Ανάλυση και Πρόσληψη Μηνύματος

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΠΜ61

Εργασία 3η : Ανάλυση και Πρόσληψη Μηνύματος

ΟΝΟΜΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ

Μαρκοπούλου Ελένη

Επιβλέπουσα Καθηγήτρια:

1

ΤΣΕΝΕ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ (ΛΗΔΑ)

ΜΑΡΤΙΟΣ 2015

ΝΑΥΠΛΙΟ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ………………………………………………………………….. 2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ…………………………………………………………………………. 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ………………………………………………………………………….. 4

Κεφάλαιο 1ο Η ανάλυση του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού

«Unlimited Access» («Πρόσβαση Άνευ Ορίων») ως

πολιτιστικού μηνύματος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών

του Ιδρύματος Ωνάση

1.1 Η

συμβολή της Σημειωτικής στην ανάλυση του

μηνύματος………………….... 5

1.2 Το περιεχόμενο του μηνύματος Unlimited

Access…………………………….. 6

1.3 Η μορφή και η δομή του μηνύματος…………………………………………….

6

1.4 Οι παράγοντες δημιουργίας του

μηνύματος…………………………………….. 8

1.1.4 Το κανάλι μεταβίβασης…………………………………………………… 9

1.2.4 Οι συνθήκες παραγωγής…………………………………………………… 9

Κεφάλαιο 2ο Η πρόσληψη του πολιτιστικού μηνύματος

Unlimited Access

2.1 Το κοινό του μηνύματος………………………………………………………... 11

2

2.2 Η πρόσληψη του μηνύματος από το

κοινό……………………………………... 12

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ……………………………………………………………...…. 13

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………………………. 14

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής δράσης συχνά παράγονται

μηνύματα από τους πολιτιστικούς διαχειριστές μέσω των

οποίων επιδιώκεται η δημοσιοποίηση της δράσης αυτής και

τα οποία μπορούμε να αναλύσουμε επιστημολογικά.

Στο πρώτο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας, παρουσιάζεται

η συμβολή της Σημειωτικής ή Σημειολογίας προς την

παραπάνω κατεύθυνση, ενώ στη συνέχεια αναλύονται η μορφή,

η δομή και οι παράγοντες παραγωγής (κανάλι μεταβίβασης,

3

συνθήκες παραγωγής) ενός μηνύματος που προώθησε η Στέγη

Γραμμάτων και Τεχνών πρόσφατα.

Στο δεύτερο κεφάλαιο, γίνεται λόγος για το κοινό

πρόσληψης του μηνύματος αυτού, καθώς και για την ίδια την

πρόσληψη ως φορέα επιδράσεων στο κοινό αλλά και ως

αναγκαίας παραμέτρου για να αξιολογηθεί ο επικοινωνιακός

σχεδιασμός του οργανισμού.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

μήνυμα

κωδικοποίηση

Σημειωτική

Unlimited Access

πρόσληψη

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

4

Η σημασιοδότηση στην επικοινωνιακή λειτουργία

θεωρείται κρίσιμη, αφού από την αδιάλειπτη

αυτή αλληλεπίδραση το άτομο σταδιακά σωρεύει και εντάσσει

γνώσεις για το τι μπορεί να πετύχει μέσω της

επικοινωνίας. Παράλληλα, η σύνδεση ενός λόγου µε το

περιβάλλον παραγωγής του αναδεικνύει παραµέτρους που

έχουν άµεση σχέση µε τη σηµασιοδότηση ενός µηνύµατος και

εν κατακλείδι µε την ίδια την ερµηνευτική διάστασή του.

Αναδύεται έτσι και ο νευραλγικός ρόλος του ίδιου του

αναγνώστη στη νοηµατοδότηση ενός µηνύµατος (Ψύλλα, 2007).

Το νόημα της οπτικής επικοινωνίας είναι ταυτόσημο της

κουλτούρας της εικόνας. Θα μπορούσε μάλιστα κανείς να

δεχτεί ότι είναι παράγωγό της (Γιανναρά). Αυτό που

βλέπουμε είναι αντίστοιχο των πολιτισμικών ερεθισμάτων

που έχουμε δεχθεί ως άτομα και ως σύνολα κοινωνικά, αλλά

σε δεύτερη ανάγνωση είναι το αποτέλεσμα της προσωπικής

ανάλυσης και ερμηνείας.

5

Κεφάλαιο 1ο Η ανάλυση του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού«Unlimited Access» («Πρόσβαση Άνευ Ορίων») ωςπολιτιστικού μηνύματος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνώντου Ιδρύματος Ωνάση

1.1 Η συμβολή της Σημειωτικής στην ανάλυση τουμηνύματος

Στη διάρκεια μιας μεθοδευμένης ανάλυσης ενός μηνύματος

με στόχο την ερμηνεία και την κατανόησή του,

επιχειρείται η μελέτη των χαρακτηριστικών του. Η

αναζήτηση των χαρακτηριστικών ενός μηνύματος θέτει αρχικά

το πρόβλημα της διερεύνησης των εννοιών που αυτό

εμπεριέχει, έχοντας ως κεντρικό σημείο αναφοράς το

σύστημα κωδικοποίησης που έχει υιοθετήσει ο αποστολέας

του μηνύματος (Ψύλλα, σελ.78).

Η Σημειωτική ή Σημειολογία θεωρεί την επικοινωνία ως

την παραγωγό νοήματος διαμέσου των μηνυμάτων είτε από τον

κωδικοποιό είτε από τον αποκωδικοποιό. Το νόημα δεν είναι

μια έννοια απόλυτη και στατική συσκευασμένη μέσα στο

μήνυμα. Είναι μια ενεργητική διαδικασία κι επομένως το

αποτέλεσμα της δυναμικής αλληλόδρασης ανάμεσα στο σημείο,

τον ερμηνευτή και το αντικείμενο. Είναι ιστορικά

6

καθορισμένο και μπορεί να αλλάξει με τον καιρό. (Fiske

2010, σελ.59).

Για τον Saussare, το σημείο αποτελεί ένα φυσικό

αντικείμενο με νόημα ή για να χρησιμοποιήσουμε δικούς του

όρους, το σημείο αποτελείται από ένα σημαίνον κι ένα

σημαινόμενο. Το σημαίνον είναι η εικόνα του σημείου όπως

την αντιλαμβανόμαστε (π.χ. σημάδια στο χαρτί ή ήχοι στον

αέρα), ενώ το σημαινόμενο είναι η έννοια στην οποία αυτό

αναφέρεται. Αυτή η έννοια είναι σε μεγάλο βαθμό κοινή σε

όλα τα μέλη μιας κουλτούρας που μιλούν την ίδια γλώσσα

(ό.π., σελ.57).

σημείο

σημαίνον σημαινόμενοσημασιοδότηση νόημα

(σχέδιο 1: Τα Στοιχεία Νοήματος κατά

τον Saussare)

Η σημειολογία λειτουργεί ως πεδίο συνάντησης της

γλωσσολογίας και της επιστήμης της διαφήμισης και των

μέσων επικοινωνίας (Χαλεβελάκη Μ. 2010, σελ. 165). Υπό το

πρίσμα της σημειολογίας τα μηνύματα διαβάζονται και

ερμηνεύονται σε δύο επίπεδα: α) σε αυτό που φαίνεται

(καταδήλωση), β) σε αυτό που κρύβεται πίσω από τις λέξεις

(συμπαραδήλωση). Ο όρος καταδήλωση χρησιμοποιείται για να

περιγράψει το κυριολεκτικό νόημα ενός μηνύματος, αυτό,

7

δηλαδή, που προκύπτει από μια απλή, «κατά γράμμα»

ανάγνωση – θέαση της εικόνας και του κειμένου που τη

συνοδεύει. Θεμελιώνεται έτσι ένα πρώτο επίπεδο νοήματος,

πάνω στο οποίο ο δέκτης θα στηριχθεί για να περάσει στην

αντίληψη και επεξεργασία του δευτέρου επιπέδου, που

αναφέρεται στο συμβολισμό και απαιτεί γνώση και χρήση

συγκεκριμένων πολιτισμικών κωδίκων. Τα σημεία που

υπάρχουν στο μήνυμα-εικόνα που θα εξετάσουμε δίνουν

συμβολικό περιεχόμενο στο πολιτιστικό δρώμενο. Η εικόνα,

ως σημείο - φορέας μηνυμάτων, δίνει πληροφορίες,

συγκεκριμενοποιεί το περιεχόμενο των μηνυμάτων και

μειώνει την αβεβαιότητα (Shannon C.E 2003, σελ. 20).

Η Σημειολογία έχει τρία πεδία έρευνας: α) το ίδιο το

σημείο, β) τους κώδικες ή τα συστήματα που οργανώνονται

τα σημεία, γ) την κουλτούρα στην οποία λειτουργούν οι

κώδικες και τα σημεία (Fiske 1992, σελ. 62).

1.2 Το περιεχόμενο του μηνύματος Unlimited Access

Tο Φεβρουάριο του 2015, η Αθήνα βλέπει το χορό

διαφορετικά! Το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Unlimited Access,

που διεξάγεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ως

«κορύφωση» του ευρωπαϊκού προγράμματος Unlimited Access,

αποτελεί το πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού που γίνεται στην

Ελλάδα για ανθρώπους με αναπηρία και χωρίς αναπηρία.

Ομάδες από την Ελλάδα και το εξωτερικό παρουσιάζουν τις

παραστάσεις τους στη Στέγη, με ένα μήνυμα: Πάνω στη σκηνή

του χορού είμαστε όλοι ίδιοι. Η Στέγη πραγματοποίησε τα

δύο τελευταία χρόνια μια σειρά εργαστηρίων σύγχρονου

8

χορού, στα οποία συμμετείχαν άνθρωποι με διαφορετικές

αναπηρίες, αλλά και χωρίς αναπηρία, επαγγελματίες και

ερασιτέχνες. Οι μεικτές ομάδες που δημιουργήθηκαν,

«δούλεψαν» με το σώμα, πειραματίστηκαν με την κίνηση και

εμπνεύστηκαν τη δική τους παράσταση, με στόχο το Φεστιβάλ

Χορού Unlimited Access στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα

φεστιβάλ με χορογραφίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό,

διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά πολύ ενδιαφέρουσες στο

σύνολό τους, που θα αποδείξουν εμπράκτως ότι ο χορός

είναι για όλους (

http :// www . sgt . gr / gr / programme / event /1918 ).

1.3 Η μορφή και η δομή του μηνύματος

Ένα στοιχείο βαρύνουσας σημασίας στη διαδικασία

εξέτασης των χαρακτηριστικών ενός μηνύματος είναι η

αναφορά όχι μόνο στο περιεχόμενό του, αλλά και στη μορφή

με την οποία το περιεχόμενο αυτό μεταβιβάζεται. Πιο

συγκεκριμένα, πρόκειται για τους τρόπους παρέμβασης τους

οποίους χρησιμοποιεί ένας αποστολέας για να μεταβιβάσει

ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο (Ψύλλα 2004, σελ.81).

Για την προώθηση της δράσης Unlimited Access της Στέγης

Γραμμάτων και Τεχνών έχει επιλεγεί ως μορφή του μηνύματος

η εικόνα (μη λεκτικό μήνυμα) καθώς και ο τίτλος της

δράσης που επικοινωνεί (λεκτικό μήνυμα). Εφόσον υπάρχει

εικόνα μιλούμε για οπτική επικοινωνία (visual literacy),

αφού ως τέτοια νοείται η διαδικασία αποστολής και λήψης

μηνυμάτων χρησιμοποιώντας εικόνες. Για να προκύψει κάποιο

νόηµα από τις εικόνες ο «αναγνώστης» πρέπει να

χρησιµοποιήσει στοιχεία εµβάθυνσης, κριτικής και

9

αντιπαραβολής αυτού που βλέπει µε αυτό που θέλει να πει.

(Γιανναρά, σελ. 2)

Σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιήσουμε το μήνυμα που

εξετάζουμε (εικόνα 1) βάσει Σημειωτικής παρατηρούμε ότι

δεσπόζει ο δίγλωσσος τίτλος «Διεθνές Φεστιβάλ Χορού

UNLIMITED ACCESS ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΑΝΕΥ ΟΡΙΩΝ» (καταδήλωση) ενώ

δίπλα αποτυπώνεται το ποπ σκίτσο μιας γυναικείας μορφής

με διατεταμένα χέρια να χορεύει στηριζόμενο όχι στα πόδια

του αλλά σε έναν τροχό (σύμβολο). Το σημείο στο

συγκεκριμένο μήνυμα αποτελεί η εικόνα ως προώθησης μιας

δράσης. Αυτή η εικόνα αποτελείται από το σημαίνον, το

οποίο είναι η άποδος γυναικεία φιγούρα σε χορευτική

κίνηση και το σημαινόμενο η ελευθερία και η χωρίς

περιορισμούς πρόσβαση στην τέχνη του χορού

(συμπαραδήλωση).

(εικόνα 1)

10

Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο για την ανάλυση μιας

εικόνας ως μηνύματος είναι τα χρώματα που επικρατούν σε

αυτήν. Η ψυχολογία των χρωμάτων είναι εξαιρετικής

σημασίας στον τομέα του μάρκετινγκ και της διαφήμισης.

Ειδικότερα, το κόκκινο σε συνδυασμό με το μαύρο του

γυναικείου σκίτσου δίνουν έναν εκπληκτικό συνδυασμό της

ενέργειας, της κίνησης και του ενθουσιασμού, που αποπνέει

το κόκκινο, με τη σταθερότητα, τη δύναμη και την αντοχή

που υποδηλώνουν οι μαύρες λεπτομέρειες. Παράλληλα, τα

λευκά γράμματα στον τίτλο μοιάζουν να επιδιώκουν να

αποτυπώσουν την «αγνότητα» και την καθαρότητα της δράσης

προφανώς μέσα από τον ευαγή χαρακτήρα της. Το μπεζ - καφέ

του φόντου θα λέγαμε ότι προσδίδει φυσικότητα και

ουδετερότητα στο μήνυμα αποκαθιστώντας την ισορροπία που

«κλυδώνισαν» οι παραπάνω αντιθέσεις.

(https :// precisionintermedia . com / color )

1.4 Οι παράγοντες δημιουργίας του μηνύματος

11

Η ανάλυση ενός μηνύματος αποκτά ουσιαστικό ενδιαφέρον,

όταν δεν το απομονώνει αλλά το συνδυάζει με τους

παράγοντες παραγωγής του, όπως είναι το κανάλι

μεταβίβασης και κυρίως οι συνθήκες παραγωγής του είτε

αυτές αφορούν την καθαρά επικοινωνιακή κατάσταση (σχέση

του αποστολέα με το μήνυμα, σχέση του αποστολέα με τον

αποδέκτη) είτε το κοινωνικό-ιστορικό περιβάλλον στα

πλαίσια του οποίου παράγεται το μήνυμα.

1.1.4 Το κανάλι μεταβίβασης

Μια από τις πιο γνωστές φράσεις στη μελέτη των Μέσων

Μαζικής Επικοινωνίας λέει ότι το «μέσο είναι το μήνυμα»

και ανήκει στον McLuhan. Σύμφωνα με αυτή τη προσέγγιση,

το περιεχόμενο καθορίζεται από την τεχνολογία που θα

χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή και τη διάδοσή

του (McLuhan, 1991). Κάθε μέσο διάδοσης μηνυμάτων έχει

πλεονεκτήματα αλλά και αδυναμίες.

To μήνυμα που εξετάζουμε, δηλαδή η εικόνα με τη

γυναικεία φιγούρα να χορεύει χωρίς πόδια, μεταδόθηκε με

ποικίλα μέσα (κανάλια μεταβίβασης). Αρχικά, η εικόνα

συνοδεύει το προωθητικό φυλλάδιο που διανέμεται κατά την

περίοδο της δράσης, καθώς και τη διαφημιστική αφίσα της

δράσης. Ακόμα, η ίδια εικόνα «υποδεχόταν» ως το τρέχον

πολιτιστικό γεγονός του οργανισμού τον τελευταίο μήνα

τον επισκέπτη στην επίσημη ιστοσελίδα της ΣΓΤ. Παράλληλα

στα social media, όπως το Facebook ή το L inkedin , η

12

συγκεκριμένη εικόνα ήταν κυρίαρχη κατά την περίοδο του

Φεβρουαρίου. Στο Facebook μάλιστα υπήρχε αναρτημένη η

ηλεκτρονική μορφή του προγράμματος του φεστιβάλ που φέρει

το ίδιο εικονικό μήνυμα. Φυσικά, η ίδια εικόνα μεταδόθηκε

και από ποικίλα ηλεκτρονικά ειδησεογραφικά sites στην

πολιτιστική τους στήλη. Έτσι, η Στέγη μέσω των

διαφορετικών καναλιών μεταβίβασης του μηνύματος κατάφερε

να το επικοινωνήσει σε όσο το δυνατόν περισσότερα και

ετερόκλητα κοινά, αφού τουλάχιστον οι χρήστες των

διαφόρων social media διαφέρουν από δίκτυο σε δίκτυο.

1.2.4 Οι συνθήκες παραγωγής

Ένα στοιχείο που προστίθεται στη διερεύνηση των

χαρακτηριστικών ενός μηνύματος είναι ο συνυπολογισμός των

συνθηκών παραγωγής του. Η αναφορά δηλαδή στο περιβάλλον

παραγωγής (contexte) του μηνύματος είναι εξίσου σημαντική

κι επιπλέον καθοριστική για μια πιο ολοκληρωμένη ερμηνεία

και κατανόησή του (Ψύλλα 2004, σελ. 81). Το μήνυμα ως

προϊόν μιας συγκεκριμένης διαδικασίας δε βρίσκεται ποτέ

ξεκομμένο από τους άλλους παράγοντες της επικοινωνιακής

πράξης, αλλά συνυπάρχει πάντα σε αλληλεξάρτηση με αυτούς.

Η δράση που μελετάμε εντάσσεται στο πλαίσιο Unlimited

Access, το οποίο είναι ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα που

έχει ως στόχο να αναδείξει και να στηρίξει τις βέλτιστες

πρακτικές στην ανάθεση, δημιουργία, προβολή και

προγραμματισμό παραστάσεων παραστατικών τεχνών από

καλλιτέχνες με αναπηρία. Η «Πρόσβαση Άνευ ορίων» ήρθε και

13

στη χώρα μας σε συνέχεια της μεγάλης επιτυχίας του

Unlimited ενός φεστιβάλ που διοργανώθηκε στο πλαίσιο των

Παραολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου 2012 και στο οποίο

παρουσιάστηκε νέα δουλειά από κωφούς καλλιτέχνες και

καλλιτέχνες με αναπηρία.

«Το θέμα της αναπηρίας στην Ελλάδα έχει ιδιαίτερη

σημασία γιατί βρισκόμαστε αρκετά πίσω από άλλες χώρες,

όχι σε επίπεδο νομοθεσίας, βεβαίως, αλλά σε επίπεδο

πρακτικής, πράξης και αντιμετώπισης. Έτσι, μέσα στο όλο

πλαίσιο έχουμε διερευνήσει τα θέματα πρόσβασης και στους

χώρους αλλά και την θεσμική πρόσβαση στην εκαίδευση και

στη συμμετοχή», επισημαίνει ο εκτελεστικός και

καλλιτεχνικός διευθυντής μουσικής του προγράμματος

(https :// www . youtube . com / watch ? v = J 2 kAiYPLqHw ).

Επομένως, ίσως δίνεται μια πολύ καλή ευκαιρία για τη

χώρα να επανεξετάσει την πρόσβαση των ΑΜΕΑ στο δημόσιο

βίο. Μάλιστα, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το μήνυμα

παράχθηκε σε ένα κομβικό χρονικό σημείο για τη χώρα, όπου

οι πρόσφατες εθνικές εκλογές έφεραν στο κυβερνητικό

προσκήνιο νέες συνιστώσες που μοιάζουν να καλλιεργούν

θετικές προσδοκίες στο «μέσο πολίτη» για ένταξη στην

ατζέντα ζητημάτων ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Αν

σε αυτό συνυπολογίσουμε και την αναγόρευση σε υπουργό

ατόμου με τύφλωση, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στη

χώρα μας και μόλις δεύτερη φορά στην Ευρώπη, τότε ίσως θα

μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι παραπάνω παράγοντες

ενθάρρυναν τη δημιουργία ενός τέτοιου μηνύματος, που

καλεί στη σκηνή το κοινό εκείνο που συνήθιζε να είναι

14

αφανής θεατής. Από θεατή το μετατρέπει σε πρωταγωνιστή

αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι εκεί που υπάρχει θέληση,

παύουν να υπάρχουν όρια.

Κεφάλαιο 2ο Η πρόσληψη του πολιτιστικού μηνύματος

Unlimited Access

2.1 Το κοινό του μηνύματος

Εφ’ όσον, το Unlimited Access είναι μια ενεργητική

επικοινωνιακή διαδικασία, έχει μεγάλη σημασία να

εξετάσουμε και τον αποκωδικοποιό του μηνύματος ή αλλιώς

το κοινό στο οποίο απευθύνθηκε η Στέγη. Ένα σημαντικό

πρόβλημα σε πολλές επικοινωνιακές εκστρατείες είναι ότι

το κοινό – στόχος δεν έχει προσδιοριστεί επαρκώς. Όσο

λιγότερο καλά έχει οριστεί τόσο λιγότερο μπορεί κανείς να

αξιολογήσει στο τέλος αν η καμπάνια ήταν επιτυχής ή όχι

(Μακ Κουέιλ & Βίνταλ 2001, σ. 238).

15

Η συγκεκριμένη επικοινωνιακή δράση μοιάζει να αποφεύγει

αυτόν τον σκόπελο καθώς το κοινό τείνει να είναι εκ των

προτέρων αρκούντως καθορισμένο. Άνθρωποι με ειδικές

δεξιότητες είναι το κύριο κοινό στο οποίο στοχεύει η

δράση «Unlimited Access». Το ίδιο το μήνυμα της δράσης

μοιάζει να απευθύνεται σε αυτήν τη μερίδα του ελληνικού

πληθυσμού και να της αναγνωρίζει έμπρακτα το δικαίωμα

στην συμμετοχή στην τέχνη και την κοινωνικότητα με

σεβασμό στη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα που τη

διακρίνει.

Ωστόσο, η διττή ερμηνεία που θα μπορούσαμε να δώσουμε

στον τίτλο της δράσης «άνευ ορίων πρόσβαση» υποδεικνύει

να μη θεωρήσουμε ότι το δυνητικό κοινό περιορίζεται μόνο

στους ανθρώπους με ειδικές δεξιότητες, αλλά σε όλους όσοι

αγαπούν το χορό κι επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτό το

σημαντικό για τα ελληνικά δεδομένα πολιτιστικό γεγονός.

Αυτό επισημαίνει άλλωστε και ο καλλιτεχνικός διευθυντής

του προγράμματος: «Το να δουλεύει κανείς με μικτές ομάδες

είναι ουσιαστικό θέμα. Γιατί ακριβώς, αν πούμε, ότι

υπάρχει μια “γκετοποίηση” και δεν υπάρχει επικοινωνία,

κατανόηση και κοινή εμπειρία, αυτό στην ουσία

καταπολεμείται μόνο με το να δουλεύουμε μαζί.» ,

υπογραμμίζοντας τη σύμπνοια μεταξύ ατόμων με και χωρίς

αναπηρία ως έναν από τους στόχους της δράσης.

http://www.stokokkino.gr/podcast/

Politistiko_hmerologio_20-02-15_Karras_Stegh.MP3

Εδώ, τα φυσικά όρια κι εμπόδια εξαλείφονται κι όλοι

είναι ίσοι στην έκφραση και τη δημιουργία. Τέλος, ας

16

επισημανθεί ότι το γεγονός πως το μήνυμα που εξετάζουμε

μεταβιβάστηκε με ποικίλα μέσα σημαίνει ότι μπορεί να

ληφθεί από το ευρύ κοινό όχι από επιλογή, όπως θα

συνέβαινε για παράδειγμα στην περίπτωση κάποιου κειμένου

σε εφημερίδα, αλλά επειδή το βλέπει τυχαία μπροστά του

(Μπατιμαρούδης 2011, σελ.68). Αρκεί να σκεφτούμε τη

συνεχή ροή ενημέρωσης των χρηστών των social media από

τις σελίδες που διατηρεί η Στέγη σε αυτά.

2.2 Η πρόσληψη του μηνύματος από το κοινό

Κατά τη διαδικασία ανάλυσης και ερμηνείας ενός

μηνύματος, αν θελήσουμε να προχωρήσουμε πέρα από τις

συνθήκες παραγωγής του και ν’αντιμετωπίσουμε το μήνυμα

σφαιρικά, δηλαδή στο σύνολό του, πρέπει να λάβουμε υπόψη

όχι μόνο το μήνυμα καθαυτό ή τις συνθήκες παραγωγής του,

αλλά και τις συνθήκες πρόσληψής του, δηλαδή τις

επιδράσεις που επιφέρει στους αποδέκτες του. Στη συνολική

αυτή θεώρηση το μήνυμα αντιμετωπίζεται από τον αναλυτή ως

κοινωνικό προϊόν που αποκτά τη σημασία του και τη

λειτουργικότητά του μόνον ενταγμένο στο κοινωνικό του

πλαίσιο, μόνο θεωρούμενο το ίδιο ως κοινωνική πρακτική

(Ψύλλα, σελ.80).

Η πρόσληψη του μηνύματος που εξετάσαμε είχε δώσει

θετικά δείγματα γραφής αφ’ ης στιγμής δημοσιοποιήθηκε στα

διάφορα social media, όπου η ανάδραση από τους χρήστες

ήταν αξιοσημείωτα θετική μέσω των σχολίων και των likes

17

που εισέπραττε το μήνυμα. Κάτι τέτοιο επιβεβαιώθηκε, όταν

επικοινωνήσαμε τηλεφωνικά με το τμήμα επικοινωνίας της

Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών προκειμένου να διερευνήσουμε

το κατά πόσο «αγκάλιασε» το κοινό τη δράση Unlimited, άρα

και το κατά πόσο επιτέλεσε το σκοπό του το μήνυμα που

αναλύσαμε στην παρούσα εργασία.

Καταλήξαμε ότι η εικόνα – μήνυμα αποκωδικοποιήθηκε από

τους δέκτες ανάλογα των προσδοκιών του πομπού κάτι που

χαροποίησε ιδιαίτερα τους διαχειριστές του οργανισμού,

που υποδέχονταν επί τέσσερις ημέρες, όσο δηλαδή διήρκεσε

η προωθούμενη δράση, πλειάδα κόσμου που θέλησαν να

στηρίξουν τη χορευτική σύμπραξη ατόμων με αναπηρία και

ατόμων με άρτια φυσική καταλληλόλητα. Οι δύο αυτές ομάδες

ενωμένες έστειλαν το μήνυμα ότι η πρόσβαση στην τέχνη δεν

έχει και δεν πρέπει να έχει ούτε περιορισμούς ούτε

διαχωρισμούς.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Καταλήγοντας, διαπιστώνουμε ότι πίσω από κάθε μήνυμα

υπάρχει μια σειρά παραγόντων που έχουν ληφθεί υπόψη

προκειμένου το μήνυμα να κωδικοποιηθεί, να πάρει την

τελική του μορφή και να σταλεί από τον πομπό-οργανισμό

στον δέκτη-κοινό. Όταν οι προθέσεις του πρώτου

αναγνωστούν σωστά από τον δεύτερο, τότε μπορούμε να

μιλάμε για μια επιτυχημένη επικοινωνιακή διαδικασία και

18

κατ’ επέκταση εξίσου επιτυχημένη επικοινωνιακή στρατηγική

του πρώτου που είναι άλλωστε και το ζητούμενο.

Στην περίπτωση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών για το

μήνυμα της δράσης «Πρόσβαση Άνευ Ορίων» ο παραπάνω σκοπός

φέρεται να εκπληρώθηκε σχεδόν στο ακέραιο, καθώς η

κωδικοποίηση του μηνύματος και η προώθησή του κατάφερε να

κερδίσει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το κοινό

αποκωδικοποίησε το μήνυμα έτσι, ώστε να ανταποκριθεί

ικανοποιητικά στη δράση που πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας

τις τελευταίες μέρες. Η «ιδιαιτερότητα» της δράσης είχε

κωδικοποιηθεί εντέχνως σε μια εικόνα, η οποία έγινε το

μήνυμα που μέσω διαφόρων καναλιών μεταβιβάστηκε, όχι μόνο

στο «ιδιαίτερο» κοινό - δέκτη, που ένιωσε να του δίνεται

η ελευθερία και η «άνευ ορίων πρόσβαση» να γίνει

πρωταγωνιστής στην τέχνη, αλλά σε ολόκληρο το κοινό που

παρακολούθησε τη δράση όχι ως κάτι το εξαιρετικό ή το

περίεργο, αλλά ως πραγματική τέχνη που αξίζει κανείς να

μετάσχει.

19

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση

Γιανναρά Ε., «Η εικόνα του Οπτικού Πολιτισμού», Σημειώσεις γιατο μάθημα Οπτική Επικοινωνία, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μπαντιμαρούδης Φ (2011), «Πολιτιστική Επικοινωνία: Οργανισμοί, Θεωρίες, Μέσα.» Αθήνα, εκδ. Κριτική

Χαλεβελάκη Μ. (2010), « μια εισαγωγή στη σημειολογία: θεωρία και εφαρμογές », Αθήνα, εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

Ψύλλα, Μ. (2004), «Το Μήνυμα ως αντικείμενο ερμηνείας καιανάλυσης στο πλαίσιο της επικοινωνιακής πράξης» στο Γ.Παπαγεωργίου (Επιμ.), Μέθοδοι στην ΚοινωνιολογικήΈρευνα (σσ. 73-82). Αθήνα, εκδ. Τυπωθήτω

Ξενόγλωσση

ΜακΚουέιλ, Ν., & Βίνταλ Σ. (2001) Σύγχρονα Μοντέλα Επικοινωνίας - Για τη  μελέτη της μαζικής επικοινωνίας, Αθήνα, εκδ. Καστανιώτης

McLuhan, M. (1991)"Το μέσο είναι το μήνυμα". Στο Κ. Λιβιεράτος, & Τ. Φραγκούλης (Επιμ.), Το μήνυμα του μέσου - Η έκρηξη της μαζικής επικοινωνίας (4η εκδ., σσ. 234-252)., Αθήνα, εκδ. Αλεξάνδρεια.

Fiske, J. (2010), Εισαγωγή στην Επικοινωνία, Αθήνα, εκδ. Αιγόκερως

Διαδικτυακές Πηγές:

www.sgt.gr

20

“Psychology of Color Business, Sales and the World Wide Web Are In Color” διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: https://precisionintermedia.com/color

https://www.youtube.com/watch?v=J2kAiYPLqHw

http://www.stokokkino.gr/podcast/

Politistiko_hmerologio_20-02-15_Karras_Stegh.MP3

21