ฝันร้ายแห่งการฆ่าล้างเผ่าพันธุ ์ชาวรวันดา: บาดแผลฝังใจและการเยียวยาของผู ้รอดชีวิต ใน My Stolen Rwanda Nightmares of Rwandan Genocide: Survivor’s Trauma and Healing in My Stolen Rwanda สิทธิพล บุณยมานพ 1* และ อนงค์นาฏ เถกิงวิทย์ 1 Sitthipol Bhunyamanop 1* and Anongnat Thakoengwit 1 บทคัดย่อ การฆ่าล้างเผ่าพันธุ ์ชาวรวันดาถือเป็นหนึ่งในเหตุความรุนแรงครั้งยิ่งใหญ่ที่ถูกจารึกไว้ในประวัติศาสตร์ ของมนุษยชาติ ผลที่ตามมาสร้างความสูญเสียทั ้งชีวิตและทรัพย์สินอย่างไม่มีวันกลับคืน ผู ้ตกเป็นเหยื่อจานวน มากเผชิญกับปัญหาในการปรับตัว ทั้งยังต ้องทนแบกรับความทรมานทางกายและใจจนถึงปัจจุบัน My Stolen Rwanda ของผู ้เขียน เรเวเรียง รุรางวาได้บอกเล่าถึงความโหดร้ายของเหตุการณ์ผ่านสายตาของประจักษ์พยาน ผู ้รอดชีวิต เรื่องเล่าอัตชีวประวัติของเขาเปิดเผยความทรงจาอันน่าเจ็บปวดอันเป็นที่มาของ “ความผิดปกติที่เกิด หลังความเครียดที่สะเทือนใจ” งานวิจัยมุ่งทาความเข้าใจเกี่ยวกับผลกระทบจากอาการดังกล่าว รวมถึงตระหนัก ในวัตถุประสงค์ของการเขียนเพื่อเยียวยาบาดแผลฝังใจและตีแผ่เรื่องราวให้เป็นที่ประจักษ์แก่ชาวโลก ABSTRACT Rwandan Genocide is one of the greatest catastrophes in the history of mankind. Its aftermaths include both immense and unrecoverable loss of life and property. Nowadays many victims confront the problem of adaptation while being suffered physically and mentally. My Stolen Rwanda written by Révérien Rurangwa tells atrocity of the event via perspective of a surviving eyewitness. The autobiography reveals painful memory which leads to mental condition called Posttraumatic Stress Disorder. The research intends to understand the effect of its symptom and purpose of writing in order to heal trauma and gain global acknowledgement. Key words: Rwandan genocide, trauma, Posttraumatic Stress Disorder, autobiography * Corresponding author; e-mail address: [email protected]1 ภาควิชาวรรณคดีเปรียบเทียบ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 254 ถ.พญาไท เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 1 Department of Comparative Literature, Faculty of Arts, 254 Phayathai Road, Pathumwan, Bangkok 10330 สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 53 802
8
Embed
Nightmares of Rwandan Genocide: Survivor’s Trauma and ... › KUCONF › 2559 › KC5313009.pdf · Rwandan Genocide is one of the greatest catastrophes in the history of mankind.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
ABSTRACT Rwandan Genocide is one of the greatest catastrophes in the history of mankind. Its aftermaths include both immense and unrecoverable loss of life and property. Nowadays many victims confront the problem of adaptation while being suffered physically and mentally. My Stolen Rwanda written by Révérien Rurangwa tells atrocity of the event via perspective of a surviving eyewitness. The autobiography reveals painful memory which leads to mental condition called Posttraumatic Stress Disorder. The research intends to understand the effect of its symptom and purpose of writing in order to heal trauma and gain global acknowledgement. Key words: Rwandan genocide, trauma, Posttraumatic Stress Disorder, autobiography
ความผดปกตทเกดหลงความเครยดทสะเทอนใจ มสาเหตมาจากการเผชญหนาโดยตรงกบอนตรายอนเปนภยคกคามถงชวต หรอแมกระทงสถานการณรนแรงทสรางความหวาดกลวภายในจตใจของผ ถกกระท า ตวอยางเชน เหตเครองบนตก สนาม สงครามเวยดนาม การกอการราย การขมขน การลกพาตว ฯลฯ ในหนงสอชอ Post-traumatic Stress Disorder: A Clinician's Guide ผ เขยนอธบายลกษณะของ “PTSD” ไวตอนหนงวาสภาวะความเจบปวยทางจตของคนไข เกดจากการทรางกายไมสามารถปรบตวตามปกตเพอรบมอกบความทกขปรมาณมหาศาลได “PTSD is a very real, and serious, clinical syndrome. It appears that the human organism is not biologically programmed to integrate and fully work through massive psychic trauma.” (Peterson et al., 1991, p. viii) และอาการทแสดงออกคอสงทสะทอนใหคนรอบขางทราบถงความเจบปวดรวดราวภายในจตใจของคนผ นน การฆาลางเผาพนธชาวรวนดาเองถอเปนหนงในเหตการณทางประวตศาสตรทสรางความอกสนขวญแขวนใหแกผ คนในวงกวาง แมจะไมเปนทรจกดเทาการฆาลางเผาพนธชาวยวในชวงสงครามโลกครงทสองกตาม ทวาความรนแรงหาไดยงหยอนไปกวากน ผ คนมากมากมายทตกเปนเหยอไมมใครลมความโหดรายไดลง จากการส ารวจทางสถตพบวาประมาณหนงในสของผ รอดชวตประสบกบ
I need to see the scene of the massacre again. Perhaps this will exorcise the perpetual nightmare, always the same one, which returns at all hours of the day and night . . . The door opening, Sibomana pushing his head through the crack, scything through the neck of my uncle Jean, the blood gushing, never ceasing to flow . . . (Rurangwa, 2009, p. 65)
This life has become for me extraordinarily fragile and precarious. I cannot stop myself from seeing these daily these daily scenes spattered with blood and jolted into horror (…)
These ‘flashes’ of butchery take me by surprise every day. Lightning bursts of horror explode into my everyday existence like shots from a cannon hidden in my head. (Rurangwa, 2009, p. 84)
ทวาในกรณของเรเวเรยงกลบตรงกนขาม แมครอบครวอปถมภทสวตเซอรแลนดจะใหการดแลและเอออาทรเขาเปนอยางด แตสงทเขาตองการแทจรงคอความเหนอกเหนใจจากชาวรวนดาดวยกน เขากลบไมไดรบการตอบสนอง หลงจากพกฟนเปนระยะเวลานานจนสภาพรางกายและจตใจดขน เขามความตงใจแรงกลาทจะหวนคนสมาตภม เหตผลหนงเพอกลบไปเผชญกบอดตและทวงคนผนแผนดนทครอบครวของเขาครอบครองซงอาจถกพวกฮตยดเอาไปโดยมชอบ เมอเรเวเรยงมาถงเขาพบวาสายตาของชาวบานทจบจองมาแสดงถงความรงเกยจ สาเหตเพราะสารรปอนบดเบยวของเขาตอกย าใหผพบเหนร าลกถงเหตการณทไมอยากจดจ า ความพกลพการของเขามค าอธบายเพยงอยางเดยวคอผ รอดชวตจากการฆาลางเผาพนธ เรเวเรยงกลาวอยางตดพอวาทกคนมองเขาเปนความนาอบอาย เนองจากภายหลงการฆาลางเผาพนธสนสดลง สงทชาวรวนดาทงสองชนเผาหวง คอการอยรวมกนอยางปกตสข ชาวฮตไมตองการใหมใครรอฟนความผดทพวกตนกอ ในขณะทชาวทตซกไมตองการยอนนกถงเรองโหดรายทลวนเคยประสบมา ดวยเหตนจงอาจกลาวไดวาการเขามาของเรเวเรยงเปรยบเหมอนการ “กวนน าทตกตะกอนแลวใหขน” เปนการสนคลอนสนตสขทเปราะบางอยแลวดวยเรองราวทตดตวมาพรอมกบแผลฉกรรจบนราง ส าหรบพวกเขาการคงอยของเหยอผ รอดชวตสรางความอดอดใหแกคนในสงคม “And then, survivors can be a nuisance, spoilsports. We bother everyone with our pain, our dramas, our deaths and our wretched living memory.” (Rurangwa, 2009, p. 117) ผ คนพรอมใจทงอดตไวขางหลงเพอกาวตอไปโดยไมสนใจถงความรสกของคนสวนนอยทไมสามารถท าใจยอมรบความอยตธรรมและใหอภยตอการกระท าของฆาตกร เรเวเรยงยงกลาวอกวา สงทเลวรายยงกวาการปลอยใหฆาตกรยงคงลอยนวลและรอดพนจากการพพากษาโทษทณฑ คอการคนพบวาผ คนตางเพกเฉยและท าเหมอนไมเคยมความรนแรงเกดขน เมอตระหนกวาถงอยรวนดาตอไปกรงแตจะเผชญกบอนตรายจากการถกหมายหว มหน าซ ายงไมเปนทตอนรบของคนในชมชน เรเวเรยงจงจ าใจจากมาดวยความรสกอดสและชอกช าใจ
การด ารงไวซงสายตระกลคอหนงในเหตผลทค าจนใหเรเวเรยงพยายามมชวตอย ในฐานะผ สบทอดและเกบรกษาความทรงจ าเกยวกบผ เปนทรก เขาคดวามนเปนหนาททจะตองสรางครอบครวเพอบอกเลาความทรงจ าครงอดตแกทายาทของเขา เรองราวของผลวงลบมสมควรถกลมเลอนไปกบกาลเวลา เรเวเรยงวางแผนไปไกลถงขนาดอยากหาผหญงมาแตงงานและมลกเปนของตวเอง อยางไรกตาม แตดวยความรสกสนหวงทกดกนใจ ท าใหเขาเกดความคดทจะฆาตวตาย เพราะส าหรบเขาชวตทยงมลมหายใจอยไมตางอะไรกบตายทงเปน “In spite of all the pledges of affection and commitment I’ve had, this indelible feeling remains. It’s about being
alive but dead, a solitary zombie. And so, I’ve been tempted many a time to give myself up to the ultimate abandon.” (Rurangwa, 2009, p. 81) บางครงเรเวเรยงนกเสยใจทไมสามารถท าอะไรสกอยางเพอหยดยงการฆา หรอแมกระทงชวยชวตสมาชกในบาน โดยเฉพาะอยางยงชวตนองสาวคนเลกซงแมของเขาฝากฝงไวกอนสนใจ เขาคดวาเปนความผดของตนทไมอาจปกปองนอง ปลอยใหเธอออนแรงลงเรอยๆและตายไปในทสด ความคดเชนนถอเปนเรองปกตของผ ปวย PTSD “ความรสกผดในผ รอดชวต” (survivor guilt) คอรปแบบหนงของอาการทแสดงใหเหนถงการลงโทษตวเองอยางไรเหตผลอนเนองมาจากความทกขใจทไมอาจแกไขหายนะทเกดขน สงผลใหผ รอดชวตมกมองวาตนมสวนตองรบผดชอบตอการสญเสย เรเวเรยงยอมรบวามนยากทจะปรบเปลยนความคดไมใหจมอยกบอดต รวมถงหยดหมกมนกบการหาสาเหตทแทจรงของการฆาลางเผาพนธ
บนเสนทางแหงการเยยวยาบาดแผลฝงใจ
ความบอบช าทางใจทงหมดทกลาวมาเปนเพยงสวนหนงของความทกขทรมานทผ รอดชวตจากการฆาลางเผาพนธไดรบ แมการท าความเขาใจสงเหลานจะมสวนส าคญ แตหวใจหลกของการเขยน My Stolen Rwanda คอการเยยวยาบาดแผลฝงใจ ค าอธบายในหนงสอ Reading Autobiography: A Guide for
For those suffering from traumatic or obsessional memories, autobiographical acts can work as therapeutic intervention (…) Speaking or writing about trauma becomes a process through which the narrator finds words to give voice to what was previously unspeakable. (Smith & Watson, 2001, p. 22)
เหมอนเนอรายไดถกขบออกมา “And finally, like some tumor expelled, I spat out the horror” (Ruragwa, 2009, p.86)
ในขณะทลกผปกครองของเขากลบใชวธทตางออกไป ลกเฝามองอยหางๆและคอยใหค าปรกษาในยามทเขาตองการจรงๆเทานน นอกจากนเขายงฝกใหเรเวเรยงชวยเหลอตวเองเพอมใหเอาแตอมทกขเสยเวลาโดยเปลาประโยชน ลกจรงจงกบการตอบค าถามและสรรหาค าตอบทใหแงคดแกเขา หวขอการสนทนามกเปนเรองทหนกหนวงอยางการใหอภยผกระท าผด ลกเปนครสตศาสนกชนผ มศรทธาอนแรงกลาและเชอมนวาหนทางทดทสดในการปลดเปลองความทกขคอการยกโทษใหกบบาปของผทท ารายตน แมเรเวเรยงจะไมเหนดวยกบแนวทางของลก เนองจากยงคงยนกรานทจะใหเหลานกฆาชาวฮตชดใชความผดเสยกอน แตทกครงทลกหยบยกเรองนมาพดเขากลบไมรสกโกรธขง ลกเองมอดตทขมขนในวยเดก ทงยงเผชญกบความทกขจากการสญเสยภรรยาซงเปนพษสราเรอรงและเสยชวตกอนเวลาอนควร ประกอบกบวยวฒและประสบการณทผานโลกมาเกนครงชวต ชายสงอายผนจงเปรยบเสมอนเพอนรวมชะตากรรม และผ ใหค าแนะน าในการด าเนนชวตอยางถกท านองคลองธรรม ค าสอนของลกกลอมเกลาจตใจมใหเขาตกเปนทาสของความเกลยดชง “It was this young septuagenarian with a heart of gold who reconciled me little by little to the world of adults which had betrayed me” (Ruragwa, 2009, p.92) การมคนทเขาใจหวอกสงผลใหเรเวเรยงไมรสกโดดเดยวและถกทอดทง จากเดมทเคยคดวาตนตองตอสอยเพยงล าพงเหมอนเมอครงหวนคนสมาตภม มาบดนเขาเตมใจยอมรบการเปลยนแปลง ไมยดตดอยกบอดตแสนเศรา เขาพรอมรบบททดสอบเพอเตบโตและกาวไปขางหนา เรเวเรยงยกยองคณงามความดของลกประหนงนกบญ
Pham, P. N., Weinstein, H. M. and Longman, T. 2004. Trauma and PTSD symptoms in Rwanda: Implications for attitudes toward justice and reconciliation. The Journal of the American Medical Association, 5 (292): 602-612.
Rurangwa, R. 2009. Genocide: My Stolen Rwanda. Reportage, London.
Smith, S., and Watson, J. 2001. Reading Autobiography: A Guide for Interpreting Life Narratives. University of Minnesota, Minnesota.
Des Forges, A. 1999. Leave None to Tell the Story: Genocide in Rwanda. Human Rights Watch, New York. Peterson, K.C., Prout M.F. and Schwarz R.A. 1991. Post-traumatic Stress Disorder: A Clinician's
Guide. Plenum, New York.
Power, S. 2002. A Problem from Hell: America and the Age of Genocide. Basic Books, New York.