NGA: RAMIZ GJINI - FAQE 5 Prof. dr. HAJRI SHEHU - FAQE 14 ...rrugaearberit.com/arkiva/2008/tetor2008.pdf · mendoj i bindur se me të vërtetat e bëmave historike është shtëpi

cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. 10 (30). TETOR 2008. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DENARË. 1.5 EURO

HISTORI

Masakrat serbetë vitit 1913

NGA: MOISI MURRA - FAQE 13

PORTRET

Ali Bana, njëdosje e bardhëqë duhet hapurNGA: NAIM PLAKU - FAQE 7

AKTUALITET

Nga: REXHEP TORTE - Faqe 3

Rruga e Arbëritkërkon njëbashkëpuminmë të mirë mesQeverisë sëShqipërisë dheQeverisë sëMaqedonisë

Nga BUJAR KAROSHI

"Vlen 111" ishte mesazhi im i celularit në fund-javën e shkuar, pas shumë kohësh që s'kishashkruar mesazhe për emisionet televizive. Dhekëtë mesazh, si rrallëherë, e shkruam me nxitime me ngut familjarisht për fëmijët e Cirkut tëPeshkopisë, që nën drejtimin e Agron Strazimir-it na bënë të ndjehemi krenarë.

Ata vlejnë me të vërtetë. Ata vlejnë shumë,më shumë se mosha! Ata vlejnë më shumë segjithë zyrtarët e shtetit në Dibër, më shumë segjithë intelektualët dibranë të marrë së bashku.Ata vlejnë, jo vetëm se na bëjnë të ndjehemi kre-narë, por se na tregojnë se mes nesh ka akomanjerëz që ruajnë vlera njerëzore, ruajnëpërkushtimin dhe vullnetin për t'i bërë gjëratme dashuri dhe zemër!

Vikena Kamenica, në natën e parë të spektak-lit "Ti vlen", pasi pa talentin dhe mrekullinë ekatër fëmijëve të talentuar dibranë, nga 25 qëka aktualisht trupa e cirkut, i vlerësoi ata dhekujtoi se Peshkopia ka dhe një "teatër". Gjith-monë kishim dëgjuar që sukseset e të rriturve uhapin rrugën të rinjve, por të shohësh të vegjlitdhe të kujtosh për të rriturit është e rrallë nëkëtë botë. Dhe fëmijët e cirkut, me talentin dhepërkushtimin e tyre, na kujtuan se Peshkopia ka(kishte) edhe një teatër. Po, Peshkopa ka njëteatër, por jo vetëm atë. Peshkopia ka një Pallattë madh Kulture që ia ka zili çdo qytet në Sh-qipëri. Por mbi të gjitha, Dibra mban në gjirin esaj talente të fshehura, që kanë nevojë për pakkurajo dhe mbështetje.

Fëmijët e cirkut nuk na kënaqën vetëm metalentin e tyre, por ato treguan se "sponsoriz-imet" nuk janë parësore për një sukses. Parë-sore është vullneti, pasioni dhe dëshira, që këtafëmijë na e treguan më së miri. Por nuk duhet tëmungojë dhe mbështetja financiare, e cila nukduhet të jetë sporadike, as nga qeverisja ven-dore apo vetë prindërit. Mbështetja duhet tëjetë mbarëdibrane, kudo që janë, me të gjithamënyrat, me mbështetje morale e financiare, qënesër të mos themi sërish se i kishim mes nesh,por të krenohemi se i kishim, i mbështetëm dhei kemi. Sukseset e tyre do na bënin të ndjeheshimkrenar më shumë, duke qenë të ndërgjegjshëmse lamë kështu në kulturën dibrane një dëshmitë kurajës dhe iniciativës progresiste.

Ata e treguan çfarë mund të bëjnë, ne duhettë tregojmë si mund t'i ndihmojmë.

Ata bënë të tyren, në duhet të bëjmë tonën.Dhe e jona është mbështetja e gjithanshme, qënga pushteti vendor e deri te institucionet kul-turore qendrore, private apo jo, në mënyrë qëta kthejmë trupën e fëmijëve të cirkut të Peshko-pisë në Trupën Kombëtare të Cirkut Shqiptar.

Secili prej nesh mund ta dëshmojë këtë: Shk-ruaj “VLEN 111” dhe dërgojë në 15192.

EDITORIAL

Ata vlejnë! Teatri ul perdet,Oda hap dyert

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup.com.ale-mail: [email protected]

koha kalon, cilësia mbetetP R O J E K T I M - Z B A T I M

Përfundoi Festivali i shtatë“Teatri Shqiptar në Maqe-doni-Dibra 2008”. Çmimin“Sulejman Pitarka”, e fitoiTeatri i Gjakovës, regjisorjamë e mirë u shpall u shpallDriada Dervishi e Durrësit,ndërsa aktori dhe aktorjamë e mirë u vlerësuanMuharrem Hoxha dheAdriana Matoshi.Në Odën Dibrane 15shoqëri kulturore ngaKosova, Maqedonia,Shqipëria dhe Rumaniakonfirmojnë pjesmarrjenSPECIALE NË FAQET 8,9,10,11,12

FEJTON

Xha Hasanidhe kapsllëkui gazetarëveNGA: RAMIZ GJINI - FAQE 5

GJUHËSI

Për pastërtinëe gjuhëssë mediasNGA: Prof. dr. HAJRI SHEHU - FAQE 14

IDE - DEBAT: Shkruan SHEHAT MARKU, Dibër e Madhe

UNIVERSITETI I DIBRËSdo të rrezatojë të mira gjithëkombëtare

Mos u kënaqni se e lançuat idenë dhe mbaruam punë. Jo zotërinj! Duhet ta realizojmëpatjetër; kjo ide mbulon një territor të madh prej Mati deri në Tetovë, Struge deri nëElbasan; nuk është pasuri vendore, por kombëtare.

Pohoj me bindje të thellë individuale dhe me mendimin e intelektualëve dibranë seDibra është në vendin e duhur, është në truallin e vet, do të rrezatojë me këtë univer-sitet për të mira gjithëkombëtare, si i ka pasur hije gjithmonë.

Apeloj ndër politikanë, institute shtetërore qeverisëse, shoqëri qytetare t’i dalim zotkësaj ideje sa më parë, sepse ajo prodhon zhvillim për mirëqenie të gjërë kulturore,ekonomike dhe intelektuale. Faqe 2

2 - Tetor 200830nr.

DREJTOR:Rakip Suli

Këshilli Botues:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Redaksia:Në Dibër:Rexhep TorteNë Athinë:Abdurrahim AshikuNë Itali:Selman MziuNë New York:Beqir SinaNë Tiranë:Prof. Dr. Bashkim Lleshi,Naim Plaku

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. (04) 2233 283E-mail: [email protected]

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

debatPosta e

Redaksia e gazetës falënderonlexuesit dhe bashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dhe shkrimet e sjellapër botim.

Redaksia u kujton bashkëpunë-torëve të saj, zotërinjve Agron Tufa,Ramiz Gjini, Selman Mziu, XhelalRoçi, Kujtim Boriçi, Beqir Sina,Moisi Murra etj., se shkrimet e tyre,për arsye vendi nuk janë botuar nëkëtë numër.Ato do të botohen në numrat eardhshëm të gazetës “Rruga eArbërit”.

Gjithashtu, ju kujtojmëbashkëpunëtorëve se shkrimetderi në dy faqe daktilografikekanë përparësi botimi.

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

“Në vazhdimësi të konstatimeve të lartpërmendura them me të drejtë historike seurtësia dibrane me urtakët e saj nuk është rastësi, është me peshë mbarëkombëtareqë me Skënderbeun, i cili rrezatoi me urtësi të pashembullt për atë epokë historike”

Nga SHEHAT MARKU

Marr të drejtën të rreshtohem përbri idesë të z. Uka nga këto

këndvështrime:Së pari, ka prodhuar ide madhore

duke konsultuar shokë dhe miq tëcilët i quan bashkëmendimtarë. Ësh-të ide e pjekur.

Së dyti jep një shpjegim bindëspër të vërtetetën e urtësisë dibrane.

Së fundmi mendoj unë se kjo idenuk është e rastësishme, del nga njëtrashëgimi shekullore e këtij këndi ietnisë kombëtare, vlerë që meritonstudime universitare, e cila do të flasëshumë për civilizimin shekullor tëkombit tonë në Ballkan, si interesshumë dimenzional për kombin nëtërësi.

Ideja jotë z. Uka është objektive,me të drejtë historike në vazhdimë-si. Në këtë kuptim ka themele përnje ngrehinë madhështore që do tëprodhojë shkencësisht shumë të mirae mirësi kombëtare. Do të vlejë sëpari për politikën kombëtare dhe përpolitikanët tonë në çdo kohë dhehapësirë.

Jam i sigurtë se një politikë ko-mbëtare e ushtruar prej politikanëvepa vizion që nuk kanë strategji tëmbështetur në historinë e trashëguar,për të ardhmen, të cilës nuk i refero-hen, nuk mund të bartin zgjidhje përtë tashmen dhe vazhdimësinë pro-gresive të etnisë tonë kombëtare.Kështu p.sh. për të pabërat që du-heshin bërë nga politikanët tanë gjatëhistorisë janë të pakuptimta dhe nëkundërshtim të prerë me trashëgim-inë tonë historike. mbasi kulturapolitike është prodhim i kulturës his-torike masive të urtësisë kombëtare,të cilët me cilësi vizionarësh dhe meide kombëtare të pavdekshme sigur-isht do të realizoje nevojat e kombit,i ngjitet lartë civilizimit dhe urtësisëkombëtare, është pra prodhim i kon-sensusit historik me vazhdimësi përçdo kohë dhe për çdo hapësirë.

Në vazhdimësi të konstatimeve tëlartpërmendura them me të drejtëhistorike se urtësia dibrane me urtakëte saj nuk është rastësi, është me peshëmbarëkombëtare që me Skënderbeun,i cili rrezatoi me urtësi të pashem-bullt për atë epokë historike. Me bash-kimin e princave të principatave sh-qiptare në Lezhë për organizim usht-arak për mbrojtje nga okupimi i tër-buar osman është vlerë e mençurisësë pashembullt në Evropën e asajkohe. Me sukses organizoi vetëm-brojtje për 20 vjet me rradhë.

Evropa e krishterë e atëhershmekurrë nuk pati fuqi të bashkohet përvetëmbrojtje nga okupimi osman, ecila pësoi nga ky tërbim i okupuesitokupim gati gjysmën e territorit të saj.

Më tej, pas okupimit pesëshek-ullor në kryengritjen e famshmegjithëshqiptare, në qeverinë e parëtë Lidhjes së Prizrenit ju besua koor-dinimi i kësaj qeverie një dibrani.Në vazhdimësi në kuvendin gjithësh-qiptar të Vlorë, kryetar u vu dibrani.

UNIVERSITETI I DIBRËSdo të rrezatojë të mira gjithëkombëtare“Rreshtohem përbri idesë së Hysen Ukës e bashkëmendimtarëve të tij, për Universitetin e Mendimit Shqiptar”

Nga ky rreshtim i bërë historisë ko-mbëtare shkurt dhe me fakte të pam-poshtur del se konsensusi politiko-partiak ndër nahitë shqiptare të bash-kuar për liri kombëtare ndër këtoepoka i është besuar dibranit ta real-izojë në ato rrethana. Kjo ngrenpeshë me madhështi të vecantë pro-dhimi mendor shqiptar, prandaj kon-statoj se Universiteti i Dibrës, Shtë-pia e Mendimit Shqiptar, është meinteres dhe i qëlluar përbrenda mbaseflet vetë. Konsenzusi i harmonizuari brendshëm shqiptar ndër këto epo-ka ka qenë dhe mbetet vlerë e njëpopulli të civiziluar me vlera jovetëm Ballkanike, por edhe më gjërë,që prodhojnë të drejta reale gjith-monë të freskëta.

Jam dakort tërësisht me ju dheidenë që keni publikuar botërisht, zUka duke thënë se është koha e fun-dit që kjo ide të promovohet, të re-alizojmë projekt real dhe të realizue-shëm me çdo kusht. Është pra mevlera madhore patriotike për të gjithëshqiptarët. Me të vetmin qëllimpozitiv se trashëgimia e urtësisë di-brane ka pasur dhe do të ketë të drejtëqytetare gjithëshqiptare. Kurorëzohejme shumë dashuri e bukura ko-mbëtare me urtësinë e saj prej kujt-do që ka rrjedhë dhe rrjedh pa pranga trojet tona etnike.

Progresin e vyrtyteve të dala dhetë afirmuara kombëtare kanë ushtru-ar përgjithmonë vlerat tona pa kurr-farë ngarkesash hipoteke krahinore e

fetare të trojeve etnike. Me shumërespekt dhe dashuri ka nderuar njeri-un shqiptar me vlera kombëtare. Nëkëtë trashëgimi urtësia dibrane kaditur ta quajë shqiptare çdo vlerë meinteres të çdo shqiptari ndër këndete natyrshme etnike të saj. Ka ditur tërevolucionarizojë me civilizim tëkohëve në periudha historike, kafunksionuar me vlera tërësisht iden-tike shqiptare.

Duke pasur parasysh këto pakvlerësime të numëruara më lartë,mendoj i bindur se me të vërtetat ebëmave historike është shtëpi e men-dimit gjithëshqiptar. Sigurisht senëpërmjet këtij universiteti do tëdalin shumë e më shumë burimeshkencore të sigurta dhe të dëshiru-ara se Shtëpia e Mendimit Shqiptarnë Dibër do të pasurojë të tashmendhe të ardhmen me fakte për të miratcivilizuese kombëtare që do të ush-trojnë të drejtë qytetare për kombinnë tërësi. Tërësisë etnike i është bërëe padrejtë historike nga të fuqishmitndër epoka të ndryshme. Ajo vetë ika vënë në shënjestër këto të padrej-ta si vepra të dënueshme të të fu-qishmëve, e cila pret për gati njëshekull të të drejtës së civilizimitbotëror, i cili pjesërisht tregoi larg-pamësinë e dëshirueshme që këto tëpadrejta historike kërkojnë pa vonesëpërmirësimin e tyre. Kultura civili-zuese masive në këto transformimebashkëkohore në botë me ngulm tra-jton mënyrën e keqe të politikëbërjes

nga e kaluara e politikëbërjes kon-spirative e interesave të blloqeve tëndryshme. Tani vazhdimisht kërkondekonspiracion të këtyre politikave,të harmonizohet me transparencë përinteresa globale të sistemit të ri nërindërtim si vlerë e pranuar, e cilasiguron shpresa për paqe konstantepër botën në tërësi; e mirë e vetmepër njeriun e lirë të të sotmes dhe tësë ardhmes. Duke mos lënë mole-kula të kryposura jo më larg se sapara një shekulli të sundimeveideologjike duke përcarë kombet, tëcilat shpërthejnë papritmas me ten-sione të padëshiruara dhe në kundër-shtim me paqen që është jo vetëmshoqërore por me rëndësi bazike seajo i takon njeriut të lirë, tregut tëlirë dhe civilizimit botëror për paqeqë e do dhe e dëshiron domosdosh-mërisht popujt e saj.

Në këtë kuptim politika e politi-kanëve që ju referohen të drejtavebazike nga e kaluara mund të ndër-tojnë ardhmëri për njeriun kombëtar,vetëm atëherë kur kjo e drejtë i katakuar dhe i takon, realizimet e sajanë tërë etnikumin e tij nuk mund tëmjergullohet me politikë të pa afat,hiç me pak me politikanë mafioz dhetë korruptuar, të cilët nuk i takojnënjeriut të lirë dhe assesi atij ko-mbëtar. Këtë e tregoi më së miri nëkëtë shekull lufta e fashizmit serb nëballkan, e cila ngriti kombet e lira tëcivilizuar në armiqësi të drejtpër-drejtë nga kjo e keqe njëherë e për-funduar, që mund të sillte vetëm gjakdhe gjakderdhje të pafundme. Mbasepopullit shqiptar i takonte liria nëterritoret e tija, nga politika edjallëzive bllokiste e cunguar dikuraty ngeli e paluhatur me kulturë dheterritor të pandryshuar.

Kjo e vërtetë e kombit tim fillonprej me okupimin e perandorive ro-make, bizante, sllavo-serbe, turke tëcilat nuk kanë pasur mundësi që vler-at tona kombëtare ti zëvendësoninme të vetat. Pra e vërteta jonë kurrënuk mund të plaket. Për liri ky kombvërtetoi botërisht se i jep shpirtin sime lindë për së dyti. Me këto do tukallim datën pretendimeve okupueseedhe në kohën e sotme që nuk mundtë kenë jetëgjatësi.

Pohoj me bindje të thellë indi-viduale dhe me mendimin e intele-ktualëve dibranë se Dibra është nëvendin e duhur, është në truallin evet, do të rrezatojë me këtë univer-sitet për të mira gjithëkombëtare, sii ka pasur hije gjithmonë.

Mos u kënaqni se e lançuat idenëdhe mbaruam punë. Jo zotërinj!Duhet ta realizojmë patjetër; kjo idembulon një territor të madh prejMati deri në Tetovë, Struge deri nëElbasan; nuk është pasuri vendore,por kombëtare.

Apeloj ndër politikanë, instituteshtetërore qeverisëse, shoqëri qyteta-re t’i dalim zot kësaj ideje sa mëparë, sepse ajo prodhon zhvillim përmirëqenie të gjërë kulturore,ekonomike dhe intelektuale.

Nga ky rreshtim i bërë historisë kombëtare shkurt dheme fakte të pamposhtur del se konsensusi politiko-partiak ndër nahitë shqiptare të bashkuar për lirikombëtare ndër këto epoka i është besuar dibranit tarealizojë në ato rrethana. Kjo ngren peshë memadhështi të vecantë prodhimi mendor shqiptar,prandaj konstatoj se Universiteti i Dibrës, Shtëpia eMendimit Shqiptar, është me interes dhe i qëlluar

Në këtë trashëgimi urtësia dibrane ka ditur ta quajëshqiptare çdo vlerë me interes të çdo shqiptari ndërkëndet e natyrshme etnike të saj. Ka ditur të revolucio-narizojë me civilizim të kohëve në periudha historike,ka funksionuar me vlera tërësisht identike shqiptare.Nëpërmjet këtij universiteti do të dalin shumë e mëshumë burime shkencore të sigurta dhe të dëshiruarase Shtëpia e Mendimit Shqiptar në Dibër do të pa-surojë të tashmen dhe të ardhmen me fakte për tëmirat civilizuese kombëtare që do të ushtrojnë tëdrejtë qytetare për kombin në tërësi

Pohoj me bindje të thellë individuale dhe me mendi-min e intelektualëve dibranë se Dibra është në vendine duhur, është në truallin e vet, do të rrezatojë mekëtë universitet për të mira gjithëkombëtare, si i kapasur hije gjithmonë.

3 - Tetor 200830nr.

aktualitetRruga e Arbrit kërkon një investim më të madh dhe një bashkëpumin

mes Qeverisë së Shqipërisë dhe Qeverisë së Maqedonisë për t’i bash-kërenditur aktivitetet dhe ndoshta edhe për të patur një financim të përbashkët.

Vazhdimisht mjaft studiuesmatjanë kanë hedhur idenë se

heroi ynë kombëtar është meorigjinë nga Mati duke kundërsh-tuar kështu dhe vetë profesorin enderuar Kristo Frashëri. Për këtëkanë bërë dhe replika në mediatë ndryshme me mjaft figura tënjohura që janë marrë gjatë mefigurën e Skëndërbeut. Në qendërtë qytetit të Burrelit një bust iheroit tonë kombëtar Skëndërbeuka vite që është vendosur.Fakt ësh-të se pikërisht edhe në vitin e re-belimit të madh në 1997 ku ushkatrrua çdo gjë në qytetin eBurrelit, busti i Skëndërbeut nuku cënua fare. Krejt ndryshe po nandodh tani në vitin 2008 ku menjë vendim të këshillit bashkiakështë vendosur që të hiqetSkëndërbeu e të vendoset AhmetZogu.Çfarë paradoksi!? Edhe kurAhmet Zogu u bë mbret, preten-donte se kishte etnogjenezën ngafamilja mbretërore e Skëndërbeut,pasi ai e dinte mirë se nuk kishtendonjë gen tjetër me origjinëfamilje mbretërore.Lidhur me këtëvendim absurd u shpreh në me-dia dhe kryetari i bashkisë zotiSkëder Lleshi, thua se ky kishtepushtet të bënte gjithçka:

-Do ta heqim bustin e Skëndër-beut pasi ai është i vogël për njëshesh me përmasa të mëdha siçështë sheshi kryesor i Burrelit dhedo ta vendosim diku në një vendtjetër. Skëndërbeu këtu është pakalë dhe bustin e tij e zënë dhepemët që janë rreth e qark dhe aimezi duket nga larg.Për të bërënjë bust tjetër të Skëndërbeut mekalë kushton dhe ne nuk kemimundësi financiare për këto.Janëmbledhur fonde për të ngritur njëpërmendore të madhe të AhmetZogut në këtë shesh.Për këtë kemimarrë dhe mendimin e histori-anëve. Presim të prononcohen vetëqytetarët për zhvendosjen e bustittë Skëndërbeut megjithëse këshil-li bashkiak ka vendosur.Në me-dia pamë se vetë qytetarët mat-janë u prononcuan të cilët e qua-jtën këtë vendim një tradhëti ko-mbëtare.

Atëherë me të drejtë shtrohetpyetja: Çfarë do më shumë këshil-li bashkiak i Burrelit?

Matjanëtnuk e duanSkënderbeun

Më datën 14 tetor minatorët eBulqizës u ngritën në një pro-

testë në qendër të qytetit. Bashkë meminatorët u bashkuan dhe qytetarë tëtjerë të qytetit të Bulqizës.Në mbësh-tetje të tyre kishte ardhur dhe zoti KolëNikolli kryetar i Konfederatës sëSindikatave të Shqipërisë.Në pankar-tat e shkruara minatorët kërkonin ngaqeveria uljen e moshës së pensionitsi dhe statusin e minatorit.

-Protestat do të përshkallëzohennë të gjitha zonat mineral mbajtëseu shpreh zoti Kolë Nikolli.Qeveriapo diskretiton minatorët me këtëheshtje që po tregon.

“Jemi njerëzit që i kemi dhënë mëshumë se kushdo ekonomisë së ven-dit, u shpreh një minator, dhe sotjemi më të diskretituarit. Punojmënë kushte tepër primitive dhe pagu-hemi fare pak.Akoma nuk kemi njëstatut të veçantë si punëtor nëntoke.Të dalin minatorët që gërmojnëthellësive të nëntokës në pension nëmoshën 65 vjeç, kësaj i thonë vdisposhtë në zgafellat e galerive. Shtetihesht, thua se ai nuk ekziston fare

Minatorët e Bulqizës në protestë

për ne.Çmimi i kromit po rritet nëtregjet e huaja, por ai mbush xhepate pronarëve falë djersës dhe gjakut

tonë.Për ne nuk do të ia dija askush,as vetë shteti. Sa keq! Vërtet sa keqështë katandisur kjo shtresë që ka

gërmuar një jetë të tërë në thellësitëe nëntokës shqiptare”, thanë disa ngaminatorët gjatë protestës

Në kuadër të Festivalit “Teatri Shqiptar në Maqedoni-Dibra

2008”, të Dibrën e Madhe e vizitu-an Abdylaqim Ademi, zv/kryemini-sater i Maqedonisë dhe z. Pal Ukaj,kryetar i Komunës së Gjakovës.

Abdylaqim Ademi, për mediatdeklaroi se “Ne si pushtet qëndror,duke patur parasysh nevojën qyteta-rëve të Dibrës që të kenë shërbimekualitative, dhe faktin që të punë-suarit në Komunën e Dibrës të kenëkushte më të mira për punë, u an-gazhuam në mënyrë të drejtpërdrejtëqë të ndajmë mjete për Komunë eDibrës. Në njërën nga seancat e kalu-ara kemi ndarë 20 milionë denarëpër ndërtimin e objektit të ri të Ko-munës së Dibrës. Shpresojmë qëqytetarët e Dibrës bashkë me admin-istratën e komunës së Dibrës të kenënjë objekt bashkëkohor, me të vet-min qëllim që qytetarëve tu ofrojnëshërbime sa më të mira. Sigurisht qëky nuk do të jetë investimi i funditpër Dibrën. Në kuadër të projekteveinvestuese të Qeverisë së Maqedo-nisë, do të ketë edhe projekte të rejatë cilat shumë shpejt do t’i bëjmëpublike”.

Në pyetjen se çka ka ndërmarëMaqedonia për ndërtimin e Rrugëssë Arbërit, ai u përgjigj se: “Ndërti-mi i Rrugës ë Arbërit është njëkërkesë e kahmotshme jo vetëm edibranëve. Rruga e Arbërit kërkon njëinvestim më të madh dhe një bash-këpumin mes Qeverisë së Shqipërisëdhe Qeverisë së Maqedonisë për t’ibashkërenditur aktivitetet dhe ndosh-ta edhe për të patur një financim tëpërbashkët. Për momentin nuk kandonjë financim konkret, por

Zv. kryeministri i Maqedonisë Abdylaqim Ademi dhe kryebashkiaku i Gjakovës Pal Lekaj vizituan Dibrën e Madhe

Rruga e Arbërit kërkon një bashkëpumin më të mirë mesQeverisë së Shqipërisë dhe Qeverisë së Maqedonisë

Në foto: Kryetari i Komunës së Dibrës së Madhe, Argëtim Fida, zv/kryeminisatri i Maqedo-nisë, z. Abdylaqim Ademi dhe deputetja e Dibrës së Madhe në Parlamentin Maqedonas,znj. Luljeta Marku, gjatë takimit me gazetarët

shpresojmë që në një të ardhme tëafërt do të ndajmë edhe mjete finan-ciare, sepse është fakt që kjo rrugëdo ta shkurtojë qarkullimin e di-branëve por edhe qarkullimin e lirëtë dy vendeve”.

Lidhur me ndikimin e BDI-së përnjohjen e Kosovës nga Maqedonia,Ademi shtoi se: ”Nëse unë them senuk kemi ndikuar, sigurisht që askushnuk do të besojë. Unë nuk dëshirojqë vendimin që ka marë Qeveria eRepublikë së Maqedonisë për ta njo-hur Pavarësinë e Kosovës tashndërojmë vetëm në interes të njësubjekti politik, të një bashkësie et-nike, por në radhë të parë duhet tashohim një interest të përgjithshëmtë shtetit të republikës së maqedo-nisë. Prandaj këtë vendim e konsid-erojmë si një vendim në kohën eduhur, si një vendim për të kon-tribuar në raportet e mira mes dyvendeve fqinje në radhë të parë sivendim jo në kundërshtim me ven-

det në rajon ose në kundërshtim meSerbinë. Prandaj edhe reaksionet qëvijnë nga Serbia për ne janë të paarsyeshme dhe besojmë se shumëshpejt edhe ata do ta kuptojnë seKosova e Pavarur tani më është njërealitet dhe se këtij lealiteti nukmund t’I iket”.

Abdylaqim Ademi përshëndetinjëkohësisht edhe aktorët, regjisorët,kritikët dhe publikun. “U siguroi seQeveria e Maqedonisë nga viti iardhshëm do ta mbështesë këtë ak-tivitet kulturor në Dibër duke ndarëedhe mjete financiare” - theksoi ai.

Gjatë kësaj dite u takuan edheArgëtim Fida, kryetar i Dibrës sëMadhe dhe Pal Leka, kryetar i Gjak-ovës.

Argëtim Fida gjatë mirëseardhjes,theksoi se:” Vëllazërimi mes Dibrësdhe Gjakovës është në të gjithadimensionet,por ai kulturor është aiqë paraprin. Homologu im sollishumë informata inkurajuese për

pjesën e tij të mandatit disamuajshnë Gjakovë. Kjo na gëzo së tepërmidhe vetë fakti se ai ka ardhur në qy-tetin e vëllazëruar”.

Pal Leka, kryetar i komunës sëGjakovës, në fjalën e tij, shtoi se:”Për mua është kënaqësi që gjendemnë Dibër.Takimet me kryetarin eDibrës kanë qenë vëllazërore dhe ikanë kontribuar bashkëpunimit mesdy komunave tona. Unë e falendero-va për mikpritjen vëllazërore dhe ugëzova për tërë ato të arriturat që janëbërë në Dibër. E ndjej veten si qytetari Dibrës, si në shtëpinë time, sepsekëtë na e ka mundësuar binjakësimimes Gjakovës dhe Dibrës. Unë ufalenderova edhe për njohjen e Kos-ovës nga Maqedonia, ndikimin eBDI-së, përgjegjësinë që e ka mërënga qytetarët e Maqedonisë dhe qëka ndikuar që njohja të bëhet nëmomentin e duhur, në momentin kure ka pritur tërë kombi shqiptar. Përmua kjo është një mbështetje në pro-ceset tona pozitive. Dibra ka njëpozitë mjaft të mirë, që duhet t’igëzohemi edhe ne, por sidomosqytetarët. Ndryshimet pozitive të bëranga pushteti vendor dhe bashkëpun-imi mes dy komunave tona ka hapurhapësira si në bashkëpunimin kul-turor ashtu edhe në zhvilliminekonomik me mbështetje tëndërsjellë. Do të hartojmë projektetë përbashkëta të zhvillimitekonomik dhe kjo do të ndikojë duk-shëm edhe në krijimin e mundësivepër punësime. Kjo rrugë u print tëgjitha proceseve poziitive në favortë qytetarëve të dy komunave”, thaLeka.

Rexhep TORTE

“Për momentin nuk kandonjë financim konkretpër Rrugën e Arbrit, porshpresojmë që në një tëardhme të afërt do tëndajmë edhe mjete finan-ciare, sepse është fakt qëkjo rrugë do ta shkurtojëqarkullimin e dibranëvepor edhe qarkullimin e lirëtë dy vendeve”

4 - Tetor 200830nr.

Dy opinione, njëri nga një emigrant që vjen herë pas here në Shqipëridhe shikon me dhimbje moszhvillimin dhe tjetri për një drejtuesqë përpiqet çdo ditë të realizojë ndryshimet... opinione

Nga: SHAQIR SKARRA

U mbushën plot tre vjet nga dita kur Prefekti i Qarkut të Dibrës zotiXhafer Seiti zbriti për herë të parë në qytetin e bukur të Peshkopisë.

Tre vjet nuk i thonë pak të drejtosh një prefekturë me një shtrirjemjaft të madhe gjeografike, me probleme nga më të ndryshmet.

E Xhaferi pas kaq vitesh është i bindur se ia doli mbanë. Për këtë nukflet vetë, flet puna që ka bërë në krye të prefekturës së Qarkut të Dibrëspër tre vite me radhë. Në fillim nuk e pati të lehtë, shkelte në një zonëqë pak njohuri kishte, por Xhafer Seiti kishte njohuri në ligjëshmëri dhekëtu nuk shkeli asnjëherë në dërrasë të kalbur.

Xhaferi e dinte fare mirë sedrën e sëmurë dhe maninë e dibranëve se“ja përsëri nga jabanxhinjtë do të qeverisemi”. Me punë dhe sjellje kor-rekte ndaj qytetarëve që kur zbriti në këtë qytet të vogël lindor ia hoqivetes nocionin “jabanxhiu” pasi u shkri dhe u bë njësh me hallet dheshqetësimet e qytetarëve dhe pse ato ishin të shumta. E kanë parë tëgjithë tek ngjitej në Kala të Dodës dhe Lurë, në Ulzë e Xibër, në Selishtëe Bulqizë, në Gurë të Bardhë e Gollobordë. Ishte kjo që askush në Pesh-kopi, Bulqizë dhe Burrel Prefektit Xhafer Seiti të mos i thonin më “ja-banxhiu”, fundja dibranët e kanë patur traditë të bukur që jabanxhinjtë ikanë respektuar gjithmonë. Xhaferi bëri përjashtim pasi ua imponoi tëgjithëve këtë respekt me punë dhe vetëm me punë. Intelektual i kompl-etuar e kuodro me përvojë të gjatë, e dinte mirë se drejtimi i pushtetitlokal nuk ishte i lehtë pasi problemet ishin nga më të ndryshme e për-plasjes me qytetarët për zgjidhjen e këtyre problemeve nuk mund t’julargohesh.

Angazhimi kryesor i tij që ditën e parë që u fut në zyrën e Prefektit tëQarkut Dibër ishte, të kthehej në çdo moment në shërbëtor të ligjit. Ekëtë angazhim të tij për t’u bërë garant në zbatimin e ligjeve pa i cënuarato e ka kërkuar njëkohësisht edhe nga vetë administrata e prefekturës.

-Për të punuar mirë dhe me përkushtim, do të shprehet vetë Xhaferi,në radhë të parë duhet të njohësh gjendjen aktuale.

E që ditët e para Prefekti doli nga zyra dhe filloj inspektimin për herëtë parë në teren, me qëllim që të njihej mirë me problemet emergjente .

E kush ishte ai Prefekt në Dibër që pas viteve nëntëdhjet të shkelte mëkëmbë të gjithë projektin e “Rrugës së Arbërit”?. Xhafer Seiti e shkelivetë dhe jo vetëm kaq por u bashkua me intelektualët dibranë që kyprojekt të realizohej në mënyrë të shpejtë si e vetmja rrugë që silltezhvillim jo vetëm për Dibrën por edhe për Matin, Kukësin, Bulqizëndhe shqiptarët në Maqedoni.

Në fillim Prefekti filloi komunikimin me korespondencë të vazh-dueshme me qeverinë lidhur me këtë projekt por më vonë në takime meqeveritarët e shtroi si domosdoshmëri ndërtimin e kësaj rruge si i vetmikoridor lindje-perëndim .

Por ky ishte një projekt afatgjatë, Dibra dhe dibranët kishin nevojëpër projekte afat shkurtëra që ishin dhe më emergjente. E Xhafer Seiti unjoh shpejt me këto prebleme, dhe pse këto ishin të mbartura vite meradhë. U ul për ditë me radhë në minierën e Bulqizës mes minatorëvepor shkoi edhe në Krastë të Martaneshit, qëndroi mes blegtorëve të Kalasësë Dodës , shkoj dhe tek fermerët e Shumbatit e Kastriotit, priste qyteta-rët në zyrë por merrte pjesë dhe në aktivitete të ndryshme që zhvillo-heshin në qytetet e Peshkopisë, Bulqizës e Burrelit. Shqetësimi i qyteta-rëve u bë dhe shqetësim i tij. E pa si të domosdoshme që në qytetin ePeshkopisë të ngrihej një fakultet, dhe për këtë i shkroi dhe ministrit tëarsimit.

-Dibranët janë arsimdashës dhe ju takon një filial i shkollës së lartë,nuk është se po ua bëjmë nder por ju takon me meritë. Ato inteligjencëne kanë dhuratë nga natyra.

Kështu do të shprehej Xhaferi në kërkesën zyrtare të tij. E prefekti iQarkut të Dibrës nuk qëndroi me kaq.

Shqetësimet e banorëve në rajonin e Dibrës, janë bërë të njohurapër Prefektin, jo vetëm në takimet javore të planifikuara për pritjen etyre çdo ditë të martë, por në mënyrë periodike, pa i penguar ata tëbëjnë takim dhe në ditët që nuk janë caktuar si ditë pritje. Më shumëinformacion është marrë edhe në mbledhjet me këshillat e komunaveapo bashkive. Prefekti i Qarkut të Dibrës zoti Xhafer Seiti e ka quajtursi domsdoshmëri për të gjithë zonën por dhe për vendin zhvillimin eturizmit malor në Lurë dhe me shkresa të veçanta të argumentuara uështë drejtuar instancave qeveritare mbi nevojën e nisjes së investi-meve konkrete në këtë trevë. Planet e zhvillimit të turizmit malor,ngritja e fermave me drurë frutore dhe ato blegtorale, punishte përpërpunimin e bulmetrave, vënja në mënyrë efikase e minierave të kromit,infrastruktura dhe arsimi, shëndertsia dhe kultura, sportet e alpinizmi.Të gjitha këto kanë qënë dhe mbeten shqetësim për Xhaferin. Disa janërealizuar gjatë periudhës tre vjeçare e disa si projekte afat gjata që janë,Prefekti shpreh bindjen se do të realizohen. Nesër do të largohet nePeshkopia Prefekti Xhafer Seiti, por dibranët do ta kujtojnë gjatë si njënjeri kurajoz, kuadër me përvojë ,intelektual i kompletuar dhe shumënjerëzorë. Të tillë njerëz lënë gjurmë për vite me radhë dhe për këto kanevojë shoqëria jonë.

Nga: Dr. SELMAN MËZIU

Sapo shkelim në tokë befasoheminga pluhuri, grimca dheu e pa-

pastërtit që i thithim pa dëshire e naveshin trupin me një shtresë të hollëduke i ngjarë një mulligjiu të kultu-ruar, llogjikisht edhe rrugët e frymar-rjes e paretet e mushkrive, e sytë mëpërloten nga kjo turtur shëndet sh-katërruese.

Biologët do të gjejnë në këto hap-sira fusha të reja studimi, përshembull:sa është peërqindja e pis-llekut në aparatin trunor, po nëgjakun e botës shtazore e njerzoreqë lëviz në venat e arteriet. Edheaparati gjethor dhe i gjelbërt i bimë-sis vuan nga sëmundja e azmës nëkëto mjedise super ajër ndotura, tëTiranës, Durrësit, Elbasanit etj

E si të kthehemi?Peisazhet e trishtuesheme na rrën-

qethin mishtë. Ndërtime të pa kriter-shme, me rrugica të ngushta sa përtë kaluar një mushkë, me një arkitek-ture të shthurur pa shije e të ardhmese mëndja e lapsi i arkitektit nuk nji-hen ose kushtojnë shumë. Rrugë paemra.shtëpi.palate, hyrje, pa nu-mera, e si rrjedhojë pa adresa, njëkatrahu e vërtetë. Shohim ndonjëshkollë, kopsht çerdhe, fushë futbolli,tenisi, kopeshte të gjelbëruar me lojrapër fëmijë ngado që shkuam. Sho-him kazana të mëdhenj mbeturinash,të stermbushur, plasmase kartonaletra etj të ngjyrave e madhësive tëndryshme, në çdo kënd, përrenj mal-or apo buzë lumenjsh anash rrugësh,shetitoresh etj. E ndjejmë një aromkalbësirash në vend të luleve, por nukpërfundon me kaq, natën me shponhundën era e djegjeve të kazanave tëplehërave, apo grumbujt e mbeturi-nave ku digjen e tymosin ditë, natë..ç’katastrofe, ekologjiko-shpirterore emorale.

E si të kthehemi?Në autostrade, nuk mund të udhë-

tojme sipas kërkesave të saj, ështëfrika e realiteti i saj në trajtën e njtufe delesh apo dhishë që mund tëmë shfaqen papritur në mes të sajë,një kal, mushke, gomare, apo tufëderrash, një biçikletë apo motor tëcilat mund të na ndalojn të rrahurate zemrave. Ku është gardhi kufizues?Ku janë rregulloret e ligjet që disi-plinojne këto lëvizje kaotike.

Në rrugët e kategoris së parë qëfatkeqësisht i quajnë autostrada,udhëtojmë me dyshime, shohimshumë rrallë tabela të rregullave tëqarkullimit rrugor, si shpejtësia ekshilluesme, maksimale, kthesa, de-gëzim etj. Në rrethqarkullimet dhje-tra makina nuk dinë se kush ka për-parësi, e fillojnë sharjet bërtitjet,ndërsa freksioni e frenat e makinavevuajnë pa masë e shkatërrohenshumë më shpejtë se gomat që pritennga paretet ansore të asfalteve tëvjetera ose të pacilësishme, aporrugëve të pasfaltuara kurrëndon-jëherë me gropa të përmasave të ndry-shme që të sjellin të vjellura të një-pasnjëshme, dhimbje koke.

Shqetësime të cilat i kushtojnëshumë shëndetit e një humbje koheme përmasave të pallogaritshmeduke e kthyer kohën ne një vlerë me

Fjalë mirënjohje përPrefektin e Dibrës

Përse nuk mund të kthehemi në atdhe?bronxin.

Esi mund të kthehemi?Dëshprimi na zvoglon metabo-

lizmin qelizor kur në plazhin e Dur-rësit, shohim në rërën e sajë me sh-trirje të gjërë, kartone, plasmase,shishe të thyera, mbeturina bi-ologjike si lëvore shalqini e bostani,lëkura specash, mollësh, domatesh,bamjesh .Gjejmë ndonjë koshë ple-hrash por ato janë të zemruar seaskush nuk iu afrohet ti rrespektojë.Ato duken sikur thonë : Jam këtu nësherbimin tuaj.

Ndërsa jo rrallë shohim fëmije qëhedhin këto mbeturina në det, e meç’far të luajnë kur askush nuk kamenduar për kënde lojrash.Ç’faqkeqësi?

Familjet që kanë kursyer gjithëvitin për të pushuar, i ndjekin paspamje të hidhura trishtuese e pa-pastërtive, me togjet e mbeturinaveerembytëse të cilave iu shtojnë stre-set, dëmojne shëndetin. E nuk mjaf-tojnë vetëm këto. Zhurmat e pa kon-trollueshme, të muziçistëve tëbarëve, restoranteve e diskotekave tëcilat nuk dinë të ndalen për gjithënatën, nuk të qetësojne përkundrazitë gërvishtin trurin e të shqetësojnepa kufi. Ku ta gjejmë qetësine,shërimin, argëtimin e familjeve tona?

E si mund të kthehemi ?Ndërsa energjia eletrike është bërë

apoteoza e shekullit të njëzete e njëtësi për misrin në epokën Migjeniane.E kudo i madh e i vogël thërret menjë zë të ngjirur, të mbytur e të sakat-uar nga mjerimi : pakë dritë, pakëzdritë.

Me përtese e me shumë turp,kërkomë të na bëjë dritë pisha ekandili, ndërsa Anglia para disavjetësh jetoi blekautin (prerje dritashpër pak kohë) pas njëqinde e pesëdh-jetë vjetësh.Një tërmet politike i fu-rishem tundi parlamentin e qeverinëe këtijë vendi. Ndërsa këtu paradepremtimesh. Ç’far tiu themi nefëmijëve kur në këtë të nxehtë kor-riku na kërkojnë ujë të ftohtë, ngafrigoriferi i cili ngrinë e shkrinë si-pas orareve tepër të cunguara të en-ergjisë me rracione të kufizuara nëmaximum?

Po intelektualit që përpiqet tëkryej një studim apo të bëjë një pub-likim, ndërsa kompiuteri i tijë, tash-më një mjet i zakonshëm si dikur nëshekujt e kaluar lapsi e fletoria, nuk

i funsionon e i ndërpret frymëzimine zellin për punë në kulmin e sforci-meve të trurit me një lëvizje të çel-sit në kabinat elektrike?

Sot në shekullin e elektronikës kuenergjia përdoret që nga komuniki-mi i zakoshëm e deri te analizat eADN per arkeologët për të përcaktu-ar moshën e fosileve, në spitale përtiu shërbyer të sëmurëve, në indus-trinë mekanike e fushën e ndërti-meve, në ekonominë shtëpiake, nëtë gjitha qelizat e veprimtarisënjerëzore.Ndërsa slloganet partiakee qeveritare bluajne si një mulli pakokrra për zgjidhjen e këtije prob-lemi. Një popull i tërë ka rënë nëprehërin e errësirës një economi eparalizuar bashkë me trurin e inves-timet e huaja.Mënyra e jetesës teshpellave është ulur këmbëkryq nëtruallin e këtije vendi që të ghithë equajnë mëmëdheu i Shqiponjave.

E fiksuar në tavanin e dhomave,në muret e koridoreve, në shtyllat eneoneve të bulevardeve e ato të lul-ishteve, llampa kjo shpikje e shkenc-tarit Amerikan Tomas Edison, ështëe pa dobisme. Pa funkson. Në këtëvend ajo mallkon vitin 1897 kur lin-di. Ndodhet në vendin e paradok-seve. Ato ankohen për këtë fakeqsitë tmerrshme.

Esi mund të kthehemi?Largohemi nga ky vend ne bashkë

me investitorin, italian, gjerman,francez, kanadez, anglez duke mag-azinuar në trurin tonë këto pamjepeisazhistike trishtuese, pesimiste,këtë udhëkryq statik të mjerueshëm. Në temat e bisedimeve të bashkëat-dhetarëve të mijë, tashmë është ra-jvizuar shprehja:

Esi mund të kthehemi në atdhe-un tone? Kur vallë në këtë kënd tëAdriatikut do të duken vegimeshpresëdhënse të zhvillimit kompleksekonomiko-kulturor ku prometori itë cilave është e vetmia: energjiaeletrike?

Kur pisha, kandili, qiriu do tihapin rrugë dritës llamburitëse tëllampave eletrike, që të shkruajm mëme qartësi, që të lehtësojmë punëne minatorit, të bujkut, të muratorit,të shkencëtarit e të zonjës së shtëpisë? Vështroi llampat e pa jetë dhe hyjënë mendime të pafundme. E më kuj-tohet vetëtimëthi shprehja : Ku ësh-të bota e ku jemi ne. Shumë larg,shumë larg na ndanë errësira .

Firence 25.09.2007

LAJMËRIMNë kujtim të 32 dibranëve të zhdukur në ujërat e Otrantos nënatën e 9 marsit 1996, po përgatitet një një libër. Ftojmë të

gjithë familjarët, të afërmit dhe të tjerë që kanë dijeni për këtëngjarje të përcjellin në adresën e gazetës “Rruga e Arbrit”,

fotografi, shënime për jetën e personave, dokumente, kujtime,etj. Le të jetë ky libër një lapidar për ta.

Adresa: “Botimet “m&b”, Rr. “Zenel Baboçi”, Pall. “Ferar”,Tiranë. (Për gazetën “Rruga e Arbërit”) .

E-mail: [email protected]

5 - Tetor 200830nr.

Ramiz Gjini sjell posaçërisht për gazetën një fejton, gjini të harruarnga gazetaria e shkruar shqiptare dhe, problematika e fejtonit është

pikërisht për gazetarët, që sipas Xha Hasanit, “janë ba kaps”.fejton

Nga: Ramiz GJINI

Pranë shtëpisë time, banon një plak imoshuar, i cili quhet Hasan.

Xha Hasani, ngase nuk kishte mundur tëbënte asnjë klasë shkollë, nuk di shkrim e kën-dim. Mirëpo, ai ka një kureshtje manjaku përtë dëgjuar e kuptuar çfarë ndodh në politikënshqiptare.

Çdo ditë, xha Hasani, blen pothuaj të gjithagazetat dhe vjen tek unë për t’ia lexuar.

Lajmet me vdekje aksidentale, vetvrasjet esidomos vrasjet, shkurt fjala, kronika e zezë, emërzit xha Hasanin, ndaj gjithmonë, ia kalojshpejt e shpejt duke i lexuar vetëm titujt. Ama,kur është fjala për analizat që bëjnë gazetarëttanë të njohur, nuk do që t’i shpëtojë asnjëfjalë pa i hyrë në vesh. Njeh si emër SelimBelortajën, Andi Bejtën, Aleksandër Çipën,Frrok Çupin, Ilir Dhimën, Kastriot Myftarajn,Andrea Stefanin, Mentor Nazarkon, Fatos Bax-hakun, Rudina Xhungën, Alba Maltezin, KiçoBlushin, Bashkim Koplikun, e sidomos, Mus-tafa Nanon. Pra, xha Hasani, njeh pothuajsegjithë përfaqësuesit e zërit të së vërtetës nëShqipëri.

Mustafain e pati dashur aq shumë në fillim,sa po të kishte mundësi, do ta kishte bërë djalënë shpirt. I kishte mbetur në mendje njëpasazh, me të cilin Muçi, pati nisur një anal-izë. Nga shkonte, xha Hasani mërmëriste mevete pasazhin e asaj analize: “ Një idjot meemrin Gerti Bogdani, (unë nuk kam njohur nëjetën time njeri më idjot se ky), lexoi një de-klaratë të hartuar nga një i çmendur me emrinSali Berisha,(unë nuk kamë njohur në jetëntime njeri më të çmendur se ky)...”

- Ky Muçi, ose asht’ shkollu për idjotizëmdhe çmenduri, - tha xha Hasani, - ose ka nde-jtë gjatë me idjotët dhe të çmendurit, ndryshenuk ka mundësi të jetë kaq i zoti sa të rendisënë shkrim konkluzionet para fakteve.

Veç shkrimeve analitike, aso kohe, xhaHasani preferonte shumë t’i lexoja materialenë rubrikën: “Ju pyesni, Mustafa Nano përgjig-jet”. Këmbëngulte të nisja me e-mail në adresëtë Mustafait shumë pyetje, pasi besonte qëpërgjigjet e Muçit, do t’i zbardhnin ca intere-sa vetiake. Përshembull, xha Hasani nuk dintetë vendoste, a ta bënte tramkë gomarin menjë dhi duke marrë si kompensim edhe një

Xha Hasani dhe kapsllëku intelektual i gazetarëvetorbë me tërshërë, apo t’i kërkonte tjetrit lekënë vend të tërshërës? Ja, për këtë donte të pyesteMustafa Nanon! Pyetja tjetër ishte: a do tëbinte shi në Shijak pasnesër në orët e vona tënatës? Kishte merak plaku, sepse i biri i tij,Zeqiri, që jetonte në një fshat pranë Shijakut,donte të varte jashtë ca duhan për t’u tharëdhe kishte frik se mos ia lagte shiu. Një herëtjetër, më tha t’i nisja Muçit një pyetje pasidonte të dinte egzakt sa larg ishte Toka ngaplaneti Neptun. “

- Tani e teprove, xha Hasan, - i thashë, -Muçi nuk merr vesh nga astronomia.

- Shkruaj, mor çun, aty? - mu hakërrye, - “sepse s’ka gja, që Muçi se di”.

Aq besim të madh kishte tek Mustafai, saedhe pse nuk dinte të lexonte, i vështronteartikujt e tij me orë të tëra, që t’u a nxirrtekuptimin pa i lexuar.

Një fundjave, (ka qenë e shtunë, më duket),xha Hasani erdhi e më thirri që nga oborri.Dola jashtë dhe si e përshëndeta, e ftova tëhynte brenda, por nuk pranoi. Atëherë zumëvend në oborr, dhe ai, si drodhi njëherë mus-taqet me majë të gishtave, fët e fët, nxorri ngaxhepi dy fotografi. Njëra qe e Selim Belorta-jës, kurse tjetra e Bashkim Koplikut. I kishteprerë nga gazetat dhe donte t’i zmadhonte përt’i varur në murin e odës së miqve. Tha se ipëlqenin ato lloj gazetarësh, që në shkrimet etyre, analizonin Berishën dhe jo problemet qëka vendi. “

- Selimin dhe Bashkimin, i kam fort qejf,sepse ia kanë ba gërdec Berishës me do anali-za, - tha xha Hasani.

Dy ditë më parë, kishte pas varur në murine odës së burrave portretin e analistit AndreaStefani, por e kishte zhvarur pas asaj analizësme titull të përzier me fjalë në gjuhë tëhuaj,”Win-win apo win-twin”, që shkruajtiAndrea i shqetësuar për rritjen e çmimit tëlulelakrës në Shqipëri.

Xha Hasani tha se titullin nuk e kishtehonepsur, pasi qe në një gjuhë, që ai se mer-rte vesh. Kurse shkrimin në përgjithësi, si tëthuash, nuk e pati honepsur sepse.., sepse...Troç muhabeti, Xha Hasani se hante lulelakrën,ndaj dhe se kishte parë me interes atë shkrim.Të paktën, nuk e hante aq sa Andrea.

Duhet thënë, që xha Hasani ishte fort indjeshëm karshi titujve të shkrimeve në gaze-

ta. Thoshte, që spërkatja që u bëjnë disagazetarë titujve dhe shkrimeve me fjalë të hua-ja, i frynte barkun. Dhe barku i fryrë, kur tëtradhëton me ndonjë krismë ilegale mesnjerëzve, të turpëron. Kurse figurat letrare, eqorrollepsnin dhe e hutonin xha Hasanin, nukarrinte dot t’u a rrokte kuptimin, sado që evriste rradaken. Përshembull, një ditë kur de-sha t’i lexoja një shkrim të titulluar “Shqipëriakalon lumin” të një gazetareje me shkollë tëlartë, që emri tani nuk po më kjtohet, xhaHasani, u dëshpërua fort, pasi nuk e imagji-nonte dot Shqipërinë matanë lumit. Por kur ishpjegova, që shkrimi bënte fjalë për ca ush-qime të skaduara, që ishin magazinuar, si tëthuash, këtej lumit, atëherë ai u qetësua. Thase mirë kishte bërë Shqipëria, që e kishte kaluarlumin. Por ai shtoi, që duhej bërë kujdes, sepselarg qoftë, mund të ndodhte që Shqipëria, tëkthehej sërish këtej lumit, pranë ushqimevetë skaduara dhe pastaj... Lëre, lëre se ç’hata emadhe do të ishte!

- Sido që të jetë, xha Hasan, sado që t’iduash Selimin dhe Bashkimin, - i thashë unë,- nuk mendoj se ia vlen, që portretet e tyre t’ivendosësh në murin e dhomës së miqve.Atëherë plaku u mëdysh, i fryu njëherë çibukut,dhe si filloi ta mbushte me duhan pyeti:

- Po sikur të vendosja Kastriot Myftarajn? -Para do kohësh, ai djalë, ka krrellë do artikuj,aq të hollë sa ene Kristaqin, e bani Ahmet.

- Si e bëri Kristaqin Ahmet? - e pyeta përn-jëherësh unë.

- Po me fjalë, mor çun, e bani, me fjalë takisha llafin! Oj, ky! - u nxeh xha Hasani.

Më vonë, gjatë bisedave që pata me të, dotë kuptoja, që xha Hasani, e kishte marrë gaze-tarinë si një kategori muhabeti, gjë, e cila, siçe dimë të gjithë ne lezuesit, nuk është aspak evërtetë. Ai kishte nxjerrë konkluzionin, qëgazetarët tanë, na qenkan llafazanët më tëmëdhenj, ndaj dhe nuk i pëlqente. Atëherë ekundërshtova, por me takt, sepse xha Hasanit,po t‘i hypin rrebet, nuk ta përton fort. Ta futnjëherë me shkop kaptinës, pastaj nxjerr e tëvendos duhan mbi plagë. Kështu, i fola pak ashumë mbi rolin e gazetarisë në Shqipëri, ku ishpjegova, që misioni i gazetarëve, ishte tëidentifikonin shkaqet që sjellin probleme nënjë shoqëri me autoritet shtetëror, dhe në ras-tin më të mirë, të jepnin edhe zgjidhje, dhe

jo të bënin politikë me muhabete kundër njëritapo tjetrit shtetarë për interesa meskine. Dhegazetarët tanë, pikërisht gjënë më të drejtë pobëjnë. Ata thjeshtë zbulojnë problemet, gje-jnë shkaqet dhe ndihmojnë duke dhënëzgjidhje.

Me të drejtë gazetarja Alba Maltezi, në njëshkrim të saj, pyet: “A nuk qenë gazetarët ata,që e shpëtuan rërën e plazhit të Vlorës, qëdeshën të na e merrnin italianët”? Pra, nësenuk do të kishim gazetarët, padyshim që ital-ianët, do na kishin marrë, jo vetëm rërën eplazhit të Vlorës, por edhe dheun e kodrave tëSaukut, argjilat e Zalldushkut, gurët e malit tëDajtit, madje rrezik se do na kishin marrë edhetë gjitha gropat e Malit me gropa.

Dy ditë kishte, që nisi një far debati mbirolin e gazetarisë dhe xha Hasani, ia behu sër-ish tek unë e gjithë siguri, tha:

- Ti, or çun, e do shkopin kresë.- Përse, xha Hasan, - pyeta une, ndërsa u

tuta nga frika.- A të kisha thanë që gazetaria në kët’ na-

hijen tonë bahet veç me llafe n’erë? Bile gaze-taria tek ne asht’ një muhabet, ngul e shkuln’byth të njani-tjetrit. Nuk dua të më lexoshma asnji shkrim të tyne. Sak ma, nuk dua.Dhe, a e di pse? Ta thotë xha Hasani ty: janëba kaps. Kaps, thashë, a merr vesh? Vetëmshtërzime kanë. E nga shtërzimet, ti e di mirë,or çun, çfarë del. Për çfarë na janë mbledhë ebajnë debat si ke Ferra e Pashës ato?

- Po për rolin e gazetarisë, mor xha Hasan,- i thashë përnjëherësh unë si të desha të shfa-jsohesha.

- Po, a kan ba shkollë gazetarie ata, morçun? - u nxeh ai. - A kan knue libra për gaze-tarinë, ata? A e kan msue zanatin para se t’iahynin k’saj pune?

- Ehë, - ia bëra unë, - edhe libra kanë lexu-ar, edhe shkollë gazetarie kanë bërë; kanë marrëleksione nga profesorë me emër ku kanë më-suar, çfarë roli ka gazetaria.

- Po atëherë, pse bajnë debat për rolin egazetarisë ata, kur na e paskan m’sue zanatinqysh n’banga t’shkollës?

Çfarë t’i thoja xha Hasanit?U përpoqa ta qetësoja duke i zgjatur një

cigare, por ai as cigaren se mori.Iku i inatosur, ndërsa mërmëriste me vete:- Janë ba kaps, or çun, ta dish... Po, po,

janë ba kaps, vallahi...

Dy ditë qyteti i Burrelit pati për vizitorëkëngëtarë nga poullorë lirikë nga dyqarqe të vendit, Dibrës dhe Lezhës.Ngjyrat e shumta të kostumeve tonapopullore, tingujt e ëmbël të orkestri-nave dhe bisedat e ngrohta mesartistëve e banorëve, dhanë gjallëri cepe në cep të qytetit. Ishte Festivali i ParëFolklorik i Këngës Burimore Lirike, qëu zhvillua më 9-10 tetor 2008.

Përshendeti Festivalin zv/ministri iTurizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sportitz.Ekrem Spahia, i cili vlerësoi aktivite-tin, si dhe Festivalet tjera tipologjike qëka zhvilluar Qendra Kombëtare e Vep-rimtarive Folkorike në bashkëpunimme bashkitë dhe qarqet e vendit. Gjatëkëtij viti, tha ai, QKVF ka marrë masaserioze shkencore dhe organizative,publikuese e kontrolluese në mënyrëqë këto tipologji të vlerave shpirtëroretë identitetit tonë kombëtar të zhvillo-hen sa më denjësisht dhe orgjinalitet.

Festivali i Birrelit ishte edicioni i parëi një veprimtarie të tillë. Tashmë ështëpërfituar një përvojë e mjaftueshme qëBurreli të bëhet vendi ku do të zhvillo-het i përvitshëm Festivali i Këngës Lir-ike Burimore, duke shtuar grupet pjesë-marrëse nga gjithë vendi.

Zhvillohet festivali i parë i Këngës Burimore Lirike në BurrelKENGA BURIMORE

Bashkëpunimi i mirë i punës meBashkinë e Burrelit, për të cilën vlerë-sojmë punën e stafit drejtues, si dheme Qendrat Kulturore të rretheve, real-izoi cilësisht një festival i suksesshëm,festival i cili tregoi se Kënga Lirike sipjesë e trashëgimisë kulturore të popu-llit tonë, ka mbetur e pastër, me plotvlera estetike dhe të interpretuar meorigjinalitet nga këngëtarët popullorë.

Festivali ishte në parametrat e duhurartistikë dhe u ndoq nga qindra spekta-torë. Juria e përbërë nga Izet Duraku,Sabrie Nushi dhe Edmond Zaçeliqi,vlerësoi në vendin e parë grupin e Matit,në të dytin e të tretin Kurbini dhe Mird-ita. Gjithashtu u ndanë dipoloma përkëngëtarët dhe këngëtaret më të mira.

Dita e dytë e veprimtarisë iu kushtuaOrkestrinës Popullore të Matit, e cila

mbushi 40 vjetët e krijimit të saj. Në fillimu dha koncert me numra të zgjedhurdhe pas tij dokumentari televiziv kush-tuar veprimtarive të Orkestrinës Populloretë Matit. Në mes të këtyre dy shfaqjeve nëskenë u ngjitën themelues të kësajorkestrine si Ymer Nelaj, Xhevat Lishi,Sabri Aliaj e të tjerë, si dhe këngëtare tënjohura si Feride Kurti me shoqe, duke uplotësuar më së miri me praninë në sallëtë Lirie Rashës. Feride Kurti dhe LirieRasha për dëshirën e spektatorit këndu-an këngët e tyre të dikurshme, duke ngri-tur në këmbë publikun e pranishëm. Ish-in momente gëzimi të përziera me lot,pasi mosha kish bërë punën e vet. Ata qëdikur dridheshin në tingujt e veglavepopullore muzikore, ata që zëri i tyre diltesi zë bilbili, tashmë vendin e tyre e kishinzënë të tjerë artisë. Megjithatë, Ymer Nelaj,edhe pse mbi të shtatëdhjetat, nuk dorë-zohej. Ai kishte një grup të rinjësh mevegla popullore, që tregonin se nga punakëmbëngulse e tij, do dilnin me dhjetraartistë si Ymeri. Emocione ngjalli dairjanë një çast të vetëm në dorët e XhevatLishit, kur ai ngriti në këmbë sallën meatë mjeshtrinë e tij madhe në interpretim.Në radhë u shpëndanë “Mirënjhje” përartistët matjanë dhe të qarqeve Dibër e

Lezhë. Të parit i takoi Hilmi Kolgjegjës(pas vdekjes), me motivacionin “Përkontribut të shquar në folklorin dibran”,pastaj muzikantit Mynir Shehut (pas vde-kjes), “Krijues i shquar në muzikën pop-ullore”; Sabri Aliut, “Krijues i këngës mat-jane; Qamil Beshkut –”Instrumentist ishquar në Lauri”; Hajrulla Cenit –”Rap-sod i shquar në Lauri; Agim Velajt, “Drej-tues i Ansamblit “Çiftelia”, Lezhë”; XhelalÇerpjes, “I shquar në veprimtaritë folk-lorike të Zall-Dardhës; Liri Rashës, “Eshquar në Këngën Lirike Popullore”;Mark Gjokës, “Krijues i shquar i KëngësPopullore Mirditore”, si dhe Orkestrinëssë Matit – “Për vlera të shquara instru-mentale”.

Dokumentari televiziv ishte një tjetërrisi e sjellë në veprimtari të tilla. Aty ish-in vlerat e një orkestre, të disa artistëvendër vite, që kishin shkrirë shpirtin etyre për artin popullor. Stafit drejtues tëQKVF, drejtorit të saj z.Esat Ruka ui drej-tuan falenderimet më të mira nga gjithëtë pranishmit për punën e bërë. Falen-derime pati edhe Bashkia Burrel, Qen-dra Kulturore dhe artistët matjanë qëndihmuan në ketë aktivitet që tani hyrinë kalendar të përmasave kombëtare.

Sh.Skara

6 - Tetor 200830nr.

kronikëShoqata e Ish të Burgosurve dhe të Dëmtuarve Politikë Shqiptarë, në Dibër të Madheu bën thirrje partive politike për më shumë përmbajtje dhe angazhimmë të madh për një politikë të drejtë dhe mospërçarëse

Në Dibër të Madhe, më date 16tetor 2008, u takuan udhëheqës

dhe ekpertë të ministrive të Bujqë-sisë të Maqedonisë dhe Shqipërisëqë meren me ekonominë e ujërave.

Në këtë takim nga Maqedoniamerrnin pjesë Sllave Arsovski-Drej-tor i Drejtorisë për ekonominë eujërave, Bllagoja Stoilkov, këshilltarshtetëror në ekonominë e ujërave,Bobi Nofitovski,këshilltar shtetërorpër politikën bujqësore, Goce Llaz-arovski, ekspert,Zoran Stojçevski për-faqësues i ministrisë së Punëve tëJashtme dhe Vesel Duka , kryeshefnë njësinë rajonale të Bujqësisë,Nizamedin Papraniku, kryesues I KK,Ylli Mirzo dhe Reshat Qormemeti,përfaqësues të pushtetit vendor dheDr. Abdyl Koleci, kryetar I Shoqatëssë bujqve dibranë “Fusha e Dibrës”nga Dibra e Madhe.

Nga Shqipëria merrnin pjesë Ir-fan Tarelli, Drejtor I përgjithshëm nëMinistrinë e Bujqësisë së Shqipërisë,Esat Hasani, drejtor I menaxhimit tëtokës bujqësore dhe ujërave, Mak-sim Hajrullai dhe Ferit Hoxha,ngaDrejtoria rajonale e bujqësisë dhe ekullimit të ujërave Peshkopi.

Siç u tha këtu, ky takim është re-zultat I nismës nga Dibra e Madhepër ndërtimin e një kanali nga lumiRadikë për ujitjen e tokave në Dibërtë Madhe në Maqedoni dhe në ko-munën e Maqellarës në Shqipëri,nismë të cilën fillimisht e kanëmbështetur Argëtim Fida, kryetar Ikomunës Dibra e Madhe dhe ho-mologu I tij Ilir Krosi, kryetar I Bash-kisë së Peshkopisë. Kjo nismë umiratua edhe nga Këshilli I Komu-nës në Dibër të Madhe. Pas një lo-bimi intensiv të kryetarëve ArgëtimFida dhe Ilir Krosi, kjo ide u mbësh-tet edhe nga Ace Spasenovki, min-istër I Bujqësisë I Maqedonisë dheJemin Gjana, ministër I Bujësisë ngaShqipëria.

Në këtë takim inxh. RexhepQormemeti, autor i kësaj projektide-je, prezentoi hartën, kuotat dhe tra-senë e ndërtimit të kanalit ujitësnga lumi Radikë me rënie të lirë tëujit në gjatësi prej 20 kilometra.

Drejtorët e drejtorive të ekono-misë së ujërave dhe ekspertë të dyvendeve ranë dakord se ky projektështë me levërdi të madhe për zhvil-limin e bujqësisë të dy vendeve , si-

Shoqata e Ish të Burgosurve dhe të Dëmtuarve Politikë Shqiptarë në Maqedoni bën apel:

“Partitë shqiptare të mosflasin në emër të popullit”Shoqata e Ish të Burgosurve dhe të

Dëmtuarve Politikë Shqiptarë, nëDibër të Madhe, mbajti para pakkohësh një konferencë me përfaqë-suesit e mediave.

Shpëtim Pollozhani, kryetar kësajshoqate, deklaroi: “Si rezultat taki-meve që kemi patur nëpër nënde-gët dhe si rezultat vendimit të Krye-sisë Qëndrore të shoqatës sonë, ven-dosëm që këtu në Dibër të Madhe,në qytetin e kuvendeve, në qytetinme histori më të pasurse të gjitha qytetet tjerashqiptare të këyreanëve, sot ta infor-mojmë opinionin përaktivitetet tona të më-tutjeshme. Duke marëparasysh faktet se nëskenën politike sh-qiptare janë duke u zh-villuar procese regre-sive, ne ftojmë opinio-nin të krijojë njëvetëdije të shëndoshë politike dhetë largohet nga praktika e deritashme19 vjeçare, e cila është impotente eshterpë, dhe të ndërojë metod-ologjinë e veprimtarisë së vet poli-tike. Duke marë parasysh se shumëligje, shumë situata janë anakroni-ke, degraduese për ne shqiptarët,mendojmë se partitë politike sh-qiptare nuk kanë legjitimitet të fla-sin në emër të popullit shqiptar, portë flasin vetëm në emër të votuesvetë vet, votues për të cilët edhe psekanë njëfarë legalitetit, nuk kanëlegjitimitet , pasi edhe ato vota janëtë dyshimta”.

Duke numruar gabimet e partivepolitike shqiptare në Maqedoni, Pol-lozhani, theksoi se: “Tetë muajt efundit ndodhën raste me të vërtetëeklatante, ku shqiptarët sjellen në njëpozitë shumë përbuzëse dhe deni-gruese. Kemi njëfarë Marrëveshje tëMarsit, pastaj njëfarë Marrëveshjetë Majit, pastaj kemi shkeljen e dymarrëveshjeve dhe kemi bërë zgjedh-jet, pastaj kemi një Ligj për flamur,i cili me të vërtetë është poshtëruesdhe me këtë ligj një shqiptar i cilipërdor flamurin shqiptar, simbolinkombëtar shqiptar, duke mos e për-dorur atë të shtetit, ai dënohet meburg. Kemi gjithashtu një ligj tjetërdenigrues, Ligjin për përdorimin ehimnit, ku një shqiptar në Maqedo-ni dënohet nëse e këndon himninshqiptar para atij të shtetit. Rasti tjetërdenigrues është Ligji për natalitetin,ku përfshihet stimulim nga ana eshtetit për zonat ku nataliteti ështënën 2,5 promila. Rasti tjetër ështëmënyra e zgjedhjes së kryetarit tështetit. Pastaj është rasti i luajtjesmajtap me deputetët tanë, që duhettë jetë turp për partitë shqiptare. Këtadeputetë kanë imunitet, kanë elek-torat dhe dikush luan edhe me elek-toratin edhe me munitetin e tyre.Kemi edhe një rast tjetër me të vërtetëtë pakrahasueshëm, kur kryetari iparlamentit para opinionit dhe për-faqësuesit të bashkësisë ndërko-

mbëtare, deklaron se, “me të vërtetëkemi sjellë shumë ligje që nuk ështëdashtë t’i sjellim, kemi shkelur pro-cedura që nuk është dashtë t’i shke-lim, por tash e tutje nuk do tëpunojmë kështu”.

Qëllimi i shoqatës sonë, u shprehPollozhani, nuk është që, “në këtësituatë të bëjmë vlerësime ose kriti-ka politike, por ta ftojmë opinionine gjerë shqiptar, këtë forcë të dytëpër nga potenciali ekonomik dhe

politik, që të esëllohet e të gjejërrugën e vërtetë. Rruga e vërtetë nëkëtë situatë është marrja e legjitimi-tetit të partive politike dhe kërkesaqë ato të mos flasin më në emër tëpopullit shqiptar, por të flasin vetëmnë emër të partive të veta. Dhe edyta apelojmë te të gjitha shoqatat,asociacionet, individët, institutet dheinstitucionet, që në mënyrë individ-uale ose kolektive të krijojnë vetëdijedhe disponim politik për të krijuarnjë lëvizje qytetare. Në Maqedonika 1800 OJQ, pesha dhe fjala e tyrepeshojnë, vetën nëse nuk kontrollo-hen nga shteti.

E shifni se çfarë lufte po bën sho-qata e jonë për zhdëmtimin e ish tëburgosurve politikë, e sollëm derid-iku çështjen, tani çdo gjë u kthyeprapë dhe çdo gjë fillon nga fllimi.

Dibra e Madhe do të jetëzëdhënëse dhe nismëtare e një lëvizjeqytetare ku do të grumbullohen in-telektualë, individë, grupe dhe gru-pacione të ndryshme për ta marë fa-tin tonë në duart tona. Ky qëndrim ishoqatës ka ardhur si rezultat ishumë konsultimeve me intelektu-alë, me individë. Ka shumë kërkesapër formimin e një subjekti të ri poli-tik, por kjo do të ishte tradhëti ndajshoqatës dhe ndaj idealeve tona.

Kemi patur ofertaedhe nga partitë etjera politike, por nedo të përmbajmëçdo individ apolëvizje që do t’ibashkojë shqiptarëte jo që do t’i ndajë.Sepse potenciali ynëpolitik tash ka arri-tur nivelin zero”.

Bashkim Bash-kulli, nënkryetar i

Shoqatës dhe dhe kryetar i Degës sëkësaj shoqate në Dibër të Madhe,foli për zvarritjen që bën Maqedoniapër njohjen e Shtetit të Kosovës, dukethënë se: “Qeveria e Maqedonisë potallet me shqiptarët e Maqedonisë,të cilët për pavarësinë e Kosovësdhanë kontribut të madh. TaniQeveria e Maqedonisë i injoron sh-qiptarët, bile edhe tallet me datat.Partitë tona politike që ne i shpal-lim jolegjitime, japin data të ndry-shme e të kota. Ato nuk janë si part-nere në qeveri, por janë vetëm sidekor.

Nga ky vend u bëjmë thirrje sh-qiptarëve që të organizohen vetënëpërmjet protestave e mënyravetjera demokratike që Maqedoniata njohë Kosovën”.

R.TORTE

Projekt i përbashkët Maqedoni-Shqipëri

Uji i Radikës përvaditjen e tokës

domos tani kur kërkesa për artikujushqimorë është në rritje dhe kurlypsen ushqime sasiore dhecilësore.Ndërtimi I këtij kanali përujitje do të mundësojë ujitjen e4000 mijë hektarëve tokë bujqësorenë Dibër të Madhe dhe 1000 hek-tarëve në komunën e Maqellarës nëShqipëri.

Në mungesë të këtij kanali përujitje, fermerët e kësaj zone nuk kanëasfarë mundësie për mbjelljen e kul-turave të nevojshme bujqësore përsigurimin e bukës së gojës, gjë që idetyron të kapin rrugën e mërgimit.Në këtë takim u diskutuan edhe as-pektet teknike, kuotat prej ku do tëmerret uji, i cili do të shfrytëzohetpër ujitje dhe për prodhimin e en-ergjisë elektrike nëpërmjet ndërtim-it edhe të një minihidrocentrali.

Në fund u ra dakord që me konk-luzat e këtij takimi të njoftohen min-istrat e bujqësisë së dy vendeve, tëcilët do t’i propozojnë edhe takimete ardhshme për studimin e fisibili-tetit, zgjedhjen e variantit më të mirëdhe hartimin e projektit final.Te dyjapalët shprehën dëshirën dhe opti-mizmin për mbështetjen e këtij pro-jekti nga qeveritë e dy vendeve dhepër gjetjen e mjeteve financiare ngaBanka Botërore dhe nga donatorë tëtjerë, mbi bazën e bashkëpunimitndërshtetëror dhe ndërkufitar si dyvende fqinje.

R.T.

Në këtë takim u prezantu-an kuotat dhe traseja endërtimit të kanalit ujitësnga lumi Radikë me rënietë lirë të ujit në gjatësiprej 20 kilometra.Ndërtimi i këtij kanali përujitje do të mundësojëujitjen e 4000 mijëhektarëve tokë bujqësorenë Dibër të Madhe dhe1000 hektarëve nëkomunën e Maqellarës nëShqipëri.

Shkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitShkruajnë lexuesitTe nderuar pjestare te redaksise se gazetes “Rruga e Arberit”:

Jam nje lexues i rregullt i gazetes nga SHBA. Me nje kenaqesi tevecante lexova ne faqet e gazetes tuaj ne internet, nje artikull per njenga patriotet e shquar te Dibres e mbare Shqiperise, Elez Sadik Koçi.

Une quhem Atmir Kurti dhe se bashku me vellezerit e mi Agron eXhemal Kurti, rrjedh nga familja e Elez Kocit; une jam i biri i FaikXhemal Kurtit, i biri i Rakibe Kocit, e bija e Elez Kocit. Nuk mund t’jupershkruaj kenaqesine e madhe qe ndiej kur lexoj per nismat e shquaratuaja per te nderuar personalitetet qe ka nxjerre Dibra legjendare.

Babai im i ndjere, Faik Kurti, ka punuar per vite me rradhe ne An-samblin e Shtetit dhe Ansamblin e Ushtrise si valltar profesionist sebashku me mjeshtra te valles popullore si Besim Zekthi, Panajot Kana-ci, Gezim Kaceli, Lili Cingu, etj. Me vone ka dhene mesim dhe sipedagog ne Shkollen e Baletit e Shtepi Pioneri te ndryshme.

Disponoj ne arkiven personale te familjes, foto te ndryshme ngaaktiviteti i tij, me vlera etnografike per veshjet nga krahina e Dibres dhenje foto te valles se Peshkopise me solist valletarin e shquar BesimZekthi. Gjithashtu dhe nje foto origjinale te rralle te Ansamblit te Sh-tetit me trupen e pare.

Me kenaqesi ia ve ne dispozicion, Stafit tuaj, kopje te ketij arkivi tecilat mund t’ju hyne ne pune ne numrat e ardhshem e gazetes.

Duke ju uruar suksese dhe falenderuar per publikim e gazetes neinternet, ju pershendes nga Arizona, USA.

Me respekt,Atmir Faik Kurti.

7 - Tetor 200830nr.

portretNaim Plaku shkruan: “Në këtë kohë që po flitet kaq shumë për hapjen e dosjeve,

mendova t’ju dërgoi këtë shkrim për ta botuar, për një ish - oficer nga Dibra tëgoditur rëndë nga Diktatura dhe që mendoj se e meriton të shkruhet për të”

ALI BANANjë dosje e bardhëqë duhet hapurNga: NAIM PLAKU

Janë disa figura që kujtesa njerëzorei nxjerr herë pas here në sipërfaqe,

sepse kanë lënë diçka të vyer, diçkanjerëzore të pashlyer, kanë paturvlera të veçanta morale e profesion-ale, kanë shkëlqyer me talentin e tyrenë një fushë të caktuar, pra, kanëlënë një vepër të nderuar që përmen-det e do të përmendet me respekt. Itillë ishte dhe Ali Bana nga fshatiPollazhan i Dibrës, një oficer i tal-entuar karriere, me plot merita tëveçanta në fushën e artit ushtarak,që diktatura e flaku nga rradhët eushtrisë si armik të popullit, e bur-gosi dhe e torturoi vite të tëra nëpërburgjet komuniste me akuzat e njo-hura tashmë për agjitacion e pro-pogandë kundër pushtetit popullor,për moskallzim krimi, etj, etj,..

Po kush ishte Ali Bana? Cfarë bëridhe pse u ndoq e u persekutua kaqegër? Përse u denigrua figura e tij sinjë kuadër me përvojë, si një ngaoficerët më të përgatitur të ushtrisëshqiptare e me merita të veçanta nëpërgatitjen ushtarake? Përse u shpallarmik i popullit? Cfarë agjitacioni epropogande kishte bërë ai?

Disa prej këtyre pyetjeve qëparashtrojmë ne e kanë përgjigjen etyre në vendimin e Kolegjit Ushtar-ak të Gjykatës së Lartë të RPSSH menr. 99, të datës 26.10.1966, që ipërket të akuzuarit Ali Sali Bana dheqë akuzohet se “ Ka zhvilluar agjita-cion e propogandë kundër PushtetitPopullor, për moskallzim krimi, përshpërdorim të pozitës zyrtare, se kaulur dinjitetin ushtarak, armëm-bajtje pa leje, etj...”

Në përfundim të këtij gjyqi farsëoficëri Ali Bana dënohet me 15 vjetburgim, me humbjen e titujve dhegradave si oficer, me konfiskim tëpasdurisë dhe humbjen e së drejtëselektorale. Pas kalvarit të vuajtjeve epersekutimeve nga më të egrat për tëdhe familjen e tij, pas përfundimittë dënimit, oficeri i talentuar, punonsa për të fituar bukën e gojës, porpërsëri nën survejimin e organeve tësigurimit, që e trajtonin si armikunmë të rrezikshëm të Pushtetit Popu-llor, si një ushtarak që dinte sekretete mbrojtjes dhe i disponuar “për t’ubërë kontigjent i armikut”, siç shpre-heshin ata.

Aliu lindi më 1927 në një familjetë varfër fshatare, por me traditapatriotike në mbrojtje të lirisë dhepavarësisë së vendit. Natyra e paji-si me një zgjuarsi e zotësi të tillë,me një trup të hijshëm prej ushtar-aku, me një intuitë të pazakontë përt’i rrokur e trajtuar shpejt situatat,për t’i përqafuar dhe përvetësuar samë parë dukuritë e reja që po sill-nin vitet e shekullit XX në Shqipëri.

Kishte dëshirë për t’u bërë një njerii arsimuar dhe ia arriti ta bëjë këtëme aq sa ia lejonin kushtet e asajkohe. Në Luftën Antifashiste u rra-dhit shpejt në formacionet eBrigadës 18S dhe tregoi shembujheroizmi duke marrë pjesë aktive nëtë gjitha aksionet e kësaj Brigade gjernë çlirimin e plotë të vendit. Në disabeteja të ashpra që zhvilloi kjoBrigadë shquhen aftësitë dhetrimëritë e djaloshit, që e kishtemarrë me kaq pasion përvetësimine artit ushtarak dhe shikohej ngakuodrot drejtuese të asaj kohe si njëoficer që premtonte për të ardhmen.Pasi trajnohet si oficer në disa kurseemergjente dhe duke pasur edhe njëpërgatitje të shkëlqyer fizike, merrgradën aspirant. Në dokumentin qëdisponon familja e tij, Ali Bana embaron me të gjitha notat shkëlqye-shëm këtë kurs dhe, pikërisht përkëto merita, e emrojnë si instruk-tor në Shkollën e Bashkuar deri nëvitin 1956 ku jep një ndihmesë tëmadhe sidomos në përgatitjen fiz-ike të kuadrove ushtarakë të asajkohe. Në vitin 1960 i besohet njëdetyrë e rëndësishme. Me urdhër tëministrit të mbrojtjes së asaj kohe,Beqir Ballukut, caktohet komandanti Batalionit mitralier në vijën e parëtë kufirit verilindor të Shqipërisë meJugosllavinë duke vepruar me gux-im e trimëri në situatat e vështiraqë kishte regjimi i kufirit të atyreviteve. Edhe këtu Kapiteni i Parë AliBana u shqua si një ushtarak i dev-otshëm e i aftë për të marrë në dorëe për të kryer detyrat nga më të vësh-

tirat.Më vonë ai kalon komandant i

Batalionit të Fushë – Qidhnës. Kyrepart ushtarak në atë kohë, ku mer-rej krahas stërvitjes së ushtarëve efek-tivë edhe me rezervistët e gjithëzonës, që përfshinte më shumë segjysmën e rrethit të Dibrës, u kthyenë një repart shembullor, në një sh-kollë të vërtetë ku merrnin shembullgjithë repartet e tjera të Veriut përnjë përgatitje të lartë ushtarake, përdisiplinë shembullore, për njohjene thellë të artit ushtarak. Tregojnë seushtarët e Ali Banës, kështu e thirr-nin efektivin që komandonte ai,zbërthenin e mbërthenin me sy mby-llur për disa sekonda të gjitha llojete armëve që kishte në përdorim rep-arti. Qarkullonte një fjalë atëherë nëDibër për t’iu kundërvënë njerëzvetë pa mësuar me disiplinë pune:“Duhet të shkosh pak ditë tek AliBana që të mësosh”. Këto suksese iarriti duke dhënë vetë shembullin etij personal dhe duke qenë gjithmonëi drejtë e i paanshëm, me këmbën-gulje e vullnet të pashoq, me njëkomunikim e urtësi të admirueshmepër çdo ushtarak.

Kapiteni i Parë, komandanti i këtijBatalioni në një zonë tepër të vësh-tirë, mu në vijën e parë të kufirit mejugosllavët, e shndërroi këtë repartnë një shkollë përvoje ku mësohejarti i vërtetë ushtarak popullor dhejo siç propogandonte me të madhevija politike e Enver Hoxhës në atëkohë dhe që zbatohej nga oficerë tëpaaftë e militantë të Partisë Social-iste. Si çdo kuadër që zotëronte vlerae kishte fituar popullaritet e respektpuna e tij shihej me perde të errëtadhe ngulmohej për t’i gjetur diçka epër ta mbajtur të lidhur pas këmbëvetë injorancës. Kështu u veprua edhendaj oficerit Ali Bana. Filluan shpif-jet, përndjekjet, përgjimet nga orga-net e Sigurimit, filloi të nxihej ajoqë ishte e mirë, të gjurmohej dhe t’igjendej ajo kleçka nga mund të përg-junjej e të thyhej karriera e tij. Kështufilloi të hartohej edhe skenari për

oficerin e nderuar Ali Bana që, si çdohero tjetër tragjik, edhe ky do të për-fundonte në burgjet komuniste siarmik i rrezikshëm dhe me akuzën erëndë e të trilluar për tradhti të lartë,për bashkëpunëtor të agjenturavesërbe në Shqipëri, për shfaqje bajrak-tarizmi, për shkarje të qëllimshmenga vija e masave në ushtri.

Në gjyqin ushtarak dolën disadëshmitarë të rremë dhe, që të për-ligjin atë që ishte menduar për këtëkuadër të merituar, nxorrën përveçatyre edhe disa dëshmi që sot për nedo të ishin qesharake, por që në atëkohë rëndonin fort në gjykimin e tij,përforconin akuzën kryesore të agjit-acionit e propogandës. Por nga anatjetër, këto dëshmi vërtetojnë më sëmiri për karakterin e Aliut, për bind-jet e tij antikomuniste, për moraline tij të lartë që të mos bëhej as vegële as spiun i organeve të Sigurimit tëShtetit. Pikërisht këtu qëndron dheforca morale e ketij oficeri që nukpranoi në asnjë rrethanë që, për hirtë karrierës e gradave, të binte nëprehërin e shpifjeve dhe intrigave epër të marrë në qafë njerëz të pafa-jshëm.

Dhe ja krimi që kishte bërë AliBana. Se kooperativat bujqësoreprodhonin më pak se në të kaluarën,kur ishin ekonomi individuale! Sekooperativat bujqësore do të prish-en, siç u prishën në Jugosllavi, sekishte komentuar në rrethe të ngush-ta shoqërore që masat e ndërmarranë ushtri për gjoja reformim të saj,ishin gabime të rënda, që do ta dobë-sonin më tepër fuqinë mbrojtëse tëvendit. Aty, në këtë gjyq farsë, dolidhe se i gjykuari na paska patur dije-ni të plotë për një të arratisur nëJugosllavi dhe që nuk paska bërëkallzim në organet kompetente, se eka quajtur fyerje të bënte punën enjë spiuni. Kishte në këtë gjyq tëimprovizuar edhe akuza të tilla, metë cilat mund të akuzohet çdo qytetarqë jeton në një fshat afër tregut, qëishte marrë edhe me shitblerje kaf-shësh(?!).

Me këto akuza qesharake ekryekëput trillime u arrestua oficeriAli Bana, atëherë me gradënnënkolonel, kur ishte në krye tëdetyrës. Dhe vërtet këtu mbaroi dhekarriera e tij ushtarake, këtu ukëputën ëndrrat dhe pasioni i tij,këtu filluan vuajtjet, torturat, posh-tërimet e përndjekjet për tërë famil-jen që do të vazhdonin gjer në vitetqë sollën demokracinë në Shqipëri.

Ata që e njohën dhe jetuan e punu-an me Ali Banën e panë edhe kur aidoli nga burgu dhe gjithkujt i vintekeq tek shikonte jo më atë oficerinshtatlartë e energjik, që dhe syte inxirrnin xixa në rininë e tij, por njënjeri të gjymtuar, të mpakur e tëplakur, të kërrusur e shterrur, por nëtërë qenien e tij, në sy, në buzë, nëballë shkëlqente përsëri ylli i bur-rërisë shqiptare, nuk ishte shuar, porgjallëronte e ndizej ai vrulli i dikur-shëm djaloshar, ruheshin ato tiparetë karakterit të tij. Prandaj dhe res-pektohej e nderohej nga të gjithë.Dukej se prapa figurës së Ali Banësishte zhdukur errësira dhe jetagjallëronte përsëri. Tek ai nuk shiko-nin njeriun e burgosur që kishte hum-bur titujt, ofiqet, postet e gradat ekomunizmit, por Njeriun i Madh,oficerin e nderuar, që ndonëse kish-te humbur rininë e tij, kishte fituarmadhështinë, respektin, dashurinë emadhe të shoqërisë, jo për mëshirë,por për karakterin, burrërinë, talen-tin dhe përkushtimin ndaj detyrësduke merituar kështu emrin e nderu-ar të një patrioti të vërtetë.

Të ishe mik e shok në atë kohëme Ali Banën ishte dhe mirë, dhekeq. Ishte mirë se kishe pranë njëburrë të zgjuar e trim, një njeri tëbesës dhe të virtyteve shqiptare, qës’e shet as e tradhton mikun, që s’eshkel besën. Kishe mik e shok njënjeri punëtor, të devotshëm gjer nësakrificë për të mirën e atdheut dhetë shoqërisë. Por ishte keq se të rrijee të bisedoje me Ali Banën shihejme një sy tjetër, si një bashkëpunë-tor me një armik të Partisë e Push-tetit, që të prishte e të nxintebiografinë “e pastër”.

Por Aliut nuk i munguan miqtë eshokët e vërtetë gjer sa ndërroi jetemë 24 nëntor të vitit 1989. Kjo u padhe në varrimin e tij, ku në kortezhine tij morën pjesë qindra njerëz, tënjohur e të panjohur, që kishindashuri e respekt për këtë burrë megjak shqiptari të vërtetë.

Këto ditë, ndërsa flitete e përflitetaq shumë për hapjen Dosjeve tëZeza të komunizmit, për të nxjerrënë dritën e diellit masakrat mon-struoze të një regjimi gjakatar, përt’u vënë gishtin atyre figurave tëshëmtuara e të urryera që mbajtënnë këmbë diktaturën, gjeneratorët eprojektorët e masakrave dhe spiunëte mijëra viktimave e fatkeqësive qëe përgjunjën këtë popull, që e përg-jakën dhe e sakatuan, duhen hapurdhe ato Dosjet e Bardha, viktima tëDosjeve të Zeza, që kanë brenda vir-tytet e larta të shqiptarit, besën eburrërinë, qëndresën e trimërinë,dosjen e atyre që hoqën e vuajtënnga diktatura, dosjet e atyre që hum-bën jetën, rininë e talentin, dosjet ebardha të atyre që mbajnë brendaemrin e tyre të nderuar, siç ishte dheAli Bana.

Këto ditë, ndërsa flitetee përflitet aq shumë përhapjen Dosjeve të Zezatë komunizmit...duhenhapur dhe ato Dosjet eBardha, viktima tëDosjeve të Zeza, qëkanë brenda virtytet elarta të shqiptarit,besën e burrërinë,qëndresën e trimërinë,dosjen e atyre qëhoqën e vuajtën ngadiktatura, dosjet e atyreqë humbën jetën, rininëe talentin, dosjet ebardha të atyre qëmbajnë brenda emrin etyre të nderuar...

Ali Bana, fotografuar pas torturave në burg

8 - Tetor 200830nr.

cyan magenta yellow black

talenteIntervistë nga Kreta e dibranit Besmi Aga, tani si pjestar i Ansamblit Kombëtartë Valleve. Rruga e tij e rritjes përkrah valltërave të njohur dibran Xhevat Fana,Shaban Xhajku, Avni Ndreu deri te Rexhep Celiku e Lili Cingu

ËNDRRA DHE HAPII BESMIR AGËS

“Dua që ti përmend këtu, nëishullin e largët të Kretës, të gjithëata që më ndihmuan të bëhemvalltar: Avni Ndreu, Xhevat Fanën,Shaban Xhajku... Shaban Xhajkut“vidhja” jo vetëm talentin e tij tëvalltarit të madh dibran, por edhemënyrën se si bërtiste, si kërcente,si lëvizte dorën, kokën, këmbën,çdo gjë.Nga njohja profesionale, ngashkolla që po bëj, shpesh u drejto-hem videove të Xhevat Fanës, qëpër mua mbetet i paarritshëm përvirtuozitetin tij. Unë ndjej kënaqë-si kur i shoh ato, kënaqem dhe mërrëqethet gjithmonë trupi

Nga data 30 tetor - 1 nëntor, për treditë me radhë, do të mbahet në qyte-

tin e Peshkopisë edicioni i 13-të i Festivalit"Oda Dibrane". Festivali organizohet nënpërkujdesjen e Bashkisë dhe Qendrës Kul-turore, Peshkopi.

Sipas drejtorit të Qendrës KulturorePeshkopi, z. Veli Vranici, këtë vit, përveçgrupeve kulturore nga vendi, Kosova dheMaqedonia, do marrë pjesë edhe një grupnga qyteti Giurgiu i Rumanisë.

Nga Kosova në këtë edicion do marrinpjesë grupi i Mitrovicës, të cilin do ta sho-qërojë kryebashkiaku i qytetit, ish kryemi-nistri i Kosovës, Bajram Rexhepi, grupi iDeçanit dhe grupi "Azem Bejtja" i Prish-tinës.

Nga Maqedonia do marrin pjesë nëkonkurrim Shoqëria Kulturore Artistike"Derveni"- Shkup, "Jehona e Malësisë" -Tetovë, "Valët e Liqenit"- Strugë si dheShoqëria Kulturore "Haki Stërmilli", Dibëre Madhe.

Nga vendi, këtë edicion do marrin pjesëgrupet folklorike të Vlorës, Gjirokastrës,Lushnjës, Kavajës, Burrelit dhe Bulqizës

Festivali "Oda Dibrane" ka nisur jetëne tij që në vitin 1994 dhe është kthyertashme në një takim - traditë ku kjo e fun-dit pasqyrohej në një gjini krejt të veçantë,në atë të këngës dhe valles humoristike, rititdhe alegorisë.

Ky festival ka për qëllim të bashkojëartistët shqiptarë ngado që ndodhen pavar-ësisht nga kufijtë me idenë që "Oda Di-brane" do të jetë mikpritëse e "Odës Sh-qiptare". Ky është një takim origjinal nëllojin e vet, i cili synon të rizgjojë vlerat epapërsëritshme të kulturës sonë në kuadrinedhe të turizmit kulturor. Në këtë Festivalparaqiten rite të lashta si dhe vegla karak-teristike muzikore mbarëshqiptare.

Festivali, çdo vit ka sjellë një kontributtë çmuar sipas specialistëve në kulturën sh-qiptare dhe tregues për këtë janë edhe kërke-sat e shumta për pjesëmarrje në këtë vep-rimtari nga grupe të ndryshme nga vendi,Kosova e nga shqiptarë të Malit të Zi dheMaqedonisë. Pjesë e suksesit të tij janë edheatmosfera festive që krijohet në qytet. Num-ri i pjesëmarrësve ka ardhur gjithmonë nërritje dhe po ashtu është zgjeruar edhegjeografia e tyre. Grupet pjesëmarrësvehyjnë në një sistem konkurrimi, rezultatete të cilit shpallen natën e tretë.

Këtë vit në jurinë e festivalit do marrinpjesë këngëtari kosovar Ilir Shaqiri, vall-tari i njohur i Ansamblit të Shtetit RexhepÇeliku, koreografi dibran Xhevat Fana,Drejtoria e Institutit të Folklorit, AfërditaOnuzi, etj.

Në ditët e Festivalt zhvillohen gjithash-tu edhe biseda të ndryshme, ekspozitë fo-tografike me motive folklorike, ekspozitë earteve figurative të piktorëve dibranë, vizi-ta në monumente të kulturës së zonës, etj.

E veçanta e këtij viti është një ekspozitëetnografike e shqiptarëve të Maqedonisë, ecila do të hapet të premten në ora 10. Pastajdo shoqërohet me një marrshim të grupe-ve pjesëmarrëse në bulevardin "Elez Isufi".

"Oda Dibranë" këtë vit organizohet membështetjen kryesore nga Ministria e Kul-turës, Rinisë dhe Sporteve, Shoqëria e Sig-urimit SIGAL si dhe kompanitë private "Au-rora Group dhe "Ricku Sh.p.k."

Oda Dibranehap dyert

Ai është një prej “shqiponjave” të valles popullore shqiptare, më i riu, student në Aka-

deminë e Arteve, ëndrra e të cilit është të jetëpjesë e valles popullore shqiptare, të asaj valle-je që në Dizhon të Francës vari mbi gjoksin eShqipërisë gjerdanin e artë, të asaj valleje që tëngre në qiell e të ul në tokë, të bën me krahë...Pokush është ai? Cilët janë hapat e tij nën gjëmi-met e daulles dhe vikamën e klarinetës?

Mund të prezantohemi për lexuesin e gazetëssonë?

Besmir Bexhet Aga.Jemi njohur bashkë në Lushnjë kur u shpallët

“Mbret i festivalit”. U ritakuam në traget tekudhëtonim drejt Kretës. Kaluam gati një javëbashkë midis këngëve dhe valleve të Ansam-blit Kombëtar të Këngëve dhe VallevePopullore....A mund të m’i përshkruash këtohapa të jetës suaj që nga Lushnja, që nga mo-menti kur u shpallët “Mbret” dhe deri në ditëtqë jetuam bashkë?

Në radhë të parë ju falënderoj për punëntuaj mjaft fisnike që bëni. Për mua ishte kënaqë-si që u takuam bashkë, në Lushnjë, natyrisht,për herë të parë, ku aty mora një çmim sim-bolik dhe ndër të tjera u evidentova. Prej asajkohe unë kam vazhduar rrugën time në Ansam-blin e Shtetit gjë të cilën unë e kam ëndërr tavazhdoj. Sot jemi këtu bashkë.

Po më përpara ishe me Ansamblin?Në momentin kur unë kam marrë çmimin

në Lushnjë prisja të firmosja një kontratë meAnsamblin e Shtetit, një kontratë njëvjeçare.Çmimi në Lushnjë ishte një çmim i dyfishtë tëcilin unë nuk e bëra publik me ju por me njerëzite mi që më rrinin afër.

The që të jesh pjesë e Ansamblit të Shtetitështë...

Është nder dhe krenari për mua.Ky nder, kjo krenari, kjo ëndërr të obligon...Natyrisht. Të jesh pjesë e Ansamblit të Sh-

tetit për mua është diçka shumë e madhe. Kjomë bën që të punoj akoma më tepër duke qenëpjesë e tij. Të lodhem shumë, të djersij shumësepse puna jonë kështu është. Tashmë ju e patë,e dini. Kur dalim në skenë për pesë minutashpalosim një diçka mjaft të bukur, mjaft ek-spresive, impulsive të valles dibrane.

Valles dibrane?Të të gjitha valleve, natyrisht por...ne jemi

dibranë.Si ju lindi dëshira për të vallëzuar kur unë

të paktën nuk e di se ke ndonjë gen valltarësh?Është shumë e vërtetë. Mua në klasën e gjas-

htë, shkolla tetëvjeçare më çoi në një festë. Naçoi ne disa nxënësve që mësueses së muzikës iishte mbushur mendja se jemi të mirë. Na çoitek Xhevat Fana. Xhevatin ju e njihni shumëmirë. Në atë kohë ai ishte udhëheqës i Qen-drës Kulturore të Fëmijëve, drejtor artistik siçquhet tani. Xhevati më veçoi dhe më thotë: “Tidjalë do të vish të aktivizohesh këtu në Qen-drën Kulturore të Fëmijëve” gjë të cilën në atëkohë nuk e dija se çfarë ishte QKF – ja.

Çfarë moshe kishe atëherë?Klasa e gjashtë. I bije dymbëdhjetë vjeç. Prej

aty më nisi një ego e brendshme të cilën nuk ejepja tek të tjerët por e mbaja përbrenda. Xhe-vati më ve të parin, në atë që ne quajmë solist.Këtu nisi puna ime. U aktivizova disa herë meQendrën Kulturore të Fëmijëve, në disa festi-vale fëmijësh, brenda Peshkopisë dhe jashtëasaj. Më pas kalova në ansamblin e të rriturve,Ansamblin Amator Artistik “Dibra”, siç quhetsot. Atje kam pas një bashkëpunim shumë tëmirë me të gjithë ata njerëz të cilët i falën-deroj, ata të cilët më kanë konsideruar si shok,megjithëse unë isha shumë i vogël. Dua që tipërmend këtu, në ishullin e largët të Kretës, tëgjithë. Avni Ndreu ka qenë ai me të cilin kampunuar në fillim, në pjesën kur tashmë isha mëi rritur, në gjimnaz, pa harruar kurrë XhevatFanën, kurrë. Me Avni Ndreun kemi qenë sishokë. Nga Shaban Xhajku unë mësova shumë.

Ai më bërtiste shumë kurse unë i “vidhja” jovetëm talentin e tij të valltarit të madh dibranpor edhe mënyrën se si bërtiste, se si kërcente,se si lëvizte dorën, kokën, këmbën, çdo gjë.Me Veli Vraniçin, drejtorin që më ka respektu-ar dhe inkurajuar shumë. Me Përparim Tomçi-nin, kompozitorin e shquar dibran dhe me tëtjerë. Të gjithë këta i përshëndes prej ishullit tëKretës ku jam pjesë tashmë e Ansamblit Ko-mbëtar. Realisht prej tyre kam dalë.

Çfarë shkolle vazhdon?Unë jam në vitin e katërt, në fakultetin e

artit skenik, Akademia e Arteve, dega koreografi.Këtë vit shpresoj të diplomohem.

Keni marrë ndonjë temë të veçantë përdiplomën ?

Temën nuk e kam zgjedhur akoma sepse tëtilla janë procedurat por shpresoj shumë shpejtta zgjedh. Tashti jemi në tetor. Në fund të dh-jetorit besoj se do ta kem të zgjedhur.

Çfarë të pëlqen më shumë?Siç themi ne dibranët, me qenë kësmet, do

ta...Çfarë të pëlqen më shumë si temë, e kam

fjalën?Nuk e kam vendosur. Unë i bëj të gjitha

zhanret në shkollë; baletin klasik, baletin mod-ern, baletin kontemporan siç quhet sot, vallenpopullore që ju tashmë e dini që unë e kamshumë për zemër. Shpresoj që do ta trajtoj nëdiplomën time, në zhanrin popullor duke endërtuar me rite të pa konsumuara dhe duke imoderuar njëkohësisht ato. Fjala vjen “Dasmadibrane” apo rite të ndryshme, thjesht nga tre-va që unë mendoj se e njoh sado pak.

Po mirë, përveç këtyre emrave që përmendëtçfarë ke mësuar nga brezi para këtyre valltarëve?

Nga Dibra e keni fjalën?Po. Vetëm nga Dibra ku keni nisur hapat e

parë të kërcimit.Të them të drejtën kisha dëgjuar shumë për

Xhevat Fanën. Tashti, nga njohja profesionalenga vetë shkolla që po bëj, shpesh u drejtohemvideove të atij dhe për mua ai mbetet i paarrit-shëm për virtuozitetin tij. Unë ndjej kënaqësikur i shoh ato, kënaqem dhe më rrëqethet gjith-monë trupi. Kisha dëgjuar për Izet Dardeshin,një kërcimtar shumë i karakterit të cilin e kamnë video dhe e ruaj me shumë pasion.

Jeton Izeti ?Nuk e di. Këto të dy i kisha dëgjuar por real-

isht Xhevati, për mua, është i paarritshëm.Cilat nga vallet e Dibrës kanë jehonën më

të madhe në shpirtin tuaj?Vallja e “Xhafer Kabës”. Për të qenë i sin-

qertë unë deri në momentin që hyra në Aka-deminë e Arteve vallet e trevës nuk i njihjashumë mirë. Natyrisht edhe tani nuk pretendoj

që i njoh sepse vallja në Dibër është e pafund...Arë e papunuar.Absolutisht. E kisha dëgjuar vallen e “Xha-

fer Kabës” por nuk e dija origjinën ashtu siç ditani ritmin që ka, shoqërimin, kërcimin...

Mua, në një nga vallet e Ansamblit, më zurisyri pikërisht disa nuanca nga ajo valle karak-teristike, valle ku mimika e fytyrës, këmba eçalë, trupi i lëkundur formojnë një nga perlate lëvizjes populloret valles shqiptare.

Natyrisht. Përpunimi ka arritur kulmin ngamjeshtrit tanë siç ju i njihni shumë mirë siPanajot Kanaçi, korifeu i koreografisë populloreshqiptare siç e quajmë ne, Besim Zekthi dhe tëtjerë.

Unë dëgjova, prapa meje në Lushnjë një ngasolistet më të njohura të Ansamblit, Lili Cin-gun tek fliste me hiperbola për ty kur të pa nëskenë. Çfarë njohje ke me Lili Cingun?

Lili Cingu është një ndër kërcimtaret më tëmira të Ansamblit të Shtetit. Ajo ngelet, po epërsëris, ngelet yll i valles popullore shqiptare.Me të nuk kam asnjë lidhje përveçse jam takuarnjë herë të vetme në Ansamblin e Shtetit kurbëja prova. Një ditë vjen aty dhe më shikon.Merr vesh që jam dibran, që jam në Akadem-inë e Arteve dhe kaq. Ajo kishte një simpatipër mua. Kjo është e gjitha.

Rexhep Çeliku, Mjeshtër i Madh, më folijashtëzakonisht mirë për ju...

Unë atij i them profesor. Për mua realisht aiështë profesor. Nuk mund t’i them Rexhep. Mëka ndihmuar jashtëzakonisht shumë. Kam punu-ar mjaft, mjaft, mjaft derisa me punën gjith-monë të atij dhe me vlerësimin që ai më kabërë, unë arrita të fitoj një konkurs, të fitoj njëkontratë me Ansamblin e Shtetit. Unë e respe-ktoj shumë atë njeri dhe i përulem me respekt.

Të ardhmen si e shikon?Mendoj që... Natyrisht shkolla është parë-

sore. Dua që ta mbyll diplomën mirë, shumëmirë. Kur unë të jem pjesë definitive e Ansam-blit të Shtetit atëherë ëndrra ime do të realizo-het.

Faleminderit dhe lart e më lart ta hedhëshhapin në vallen popullore shqiptare.

Faleminderit edhe Ju. Unë ju përshëndes Judhe zonjën tuaj mësuese Natashën e shkollës“Demir Gashi” të Peshkopisë, familjen tuaj dheju uroj mbarësi.

ABDURAHIM ASHIKU

Në foto: Besmir Aga në Kretë, si pjestar iAnsamblit Kombëtar të Valleve

9 - Tetor 200830nr.

cyan magenta yellow black

Mbyllet festivali “Teatri Shqiptar në Maqedoni-Dibra 2008”.Suksesi i festivalit vjen bashkë me premtimin për një mbështetje institucionale të

qeverisë së Maqedonisë, duke e kthyer kështu në një festë të përvitshmespecialeDibër e Madhe - Përfundoi Festivali i shtatë “Teatri Shqiptar në Maqedoni-Dibra 2008”

Dibër, shpalosen vleratDibër, shpalosen vleratDibër, shpalosen vleratDibër, shpalosen vleratDibër, shpalosen vleratteatrore gjithkombëtareteatrore gjithkombëtareteatrore gjithkombëtareteatrore gjithkombëtareteatrore gjithkombëtare

Shfaqja me e mirëqë fitoi çmimin“Sulejman Pitarka”,u shpall “Hiqeministrin nga priza”-Teatri Kombëtar,Gjakovë

Regjisorja më e mirëu shpall DriadaDervishi, teatri“A.Moisiu”, Durrësme tragjikomedinë“Tango” të autoritSlavomir Mrozhek

Aktorja dhe Aktorimë i mirë, që fituançmimin “QemalAjdini”, u shpallënAdriana Matoshi,Gjilan dhe Muhar-rem Hoxha, Korçë

Edicioni i shtatë i Festivalit “Teatri Shqiptar në Maqedoni-Dibra

2008” që zgjati nga data 5-12 tetorku morrën pjesë trupa teatrore ngaMaqedonia ,Shqipëria dhe Kosova,ishte manifestim lumturues për tërëartdashësit. Spektatorët dibranësëbashku me mysafirët patën rastintë shijojnë një eveniment me vleratë bukura teatrore. Secili artdashësdo ta kishte dëshiruar të jetë nësallën e madhe të Qendrës për Kul-turë në Dibër në këtë eveniment kul-turor, ku u shfaqën 9 shfaqje.

Këtë festival me praninë e tyre enderuan artistët e popullit mes tyreedhe Lazër Filipi. Në mesin e tyreishin edhe Gëzim Ostreni, Abdyla-qim Ademi, deputetët, XhevatAdemi, Ermira Mehmeti, LuljetaMarku, artistë të merituar dhe kry-etarët e komunave nga Maqedonia,Shqipëria dhe Kosova.

Ky festival përfundoi me TeatrinKombëtar nga Gjilani, i cili shfaqikomedinë “Kumbara” të autorit An-gjelo Beolko-Rucante, me regji tëErson Zymberit.

Juria e përbërë nga Dr.Prof. NebiIslami-Kosovë, Klajdi Marku- Sh-qipëri dhe Adem Karaga-Maqedoni,shpalli fituesit e çmimeve.

Dr. Prof. Nebi Islami me këtë rast,theksoi se: “Jam shumë i nderuar qëkam qenë kryetar i jurisë.Juria me këtërast ka bërë një punë të përgjegjshmedhe të ndershme dhe çdo vendim eka marë në mënyrë unike. Nuk kemipasur asnjë konflikt eventual lidhurme shpërblimet e caktuara. Ju falen-deroj për pjesëmarrjen dhe mik-pritjen tuaj”.

Klajdi Marku: "Të gjithë kemi njëemocion të përbashkët, jeni publikumë i mrekullueshëm në tërë Sh-qipërinë.

Adem Karaga "Dibra din të kri-jojë emocionin e vet. Ky publik ësh-të i mrekullueshëmm, përshëndestërë aktorët për punën dhe kontribu-tin e dhënë ".

Çmimi inkurajues i takoi aktoresEgzona Ademi për shfaqjen “Togerii Insismorit” të Teatrit Profesionist-Prizren.Aktorja joprotagoniste ushpall zonja Natasha Andoni, përshfaqjen " Ju ftojmë në dasmën ebabait " të Teatrit " A.Z.Çajupi "-Korçë.Aktori joprotagonist u shpallaktori Hysen Bashhysa, për rolin nëtragjikominë " Tango " të Teatrit" A.Mojsiu "-Durrës,Çmimi special,që e jep kryetari i komunës së Di-brës, iu dha aktorit Musa Isufi përshfaqjen " Kufomat e gjalla " të Te-atrit Profesionist –Kumanovë. Aktor-ja më e mirë e festivalit që e fitoiçmimin " Qemal Ajdini " u shpallAdriana Matoshi për rolin në komed-

Nga REXHEP TORTE

inë " Kumbara " të Teatri Kombëtar-Gjilan.Aktori më i mirë i festivalitqë e fitoi çmimin " Qemal Ajdini "u shpall aktori Muharrem Hoxha përrolin në komedinë " Ju ftojmë nëdasmën e babait " të Teatrit" A.Z.Çajupi-Korçë ".Çmimin përregji më të mirë të festivalit e fitoiDriada Dervishi për tragjikominë" Tango " të Teatrit " A.Mojsiu "-Durrës. Shfaqja më e mirë e festi-valit që fitoi çmimin " Sulejman Pi-tarka " u shpall “Hiqe ministrin ngapriza " e Teatrit Kombëtar-Gjakovë.

Argëtim Fida, kryetar i komunëssë Dibrës së Madhe nën patronatin etë cilit u mbajt ky festival, duke dek-laruar të mbyllur këtë festival, thek-soi se : " Këtu u thanë shumë fjalë, uderdhën shumë emocione.Që ngadebutantët që hoqën tremën për herëtë parë por edhe aktorët e merituar qëna kënaqën me rolet e tyre.Regji tëmrekullueshme, skenografi të mrekul-lueshme, skenare të mira dhe trupaprofesioniste nga të gjitha trojetetnike.Asgjë nuk u tha gabim këtu.Nekëtu në Dibër të Madhe dëshmuam

se dijmë të jetojmë bashkë, të fry-mojmë bashkë, të krijojmë kulturëbashkë. Në fillim të festivalit kishtedallime të mëdha mes trupave që vi-nin nga Shqipëria, Kosova e Maqe-donia. Por siç tha edhe juria e nderu-ar, tani kemi shfaqje mjaft cilësoreedhe nga Maqedonia edhe nga Koso-va. Uroj që edhe vitet që vijnë në këtëskenë të jenë të pranishme sa mëshumë trupa nga të gjitha trojetetnike.Ne dibranët do të mundohe-mi me bukë e kripë, por me zemër tëmadhe tju presim sërish. Falenderojdrejtorin e festivalit, stafin e tij medjem të mrekullueshëm që nuk ukursyan duke bërë vetëm nga tre orëgjumë, të jenë pranë aktorëve tëmrekullueshëm.Mirëse të vini edheviteve tjera ".

Ylber Nuredini, drejtor i festivalit,u shpreh se: "Përgëzoj për unitetinnë ndarjen e çmimeve jurinë si edhekritikët Prof.Dr. Adriatik Kallulli,Prof Dr. Nebi Islami, Prof.Dr. JosipPapagjoni dhe Prof. Selajtin Salihu,për angazhimin e tyre gjatë analizëssë shfaqjeve, përshëndes mediat që

pasqyruan ecurinë e këtij festivali,të gjitha trupat teatrore që shpalosënveprat e tyre në skenën dibrane ".

Gjatë dorëzimit të çmimeve uthanë fjalë mirënjohje për publikun,pjesëmarrjen e femrave në sallë sirespektuese të vlerave kulturore, përaktorët, për ata që janë lodhur medjersë e mundim e që kanë arriturrezultate shumë të mira. Ky festivaltregoi se ka një traditë. Gëzimi ynëështë që teatri shqiptar vitet e funditka ecur përpara. Me punën e au-torëve, aktorëve dhe regjisorëve kambëritur që një gjeneratë e re ak-torësh të ketë vlera për t’ia prezentu-ar Evropës dhe për të marë shpër-blime edhe në skenat evropiane. Kyështë publik i përzemërt që i bënartistët të ndjehen lirshëm.

Fituesve të çmimeve iu dorëzuanmirënjohje, skultura artizanale druridhe të holla.

Fituesit duke u falenderuar përçmimet që i morën, theksuan respe-ktin për spektatorin dibran dhegatishmërinë e tyre për suksese mëtë mëdha në të ardhmen.

Në pritje të vendimeve të jurisëpara spektatorëve u shfaq një pro-gram kulturor ku para spektatorëveLlazër Filipi recitoi një monolog tëAleksandër Mojsiut, Pajazit Kurtishivargje nga " Bagëti e Bujqësi " tëNaim Frashërit, kurse maestrot JetaStarova - Mehmeti në flautë dhe Er-mal Mehmeti në violinë, luajtënpjesë të zgjedhura të muzikës së për-punuar.

Çmimi inkurajues itakoi aktores EgzonaAdemi për shfaqjen“Togeri i Insismorit”

Aktorja joprotago-niste u shpall zonjaNatasha Andoni, përshfaqjen " Ju ftojmënë dasmën e babait"

Aktori joprotagonistu shpall aktori HysenBashhysa, për rolinnë tragjikominë"Tango"

Çmimi special, që ejep kryetari i komu-nës së Dibrës, iu dhaaktorit Musa Isufi përshfaqjen "Kufomat egjalla"

ARGËTIM FIDA:“Uroj që edhe vitet që vijnë në këtë skenë tëjenë të pranishme sa më shumë trupa nga tëgjitha trojet etnike.Ne dibranët do të mundohe-mi me bukë e kripë, por me zemër të madhe tjupresim sërish”

KRONIKA EFESTIVALIT TËTEATROVE NËFAQET 10-12

Ne foto: Pamje nga shfaqja “Hiqe ministrin nga priza”, Teatri Kombëtar, Gjakovë

10 - Tetor 200830nr.

specialeZijadin Murtezi: Kam shëtitur Suedinë, Norvegjinë, Gjermaninë, kam marë pjesë nëshumë festivale e festivale dhe kam marë shumë shpërblime ... nuk ekzistonkënaqësi më e madhe kur gjendesh mes publikun dibran ...

Në mbrëmjen e dytë të festivalit “TeatriShqiptar në Maqedoni-Dibra 2008” para

publikut artdashës dibran u paraqit Teatri Pro-fesionist nga Prizreni me dramën dramën“Togeroi i Inismorit” të autorit Martin Mc-donagh, me regji të Ilir Bokshit. Kjo pjesëteatrore me një kolazh skenografie, kostu-mografie dhe muzikë të qëlluar, nëpërmjetregjisë dhe aktrimit në mënyrë të qëlluar dheshumë të fuqishme dha një tabllo reale dhetrishtuese të përditshmërisë sonë.

Aktorët Lulzim Guheli në rolin e Patrikut,

Më 5 tetor, filloi Festivali i shtatë me radhë “Teatri shqiptar

në Maqedoni-Dibra 2008”, kumorën pjesë 9 trupa teatrore shqiptarenga Maqedonia, Shqipëria dhe Kos-ova. Sponsorë kryesor është komunae Dibrës së Madhe, ndërsa ndih-mojnë edhe Ambasada e Holland-ës, « Banjat e Dibrës-Capa » dheNjësia rajonale e Bankës Ekonomike.

Argëtim Fida,kryetar i komunës sëDibrës së Madhe duke e deklaruar tëhapur këtë festival, ndër të tjera tha:« Nga viti në vit në Dibër u krijuadashamirësia për teatrin dhe këtyreditëve Dibra do të jetë qendër e kul-turës së tërë trojeve shqiptare.Edheky festival i përjetoi fortunat ndaj tij,qoftë të obstruksioneve, qoftë tëpengesave financiale, por mbisundoidashuria e dibranëve për teatrin që imposhti problemet. Falenderoj edhetrupat teatrore që nuk morrën para-sysh pengesat që dikush i shpifte, porerdhën dhe u paraqitën me shfaqjete tyre dhe kështu do të veprojnë edhenë të ardhmen dhe ky festival do tëjetojë për mot të moteve. Pushtetivendor apelon që ky festival të bëhetinstitucional. Në mungesë të vull-netit të pushtetit qëndror në dy vitete kaluara, komuna e Dibrës edhe psee vogël dhe me buxhet të pamjaf-tueshëm mori mbi supet që ky festi-val të mbijetojë. Jemi drejtuar përndihmë edhe deri te disa institucionesi Mobimaku, Telekomi etj. dheshpresojmë në ndihmën e tyre. Nënetët që vijojnë në mesin tonë do tëjenë të pranishëm edhe Ambasador-ja e Hollandës, ministra, deputetëdhe kryetarë bashkishë nga Maqe-donia, Shqipëria dhe Kosova. Ndje-huni si në shtëpinë tuaj. Festivaline bëjmë me mjete të redukuara, porme zemër të gjerë. Dibranët do tëdijnë të respektojnë me mikpritje.Këto takime nuk kanë dhënë misio-nin e tyre vetëm në art e kulturë,por edhe në njohjen e ndërsjellë messhqiptarëve. Këtyre ditëve Dibra dotë jetë qendër e kulturës shqiptare »,përfundoi Fida.

Në natën e parë të festivalit paraartdashësve u paraqit “Teatri Profe-sionist i Dibrës së Madhe “ meshfaqjen përshëndetëse « Historia ezooparkut » e autorit Edëard Ollbee,

Në kuadër të manifestimit “Ditët e kulturës-Dibra 2008” nga data5-12 tetor në Qendrën kulturore në Dibër të Madhe, nën patrona-

tin e Komunës Dibra e Madhe, u mbajt Festivali “Teatri Shqiptar nëMaqedoni- Dibra 2008”.

Ky festival, i shtati me radhë, filloi me dramën “Historia ezooparkut” të autorit Edëard Ollbee me regji të Ylber Nuredinit, lua-jtur nga Teatri Profesionist-Dibër e Madhe.

Në ditët në vazhdim u shfaq drama “Togeri i Inismorit” i autoritMartin Mcdonagh, me regji të Ilir Bokshit, luajtur nga Teatri Profesion-ist-Prizren.

Me 7 shtatornë ora 19 kome-dia «Ju ftojmë nëdasmën e babait»e autorit PetritKoçibelli me regjitë Genti Bejko.

Më datë 8 tetornë ora 18 u shfaqdrama “Kush mëka faj se jam sh-qiptar” shfaqjepërshëndetëse eautorit dheregjisorit EnverPetrovci, luajturnga Teatri « Bylys »-Fier, ndërsa në ora 21 drama «Kufomat e gjalla» eautorit Shkëlzen Halimi, me regji të Zijadin Murtezit, luajtur nga Teat-ri Profesionis i Kumanovës.

Më 9 tetor në ora 19 drama “Vrasësit i lam pas”, e autorit TeodorLaço me regji të Roland Minga, luajtur nga Teatri « Petro Marko »-Vlorë.

Më 10 tetor në ora 19 tragjikomia «Tango» e autorit SlavomirMrozhek me regji të Driada Dervishi, luajtur nga Teatri « A.Mojsiu »-Durrës.

Më 11 tetor në ora 19 drama “Hiqe ministrin nga priza” e autoritErik Idile me regji të Ilir Bokshi, luajtur nga Teatri Kombëtar-Gjakovë.

Më 12 tetor në ora 19 komedia «Kumbara» e autorit Angjelo Beol-ko-Rucante me regji Erson Zymberi, luajtur nga Teatri Kombëtar-Gjilan.

Hapjen solemne të festivalit e bëri Argëtim Fida, kryetar i komunës,ndërsa vlerësimi shfaqjeve u bë nga kritikët Prof.Dr.Adriatik Kallulli,Prof.Dr. Josip Papagjoni, Prof.Dr. Nebi Islami dhe Prof.Dr. SelajtinSalihu.

Dibra e Madhe u bë kështu arena e vlerave teatrore mbarëshqiptare,çka e tregoi edhe interesimi i madh i publikut dibran.

P J E S M A R R J A

Ja shfaqjetkonkuruese

Pjesët teatrore të shfaqura: “Historia e zooparkut” “Togeri i Inismorit” “Ju ftojmë në dasmën e babait” “Kush më ka faj se jam shqiptar” “Kufomat e gjalla” “Vrasësit i lam pas” “Tango” “Hiqe ministrin nga priza” “Kumbara”

NATA E PARË

Dibranët urojnë mirëseardhjen

me regji të Ylber Nuredinit dhe merolin e Piterit luajtur nga NimonMuçaj dhe të Xherit nga Ylber Nure-dini.

Pas shfaqjes regjosori Ylber Nure-

Argëtim Fida: “Nga viti në vit në Dibër u krijuadashamirësia për teatrin dhe këtyre ditëve Dibra dotë jetë qendër e kulturës së tërë trojeveshqiptare.Edhe ky festival i përjetoi fortunat ndaj tij,qoftë të obstruksioneve, qoftë të pengesave finan-ciale, por mbisundoi dashuria e dibranëve për teatrinqë i mposhti problemet. Falenderoj edhe trupatteatrore që nuk morrën parasysh pengesat që dikush ishpifte, por erdhën dhe u paraqitën me shfaqjet etyre dhe kështu do të veprojnë edhe në të ardhmendhe ky festival do të jetojë për mot të moteve”.

Linja qëndrore, drama-turgjike e kësaj drameështë se në botën esotme njërëzit kanëpërgjegjësi të përkujde-sen për të gjitha shtre-sat e kësaj shoqërie nëaspektin universal

dini, deklaroi se: ”Linja qëndrore,dramaturgjike e kësaj drame ështëse në botën e sotme njërëzit kanëpërgjegjësi të përkujdesen për tëgjitha shtresat e kësaj shoqërie nëaspektin universal. Duke mos e bërëkëtë lindin ngjarje dhe situata ngamë të ndryshmet siç është rasti qësonte e shfaqëm këtu.Xheri në pam-undësi për të arritur qëllimet e vetaelementare, vendos t’i jep fundjetës.Mirëpo me që nuk e ka gux-imin ta kryej vetë, takon Piterin nënjë park qëndror të Nju Jorkut përmessë cilit realizon idenë e vet. Mesazhii kësaj shfaqje është se te të gjithënjerëzi në moment të caktuar zgjo-het gjeni shtazarak që e kemi brendavetes sonë ».

Në foto: Pamje nga shfaqja «Historia e zooparkut» e TeatritProfesionist të Dibrës së Madhe

NATA E DYTË

Prizrenasit me “Togeroi i Inismorit”rrëmbejnë vëmendjen e spektatorit

Luan Jaha, në rolin e Donit, Adrian Morina,nërolin e Bejrit,Egzona Ademi,në rolin e Merit,Ernest Malazogu,në rolin e Kristit,FatosKryeziu,në rolin e Brendonit, ShkëlzenVeseli,në rolin e Xhejmsit dhe FikrimMorina,në rolin e Xhoit, edhe aktorë të rinjpër nga mosha, treguan mishërim me rolet ebesuara, luajtën në mënyrë të shkëlqyer dhedëshmuan pjekuri të padiskutueshme skenikedrejt një ardhmëri të sigurtë dhe të sukseshmenë profesionin e tyre skenik.

Ilir Bokshi, regjisor i kësaj pjesë teatrore,

deklaroi se: “Kjo shfaqje është një tragjiko-medi tipike britanike dhe ka një mesazh tëfuqishëm, se gjërat në jetë nuk duhet marrëme gjaknxehtësi dhe grindje, sepse kjo sjellluftëra dhe vllavrasje, por gjërat duhet mend-uar dhe trajtuar me gjakftohtësi për të paturharmoni dhe paqe gjithandej”.

Në pyetjen sa është i kënaqur me inter-pretimin e roleve nga ana e aktorëve , regjisoriBokshi, u përgjigj se,” në përgjithësi jam shumëi kënaqur edhe pse sonte shfaqja ka shkuarpak më ndryshe, për arsye se patëm patëm pak

kohë për tu përshtatur në këtë skenë, në këtësallë dhe në këtë sistem të zërimit dhendriçimit. Kjo don të se shfaqja humbi shumëpër shkak të përshtatjes në këtë situatë.Megjithatë unë jam shumë kënaqur me an-gazhimin dhe rolet që interpretuan dhe kjoshfaqje bën pjesë në shfaqjet e mira që kambërë unë. Falenderoj shumë publikun dibranpër ndjekjen me vëmendje të kësaj shfaqje dhese është ndjenjë e posaçme të lozësh parakëtij publiku të mrekullueshëm”, tha në fundregjisori Ilir Bokshi ».

11 - Tetor 200830nr.

speciale Roland Minga: Publikun dibran tani kemi filluar ta shijojmëne protagonistët e skenës, dhe publiku dibran këtë na

e kthen me kënaqësi dhe duartokitje.

Në ora 21 të ditës së katërt të këtij festivali para publikut dibran u paraqit edhe

Teatri Profesionist i Kumanovës me shfaqjen“Kufomat e gjalla” të autorit Shkëlzen Halimime regji të Zijadin Murtezit. Aktorët MusaIsufi, në rolin e Kibsit, Mendim Murtezi, nërolin e hajnit dhe Sefedin Shabani, në rolin epopullit, skenës dhe shikuesve u dhanë njëdinamizëm të fuqishëm aktrimi, gjë që pub-liku e shpesh e shpërbleu me duatrokitje.

Me ngulmin për mbrojtjen e ndërgjegjessi libri më i mirë moral me të cilin duhetvazhdimisht të konsultohemi, kundër përzierjessë politikës në ndërgjegjen e njerëzve, nëpërm-jet caktimit të vijës së kuqe mes mençurisëdhe çmendurisë, nëpërmjet ankthit të luftësmes durimit si zë i ndërgjegjes, pritjes dheshpresës, idealizmit dhe atdhetarisë plot laj-ka, kjo shfaqje nxorri në spikamë edhe shqetë-simin që ndjejnë njerëzit e ndershëm, kuredhe tradhëtarëve gjatë varrimit u thuhet “uqoftë dheu i lehtë”.

Zijadin Murtezi, duke folurpër konceptinregjisorial, tha se “Mesazhi i kësaj drame ështëfati ynë i përditshëm lidhur me intelektu-

Në ditën e tretë të Festivalit “Teatri Shqiptar në Maqedoni-Di-

bra 2008” para publikut u paraqitTeatri “A.Z.Çajupi” nga Korça mekomedinë «Ju ftojmë në dasmën ebabait», shkruar nga Petrit Koçibel-li, me regji të Genti Bejko.

Aktorët Muharrrem Hoxha, Na-tasha Andoni, Petrika Riza, ZamiraKita, Albana Prodani dhe XhasikaMuhaxhiri, si një buqetë miksetrëndafilash dhe gonxhe trëndafili,përkatësisht aktorë me me shumë e

NATA E TRETË

“Ju ftojmënë dasmëne babait”

Korçarët vijnë me komedinë e PetritKoçibellit dhe me regji të Genti Bejkos

Në foto: Pamje nga komedia “Ju ftojmë në dasmën e babait”

më pak përvojë, dëshmuan një përm-bushje të mrekullueshme tëndërsjellë të roleve skenike, të an-gazhimit dhe të pasqyrimit të talen-tit në spikatjen e roleve që i luajtëndhe që u përshëndetën frenetikishtnga publiku.

Gent Bejko, pas shfaqje u shprehse: «Pjesa flet për një familje të varfëre cila disi edhe nga naiviteti i va-jzës, e cila bëhet pjesëmarrëse dhe imbushin mëndjen babait që të mar-tohet. Është një personazh tipik, një

lloj egoje, si cinik i shtëpisë i cili kapër qëllim jo vetëm të hakmeret përnjë histori të vjetër karshi babait tëkësaj familjeje, por e çon har-butërinë e tij deri atje, sa i mer edheatë që i ka mbetur katër muret e njështëpie».

Ndërsa lidhur me mesazhin qëjep kjo komedi, ai theksoi se: «Kjoështë një komedi mbi groteskun e

varfërisë që njeriun e shtyjnë drejtveprimeve të tilla. Është një pjesëqë më shumë se kurrë është aktualepër situatat nëpër të cilat kalon Sh-qipëria, sidomos qytetet, sepsendoshta në kryeqytet brenda vijës sëverdhë nuk ndihet, por sapo e ka-lon vijën e verdhë të kryeqytetit igjen shpesh dramat e tilla nëpërfamiljet tona.Kjo është informata

groteske, sepse nuk ndodh që famil-jet, vajzat apo nënat të martojnëbabain, por idea është se çdo gjëmund të ndodh për arsye tëvarfërisë».

Lidhur me publikun dibran,regjisori Bejko, tha se: «Publiku di-bran ishte fantastik dhe kjo u vërejtedhe nga pritja dhe përjetimi që ibënë shfaqjes dhe aktorëve të saj”.

NATA E KATËRT

Kumanovarët sovranë të skenës

“Mesazhi i kësajdrame është fatiynë i përditshëmlidhur me intelek-tualët, qofshin atashkrimtarë, artistë,piktorë, skulptorëapo aktorë”

alët, qofshin ata shkrimtarë, artistë, piktorë,skulptorë apo aktorë. Mjaft më me politika,me nënën parti. Sepse tashmë masa e intelek-tualëve ka ngelur në fundërinë. Nënat partiikin prej intelektualëve, prej shkrimtarëve. Nekemi de jure gazetarë, aktorë e shkrimtarë, porkur ata duhet të dëshmohen me vepra, ata nukduken, nuk po shkruajnë, nuk po e kryejnë siduhet misionin e tyre. Kjo vjen si rezultat sepsefatin tonë po na e kurdisin nënat parti, qëimponojnë edhe tekstet edhe aktivistët, edhepse aktivistët duhet ta kenë vendin në parti,ndërsa artistët në art”.

Për rolet e aktorëve, ai shtoi se: “Si intelek-tual dhe si aktor , mund të them se shfaqja esontme ishte shpirti im dhe mesazhi im iqëlluar. Me publikun dibran jam që në vitin1972. Kam shëtitur Suedinë, Norvegjinë, Gjer-maninë, kam marë pjesë në shumë festivale efestivale dhe kam marë shumë shpërblime, porkur i kthehesh vetvetes, e të gjitha i ke pranëteje duke filluar nga arti, kombëtarja, autori,aktorët, nuk ekziston kënaqësi më e madhekur gjendesh mes publikun dibran që dallohetshumë nga të tjerët”.

NATA E PESTË

Në Ditën e pestë të këtij festivali para artdashësve dibranë u paraqit Teatri « Petro

Marko » i Vlorës me dramën «Vrasësit i lamëpas» të autorit Teodor Laço me regji të RolandMinga. Aktorët Arben Tartari, Astrit Mamaj,Artan Islami,Roland Minga, Desantila Kristo,Ilirian Ali, Lavdimir Abilaliaj dhe aktorët eTeatrit Rinor-Vlorë,me rolet që i interpretuandëshmuan profesionalizëm të vërtetë dukeqenë që nga fillimi e gjer në fund gjigaqndëskenikë.

Ne prologun e kësaj shfaqje thuhej,”Tënderuar miq, dashamirë të teatrit.Njgjarjet qëju ftoj t’I përjetojmë sëbashku janë një pjesëe jetës sime, por ndoshta edhe e jetës së ndon-jërit prej jush. A nuk jeni gjendur ndonjëherënë mes të një udhëkryqi, kur ju duhet të zgjidh-ni midis dashurisë dhe urrejtjes, midis faljesqë të fisnikëron dhe hakmarrjes që të egërson.Ne ishim shumë, u ngritëm mes të mirës dhefituam, por si do të sillemi me të mundurit.Të vazhdojë dhuma e përdorur si rrugë deri nëmbëritjen e qëllimit, apo do të vendoset paq-ja”.

Roland Minga, regjisor, pas shfaqjes ushpreh se: “Mesazhi i kësaj shfaqje është se tëdish të administrosh pushtetin është problemi

“Vrasësit i lamë pas”numër një i politikës Ballkanike sot.Nuk ësh-të problem i madh për ta marë pushtetin meformat nga më të ndryshme që ne i njohim,por problemi është sa jemi ne të zotët që taadministrojmë fuqishëm këtë pushtet. Ky ështëproblemi shqiptar dhe ai Ballkanik. Ngjarjaështë goxha e thjeshtë.Aksidentohet një urre-jtje me qëllime të caktuara për të marëpushtetin.Problemi është që këtë pushtet dota mari krahu i forcës apo krahu i politikës,nëkëtë rast krahu i paqes.Shpeshherë te na dhenë botë ndodh që pushtetin e merr krahi i agre-sivitetit, krahu i cili nxit hakmarrjen dhe tëgjitha ekseset e tjera të shoqërisë në të cilënjetojmë”. Lidhur me interpretimin e roleve, aitha se,”Kjo shfaqje u bë pas një distance ko-hore dhe ajo që ne dëshironim në këtë shfaqjeishte vendosja e karaktereve në qytetarri.Pranëqoftëse në pjesën e parë të shfaqjeve dhe nëfillim të premierës shfaqja ishte në momentetkonsolidimit të karaktereve , në shfaqjet e tan-ishme neve kemi tentur që personazhet t’ifusim midis qytetarëve. Publikun dibran tanikemi filluar ta shijojmë ne protagonistët eskenës, dhe publiku dibran këtë na e kthenme kënaqësi dhe duartokitje. Kam përshtypjense në këtë gjë publiku dibran është i veçantë”

12 - Tetor 200830nr.

specialeKlajdi Marku: ...Kur aktori në një moment mund ta ndjejë veten pak ligsht, ky publiktë jep dadhuri, të jep ngrohtësi. Është publik që të ndjek vazhdimisht dhe unë equaj si komponent të tretë të shfaqjes...

NATA E GJASHTË

Në mbrëmjen e gjashtë të Festivalit “Teatri Shqiptar në Maqedoni-Dibra 2008”,

para publikut dibran u paraqit Teatri “Ale-ksandër Mojsiu” nga Durrësi me tragjikomed-inë “Tango” të autorit Slavomir Mrozhek, meregji të Driada Dervishit.

Aktorët Nik Xhelilaj, Xhelal Tafaj, HusenBashhysa, Sanie Hoti, Eralda Çaushi, MarvinTafaj dhe Ajshe Stani, artiste e merituar dësh-muan përkryerje të interpretimit aktoresk.

Driada Dervishi, regjisore, u shpreh se:“Artistët e mi i kryen me sukses rolet e tyreskenike. Ishin të impenjuar, që ka qenë njëpredispozitë dhe përgjegjësi përpara publiku.

Mesazhi i kësaj shfaqje, tha ajo: “Tregonse jetojmë në një botë me shthurje, mar-rëdhënie të ngatërruara e rrëmujë, ku tashmë

Vënia e rregullit nëbotë është e pamundur

personazhi kryesor kërkon pikërisht mënyratqë të vendos rregullin. Por për të vënë sotrregullin në botë është e pamundur”.

Dhe pikërisht ngjarja flet për një djalë tëri idealist, i cili dëshiron të vendosrregullin.Ai jeton në një familje ku gjithçkaështë e shthurur, dhe përkundër dëshirës sëtij të flaktë idealiste për ndryshime, e ka tëpamundur ta realizojë qëllimin e tij.VetëFakti se shfaqja mbyllet me një tango buntqë kërcehet nga Eugjeni që përfaqëson tra-ditën dhe kohën e shkuar, dhe nga pragma-tisti Edi që përfaqëson të ardhmen, tregonpikërisht këtë. Me që tani s’ka idealizëmduhet gjetur një rrugë të mesme për të jetuar,sepse në botë methithatë njerëzit duhet tëvazhdojnë të jetojnë”.

NATA E SHTATË

Në ditë e shtatë të Festivalit “Teatri Sh-qiptar në Maqedoni-Dibra 2008, në skenë uparaqit Teatri Kombëtar i Gjakovës, metragjikominë “Hiqe ministrin nga priza” tëautorit Erik Ilde me regji të Ilir Bokshit.

Aktorët Arta Muqaj, Myrvete Kurtishi,Ernest Malazogu, Gresa Pallaska, Hysen Bi-naku, Ylber Bardhi, Arben Lleshi dhe BeharZenelaj, u dhuruan shikuesve mundësinë epërjetimit të kënaqësisë skenike. Ata u gjendënmirë dhe bënë aktrim të mirë edhe pse kjoshfaqje kërkon një skenë me dimensione mëtë mëdha.

Ilir Bokshi, regjisor, tha pas shfaqjes se: “Kjo është komedi tipike angleze e cila përm-ban në vete të gjitha nuancat që e shkaktojnëkomedinë në Angli.Kjo është edhe temë poli-tike, sepse flitet për çështje politike të qar-qeve angleze, por që lehtë na prekin edhe neve

Tragjikomia anglezënë skenën dibrane

shqiptarëve si komb politizimet politike që ibëjmë në ditët e sotme. Këto janë ambicjetdhe apetitet që na rriten për poste, e kudërta ekësaj që ndosh pas humbjeve, pas dëshprimeveqë u ndodhin politikanëve në jetë, kryesishtnjerëzve që nuk janë të përgatitur në jetë dheqë u ndodhin dështime të këtilla”.

Ngjarja paraqet një zv/ kryeministër tëAnglisë, i cili për shkak të një aksidentimbahet gjallë në një aparaturë, për shkak tënumërimit të votave, përkatësisht tënumërimit të votave të tij që diçka do të ndry-shonte në parlamentin e Anglisë. Kur duanta heqin nga priza, ta mbysin, kuptohet sekryeministri ivërtetë ka vdekur, por mun-dohen ta mbajnë edhe pak gjallë derisa t’ikryejnë tërë kombinimet konfliktuoze, për tatrashëguar postin zv/kryeministri që tashmëështë duke e kryer detyrën”

Ademidhe Fida

duke epërgëzuarregjisorin

Ilir Bokshi

KLAJDI MARKU: "Të gjithë kemi një emo-cion të përbashkët, jeni publiku më i mrekul-lueshëm në tërë Shqipërinë.

ADEM KARAGA: "Dibra din të krijojë emo-cionin e vet. Ky publik është i mrekul-lueshëmm, përshëndes tërë aktorët për punëndhe kontributin e dhënë ".

YLBER NUREDINI: “Ky festival tregoi se kanjë traditë. Gëzimi ynë është që teatri sh-qiptar vitet e fundit ka ecur përpara. Mepunën e autorëve, aktorëve dhe regjisorëveka mbëritur që një gjeneratë e re aktorësh tëketë vlera për t’ia prezentuar Evropës dhe përtë marë shpërblime edhe në skenat evropi-ane. Ky është publik i përzemërt që i bënartistët të ndjehen lirshëm.

ILIR BOKSHI: Falenderoj shumë publikundibran për ndjekjen me vëmendje të kësajshfaqje dhe se është ndjenjë e posaçme tëlozësh para këtij publiku të mrekullueshëm”

ZIJADIN MURTEZI: Me publikun dibran jamqë në vitin 1972. Kam shëtitur Suedinë,Norvegjinë, Gjermaninë, kam marë pjesë nëshumë festivale e festivale dhe kam marëshumë shpërblime, por kur i ktheheshvetvetes, e të gjitha i ke pranë teje dukefilluar nga arti, kombëtarja, autori, aktorët,nuk ekziston kënaqësi më e madhe kurgjendesh mes publikun dibran që dallohetshumë nga të tjerët.

ROLAND MINGA: Nëqoftëse në pjesën eparë të shfaqjeve dhe në fillim të premierësshfaqja ishte në momentet konsolidimit të

REGJISORET VLERËSOJNË PUBLIKUN:

Në ditën e katërt festivalit në ora 18, paraartdashësve, jashtë konkurimit u paraqitTeatri “Bylys” nga Fieri me dramën “Kushmë ka faj se jam shqiptar”, të autorit dheregjisorit Enver Petrovci.

Aktorët Klajdi Marku në rolin e maestros,Bledar Mehmeti në rolin e Selmanit, FatmirXhelili në rolin e pijanecit (profesorit) dheOlta Gixhari në rolin e Razës, dësh-muan një kompaktësi harmonike nëinterpretimin tejet të suksesshëm tëroleve në skenë.

Klajdi Marku, në funksion edhe tëregjisorit tha pas shfaqjes se “Kaardhur koha që patriotizmi të mos jetësi një tabu falso, por të jetë me tëvërtetë i mbështetur në prova, në emërdhe me dashurinë e vërtetë për ven-din tone. Ky është edhe mesazhi i kësajdrame.

Fabula e kësaj pjese paraqet njëautobiografi, nëse mund ta quajmë kështu.Eshtë jeta e një intelektuali në trojet sh-qiptare, por edhe e intelektualëve shqiptarëqë kapën rrugën e mërgimit, e disa që u kthy-en nga mërgimi, apo nuk shkuan fare atje.Gjithnjë duke luftuar me vetveten për të qenëedhe artistë të mëdhenj edhe shqiptarë tëmirë, e atyre që patriotizmin se bënë bi-znes, e atyre që e humbën karierën, por fitu-an në konceptin njeri, apo të kundërtën esaj”.

Për nivelin e realizimit skenik të aktorëve,Marku shprehet se: “Aktorët sonte arritënmajat. Kjo shfaqje është luajtur disa herë nëShqipëri në Vlorë, Fier e gjetiu, por këtu të

TRUPA E FIERIT, SHFAQJE JASHTE KONKURIMIT

“Kush më ka faj se jam shqiptar”gjithë kishim një emocion të veçantë, sepseluanim për herë të parë para publikut dib-ran. Dhe ky ishte një kontakt i parë me diçkaqë e dashuron e respekton. Ne filluam meshumë emocione pozitive dhe them se pub-liku na vlerësoi si duhet”.

Sa i takon publikut dibran, ai thotë se:“Kjo është hera e tretë që po vij në këtë

festival. Kësaj radhe në rolin e anëtarit tëjurisë dhe si aktor por jashtë konkurimit. Deritani mendoja se publiku i Fierit është pub-liku më i mirë. Sonte është hera e parë qëunë luaj para publikut dibran, dhe me sin-qeritet e shumë emocion them se publikunumër një mes shqiptarëve është ai dibran,sepse kam qenë në të gjitha skenat shqiptareku kam luajtur, me plot bindje them si pub-likun dibran është vështirë që të gjesh. Pub-lik që edhe kur aktori në një moment mundta ndjejë veten pak ligsht, ky publik të jepdadhuri, të jep ngrohtësi. Është publik qëtë ndjek vazhdimisht dhe unë e quaj si ko-mponent të tretë të shfaqjes”.

karaktereve , në shfaqjet e tanishme neve kemitentur që personazhet t’i fusim midis qyteta-rëve. Publikun dibran tani kemi filluar tashijojmë ne protagonistët e skenës, dhe pub-liku dibran këtë na e kthen me kënaqësi dheduartokitje. Kam përshtypjen se në këtë gjëpubliku dibran është i veçantë”

DRIADA DERVISHI: “Artistët e mi i kryenme sukses rolet e tyre skenike. Ishin të im-penjuar, që ka qenë një predispozitë dhepërgjegjësi përpara publiku.

GENT BEJKO: Publiku dibran ishte fantastikdhe kjo u vërejt edhe nga pritja dhe përjeti-mi që i bënë shfaqjes dhe aktorëve të saj.

KLAJDI MARKU:Aktorët sonte arritën majat. Kjo shfaqje ësh-të luajtur disa herë në Shqipëri në Vlorë, Fiere gjetiu, por këtu të gjithë kishim një emo-cion të veçantë, sepse luanim për herë të parëpara publikut dibran... Kjo është hera e tretëqë po vij në këtë festival. Kësaj radhe nërolin e anëtarit të jurisë dhe si aktor por jas-htë konkurimit. Deri tani mendoja se pub-liku i Fierit është publiku më i mirë. Sonteështë hera e parë që unë luaj para publikutdibran, dhe me sinqeritet e shumë emocionthem se publiku numër një mes shqiptarëveështë ai dibran, sepse kam qenë në të gjithaskenat shqiptare ku kam luajtur, me plot bind-je them si publikun dibran është vështirë qëtë gjesh. Publik që edhe kur aktori në njëmoment mund ta ndjejë veten pak ligsht, kypublik të jep dadhuri, të jep ngrohtësi. Ështëpublik që të ndjek vazhdimisht dhe unë equaj si komponent të tretë të shfaqjes”.

Materialet e speciales mbi festivalin u përgatitën nga Rexhep Torte

13 - Tetor 200830nr.

historiNë kuadrin e 95-vjetorit të masakrave serbe në Dibër, historiani Moisi Murra na sjellnjë histori të shkurtër e të dokumentuar, për të na rikujtuar se historia nuk mund të

harrohet pavarësisht politikave globalizuese, të mirëkuptimit dhe paqes

Masakrat serbetë vitit 1913

(Vijon nga numri i kaluar)

Për masakrat serbe të vitit 1913është shkruajtur dhe do të shkruhet.Zor se shekujt do ta mbulojnë mepluhurin e harresës atë gjak të pafa-jshëm shqiptari që rrodhi nga bajon-etat e pista serbe. Zor se kujtimi ihidhur do të arratiset nga truri ibrezave.

“Në vend që t’i fshihnin veprat etyre, ata përkundrazi mburreshin meta. Një oficer serb edhe për pak sanuk u mbyt mbi kupën e birrës ngatë qeshurit, - shkruante publicistjaE. Durham, - kur më rrëfente se qyshushtarët e tij kishin shkuar në ba-jonetë gratë dhe fëmijët e Lumës” 1).

Qeveria mbretërore e Karagjerg-joviçëve e kishte helmuar e nxiturndërgjegjen e ushtarit serb me njëm-ijë e njëqind forma e mënyra përkrime e masakra ndaj popullsisë sëpafajshme shqiptare.

Në qafën e ushtarit serb në formëurdhri varej dekorata mbretërore membishkrimin: “OSvenqeno Kosovo”(Hakmarrje Kosovës) në njërën anëdhe në anën tjetër shënoheshin qen-drat kryesore për pushtimin: .... Sh-kodër, Durrës, Prishtinë, Prizren,Kumanovë, Shkup, Dibër, Ohër, El-basan etj. 2).

Domosdo ky urdhër për pushtimdo të haste në një qëndresë që do t’ikushtonte politikës së qeverisë të N.Pashiqit. “Politika e qeverisë sonëndaj Shqipërisë përfundoi me disfatëqë na kushtoi viktima të mëdha...”3) shkruante D. Tuçoviçi. Në Pocesttë Maqellarës një vajzë 5 vjeçe e uri-tur qante për bukë. Një oficer serbpasi merr vesh se ç’kërkonte kjo fosh-nje, vendosi në majën e bajonetësnjë copë bukë e duke ia drejtuarvjazës ia kalon bajonetën në gojë estomak përpara prindërve e banorëvetë tjerë të fshatit 24). Në Vojnikë dheAllajbegi disa gra i përdhunuan dhemë pas i dogjën të gjalla 25).

Nga:MOISIMURRA

“... Këtu po bëhengjëra të tmerrshme.Jam i tmerruar dhepyes gjithnjë njerëzitmund të jenë kaqbarbarë për të kryer tëtilla mizori... Nuk kaveçse kufoma, pluhurdhe hi...”Nga pohimet e një oficeri serbdhënë gazetës serbe “RadniçkiNovine”. Nr. 223, 22 tetor 1913.

“Në vjeshtën e vitit 1913, - kuj-ton Sherif Laçi – ushtria serbe dukekaluar nëpër Vlashaj rrëmbyen shtatëburra të cilët u morën me vete derinë Qafë-Mërkurth (Mirditë). Aty ilidhën me litar pas aheve pastaj mebajonetë i vrasin duke i lënë bajone-tat të përshkruar nga trupi në ah 26).

Në shkallë të Klenjës serbët zunëdhe pushkatuan njëherësh 30 vetëduke i groposur në një vend të gjithë.

Shumë nëna hidhnin rrugës edhefoshnjet që kishin për gjiri nga tmer-ri i armikut. Shumë pleq e plakavdiqën rrugës nga se nuk kishin fuqitë ecnin. Nëna hidhte fëmijën, fëm-ija prindin e kështu shumë njerëz ubënë dhe viktima të ujqërve nëpërmale 27).

Në fakt masakrat serbe kishin fil-luar në viset shqiptare të okupuaraqë muajt e parë të vitit 1913.

Gazetat shqiptare e të huaja çdoditë nxirrnin në faqet e tyre barbaritserbe.

Pashoqi për të përligjur këto krimetë përbindshme i shkruante RadomirPutnikut më 4 shkurt 1913 që të thir-reshin përfaqësues të shtypit evropi-an dhe të punohej me ta për tëkundërtën e fakteve. Por komandan-ti suprem i ushtrisë jugosllave R.Putniku që e dinte se ç’masakra kish-

in kryer ushtarët e tij e kundërshton-te prerë kryeministrin Pashiq: “S’jami mendimit të lejohen përfaqësuesevropian që në kohë lufte të dalinnë vendin e ngjarjes” 28).

Kjo tabllo do të përsëritej dhe 68vjet më vonë me gazetarët e huaj nëngjarjet e Kosovës. “Lëshoni Evropëntë gjurmojë dhe të gjykojë”, shkru-ante gazeta “Rajhpost”. Dhe këtë ebënte një ushtarak i lartë serb në njëletër dhënë gazetës socialiste serbe“Radniçke Novine”: “Nuk kam kohëtë shkruaj gjatë, por mund të themse këtu po bëhen gjëra të tmerrshme.Jam i tmerruar dhe pyes gjithnjë sesi njerëzit mund të jenë kaq barbarëpër të kryer të tilla mizori... Nuk kaveçse kufoma, pluhur dhe hi” 29).

Gazeta italiane “Il’sole” e 28 nën-tori 1913 duke publikuar interesatpolitike të moderuar të qeverisë sësaj në Shqipëri dënonte barbaritëçnjerëzore serbe kur shkruante se “ser-bët dhe malazezët kanë zgjedhurmënyrën e kundërt nga ajo që për-dorim ne për të depërtuar në Shqipëri,ne e ndihmojmë elementin in-dogjen, kurse ata e asgjësojnë” 30).

Dhe me të vërtetë. Vetëm gjin-darmi Aleksandër theri me dorën evetë 19 njerëz të pafajshëm në qyte-tin e Dibrës së Madhe 31), shkruanteH. Stërmilli.

Barbarizma dhe vetëm barbariz-ma. “Kudo që shkeli ushtria serbe udha tmerrin vendasve...” 32).

Gazeta italiane “Corriere dellaPuglie”, gazetat shqiptare “Përlind-ja e Shqypënies”, “Liria e Sh-qipërisë”, “Kalendari kombiar” botu-an nëpër faqet e tyre masakrat serbenë Dibër. Masakra me gjithë mendtë padëgjuara e tronditëse. U kthyennë gërmadha 80 fshatra, u dogjën,shkrumb e hi 1517 shtëpi. U vranë,u therën apo u hodhën të gjallë nëzjarr 2554 burra e gra e shumica fëm-ijë nën moshën 12 vjeç. U rrëmby-en mbi 2700 bagëti të trasha, 800njëthundrakë, 21.000 bagëti të imta

dhe 1 milin e 580 mijë lira turke.Mbi 100.000 frymë gra, burra e

çiliminj” 33). Sipas H. Stërmillit dhe“200.000 vetë” sipas Pollonz zv.konsulli austrohungarez në Durrës, -njerëz që kanë një ndërgjegje ko-mbëtare (të pastër M. M.) dhe qëduan të bashkohen me vëllezërit etyre, po e kalojnë në mjerim të madhjetën e tyre në këtë pjesë të Sh-qipërisë (Elbasan, Durrës, Tiranë –M. M.) duke pas lënë në vend (nëDibër – M. M.) pasurinë e tyre memiliona vleftë 34).

“Dy kortezhe të gjata – Dibër-El-basan dhe Dibër-Tiranë – e përcol-lën lirinë në robni... Klithma e fëm-ijëve dhe gjama e grave që përbëninnjë pamje infermale të asaj nate dyherë të zezë, përziheshin me krismëne pushkëve e bubullimën e topave...Ky ishte marshi funeral i Dibrës sëvarrueme në robni, ishte vaji i zem-rave të plasura e të përvëlueme përlirinë...” 35), shkruan Haki Stërmilli.

Katunde e qytete binin erë gjaknjerëzish. Tym e flakë shkrumbonteDibra që ishte kthyer në një Trojë-gërmadhë, por jo për zemërim tëAkilit, por për hegjemonizëm e ek-spanizionizëm të Serbisë së Madhetë Stefan Dushanit.

19) Masar Rizavnolli, Gjurmime albanologjike, seria e shkencave historike, Prishtinë, 2-1992, f. 131.20) Qeveria e Përkohshme e Vlorës, Tiranë 1963, dokument 275, f. 201.21) Limon Rushiti, revista “Jehona”, 6/1993, f. 101.22) Edi Durham, njëzet vjet ngatërresa ballkanike, Tiranë, 1990, f. 391.23) Shaban Braho, Idriz Seferi, Tiranë, 1981, f. 191.24) Dimitri Tuçoviç, Serbia dhe Shqipnia, Tiranë, 192 b, f. 97.25) D. Uruçi, Pocest-Maqellarë, vjeç 90, informacion gojor i vitit 1983.26) Sherif Laçi, Gur-Reç, vjeç 95, informacion gojor, viti 198327) Haki Stërmilli, vepër e cituar, f. 83.28) Shaban Braho, Idriz Seferi, Tiranë, 1981, f. 204.29) Ajet Haxhiu, Hasan Prishtina, Tiranë 1968, f. 116.30) Gazeta “Il Sole”, 28. IX. 1913, nr. 205431) H. Stërmilli, vepër e cituar, f. 80-81.32) Gazeta “Liria e Shqipërisë” Sofje, 8.03.1913, f. 2.33) H. Stërmilli, vepër e cituar, f. 95.34) Instituti i Historisë i R. SH. Fondi i Arkivit të Vjenës, nr. 23-17.1743 dhe shtojca e raportit nr. 1/259,

dt. 10 tetor 1913.35) H. Stërmilli, vepër e cituar, f. 95.36) Gazeta “Liria e Shqipërisë”, Sofje, 30 vjeshtë II-të 1913.37) Po aty, 28 vjeshtë e I-rë, 1913.38) Instituti i Historisë i RSH, Fondi i Arkivit të Vjenës. Raport i konsullit austriak në Durrës, Pollanz, dërguar

Vjenë, më 10 tetor 1913.

“... Kojnara, Sollokiçi, Spasi, Al-lajbegia, Bllata, Reshani, Majtara,Çernena, Vojnika, Kllobçishti... NëRekë: Tërnicë, Nistrovë, Jançe, Ra-dostush, Haxhiafce, Kosovraç,Skudrinë, Prisojnicë... Në Gollobor-dë: Zabzun, Klenjë, Steblevë,Borovë, Sebisht, Ostren, Okshtun...”36) kishin humbur plotësisht trajtat efshatrave. Shkrumb e hi ishin bërëdhe fshatrat: Tërbaç, Viçisht, Golo-vishtë, Izvir, Gjoricë, Kovashicë,Çerenec, Bllacë e Sipërme dhe ePoshtme, Izvir, Gjoricë, Kovashicë,Çerenec, Bllacë e Sipërme dhe ePoshtme, Mallakastër, Shupenzë,Boçevë, Homesh, Zogje, Okshatinë,Topojan, Shtushaj, Mazhicë, Sepe-tovë, Vlashaj 37), gjithë krahina eZerqanit, Bulqizës, Selishtës, Dibrës,Poshtme, Kalaja e Dodës – gërmadhëgjithë Dibra brenda dhe jashtë kufijvepolitikë të vitit 1913.

Natyrisht këto masakra ndeshënnë një qëndresë të jashtëzakonshmetë dibranëve.

Zv. konsulli austrohungarez nëDurrës, Pollonz, në një raport dhënëministrisë së punëve të jashtme tëmonarkisë dualiste shkruante: “Ndër-sa burrat me duar të lidhura i prunënë sheshin përpara fshatit (Topojan– M. M.) për t’i vrarë ose për t’imasakruar, u dëgjua ankimi i një gru-aje: “Unë isha me burrin tim në malpër dru. Na erdhën dy ushtarë serbëtë cilët rrahën burrin tim dhe muamë keqpërdorën. Burri im që u ngritprej të rrahurve, pati fatin që me njëthikë xhepi t’i priste gurmazin njëritushtar dhe me pushkën e këtij tëvriste ushtarin tjetër... Serbët janëhorra të liq... Sulmini serbët” 38).

REFERENCAT

B Ë H U N I P J E S Ë E G A Z E T Ë S !duke u pajtuar dhe duke bashkëpunuar

gazeta hap faqet e saj për të rinjtë e shkollave,kryesisht për ata që pretendojnë të fillojnë rrugën e gazetarisë,

duke krijuar hapsira të posaçme për krijimet e tyreletrare e publicistike...

Tel. (04) 22 33 283. E-mail: [email protected] i radhës së gazetës do të dalë çdo të diel të fundit të muajit.

ww

w.d

ibra

.org

Shkruajdhe ti

mendimintënd!

14 - Tetor 200830nr.

gjuhaProf. Dr. Hajri Shehu sjell një studim praktik për mjetet e informimit të publikut,mbi standardet e gjuhës së shkruar dhe të folur shqipe. Të gjithë shembujt e dhënënë shkrimin e mëposhtëm janë marrë nga televizionet, radiot e gazetat e Tiranës.

Për pastërtinë e gjuhëssë mjeteve të sotme tëinformimit masiv

Nga:Prof. dr. Hajri SHEHU

Mjetet e informimitmasiv mund të ruajnëveten, por mund tëruajnë edhe të tjerët.

Është fakt i njohur e shumë domethënësqë në mjetet tona të informimit masiv ka

shkrime e kumtime mjaft të mira edhe nëpunë të gjuhës e veçanërisht, të zgjedhjes sëfjalës. Por ka edhe shkrime e kumtime, kupërdoren shumë fjalë të huaja të panevojshme,sidomos anglicizma, ose formime nga fjalëtë huaja, gjithashtu, të panevojshme, për tëthënë edhe gjëra fare të zakonshme e kurshqipja i ka mjetet e saj të shprehjes.

Huazimet e panevojshme (më së shumti,anglicizma) në mjetet e informimit masiv janëkryesisht fjalë që nuk i kërkon as ligjërimi ingritur (tipi implementimi i ligjit, opozitakontestoi etj.), as ligjërimi i përditshëm(shih, p.sh. që për të na mësuar si lahenpetkat, në reklamë dëgjohet: mënyrë e larjesperfekte; për tullat: tulla me cilësi perfekte;kurse në një lajm për koshat e plehrave thuhet:inekzistenca e koshave të plehrave, dhe përkarnavalet: nuk kanë resurse për karnavalet;për pirjen e duhanit, ajrin dhe mbeturinat nathuhet: në këtë prevalencë të duhanpirjes;turbulencat e ajrit; për evadimin embetjeve urbane), ose janë fjalë krejtrastësore, pa asnjë vlerë stilistikore (luku isaj tërheqës; ligji i luftës është një nonsens;mori pjesë edhe first-leidy etj.). Në skedarintonë kemi shumë shembuj të përdorimit tëfjalëve të huaja të panevojshme a meprejardhje të huaj, gjithashtu, të panevojshme;do të përmendim vetëm disa: a afektohetpubliku nga ...; përshëndeti akordet epolitikës; nuk përpiqen ta akseptojnë; tëkrijojë aksese; fond i alokuar; kronikë eanoncuar; apdejtimi i strategjisë; qeveria dotë asistohet; treg atraktiv; programeçertifikimi; problemet që derivojnë; do tëdefinohen; jo të gjithë lojtarët janë tëdisponueshëm; drafti ka nisur të ekzekutohet;qyteti është dekoruar me lule; editorialistjae gazetës; do t’i japim ekstension; këtofacilitete; cilat janë ato handikape; impakt iabsorbueshëm; induktim intensiv në mendjete njerëzve...; investigon aferat; raportinvestigativ; nuk do të jetë vetëm një shou,por edhe një kompeticion; politikakontraverse; biznesmen i kontraversit; mebuzëqeshje kordiale; masa obligative;performanca e qeverisë; grupet e fëmijëvekanë performuar; performuese e dy zhanreve;praktika perverse; realizon produksione;promocion agresiv; ofertë promocionale; nëmënyrë promocionale; palestra rekreative;për t’i bërë ballë riskut potencial; promovohetlibri ...; të promovojë shtete; iu fokusuabiznesit; a është në recesion ekonomia eShteteve të Bashkuara të Amerikës; ministratranë dakord; duke injektuar fonde; politikë esuportuar; terma (= kushte) konkretë tëkontratës; ndjekin një trend pozitiv etj.

Është e habitshme të vëresh se si fjalë tëhuaja, më së shumti, anglicizma zëvendësojnëfjalë a formime shqipe me jetë tëqëndrueshme në gjuhë jo vetëm në ligjëriminlibror, por edhe në ligjërimin bisedor, tëpërditshëm. Mendësi e viteve ’30 të shekullittë kaluar (shih gazetën “Drita” të atyre viteve)zëvendësohet me mentalitet, kryeqyteti /kryeqendra me metropol, bërthamor menuklear, cilësi me kualitet, bashkim me union(në parantezë: union është në zanafillë dysorme onion = qepë), mirë (shkodranët kanëedhe mirakandas) me okei (me prejardhje tëpaqartë edhe në vetë gjuhën angleze) etj.Kostandin Kristoforidhi, që më 1904 ka në

jetën dhe në Fjalorin e tij fjalën ndërgjegje (sigjuhëtar, por ndoshta, edhe përmbushamendjen tonë, jep në kllapa motiviminfjalëformues shqip: ndër-gjegjem), kurse sot,ka deputetë e politikanë që e zëvendësojnëpa të keq me fjalën e huaj koshiencë; kursembiemrin koshient e përdorin edhe mëshpesh se emrin koshiencë. Mundet që nënndikimin e anglishtes, Ministria e Arsimit tëbëhet Ministria e Edukimit dhe kafeja më emirë të shkojë më tej se top kafe e të bëhettip- top kafé (!).

Në parantezë: Përmendëm deputetë epolitikanë. Po, sepse kur flitet për mjetet einformimit masiv, kemi parasysh edhe gjuhëne shkruar – gazetat, lajmet, filmat televizivë eprogramet e tjera të televizioneve e të radiove,që parapërgatiten, edhe gjuhën e folur –konferencat e shtypit, intervistat, takimet ebisedat politike etj. të deputetëve, tëpolitikanëve etj. që nuk parapërgatiten. Por,edhe pse e paparapërgatitur, gjuha e folur ështëformë e gjuhës, e normativizuar dhe e lëvruarderi në kufijtë e gjuhës së shkruar, domethënë,edhe në një bisedë, intervistë, fjalim etj.deputeti, politikani, folësi (kushdo qoftë ai)domosdo duhet të orientohet nga normat egjuhës së shkruar. Prandaj, edhe gjuha e folurnuk është e nuk mund të jetë më pak standardese gjuha e shkruar. Veç të tjerash, edhe përarsye jashtëgjuhësore. E, fjalët e huaja tëpanevojshme, siç do të mundohemi taargumentojmë më tej, janë thyerje e standardit.

Sidoqë më pak, në mjetet e informimitmasiv ka edhe huazime të panevojshmekuptimore e përkthimore. Këto e dëmtojnëmë shumë ligjërimin sepse sjellin krejtmekanikisht mënyra të huaja të menduari dhepërkthimi. Shihni shembujt e mëposhtëm:prodhon afera/ prodhon pasoja / kjo situatëprodhon / të prodhojë festë / gruaja tëprodhojë politikë / mund të prodhojëatmosferë konflikti potencial / prodhon artkualitativ / prodhon stabilitet; bashkësiandërkombëtare e ka mbledhur më në fundguximin për …; do të vuajmë mungesa;

pedagogë të rekrutuar për këto universitete;opozita: po punojmë për rekrutime të reja; tëbëhet më tepër i konsiderueshëm; nekonsiderojmë …/ Banka është dukekonsideruar (zanafilla e fjalës në gjuhën ngaka ardhur, është astrologjia); personelioperacional (është fjala për fluturime meaeroplan); të vihet në operim; oficerët tanëtë kredisë, grupet e interesit; të vijë nëshprehje (ky opsion mund të vijë nëshprehje); produkti i bisedimeve etj. Ata eato që dinë gjuhë të huaja, sidomos anglisht,nuk e kanë aspak të vështirë të gjejnëprejardhjen e drejtpërdrejtë të këtyre fjalëve,shprehjeve a përkthimeve.

Jo fare rrallë, fjalë të huaja ose meprejardhje të huaj, të ligjërimit të atjeshëmbisedor, të përditshëm ngjiten krejt pa nevojëderi në ligjërimin libror: ligji pret okein.Fatkeqësisht, edhe turqizmi zahire, një fjalëe ligjërimit të përditshëm, bisedor, sidomosfshatarak, na qe ngjitur lart e lart e qe bërëemërtim i një emisioni të përjavshëm në njëtelevizion. Se ç’lidhje ka zahireja (domethënë,ushqimet që përgatiten e vihen mënjanë përdimër, ose si e thotë populli me fjalën joturke“tërëmotje”) me opinione e opinionistë nuk egjejmë dot.

Ka edhe më keq: fjala e huaj ose formimisipas fjalës së huaj përdoret krahas fjalësshqipe a formimit shqip me një dhe ose padhe, duke i barazuar (!) kështu (detyrimetdhe obligimet; helmime dhe intoksikime;ata që proklamuan, që shpallën; njëeskalim; një përshkallëzim; demontim oseçmontim etj.), ose edhe më keq se kaq: fjalae huaj përdoret për të sqaruar (që tëqetësohesh, që të relaksohesh; nga sforcimifizik ose efforti // nënvizimi me të zezë ështëyni – H.Sh.).

A ka arsye për ardhjen e fjalëve të huaja?Sigurisht, ka. Fjalët e huaja vijnë ngaqë janëfutur e futen dije e shkenca të panjohura mëparë, si, mënyra e prodhimit dhe e tregtimitkapitalist, financa kapitaliste, informatika etj.dhe, siç dihet, fjala mund të hyjë bashkë mesendin a me dukurinë. Ndikimi politik,ekonomik, ushtarak, shkencor, kulturor etj.i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, sidomosnë vitet ’90 e këtej ka sjellë rrjedhimisht edhendikimin e anglishtes, nga ku edhe vijnë mësë shumti, fjalë të huaja.

Ndër arsyet subjektive (kur themi arsyesubjektive, kemi parasysh përdorimin pa vende pa nevojë të fjalëve të huaja, sidomos

angleze) mund të përveçoheshin: formimi ipamjaftueshëm gjuhësor i aksh gazetari,redaktori, politikani etj. e njohja epamjaftueshme e kulturës së gjuhës. Tënjohësh kulturën e gjuhës, ta zotërosh e tazbatosh kulturën e gjuhës, nuk do të thotë tënjohësh, të zotërosh e të zbatosh vetëm normatgramatikore, drejtshqiptimore edrejtshkrimore, por edhe normën fjalësore(leksikore) e stilistikore, pra ta zgjedhësh e tapërzgjedhësh fjalën, shprehjen etj. për thënientënde. Po japim një shembull. Nga pikëpamjagramatikore, fjalët barrierë, indikator,insistencë (insistenca e komisioneve), ilimituar (mundësitë e limituara të pushtetitvendor), preliminar (rezultatet preliminare),afektoj (kanë afektuar ekonominë) tingëllojnëtë rregullta - janë emra, mbiemra e folje, siçmund të ishin pengesë, tregues, këmbëngulje(ngulmim), i kufizuar, paraprak, prek, por atonuk janë të rregullta nga pikëpamja e normësleksikore (fjalësore) e stilistikore, sepse janëfjalë të huaja, krejt të pazgjedhura e krejt tëpanevojshme ngaqë kemi fjalët shqipe (shihmë sipër fjalët e radhës së dytë), pra janëbarbarizma. Mbase, në një rast të tillë, Shtetimund të fliste, siç ka folur Shteti i Pavarësisë:“Të gjithë ta dinë mirë se në ditën fatbardhëqë Shqipëria dolli më vehte, gjuha shqipe ubë gjuha zyrtare e vendit. Tani çdo degë eadministratës duhet të ketë nëpunës që tanjohin mirë gjuhën me gojë, me shkrim ekëndim… Edhe nëpunësit që janë nëshërbim, do të japin provim në gjuhënshqipe. Të zotët do të konfirmohen, tëtjerët për një kohë të mësojnë, po qe seduan të mbeten në shërbim”. (“Përlindja”,30.08.1913) (Nënvizimi është yni – H.Sh.).Ndoshta (besojmë të jenë arsye shoqërore tëpërkohshme), edhe njëfarë qëndrimikozmopolit a prirja intelektualiste për t’u dukuri ditur e i mësuar para të tjerëve (ekondiciononte daljen e të burgosurve...; sipasnjë investigimi...; masa represive...;përpjekje për të interferuar; ka gjeneruarrritjen; nga persekucioni...; evidencëhistorike; politika fiskale / zotëria nuk thotëdot (!): e kushtëzonte ..., sipas një hetimi, masashtypëse, përpjekje për të ndërhyrë, ka sjellërritjen, përndjekje (por as persekutim), dëshmihistorike, politika tatimore) e edhekryemëvetja e ndonjë shkruesi, folësi etj. (nukshkëputet dot i gjori njeri (!) nga: implementimi(implementimi i një politike...), impakti(impakti i kërkimit... e emocione impakti),aksesi (ka akses e nuk ka akses), alokoj(alokoj fonde e fondi i alokuar), aferakorruptive, monitorim (për monitorimin esituatës), opsion (nuk është opsion ndarja...)etj. etj.). Ndoshta, edhe njëfarë shkujdesjeje apakujdesie se ndryshe nuk mund të na zinteveshi fjalën transnacional për internacional andërkombëtar.

Një arsye subjektive madhore na duketse gjendet te roli i shtetit. Teorikisht, duketse shteti ka një politikë gjuhësore që upërgjigjet kërkesave objektive të zhvillimit,të pasurimit e të pastrimit të mëtejshëm tëgjuhës shqipe standarde, përderisa Kushtetutae Shqipërisë, me një nen të posaçëm merr nëmbrojtje trashëgiminë kulturore dhe gjuhënkombëtare. Por, praktikisht, na duket sikurshteti ose nuk e ka autoritetin e duhur, osenuk pyet për gjuhën, përderisa nuk e shohimta institucionalizojë e as ta vlerësojë sadopakmendimin shkencor por edhe publik (ky ifundit ka dalë edhe me thirrje në shtyp) përta ruajtur e çuar më tej pastërtinë e gjuhëssipas parimeve e kritereve shkencore,përderisa shteti e bën një sy qorr e një veshshurdh për emërtime shitoresh eveprimtarish, për reklama e tabela (i shihnivetë, i nderuar lexues në qytet e sidomos, nëtelevizione, të tilla, si sponsor gjeneral, T.oil... kompania lider), përderisa vetëveprimtaria shtetërore e pasqyruar në mjetete informimit masiv e vetë botimet e shtetitlënë një shije jo fort të këndshme në punë tëpërdorimit të fjalëve të huaja.

(Vijon numrin e ardhshëm)

15 - Tetor 200830nr.

nderim “Më shumë po na vret neglizhenca e shtetit,ky indiferentizëm po na kushton shumë.

Jeta është e shtrenjtë në të gjitha vendet e botës

HOMAZHE

Ndahet nga jeta Bashkim GazidedePasditen e 25 tetorit 2008 u nda nga jeta, pas një

sëmundjeje të rëndë, Bashkim Gazidede, një ngapersonalitetet e shquara të jetës politike shqiptare,ish-pedagog i Fakultetit të Shkencave të Natyrës qënga viti 1984, ish-deputet i Partisë Demokratike nëParlamentin shqiptar në zgjedhjet e vitit 1992, Drej-tor i Shërbimit Informativ Kombëtar në vitet 1992-1997, Nëndrejtor i Zyrës së Regjistrimit të Pasurive tëPaluajtshme në vitet 2005-2008.

Bashkim Gazidede lindi në 2 shkurt 1952, studimetparauniversitare i kreu në rrethin e Peshkopisë me re-zultate të shkëlqyera ndërsa studimet universtitarepranë Fakultetit të Shkencave të Natyrës, Dega Matem-atikë po me rezultate të shkëlqyera. Pas mbarimit,punoi mësues në Cidhën dhe Fushë Cidhën dhe mëpas, që nga viti 1984 emërohet Pedagog pranë Fakul-tetit të Shkencave të Natyrës.

Bashkim Gazidede është autor i disa teksteve dhemonografive universitare dhe ka patur një karrierëbrilante akademike.

Bashkim Gazidede ishte një nga ata intelektualëdibranë që u angazhuan që në orët dhe ditët e para nëlëvizjen demokratike së bashku me pedagogë dhe stu-dentë të tjerë të Universitetit të Tiranës. Ai dha njëkontribut të vyer në përmbysjen e diktaturës komu-niste në Shqipëri. Në zgjedhjet e 22 Marsit populli iDibrës do ta zgjidhte si përfaqësues të denjë të parla-mentit pluralist. Pak muaj më vonë atij do t’i ngarko-hej detyra e krijimit të Shërbimit Informativ Kombëtardhe drejtimin e këtij shërbimi.

Nga viti 2005 deri në vitin 2008 ai punoi mepërkushtim të madh në reformën e sistemit tëregjistrimit të pasurive.

Homazhet dhe ceremonia mortore, u organizuaedhe nga Kuvendi i Shqipërisë në bashkëpunim meMinistrinë e Drejtësisë, në sallën e seancave plenare

Garfield - New Jersey : U mblodhën miq, shok,familjarë të ardhur këta nga të katër anët për t’i dhënëlamtumirën e fundit, të afërmit të tyre, patriotit dheatdhetarit të dëshmuar Ganit Tonuzi, I cili vdiq pasnjë sëmundje të rëndë në moshën 83 vjeçare, më 4tetor, 2008, në spitalin civil Hacknsack Hospital, NjuXhersej.

Në orët e para të mëgjesit, në minutat e fundit tëjeëts pranë trupit të tij në minutat e fundit të jetës ugjendën familja, gruaja e tij, dhe fëmijët Fatmiri, Dri-ta, Besa, Violeta, Farija dhe Hana. Ganiu ishte 9-herëgjyshë, vëllai i katër vëllezërve të tjerë të njohur këtanë komunitet si veprimtarë të çështjes kombëtare,Shehatin, Hajdarin, Bairamin dhe Hakiun.

Gani Tonuzi, ishte një njeri mjaft i dashur, fjalëëmbël dhe i pakursyer, i përkushtuar për familjen dheshoqërinë. Ai ishte një prej atyre i cili sakrifikoi jetënpër të shpëtuar nga terrori komunist. I shtërguar ngarreziku për jetën e tij dhe të familjes në vjeshtë të vitit1951, Ganiu nga katundi Allajbegaj merr përsipër tënxjerr përtej kufirit tre familje.

Por, kjo, rrugë nuk ishte fare e lehtë....Kur shqiptarët që arratiseshin nga Shqipëria në

Jugosllavi, Tito, në vitin 1956, hapi kampet famëkeqeku keqëtrajtoheshin të arratisurit. Ganiu dhe familja etij u trasferuan në malet e egra të Sërbisë, në Kardaçiç.Në këtë kamp, rrefejnë dëshimtarët , ishin rreth 1800shqiptarë, shumica gra, fëmijë e pleq.

Në karatinën e ferrit sërbo - sllav, aty ku çdo i ar-ratisur duhet të kalonte një vit e gjysmë i rrethuar ngatelat me gjëmba, rrethuar nga ushtarët e armatosurgjern në “dhëmbë” dhe në punën e detyrueshmebëheshin planet e emigrantëve shqiptarë për të dalënë perëndim.

Fati e solli që Ganiun me gjithë anëtarët e tjerë tëfamiljes e dërguan në Francë. Mbasi jetojë rreth 10vjet në rrethinat e Parisit, erdhi dhe u bashkua meanëtarët e tjerë të familjes Tonuzi, në SHBA-së.

Ganiu së bashku me familje jetojë në SHBA deri

të Kuvendit, në prani të personaliteteve të larta sh-tetërore, familjarëve dhe miqve të tij.

“Bashkim Gazidede i përket asaj plejade të intelek-tualëve shqiptarë, të cilët në vitet ‘90 me guxim dhekurajë të pashoqe shembën murin e Berlinit dhe theme-luan në Shqipëri pluralizmin politik, njeri i një perfor-mance të shkëlqyer gjatë jetës së tij” tha kryeministrishqiptar Sali Berisha gjatë homazheve për nderim tëtij. "Ndahet nga jeta duke lënë kujtimin e një intelek-tuali të shquar, e një shërbëtori të madh të kombit tëtij, e simbolit të një njeriu të ndershëm, e një promo-tori të vërtetë të proceseve demokratike në Shqipëri",tha Berisha.

Me vdekjen e tij familja humbi njeriun e vet më tëdashur, miqtë dhe të afërmit humbën njeriun të cilindo ta kujtojnë gjithmonë me respekt dhe dashuri

Gani Tonuzi, një jetë të tërë rrugëve të kurbetit,i tretur me mallin e dashurinë për Shqipërinë

në ditën e vdekjes.Ai dhe familja e tij kishte ideale të pastërta ko-

mbëtare. Mendonte, luftonte e punonte gjithmonë përnjë Shqipëri të lirë, demokratike dhe jokomuniste. Përnjë Kosovë të pavarur e një Shqipëri Etnike.

Ai mundi të përjetojë dy gëzimet më të mëdha tëkombit shqiptarë, rënjen e komunizmit në Shqipëridhe lirinë e Shqipërisë, si dhe Pavarësinë e Kosovës,realizmin e ëndërrës shekullore të shqiptarëve.

Udhëtimi i parë në Shqipërin e lirë, u bë pas 48vjetëve, për t’u çmallur me gjithë fisin dhe dy motrate tij, të cilat i munguan për gjysmë shekulli në rrugëte mërgimit. Amerika e George Ëashingtonit, do të bëhejatdheu i dytë.

Ceremonia mortore u zhvillua në xhaminë e Garfield- Nju Xhersit, drejtuar nga Imam Nasuf Hoxha dheGëzim Hysen Agolli. Varrimi i tij u bë në varrezatqytetare në kompleksin “Baron Hirsch Cemetery”, nëStaten Island (Nju Jork).

BEQIR SINA, New York

Nga: SHAQIR SKARRA

Jetojmë në kohë paradoksesh që përbotën perëndimore janë si diçka

absurde. Çmimet po rriten dita ditës.Buka është rritur, fruta e perime po,ushqimore e veshmbathje gjithash-tu. Po rriten të gjitha, karburante etransporti i udhëtarëve, varfëria dhepapunësia. Krimi në rritje, korrup-sioni në rritje, inflacioni në rritje.Të gjitha në rritje, të gjitha, e këtondodhin vetëm tek ne. Vdekshmëriafoshnjore në rritje,shërbimi shëndet-sor në rritje, shërbimi funeral që ibëhet njeriut të dashur për herë tëfundit në rritje. Dhe flasin politikanëtpër rritje mirëqenje. Nuk di se kuështë rritur mirëqënja e shqiptarëvekur listat e çmimeve kanë mbushurfletore të tëra në dyqanet e lagjeve efshatrave. Sivjet ndodhi çudia e mad-he ku fermerët mbollën misër e kor-rën kashtë. Për të qeshur e për të qarënjëherësh por ama dëmi që u sollikjo farë sterile që erdhi nga Francaështë shumë i madh. Vërtet ne sh-qiptarët jetojmë kohë paradokseshdhe pikërisht në një kohë që preten-dojmë se do të integrohemi në Bash-kimin Europian. Po ndodh me neshqiptarët krejt e kundërta; jeta,jetaqë është aq e shtrenjtë për të gjithëkushton fare pak, shumë lirë.Megjithëse jemi vend i vogël çdoditë po ndodhin vdekje. Sa shumëvdekje ndodhin vërtet?.

Vdekje nga aksidentet, vdekje ngamjekët e papërgjegjshëm, vdekje ngagjakmarrja, vdekje nga sëmundjet eshumta, vdekje nga krimi që ështëulur këmbëkryq e nuk do t’ia dijëpër shtet e ligj.

Vrasje e vetvrasje po thuaj çdoditë,e të gjitha këto në moshë të re,ditën me diell e në sy të shtetit.

Sa e lirë qenka jeta !.Ndodh një aksident automobilis-

tik që merr disa jetë njerëzishnjëherësh. Pse? Shoferi ishte i dehurapo dhe me patentë fallco, apo dhemë keq, shoferi ishte nën moshë qëtë përgjigjej para ligjit.

Po kush përgjigjet para ligjit?Askush. Fajtor viktimat që ikën. Dheku ? Në mes të qytetit të zhurmshëmku ka shumë lëvizje.

Në semafor ndodh aksidenti, nëprezencë të policit të qarkullimit. Sakeq. Shoferi ikën në drejtim të padi-tur e polici që mban uniformën eshtetit është i pafuqishëm të ndal-onte këtë aksident. Polici i pafu-qishëm që të pengojë mjetet qëqarkullojnë në korsitë që janë përautobuza. Dhe më e keqja se ështëvendosur një tabelë që tregon se kjo

OPINION

Sa e lirë qenka jetakorsi është vetëm për autobuza. Pokush do t’ia dijë për këtë. Një ditëpolicët trembin me gjoba dhjetëshoferë e ditën tjetër kalojnë njëqinde më shumë pa e parë dhe dritën endezur dhe të semaforit. Shoferët sotnuk duan t’ia dinë as për policët eqarkullimit. Fundja ato nuk ndodhengjithmonë aty ku i shikon syri iqytetarit dhe mund të ketë më shumëaksidente ditën me diell por janë mëlarg aty ku syri i askujt nuk i kap kurmarrin nën dorë ndonjë lek, sa përkafen e mëngjezit. Vaj halli po tëjetë ndonjë korsi për autoambulan-ca. Këtu më shumë kalojnë makinatë tipeve të ndryshëm se sa autobu-za. Polici hesht. Hesht edhe kurshikon makinat me shpejtësi në se-mafor, në trotuar, hesht edhe kurshikon makinat e shumta që parko-hen në mes të rrugës e trafiku blloko-het me orë të tëra. Kemi një policitë qarkullimit rrugor por se ku ndod-hen nuk e dimë. Vetëm në lëvizje ishikojmë kur në rrugë kalon eskortae ndonjë titullari ku më tepër se njëorë para janë pikërisht këto polic qëbllokojnë rrugën. Një vajzë e re nëmoshë, në lulen e rinisë iku për njëoperacion të bërë gabimisht ngamjeku. Edhe pse vajza iku nga kjobotë, mjeku ende është i lirë, pa iufutur gjëmb në këmbë me një klini-kë private jashtë çdo standardi qëduhej të kishte.

Në Gërdec u vranë 26 jetë të pafa-jshme dhe ende nuk i është futurgjëmb në këmbë askujt. Një nënëbënte apel për djalin e saj shtatëvjeçarë që humbi jetën në Gërdecpara mediave, tregonte dhe librat,rrobat, kukullat që mbante djali i saj. E kush e dëgjoi apelin e saj? Ishministri dha dorëheqjen por prokuro-ria ende nuk e ka thënë fjalën e saj.Zërin e asaj nënës nga Gërdeci nukka kush ta dëgjojë. Askush nuk e kadëgjuar zërin e tyre.

Askush. Tamam si tek aventurate Odisesë. “Më vrau“askushi!”Vrasje dhe vetvrasje, vde-kje nga sëmundjet e shumta që vijnëdhe nga smongu e ndotja e ambien-tit megjithëse kemi dhe një Ministritë Mjedisit, aksidente nga pakujde-sia dhe neglizhenca e ligjit. Emegjithatë vetëm heshtje. Kështujemi dënuar ne shqiptarët.

Më shumë po na vret neglizhen-ca e shtetit,ky indiferentizëm po nakushton shumë. Jeta është e shtren-jtë në të gjitha vendet e botës. Tekne krejt e kundërta po ndodh.

Çmimet rriten të gjitha dita ditëse jeta e jonë po kushton lirë. Vërtetsa e lirë kjo jeta jonë?

LETRAT E LEXUESVEGazeta “Rruga e Arbërit” është e hapur për të pritur letrat e lex-

uesve për problemet dhe shqetësimet e tyre.Redaksia mbetet e hapur për çdo lloj bashkëpunimi, me synimin e

vetëm: përhapjen e së vërtetës dhe mendimit progresist.Redaksia kujton bashkëpunëtorët se dorëshkrimet janë të pakthye-

shme dhe jo çdo shkrim mund të botohet.Tel: (04) 2233 283Cel.068 31 19 232 / 069 20 68 603E-mail: [email protected]

16 - Tetor 200830nr.

cyan magenta yellow black

Grafika: Studio “m&b”. Tel: (04) 2233 283.

reklamë

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup.com.ale-mail: [email protected]

koha kalon, cilësia mbetetP R O J E K T I M - Z B A T I M

“Risku” sh.p.k.Market “Ken”

Laprakë, TiranëTel: +355 4 22 50 480

Cel. 068 20 36 394

m&b - botime & studio grafikehap kolanën “Urtësi dibrane”

me vëllimin “PO TË MOS ISHTE DRINI...”me autor Naim Plakun

Çmimi: 500 lekë*

* Për porositë nëpërmjet telefoni (04) 22 33 283 përfitoni 20% zbritje.Për jashtë shtetit shumës së shitjes i shtohen shpenzimet postare

MB - Botime dhe Studio Grafike sjell për lexuesit visare dibranetë mbledhura e të përpunuara mjeshtërisht nga Naim Plaku.Alegoria, tregimi, fantazia... përmblidhen në një vëllim prej 176 faqesh