NİHAİ RAPOR Enerji Hizmet Şirketlerine Yönelik Enerji Performans Sözleşmesi Rehberi Hazırlanması ve Vaka Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı için hazırlanmıştır. KOBİ Enerji Verimliliği Projesi Nihai Rapor 30 Ocak ayı 2017
21
Embed
NİHAİ RAPOR - kobiev.enerjiprojeleri.eu 03... · EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
NİHAİ RAPOR
Enerji Hizmet Şirketlerine Yönelik Enerji Performans Sözleşmesi Rehberi Hazırlanması ve Vaka Çalışması Geliştirilmesi
Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
için hazırlanmıştır.
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Nihai Rapor
30 Ocak ayı 2017
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 ii
KISALTMALAR
BMKP Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı
ÇŞB Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
EHŞ Enerji Hizmet Şirketi
EPS Enerji Performans Sözleşmesi
ETKB Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
EV Enerji Verimliliği
EVD Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketleri
EYODER Enerji Verimliliği ve Yönetimi Derneği
KOBİ Küçük ve Orta Ölçekli İşletme
KÖSO Kamu Özel Sektör Ortaklıkları
Ö&D Ölçme ve Doğrulama
STK Sivil Toplum Kuruluşu
UEVEP Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı
UFK Uluslararası Finansal Kuruluş
UPÖDP Uluslararası Performans Ölçümü ve Doğrulama Protokolü
YAE Yatırım Aşaması Etüdü
YEGM Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
1.1 Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü ile yapılan toplantı ............................................ 2
1.2 Enerji Verimliliği ve Yönetimi Derneği ile yapılan toplantı ........................................... 2
2 BİLEŞEN I: EHŞ'LERE YÖNELİK ENERJİ PERFORMANS SÖZLEŞMESİ REHBERİ
HAZIRLANMASI VE VAKA ÇALIŞMASI GELİŞTİRMESİ ...................................................... 3
2.1 Görev 1: Enerji Hizmetleri Piyasasının Değerlendirilmesi ve Başarılı Modellerin ve Mevcut Engellerin Belirlenmesi ...................................................................................... 3
2.1.1 Alt Görev 1.1: Bilgi Toplama Görevinin Yürütülmesi ..................................................... 3
2.1.2 Alt Görev 1.2: Tamamlayıcı Verilerin Toplanması ........................................................ 4
2.1.3 Alt Görev 1.3: Piyasa Analizinin Yapılması ................................................................... 4
2.2 Görev 2: Vaka Çalışmalarının Geliştirilmesi .................................................................. 6
2.3 Görev 3: Yönergelerin, Örnek Belgelerin ve Sözleşmelerin Geliştirilmesi ................. 7
2.3.1 Alt Görev 3.1: Uyarlanmış Sözleşmelerin Geliştirilmesi ................................................ 7
2.3.2 Alt Görev 3.2: Yapılacak Önemli Mevzuat Değişikliklerinin Belirlenmesi ...................... 8
2.3.3 Alt Görev 3.3: EPS Kullanımına İlişkin Rehber Geliştirilmesi ....................................... 9
3.1 Görev 4: Kamu Sektörü ile İlgili Veri Toplama ............................................................. 11
3.2 Görev 5: Piyasa Değerlendirme Süreci ........................................................................ 12
3.3 Görev 6: İlerlemeninRaporlanması ve Nihai Bilgi Verme Çalıştayı ........................... 13
3.3.1 Alt Görev 6.1: Proje İlerleme Raporları ....................................................................... 13
3.3.2 Alt Görev 6.2: Nihai Rapor Taslağının Hazırlanması .................................................. 13
3.3.3 Alt Görev 6.3: Nihai Bigi Verme Çalıştayının Organizasyonu ve Gerçekleştirilmesi ... 13
EK I EHŞ PROJESI VAKA ÇALIŞMALARI .................................................................................... 15
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1: Piyasada Belirlenen Açıkları Ele Almak için Öneriler Dizisi ................................................. 5 Tablo 2: Tahminlere Dayalı Toplam Potansiyel Tasarruflar ............................................................. 10 Tablo 3: Önlenecek CO2 Emisyonları Tahmini ................................................................................ 11
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 1
GİRİŞ
Enerji Hizmet Şirketlerine (EHŞ) Yönelik Enerji Performans Sözleşmesi (EPS) Rehberi Hazırlanması
ve Vaka Çalışması Geliştirilmesi görevinin bir bölümü olan bu nihai rapor, Haziran 2015’teki
Başlangıç Misyonuyla başlayan, Kasım 2016’da Nihai raporun teslimine kadar olan çalışma süresi
içinde, ( Değişiklikte yapılan ek iş hariç olmak üzere) Econoler tarafından tamamlanmış olan
çalışmaları sunmaktadır.
Bu rapor, ilerleme raporları ve nihai yaygınlaştırma çalıştayı da dâhil olmak üzere, Bileşen I’de yer
alan 1, 2 ve 3. görevlerin sonucunu ve Bileşen II’nin 4 ve 5.Görevlerine ilişkin veri toplama ve kamu
bunların bazıları özellikle Türkiye için geliştirilmişken, diğerleri başka ülkeler tarafından başarılı bir
şekilde uygulanan girişimlere dayanmaktadır.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 5
Ayrıntılı piyasa analizi ve tavsiyelerin tamamı 20 Nisan 2016 tarihinde sunulan Enerji Hizmet
Şirketleri Piyasa Değerlendirme Raporu ve Vaka Çalışmaları Raporunun nihai versiyonunda
verilmiştir. Bu rapor aynı zamanda, EHŞ kapasitesi geliştirme; sertifikasyon süreci; Süper EHŞ ve
kolaylaştırıcılar gibi belli başlı kavramların daha ayrıntılı bir şekilde açıklanması için bazı ekler de
içermektedir.
Genel olarak, Türkiye’deki EHŞ endüstrisinin bazı açılardan eksikliklerinin olduğu tespit edilmiştir.
Diğerlerinin arasında, akredite olmuş EVD’lerin birçoğu bir EHŞ olarak hizmet verecek deneyime
sahip değildir. Yatırım Aşaması Etüdü (YAE), risk azaltma, sözleşme geliştirme, proje finansmanı ve
Ölçme ve Doğrulama, EVD çalışanlarının pek çoğunun anlamadığı kritik alanlardır. EPS projelerinin
uygulanması için finansman eksikliği de piyasadaki bu eksiklikler için iyi bir örnektir.
Bu durum, piyasa gelişimini hızlandırılmasına ve EHŞ’lerin gelişmesine yönelik uygun bir
içeriksağlanmasına yönelik çeşitli eylemlerle değiştirilebilir. Econoler, tavsiyelere dayanarak, Türkiye
özel sektöründeki EHŞ’leri geliştirmek için en hızlı etkiye sahip olabilecek bir uygulama yol haritası
önermiştir. Türkiye piyasasının gelişimini engelleyecek ya da duraksatacak bozulmalar ya da
olumsuz deneyimler yaratmadan, öncelikle EHŞ piyasasının gelişimi için sağlam bir temel
oluşturmak üzere bazı eylemler uygulanmalıdır. Piyasanın büyümesini desteklemek için kısa, orta
ve uzun vadeli öncelikler olarak, ETKB tarafından takip edilebilecek bir olaylar dizisi Econoler
tarafından sunulmuştur. Öneriler aşağıdaki aşağıda yer alan Tablo 1’de özetlenmiştir.
Tablo 1: Piyasada Belirlenen Açıkları Ele Almak için Öneriler Dizisi
Öncelik No. İsim Açıklama
En Öncelikli Olanlar - (kısa vadeli)
1 3 Piyasada kullanılması için Geçerli Dokümanların Hazırlanması
Geçerli bir dizi dokümanın geliştirilmesi: Piyasada yasal görülecek kontratlar, yatırım aşaması etütleri, Ö&D protokolleri vb.
2 5
İlk Aşamada Uygulanacak Tanıtıcı Projelerinin Desteklenmesi
ETKB, tanıtım ve bilgilendirmeyi yaygınlaştırmak amacıyla EPS bazlı projelerin uygulanmasını desteklemelidir.
3 7 Küçük ve Daha Basit İşlemleri Gözetmek
Potansiyel EHŞ müşterileri tarafından kavramın benimsenmesini kolaylaştırmak için sadece tek bir teknolojiyi kullanabilecek daha küçük ve basit projelerin geliştirilmesini desteklemek.
4 11 Bağımsız bir Arbitrasyon Mekanizmasının Oluşturulması
EPS projelerindeki tartışmaların çözümünü kolaylaştırmak için kullanılabilecek bağımsız bir arbitrasyon mekanizmasının oluşturulmasının desteklenmesi.
Piyasaya gerekenlerin sunulmasını geliştirmek için diğer başlıklarla birlikte EHŞ’lere etütler, sözleşmeler, proje finansmanı ve Ö&D konusunda eğitimlerin verilmesi.
6 2 Nihai Kullanıcıların Farkındalığını Arttırmak
Potansiyel proje faydalanıcılarının farkındalığının gerekli düzeyde geliştirilmesi, EHŞ’ler tarafından sunulduğunda kavramın iyi şekilde anlaşılmasının sağlanması.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 6
Öncelik No. İsim Açıklama
7 9
Uluslararası Anlamda Geçerli bir Ö&D Protokolünün Tanıtılması
Ö&D, EHŞ’ler ve müşteriler tarafından tanınması gereken bir süreçtir. Projenin tamamlanmasından sonra ortaya çıkabilecek çeşitli riskleri azaltacak geçerli bir Ö&D protokolünün kullanılması.
8 4
Mevcut Sertifikasyon Sürecinde Değişiklikler Yapmak
Mevcut EVD sertifikasyonunun (belgelendirilmesinin) şu öğeler temel alınarak EHŞ piyasası gerekliliklerine uyarlanması:
› Bir EHŞ olarak çalışmak için dahili bilgi ve kapasite
› Projeler paylaşılmış tasarruflar şemasına dahil ise güvenceleri desteklemek veya yükümlülüklerin sürdürülmesini sağlamak için finansal kapasite düzeyi
Dikkate alınacak olanlar - (uzun vadeli)
9 10
Bağımsız Ö&D Uzmanlarının Eğitilmesi
Enerji tasarruflarını ve finansal tasarrufları belirlemek için EPS süresince kullanılan Ö&D planlarını tasarlamak ve uygulamak için bir EPS’de her iki taraf tarafından şart koşulabilecek bağımsız sertifikalı Ö&D uzmanlarının oluşturulmasını desteklemek.
10 8
Kolaylaştırıcıların Rollerinin Tanıtılması ve Desteklenmesi
EHŞ piyasası gelişiminde önemli rol oynayabilecek ve bu rollerin oluşmasına fırsat sunabilecek kolaylaştırıcıların rolünün desteklenmesi. Kolaylaştırıcıların rolü, proje döngüsünün çeşitli safhaları boyunca müşteri ve kurum kültürü ile EHŞ’lerin ilgi ve beklentileri arasında bir aracı olarak hizmet vermektir.
11 6
Uyarlanmış bir Finansal Teklifin Oluşturulmasını Desteklemek
EV finansmanının uygulanması için bankalar nezdinde EPS faizlerine yardımcı olacak mekanizmaların oluşturulması.
EPS anlaşmalarının finansman ihtiyaçlarını ele alacak özel bir kamu finansmanı programının oluşturulması ve işletilmesinin dikkate alınması.
12 14
Bir Kamu Sektörü Programının Oluşturulması
Kamu binalarında enerji tüketimini azaltmak için bir kamu EPS programının oluşturulmasının dikkate alınması. Bu programlar, kamu sektörü tesisleri için enerji maliyetlerinin düşürülmesi ile ilgili ana konuların yanı sıra, özel sektör EHŞ’leri için sürdürülebilir bir piyasa oluşturacak ve özel sektörde EPS kavramının benimsenmesine katkıda bulunacaktır.
2.2 Görev 2: Vaka Çalışmalarının Geliştirilmesi
Görev 1 için yapılan görüşmeler sırasında katılımcılardan, kendi EPS projelerine ilişkin ayrıntılı
bilgileri ve verileri paylaşmaları istenmiştir. Türkiye’de bir EPS şeması kullanılarak uygulanan çok
sınırlı sayıda projeyle, dikkate değer bir EHŞ piyasası olmadığı tespit edilmiştir. Projeleri hayata
geçiren EHŞ’lerin, ya projelerin başarısız olması nedeniyle ya da kullandıkları modelin rakipleri
tarafından öğrenilmesini önlemek için bilgi paylaşmak konusunda isteksiz oluşlarına bağlı olarak, az
sayıdaki projelere ilişkin bilgiler sınırlıdır. Kamu sektöründe, şimdiye kadar EPS şemasının
kullanıldığı bir proje rapor edilmemiştir.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 7
Görev 2, Aralık 2015’te Econoler’in aşağıdaki üç özel sektör vaka çalışması için yeterli bilgi
toplamasıyla tamamlanmıştır:
› Ankara’da hastane: Proje, soğutma sistemleri için ESCON tarafından geliştirilmiştir;
› Lüleburgaz’da Süt Tesisi: Proje, ısıtma sistemleri için ESCON tarafından geliştirilmiştir;
› İstanbul’da Carousel AVM: Proje Johnson Controls tarafından geliştirilmiştir.
Ayrıntılı vaka çalışmaları 20 Nisan 2016 tarihinde sunulan Enerji Hizmet Şirketleri Piyasa
Değerlendirme Raporu ve Vaka Çalışmaları Raporunun nihai versiyonunda yer almaktadır ve EK 1’e
dahil edilmiştir.
2.3 Görev 3: Yönergelerin, Örnek Belgelerin ve Sözleşmelerin Geliştirilmesi
Proje sözleşmesinde belirtilen aşağıdaki Görev 3 çıktılarını içeren tüm belgeler 14 Eylül 2016
tarihinde ETKB’ye sunulmuştur:
› Doğrulanmış enerji tasarrufu, kiralama (leasing) ve diğer basit modellere dayanarak,
basitleştirilmiş standart EHŞ sözleşmelerinin geliştirilmesi;
› Revizyonda kullanılacak belirli bir dilin belirlenmesiyle birlikte, mevzuattaki önemli
değişikliklerin belirlenmesi (örneğin, kamu alımları, vergilendirme, vb.);
› EHŞ seçmek ve bunlarla çalışmak için sanayici müşteri kitlesine yönelik rehber.
2.3.1 Alt Görev 3.1: Uyarlanmış Sözleşmelerin Geliştirilmesi
Aşağıdaki üç sözleşme modeli geliştirilmiş ve ETKB’ye Basitleştirilmiş Standart EHŞ Kontratları isimli
dokümanda iletilmiştir:
› Garantili tasarruflar EPS;
› Doğrulanmış tasarruflar EPS;
› Kiralama sözleşmesi
Böylece, Econoler EPS modelinin mevcut olmadığı Türkiye’de geliştirilmiş sözleşmeler üzerinde
kapsamlı bir araştırmada bulunmuştur. İki EPS taslağı, garantili tasarruflar ve doğrulanmış tasarruflar
sözleşmeleri için EPS’nin en iyi uygulamaları baz alınarak geliştirilmiştir. Özel bir EPS olmaması
nedeniyle kiralama sözleşmesi için, performans tabanlı bir sözleşmenin öğelerinin kullanımı ile bir
Türk modeli uyarlanmıştır.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 8
2.3.2 Alt Görev 3.2: Yapılacak Önemli Mevzuat Değişikliklerinin Belirlenmesi
Özel sektörde EPS’lerin kullanımını veya EHŞ faaliyetlerini engelleyebilecek görünür bir mevzuat
sorunu bulunmamıştır. Türkiye’deki aşağıdaki kanunlar EPS’nin kullanımı ile ilgili olarak belirlenmiş
ve incelenmiştir:
› 5627 no.lu Kanun, Enerji Verimliliği Kanunu, 18 Nisan 2007’de kabul edilmiştir;
› Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri ile Enerji Verimliliği Kanununda
değişiklik yapılmasına dair Taslak Kanun (30 Haziran 2014).1
› Türkiye’deki mevcut mevzuatın incelenmesi, Türkiye’de EPS kullanımının kolaylaştırılması için
aşağıdaki değişikliklerin gerekli olduğunu ortaya koymuştur:
Özel Sektör
› EVD’ler hakkında oluşan karışıklığın ortadan kaldırılması ve EPS’nin geçerli bir EV proje
uygulama mekanizması olarak tanınmasının arttırılması için yetkilendirme yapısının
geliştirilmesi;
› EPS kullanan projelerin uygulanması ile ilgili uyuşmazlıklarda kullanılacak uyarlanmış bir
tahkim yapısının geliştirilmesi.
Kamu Sektörü
› EPS’ye dair masrafların devam eden enerji maliyetleri olarak dikkate alınması ve kamu sektörü
kuruluşlarının enerji bütçesinde sayılmasına yönelik olarak mevzuat üzerinde gerekli
değişikliklerin hazırlanması,
› (i) Enerji verimliliği hedeflerine ulaşılmasını talep etmek ve/veya (ii) kamu sektörü
kuruluşlarının tasarrufların bir kısmını elde tutmasını sağlaması için ilgili mevzuatlara gerekli
düzenlemelerin yapılması;
› EPS kavramının kullanımına izin verecek satın alma yönteminin devreye sokulması için
mevcut Kamu Özel Sektör Ortaklığı (KÖSO) ile ilgili mevzuatın kullanılma olasılığının
değerlendirilmesi. Eğer başarılı olmaz ise:
- Tümüyle tanımlanmış mal veya hizmetleri içermeyen teklif talebi olasılığı da dâhil olmak
üzere EPS kavramının kullanımına izin veren farklı bir satın alma yaklaşımına izin verecek
şekilde KÖSO mevzuatında gerekli değişiklikler yapılmalı;
- EPS tekliflerinin ilanına yönelik teklif talebine ilişkin toplanan tekliflerin değerlendirilmesi için
farklı bir yaklaşıma izin veren yeni mevzuat geliştirilmeli;
› Teklif edilen kanun değişikliğinin, projelerde EPS’nin kullanılmasına izin verilmesi için gerekli
enerji verimliliği kazanımı %25 yerine %10 olacak; ancak 100,000 Türk Lirası değerinde bir
tasarruf alt sınırı eklenecek şekilde düzenlenmesi;
1Mevzuatın gözden geçirilmesi sırasında Kanun TBMM’de beklemektedir ve henüz onaylanmamıştır.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 9
› Referans değerlerin (baseline) nasıl geliştirileceğine dair açıklamaların kaldırılması ve bunun
kabul edilmiş bir Ö&D protokolüne (potansiyel olarak Uluslararası Performans Ölçüm ve
Doğrulama Protokolü [UPÖDP] 2016) atıfta bulunacak şekilde değiştirilmesine yönelik olarak
teklif edilen yasa değişikliği üzerinde gerekli düzenlemelerin yapılması.
Bankacılık Düzenlemeleri
› EV tasarruflarının kredilerin tedariki ve risk kategorizasyonu amaçları için maddi varlıklara
eşdeğer bir varlık sınıfı olarak tanımlanması.
› Türk bankalarının bilgi sistemlerini yöneten düzenlemelere EV’nin entegre edilmesine izin
verilerek, hem bankacılık bilgi sistemleri hem de işlemlerine yönelik düzenlemelerin revize
edilmesi.
Detaylı mevzuat incelemesi ve hem özel hem de kamu sektörleri için elde edilen bulgular, EPS’nin
kullanımını kolaylaştırmak için incelenmesi gereken konular hakkında önerileri içeren, Enerji
Verimliliği Mevzuat Gözden Geçirmesi raporunda verilmektedir. Ayrıca tahkim kavramı ile birlikte beş
ülkenin akreditasyon yöntemleri de sunulmaktadır. EPS nakit akışı borçlanmasını etkileyen
düzenleyici çerçeveyi iyileştirmeye yönelik bankacılık düzenlemeleri ve opsiyonları da incelenmiştir.
2.3.3 Alt Görev 3.3: EPS Kullanımına İlişkin Rehber Geliştirilmesi
Geliştirilen yönergeler, Türkiye’ye özel bağlamda EPS hakkında Kobi’lere rehberlik sağlamak için,
14 Eylül 2016 tarihinde sunulmuş olan KOBİ’ler için Enerji performans Sözleşmeleri Rehberi isimli
raporda verilmiştir. EPS satın alma mekanizmaları ve uygulama adımları, finansman mekanizmaları,
tasarrufların Ö&D’si, işletim ve bakım ve kapasite oluşturma detaylı olarak sunulmuştur. Rapor
aşağıdaki ana öğeleri içermektedir:
› EPS modelinin, EHŞ hizmetlerinin ve bir EHŞ ile iş yapmanın faydalarının tanıtılması;
› Dört sözleşme tipi (paylaşılan tasarruflar, doğrulanmış tasarruflar, garantili tasarruflar ve kira
sözleşmesi) ve EPS iş modelinin sunduğu avantajlar;
› EPS imzalanmadan önce tamamlanması gereken ana aşamaların detaylandırıldığı EPS
projesinin geliştirilmesi ve uygulanmasına dair uygulama adımları;
› EPS’lerin üç ana tipine dair ana özellikler;
› EPS geliştirme aşamasında hazırlanması gereken etkili bir ölçüm ve doğrulama (Ö&D)
planının ana özellikleri ve bileşenleri.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 10
3 BİLEŞEN II: TÜRKİYE’DEKİ KAMU BİNALARI İÇİN PİYASA DEĞERLENDİRMESİ
Bu görev, Türkiye’deki kamu binalarındaki EV potansiyelinin çalışılması içindir. Amaç, mevcut bina
stokunun (merkezi hükümet ve belediye binaları) belirlenmesi ve kategorize edilmesi ile sektörün
incelenmesi ve böylece binaların bir envanterinin oluşturulmasıdır. Bu envanter yalnızca binaların
miktarı, mülkiyeti, tipolojisi ve boyutları hakkında bilgileri değil aynı zamanda enerji karakteristiklerini
de (kullanılan yakıt, toplam enerji tüketimi, özgül enerji tüketimi ve yıllık masraflar) içermektedir.
Bileşen II’nin uygulanması aşağıdaki iki görevden oluşmaktadır:
› Veri toplama (Görev 4);
› Piyasa değerlendirme işlemi (Görev 5).
Buna ek olarak, veri toplama ve piyasa değerlendirme süreci sonrasında Econoler, (1) teorik;
(2) ekonomik olarak mümkün ve (3) EPS mümkün olmak üzere üç tip potansiyel oluşturarak bina
stoku EV potansiyelini tahmin etmiştir. Her tip için yapılan değerlendirme; yatırım gereksinimi, enerji
ve CO2 tasarruf seviyesi, birincil enerji tasarrufu ve önlenen doğal gaz ithalatı maliyetine yönelik
tahminleri içermektedir. Ana bulgular aşağıda sunulmuştur.
Kamu bina stokuna dair mevcut tüketim 25.109 GWh/yıl olarak tahmin edilmiştir. Teorik, ekonomik
ve EPS uygulanabilir potansiyel enerji tasarrufu ve maliyet tasarrufu olarak aşağıdaki Tablo 2’de
verildiği gibi hesaplanmıştır.
Tablo 2: Tahminlere Dayalı Toplam Potansiyel Tasarruflar
Piyasa Değerlendirmesi Enerji Tasarrufları
(%)
Yıllık Enerji Tasarrufları
(GWh)
Yıllık Tasarruflar
(MTRY)
Yıllık Tasarruflar
(MUSD)
Teorik Teknik Toplam Potansiyel Enerji Tasarrufları
Kamu binaları enerji tasarrufu potansiyel tahminlerinin doğruluk düzeyini artırmayı amaçlayan
öneriler, doğruluğu mümkün olan en yüksek düzeyde sağlamak için üç aşamayı içermektedir:
› Sınırlı bir bilgi yelpazesiyle bir kamu binaları veri tabanı oluşturulması. Bu veri tabanı, her bir
vilayetteki kamu binalarının tüm tiplerini ve tamamlanmış olan tüm enerji etütlerinin özetini
içermelidir;
› Varsayımların yerini almak üzere daha detaylı veri sağlandığında EV potansiyelini
değerlendirmek için kullanılan aşağıdaki bina parametrelerinin tekrar hesaplaması:
- Bina başına toplam tüketim;
- Ortalama toplam tüketim (kWh/m2);
- Nihai kullanıma göre global enerji tüketimi (%);
- Nihai kullanıma göre yakıt türü (%);
- Nihai kullanıma göre potansiyel enerji tasarrufları (%).
› Sayaç okuma, tedarikçi tahminleri ve ölçüm periyotlarına ilişkin gereklilikleri içeren, enerji
tüketimi verilerini toplamak için net bir yöntemle kamu binalarının enerji sertifikasyonunun
benimsenmesi. Bu yöntem, enerji sertifikasının gereksinimlerini yerine getirmek için şablonun
nasıl hazırlanacağı konusundaki rehber belgede yer almalıdır ve ilgili kuruma - muhtemelen
Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğüne-verilmelidir. Bu rehber belge, enerji sertifikasının
tamamlanması için adım adım rehberlik sağlamalı ve ortaya çıkabilecek soru ve yorumlara
cevap verebilmelidir.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 13
3.3 Görev 6: İlerlemeninRaporlanması ve Nihai Bilgi Verme Çalıştayı
3.3.1 Alt Görev 6.1: Proje İlerleme Raporları
Birinci İlerleme Raporunun nihai versiyonu Econoler tarafından 8 Ocak 2016 tarihinde sunulmuştur
ve başlangıç misyonundan, 2015 Kasım ayı ortasına kadar Econoler’in çalışmalarının ilerleme
durumunu göstermektedir. Bu ilerleme raporu iş tanımı ve kabul edilen yönteme uygun olarak, her
bir görev için yürütülen çalışmaları tanımlamaktadır. Karşılaşılan zorluklar ve bunların potansiyel
çözümleri de ele alınmıştır.
İkinci İlerleme Raporu, 3 Mart 2016 tarihinde ETKB’ye sunulmuştur ve bu rapor ilk üç aylık çalışma
ilerleme raporunu müteakiben yapılan işleri ve Bay Pierre Langlois’in 16 ve 17 Şubat 2016
tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirdiği misyonu içermektedir. Bu çalışma ilerleme raporu, Bileşen II
- Görev 4 ve 5 ile ilgili veri toplama ve kamu binaları piyasası değerlendirme metodolojisi ile beraber
Bileşen I-Görev 1, 2 ve 3’ün sonuçlarını özetlemektedir.
3.3.2 Alt Görev 6.2: Nihai Rapor Taslağının Hazırlanması
Bu rapor Nihai Raporu oluşturmaktadır ve Kasım 2016’da teslim edilmiştir. Rapor proje çıktılarını,
ana sonuçları ve her bir göreve ve Bileşen I ve II’nin parçası olarak tamamlanan alt görevlere ilişkin
bulguları özetlemektedir.
3.3.3 Alt Görev 6.3: Nihai Bigi Verme Çalıştayının Organizasyonu ve Gerçekleştirilmesi
Nihai bilgi verme çalıştayı 25 ve 26 Mayıs 2016 tarihlerinde Ankara’da yapılmıştır.
Nihai çalıştay üç oturumdan oluşmuştur:
› Özel sektörde EHŞ piyasası (tam gün);
› Enerji tasarruflarının Ölçümü ve Doğrulanması (yarım gün);
› Kamu binalarında enerji verimliliği (yarım gün).
Çalıştay, Bileşen I ve II’yle ilgili yöntemi, sonuçları ve tavsiyeleri sunmuştur.
Ayrıca,EYODER’le işbirliği içinde, UPÖDP’nin temel alındığı, Enerji tasarruflarının Ölçümü ve
Doğrulanması konusunda yarım günlük bir ek oturum yapılmıştır.
Her bir çalıştayı, sorular ve tartışmalar için bir bilgi alış verişi oturumu izlemiştir. Katılımcılar sunulan
bilgilere dair faydalı sorular sormuşlar ve yapılan önerilere ve varılan sonuçlara oldukça ilgi
göstermişlerdir. Herhangi bir olumsuz yorum yapılmamış ve çalıştay sonunda yorum ve önerilerde
herhangi bir değişikliğe gerek kalmamıştır. Raporların nihai versiyonlarında katılımcılardan alınan
tüm bilgiler dikkate alınmıştır.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 14
Özellikle bankalar ve EYODER üyesi olan EVD’lerden birçok paydaşın çalıştaya katılmadığını
belirtmek gerekmektedir. EVD’lerin katılamamasının nedeni; EPS projeleriyle ilişkili olmayan, daha
ziyade müteakip hafta tamamlanması ve dokümanları ETKB’ye ulaştırılması gereken etütler gibi
diğer görevlerine bağlı olarak iş yüklerinin fazla olmasıdır.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 15
EK I EHŞ PROJESI VAKA ÇALIŞMALARI
Ankara'daki Hastane
Genel proje
parametreleri
ESCON Ankara'daki özel bir hastanede bir enerji verimliliği projesi geliştirdi. Sözleşme 2014 yılı başında imzalandı ve 24 ay sürdü. EPS, tesisin elektrik tüketimini azaltmak için soğutma sistemi üzerine odaklandı. Soğutma odası, ana hastane tesisinden ayrı bir binada bulunmaktaydı. Yüklenici, müşterisine doğal gaz faturasını yılda en azından 131.860 USD değerinde düşüreceğini garanti etti.
Enerji Koruma
Önlemleri
ESCON, tüm işletimsel verileri almak ve sistemi tasarlamak için bir başlangıçta bir enerji etüdü gerçekleştirdi. ESCON iki hafta boyunca şu çeşitli parametreleri ölçtü: Soğutma suyu akışı, giriş ve çıkış sıcaklıkları ve enerji koruma önlemlerini belirlemek için elektrik tüketimi. Sözleşmenin imzalanmasından önce yapılan detaylı enerji etüdü sırasında şu ölçü aletleri kullanıldı: Ultrasonik debimetre, sıcaklık transmiterleri, basınç transmiterleri, termal görüntüleme ve elektrik analizörleri. Ayrıca, müşteriden soğutucunun son üç yıllık enerji tüketim verileri de alındı. 900 kW'lık eski ve verimsiz su soğutmalı vidalı soğutucu, aynı kapasitede yüksek verimli, su soğutmalı, santrifüjlü soğutucu ve Değişken Frekans Sürücü ile değiştirildi. Eski sistem 20 yıllıktı.
Performansa
Dayalı Mekanizma
EPS, iki yıllık bir süre için garantili tasarruflar modelindeydi. Sözleşme, sabit elektrik fiyatına (bu bilgi gizlidir) dayalı olarak yıllık 131.860 USD tasarrufu garanti etmekteydi. Eğer garantili tasarruflara ulaşılmazsa, yüklenici tarafından aşağıdaki formüle göre hesaplanan bir ceza ödenecektir: Ceza = {Sözleşme Bedeli} x [1 - ({elde edilen tasarruflar} / {garanti edilen tasarruflar})] Sözleşme bedeli, müşterinin ESCON'a tüm sözleşme süresince toplamda ödediği bedeldir. ESCON yeni takılan soğutucunun bakımından ve performans garantisinden sorumluydu. Müşteri ise günlük çalışma ve günlük kontrollerden sorumluydu.
Finansman
Kaynağı
Proje bir banka tarafından finanse edilmişti. Hastane bu bankanın müşterisi idi. Bankanın adı ve kredinin miktarı gizli tutulan sözleşme detaylarıdır.
Tedarik Süreci Adım 1: İlk ziyaret sırasında yüklenicinin proje mühendisi tarafından bir enerji gözden geçirme etüdü yapıldı. Gözden geçirme etüdünün amacı olası enerji verimliliği iyileştirme alanlarını saptamaktı. Daha sonraki ofis çalışmaları için son yıllarda kaydedilen enerji tüketim verileri toplandı. Adım 2: Niyet Mektubu, taslak proje detayları ile birlikte müşteriye sunuldu. Niyet mektubu müşteriye, yüklenicinin bir enerji performans sözleşmesi teklifi oluşturmak için detaylı bir etüt yapacağını ve bu hizmet satın alınmadığı sürece yüklenicinin bu çalışmanın bedelini müşteriye fatura etmeyeceğini açıklamaktaydı. Taslak proje ayrıntıları enerji tasarruf potansiyelini ve basit geri ödeme analizi ile birlikte bu projenin kaba maliyetinin ne olacağını da gösteriyordu.
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 16
Adım 3: Her iki taraf da (imza altında) anlaşmaya vardıktan sonra detaylı bir enerji etüdü gerçekleştirildi. Etüt, bu sefer projenin tipine (Isı geri kazanımı, Soğutucu değişimi, Pompa sisteminin tadilatı, Aydınlatmanın iyileştirilmesi vb.) ve müşterinin yaptığı işin doğasına (7/24 çalışan üretim tesisi, 7/12 çalışan alışveriş mağazası vb.) göre yapıldı. Adım 4: Enerji performans sözleşmesi ile birlikte ayrıntılı bir sistem tasarımı hazırlandı ve müşteriye sunuldu. Sözleşme detayları (paylaşılan ve garantilenmiş tasarruflar olarak) projeye ve müşteriye göre değiştirilebilir durumdaydı. Adım 5: Sözleşme müşteri tarafından onaylandığı taktirde projenin tedariki ve uygulanması yüklenici tarafından hazırlanacaktı. Adım 6: Başlangıç ve devreye almadan sonra, yüklenicinin proje mühendisleri ve müşteri tasarrufların sağlanıp sağlanmadığını kontrol etmek amacıyla tesise monte edilen çeşitli ölçüm cihazlarından veriler topladılar.
Ö&D Metodolojisi Müşteriye bir Ö&D planı sunuldu. Soğutucu (chiller) sistemi varyasyonu genellikle dikkate alınan hava değişikliklerine bağlıdır. Ö&D planı tanınmış herhangi bir protokole göre değildi. Tasarrufları değerlendirmek için ESCON, şu ölçme araçları sayesinde çeşitli parametreleri ölçtü: Online soğutulmuş su debimetresi, soğutulmuş su giriş / çıkış sıcaklığı transmiterleri ve elektrik sayacı. Veriler BYS (Bina Yönetim sistemi) tarafından kaydedildi. Tüm tasarruflar enerji birimi cinsinden ölçüldü ve sözleşmede kabul edildiği şekliyle sabit elektrik bedeli ile çarpıldı. Tüm ölçüm cihazları, yasal gereksinimlerine göre kalibre edildi.
Elde edilen
tasarruflar
Yıllık tasarruflar, beklenen tasarruftan daha yüksek olacak şekilde 149.321 USD olarak değerlendirildi. Bu pompalar ve buharlaşma sistemi dahil olmak üzere ayrı soğutma odalarında %61'lik bir enerji tasarrufuna tekabül etmektedir.
Lüleburgaz'daki Süt Ürünleri İşletmesi
Genel proje
parametreleri
ESCON, tereyağı ile birlikte beyaz peynir/ kaşar peyniri /krem peynir ve parmesan peyniri çeşitleri üreten bir süt fabrikasında bir enerji verimliliği projesi geliştirdi. Projenin müşterisi Türkiye'nin en büyük peynir üreticilerinden biriydi. Sözleşme 2012 yılı sonunda imzalandı ve 18 ay sürdü. EPS, tesisin doğal gaz tüketimini düşürmek amacıyla ısıtma sistemine odaklanmıştı. Yüklenici, müşterisine doğal gaz faturasını yıllık en az 110.000 USD düşüreceği garantisini verdi.
Enerji Koruma
Önlemleri
ESCON, tüm işletimsel verileri almak ve sistemi tasarlamak için bir başlangıç enerji etüdü gerçekleştirdi. Yüklenici aşağıdaki noktaları güçlendirmeden önce, aşağıdaki tedbirleri tanımlamak için üç ay boyunca ölçümler yaptı:
› Egzoz akışı, 3 buhar kazanının sıcaklığı. Sonuçlar şöyleydi: 2,240 Nm3/s, 2,190 Nm3/s ve 1,120 Nm3/s (ortalama değerler) ile 192°C, 204°C ve 283°C (ortalama değerler);
› Egzoz akışı, gaz motoru sıcaklığı. Sonuçlar şöyleydi: 5,810 Nm3/s (ortalama değerler) ve 216 °C (ortalama değerler);
› 3 buhar kazanı için besleme suyu ve kazan içi iletkenlik seviyesi; her bir kazan için blöf akışı 1,458 kg/s, 1,256 kg/s ve 530 kg/s (ortalama değerler)
Bu ön etüt sonuçlarına dayanarak ESCON, proje süresince uygulanan termal sistemlere odaklanan üç enerji tasarrufu önlemi tasarlamıştır:
› 3 Buhar kazanının egzoz gazından çıkan atık ısının geri kazanımı
Nihai Rapor EHŞ'ler için Enerji Performans Sözleşmesi Kılavuzu Hazırlanması ve Vaka
Çalışması Geliştirilmesi Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
KOBİ Enerji Verimliliği Projesi
Proje No. 6008 17
› Gaz motoru egzoz gazından çıkan atık ısının geri kazanımı
› 3 buhar kazanı için Otomatik Blöf Kontrol Sistemi
Performansa
Dayalı Mekanizma
EPS modeli, paylaşılan ve garantilenmiş tasarruflar modellerinin bir karışımıdır. Escon, yıllık 110 bin USD tasarruf garantisi vermiştir. Bu sınıra ulaşılmaması halinde performans eksiği yüklenici ve müşteri arasında, %75'i ESCON ve %25'i süt ürünleri üreticisinin payı olacak şekilde paylaşılacaktır. Yani, herhangi bir düşük performans doğrudan yükleniciye yansıtılacaktır. Yıllık tasarruf 110 bin USD'nin üstünde olursa, ESCON 110 bin USD'nin üzerindeki ödemeyi alacak ve geri kalan ise müşteriye kalacaktır.
Finansman
Kaynağı
ESCON projeyi kendi kaynakları ile finanse etti. Bu projeye banka ya da herhangi bir finansal kurum dahil edilmedi.
Finansman
Kaynağı
Adım 1: İlk ziyaret sırasında, yüklenicinin proje mühendisi bir enerji gözden geçirme etüdü yapıldı. Gözden geçirme etüdünün yapılma amacı olası enerji verimliliği alanlarını saptamaktı. Daha sonraki ofis çalışmaları için son yıllarda kaydedilen enerji tüketim verileri toplandı. Adım 2: Niyet Mektubu, taslak proje detayları ile birlikte müşteriye teslim edildi. Niyet mektubu müşteriye, yüklenicinin bir enerji performans sözleşmesi teklifi oluşturması için detaylı bir etüt yapacağını ve yükleniciden bu hizmet satın alınmadığı sürece bu çalışmanın bedelinin müşteriye fatura edilmeyeceğini açıklamaktaydı. Taslak proje ayrıntıları enerji tasarruf potansiyelini ve basit geri ödeme analizi ile birlikte bu projenin kaba maliyetinin ne olacağını gösteriyordu. Adım 3: Her iki taraf da (imza altında) anlaşmaya vardıktan sonra detaylı bir enerji etüdü gerçekleştirildi. Bu sefer etüt, projenin tipine (Isı geri kazanımı, Soğutucu değişimi, Pompa sisteminin yenilenmesi, Aydınlatmanın iyileştirilmesi vb.) ve müşterinin yaptığı işin doğasına (7/24 çalışan üretim tesisi, 7/12 çalışan alışveriş mağazası vb.) göre yapıldı. Adım 4: Enerji performans sözleşmesi ile birlikte ayrıntılı bir sistem tasarımı hazırlandı ve müşteriye sunuldu. Sözleşme detayları (garantilenmiş ve paylaşılan tasarruflar olarak) projeye ve müşteriye göre değiştirilebilir durumdaydı. Adım 5: Sözleşme müşteri tarafından onaylandığı taktirde projenin tedariki ve uygulanması yüklenici tarafından hazırlanacaktı. Adım 6: Çalıştırma ve devreye almadan sonra, yüklenicinin proje mühendisleri ve müşteri, tasarrufların sağlanıp sağlanmadığını kontrol etmek amacıyla tesise monte edilen çeşitli ölçüm cihazlarından veriler topladılar.
Ö&D Metodolojisi Ö&D planı müşteriye sunuldu. Müşteri, üretim seviyeleri (günlük alınan sütün ve günlük üretilen peynirin tonajı) başlangıçtaki etütte öngörülenden düşük olduğu taktirde riskleri karşılamayı kabul ettiğinden, bu Ö&D üretim dalgalanmalarını dikkate aldı. Ö&D planı tanınmış herhangi bir protokole göre yapılmadı. Tasarrufları değerlendirmek için ESCON, şu ölçüm aletlerinin yardımıyla çeşitli parametreleri ölçtü: online sıcaklık transmiteri, TDS (Toplam çözülmüş katı miktarı) transmiteri ve debimetreler. Veriler bir otomasyon sistemi ile kayıt edildi. Tüm ölçüm cihazları, yasal gereksinimlere göre kalibre edildi.
Sonuçlar Yıllık tasarruflar, beklenen tasarruflardan daha yüksek olacak şekilde 136.750 USD olarak değerlendirildi.
160 rue Saint-Paul, Suite 200, Quebec City, QC G1K 3W1Canada |Tel.: +1 418 692-2592 Fax: +1 418 692-4899 www.econoler.com