydd hyn yn cynnwys: addysg ffurfiol; addysg deuluol; addysg oedolion;

addysg ddigidol; dehongli a chydraddoldeb; gwerthuso a rheoli perfformiad.

Sefydlwyd swydd Rheolwr Ymgysylltu a Chyfranogiad Cymunedol

am waith strategol Amgueddfa Cymru ynghylch tlodi ac effeithiau

cymdeithasol. Caiff y gwaith ar effeithiau cymdeithasol ei ddisgrifio

yn Strategaeth Ymgysylltu Cymunedol Amgueddfa Cymru.

Bydd gweithio y strategol yn: gwella effeithiolrwydd, ansawdd a safon ein

rhaglenni; gwella gwybodaeth a dealltwriaeth arbenigol mewn meysydd

gwaith penodol; cynnal partneriaethau a chydweithio â gwahanol sectorau;

ymateb i strategaethau Llywodraeth Cymru a chael ein hadlewyrchu ynddynt;

7.3. Sefydlu rhaglen gyfranogi

Ar y cyfan, rydym yn tueddu i ddilyn model traddodiadol ar gyfer datblygu a

gweithredu

yn uniongyrchol yn y broses o greu, gweithredu ac adolygu rhaglenni

cyhoeddus. d

gyfrannu

, mewn modd gweithredol, yn y penderfyniadau

parthed dyfodol yr Amgueddfa. Crewyd Cynllun Ymgynghori a Pholisi

Ymgysylltu ac Ymgyngho yn 2007 (adolygwyd yn 2010 a 2015)

i olrhain hanes ymgysylltu cyhoeddus yr Amgueddfa a chreu cyd-

gwaith hwn yn y presennol. Mabwysiadwyd Egwyddorion Ymgysylltu

Cyhoeddus yng Nghymru.

Trwy adeiladu ar ein profiad o gynnal fforymau cyfranogi gyda phartneriaid

allweddol yn Sain Ffagan a rheoli projectau eraill a gafodd eu cydgynhyrchu

dros y blynyddoedd diwethaf, byddwn yn sefydlu gwahanol ffyrdd o

20

gydweithio gyda chynulleidfaoedd a rhanddeiliaid. Yn y tymor byr, caiff

methodolegau trosglwyddadwy, a sefydlwyd fel rhan o fenter Our Museum, eu

rhannu ar draws Amgueddfa Cymru. Bydd hyn yn ein galluogi i

cynnwys wrth lunio ein gwaith. Gweler Atodiad 6 am drosolwg o dlodi

cyfranogiad yng Nghymru.

7.4. Partneriaethau ledled Cymru

Mae

afael â thlodi yng Nghymru.

Byddwn

anghydraddoldebau addysgol, cymdeithasol ac economaidd trwy wneud y

celfyddydau, diwylliant, y gwyddorau naturiol a threftadaeth yn hygyrch.

Diwylliannol a Thlodi a sefydlwyd gan

Bydd yn

hyrwyddo gwerth cyfranogi mewn diwylliant, y celfyddydau a threftadaeth fel

ffordd o liniaru effeithiau tlodi a gwella cyfleoedd bywyd plant a phobl ifanc

yng Nghymru.

Ymhlith partneriaid addysg a chyfranogiad cenedlaethol Amgueddfa Cymru, mae:

sefydliadau diwylliannol cenedlaethol eraill yng Nghymru, e.e. y BBC,

Llyfrgell Genedlaethol Cymru a CADW

darparwyr a sefydliadau ym maes addysg ffurfiol, addysg deuluol ac

addysg oedolion e.e. NIACE, ColegauCymru

mentrau a rhaglenni Llywodraeth Cymru e.e. Casgliad y Werin Cymru,

HWB Dysgu Digidol i Gymru

ym maes addysg a hyfforddiant yng Nghymru e.e. ESTYN, Sgiliau

Creadigol a Diwylliannol a Menter Ysgolion y Dreftadaeth Gymreig

21

Ffoaduriaid Cymru a Diverse Cymru.

Er mwyn datblygu ein hamgueddfeydd yn ganolfannau cymunedol ystyrlon,

.

Ymhlith y partneriaid lleol, bydd:

awdurdodau lleol e.e. Dinas a Sir Abertawe

ysgolion a cholegau e.e. Coleg Gymunedol Michaelston

clystyrau Cymunedau yn Gyntaf e.e. ACE Gweithredu yng Nghaerau a

Threlái

amgueddfeydd, sefydliadau celfyddydol a sefydliadau treftadaeth lleol e.e.

Celf ar y Blaen

sefydliadau cymunedol eraill e.e. Oasis Cardiff.

Mae menter Our Museum yn dangos pwysigrwydd dwyn sefydliadau lleol a

chenedlaethol ynghyd i lywio cynnwys rhaglenni a sefydlu fframweithiau

effeithiol ar gyfer cydweithio. Mae llwyddiant y fenter yn cynnig methodolegau

trosglwyddadwy y gellir eu defnyddio i weddnewid

Un enghraifft o botensial y dull hwn o weithio yw ein partneriaeth diweddar

a chynnig gweithgareddau ar gyfer

teuluoedd incwm isel batrwm y gellid ei dilyn

hamgueddfeydd. Mae enghreifftiau bach, fel rhan Amgueddfa Cymru yn

niwrnodau Meddiannu Amgueddfeydd Kids in Museums yn gyfle i staff brofi

dulliau o gyfranogi a hyrwyddo cydgynhyrchu yn holl feysydd ein gwaith.

Byddwn hefyd yn datblygu ein partneriaid

trwy feithrin rhwydweithiau gydag amgueddfeydd yn Ewrop trwy rwydwaith

LLOAM (Dysgu Gydol Oes mewn Amgueddfeydd Awyr Agored ledled Ewrop).

7.5 Cynhyrchu incwm

aglenni ffurfiol ac

anffurfiol.

ac elw masnachol. Rhaid i ni ddatblygu nifer o fodelau cynhyrchu incwm ac

elw masnachol ac ystyried sut y gellir ei ailfuddsoddi mewn rhaglenni addysg.

22

Mae profiad ac arferion amgueddfeydd eraill wedi dangos bod potensial i godi

tâl am raglenni o safon uchel. nad parhau i gynnig cyfleoedd

addysg gwerth ychwanegol am ddim i

mewn ardaloedd Cymunedau yn Gyntaf. Yn aml, gall yr ysgolion hyn gael

cyllid ar gyfer ymweliadau untro. Byddwn yn ystyried datblygu cyfleoedd

ymgysylltu m

cynhwysfawr ar gyfer yr holl raglenni craidd gwerth ychwanegol.

7.6 Ymchwil a gwerthuso

Bydd ymchwil i waith addysg amgueddfa a chyfranogiad cymunedol yn llywio

datblygiad pob rhaglen. Byddwn yn cydweithio â Phrifysgol Caerdydd a

phartneriaid Addysg Uwch eraill ar fentrau ymchwil er mwyn gwella ein

dealltwriaeth o anghenion ein defnyddwyr a chanfod manteision ac effaith ein

gwaith.

Mewn ymateb i adroddiad y Farwnes Andrews, Diwylliant a Thlodi:

celfyddydau, diwylliant a threftadaeth i hybu cyfiawnder cymdeithasol yng

Nghymru, agos â Llywodraeth Cymru, awdurdodau

lleol a phartneriaid yn y sector diwylliannol i fwrw ymlaen ag argymhellion yr

adroddiad. Rydym yn arwain y gwaith ymchwil a gwerthuso gweithredol ar

Arloesi hyn yn mynd ati mewn ffordd strategol i ddwyn ynghyd asiantaethau

lleol a chenedlaethol, unigolion a chymunedau i greu cyfleoedd ar gyfer

Byddant yn

Bydd y prif bwyslais

ar ddull hyblyg, llawr gwlad, a fydd yn rhoi cyfle i gymunedau a chyrff

diwylliannol ddatblygu dulliau gweithredu a gweithgareddau sydd fwyaf

eu hunain.10 Byddwn yn un o brif bartneriaid

cenedlaethol yr Ardaloedd Arloesi.

10 -fynd ag adolygiad cynhwysfawr o raglen Cymunedau yn Gyntaf rhaglen Llywodraeth Cymru ar

23

Bydd gwerthuso

datblygu erbyn Ebrill 2015) a

gwanwyn 2016). Byddwn hefyd yn canfod ffyrdd o fesur ansawdd a

chanlyniadau ein gwaith yn fwy effeithiol. Byddwn yn defnyddio nifer o

ddulliau gwerthuso, gan gynnwys gwerthuso cynulleidfaoedd mewn ffyrdd

ffurfiannol a chrynodol yn y strategaeth. Byddwn

partneriaid yn elwa ar ein gwaith.

8. Cynllun Gweithredu Strategol (Gweler yr atodiad ar wahân)

24

Cyhaliwyd , gan

gynnwys:

Yr Adran Wyddoniaeth, 17/09/14

Amgueddfa Lleng Rufeinig Cymru, 22/09/15

Amgueddfa Lechi Cymru, 26/09/14

Amgueddfa Genedlaethol y Glannau, 29/09/14

Amgueddfa Wlân Cymru, 29/09/14

Yr Adran Gelf, 30/10/14

Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru, 3/10/14

Partneriaid Ein Hamgueddfa, 16/1014

Tim Rheoli yr Adran Hanes ac Archaeoleg, 20/10/14

Cyfarfod Safle Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd19/11/14

Cyfarfod Tim Big Pit 20/11/14

Cynhaliwyd sawl cyfarfod a thrafodaeth gyda rheolwyr yr ADran Addysg,

Cyfranogiad a Dehongli a diwrnod hyfforddiant i staff ar 12/12/14

25

Atodiad 2: Proffil ymwelwyr Amgueddfa Cymru

Nodyn Mae data Astudiaeth Proffil Ymwelwyr BDRC 2012-13 yn rhoi pwyslais

ar adlewyrchu mynediad ymwelwyr. M ysgolion, grwpiau anffurfiol a grwpiau addysg uwch (AU) a phellach (AB) data Rendezvous, 2012-13.

Cynhwysir NS-SEC ar gyfer ysgolion yng Nghymru yn unig. Gwnaed hyn trwy ategu data cinio ysgol yn rhad ac am ddim, 5-15 oed.

Atodwyd data ethnigrwydd trwy gyfeirio at Stats Wales, hyn ond ar gael i ysgolion a sefydliadau addysg uwch a phellach yng Nghymru. Ni chesglir data ethnigrwydd ar y grwpiau.

Ceir proffil oed trwy ddau fodd: o Pob ymwelydd dydd i ddydd o arolwg BDRC o Ymwelwyr dydd i ddydd, 0-17 oed, o arolwg BDRC wedi ei

gyfuno ag oed plant yn ôl cyfnod allweddol y Cwricwlwm. Diffiniadau o ymwelwyr dydd i ddydd:

o Teuluoedd yw grwpiau gyda phlant o Arbenigwyr yw pobl a gwybodaeth arbenigol o un neu fwy o

bynciau dan sylw yn yr Amgueddfa, heb gynnwys teuluoedd o Mae AU & AB yn cynnwys myfyrwyr, heb gynnwys teuluoedd ac

arbenigwyr o Mae oedolion eraill yn cynnwys yr holl oedolion sydd ddim yn

perthyn i Nid yw ymatebwyr yn cael eu cyfri fwy nag unwaith felly.

Amgueddfa Cymru - National Museum Wales All Visitors Classification 2012-13All Visitors (individuals)

All Visitors (%) Families (individuals)

Families (%) Schools (individuals)

Schools (%) FE & HE Formal Learning Groups (individuals)

FE & HE Formal Learning Groups (%)

FE & HE casual visitors (individuals)

FE & HE casual visitors (%)

Informal Groups (individuals)

Informal Groups (%)

Specialists (individuals)

Specialists (%)

Other Adults (individuals)

Other Adults (%)

Source of data: BDRC BDRC VRO VRO VRO VRO BDRC BDRC VRO VRO BDRC BDRC BDRC BDRCNumber of individuals: 1,745,315 % 826,295 198,738 19,339 29,900 31,624 69,498 569,921

0-4 127076 9 127076 15 0 0 0 0 0 05-11 209907 14 209907 25 0 0 0 0 0 012-17 74777 5 58184 7 3232 11 615 1 12746 218-24 91304 6 15758 2 21011 70 8610 12 45925 825-34 158143 11 85458 10 2828 9 4510 6 65347 1135-44 214093 14 160208 19 606 2 5330 8 47949 845-54 200772 13 78185 9 606 2 10506 15 111475 2055-64 195648 13 49295 6 1010 3 21526 31 123817 22

1494441 65+ 222721 15 42022 5 606 2 17836 26 162257 28

Foundation/Pre School ages 3-5 134393 20 127076 32 7286 4 0 0 31 0 0 0 0Foundation Key Stage 1 15192 8 0 0 33 0 0 0 0Key Stage 1 ages 5-7 11258 6 0 0 4 0 0 0 0Key Stage 2 ages 7-11 211795 32 111722 28 96725 49 0 0 3348 11 0 0 0Key Stage 3 ages 11-14 22043 11 876 3Key Stage 4 ages 14-16 10178 5 393 1Post 16 School ages 16-18 28502 4 6869 2 8292 4 2020 41 164 1 2255 92 8902 52FE 16-18 275 1 n/a n/a 0 9529 49% n/a n/a 275 1 n/a n/a n/a n/aHE 18+ 442 2 n/a n/a 0 9810 51% n/a n/a 442 1 n/a n/a n/a n/aSEN (Special Educational Needs) 3139 0 n/a n/a 3024 2 n/a n/a 115 1 n/a n/a n/a n/aOther/Mixed key stage groups 685 0 n/a n/a 261 0 n/a n/a 424 0 n/a n/a n/a n/aOther overseas 49999 7 n/a n/a 24480 12 n/a n/a 25519 81 n/a n/a n/a n/a

Sub total 672000 397794 100 198738 100 19339 4848 100 31624 100 2460 100 17197 100

NS-SEC 1-4 (Welsh schools only) 1145414 71 598269 72 69177 50 0 0 52803 76 425165 75NS-SEC 5-8 (Welsh schools only) 391834 24 194656 24 56097 41 0 0 16695 24 124386 22

1613882 Non NS-SEC data (Welsh schools only) 76634 5 31781 4 12487 9 29900 100 388 1 2078 0

Wales 1161571 67 627666 76 137761 69 13685 71 14745 49 4579 14 48920 70 314215 55Rest of UK 403011 23 154930 19 35721 18 3075 16 5325 18 993 3 17472 25 185495 33Europe 101398 6 19863 2 24271 12 1662 9 4505 15 18339 58 1553 2 31205 5North America 22266 1 7151 1 187 0 145 1 1229 4 164 1 388 1 13002 2Asia/Pacific 14947 1 5562 1 66 0 0 0 1638 5 119 0 194 0 7368 1Rest of the world/unknown 42123 2 11123 1 733 0 772 4 2458 8 7430 23 971 1 18636 3

1745316 Sub total 198739 100 19339 100 31624

White 1583766 92 780802 94 182840 92 17598 91 19251 64 64062 92 519213 91Other Ethnic Origins 110542 6 38137 5 11924 6 1354 7 10649 36 4271 6 44207 8Unknown 16396 1 6356 1 1987 1 387 2 0 0 1165 2 6501 1

1712691 Unclassifiable 1987 0 1987 1 0

98759 15 4814 2828 59 205 8 8295

Curriculum Key Stages

Socio-economic Classification

Geographic Origin

Ethnic Origin

19 98186 25

53941

124673

26

Atodiad 3: Diffiniadau o dermau

Adran Plant, Addysg, Dysgu Gydol Oes a Sgiliau (APADGOS)

sgiliau yng Nghymru.

Addysg Anffurfiol

Mae hyn yn cyfeirio at addysg a ddarperir trwy ymgysylltiad a gweithgareddau ond sydd ddim yn rhan o gwricwlwm nac yn arwain at dystysgrif ffurfiol.

anghenraid, yn fath bwriadol o ddysgu.

Addysg Bellach

Mae Addysg Bellach yn cynnwys addysg a hyfforddiant ar gyfer pobl dros 16 oed yn bennaf, o sgiliau sylfaenol a hyfforddiant seiliedig ar waith, i raddau lefel sylfaen. Caiff rhaglenni Addysg Bellach eu dysgu mewn colegau Addysg Bellach, yn y gweithle ac mewn canolfannau addysg oedolion cymunedol, yn bennaf.

Addysg Deuluol Ymgysylltu yn ystyrlon trwy

Addysg Ddigidol

Y broses o ddysgu gyda chymorth deunyddiau neu blatfform digidol.

Addysg Ddiwylliannol

Nid oes un diwylliant unigol nac un set o egwyddorion penodol yn diffinio addysg ddiwylliannol. gyfle i ddysgu trwy ddiwylliant ac am ddiwylliant, fel y gall pob cymuned ddysgu am esblygiad ei hunaniaeth ei hun, a thrwy hynny, dod i ddeall diwylliannau eraill yn well.

Addysg Ffurfiol Gweithgaredd a ddarperir fel rhan o gwricwlwm neu gymhwyster cydnabyddedig.

Addysg Gyfunol Cyfuniad o ddysgu digidol a dysgu wyneb yn wyneb.

Addysg Oedolion

Pob math o ddysgu gan oedolion sydd wedi gadael byd addysg a hyfforddiant cychwynnol. gwahanol leoliadau ac yn cynnwys dosbarthiadau strwythuredig, gweithgareddau rhydd, cyrsiau anffurfiol, astudio annibynnol a grwpiau hunan-drefnedig.

Addysg Uwch Astudio y tu hwnt i lefel addysg uwchradd. Mae sefydliadau

27

Addysg Uwch yn cynnwys colegau a phrifysgolion. Ar ddiwedd cwrs astudio penodedig, gellir ennill gradd, diploma neu dystysgrif. Mae wyth sefydliad Addysg Uwch yn darparu cyrsiau Addysg Uwch yng Nghymru.

Ardaloedd Arloesi

Cynlluniau arfaethedig Llywodraeth Cymru i sefydlu Ardaloedd Arloesi ledled Cymru. Bydd sefydliadau diwylliannol yn creu cysylltiadau â Cymunedau yn Gyntaf a sefydliadau eraill er mwyn annog pobl na fyddai fel arfer yn cymryd rhan mewn gweithgareddau diwylliannol i wneud hynny. Er enghraifft, mae gwaith ar y gweill eisoes yn Abertawe, lle sefydlwyd fforwm newydd i ddwyn ynghyd fudiadau diwylliannol allweddol, gan gynnwys Amgueddfa Genedlaethol y Glannau a mudiadau

Bagloriaeth Cymru

Cymhwyster addysg ffurfiol ar gyfer myfyrwyr 14-19 oed yng Nghymru. cyfuno sgiliau datblygiad personol â chymwysterau fel Lefel A, NVQ a TGAU.

Canlyniadau Dysgu

Newidiadau yng ngwybodaeth, dealltwriaeth, sgiliau, agweddau, mwynhad, creadigrwydd, ymddygiad, statws neu gyflwr bywyd cynulleidfa darged o ganlyniad i gael profiad o raglen.

CCAUC Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru. Mae Addysg Uwch yn faes datganoledig. Mae CCAUC yn dosbarthu cyllid a ddaw oddi wrth Lywodraeth Cymru ac yn gweithredu fel canolwr

ColegauCymru Yr elusen sefydliadau Addysg Bellach Cymru. i aelodau.

Cwricwlwm Cenedlaethol

Rhaglen y cwricwlwm cyffredinol ar gyfer plant 3-14 oed yng Nghymru.

Cyfnod Sylfaen Y rhaglen addysg ffurfiol ar gyfer disgyblion 3-7 oed yng Nghymru.

Cyfnodau Allweddol 2 a 3

Rhennir rhaglen y cwricwlwm addysg ffurfiol ar gyfer plant 7-14 oed yn ddau gyfnod, Cyfnod Allweddol 2 (plant 7-11 oed mewn ysgolion cynradd) a Chyfnod Allweddol 3 (11-14 oed mewn ysgolion uwchradd).

28

Cyfranogi

Amgueddfa a, thrwy hynny, helpu i lywio a dylanwadu ar gynnwys a chyfeiriad Amgueddfa Cymru.

Cymuned

mewn lle penodol (e.e. ystâd o dai, pentref, neu ardal mewn dinas)

Cymraeg neu fforwm ieuenctid) Trwy ddiddordeb neu weithgaredd arbennig (e.e. fforwm

gwleidyddol).

Cymunedau yn Gyntaf

Rhaglen flaenllaw Llywodraeth Cymru i wella amodau byw a rhagolygon pobl yng nghymunedau mwyaf difreintiedig Cymru.

Dangosyddion Perfformiad Allweddol

Mae Amgueddfa Cymru yn adrodd yn ôl i Lywodraeth Cymru ar nifer yr ymweliadau â phob amgueddfa. Cyflwynir adroddiad bob chwarter ar gyfer y categorïau canlynol: Addysg Ffurfiol, Addysg Anffurfiol a Gweithgareddau Addysg Oddi ar y Safle.

Rhaglen Blynyddoedd Cynnar Llywodraeth Cymru ar gyfer teuluoedd sydd â phlant dan 4 oed mewn rhai o ardaloedd mwyaf amddifadus Cymru.

Dysgu gweithredol

Ffordd o ddysgu trwy drochi. Er enghraifft, pobl yn dysgu trwy chwarae, bod yn greadigol, datrys problemau a/neu gydweithio ag eraill.

Dysgu gydol Oes

Dysgu y mae pobl yn ymwneud ag ef trwy gydol eu bywydau mewn gwahanol ffyrdd a gwahanol gyd-destunau.

ESOL Saesneg ar gyfer Siaradwyr Ieithoedd Eraill

Rhaglen i ddatblygu sgiliau Saesneg siaradwyr ieithoedd eraill.

Estyn Swyddfa Arolygiaeth Addysg a Hyfforddiant Ei Mawrhydi yng Nghymru. Diben Estyn yw arolygu ansawdd a safonau ym maes addysg a hyfforddiant yng Nghymru.

Gweithgareddau Addysg Oddi ar

Gweithgareddau addysg gwerth ychwanegol a ddarperir gan

29

y Safle cynnwys, er enghraifft, rhaglenni gweithgareddau yn yr Eisteddfodau a gwyliau mawr a phrojectau mewngymorth/allgymorth mewn cymunedau ledled Cymru.

Gwerthuso

Dull o astudio er mwyn asesu pa mor effeithiol yw rhaglenni er Gall yr astudiaeth

gynnwys data mesurol (ystadegau a/neu niferoedd) neu ddata ansoddol (safbwyntiau, teimladau) a gasglwyd i ddangos effaith gweithgaredd.

HWB Casgliad cenedlaethol o adnoddau digidol i hybu addysg plant a phobl ifanc 3-Cynnwys Digidol Genedlaethol.

Llythrennedd amgueddfa

Pa mor gysurus a hyderus y mae pobl wrth ymwneud ag amgueddfeydd.

NEET pobl nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant

Pobl ifanc sydd ddim mewn cysylltiad â byd addysg, yn gweithio na dan hyfforddiant.

NIACE Dysgu Cymru

(NIACE) yn ceisio annog oedolion i gymryd rhan mewn addysg o bob math.

Pobl Ifanc Yn aml, mae pobl ifanc yn cael eu gosod mewn gwahanol grwpiau oedran, rhwng 16 a 24 oed.

mae ganddynt lu o wahanol anghenion a phrofiadau.

Rhanddalwyr Unrhywun sydd a rhanddaliad yng ngwaith Amgueddfa Cymru.

Strategaeth helpu i feddwl, cynllunio, canolbwyntio a rheoli ein hymdrechion. Maent yn rhoi cysondeb ac arweiniad.

Teuluoedd amgueddfa, gan gynnwys plant a gwarcheidwaid, nain/taid neu mamgu/tadcu, gofalwyr neu rieni.

Teuluoedd yn Gyntaf

Rhaglen Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol i wella canlyniadau ar gyfer plant, pobl ifanc a theuluoedd.

30

Ymgysylltu Cymunedol grwpiau penodol o bobl. Mae gan y rhaglenni nodau ac

bod yr

Amgueddfa.

Gynulleidfa Ffyrdd o gysylltu ag ymwelwyr presennol a darpar-ymwelwyr a bod yn berthnasol iddynt.

Ymwelwyr sydd â Nam ar eu Synhwyrau

fyddar, pobl ddall a rhannol ddall a phobl ddall a byddar.

31

Atodiad 4: Cyd-destun Cymreig Addysg a Dysgu Gydol Oes Datblygwyd y strategaeth hon

, yn

awr ac yn y dyfodol, ym meysydd diwylliant ac addysg.

Cyfrifoldeb Llywodraeth Cymru yw addysg yng Nghymru ac mae pwerau

Yn 2001, lansiodd Llywodraeth

Cymru ei strategaeth ar gyfer addysg a dysgu gydol oes,

11

Mae rhaglenni gweithgareddau Amgueddfa Cymru ar gyfer addysg ffurfiol ac

anstatudol isod mewn golwg.

4 Y Cyfnod Sylfaen, 3-7 oed (2008)

Seilir y fframwaith ar yr egwyddor y dylai darpariaeth y blynyddoedd cynnar

gyfer datblygiad y plant. Rhoddir pwyslais mawr ar ddysgu trwy wneud, a

dysgu trwy brofiad uniongyrchol, trwy chwarae a chymryd rhan weithredol.

4.2. Cwricwlwm Cenedlaethol i Gymru yng Nghyfnodau Allweddol 2 a 3 (2008-14)

r broses o ddatblygu

cwricwlwm ar wahân ar gyfer Cymru.

fer

lfaen i Gyfnod

Allweddol 4, gan sicrhau cysylltiad uniongyrchol â system gymwysterau

newydd Cymru. Bydd ei waith ef yn ychwanegu at yr ymgynghoriad a

ddysgu llythrennedd a rhifedd yn y Cwricwlwm yng Nghymru. Dechreuwyd ar

11 http://cymru.gov.uk/topics/educationandskills/publications/guidance/learningcountry/?lang=cy

http://cymru.gov.uk/topics/educationandskills/publications/guidance/learningcountry/?lang=cy

32

Addysg ar hyn wanwyn 2015.

Mae Amgueddfa Cymru we

yn ystyried argymhellion o adroddiadau nifer o grwpiau annibynnol gorchwyl a

gorffen yn cynnwys Adroddiad Cymreig, Hanes a Stori

.

4.3. Y Fframwaith Sgiliau ar gyfer dysgwyr 13-19 oed yng Nghymru (2008)

trosglwyddadwy yn sylfaen ar gyfer yr holl wait

fframwaith yn cynnig arweiniad, dilyniant a pharhad wrth ddatblygu syniadau,

cyfathrebu, TGCh a rhifedd ar gyfer dysgwyr.

4.4. Llwybrau Dysgu 14-19 (2008)

weddnewid y ffordd mae pobl

ifanc yn cael eu haddysgu.

4.5. Bagloriaeth Cymru, cymhwyster ar gyfer myfyrwyr 14-19 oed yng Nghymru

Cynigir Bagloriaeth Cymru ar lefel Sylfaen, Canolradd ac Uwch mewn

ysgolion, colegau a chanolfannau hyfforddi ledled Cymru. Astudir ar gyfer

Tystysgrif Graidd Bagloriaeth Cymru ar bob lefel ochr yn ochr â nifer o

gymwysterau dewisol priodol mewn pynciau academaidd a/neu

alwedigaethol.

Yn yr Adolygiad o Gymwysterau ar gyfer pobl ifanc 14-19 oed yng Nghymru a

gyhoeddwyd ym mis Tachwedd 2012, cynigiwyd y dylid adeiladu ar

fframwaith hollgynhwysol o

33

gymwysterau ar gyfer pobl ifanc 14-19 oed.

cydweithio â CBAC i gynllunio Heriau fel rhan o Fagloriaeth Cymru ar ei

newydd wedd a gyflwynir ym mis Medi 2015.

4.6. Addysg Bellach

Mae 15 o golegau/sefydliadau Addysg Bellach yng Nghymru. Maent yn

raglenni a gwasanaethau a gynigir.

academaidd a galwedigaethol.

ellach yn chwarae rhan allweddol wrth helpu

Llywodraeth Cymru i gyrraedd y nodau o ehangu cyfranogi

ag allgáu cymdeithasol a hybu adfywiad economaidd. Mae colegau yng

-16 ac maent yn cynnig

profiadau dysgu i bron 200,000 o bobl Cymru.

unigolion, cymunedau a busnesau.

rhan-amser.

4.7. Addysg Oedolion ac Addysg Barhaus

ceisio annog oedolion i gymryd rhan mewn addysg o bob math. Yn 2007,

unwyd yr Asiantaeth Sgiliau Sylfaenol (BSA) a NIACE i gydweithio â Tribal,

Alliance for Lifelong Learning, sef prif ffynhonnell arbenigedd mewn

llythrennedd, iaith a rhifedd yn y Deyrnas Unedig. Mae NIACE Dysgu Cymru,

a ariennir yn rhannol gan Lywodraeth Cymru, yn rheoli eu gweithgareddau

yng Nghymru ac yn annog oedolion i ddysgu trwy ymgyrchoedd fel Wythnos

mewn partneriaeth a dylanwadu ar bolisi ar y lefelau uchaf.

Mae dros 10,000 o fyfyrwyr o gymunedau ledled Cymru yn

Brifysgol Agored. Hi yw prif ddarparwr Cymru ym maes astudio rhan-amser i

israddedigion. Bu ehangu mynediad at Addysg Uwch yn un o brif amcanion

34

.

4.8. Gwlad ddwyieithog

Gymraeg.

Cyfrwng Cymraeg (2011) a Strategaeth y Gymraeg yw cynyddu nifer y bobl

Mae Mesur

y Gymraeg (2011) yn pennu fframwaith i gyflwyno dyletswydd ar Amgueddfa

Bydd y

35

Atodiad 5: Damcaniaethau Dysgu

Mae pobl yn dysgu mewn gwahanol ffyrdd a bydd eu hymateb yn amrywio yn

-destunau dysgu a ddarparwn.

Mae ein gwaith yn seiliedig ar y fframwaith Annog Addysg ac ar waith ymchwil

a syniadau ym meysydd addysg a gwyddor amgueddfeydd, yn enwedig

Multiple Intelligences gan Howard Gardner.12 Mae hefyd yn defnyddio

Experiential Learning13 gan David A. Kolb, gan bwysleisio bod pobl yn dysgu

damcaniaethau lluniadaethol am y ffordd y mae pobl yn llunio ystyron mewn

amgueddfeydd, gan elwa ar waith Lev Vygotsky, Social Development

Theory.14

Rydym yn ystyried dysgu yn broses weithredol, adeiladol. Mae pobl yn mynd

ati i lunio neu greu eu hystyron eu hunain ar sail profiadau personol a

ffactorau diwylliannol. Rydym yn cydnabod bod gwybodaeth a phrofiadau

newydd yn gysylltiedig Rydym yn awyddus i

12 Howard Gardner, Frames of the Mind: The Theory of Multiple Intelligences (1983); Multiple Intelligences: The Theory Into Practice (1993); Intelligence Reframed: Multiple Intelligences for the 21st Century (1999). Yn ôl y ddamcaniaeth hon, mae saith ffordd o ddeall y byd. Mae

Deallusrwydd Naturiolaidd. 13 David A. Kolb, Experiential Learning: Experiences as the Source (1984). Seilir y

broses lle mae gwybodaeth yn cael ei chreu trwy wedd

diriaethol; arsylwi myfyriol; cysynia

feddwl am y peth. 14 Mae damcaniaeth Lev Vygotsky yn un o sylfeini lluniadaeth (constructivism). Roedd yn

-destun cymdeithasol-ddiwylliannol y maent yn gweithredu ynddo ac yn rhyngweithio yn y profiadau a rannant (Crawford, 1996). Yn ôl

fel siarad ac

dyfeisiau hyn at ddibenion cymdeithasol yn unig, ffyrdd o gyfleu eu hanghenion. Credai l uwch. Mae perthnasoedd lefel uwch. Mae hyn yn

arwain at ddeall bod i swyddogaethau meddyliol uwch, fel meddwl; chof rhesymegol ddiben cymdeithasol posibl yn ogystal â bod yn weithgareddau i unigolion.

36

I ni, mae dysgu yn brofiad dwy-

ffordd.

Rydym yn cydnabod bod rhyngweithio cymdeithasol yn chwarae rhan

sylfaenol ym mhroses datblygiad gwybyddol. Mae amgueddfeydd yn llefydd

rhannu, naill ai mewn trefniadau addysg ffurfiol neu fel dysgwyr anffurfiol.

-destun cymdeithasol-dd

gilydd gan rannu profiadau.

ig gofodau dysgu dan do ac awyr agored a

gallu. Mae hwn yn amgylchedd dysgu gwahanol iawn i leoliadau addysg

phrofi pob gallu, gan eu gwneud yn ddysgwyr mwy effeithiol.

37

Atodiad 6: Mynediad at gyfranogiad yng Nghymru

Mae un o bob tri phlentyn yng Nghymru yn byw mewn tlodi y gyfradd uchaf

yn y Deyrnas Unedig. Mae cyfradd ddiweithdra pobl ifanc 16-25 oed yng

Nghymru dros 20% ar hyn o bryd

gyfer y Deyrnas Unedig. Mae gwaith ymchwil yn dangos hefyd nad oes gan

25% o oedolion Cymru sgiliau llythrennedd a rhifedd sylfaenol.

Yr Amgueddfa yw prif ddarparwr Cymru ym maes dysgu ffurfiol ac anffurfiol tu

ael dylanwad yn y meysydd

isod.

6

Rydym yn gweithio ar gydgynhyrchu fframwaith moesegol ar gyfer

cyfranogiad diwylliannol er mwyn ystyried dadleuon moesegol a

chymhlethdodau gwaith cyfranogol. M : rydym wedi

Er enghraifft, maen nhw wedi cynnwys

Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn (UNCRC, 1989) yn

eu prosesau penderfynu craidd, eu fframwaith polisi ac yn nyletswyddau eu

cabinet.

Byddwn yn cydweithio ag asiantaethau diwylliannol cenedlaethol, arianwyr ac

awdurdodau lleol yng Nghymru i osod ymgysylltu â dinasyddion yng nghyd-

destun hawliau. Byddwn yn ystyried yr arferion gweithio presennol a lefelau

Cenedlaethol ar gyfer Cyfranogiad Plant a Phobl Ifanc yng Nghymru. Ochr yn

a theuluoedd er mwyn datblygu fframwaith ymgysylltu a thrafod moeseg

cyfranogi.

d iechyd, addysg,

38

addysg gymunedol, gwasanaethau plant ac ati. Byddwn yn datblygu ein

Strategaeth Ymgysylltu Cymunedol yn y flwyddyn newydd er mwyn rhoi

6.2 Diwylliant a thlodi

ydraddoldeb ymhlith plant,

bywydau.

-

nad ydynt yn gymwys.15

a thangyflawni addysgol.

fwy nag unwaith yr wythnos i wneud yn well ym mhrofion PISA 2009 na phlant

nad

16

d

byw mewn tlodi. Mae Mesur Plant a Theuluoedd (Cymru) 2010 wedi rhoi

dyletswydd gyfreithiol ar yr Amgueddfa (ynghyd â nifer o Awdurdodau eraill

yng Nghymru) i ddatblygu a chynhyrchu S

camau y byddwn yn eu cymryd i gyfrannu at yr agenda hwn, gan

gweithgareddau diwylliannol, chwaraeon a hamdden rhwng plant a rhwng

rhieni/gofalwyr plan

plant).

Caiff Strategaeth Tlodi Plant yr Amgueddfa ei hadolygu yn y gwanwyn a

Strategaeth Ymgysylltu Cymunedol.

15 Pa mor Deg yw Cymru? www.equalityhumanrights.com/sites/default/files/documents/Wales/pa_mor_deg_yw_cymru.pdf 16 OECD (2010), Canlyniadau PISA 2009: Crynodeb Gweithredol. Ar gael yn www.oecd.org/dataoecd/34/60/46619703.pdf

http://www.equalityhumanrights.com/sites/default/files/documents/Wales/pa_mor_deg_yw_cymru.pdfhttp://www.oecd.org/dataoecd/34/60/46619703.pdf

39

6.3 Y celfyddydau mewn addysg

Cyhoeddwyd adroddiad annibynnol gan yr Athro Dai Smith ar y Celfyddydau

mewn Addysg yn Ysgolion Cymru ar 25 Medi 2013.

Gweinidog Tai, Adfywio a Threftadaeth ar y pryd. Hwn oedd yr adroddiad

addysg yng Nghymru. Caiff cynllun manwl Llywodraeth Cymru ar gyfer

Dysgu Creadigol a gyhoeddir yn nes ymlaen eleni. Mae Amgueddfa Cymru

hanfodol hon.

6.4 Rhifedd a llythrennedd ymhlith oedolion

Mae chwarter oedolion Cymru yn brin o sgiliau llythrennedd a rhifedd

sylfaenol.

llythrennedd sylfaenol na phobl iau. Yng Nghymru, nid yw 41% o bobl o

grwpiau lleiafrifoedd ethnig yn cyrraedd lefelau llythrennedd gweithredol 17 a

Erbyn cyrraedd 34 oed, mae

fod wedi bod yn

ddigartref ac o fod heb bartner.18

6.5 Llwybrau at gyflogaeth

gwaith yng Nghymru ers 2007.19 Mae gwahaniaethau rhwng dynion a

17 Y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol (2011), Pa mor Deg yw Cymru? 18 Parsons a Bynner (2007) Illuminating Disadvantage: Profiling the experiences of adults with entry level literacy or numeracy over the lifecourse. Llundain: NRDC t.8 19 Sefydliad Bevan (2010) Poverty and social exclusion in Wales

40

er

bod canran uwch o ferched nag o fechgyn yn ennill 5 A*-C mewn pynciau

craidd TGAU yn gyson, mae canran uwch o fenywod nag o ddynion yn

gweithio mewn swyddi â chyflog isel. Gall dysgu fod yn llwybr yn ôl i waith a

helpu menywod i elwa ar gyfleoedd newydd.

41

Atodiad 7: Llyfryddiaeth

Christina Goulding

European Journal of Marketing, (2000) Cyfrol 34 Rhifyn 3/4, tudalennau 261-

278

Cultural Learning Alliance, www.culturallearningalliance.org.uk

David A. Kolb, Experiential Learning: Experiences as the Source (1984)

Howard Gardner, Frames of the Mind: The Theory of Multiple Intelligences

(1983); Multiple Intelligences: The Theory Into Practice (1993); Intelligence

Reframed: Multiple Intelligences for the 21st Century (1999)

Building the Future of

Education Museums and the Learning Ecosystem (2014)

Janette Griffin & -Orientated To

Learning- Science

Education, cyfrol 81 rhif 6 tudalennau 763-79 Tach 1997

Scottish Museums Council, A national learning and access strategy for

museums and galleries in Scotland (2005)

http://www.culturallearningalliance.org.uk

Mew

nbw

n (a

dnod

dau

a ch

osta

u)

Gw

eith

gare

ddau

str

ateg

ol

allw

eddo

l tym

or b

yr

2015

-17

Gw

eith

gare

ddau

st

rate

gol a

llwed

dol

tym

or c

anol

ig

2018

-20

Cyn

nyrc

h

2015

-20

Can

lyni

adau

2015

-20

Tyst

iola

eth

Adn

odda

u am

ser:

oria

u st

aff

Gof

ynio

n cy

llideb

ol: c

yllid

ar

gyf

er

rhag

lenn

i fel

rh

an o

naw

dd

Cro

nfa

Dre

ftado

l y

Lote

ri

Treu

lai r

hagl

enni

a p

hros

esau

cy

frano

gol e

.e. d

atbl

ygu

met

hodo

lega

u pa

rthed

gw

eith

io g

yda

ffory

mau

cy

frano

gol a

chy

d-gy

nhyr

chu

ardd

ango

siad

au.

Def

nydd

io

ffram

wei

thia

u cy

frano

gol a

r dra

ws

Am

gued

dfa

Cym

ru

Llun

io S

trate

gaet

h C

yfra

nogi

ad

Cym

uned

olo

ar g

yfer

A

mgu

eddf

a C

ymru

(h

af 2

015)

.

stra

tega

eth

yn

rheo

laid

d gy

da

ffram

wei

thia

u ac

ad

nodd

au i

gefn

ogi

gwai

th s

taff

Traw

snew

id d

ullia

u gw

eith

io a

r dra

ws

Am

gued

dfa

Cym

ru

gyfa

n pa

rthed

pr

oses

au a

rh

agle

nni c

yfra

nogo

l

Mei

ntio

l

Cyn

ydd

yn y

r am

ryw

iaet

h o

bartn

eria

etha

u

Qua

litat

ive

Ado

lygu

gw

aith

A

mgu

eddf

a C

ymru

gan

gy

mhe

iriai

d

Par

tner

iaid

a L

lyw

odra

eth

Cym

ru y

n de

all g

wer

th

gwai

th A

mgu

eddf

a C

ymru

Mew

nbw

n (a

dnod

dau

a ch

osta

u)

Gw

eith

gare

ddau

str

ateg

ol

allw

eddo

l tym

or b

yr

2015

-17

Gw

eith

gare

ddau

st

rate

gol a

llwed

dol

tym

or c

anol

ig

2018

-20

Cyn

nyrc

h

2015

-20

Can

lyni

adau

2015

-20

Tyst

iola

eth

Adn

odda

u am

ser:

oria

u st

aff

Gof

ynio

n cy

llideb

ol: c

yllid

ar

gyf

er y

mch

wil

ymw

elw

yr,

deun

yddi

au

eirio

laet

h,

ston

din

yn

Eis

tedd

fod

yr

Urd

d

Dat

blyg

u ne

gese

uon

eirio

laet

h

disg

rifio

ein

gw

aith

e.e

. A

mgu

eddf

a C

ymru

yw

prif

dd

arpa

rwr C

ymru

ym

mae

s ad

dysg

dd

osba

rth

Dat

blyg

u du

lliau

o ra

nnu

proj

ecta

u/ar

ferio

n gw

eith

io

allw

eddo

l e.e

. cyf

lwyn

iada

u m

ewn

cyna

dled

dau,

cy

hoed

diad

au, a

doly

giad

au

gan

gym

heiri

aid

ac

ymw

elia

dau

mei

ncno

di g

an

sefy

dlia

dau

erai

ll

Sef

ydlu

stra

tega

etha

u C

ymru

gyf

an i

gyfe

irio

at w

aith

Am

gued

dfa

Cym

ru y

m m

aes

addy

sg a

chy

frano

giad

A

nnog

pob

l mew

n am

gued

dfey

dd/a

sian

ta-

etha

u er

aill

i dde

fnyd

dio

rhag

lenn

i add

ysg

Am

gued

dfa

Cym

ru y

n en

ghre

ifftia

u o

arfe

rion

da

Sef

ydlu

neg

eseu

on

eirio

laet

h cl

ir yn

yr

Urd

d ac

mew

n de

unyd

diau

m

arch

nata

rhag

lenn

i ad

dysg

Myn

ychu

cy

nadl

edda

u ce

nedl

aeth

ol a

rh

yngw

lado

l yn

rheo

laid

d a

rhoi

cy

flwyn

iada

u yn

ddyn

t

Sta

ff, d

efny

ddw

yr,

partn

eria

id a

rh

andd

eilia

id y

n rh

oi

gwer

th a

r Add

ysg

Ddi

wyl

liann

ol

Pro

ffil u

chel

yn

gene

dlae

thol

ac

yn

rhyn

gwla

dol i

wai

th

addy

sg a

ch

yfra

nogi

ad

Am

gued

dfa

Cym

ru

a ch

ydna

bydd

iaet

h fe

l arw

einy

dd y

n y

sect

or

Mei

ntio

l

Can

ran

uwch

o

ymw

elia

dau

mei

ncno

di

gan

wei

thw

yr p

roffe

siyn

ol

o am

gued

dfey

dd e

raill

cyflw

ynia

dau

mew

n cy

nadl

edda

u,

adol

ygia

dau

cym

heiri

aid

ac a

ti

digw

yddi

adau

ce

nedl

aeth

ol

Anso

ddol

Sic

rhau

pre

seno

ldeb

A

mgu

eddf

a C

ymru

mew

n di

gwyd

diad

au c

ened

laet

hol

e.e.

Eis

tedd

fod

yr U

rdd

Dat

blyg

u da

dans

oddi

adau

gyda

sta

ff, a

rianw

yr a

Ll

ywod

raet

h C

ymru

A

doly

gu g

wai

th

Am

gued

dfa

Cym

ru g

an

gym

heiri

aid

Par

tner

iaid

a L

lyw

odra

eth

Cym

ru y

n de

all g

wer

th

gwai

th A

mgu

eddf

a C

ymru

Mew

nbw

n (a

dnod

dau

a ch

osta

u)

Gw

eith

gare

ddau

str

ateg

ol

allw

eddo

l tym

or b

yr

2015

-17

Gw

eith

gare

ddau

st

rate

gol a

llwed

dol

tym

or c

anol

ig

2018

-20

Cyn

nyrc

h

2015

-20

Can

lyni

adau

2015

-20

Tyst

iola

eth

Adn

odda

u am

ser:

Rhe

olw

yr

Add

ysg,

C

yfra

nogi

ad a

D

ehon

gli,

Uw

ch

Sw

yddo

gion

,

Dat

blyg

u ag

wed

d gy

dlyn

ol a

t ad

dysg

ddi

gido

l er m

wyn

ce

fnog

i Stra

tega

eth

Cyf

ryng

au

Dig

idol

Am

gued

dfa

Cym

ru e

.e.

ffram

wai

th a

r gyf

er d

efny

ddio

bl

ogia

u, T

witt

er a

c at

i i g

efno

gi

Cyn

nwys

agw

edda

u di

gido

l ym

mho

b rh

agle

n ad

dysg

a

chyf

rano

giad

Tr

eial

u ffy

rdd

crea

digo

l o

ddat

blyg

u pr

ofia

dau

Ffra

mw

eith

iau

ar

gyfe

r dys

gu d

igid

ol

Cyn

hyrc

hu a

ch

yhoe

ddi

Cyn

ydd

yn n

ifer y

cy

mun

edau

ar-

lein

Cyn

ydd

yn y

nife

r sy

digi

dol

Mei

ntio

l

Cyn

yddu

nife

r y rh

ith-

ymw

elw

yr, y

r am

ser a

dr

eulir

ar g

yfar

tale

dd a

r y

tuda

lenn

au a

ddys

g

Sw

yddo

gion

a

tîm C

yfry

ngau

D

igid

ol

Gof

ynio

n cy

llideb

ol: c

yllid

ar

gyf

er y

offe

r an

genr

heid

iol

rhag

lenn

i add

ysg

a ch

yfra

nogi

ad

Sef

ydlu

ffra

mw

eith

iau

fel y

gal

l st

aff a

def

nydd

wyr

law

rlwyt

ho,

cyrc

hu a

gw

erth

uso

deun

yddi

au a

ddys

g m

ewn

mod

d ef

feith

iol a

r wef

an

new

ydd

Am

gued

dfa

Cym

ru

Par

atoi

adn

odda

u ad

dysg

di

gido

l ffu

rfiol

mew

n pa

rtner

iaet

hau

e.e.

de

unyd

diau

am

y R

hyfe

l Byd

C

ynta

f gyd

a Ll

yfrg

ell

Gen

edla

etho

l Cym

ru a

HW

B

Cyh

oedd

i adn

odda

u ad

dysg

o

safo

n uc

hel a

r gyf

er C

asgl

iad

y

gan

gym

uned

au a

ddys

g an

ffurfi

ol m

ewn

partn

eria

eth

â Ll

yfrg

ell G

ened

laet

hol C

ymru

a

Cho

mis

iwn

Bre

nhin

ol

Hen

ebio

n C

ymru

hwyl

uso

rhith

wir

ar s

ail

casg

liada

u Am

gued

dfa

Cym

ru

Dat

blyg

u cy

frano

giad

ar

-lein

mw

y trw

yadl

fel

rhan

o d

refn

iada

u

gofo

dau

new

ydd

yn S

ain

Ffag

an

adno

ddau

rh

eola

idd,

o s

afon

uc

hel,

yn y

mw

neud

â

deun

yddi

au d

igid

ol

Arlw

y ad

dysg

o

safo

n uc

hel a

r w

efan

Am

gued

dfa

Cym

ru, C

asgl

iad

y W

erin

Cym

ru

cyfry

ngau

cy

mde

ithas

ol s

yn

ddol

en g

ysw

llt

rhw

ng p

rofia

d co

rffor

ol a

phr

ofia

d

amgu

eddf

a

blog

a T

witt

er

Can

ran

y cy

nnw

ys a

gy

nhyr

chir

gan

wef

an

Anso

ddol

Nat

ur g

adar

nhao

l y

sylw

adau

ar y

blo

giau

, Tw

itter

ac

ati

Y b

erth

ynas

a s

gyrs

iau

gyda

blo

gwyr

, cy

mun

edau

ar-l

ein

a de

fnyd

dwyr

era

ill yn

pa

rhau

Nat

ur g

adar

nhao

l yr

tra

foda

etha

u gy

da

phar

tner

iaid

a ff

orym

au

ddys

gwyd

Sef

ydlu

dul

liau

gwei

thio

ef

feith

iol g

yda

HW

B, a

rhw

ng

HW

B a

Cha

sglia

d y

Wer

in

Cym

ru

Mew

nbw

n (a

dnod

dau

a ch

osta

u)

Gw

eith

gare

ddau

str

ateg

ol

allw

eddo

l tym

or b

yr

2015

-17

Gw

eith

gare

ddau

st

rate

gol a

llwed

dol

tym

or c

anol

ig

2018

-20

Cyn

nyrc

h

2015

-20

Can

lyni

adau

2015

-20

Tyst

iola

eth

Adn

odda

u am

ser:

oria

u st

aff g

an y

P

enna

eth

Add

ysg,

C

yfra

nogi

ad a

D

ehon

gli,

Cei

dwai

d,

Pen

aeth

iaid

S

afle

oedd

, C

urad

uron

, S

wyd

dogi

on,

Dat

blyg

u S

trate

gaet

h Y

mgy

syllt

u C

ymun

edol

a

Chy

nllu

n G

wei

thre

du i

sym

ud

gwai

th A

mgu

eddf

a C

ymru

ym

ymla

en, d

iffin

io p

artn

eria

id

allw

eddo

l a s

efyd

lu

cytu

ndeb

au le

fel g

was

anae

th

gyda

pha

rtner

iaid

A

deila

du rh

wyd

wei

thia

u ad

dysg

gyd

a ph

artn

eria

id e

raill

Aila

sesu

par

tner

iaid

al

lwed

dol A

mgu

eddf

a C

ymru

st

rate

gaet

h La

nsio

rhag

lenn

i ad

dysg

sei

liedi

g ar

sg

iliau,

ar g

yfer

pob

l ifa

nc a

c oe

dolio

n, y

n

Am

gued

dfa

ac

arbe

nige

dd y

pa

rtner

iaid

Sef

ydlu

stra

tega

eth

Ym

gysy

lltu

Cym

uned

ol

Cyn

nwys

par

tner

iaid

al

lwed

dol y

n ffo

rdd

yr A

mgu

eddf

a o

wei

thio

Sef

ydlu

rhag

lenn

i yn

seilie

dig

ar s

gilia

u,

Gw

asan

aeth

au

gwah

anol

se

fydl

iada

u w

edi e

u w

ell

Dys

gwyr

pre

senn

ol

a da

rpar

-ddy

sgw

yr

yn e

u ho

ll am

ryw

iaet

h fw

y ca

nolig

ym

m

hros

esau

Am

gued

dfa

Mei

ntio

l

Nife

r y p

artn

eria

id, y

gan

ran

Nife

r dily

nwyr

y

blog

iau/

cyfri

f Tw

itter

hwyl

usw

yr a

st

aff g

wei

nydd

ol

Gof

ynio

n cy

llideb

ol: c

yllid

ar

gyf

er

Cyt

unde

bau

Lefe

l G

was

anae

th,

trafn

idia

eth,

hy

fford

dian

t a

datb

lygi

ad, o

ffer

a de

unyd

diau

yn y

sec

tora

u ad

dysg

, cy

mun

edol

a g

wirf

oddo

l i

defn

yddi

o du

ll y

ffory

mau

cy

frano

gi a

dda

tbly

gwyd

yn

Sai

n Ff

agan

Cym

ryd

rhan

yn

natb

lygi

ad

arda

loed

d ar

loes

i gyd

a D

inas

a

Sir

Abe

rtaw

e a

thre

ialu

rh

agle

nni p

riodo

l

Sef

ydlu

Am

gued

dfa

Cym

ru y

n lle

olia

d ar

gy

fer r

hagl

enni

arti

stia

id

pres

wyl

D

atbl

ygu

rhag

lenn

i pe

ilot y

n ca

nolb

wyn

tio

ar le

s e.

e. g

wai

th a

r dd

emen

tia g

yda

Bw

rdd

Iech

yd A

neur

in B

evan

D

atbl

ygu

dullia

u fe

l y

gall

partn

eria

id

ddef

nydd

io c

ynnw

y

gwai

th y

n da

rpar

u gw

asan

aeth

au

rhag

lenn

i add

ysg

crea

digo

l, rh

agle

nni

dysg

u dy

fnac

h a

rhag

lenn

i cyf

rano

gol

crai

dd

Treu

ali r

hagl

enni

bu

dd a

lles

drw

y

gwas

anae

th

Rha

glen

ni a

ddys

g a

chyf

rano

giad

gyd

a ph

artn

eria

id y

n ca

el

effa

ith d

dyfn

ach

ar

agen

dau

datb

lygu

sg

iliau,

iech

yd a

lles

C

ymru

ddig

wyd

diad

au la

nsio

Par

tner

iaid

yn

cipi

o da

ta

cym

wys

tera

u ac

hred

edig

a/ne

u yn

sym

ud y

mla

en i

hyffo

rddi

ant p

ella

ch/

cyflo

gaet

h

Anso

ddol

Cyf

eirio

at y

r ard

aloe

dd

arlo

esi f

el m

odel

o a

rfer

gora

u

Cyn

hyrc

hu a

drod

diad

na

ratif

yn

rhoi

cry

node

b

elec

troni

g am

nife

r y b

obl

a oe

dd y

n ga

llu c

ymry

d rh

an o

herw

ydd

trafn

idia

eth

am d

dim

neu

le

fydd

am

ddi

m a

r gyr

siau

bres

enno

l roi

eu

hym

ateb

Mew

nbw

n (a

dnod

dau

a ch

osta

u)

Gw

eith

gare

ddau

str

ateg

ol

allw

eddo

l tym

or b

yr

2015

-17

Gw

eith

gare

ddau

st

rate

gol a

llwed

dol

tym

or c

anol

ig

2018

-20

Cyn

nyrc

h

2015

-20

Can

lyni

adau

2015

-20

Tyst

iola

eth

Adn

odda

u am

ser:

oria

u st

aff A

ddys

g,

Cyf

rano

giad

a

Deh

ongl

i, y

tîm

Cyf

athr

ebu,

C

urad

uron

a

Phe

naet

hiai

d yr

A

mgu

eddf

eydd

G

ofyn

ion

cyllid

ebol

: cyl

lid

ar g

yfer

ad

nodd

au, s

taff

Dat

blyg

u st

rate

gaet

hau

new

ydd

i gyf

eirio

gw

aith

A

mgu

eddf

a C

ymru

ym

m

eysy

dd A

ddys

g a

Chy

frano

giad

, Deh

ongl

i, Y

mgy

syllt

u C

ymun

edol

, a

Gw

erth

uso

Dat

blyg

u a

darp

aru

rhag

lenn

i cr

aidd

a d

igw

yddi

adau

dw

yiei

thog

i ys

bryd

oli p

lant

a

phob

l ifa

nc, t

eulu

oedd

ac

Ado

lygu

a d

iwyg

io

stra

tega

etha

u a

darp

aru

Cyn

lluni

au

Gw

eith

redu

tair

blyn

edd

Sef

ydlu

rhag

lenn

i ad

dysg

ffur

fiol c

raid

d yn

se

iliedi

g ar

y c

wric

wlw

m

new

ydd

Sefy

dlu

Stra

tega

etha

u A

ddys

g a

Chy

frano

giad

(2

015)

; Deh

ongl

i (2

015)

; Ym

gysy

lltu

Cym

uned

ol (2

015)

; a

Gw

erth

uso

(201

6)

Sef

ydlu

a d

iwyg

io

rhag

lenn

i cra

idd

ar

gyfe

r ysg

olio

n a

chol

egau

yn

seilie

dig

Ysb

rydo

li pl

ant a

ph

obl i

fanc

, te

uluo

edd

ac

oedo

lion

i ym ca

sglia

dau

Ysg

olio

n a

chol

egau

yn

elw

a o

ragl

enni

cr

aidd

sy

n ca

nolb

wyn

tio a

r ge

fnog

i Cw

ricw

lwm

C

ened

laet

hol a

Mei

ntio

l N

ifer y

bob

l ifa

nc, y

rhag

lenn

i N

ifer y

dis

gybl

ion

ysgo

l, y

myf

yrw

yr, y

r ath

raw

on a

c

cym

ryd

rhan

yn

y rh

agle

nni

Anso

ddol

ychw

aneg

ol a

de

unyd

diau

m

arch

nata

D

atbl

ygu

rhag

lenn

i dw

yiei

thog

cr

aidd

ar g

yfer

ysg

olio

n a

Cen

edla

etho

l diw

ygie

dig

yng

Ngh

ymru

a m

eysy

dd ll

afur

er

aill

e.e.

Bag

loria

eth

Cym

ru

Sic

rhau

bod

yr y

mgy

rcho

edd

rhag

lenn

i cra

idd

Dat

blyg

u rh

agle

n gr

aidd

ar g

yfer

dig

wyd

diad

au

ac a

ddys

g an

ffurfi

ol a

r dr

aws

y co

rff

Sic

rhau

bod

gof

odau

a

yn a

ddas

at y

dib

en a

c yn

ym

ateb

i an

ghen

ion

y de

fnyd

dwyr

ar y

Cw

ricw

lwm

C

ened

laet

hol y

ng

Ngh

ymru

a m

eysy

dd

gwai

th e

raill

Gw

eith

redu

rh

agle

nni c

raid

d a

digw

yddi

adau

i ys

bryd

oli p

lant

a

phob

l ifa

nc,

teul

uoed

d ac

oe

dolio

n i y

mgy

syllt

u

amgu

eddf

eydd

yr a

mgu

eddf

eydd

mey

sydd

add

ysg

erai

ll yn

g N

ghym

ru

Trin

cyf

rani

adau

hyn

a ro

ddir

i dd

euny

ddia

u ga

n st

aff m

ewno

l neu

ba

rtner

iaid

ar

beni

gol

Mae

gof

odau

a

Am

gued

dfa

yn

adda

s at

y d

iben

, yn

effe

ithio

l ac

yn

ymat

eb i

angh

enio

n de

fnyd

dwyr

Syl

wad

au c

adar

nhao

l ar y

ffu

rflen

ni y

mat

eb/

holia

duro

n hu

nanl

enw

i/

cyfry

ngau

cym

deith

asol

bres

enno

l er m

wyn

mes

ur

effa

ith g

wei

thga

redd

au a

C

hanl

ynia

dau

Dys

gu

Cyf

fredi

nol (

CD

C)

Tyst

iola

eth

gyda

grw

piau

de

fnyd

dwyr

new

ydd

i fe

sur e

ffaith

a C

DC

au a

C

hanl

ynia

dau

Cym

deith

asol

Cyf

fredi

nol

(CC

C)

Traf

odae

th i

enny

n

Cyf

rano

gi: L

lysg

enha

don

Ifanc

, y F

forw

m A

ddys

g

Ath

raw

on

Adr

oddi

adau

A

stud

iaet

hau

Ach

os a

r ra

glen

ni a

llwed

dol y

n

cynn

wys

CD

Cau

ac

CC

Cau

D

eial

og d

ros

amse

r

mae

nife

r y n

eges

euon

e-

ddan

gos

Mew

nbw

n (a

dnod

dau

a ch

osta

u)

Gw

eith

gare

ddau

str

ateg

ol

allw

eddo

l tym

or b

yr

2015

-17

Gw

eith

gare

ddau

st

rate

gol a

llwed

dol

tym

or c

anol

ig

2018

-20

Cyn

nyrc

h

2015

-20

Can

lyni

adau

2015

-20

Tyst

iola

eth

Adn

odda

u am

ser:

Pen

aeth

iaid

A

dran

nau,

R

heol

wyr

A

ddys

g,

Cyf

rano

giad

a

Deh

ongl

i, P

enna

eth

Def

nydd

io g

wai

th y

mch

wil

cyfre

dol i

sic

rhau

bod

rh

agle

nni a

se

ilio a

r dys

tiola

eth

Dat