NEWSLETTERNEWSLETTER ศูนย์สังคมพัฒนา มูลนิธิคาทอลิกสุราษฎร์ธานี ปีที่ 6 ฉบับ ...

NEWSLETTER ศนยสงคมพฒนา มลนธคาทอลกสราษฎรธาน

ปท 6 ฉบบท 22 ประจ ำเดอนกรกฎำคม - กนยำยน 2559/2016

(Caritas in Veritate ขอ6) ทใดมสงคม ทนนมสทธ

ภาพจากกจกรรมพฒนาศกยภาพในประเดนการปกปองและความปลอดภยในการท างานดานสทธ

2

8 กรกฎาคม 2559 ศนยสงคมพฒนาฯ ระนอง รวมกบ สถานคมครองสวสดภาพชายระนอง จดกจกรรมท าอาหารประจ าชาต ใหแกผรบบรการ เพอแลกเปลยนวฒนธรรม และสงเ เสรมสมพนธภาพแกกนมากขน ณ สถานคมครองสวสดภาพชายระนอง

7 กรกฎาคม 2559 บาทหลวงสวฒน เหลองสอาด ผอ.ศนยสงคมพฒนาฯ และ คณรงโรจน ตงสรกจ ทปรกษาศนยสงคมพฒนาฯ น ากระบวนการไตรตรองใหแกเจาหนาทสงคมพฒนาฯ และบานพกเดกฯ พงงา ถอดบทเรยนจากการท างานทผานมา

ทางสายขาว

ในชวงเดอนกรกฎาคม 2559 ศนยสงคมพฒนาฯ ระนอง มอบเครองอปโภค-บรโภค ยาสามญประจ าบาน พรอมอปกรณปฐมพยาบาลเบองตน ส าหรบผรบบรการ ณ บานพกเดกและครอบครวจงหวดระนอง และสถานคมครองสวสดภาพชายระนอง

3

IMCS-AP, IFFA และตวแทนเยาวชน ลงชมชน สมผสชวตและเรยนรวถชวตแรงงานขามชาตและผอพยพในเขตภาคใต โดยการประสานจดงานและอ านวยความสะดวกจากศนยสงคมพฒนาฯ ระหวางวนท 17-26 สงหาคม 2559 โดยชวงแรกของงาน ผเขารวมไดลงพนทสมผสชวตในเขตจงหวดพงงา ระนอง และภเกต จากนนกลบมารวมตวกนอกครงทบานชมพาบาล จ.สราษฎรธาน ในวนท 20 สงหาคม 2559 เพอท าการไตรตรอง แบงปนประสบการณจากการสมผสชวต และเรมการสมมนาอยางเขมขนเกยวกบเทววทยาและงานดานสงคม งานนมจ านวนผเขารวมกวา 60 คน จากหลากหลายประเทศ ซงสวนใหญมาจากประเทศในเอเชย

ทางสายขาว

9-11 สงหาคม 2559 เจาหนาทศนยสงคมพฒนาฯ เขารวมสมมนาเพอพฒนาศกยภาพในประเดนการปกปองและความปลอดภยในการท างานดานสทธ จดโดยแผนกยตธรรมและสนต ในคณะกรรมการคาทอลกเพอพฒนาสงคม

10 สงหาคม 2559 เจาหนาทศนยสงคมพฒนาฯ ภเกต รวมประชมกบรองผวาราชการจงหวดภเกต และหนวยงานรฐทเกยวของ ณ ศนยบญชาการเหตการณจงหวดภเกต เพอปรกษาหารอถงปญหาเกยวกบการขนทะเบยนแรงงาน

18 สงหาคม 2559 ณ บานพกเดกและครอบครวจงหวดพงงา เจาหนาทโครงการบรการดานสขภาพจตของศนยสงคมพฒนาฯ จดกจกรรมบ าบดดวยการวาดภาพ พดคยแลกเปลยนและสงเสรมก าลงใจซงกนและกน

20 สงหาคม 2559 ศนยสงคมพฒนาฯ ภเกต รวมกบสถาบนสงแวดลอมไทย เปดตวโครงการชมชนพมารกษาสงแวดลอม ททาเทยบเรอประมงภเกต เสรมสรางจตส านกและการจดการสงแวดลอมใหกบชมชนพมา มผใหความสนใจเขารวมงานกวา 500 คนประกอบดวยแรงงานและครอบครว หวหนาสวนราชการระดบจงหวด ผประกอบการประมง หางรานบรษทเอกชน คณะนกเรยนและครจากศนยภคนศรชมพาบาล

4

ทางสายขาว

5

23 สงหาคม 2559 ศนยสงคมพฒนาฯ รวมกบ IOM จดกจกรรมศาลจ าลองทสถานคม ครองสวสดภาพผเสยหายจากการคามนษยจงหวดระนอง เพอเตรยมความพรอมใหแกผเสย หาย กอนทจะขนศาล

7-9 กนยายน 2559 เจาหนาทศนยสงคมพฒนา 10 ศนย ประชมพฒนาแผนยทธศาสตรรวมกน ณ ศนยอภบาลคามลเลยน ลาดกระบง กรงเทพมหานคร โดยรวมกนวเคราะหประเดนปญหา และความตองการของสงคมตามบรบท ทงในภาพรวมของประเทศและในแตละพนทการท างาน ศกษากรอบยทธศาสตรดานสงคมของพระศาสนจกรคาทอลก พรอมบอกเลาแบงปนประสบการณแกกนในบรรยากาศความเปนพเปนนอง

ทางสายขาว

6

สวสดครบ พนองทเคารพรก สทธมนษยชนเปนสทธทตดตวมนษยมาแตก าเนด... พระศาสนจกร คาทอลกสอนวา มนษยทกคนถกสรางใหมภาพลกษณของพระเจา มศกดศร ความเปนมนษย ดงนน สทธมนษยชนจงตดตวมนษยมาแตก าเนด เปนสทธทเกดขนจากธรรมชาตความเปนมนษย ไมใชรฐ หรอใคร ทมอบให แตหากแตละคน มสทธครอบครองโดยชอบธรรม ไมวากฎหมายจะบญญตรบรองสทธดงกลาวหรอไมกไมส าคญ

นอกจากนน ค าวา สทธ ไมอยโดดเดยว แตตองไปดวยกนกบค าวา “มนษยชน” เสมอ นนคอ หากเราตองการพดเรองสทธ ตองคดถงมนษยชน นนคอ สทธทเปนของมนษยทกคนอยางเทาเทยมกนและมความเสมอภาค โดยไมเปนของคนใดคนหนง หรอ จะมใครสามารถมสทธ มากกวาคนอน เพยงเพราะความแตกตางทางดานเชอชาต ศาสนา ต าแหนง ฐานะ หรอ ฐานนดรใด ๆ

ในสงคมปจจบน เราเหนการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมอยางรวดเรว ระบบเทคโนโลยสอสารไรพรมแดน น าไปสระบบสงคมทมความซบซอนมากขน ความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบทรพยากรธรรมชาต ซงผกพนกบผลประโยชนของปจเจกบคคล หรอแมกระทงผลประโยชนของแตละประเทศ ท าใหศตวรรษท 20 กลายเปนศตวรรษแหงความขดแยง และขอพพาท เพอแยงชงทรพยากร และเออผลประโยชนใหกบคนใดคนหนง กลมใดกลมหนง ประเทศใดประเทศหนง แตกลบเกดการละเลย และละเมดตอศกดศรความเปนมนษย และสทธมนษยชนตออกหลาย ๆ คน โดยเฉพาะอยางยงกลมผยากไร ผรอคอยโอกาสกลมตาง ๆ ในสงคม ไมวาจะเปนชนชนแรงงาน ผอพยพ ผลภย กลมชาตพนธตาง ๆ

จากใจ ผอ.

7

เราจงอาจกลาวไดวา ศตวรรษท 20 นบเปนศตวรรษแหงการละเมดสทธมนษยชน นบตงแตสงครามโลกครงทสองเปนตนมา แตในขณะเดยวกนกถอไดวาเปนยครงเรองของสทธมนษยชน เพราะมการพดถงเรองสทธมนษยชนกนอยางกวางขวาง เกอบทกประเทศในโลกน ไดลงนามในพนธกรณสทธมนษยชน ในดานตางๆ ในทกระดบของประเทศและนานาประเทศ มขอตกลง และมกลไกก ากบดานสทธมนษยชนในดานตาง ๆ มากขน

การถกเถยงกนอยางกวางขวาง นบเปนขอดของพฒนาการดานสทธมนษยชนทตองเตบโตกาวหนา ทามกลางสงคมทซบซอนมากขน การรบฟงขอมลอยางรอบดาน และมวจารณญาณทด กจะชวยใหเราสามารถท าความเขาใจสทธมนษยชนอยางถองแท และปฏบตอยางถกตองมากขน โดยไมใชวาทกรรมเรองสทธมนษยชนไปในทางเพอสรางความขดแยง หรอเอารดเอาเปรยบ แตควรน าไปสการดแลเอาใจใส รกและแบงปนกนในสงคมมากขน

พระสนตะปาปา ยอหนปอล ท 2 ทรงย าวา“สทธมนษยชนเปนหวใจแหงการประกาศขาวดของพระศาสนจกร” และนบตงแตพระสมณสมยของพระสนตะปาปา ยอหน ปอลท 2 เปนตนมา พระศาสนจกรไมเคยละเวนแมแตปเดยว ทจะยกประเดนเรองสทธมนษยชน ใน “สารวนสนตสากล” ททรงเขยนในโอกาสวนขนปใหมของทกป

พระศาสนจกรจงถกทาทายการประกาศขาวดใหม ดวยการเปนสกขพยานดวยการปฏบต “สทธมนษยชน” อยางเปนรปธรรม และเรากถกทาทายมากขน ในการยนหยดอยเคยงขางผทถกละเมดศกดศรความเปนมนษย อยางเปนรปธรรมในสงคมไทย ททกคนก าลงถวลหาสงคมแหงภราดรภาพ ทเคารพในศกดศรความเปนมนษย และสทธมนษยชนของกนและกน

คณพอสวฒน เหลองสอาด ผอ านวยการศนยสงคมพฒนา สงฆมณฑลสราษฎรธาน

จากใจ ผอ.

พระศาสนจกรในเสนทางสทธมนษยชน

เหตการณในสงคมปจจบนน เปนเรองทเกยวของกบชวตของมนษยอยางแทจรง เราไมอาจปฏเสธไดวา เราไมร ไมเหน ไมไดยนตอปรากฏการณตางๆ ทเกดขน ยงกวานน เราตองยอมรบวาชวตของเรากไดรบผลกระทบจากสงทเกดขนไมมากกนอย ซงการยอมรบไดนน มนยวา เราก าลงเขาอยในบรรยากาศของการตระหนกในเรองสทธมนษยชน

สทธมนษยชนเปนค าเรยกทตองใหความระมดระวงและความเขาใจเปนพเศษ เพราะในปจจบนบอยครงท สทธมนษยชนถกใชไปเพอเปาหมายของความขดแยง หรอการเอารดเอาเปรยบมากกวาความปรองดอง และการดแลเอาใจใสกน ซงสองเรองหลงเปนองคประกอบส าคญของคณธรรมสทธมนษยชน

การกอสรางกลไกส าคญตอการเคารพและปกปองสทธมนษยชน ในรปของ ‘องคการสห ประชาชาต’ ผานมากวา 70 ปแลว แต ‘สนตภาพและการเคารพสทธมนษยชน’ ยงตกอยภายใตค าพดทมกกลาวอางเสมอๆ วา สนตภาพเปนไปไดหากมการเคารพสทธมนษยชน หมายความวา โดยความเปนจรงแลว สงคมยงไมมสนตภาพ และสทธมนษยชนยงถกลดรอนตลอดเวลา

(1) พระศาสนจกรคาทอลก โดยพระสนตะปาปา ยอหน ปอล ท 2 ผทรงท าหนาทสง เสรมและฟนฟสนตภาพ ตลอดสมณสมยของพระองค ทรงเนนวา สทธมนษยชนเปนหวใจแหงการประกาศขาวดของพระศาสนจกร ซงเมอเปนดงน กถอเปนหนาทอนละเลยมไดทจะตองช าระหวใจนใหสะอาด ดวยการตระหนกเสมอวาสทธมนษยชนเปนเรองของตวเรา ของคนทเราเกยวของ ของเพอนบาน และของพนองทกคน ผตางกเปนลกของพระเจาเหมอนกน สทธมนษยชนเปนเรองของ ‘เรา’ มใชเรองของ ‘ฉน’ หรอเรองของ ‘คนอน’

สงคม - คาทอลก

8

สมณสมยของพระสนตะปาปาเลโอ ท 13 ถงพระสนตะปาปา ยอหน ปอล ท 2

โดย อจฉรา สมแสงสรวง

9

สทธมนษยชนในพระคมภร

2) หากจะศกษาวา แนวคดเรองสทธมนษยชนของศาสนจกรคาทอลกเรมขนตงแตเมอใด กตองบอกวา เรมมาตงแตสมยโมเสส ทสราง‘บญญต 10 ประการ’ ขนมา เพอใหคนปฏบต บญญต 10 ประการเปนกฎบตรแรกทกลาวถงสมาชกในชมชนมสทธขนพนฐานทปฏบตตอกน คอ สทธในการนบถอและบชาพระเจา สทธในการมชวต (หามฆาคน) สทธทจะมครอบครว สทธในทรพยสน สทธทจะไดรบการบอกความสตยจรง และไดร เปนตน

(3) ในสมยพระเยซเจา บรษแหงนาซาเรธ พระองคกใหกฎบตรทสอง นนคอบญญตเอก ‘เรองความรก’ จากเหตการณงานเลยงครงสดทาย เมอพระเยซเจาลางเทาสานศษย และตรสแกพวกเขาวา จงรกกนและกนเหมอนทเรารกทาน สามารถตความในทางสทธมนษยชนไดวา ทกคนมสทธทจะไดรบความรก ไดรบการปรนนบต ดแล ไดรบการเคารพ ไดรบการรกษา ไดรบการเรยกชอในฐานะศษยของพระเยซเจาทเทาเทยมกน คนเหลาน (สานศษย) กตองรก รบใช รกษา และปฏบตตอผอนอยางเทาเทยมกน

สทธมนษยชนในพระศาสนจกรรวมสมย

(4) การเปดตวเองครงส าคญของพระศาสนจกรตอเรองสทธมนษยชน ทพฒนามาเปนค าสอนดานสงคมของพระศาสนจกร เดนชดขนในสมณสมยของพระสนตะปาปา เลโอ ท 13 1 ทออกสมณสาสนเรรม นอวารม (Rerum Novarum) เมอป ค.ศ.1891 พระองคตระหนกวาผลจากการปฏวตอตสาหกรรม ในชวง ค.ศ. 1815 สงผลกระทบตอความเปนมนษยมาก โดยเฉพาะสภาพการท างานของคนงาน ทถกกดขและเอารดเอาเปรยบ พระองคทรงเหนวา มนษยทกคนม

สงคม - คาทอลก

ภาพ:

www

.lds.

org

_________________________________________________

1 ป ค.ศ. 1810-1903

10

ศกดศรของความเปนมนษย ซงเปนรากฐานของสทธตามธรรมชาต อนเปนสากลและลวงละเมดมได ดงน เมอคนงานทกคนมศกดศรของความเปนมนษย พวกเขากมสทธ ทรฐหรอนายจาง ไมอาจละเมดได ไมวาจะเปนสภาพการท างานทอดอ สภาพทอยอาศยทแออด หรอการทนายจางเลยงใหคาจางทไมครบ โดยจายเปนเงนสวนหนงและจายเปนของสพเพเหระอกสวนหนง ซงไมเพยง พอตอการด ารงชวตของครอบครวคนงาน นอกจากน พระองคยงทรงเรยกรองรฐใหใชอ านาจตามหลกนตรฐ เพอปกปองผไรซงอ านาจ และเพอสงเสรมประโยชนสวนรวม

(5) ตอมา เมอทวปอเมรกาเหนอ และยโรป เผชญปญหาภาวะเศรษฐกจตกต าในชวงทศวรรษท 1920 ผคนตกงานเปนจ านวนมาก เกดความระส าระสายทางเศรษฐกจ สงผลใหระบบสงคมตกอยภายใตเผดจการสงคมนยมขวหนง และทนนยมอกขวหนง ซงการตกอยภายใตบรรยากาศของขวาสดขว และซายสดขวเชนน โดยเฉพาะในประเทศอตาล ทมายาคตจากลทธฟาสซสต ท าใหพระสนตะปาปาปโอท 11 2 ทรงกงวล เพราะระบบทนนยมในแนวทางของฟาสซสตทเปนแบบขวาสด เนนบรรษทนยม 3 เปนตนเหตแหงความอยตธรรมในสงคม ดวยเหตน ในสมณสาสน Quadragesimo Anno (1931) พระองคไดทรงยนยนเรองสทธมนษยชน ดวยการประณามทงระบอบสงคมนยม แบบนาซเยอรมน ลทธคอมมวนสตแบบโซเวยต และฟาสซสตของมสโสลน วาเปนตวการท าลายเสรภาพของบคคล และเปนตวการทท าใหเกดสงครามระหวางชนชน และปดกนสทธในการเปนเจาของทรพยสนสวนบคคล รวมทง ละเลยตอการคมครองสทธของคนงาน พระองคไดทรงสนบสนนเสรภาพตามมโนธรรมส านกของบคคล ทแตละบคคลมสทธจะประกาศความเชอและด ารงชวตตามความเชอนน พรอมกบเรยกรองใหรฐปฏบตตามหลกการอดหนนชวยเหลอ นนคอ รฐตองเปดโอกาสใหกลมเลกๆ ทางเศรษฐกจและสงคมด าเนนกจการของตนไป โดยทรฐไมเขาไปแทรกแซงควบคม แตมบทบาทเปนตวคอย

_________________________________________________

2 ป ค.ศ. 1922 - 1939 3 การใหบรรษทเขามาควบคมรฐบาล ผนเงนของรฐเขาบญชของบรษท ขายสาธารณปโภคและสาธารณะสมบตใหแกเอกชน และท าลายสทธเสรภาพตามระบอบประชาธปไตย

สงคม - คาทอลก

11

สงคม - คาทอลก

ชวยเหลอในยามทกลมตางๆ ตองการ พรอมกบสนบสนนการจดตงสมาคมอาชพ (guild) ซงเปนการแกไขปญหาความอยตธรรมทเกด ขนระหวางชนชนนายทนและบรรดาแรงงาน

(6) ในชวงของพระสนตะปาปา ปโอ ท 12 4 เหตการณการละเมดสทธมนษยชนครงใหญ คอ สงครามโลกครงทสอง (ค.ศ. 1939-1945) พระองคทรงเหนความจ าเปนทสงคมโลกตองไดรบการฟนฟเพอน าความยตธรรมและสนตมาสมนษยชาต และแสดงจดยนชดเจนวา สนตภาพไมท าใหสงใดตองสญเสย แตสงครามท าใหทกสงหมดสนไป 5 ค าสอนของพระองคเนนเรองการปกปองสทธมนษยชนมากขน พระองคทรงประณามการละเมดสทธมนษยชนขนพนฐานเปนการท าลายศกดศรแหงความเปนมนษย และท าใหบคคลไมสามารถบรรลถงความผาสกสวนรวมได

ในพระราชด ารสเนองในวนครสตมาส ค.ศ. 1942 พระองคทรงเรยกรองสทธตาง ๆ ไมวาจะเปนสทธในการพฒนาชวต สทธทจะไดรบการอบรมและการศกษา สทธของปจเจกบคคลในการนบถอศาสนา และท างานเพอชวยเหลอคนอน สทธในการแตงงาน สทธในการท างาน สทธทจะเลอกการด ารงชวต และในป ค.ศ. 1944 พระองคยงมพระราชด ารสในการปกปองสทธพล เมองทกคน ทจะมสวนรวมในชวตทางสงคม และในการปกครองประเทศ เหตการณสงครามโลกครงทสองน ยงท าใหพระสนตะปาปาปโอ ท 12 เรยกรองตอประชาคมนานาชาตใหตงองคสากลระหวางประเทศขน เพอคมครองสทธขนพนฐานของบคคลและประเทศตางๆ และปองกนการละเมดสทธมนษยชน (องคการสหประชาชาต 1945)

__________________________________________________

4 ป ค.ศ. 1939 - 1958 5 พระราชด ารสผานรายการวทย เมอ 24 สงหาคม 1939

ภาพ : http://www.wikiwand.com/th/สงครามโลกครงทสอง

(7) เมอพระศาสนจกรปรบโครงสรางและบทบาทของตนเองอกครง ในชวงสงคายนาวาตกนครงทสอง (1962-1965) สงคมโลกในขณะนนเขาสยคสงครามเยน การแขงขนในเชงอ านาจของคายเสรนยมและคอมมวนสต เกดสงครามกลางเมองในหลายพนท ผคนตกอยในภาวะหวาดวตก ผน าศาสนจกรในขณะนน คอพระสนตะปาปา ยอหน ท 236 ทรงใชความเปนจรงของสงคมในชวงเวลาดงกลาว สอนเรองสทธมนษยชนผานสมณสาสน Pacem in Terris ( ค.ศ.1963) ดวยทรงเหนวา สทธมนษยชนเปนพนฐานของสนตภาพ หาเชนนน สนตภาพกเกดขนไมได สาระเรองสทธมนษยชนในสมณสาสนดงกลาว ถอวาเปนกฎบตรสทธมนษยชนในพระศาสนจกรคาทอลก ทระบถงเรองสทธในการมชวต สทธในรางกาย สทธทจะไดรบการดแล และคมครอง สทธในการแสดงออกตามมโนธรรม สทธในการแสดงความคดเหน สทธในทางวฒนธรรม สทธในการอพยพโยกยาย สทธในการท างาน และสทธในการทางเศรษฐกจและการเมอง พรอมกบเรยกรองการปฏบตหนาทของครสตชน ในการยอมรบและเคารพสทธของผอน รวมทง รวมมอกนท างานเพอความผาสกของมนษยทกคน ทงน การทบคคลยนยนถงสทธของตนเอง โดยละเลยหนาททตนจะตองปฏบตตอผอน กเปรยบเสมอนการสรางบานดวยมอขางหนง และรอทงดวยมออกขางหนง 7 หรออกนยหนง การทเรายนยนในสทธของตนเอง หมายถงเราก าลงยนยนสทธเพอผอนดวย 8 พระสนตะปาปา ยอหน ท 23 ยงทรงยนยนวา ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (1948) เปนกลไกทส าคญมากในการปกปองและคมครองสทธมนษยชน และพระศาสนจกรตระหนกดวาสงคมโลกตองมกลไกดงกลาวนในการสรางชมชนมนษยทเคารพกนและกน บนบรรทดฐานทางกฎหมาย การเมอง สงคมและวฒนธรรม

__________________________________________________

6 ป ค.ศ. 1958 - 1963 7 Pacem in Terris ขอ 30 8 Pacem in Terris ขอ 36-37

12

สงคม - คาทอลก

13

(8) ตอมาในสมณสมยของพระสนตะปาปา ปอล ท 6 9 พระองคไดออกสมณสาสน Dignitatis Humanae (1965) เกยวกบสทธในการนบถอศาสนา และปฏบตมโนธรรมตามความเชอของตน ซงเปนสทธทส าคญประการหนง ตามปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ทกคนมสทธทจะนมสการพระเจาตามบรรทดฐานทถกตองของมโนธรรมของตวเอง และปฏบตศาสนกจของตนทงโดยสวนตว และโดยสวนรวม 10 พระสนตะปาปา ปอล ท 6 ทรงสอนเรองสทธ หนาท และสนตภาพ โดยผลกดนใหเกดกลไกตาง ๆ ทมงไปสเปาหมายแหงการสรางสนตในสงคม ซงกลไกทส าคญ คอการกอตง คณะกรรมาธการวาดวยยตธรรมและสนตของสนตะส านก ในป 1967 และประกาศใหมวนสนต ภาพสากลประจ าปนบตงแตนนมา เพอกระตนใหครสตศาสนกชนทวโลกหนมาสนใจประเดนการละเมดสทธมนษยชนในสงคม และหาหนทางแกไขปญหาเพอน าไปสสนตภาพ ดวยเหตผลทวา สทธมนษยชนไมใชเรองรองทใหเลอกได แตเปนองคประกอบหลกทส าคญในพระวรสาร 11

(9) การสอนเรองสทธมนษยชนเขมขนมากขนในสมณสมยของสมเดจพระสนตะปาปา ยอหน ปอล ท 212 พระองคทรงประณามและเรยกรองใหยตการกระท าทคกคามและละเมดศกดศรและสทธความเปนมนษย รวมทงผลกดนการสรางสนตภาพใหเกดขนในกลมชนทมความขดแยงกนทางการเมอง และความแตกตางดานความเชอ ตามภมภาคตางๆ ทงในยโรปตะวนออก โดยเฉพาะประเทศโปแลนด มาตภมของพระองคเอง ในเอเชยตะวนออกกลาง และในดนแดนศกดสทธ

__________________________________________________

9 ป ค.ศ. 1963 - 1978 10 Dignitatis Humanea ขอ 2

สงคม - คาทอลก

11 Evangelii Nuntiandi (1975) 12 ป ค.ศ. 1978 - 2005

14

สงคม - คาทอลก

พระองคทรงสอนเรองสทธมนษยชนจากครสตวทยา เรองการบงเกดเปนมนษยของพระเยซครสตเจา ‘พระเจา...ทรงสงขาพเจามาเพอน าขาวดมาสผททนทกข คนชอกช าระก าใจประกาศอสรภาพใหแกเชลย และเปดเรอนจ าใหแกผทถกจองจ า’ (อสย.61:1) ‘เพราะเมอเราหว ทานกใหอาหาร เรากระหาย ทานใหเราดม เราเปนแขกแปลกหนา ทานกตอนรบ เราไมมเครอง นงหม ทานกใหเสอผา เราเจบปวย ทานกมาเยยม เราอยในคก ทานกมาหา (มธ.25:35-40) และทรงเรยกรองครสตชนผทเปนศษยตดตามพระครสต ตองเอาใจใสตอสภาพความเปนอยของมนษย และปกปองศกดศรและสทธของคนทกคน

พระสนตะปาปา ยอหน ปอล ท 2 ทรงใหความส าคญตอสทธมนษยชนในบรบททางเศรษฐกจและสงคม ทรงเขยนสมณสาสน Laborem Excercens (ค.ศ. 1981) เพอเรยกรองสทธใหแกคนงาน และสนบสนนสหภาพแรงงาน เพอเปนกลไกชวยใหลกจางไดใชสทธในการมสวนรวมในกระบวนการผลต และไดรบความเปนธรรมในเรองเวลาการท างาน สวสดการทางสงคมตาง ๆ และคาตอบแทนทยตธรรม แนวคดของพระองคในเรองสทธของคนงานน เปนพลงส าคญตอการกอตงพรรคโซลดารตของคนงานทเมองทาตอเรอ Gdansk โปแลนด และน าไปสการเปลยนแปลงการปกครองจากสงคมนยม เปนประชาธปไตย เมอ 1980 ซงในภายหลงไดกลายเปนปรากฏการณโดมโน จากยโรปตะวนออกไปสสหภาพโซเวยต และลทธคอมมวนสตกลมสลายไปอยางสนเชงในป ค.ศ. 1991

ภาพถายก าแพงเบอรลนจากฝงตะวนตก ก าแพงถกสรางใน ค.ศ. 1961 เพอปองกนมใหชาวเยอรมนตะวนออกหน และหยดการหลงไหลของแรงงานซงเปนภยทางเศรษฐกจ มนเปนสญลกษณของสงครามเยน และการทลายก าแพงใน ค.ศ. 1989 เปนสญลกษณวาสงครามเยนใกลสนสด ภาพจาก http://th.wikipedia.org/wiki/สงครามเยน

ในสารวนตสากล ทพระองคทรงเขยนในโอกาสวนขนปใหมของทก ๆ ป พระสนตะปาปา ยอหน ปอล ท 2 ไมเคยละเวนสกครงเดยว ในการยกเอาประเดนทมนษยถกละเมดสทธ มาเปนโจทก เพอทาทายความรวมมอของผน าประเทศ นกการเมอง ผน าศาสนา และผมน าใจดในสงคมเพอหาหนทางแกไขและเปลยนแปลง พระองคน าพระศาสนจกรเขาไปพยานในสถานการณทเดกและผหญงในภมภาคตาง ๆ ถกละเมดสทธเพราะสงคราม การละเมดสทธของชนกลมนอย สทธครอบครวทถกวฒนธรรมแหงความตายกดกรอน สทธของคนยากจนในทวปอฟรกา และสทธของผอพยพยายถน พระองคเรยกรองวาการสงเสรมและปกปองสทธมนษยชนมใชหนาทของผน าศาสนา หรอผน า ผปกครอง เทานน แตเปนพนธะหนาทของครสตชนทกคน ทตองรวมในพนธกจแหงทตแหงสนตภาพ

จากบทเรยนความพยายามของพระศาสนจกรในการท างานเพอสทธมนษยชนน แสดงใหเหนวา สทธมนษยชนมใชเปนเรองของ ‘โลก’ สทธมนษยชนเปนเรองทมพนฐานทางศาสนา สทธมนษยชนเปนเรองทยนยนถง ‘ภาวะจ ากด’ ของอ านาจรฐตอชวตมนษย สทธมนษยชนยนยนถงศลธรรมเปนเรองทอยเหนอกฎหมาย ทรฐไมสามารถลวงละเมดได เปนเรองของอสรภาพของแตละคน (และสงคม) ทรฐตองเคารพ ยงกวานน ตองเอออ านวยใหทกคนสามารถด ารงชวตอยไดในสมกบความเปนบคคล

15

สงคม - คาทอลก

http://www.youtube.com/watch?v=pRGhrYmUjU4

กอนสงครามโลกครงทสอง ไมคอยมใครพดคยกนเรองสทธมนษยชนเทาใดนก จนกระทงเมอสงครามจบลงดวยความเสยหายมหาศาล โดยเฉพาะการสญเสยชวตคน จงไดมการกลาวถงสทธมนษยชนกนเพมมากขนในสงคมตะวนตก ตามประเทศยโรปตอนใตแถบเมดเตอเรเนยน โดยเฉพาะเมอมการประกาศปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนในป ค.ศ. 1948 นาสงเกตวา ปฏญญาฯ ฉบบนไดรบการรบรองเมอวนท 10 ธนวาคม โดยสมชชาใหญสหประชาชาต (ซงกอตงขนเมอป ค.ศ. 1945 หลงสนสดสงครามโลกครงทสอง) และรฐธรรมนญฉบบแรกของไทยกประกาศใชวนเดยวกน แตประกาศกอนปฏญญาฯ ถง 16 ป

ท าไมจงมการพดถงสทธมนษยชนกนมากขนชวงหลงของศตวรรษท 20 สทธมนษยชนเกดขนไดอยางไร มทมาทไปอยางไร บทความนจะคนหาค าตอบ โดยจะใชเนอ หาในหนงสอชอ “สทธมนษยชน และพระศาสนจกร: ขอพจารณาและไตรตรองเชงประวตศาสตร และเทวศาสตร” เปนหลก ซงหนงสอนประกอบไปดวยสองบทความทน า เสนอตอทประชมนานาชาต ซงจดโดยคณะกรรมการยตธรรมและสนตแหงสนตะส านก ทกรงโรม เมอวนท 14-16 พฤศจกายน ค.ศ. 1988 ซงขาพเจาไดแปลไว และไดรบการจดพมพโดยคณะกรรมการยตธรรมและสนตแหงประเทศไทย ในสภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศไทย เมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2539

16

สงคม - พฒนา โดย รงโรจน ตงสรกจ

ววฒนาการแนวคดสทธมนษยชน http://www.youtube.com/watch?v=pRGhrYmUjU4

17

สงคม - พฒนา

เปนทยอมรบกนวาทวไปวา ฝรงเศสเชยวชาญดานทฤษฎสงคมนยม เยอรมนเชยว ชาญดานปรชญา สวนองกฤษนน เชยวชาญดานเศรษฐศาสตร แนวคดทงสามสาขามสวนส าคญทงในฐานะปจจยผลกดนใหเกดแนวความคดดานสทธมนษยชน แตกอนทจะกลาวถงสทธมนษยชน เราคงตองแลหลงหวนไปหาทมาทไปของแนว คดปรชญาตะวนตกเสยกอน เนองจากเปนปจจยส าคญปจจยหนงทน าไปสแนวคดเรองสทธมนษยชนแบบตะวนตก ผคนในอารยธรรมยคแรกทเกดขนในบรเวณน มความเชอวามนษยเปนสวนหนงของธรรมชาตและอยในการควบคมของสงศกดสทธ เชน เทพ ซงเปนผก าหนดชะตาของทก ๆ สงในโลก และกอใหเกดปรากฏการณทางธรรมชาตตาง ๆ นานา และมนษยตองใหความเคารพและถวายเครองบชา เพอใหเทพพอใจและไมลงโทษมนษยดวยภยธรรมชาต

ตอมา มนษยเรมตงค าถามตอปรากฏการณทางธรรมชาตมากขน เกดความมนใจวาตนสามารถควบคมธรรมชาตได มนษยแสวงหาค าตอบเกยวกบชวต ความสมพนธกบธรรมชาต และชวตหลงความตาย ชนชาวกรกเรมตงค าถามเกยวกบระดบการพงพาสงศกดสทธ และเชอวามนษยสามารถควบคมธรรมชาตได นคอแนวคดแบบกรก ปรชญาตะวนตกกมตนก าเนดส าคญมาจากกรกกอนครสศตวรรษนเอง ซงสามารถศกษาไดจากมหากาพยตาง ๆ แนวคดดานจตวทยากไดมาจากมหากาพยโบราณนดวย แมแตแนวคดทางการเมองทวา ผปกครองทดตองเปนนกปราชญ กเปนการน าเสนอโดย โสเครตส ซงถอวาเปนบดาปรชญาตะวนตก มพนฐานอยทหลกเหตผล ซงหลกนผดกบปรชญาตะวนออก ทมไดอยบนพนฐานของเหตผลเพยงอยางเดยว เพราะเหตผลถกตองส าหรบคนหนง แตไมถกตองส าหรบอกคนหนง และเหตผลถกตองในวนน ไมจ าเปนตองถกตองในวนขางหนา และหลกเหตผลเกดจากสมมตฐาน หรอความเชอและอดมการณทยดถออย (bias) เปนตวตง ใชวธการตงค าถามถกเถยงดวยเหตผล แนวปรชญาน เนนปจเจกบคคล ถอวามนษยเปนบคคลพเศษ เปนหนวยกระท าทอสระจากกฎเกณฑธรรมชาตและศลธรรม และสามารถพจารณาสถานการณของตนเองได เปลยนจากการเชอในสงมหศจรรย (สงศกดสทธ) ไปสแนวคดวาทกสงสามารถทดลองได ซงน าไปสแนวคดแบบวทยาศาสตรนนเอง

ตอมา แนวคดแบบกรกน ไดมการผสมผสานเขากบแนวคดโรมน เมอจกรวรรดโรมนสามารถครอบครองกรกได แนวคดปรชญาตะวนตกทหลอมรวมปรชญากรกกบวถแหงกฎหมายโรมน จงไดชอเรยกวาปรชญากรก-โรมน (Greco-Roman) ทประสานแนวคดทวามนษยเปนอสระ มเสรภาพตามปรชญากรก แตกเปนไปตามกฎเกณฑ (กฎหมาย) ทมนษยก าหนดขนตามวถของโรมน

เมอศาสนจกรครสตไดเขาไปเตบโตขนในยโรป โดยเรมจากทางใตแถบเมดเตอรเรเนยน ท าใหแนวปรชญากรก-โรมน ทเนนเหตผลและมองมนษยวามอสรเสรภาพภาย ใตกฎเกณฑทมนษยก าหนดขน มาพบกบแนวคดแบบยเดโอ-ครสเตยน ซงครสตศาสนจกรเปนผน าทางแนวคดทางศาสนาทยดถอพระเจาเปนหลก กอใหเกดแนวคดแบบกรก-ลาตน (Greco-Latin) นนคอ มหลกสามประการทสมพนธกนอยางใกลชด คอ ปจเจก (ตามแนวคดกรก) สงคม (ตามแนวคดโรมน) และพระเจา ตามแนวคดของ ศาสนจกรคาทอลก นถอเปนววฒนาการดานสทธมนษยชนยคแรก แตเมอระบบโรมนลมสลาย ยโรปกาวสกลยค ไมมแมแตรฐหรอผมอ านาจ มเพยงแคศาสนจกรเทานนทเปนพลงอ านาจเพยงหนงเดยวทหลงเหลออย กอนหนานอาณาจกรกบศาสนจกรเขากนไดดเมอจกรพรรดคอนสแตนตนประกาศใหศาสนาครสตเปนศาสนาทถกกฎหมาย ท าให ศาสนจกรมอ านาจมาก ถงขนาดเปนผรบรองการขนครองอ านาจของจกรพรรดและกษตรยทงหลายในยโรปเปนระยะเวลายาวนาน

แนวความคดเกยวกบมนษยในเวลาตอมามนกบญโทมส อาไควนส และบรรดานกบวชทเปนนกปรชญาและเทววทยา แนวคดของโทมส อาไควนสอยบนพนฐานของมานษยวทยา เนนคณคาของมนษยแตละบคคล ซงเปนรางกายทมจตวญญาณ เปนปกแผนหนงเดยวกบจกรวาล มเปาหมายทายสดทเหนอธรรมชาตทจะบรรลถงไดในโลกหนาเทานน มนษยเปนสงสรางเสร ตดสนใจเองได ควบคมตวเองไดและกถกควบคมดวย มความรบผดชอบตอระเบยบทางธรรมชาต เลอกด าเนนตามเปาหมายของตนได

18

สงคม - พฒนา

กลาวคอ มเจตจ านงเสรนนเอง นกบญโทมสยงไดจดล าดบความจ าเปนพนฐานไว นนคอ สทธทจะมอาหาร เครองนงหม บรณภาพของรางกาย ชวตและความตองการอน ๆ เชน สทธทจะสบเผาพนธ การศกษา ชวตทางสงคม ฯลฯ แนวคดนยงคงยดถอพระเจาเปนพนฐานของระเบยบโลก

แนวคดเกยวกบเจตจ านงเสร อสระ และเสรภาพน เรมท าใหสงคมตะวนตกคดวา มนษยสามารถพฒนาโลกได โดยมตองพงพาพระเจา และยงเรมคดถงการแยกพระเจาและโลกออกจากกน ผลกคอ บรรดาเจาขนมลนายทตกอยใตอ านาจของจกรพรรดและกษตรยไดเคลอนไหวเพอใหพนพนธนาการ ซงน าไปสการออกธรรมนญแหงอสรภาพทมชอเสยงในชอวา Magna Charta Libertatum หรอ Magna Carta ใน ค.ศ. 1215 เปนรฐธรรมนญฉบบแรกขององกฤษทไดรบการสรรเสรญ และเปนแมแบบของรฐธรรมนญของประเทศตาง ๆ ในยโรปทพากนรางตามออกมา รวมถงสนธสญญาตาง ๆ ในเวลาตอมา หลกใหญใจความกคอการมเสรภาพในการนบถอศาสนา เพราะถอวามนษยมอสระเสรและสทธทจะเลอกและก าหนดชะตาชวตของตนเองได และเพราะไมตองการอยใตอ านาจของบรรดาจกรพรรด กษตรย และนกบวชศาสนาครสตอกตอไป เปนยคเรองปญญา ท าใหมการแยกศาสนาและระเบยบทางสงคมและการเมองโดยสน เชง และววฒนาการนมาถงจดเปลยนทส าคญเมอเกดปฏวตฝรงเศสระหวางป ค.ศ. 1789-1799 สงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและการเมองอยางถงรากฐานในฝรงเศสและยโรปโดยรวม เกดการลมสลายของระบอบสมบรณาญาสทธราชยทปกครองฝรงเศสมาหลายศตวรรษ อ านาจของจกรพรรด อภสทธชน และศาสนาถกโคนลม ทางดานสหรฐอเมรกา ซงเปนประเทศเพงเกด เปนประเทศแรกทเปนแบบอยางของขบวนการทางทฤษฎ และการเมองทสนบสนนสทธมนษยชน โดยการประกาศแถลงการณวาดวยสทธของรฐเวอรจเนยเมอป 1776

19

สงคม - พฒนา

การปฎวตฝรงเศสชแนวคดหลกการสามประการ คอ ความเสมอภาค ความเปนพลเมอง และสทธทไมสามารถถายโอนใหกนได ทปรากฏออกมาในค าขวญ “เสรภาพ เสมอภาค ภราดรภาพ” (Liberty, Equality, Fraternity) ซงเปนปจจยส าคญน า ไปสการแยกโลก (คน สงคม การเมอง) และศาสนาออกจากกน ถอไดวาเปนยคเรมตนของลทธโลกยนยม (secularization) อยางเตมรปแบบ เรมการพฒนาวทยาศาสตรอยางเขมขน บนพนฐานของปรชญากรก คอการหาเหตผล ทมนษยเปนอสระ มเสรภาพทจะควบคมตวเองและธรรมชาตได

แนวคดวาดวยสทธมนษยชนมววฒนาการตอมา จนถงการประกาศปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน และกตการะหวางประเทศทส าคญ ๆ วาดวยสทธดานตาง ๆ โดยเฉพาะสทธพลเมองและสทธทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

แนนอน แนวคดศาสนาครสต มสวนส าคญในการนยามสทธมนษยชนมาแตโบราณ โดยเฉพาะหลกการส าคญทงมวล แมวาจะมความแตกตางกนบางเรองกตาม หลกการส าคญมาจากพระคมภรทพระเยซเจาทรงตรสวา “ความจรงจะท าใหทานเปนอสระ” (ยน. 8: 31-42) และความจรงนนกคอ มนษยเปนบตรของพระเจา ซงพระองคทรงสรางมาตามภาพลกษณของพระองค มนษยจงม “ศกดศร” ทไมอาจลวงละเมดได และเพราะศกดศรทศกดสทธสงสงน ท าใหมนษยมเจตจ านงเสร มความคดอาน ตดสนใจเองได มสทธ หนาท และความรบผดชอบในหนาทและสงทตวเองกระท า แตสทธตามศกดศรน จะตองใหความส าคญตอสงคมและสงแวดลอม (ซงเปนสงสรางของพระเจาเชนกน) เปนล าดบแรก มนษยไมสามารถนงเฉยท าเปนทองไมรรอนหากมการละเมดศกดศรและสทธของมนษยและสงแวดลอมได ความรบผดชอบสงสดของมนษย คอการรวมสรางและรวมไถกมนษยและโลกตามทไดรบมอบหมายจากพระเยซเจา ดวยคณคาแหงพระอาณาจกร (Kingdom Values) เปนการรวมท าใหพระอาณาจกรของพระเจา (Kingdom of God) เปนจรงเปนจงมากยงขน สทธมนษยชนตามค าสอนของคาทอลกจงประกอบไปดวยหลกเสรภาพ ความยตธรรม ความดสวนรวม

20

สงคม - พฒนา

สถานการณผอพยพทางเรอทละทงถนฐานบานเกดเมองนอนจากสหภาพเมยนมา เขามา ยงประเทศตางๆ เชน ประเทศมาเลเซย ประเทศอนโดนเซย บงคลาเทศ ออสเตรย รวมไปถงประเทศไทย ซงมแนวเขตชายแดนตดกนทงทางบกและทางทะเล ปญหาดงกลาวกลายมาเปนปญหาของภมภาคและปญหาของสงคมโลกอยางหลกเลยงไมได

ชาวโรฮงญากลมแรกทเขามารบบรการ จากบานพกเดกและครอบครวจงหวดพงงา คอกลมทไดรบผลกระทบจากเหตกอจลาจล ในรฐยะไข สหภาพเมยนมา เมอชวงเดอน ตลาคม พ.ศ. 2555 หลายรายจ าตองหนการ ประหตประหารจากเจาหนาทรฐเมยนมา และประชาชนเมยนมาทนบถอศาสนาพทธท

ท าการเบยดขบใหชาวโรฮงญาจ าตองละทงบานเกดเมองนอน ทงปจจยภายในประเทศสหภาพเมยนมาเอง ทไมวาจะเปนนโยบายของรฐบาลทประกาศยกเลกสญชาตชาวโรฮงญาในป พ.ศ. 2525 นโยบายหามมการแตงงานในหมชาวโรฮงญาในป พ.ศ. 2555 กฎหมายทหามมใหมการเดนทาง หามท างานในหนวยงานรฐหรอเอกชน หามมใหเขารบการรกษาพยาบาล และอน ๆ แมองคการสหประชาชาตไดออกมาระบวา กลมชาตพนธโรฮงญา เปนกลมคนทถกกดขขมเหง มากทสดในโลกกลมหนง แตสถานการณผอพยพทางเรอกยงคงมอยอยางตอเนอง

“โรฮงญา” กบความทาทายตอประเดน

21

สงคม - พฒนา

ความเปน “คนทเทาเทยม”

โดย ดารารตน สเทศ

22

16 มกราคม พ.ศ. 2556 เปนครงแรกทเจาหนาทปกครองอ าเภอคระบร จงหวดพงงา จบกมผอพยพทางเรอชาวโรฮงญา ทมเดกและผหญงรวมอยดวย ซงกอนหนานนผอพยพทางเรอจะเปนกลมชายลวน และถอไดวาเปนครงแรกทเจาหนาทบานพกเดกฯ ไดเรมตนเรยนรเกยวกบ “ชาวโรฮงญา” พวกเขาถกสงตวมาบานพกเดกฯ ในสถานะของ “เดกและสตร” ทตองไดรบความคมครองตามหลกสทธมนษยชน ในฐานะทบานพกเดกฯ มหนาทเปนสถานแรกรบ ตามพรบ.คมครองเดกของจงหวดพงงา ทตองใหการคม ครองดแล จดหาปจจยพนฐานแกเดกและสตรชาวโรฮงญากอน ในขณะทเจาหนาทต ารวจไดด าเนนคดตอผอพยพทางเรอกลมนในขอหา “หลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย” ท าใหผชายหรอถกแยกไปกกไวตามสถานทกกขงของส านกงานต ารวจแหงชาตในภาคใต

ขณะททางเจาหนาทการปกครองมการจบกมผอพยพทางเรอเพมเตมขนอยางตอเนอง

สงผลใหจ านวนเดกและสตรเพมมากขนตามไปดวย แตศกยภาพบานพกเดกฯ สามารถรองรบได

ไมเกน 20 ราย ภายในระยะเวลาคราวเดยว ประกอบกบนโยบายของรฐบาลในขณะนนกยงไม

ชดเจน ไมวาจะเปนกรอบระยะเวลาในการดแล การสงกลบ การสงตอไปยงประเทศทสาม ความ

ทาทายตอการบรหารจดการของเจาหนาทบานพกเดกฯ ภายใตการบรหารของกระทรวงพฒนา

สงคมและความมนคงของมนษยกเรมขน ดวยความคาดหวง ตนเตน และกงวลใจ

ขอมลเกยวกบชาวโรฮงญาทมอยางจ ากดจ าเขย การสอสารทถอวาเปนอปสรรคทส าคญ ไหนจะขอมลทางดานวฒนธรรมการกน การใชชวตตามความเชอทางศาสนาของพวกเขา ท าใหตองแสวงหาขอมลเกยวกบ “โรฮงญา” ใหไดมากทสด เพอน าขอมลมาวเคราะห วางแผนจดการ เพอการใชชวตใหมชวคราวของพวกเขาในบานพกเดกฯ รวมถงการจดหาระบบสาธารณปโภค เชน สถานทละหมาด สถานทหลบนอน หองน า หองครว วสดอปกรณในการประกอบอาหาร

สงคม - พฒนา

ดวยการประสานงานกบกลยาณมตรทงภาครฐและเอกชน ประชาชนทอยในจงหวดพงงาและ

จงหวดใกลเคยง ชาวตางชาตทเขามาท ามาหากนในพนท ตางหยบยนน าใจ รวมกนบรจาคเสอผา

ขาวของเครองใช รวมไปถงการประสานงานภายในกระทรวงพม. เพอทจะระบายเดกและสตร ท

มจ านวนมากนไปยงบานพกเดกฯ ในจงหวดอน ๆ

ทามกลางความโกลาหลของผคนทเขามาในบานพกเดกฯ ทงประชาชนทวไปทมาแสดงน าใจ มอบขาวของตาง ๆ เจาหนาทรฐจากกระทรวง ทบวง กรมตางๆ เชน จากส านกงานต ารวจแหงชาต ดเอสไอ หนวยงานความมนคง สอมวลชนทงไทยและตางประเทศ นกองคการสทธมนษยชนทเขามาเกบขอมล รวมไปถงบคคลทอางตววาเปนญาตพนองของเดกและสตรชาวโรฮงญาทเขามารบบรการในบานพกเดกฯ ตางคนตางท าหนาท บางเขามาตรวจสอบ บางมาใหก าลงใจ บางเขามาเพอแสวงหาผลประโยชนจากกลมเดกและสตรโรฮงญา ประกอบกบความรความเขาใจตออตลกษณวฒนธรรมโรฮงญาทเจาหนาทบานพกเดกฯ มอยางจ ากดและยงเปนเรองใหม จงเปนขอทาทายยงตอการจดการกบปญหาหรออดชองโหว เพอใหพวกเขาไดรบการคม ครองตามทคนคนหนงพงไดรบ เมอยงไมอาจชแจงสทธของผทเขามารบบรการในบานพกเดกฯ ไดอยางหมดจด การสอสารทขดของจงน ามาสปญหาใหม ๆ อยตลอด ท าใหความเขาใจกนระหวางโรฮงญากบเจาหนาท หรอบคคลภายนอกกบโรฮงญา มความ คลาดเคลอน เกดความไมไวเนอเชอใจกนและกนขนเปนระยะ ๆ และตอเนอง จงมหลายรายทหลบหนออกจากบานพกเดกฯ แตกมบางสวนทไดรบการประสานงานกบทางองคการสหประชาชาตและประเทศทสาม ท าการโยกยายถนฐานเพอไปเรมตนชวตใหม

23

สงคม - พฒนา

เจาหนาทบานพกเดกฯ พงงา รวมกบเครอขาย จดกจกรรมเยยวยาใหกบเดกและสตรโรฮงญา

จากขอมลขาวสารในยคปจจบน โดยเฉพาะอยางยง ในโลกโซเชยลมเดย ทขอมลขาวสารสงตอกนไปอยางรวดเรว และทเกยวของกบผอพยพทางเรอมกจะเปนขอมลเชงลบ เจาหนาทบานพกเดกฯ พงงา จะตองปฏรปทศนคต รบฟงอยางใจเปนกลาง วเคราะห ตรวจสอบขอมลซ า เพอใหใกลเคยงกบขอเทจจรงทสด พดคย รบฟง ยอมรบถงความแตกตางดวยความเคารพกน ตระหนกถงคณคาความเปนมนษย ท าใหเจาหนาทบานพกเดก ฯ เขาใจ เขาถงโรฮงญามากขน มความสมพนธทดขนระหวางเจาหนาทบานพกเดกฯ พงงา และชาวโรฮงญา จนเกดความไววาง ใจตอกน ปญหาภายในบานคอยบรรเทาเบาบางลง ปญหาดานการสอสารมนอยลงแลว แมจะไมมลามอยประจ า แตเรากสามารถอยรวมกนอยางมความสขมากขน ทกวนน ส าหรบพวกเขาแลว เจาหนาทบานพกเดกฯ พงงา มสถานะทไมใชเจาหนาท แตคอแม คอพ คอนอง ทกคนคอสมาชกของบานหลงเดยวกน

จากประสบการณการดแลกลมผอพยพทางเรอทไมปกต ในชวงระยะเวลา 3 ปทผานมา (พ.ศ. 2556 - 2558) เราไดยดหลกคดในการท างาน 3 ประการ ดงน

(1) มนษยทกคนพงไดรบการปฏบตตอกนและกนอยางสมเกยรต สมศกดศรความเปนมนษย กจกรรมทอยภายใตแนวคดน กอใหเกดการยอมรบคณคาทงของตนเอง และของผอน จากทเคยมองแตความทกขยากล าบากทตนเองไดรบ กปรบเปลยนเปนการมองถงคณคาทตนม และดงคณคานออกมาท าสงตาง ๆ เพอผอน กาวสการท าคณประโยชนทกวางขน โดยไมแบงแยกเชอชาตศาสนา

24

สงคม - พฒนา

สรปบทเรยน แบงปนขอคดเหน เพอคนหาคณคาจากกจกรรม

25

(2) ความรกและครอบครว การแสดงออกดวยรกและใสใจดแลดจคนในครอบครว ท าใหเขารสกอบอนปลอดภย เมอเขารสกวาเปนบานของเขา เขาจะรกและมสวนรวมในการดแลบานทมใชมเพยงแตเขา แตยงมผอนรวมอยดวย และจากการไดเรยนรชวตของพวกเขา พบวา สตรมสลมโรฮงญาใหความส าคญกบครอบครวมาก ดงนน กจกรรมทสงเสรมสมพนธภาพของคนในครอบครวจงขาดไมได ไมวาจะดวยการพาไปเยยมญาตในหองกก หรอการสงขาวคราวถงครอบครวทอยตางแดน (3) หลกศาสนาของผเขารบบรการ ดวยการสนบสนนกจกรรมทางศาสนา เออใหไดปฏบตศาสนกจ ภายใตความเชอความศรทธาทมอยแลวจะเสรมหนนใหเขามจตส านกของการเปนพลเมองทดและเขมแขง

สตรส าเรจในการบรการจดการดแลเยยวยาผทเขามารบบรการในบานพกเดกฯ นนไมอาจ

มหลกตายตว หากแตขนอยกบสถานการณนน ๆ รวมทงความใสใจ จรงใจ ทจะท างานเชงรกมาก

นอยแคไหน เพราะปญหาและขอทาทายนนเกดขนตลอดเวลา ซงลวนแลวแตเปนบททดสอบของ

ทกฝาย จากกรณชาวโรฮงญาผรบบรการและเจาหนาทบานพกเดกฯ พงงา ตางกพสจนใหเหน

แลววา แนวคดหรอหลกการทถกก าหนดผานนโยบายลงมาในระดบปฏบต โดยเจาหนาทในระดบ

ปฏบต “ตองเขาใจคณคาและศกดศรความเปนมนษย” เพอใหภารกจบรรลเปาหมาย ซงจะ

สามารถชวยใหประเทศไทยยกระดบสอดคลองกบหลกมาตรฐานสากลได ทงการประเมนทเปน

ผลตอบรบของ ผอพยพทางเรอทเคยผานการคมครองของบานพกเดกฯ จงหวดพงงาเองทหา

ชองทางตดตอ สงความรก กลบมายงครอบครวหลงทสองนเสมอ ๆ ในขณะทหลายรายกจะยนด

หยบคนกลบโอกาสส าคญ ทแสดงออกถง “ความรกความปรารถนาด” ไมใชเพยงแตกบพวกเรา

ทมงาน แตเขากลบใหการชวยเหลอดแล คนไทยทก าลงตกอยในสภาวะยากล าบาก ทงทอยใน

ประเทศน หรอตางแดน เพยงเพอตองการตอบแทนตอความรก ความหวงด คนกลบใหแก

บานเมองไทย ทเคยโอบอมดแลพวกเขาไวในยามทเกดวกฤตทสดของชวต

สงคม - พฒนา

หรอแปลเปนไทยวา จนตนาการส าคญกวาความร หนงในวลคลาสสกจากบคคลทไดชอ

วาเปนอจฉรยะคนหนงของโลก อลเบรต ไอนสไตน (แตไมไดหมายความวาความรไม

ส าคญนะ เพราะการจะสรางสรรคอะไรใหม ๆ ได กจ าเปนตองใชความรทเพมพนขน

ดวยเชนกน) ทเรมตนทกทายกนดวยวลน เพราะอยากจะใหคณผอานไดใชจนตนาการ

นกภาพตามเรองราวทอยากจะเลาสกนฟงสกหนอย

ของตวเอง โดยหวงพงน าบอหนา ทใด

สกทหนงบนโลก จงตดสนใจ ทงบาน

เรอน ลองเรอออกมหาสมทร หาแผน

ดนถนอยอาศยใหม และเราคดวาเรา

อยากจะไปเจอกบชวตแบบไหน.....

ขอเรยกวาเรองสมมตแลวกน

เรองสมมตเรองแรก กคอ สมมตวา...

ในชมชน ในบานเกดของเราเกดความไม

สงบ มการรกราน เผาท าลายบานเรอน

ทอยอาศยจากกลมทมความขดแยงรน

แรง บคคลอนเปนทรกถกท าราย ขมขน

เขนฆา หรอบางรายสญหาย การใชชวต

แตละวนเตมไปดวยความหวาดระแวง

ไมมความปลอดภยในชวตและทรพยสน

และไมมใครสามารถการนตความสงบสข

ได ทางเดยวทจะท าใหความเปนอยดขน

หรอเอาตวรอดจากเหตการณรายกาจ

เหลานได คอ หนออกจากแผนดนเกด

26

Project story

“ เรองสมมต ”

“Imagination is more important than knowledge”

โดย C-01.

27

Project story

ทางเลอกสดทายคอ การถกสงตอ

ไปประเทศทสาม ในฐานะผลภย ซงกม

ขนตอน กระบวนการ การคดกรอง และ

การเตรยมความพรอม ซงตองใชระยะ

เวลาไมนอย ดวยเงอนไขตาง ๆ ท าใหไม

สามารถไปไหนไดเลย จ าเปนอยางเลยง

ไมได ทจะตองถกควบคมตวตอไปอยาง

ไมมก าหนดทชดเจน

สมมตตอครบวา อยอยางนมา 2

ปแลว ยอมมอารมณความรสกตาง ๆ

เกดขน ไมวาจะเปน

เสยใจ เศราใจกบเหตการณทเกดขน

กบตวเองวา ทบานเกดไมสงบสข

อยากหาทใหม แตการเดนทางทอาจ

จะรเทาไมถงการณ ท าใหกตองมา

ถกควบคมตว ประหนงเหมอนเปน

นกโทษ

วตกกงวลในหลาย ๆ สง ไมวาจะเปน

ลกไมไดเจอหนาพอ ไมสามารถตด

ตอครอบครวหรอญาตได หรอพอจะ

ตดตอไดบางอยางไมอสระ หนม ๆ

สาว ๆ บางคน ชวตชวงวยรนสญ

หายไป

เมอชวตคอความไมแนนอน จงไม

มใครทจะไดสมใจปรารถนาไปทกสง

แทนทจะไดไปยงดนแดนทตองการ กลบ

ถกจบกม และถกควบคมตวอยอกทหนง

เพราะกลายเปนผหลบหนเขาเมองผด

กฎหมาย หรอไมกกลายเปนเหยอ ถก

หลอกจากกลมกระบวนการคามนษย

แตไมวาจะเปนผหลบหนเขาเมอง

หรอเหยอจากการคามนษย ตางตองถก

ควบคมตว จ ากดบรเวณ ไมสามารถตด

ตอกบบคคลภายนอกไดอยางเสร อาจม

ความแตกตางกนอยบาง ในสภาพความ

เปนอย อาณาบรเวณพนท ความสะดวก

สบาย ผหลบหนเขาเมอง คอผกระท าผด

แนนอนวาความเปนอยคงไมคอยสะดวก

สบายนก

สงทนาสนใจของสองกลมน คอ

ไมสามารถเดนทางกลบยงแผนดนเกดท

จากมาได เพราะทางการไมยอบรบวา

เปนพลเมองของเขา ครนจะสงตวตอไป

ยงดนแดนทพวกเขาตองการ กท าได

ยาก จนแทบจะเปนไปไมได เพราะไมม

เอกสารทจะใชระบตวตนตามหลกสากล

28

Project story

ขนฝง กอนทจะไดรบความชวยเหลอจาก

เจาหนาทฝายความมนคง และไดรบการ

คมครองในฐานะผเสยหายจากกระบวน

การคามนษย ผานขนตอนและกระบวน

การทางกฎหมาย ซงตองใชระยะเวลา

และระหวางทรอน กมเหตทท าใหเกด

อารมณ ความรสกตาง ๆ เชน

รสกสงสย วาขอมลขาวสารทไดรบ

จากทางการ ไมคอยจะตรงกน คน

หนงพดอยางหนง อกคนหนงพดอก

อยางหนง ท าใหไมรจะเชอขอมลไหน

ขอมลไมชดเจน จนเกดความเคลอบ

แคลงใจ และดวยระเบยบหลาย

อยางของสถานคมครอง ท าใหสงสย

วา ตนเองก าลงเปนผไดรบการชวย

เหลอคมครอง หรอเปนนกโทษกนแน

เพราะรสกวาถกจ ากด ลดรอนสทธ

เสรหลายอยางเหลอเกน

ความเครยดจากสภาพความเปนอย

และวฒนธรรมทไมคนเคย รวมไปถง

อาหารการกนทแมจะไมไดอดอยาก

แตกคงไมเหมอนกนอยทบาน และ

กฎกตกาตาง ๆ ทจ าเปนตองบงคบใช

เพอการอยรวมกน ยงมประเดนการ

สอ สารทยากล าบาก เพราะไมเขาใจ

ภาษาซงกนและกนกบเจาหนาท

ผดแล

เมอการรอคอยดจะไรจดหมาย ไมร

วาอนาคตจะเปนอยางไร จะตองตาย

อยทนหรอไม แนนอนทเดยว

ความรสกสนหวงกเขาครอบง า

มาตอกนทเรองสมมตเรองทสอง

สมมตวา คณเปนเสาหลกของครอบครว

ตองการสรางรายไดเลยงดครอบครว

ท าใหตดสนใจเดนทางออกนอกประเทศ

เพอท างาน แตโชคไมด โดนหลอกใหไป

ท างานอกงานหนง ซงไมไดตกลงกนไว

นนคอ ถกบงคบใหท างานในเรอประมง

ลอยทะเลอยเปนเวลา 13 เดอน โดยไมได

29

Project story

ใชครบ ทงสองเรองนเกดขนกบคนของ

ประเทศเพอนบาน ใกล ๆ เรานเอง โดย

เรองแรก คอ ชนมสลมนามวาโรฮงญา

และเรองทสอง คอกลมแรงงานชาว

กมพชา ทมาท างานในประเทศไทย

แมจะมความพยายามในการชวย

เหลอจากทกฝายทเกยวของ ทงภาครฐ

องคกรระหวางประเทศ หรอแมกระทง

ศนยสงคมพฒนาฯ เอง ในฐานะองคกร

ทองถน พวกเราเปรยบเสมอนรมซงอาจ

ไมไดชวยใหฝนหยดตก หากแตชวยกาง

ใหพวกเขาไดเดนฝากระแสฝนไปยงจด

หมายปลายทางของพวกเขาตอไป และ

เมอไหรทฝนของพวกเขาหยดตก พวก

เรากจะยงคงสงรอยยม และก าลงใจให

พวกเขาไดมชวตทสดใสตอไป และขอ

อยาใหเรองสมมตนเกดขนกบคนของเรา

บานของเรา และชมชนของเราเลย

เกดความรสกวตกกงวลถงคนทาง

บาน เพราะตนเปนหวหนาหาเลยง

ครอบครว กลบตองมาตดแหงกอย

ในสถานคมครองนานหลายเดอนแลว

ทางบานจะเอาเงนจากไหน ลกจะได

ไปโรงเรยนหอไม ไหนจะหนสนทหยบ

ยมเพอใหไดเดนทางมาท างานอก

หลายเรองหลายความกงวล ซงคนท

เปนหวหนาครอบครวจะเขาใจ

รสกเหมอนตวเองก าลงตกเปนผถก

แสวงหาผลประโยชนจากกลมทก าลง

ใหความชวยเหลอ

รสกทอแทจากระยะเวลาทตองรอ

อยางไมมจดหมายทชดเจน ตองรบ

สภาพ และอยกบมนอยางจ าใจ

นคอสองเรองสมมตทอยากจะน า

มาถายทอดใหคณผอาน ไดรจกกบสถาน

การณชวตในอกรปแบบหนง ซงอาจจะ

เกดขนไดยากหากเราเปนคนไทย แตหาก

เรองสมมตทวาน คอ เรองจรง ทเกดขน

กบชนชาตหนงบนโลกน ทอยไมใกลไม

ไกลจากประเทศของเราละ

30

ไมวาใครในโลกน ลวนอยากมชวตทอยดมสข บางคนเกดมากพบกบความสะดวกสบาย มพรอมทกอยาง ชวตไมตองดนรนอะไรนก ในขณะทบางคนตองดนรนท าทกอยางเพอผลกดนชวตใหดขน แมวาจะตองทนทกขยากล าบาก ตองจากบาน จากครอบครว ไปอยในท ๆ ไมคนเคย ตางภาษา ตางวฒนธรรม ไปโดยไมรวาขาง หนาจะเจอกบอะไร มเพยงความฝนและความหวงทจะใหไดมชวตอยรอดและดขน

เอ หญงชาวเมยนมา อาย 18 ป ซงเขามาท างานในประเทศไทยดวยความหวงเชนเดยวกบคนอน ๆ เธอเลาใหฟงถงเสน ทางชวตของเธอดวยความเศรา ครอบครวของเธอทเมยนมายากจน ไมมเงนสงเธอเรยน และเธอไมมงานท า แตดวยความหวงอยากใหครอบครวมชวตทดขน ไมตองอดมอกนมอ เธอจงตดสนใจลกลอบเขามาท างานในจงหวดภเกต มงมนวาจะอดทนท างานและเกบเงนสงกลบใหครอบครว

โดย นกนอย Project story

หนทางแหงชวต

งานแรกทได เปนงานในรานถายเอกสาร แตเพราะเธอไมสามารถสอสารภาษาไทยได ท าใหเกดปญหาขน นายจางจงไลเธอออก ตอนนนเธอไมรจะไปหาใครทไหน เธอไมมญาตพนองหรอคนรจกอยในประเทศไทยเลย แตโชคยงด ไดพบกบหญงชาวเมยนมาคนหนง ไดพดคยกนและฝากงานใหมใหเธอ เปนงานแมบาน ไดพกอาศยอยกบนายจาง ไมนานเธอกเรมพดภาษา ไทยได ท างานไดประมาณ 5 เดอน นายจางผชายเรมมพฤตกรรมไปในทางทไมด เชน พาหญงขายบรการมานอนคางทบาน หรอบางครงเมอนายจางหญงไมอยบาน นายจางชายจะพดจาหวานลอมใหเธอยอมหลบนอนกบเขา บางกขวาจะไลออก หรอ ไมกแจงต ารวจจบ เธอจงตดสนใจหนออกมา และหางานใหมท า เธอลองสมครงานหลายท แตไมมใครรบเธอเขาท างาน ในทสด เธอไดท างานทตลาดสด เธอตงใจท างานเกบเงน ท างานไดสองปกมเงนสง

31

Project story

กลบไปใหครอบครว ชวตความเปนอยของทบานดขน เธอตดสนใจมครอบครว สามของเธอเปนคนบานเดยวกนกบเธอ เธอรสกอนใจมากขนทเธอไมตองอยตวคนเดยวแลว ไมนานเธอกตงครรภ พออายครรภได 7 เดอน เธอเรมท างานไมไหว เพราะงานทท านนตองยนขายของอยตลอด และยงตองยกของใหกบลกคาดวย เธอจงหยดท างาน แตสามของเธอไมพอใจ จงคอยแตจะท ารายทบตเธอ เธออดทนจนคลอดบตรชาย สามดจะมทาทและปฏบตตอเธอดขน แตเมอบตรอายได 3 เดอน กกลบมาท ารายเธออก ไลเธอใหออกไปท างาน สวนลกนนสามจะดแลเอง ดวยเหตผลวา ตลอดเวลาทเธอตงครรภนนเขาท างานคนเดยว เธอจงตดใจออกไปหางานท า วนหนง สามถกจบดวยคดกระทอม เจาหนาทผลกดนสงตวกลบประเทศ เธอพยายามชวยสามอยางเตมท แตกชวยไมได สามโทรหาเธอตลอดเวลา บอกใหเธอชวย และสญญาวาจะไมท าอก เธอทบทวนถงเหตการณทผานมา และคดจะแยกทางกบสาม แตเมอหนมามองบตรชายทนอนหลบอย เธอกเปลยนใจชวยสาม

โดยชวยใหกลบเขามาทางระนอง มาไดครงทางกถกเจาหนาทจบ เนองจากนายหนาทพามานนมสารเสพตดอยในครอบครอง ครงนสามโทรหาเธอและขวาถาเขาไมไดกลบมา เขาจะไมปลอยใหเธอมความสข เธอจงตองไปกยมเงน ในอตราดอกเบยรอยละ 20 เพอชวยใหสามไดกลบมา เมอสามกลบมา เหนเธอคยกบนาย หนาผชายคนหนง สามพาเธอกลบหองเชาและท ารายเธอ เธออบอายและนกทอตอโชค ชะตา ทงอดอนใจไมรจะพดคยกบใคร เธอไมมเพอน เพราะทกครงทสามเหนเธอพดคยกบคนอน กจะท ารายทบตเธอ เธอคดจะฆาตวตาย แตเมอบตรชายมองหนาเธอและรอง ไห เธอไดสต ดงตวลกนอยเขามากอด และตดสนใจพาบตรชายหลบหนกลบประเทศ กลบไปหาพอแมทรกเธออยางแทจรง และรอคอยเธออยเสมอ

32

15 กนยายน 2559 เจาหนาทศนยสงคมพฒนาฯ พงงา ใหความชวยเหลอฉกเฉนดานเครองบรโภค และคารกษาพยาบาล แกแรงงานขามชาตในชมชนแคมปกอสรางบางเนยง และแพปลาทบละม

1 2 - 19 กนยายน 2559 เจาหนาทศนยสงคมพฒนาฯ ระนอง ลงพนทเยยมแรงงานขามชาตทโรงไมเขานางหงส และชมชนบางรนสะพานปลา พรอมใหความชวยเหลอฉกเฉน มอบเครองบรโภคและชวยเหลอคารกษาพยาบาล

12 กนยายน 2559 เจาหนาทศนยสงคมพฒนาฯ พงงา เขาเยยมชายชาวกมพชา ผตดเชอเฮชไอว และวณโรค ซงขณะนไดรบการดแลอยทโรงพยาบาลทายเหมอง โดยเจาหนาทศนยไดใหก าลงใจ และสอบถามขอมลเพอตดตอตามหาญาตทประเทศกมพชา และจะด าเนน การสงกลบประเทศในเดอนตลาคม

ทางสายขาว

33

16 กนยายน 2559 เจาหนาทศนยสงคมพฒนาฯ ภเกต และสวสดการคมครองแรงงาน นดหมายนายจางรายหนงท าการเจรจาในเรองคาแรงทคางจายใหกบแรงงานขามชาต 18 คน โดยการเจรจาจบลงดวยด นายจางรบจะจายเงนทคางใหกบแรงงานทง 18 คน

25-30 กนยายน 2559 ศนยสงคมพฒนาฯ ใหการตอนรบซสเตอรคณะพระหฤทยของพระเยซเจาแหงกรงเทพฯ และเจาหนาท รวมทงหมด 15 ทาน ซงมาศกษาดงานดานสงคมทางภาคใต โดยศนยสงคมพฒนาฯ จดใหลงพนทใน 3 จงหวด คอ พงงา ระนอง และภเกต พบปะเยยมเยยนกบองคกรเครอขายดานสงคม โรงเรยนบานบางครง บานพกเดกและครอบครวจงหวดพงงา ชมวถชมชนชาวประมงพนบาน เยยมศนยการเรยนรเดกเมยนมา เยยมเดก ๆ ณ มลนธบานศรชมพาบาล และชมชนแรงงานขามชาตกลมตางๆ

ทางสายขาว

คนในสงคมปจจบน มองทความส าเรจ

อ านาจ เศรษฐกจ และการมวตถมาก ๆ

บางครงการปฏบตตอแรงงานในโรงงาน

กลบเปนการลดศกดศรของมนษย

เปนเพยงเครองมอในการผลต

เพอสรางผลก าไร ( LE 12 )

โดยไมไดใหความสนใจกบคณคาของบคคล

ตลอดจนการไมใสใจ...

เดกและสตรทถกเอารดเอาเปรยบ

ถกกระท าโดยไมไดค านงถงสภาพทออนแอ

และลกษณะเฉพาะของพวกเขา

34

35

คณสามารถมสวนรวมกบเราไดโดย...

» สมครเปนสมาชก ปละ 200 บาท

» สงซอสนคาและของทระลกของศนยสงคมพฒนาฯ

» เปนอาสาสมคร เขารวมกจกรรมของศนยสงคมพฒนาฯ

» ประชาสมพนธกจกรรม สนคา ของทระลก และงานรณรงคผานสอตาง ๆ

» สมทบทนเขาบญชชอ มลนธคาทอลกสราษฎรธาน(ศนยสงคมพฒนา)

ธนาคารกรงเทพ (ยานยาว-ตะกวปา) เลขท 435-0-38963-3

สงส าเนาการโอนมาท [email protected]

หรอแจงท 08-9457-2286

(สามารถขอใบเสรจส าหรบน าไปลดหยอนภาษได)

สนใจลงบทความ ขาวประชาสมพนธ

ตดตอ ฝายการศกษาสงคม

08-3558-0203 หรอ

email: [email protected]

ทปรกษา

1. คณพอสวฒน เหลองสอาด

2. คณรงโรจน ตงสรกจ

3. คณอจฉรา สมแสงสรวง

จดท าและเรยบเรยงโดย งานการศกษาสงคม

ฝายสงคม มลนธคาทอลกสราษฎรธาน

3/7 หม 7 บานบางสก ต.บางมวง อ.ตะกวปา จ.พงงา 82190

จดพมพ : โรงพมพโยธน อ.ตะกวปา จ.พงงา

Special Thanks