-
ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas
Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo
Bolyum L Ihap 9
Mayo 7, 2019
www.phi l ippinerevolution. info
Kinahanglang hugot nga magkahiusa ug mangandam ang lapadnga masa
sa katawhang Pilipino, tanan nilang patriyotiko ug de-mokratikong
pwersa, oposisyong pulitikal ug uban pang sektoraron batukan ang
iskema sa pasistang rehimeng Duterte nga limbunganang umaabot nga
eleksyon.
Kinahanglang manikas ni Duter-te sa moabotay nga eleksyon
tu-ngod kay walay purohan nga moda-og ang mayorya sa iyang mga
kan-didato sa Hugpong ng Pagbabago ugPDP-Laban sa pagkasenador sa
usaka patas nga eleksyon. Nabutyag naang papel nila tungod sa
pagka-ahente ug pagkaitoy ni Duterte, ugtungod kay naila sila sa
korapsyon,maduguong rekord sa dinaghangpagpamatay ug balaod
militar, pag-kalambigit sa iligal nga pagbaligyaog droga ug
pagtraydor sa patri-
monya ug soberanya sa nasud.Ginaisip sa lain-laing sektor
ang
umaabot nga eleksyon isip kahiga-yonan nga ipagawas ang mulo
sakatawhan batok sa rehimeng Du-terte ug dugang nga nataran
aronbatukan ug palagputon ang tirani-kong rehimen.
Ginasiguro ni Duterte nga paborkaniya ang resulta sa umaabot
ngaeleksyon aron makontrol ang senadoug, sa ingon, makontrol na ang
ta-nang sanga sa reaksyunaryong gob-
Batukan ang pakanangpagpanglimbong niDuterte sa Eleksyon
EDITORYAL PDT sa AFP,
giatake sa
BHB-Samar
"PDT...," sundi sa panid 3"Batukan..," sundi sa panid 2
GIATAKE SA MGA yunit sa Ba-gong Hukbong Bayan (BHB) saSamar ang
abusadong mga yunitsa Armed Forces of the Philippi-nes nga
nagatakuban sa kunuhay“community organizing for peaceand
development” o COPD sa lainlaing baryo sa isla. Tubag kini saBHB sa
daghang reklamo sa mgamag-uuma batok sa maong yunit-militar. Lakip
sa ilang mga krimenang arbitraryong pagrekisa samga balay sa mga
lumulupyo,pagpanghulga ug malisyosongpaglambigit sa mga sibilyan
saBHB ug pagkampo sa tunga-tu-nga sa mga kabalayan.
Giambus sa BHB-WesternSamar ang usa ka “peace anddevelopment
team” (PDT) sa46th IB sa tunga-tunga sa mgabarangay sa Beri ug
Buluan sa
Edisyong Bisaya
-
Mayo 7 , 2019 ANG BAYAN2
Ang Ang Bayan ginamantala duha ka hugna matag bulan
sa Komite Sentral sa Partido Komunista ng Pi l ipinas
Bolyum L Ihap 9 | Mayo 7, 2019
Unod
Ang Ang Bayan ginapagawas sa
pinulongang Pi l ipino, Bisaya, I loco,
Hi l igaynon, Waray ug Ingles.
Nagadawat ang Ang Bayan og mga
kontribusyon sa porma sa mga
artikulo ug bal ita. Ginaawhag usab
ang mga tigbasa nga magpadangat
og mga puna ug rekomendasyon sa
pagpalambo sa atong mantalaan.
ANG
instagram.com/progressiveviews
@prwc_info
fb.com/groups/prwcnewsroomv2
[email protected]
Editoryal: Batukan angpagpanglimbong ni Duterte sa eleksyon
1
PDT, giatake sa BHB sa Samar 1
Mini nga hulagway sa kontra-insurhensya 4
PEZA ug TESDA, gagamit sa AFP 5
Mga berdugo sa Compostela Valley 6
Bata, patay sa mibusikad nga granada 7
Panalipdan ang Pantaron 9
Writ of amparo, habeas data, gipagula 9
Lumba sa pagpadaghan og armas 10
Gaza, subling gibomba sa Israel 10
Kudeta batok kang Maduro, pakyas 10
yerno. Sa nangagi, nahimong katim-bang ang senado sa iyang
ginadusonga pakana nga bag-uhon ang konsti-tusyon alang sa mini nga
pederalis-mong takuban sa iyang plano nga dik-tadurya nga
magpalanat sa iyang bu-rukrata kapitalistang paghari.
Aron ipagawas nga nag-una angiyang mga kandidato sa eleksyon,
gi-gamit sa mga kampanyador ni Du-terte ang mga peke nga sarbey
ugginabaha ang radyo, telebisyon, mga
mantalaan ug internet sa mga ad-bertays ug binayran nga
impluwen-syador. Sa pagsulay nga pahuyangonang ilang mga kaatbang,
Red-taggingug mini nga narcolist usab ang iyanggigamit batok sa mga
oposisyon. Gi-deploy sa rehimen ang mga pwer-sang militar ug pulis
sa tibuok nasudug dayagan nga nagakampanya ba-tok sa mga pwersang
kontra-Dutertesa Mindanao ug giilang mga“hotspot.” Gunit ni Duterte
angCommission On Elections ug ang sik-
reto ug dili luwas nga elektronikongsistema sa pag-ihap sa boto.
Giku-haan niini og gahum ang mga tig-bantay sa eleksyon. Tungod
niini, si-gurado nga mahimong usa sa pina-kahugaw sa kasaysayan sa
nasudang moabotay nga eleksyon.
Ang kaylap nga pagpanglimbongnga pabor sa mga kandidato ni
Du-terte ang siguradong magpadilaabsa kaylap nga kasilag ug
protestangmasa. Labaw nga nagapabor angkahimtang aron molapad,
mokusogug labaw nga moisog ang nagkahiu-sang prente sa lain-laing
pwersanganti-tiranya alang sa pagsukol ugpagpalagpot kang
Duterte.
Samtang nagapangandam siDuterte sa pagpanglimbong, kina-hanglan
usab nga andam angmaong mga pwersa nga agnihonang pinakadaghan nga
posiblenggrupo ug indibidwal aron moabagnga ibutyag ug batukan ang
pag-panglimbong, dugang sa mga nag-unang isyu batok kang Duterte
sa-ma sa dili ma-esplikar nga bahandi,ambisyong mahimong
diktador,pagpasiugda ug pagkalambigit sadroga, dinaghan nga
pagpatay,paglapas sa katungod-tawo ug bru-talidad sa todo-gyera,
pagsurendersa China ug pagluhod sa militar saUS, ug uban pa.
Walay pugong ang paggamit niDuterte sa paglambigit sa
rebolu-syonaryong kalihukan, pagpanghul-ga ug pagpanghadlok,
pagsaad ogreporma, akomodasyong pulitikal ugpagpangilad aron
pahuyangon anghukom sa katawhan ug siakon anglain-laing pwersang
nakahan-ay ba-tok sa iyang tiranya ug iskema alangsa pagtukod og
diktadurya. Kina-hanglan silang mas hugot nga mag-kahiusa aron
patigbabawan ang mgataktika ni Duterte nga siak-siakonang mga
pwersang oposisyon.
Kinahanglang magpakita sila oghiniusang baruganan aron
hataga’ginspirasyon ug padasigon ang kataw-hang Pilipino aron
dinaghan nga mo-lihok ug mobarug. Sa pagpakita oglapad nga
panaghiusa, mamahimonilang agnihon ang mas disenteng
"Batukan..," gikan sa panid 1
"Batukan..," sundi sa panid 3
-
ANG BAYAN Mayo 7 , 2019 3
mga elemento sa burukrasya,militar ug pulis aron suportahanang
pakigbisog batok sa rehi-meng Duterte ug danihon angiyang
imperyalistang amo ngabuhian siya aron dili malakip angilang
estratehikong interes saumaabot niya nga pagkalumpag.
Ang nagkagrabeng krisisilalum sa rehimeng Duterte angnagpahinay
sa tibuok nagharingsistema. Nahukasan ang pag-kadunot sa tibuok
sistemangsemikolonyal ug semipyudal,lakip ang reaksyunaryong
elek-syon isip hugaw nga kumpeti-syon sa nagharing hut-ong.
Ki-nahanglang padayon nga puka-won, organisahon ug palihukonsa mga
pwersang nasudnon-demokratiko ang katawhangPilipino, ilabina ang
mga ma-mumuo ug mag-uuma, ug ubanpang demokratikong sektor.
Kinahanglang tibuok-kusognga iasdang sa mga maki-ma-sang
organisasyon, alyansa uggrupong partylist ang mga ma-sang
pakigbisog nga anti-im-peryalista, antipyudal ug anti-pasista ug
moabag sa dugangnga pagpakusog sa nagkahiu-sang prente sa nasud
batok sapasistang rehimeng Duterte.
Kinahanglang maglunsadang Bagong Hukbong Bayan ogmga taktikal
nga opensiba ba-tok sa pasistang mga yunit mi-litar, ilabina
kadtong nagpalu-yo sa grabeng pagpangabuso,mga yunit nga nagasakop
samga komunidad nga nagtaku-ban sa mga operasyong “peaceand
development,” lakip angmga gideploy ni Duterte sa ti-buok nasud
aron limbunganang moabotay nga eleksyon.Kinahanglang padayon
nilangiasdang ang rebolusyonaryongarmadong pakigbisog ug sak-miton
ang kahimtang aronilunsad ang kaylap ug nagdila-ab nga gerilyang
pakiggubat ugpadayon nga iasdang ang gu-bat sa katawhan.
Calbiga niadtong Abril 23, alas 3:40sa buntag. Unom ka sundalo
ang pa-tay samtang siyam ang samaron. Usaka K3 light machine gun,
usa ka rip-leng R4 ug usa ka pistola ang nasak-mit sa BHB sa
ambus.
Sa Northern Samar, duha ka ak-syong militar ang gilunsad sa BHB
ba-tok sa PDT sa 20th IB nga nagakamposulod sa mga komunidad sa Las
Navas.
Niadtong Abril 16, usa ka sundaloang patay ug usa ang samaron sa
di-hang gipabuthan sila sa BHB sa Bara-ngay Quirino, Las Navas.
Kadunganniini, gipabuthan usab ang mga sun-dalong nagkampo sa
Barangay SanFrancisco sa maong lungsod. Usa paka sundalo ang
samaron. Duha kasundalo usab ang patay sa gipahiga-yon nga ispesyal
nga operasyon niad-tong Abril 17 sa Barangay Catoto-o-gan kung asa
duha ka .45 kalibrengpistola ang nasakmit sa BHB. Lambigitang maong
mga PDT sa iligal nga mgaaktibidad sa baryo sama sa sugal.
Panay. Usa ka M16 ug usa ka pis-tola ang nasakmit sa
BHB-SouthernPanay sa dihang giatake niini ang out-post sa pulis sa
utlanan sa Alimodian-Leon-San Miguel sa Iloilo niadtongAbril 27,
alas-4:45 sa hapon.
North Cotabato. Duha ka sundaloang patay sa duha ka nagsunod
ngaaksyong militar nga gilunsad sa usa kayunit sa BHB-Mt. Apo
SubregionalCommand batok sa mga elemento sa19th IB nga
naga-operasyon sa Bara-ngay Badiangon, Arakan niadtongAbril 23. Sa
pagkataranta sa mgasundalo, nagpataka sila og pabuto sailang mga
pusil ug naigo angilang kaubang elemento ngaCAFGU. Aron tabunan
angilang pagkapalpak, gipagawassa militar nga “sibilyan nga
na-damay” ang maong CAFGU. Usa kaoras human niini, 14 ka hugna
ngananganyon ug namomba gikan sa ka-hanginan ang 19th IB duol sa
mgaumahan ug komunidad sa mag-uuma.Tungod niini, napugos nga
magbakwitang pila ka gatus nga residente sa Ba-diangon ug kasikbit
niini nga mga ba-rangay.
Compostela Valley. Tulo ka tropa
sa 71st IB ang patay ug daghan angsamaron sa operasyong
demolisyon saBHB-ComVal-Davao Gulf SubregionalCommand sa Barangay
Cabuyan, Ma-bini niadtong Abril 24, alas-9:45 sabuntag. Notoryus
ang 71st IB sa pag-patay sa mga bata, brutalidad ug
pag-panamastamas sa mga Pulang mang-gugubat. (Tan-awon ang
kalambigitnga balita sa panid 6.) Human angoperasyon, nagpaulan
gilayon ogbomba ug nanganyon ang 71st IB salugar.
Quezon. Duha ka sundalo sa80th IB ang patay sa duha ka
mag-kabulag nga aksyong militar sa BHB-Quezon niadtong Abril 18 ug
Abril19 sa Barangay Umiray, Gen. Nakar.Kini mao ang katapusan sa
serye samga opensiba sa BHB sa lugar nganagresulta og mga kaswalti
sa AFPsa matag pakigsangka sa mga yunitniini sa mga Pulang
manggugubatsukad Pebrero. Gipakaylap usab saAFP nga adunay
engkwentro tali samga yunit niini ug sa BHB sa Cana-way, Gen. Nakar
niadtong Mayo 1.Walay ingon niining engkwentro ugdili usab tinuod
ang pamahayag saAFP nga nakontrol nila ang usa kakampo sa BHB sa
lugar.
Mindoro. Giisnayp sa BHB-Min-doro ang naga-operasyong tropa
sa203rd IBde nga nanggubot sa SanJose, Occidental Mindoro
niadtongAbril 29. Ingonman, gipagawas saAFP nga aduna silay
nakontrol ngakampo sa BHB sa lugar. Hugot kininggipanghimakak sa
mga Pulangmanggugubat.
"Batukan..," gikan sa panid 2 "PDT..," gikan sa panid 1
-
Mayo 7 , 2019 ANG BAYAN4
Mini. Matag karon ug unya angpagputak-putak sa midya sa
mgaginsakpan sa AFP nga ang maongresolusyon kuno ang ebidensya
sa“nagkahiusang kalihukan sa supor-ta” batok sa PKP ug BHB.
SukadOktubre niadtong nangaging tuig,nagpagawas ang AFP og mga
pama-hayag sa midya nga gipagula saahensyang pangbalita sa
Ma-lacañang. Matud sa maong mga pa-mahayag, aduna kuno’y dili
molapassa 50 ka barangay, 15 ka lungsod ug15 ka probinsya ang
nagpagawas samaong deklarasyon.
Wala pa sa 0.12% ang maong mgalugar sa kinatibuk-ang ihap sa
bara-ngay sa tibuok nasud. Mokabat la-mang kini og 0.35% sa tibuok
bara-ngay nga nalangkob sa operasyon samga yunit sa BHB. Sa mga
barangaynga gilista sa AFP, halos katunga angnakakonsentra sa
probinsya sa Bukid-non, nga adunay 464 ka barangay.
Kumpara sa ang-ang barangay,labaw nga walay pulos ang maong
gi-pagawas sa ang-ang lungsod ug pro-binsya, kung asa kakunsabo
lamangang mga burukratang opisyal sa mgalokal nga opisyal militar
ug pulis.Apan bisan sa maong mga ang-ang,nahimo lang sa AFP nga
makapa-ngumbinse og 3.5% sa kinatibuk-angihap sa lungsod og mga
syudad ug18% lang sa tanang probinsya nganaghimo sa maong
resolusyon.
Sa kinatibuk-an, gamay kaayokini nga ihap aron himuong
baseha-nan sa AFP sa mga dinagkung dek-larasyon sama sa “pagsumpo
sa in-suhensya sa mga gamot niini."
Kumpas sa AFP. Ginapagawasnga ang mga resolusyong kontra-BHBsa
mga “peace and order council”(POC) nagasalamin sa sentimyento
sakatawhan. Ang tinuod, gikumpasankini sa AFP ug Department of
Interiorand Local Government (DILG). Giob-liga nila ang lain-laing
ahensya sagubyerno nga “makigtinabangay” ila-lum sa National Task
Force ni Duterteug sa ginaduso niining pamaagi nga“tibuok nasud” o
whole-of-nationapproach. Aron suportahan ang AFP,nagpagawas ang
DILG og memo sir-kular nga “nagabawal mosuporta samga grupong
komunista ug maki-Walhon.”
Gipagawas ang mga resolusyonpinaagi sa mga “peace and
ordercouncil” nga dugay na nga nagsil-bing gaway sa AFP aron iduso
angadyendang kontra-insurhensya samga ahensya sa lokal nga
gubyerno.Kunuhay nagatambong lang, apanang tinuod, gipanguluhan sa
mgaopisyal sa militar ang mga tigom saPOC sa ang-ang lungsod,
probinsyao rehiyon. Ginahadlok sa AFP angmga opisyal sa lokal nga
gubyernoug ginaobligang mosunod sa kumpas
Mini nga hulagway sa suporta sakampanyang kontra-insurhensya sa
AFP
Sa milabay’ng pipila ka bulan, gipagawas sa Armed Forces of the
Philippi-nes (AFP) ang usa ka pahibalo sa midya aron momugna og
mini nga hu-lagway sa “suporta” alang sa brutal nga National
Internal Security Plan oOplan Kapayapaan sa gyerang pagpanumpo sa
rehimeng Duterte. Gamit anggahum nga de facto martial law, giobliga
sa AFP ang pipila ka opisyal sa mgalokal nga yunit sa gubyerno nga
magpagawas og mga resolusyon nga naga-deklarang “persona non grata”
(o mga tawong dili pagadawaton) ang Partido,ang BHB ug ang giilang
“walhong grupo."
niini sa kahadlok nga mapasangin-lan nga komunista.
Gisubay ang mga deklarasyon sagiandam nga padron sa AFP nga
ti-nuyong buta sa madaug-daugon ugmapahimuslanong
sosyo-ekonomikonga kahimtang nga gamot sa arma-dong pakigbisog sa
nasud, ug inay,naghulagway sa armadong pagsukolisip “terorismo ug
pagpanggubot” ug“babag sa kalamboan.”
Sa pamahayag sa 48th IB ug84th IB, giangkon nila nga “gidu-so”
nila ang mga lokal nga opisyalsa Bulacan nga ipagawas angmaong
deklarasyon. Sa NegrosOriental, gimandoan sa mga na-ngulong opisyal
sa 3rd ID ang POCsa probinsya nga ipagawas ang re-solusyon subay sa
borador nga silamismo ang naghatag. Ang tigom saLa Union sa mga
prubinsyal ngaPOC niadtong Marso 29 direktanggipanguluhan sa
mismong kuman-der sa 7th ID nga si Maj. Gen. Le-nard Agustin.
Sa Bukidnon, giandam ang gi-pagawas nga resolusyon sa
mgabarangay, sa kinatibuk-an, sa 1stSpecial Forces Batallion (SFB)
nganaga-operasyon sa probinsya. Gi-bantog ang 1st SFB nga
pasistangyunit sa AFP nga nagmasaker sa li-ma ka mag-uumang Lumad
niadtongAgosto 18, 2015 sa Pangantucan,Bukidnon ug upat ka
mag-uumaniadtong Marso 28, 2018 sa Tago-loan, Misamis Oriental.
"Mini..," sundi sa panid 5
-
ANG BAYAN Mayo 7 , 2019 5
Saywar ug korapsyon. Kabahinang mga deklarasyon batok sa BHBnga
gikumpasan sa AFP sa kampan-yang saywar niini. Usa lamang kini
sawala’g tuo nga gimik ni Duterte ug saAFP. Anaa usab ang pakaylap
nga mga“surender” kung asa liboan na ka mgamag-uuma ug minorya ang
gitapok samga rali nga giorganisa sa AFP ug gi-napagawas sa midya
nga mga rebeldenga “nanumpa sa kamatinud-anon” saAFP. Sigurado nga
sa mga mosunodnga mga bulan, ipatuman sa rehimengDuterte ang
gibantog nga “lokal ngapanaghisgot pangkalinaw” kung asaistoryahon
sa mga opisyal militar ugopisyal sa gobyerno ang kaugalingonnilang
anino aron makakuha og da-kong pondo sa gobyerno.
Walay pulos nga pagsulay angkampanyang saywar sa AFP
ngamagpakita og kusog ug pahuyangonang kadasig sa katawhan nga
mag-padayon sa dalan sa armadong pa-kigbisog. Ginatabunan niini ang
nag-kagrabeng suliran sa kawalay yuta,pagpangawkaw sa yuta ug
bahandi,nga maoy gamot sa pag-antos sa ka-tawhan. Aron iduso ang
presensya sagubyerno, ilabina sa hilit nga komu-nidad, adunay mga
pakanang mga“proyektong pangkalambuan” angrehimeng Duterte sama sa
pagpanu-kod og mga eskwelahan, paghatag ogmga pagbansay ug uban pa.
Ginapa-tuman kini sa mga yunit sa AFP aronmapabilin ang makalisang
nga pre-sensya niini sa mga komunidad ngakabahin sa brutal nga
taktika sapagkontrol sa populasyon.
Nag-unang kinaiya ang korap-syon sa kontra-insurhensya. Sa
pag-lunsad sa mga pakana nga kontra-BHB, ginahimo sa mga opisyal
saAFP, ilabina sa ang-ang dibisyonpaubos, nga mabahinan sa
gatusanka milyong piso nga “pondong pang-kalambuan” o alang sa
“communityintegration” nga gigahin sa kontra-insurhensya. Kakunsabo
nila ang mgalokal nga opisyal ug ahensya, lakip naang mga lokal nga
negosyo, sa mgaproyektong gipatungan ang presyonga wala nagaagi sa
pagsubasta.
Pagpitol sa mga katungod. Tu-
mong sa kampanyang “persona nongrata” sa AFP nga supilon ang
mgakagawasan sa katawhan ug babaganang paggamit sa ilang mga
demok-ratikong katungod nga mag-organi-sa ug magpadayag og mulo.
Targetsa mga deklarasyon ang mga “orga-nisasyong maki-Walhon” ug
gigamitalang sa kaylap nga pagngalan ngakomunista aron himuong
iligal angunsamang dagway sa mga organisa-syong mag-uuma. Kung
ginapatu-man aron pugngan nga makasulodsa mga baryo ang mga
aktibista, or-ganisador o bisan ang mga nagaha-tag og serbisyo o
hinabang, ginala-pas sa AFP bisan ang batakang ka-tungod sa bisan
kinsa nga moadto saasa mang bahin sa nasud.
Ginagamit sa AFP ang maong
mga deklarasyon aron ipugos ngaipabilin ang armadong
presensyaniini sa mga komunidad nga pabug-at sa mga tawo,
nagabulabog sakalinaw sa komunidad ug kinabuhisa mga pamilya, ug
paglapas samga internasyunal nga protokol nganagahatag-proteksyon
sa mga ko-munidad sa panahon sa gubat. Sakamot sa AFP, ang maong
mgadeklarasyon ang gigamit aron ipa-hamtang ang abosolutong
kontrolpinaagi sa pagtakda kung kinsa angmamahimo o dili
kinahanglan da-waton sa mga komunidad nga ilangginalangkuban.
Isalikway ang kampanya saAFP. Sa pagkatinuod, ang pasista,korap
ug kriminal nga AFP ang tinuod
PEZA ug TESDA, ginagamit sa AFPGINASULOD NA USAB sa Armed Forces
of the Philippines (AFP) angmga engklabo sa pamuo o mga export
processing zone isip kabahinsa estratehiyang whole-of-nation
approach sa National Task Forceto End Communist Insurgency (NTF).
Niadtong Marso 5, gipirmahansa mga opisyal sa AFP, Department of
National Defense ug Philippi-ne Economic Zone Authority (PEZA) ang
usa ka kasabutan alang sapaglunsad og mga pagbansay militar sa mga
mamumuo sa mgaengklabo.
Sa takuban sa pagpakusog sa reserbang pwersa sa reaksyunar-yong
estado, gamiton sa militar ang maong gambalay aron makalun-sad og
mga operasyong sikolohikal (psyops) sulod sa mga buhatan ugdauton
ang rebolusyonaryong kalihukan sa han-ay sa mga mamumuo.Gamiton
usab niini ang maong kasabutan alang sa malukpanon ngapaniktik sa
mga mamumuo ug pagpitol sa ilang mga demokratikongpakigbisog.
Ginakuntsabo usab sa AFP ug Philippine National Police ang
Natio-nal Commission on Indigenous Peoples ug lokal nga mga buhatan
saTechnical Education and Skills Development Authority (TESDA) sa
pag-lunsad og psyops sa mga komunidad sa mag-uuma ug katutubo sa
ka-banikanhan sa takuban sa paglunsad og bokasyunal nga mga
pagbansayug mga proyekto sa panginabuhian. Niadtong Marso, nahuman
ang usaka grupo sa mga sundalo sa kursong konstruksyon sa TESDA.
Ipadalaang maong mga sundalo sa hilit nga mga lugar, sama sa
Talaingod, aronkunuhay magtudlo og kahanas sa pagkakarpentero sa
mga Lumad. Angmga Lumad ug mag-uuma ang kasagarang ginasugo sa mga
yunit-mili-tar sa AFP nga magtukod sa ilang mga detatsment sa sulod
o duol samga baryo.
Samtang, gilunsad sa AFP ang Kagitingan Run 2019 niadtong Abril7
sa sulod sa kampus sa University of the Philippines sa
Diliman,Quezon City. Ginabawal ang presensya sa mga sundalo sulod
sa kam-pus, subay sa Sotto-Enrile Accord, usa ka kasabutang
napadaog sa mgaestudyante niadtong panahon sa diktaduryang
Marcos.
"Mini..," gikan sa panid 4
"Mini..," sundi sa panid 6
-
Mayo 7 , 2019 ANG BAYAN6
Mga berdugo sa Compostela Valley
GIPATAY SA MGA sundalo sa 71st IB niadtong Abril 15 si Cindy
Tirado, 28, usakuno ka lider sa Bagong Hukbong Bayan (BHB).
Nahitabo ang insidente sa Ba-rangay Canocotan, Tagum City, Davao
del Norte. Matud sa inahan sa biktima,buhi si Tirado dihang gidakop
sa mga sundalo. Human ang grabeng tortyur, gi-pusil si Tirado sa
kinatawo ug sa uban pang bahin sa lawas. Giplantiran sa mgasundalo
og riple ang patay’ng lawas sa biktima isip ebidensya.
Ang walay-kaluoy nga pagpa-tay kang Tirado ang dugang sataas nga
listahan sa mga krimen sa71st IB nga gipanguluhan ni Lt.Col.
Esteyven Ducusin. Nigrabeang mga kahiwian niini ilabina di-hang
gipahamtang ni Rodrigo Du-terte ang balaod militar sa Minda-nao. Sa
nangaging halos usa kadekada, nahimong notoryus kininga batalyon sa
mga kaso sa pag-patay, pagkidnap ug iligal nga pag-aresto sa mga
sibilyan sa Compos-tela Valley ug mga kasikbit-lugar.Siyam nga kaso
sa pagpatay, unomka kaso sa pagkidnap ug iligal ngapag-aresto ang
direktang gikalam-bigitan sa maong yunit. Binuhatanusab sa
nasangpit nga yunit angpagshulga sa kinabuhi sa mga resi-dente
ilabina sa mga lungsod kungasa grabe ang pagpanggun-ob sadagkong
mina.
Lakip sa nag-unang mga kasosa Compostela Valley ang pagpataykang
Sunshine Jabinez, 7, niadtongSetyembre 2011 sa Pantukan. Usapa sa
kaso niini ang pagpamusil satulo ka bata niadtong Abril 2013
saMabini. Namatay si Roque Antivo,
8, samtang grabe nga nasamdamang iyang igsuon nga si Earl
uguyuan nga si Jefrey Hernan, pare-hong 13 anyos ang panuigon.
Gi-nganlan isip “batalyong tigpama-tay-og-bata” ang 71st IB.
Lakip usab sa mga walay-kuka-luoy nga krimen sa 71st IB ang
pag-aresto ug pagtortyur nilang JanryMensis ug “Jerry,” mga
ginag-may’ng minero, niadtong Nob-yembre 2017 sa Mawab.
Humangipaantus sulod sa siyam ka adlaw,gidala sila sa suok nga
lugar ug gi-dauban. Niadtong Marso, nabalitausab ang pagpamusil sa
tulo ka ba-tan-on nga namakay sa Mabini,Compostela Valley.
Human nga gitudlo sa Compos-tela Valley niadtong 2010,
nagsil-bing pwersang pangseguridad ang71st IB sa dagkong mga
kumpanyasa mina nga nagaguba sa kinaiya-han ug panginabuhian sa mga
resi-dente. Gisumpo niini ang pagsukolsa mga mag-uuma ug
ginagmay’ngminero.
Sa kadugayan, nahimong mgatawo na usab ang 71st IB sa dag-kong
plantasyon, lakip ang Musa-
nga mga persona non grata samga komunidad sa mag-uuma ugminorya.
Ginapabilin nila angilang presensya, dili tungod kayaduna silay
suporta sa kataw-han, kundili tungod kay ginapun-ting nila ang
pusil sa mga tawo.Ginatago nila ang ilang mga pa-sistang bangkil,
apan sa pinaka-gamay nga lihok sa pagsukol,paspas nga ginahukasan
angpagpakaaron-ingnon ug gina-sagpa sa pasistang kabangis
angkinsamang moatbang sa ilangabsolutong paghari.
Ang gamay nga porsyentosa mga lokal nga yunit sa gub-yerno nga
nag-uyon sa pagdusosa AFP nga ideklara nila nga“persona non grata”
ang BHBang pamatuod nga dili tanan,bisan sa sulod sa burukrasya
sareaksyunaryong estado, angdaling madala sa AFP.
Sayod sila nga ang ingonniining deklarasyon ang naga-silbi
lamang nga iskema ni Du-terte ug sa AFP nga ipaham-tang ang paghari
militar sa ti-buok nasud. Atubangan sa mgapagpanghadlok ug mga
hulga,dili tanang opisyal sa gubyernoang andam nga makigsayaw
sanagkadugo nga AFP.
"Mini..," gikan sa panid 5
hamat Farms. Niadtong Marso 8,pinugos nga gipapirma sa 71st
IBang 153 ka myembro sa Musaha-mat Farm Workers Union aronipagawas
nga nihawa sila. Lakip sagipapirma ang mga lider sa union,nga
gikidnap ug gitortyur sa mgasundalo sa 71st IB usa ka semanaadeser
niini. Mga elemento usabsa batalyon ang namusil sa kam-puhang
gitukod sa mga mamumuoniadtong Abril 2016.
Naggikan ang 71st IB saCentral Luzon, ilalom sa 7th ID.
Sapanahon sa Oplan Bantay Laya 2,napailalom ang maong yunit
sakumand sa berdugong si JovitoPalparan.
-
ANG BAYAN Mayo 7 , 2019 7
Bata, patay sa mibusikad nga granada sa AFP
Usa ka siyam ka tuig nga bata ang namatay human mibusikad ang
grana-dang gilabay sa usa ka hubog nga sundalo sa 20th IB sa
Barangay SanMiguel, Las Navas niadtong Abril 17. Nagpalit niadto
ang biktima nga siArmando Jay Raymunde sa tindahan atubangan sa
balay nga gihimong kamposa mga sundalo.
Human ang insidente, nagpaga-was gilayon og pekeng balita
ang20th IB ug gipasangil ang ilang kri-men sa Bagong Hukbong
Bayan(BHB). Kini taliwala sa pagpanghi-makak sa mga nakasaksi nga
sili-ngan.
Gawas kang Raymunde, lima paka sibilyan ang napatay sa mga
sun-dalo. Niadtong Abril 25, alas-4 sahapon, gipangpusil hangtud
mapa-tay sa mga sundalo si Apolinario“Kap Pining” Lebico, kapitan
sa na-sangpit nga barangay. Sakay sa ha-bal-habal si Lebico dihang
gipamusilsila sa mga lalaki nga nakamotor-siklo duol lang sa
opisina sa 20th IBsa Barangay San Jorge sa maonglungsod. Grabe nga
nasamdan angiyang ugangan nga si Dudong Ca-poquian, ang drayber sa
habal-ha-bal. Nakita pa ni Capoquian nga ni-lahos ang mga suspek sa
sulod sakampo militar.
Pauli niadto si Lebico gikan sasentro sa Las Navas kung asa
siyanangalap og suporta aron mahata-gan og hustisya ang pagkapatay
saiyang batang paryente nga si Ray-munde. Dugay na nga nahimong
ak-tibo si Lebico sa pagbatok sa milita-risasyon sa ilang baryo ug
mga ka-sikbit-nga-lugar. Pila ka higayon nasiya nga gipasanginlan
sa militar ngatigsuporta sa BHB.
Nagkampo ang mga grupo sa“peace and development” sa 20th IBsa
sibilyang mga istruktura sulod samga barangay sa Las Navas.
Gipa-nguluhan sila ni 1st Lt. Daniel Salva-dor Sumawang.
Niining Mayo 6, gipamusil hang-tud sa mapatay sa mga sundalo
sa20th IB si Melvin Obiado Cabe, resi-dente sa Sityo Inoman sa
BarangayTagabiran, kung asa adunay naka-montar nga detatsment sa
militar.
Grabe usab nga nasamdan ang anakni Cabe.
Niadtong Abril 24, alas-9 sa ga-bii, gipatay usab si Wilmar
Calutan,kapitan sa Beri, Calbiga. Samtanggisaulog ang pista sa
barangay, nia-bot ang mga lalaking nakamotorsikloug niadto sa balay
ni Calutan. Naab-tan siya sa sulod sa banyo ug didtosiya gipusil.
Nailhan sa mga residen-te nga mga sundalo sa 46th IB angmga
suspek.
Matud sa taga-baryo, humanang ambus sa BHB niadtong Abril
23,gipatawag sa mga sundalo si Calu-tan. Gipalayas usab sa mga
sundaloang mga residente ug mga bisita gi-kan sa laing baryo tungod
kay adunakuno silay tawo nga “ihawon.” Tu-ngod sa kahadlok, napugos
ang kapin370 ka residente nga magbakwit.
Sa Negros Occidental niadtongAbril 22, alas-4:30 sa hapon,
gipataysa mga ahente sa estado si Bernadi-no “Tatay Toto” Patigas,
72, tigpa-nalipod sa katungod-tawo ug ka-samtangang konsehal sa
EscalanteCity.
Sakay sa iyang motorsiklo angbiktima padulong sa sentro sa
syu-dad sa dihang gipara siya sa duha kalalaki ug gipusil.
Usa si Patigas sa mga nakaluwassa Escalante Massacre niadtong
pa-nahon sa diktaduryang Marcos. Lakipusab siya sa nagtukod ug
nahimongpangulong nagtukod sa North NegrosAlliance of Human Rights
Advocates.Kapin tulo ka dekada siya nga nahi-mong aktibo sa pagduso
sa katu-ngod-tawo.
Niadtong Abril 30, ala-1:40 sahapon, gipatay sa pagpamusil
siDennis Espano, 28, residente sa Ba-rangay Tinampo, Bulusan,
Sorsogon.Namasahero ang biktima sa hayweysa Barangay Poctol sa
nasangpit nga
lungsod dihang giharang sila sa upatka lalaki nga sakay sa duha
ka mo-torsiklo. Duol nga gipamusil sa mgaahente sa estado si Espano
nga hi-nanali niyang gikamatay. Grabe usabnga nasamdan ang duha
niya ka pa-sahero nga silang Lilian Monteo UgZoren Furio. Aktibong
myembro siEspano sa Anakpawis.
Pagpamig-ot. Tulo ka istap saKarapatan-Sorsogon ang gisundansa
mga ahente sa paniktik samtangpauli gikan sa ilang opisina
niadtongAbril 21, sa may alas-10 sa gabii.
Gitaho nilang Ryan Hubilla, ElzieAringgo ug Rachelle Duave nga
gi-sundan sila sa usa ka motorsiklo ugsakyanang pick-up dihang
pauli silagikan sa ilang opisina.
Sa Barangay San Isidro, SanJose Del Monte, Bulacan, gisulod
samga lalaking nakabonet ang balay niMario Aki niadtong Abril 23 sa
gabii.Pila ka adlaw syha niini, gi-kumpronta sa mga sundalo sa
48thIB si Aki tungod kay myembro siyasa organisasyon sa mag-uuma
ngaPinabuklod. Pila ka semana nga gi-nasamuk-samok sa mga sundalo
sa48th IB ang mga barangay sa SanJose Del Monte.
NAMATAY SA ALTAPRESYON niad-tong Abril 19 ang bilanggong
puliti-kal nga si Franco Romeroso samtangnaa sa usa ka ospital sa
BatangasCity. Nagpatambal siya sa sakit ngatuberculosis ug
diabetes.
Usa si Romeroso sa giilangMorong 43—mga mamumuo sapanglawas nga
iligal nga giarestoniadtong 2010 ug gipreso sulod sa10 ka bulan.
Subli nga giaresto siRomeroso niadtong Marso 2015 satinumu-tumong
mga kaso. Siya angikaupat nga bilanggong pulitikalnga namatay
ilalum sa rehimengDuterte.
Adunay 548 ka bilanggong puli-tikal karon sa nasud, kung asa
dilimoubos sa 225 ang giaresto ilalumsa kasamtangang rehimen.
-
Mayo 7 , 2019 ANG BAYAN8
Kagrabehon sa kapobrehon, ginatabunan
Pila ka semana ayha ang Pangkalibutang Adlaw sa Pamuo,
gipanghinambogsa rehimeng US-Duterte ang estadistika niini sa
kapobrehon alang saunang semestre sa 2018 nga nagapakita nga 21%
lang kuno sa populasyon sanasud (o 23.1 milyong Pilipino) ang
kabus.
Timaan kuno kini sa nagalambonga panginabuhian sa katawhan
ugkahimtang sa empleyo sa nasud. Sapagkatinuod, resulta ang
maongkonserbatibong tantiya sa pagmani-pula sa estadistika aron
maingon ngamas gamay ang ihap sa mga kabus.Ginagamit kini nga
pasangil karonaron ihikaw sa mga mamumuo angdugay na nilang
panawagan alang sapaigo ug disenteng trabaho ug maka-buhi nga
suhol.
Sukad-sukad, nagatakda ug na-gagamit ang reaksyunaryong estadoog
ubos kaayo nga basehan sa ka-pobrehon. Resulta niini, liboan
kamilyong katawhan ang sayop nga gii-lang wala naglisod.
Sa katapusan niining taho, anggiila lang nga kabus mao
kadtongmga indibidwal nga nagapaningka-mot nga mabuhi sa P69.87
matagadlaw, o sa P349.7 (o P10, 481 ma-tag bulan) alang sa usa ka
pamilyangadunay lima ka myembro. Kulang angmaong kantidad sa 65% sa
gibana-banang P1,004 matag adlaw ngakantidad nga kinahanglan sa
pamilyaaron disenteng mabuhi.
Sa maong ubos kaayo nga base-hanan, P244.57 lang ang
gigahinalang sa panginahanglan sa pagka-on sa usa ka pamilya matag
adlaw oP48.91 alang sa usa ka indibidwal.Sa aktwal, ang mapalit
lang samaong kantidad mao ang walay sus-tansyang pagkaon sama sa
bulad uginstant noodles. Sa usa ka pagtuonsa Center for Women’s
Resourcesbase sa panginahanglangng sustan-sya nga gitakda mismo sa
gobyerno,mokabat sa P596.50 ang gikina-hanglang badyet sa usa ka
pamilyaalang sa paigo ug sustansyadongpagkaon.
Ang hilabihan ka ubos nga base-hanan ang timaan sa walay
kompre-
hensibong plano sa rehimen nga ta-puson ang nagkagrabeng
kapobrehonsa nasud. Gigamit ni Duterte ang gi-doktoran nga mga
estadistika aronitago ang nagkagrabeng krisis saekonomiya.
Sa kasamtangan, mokabat sa4.5 milyon ang walay trabaho sam-tang
6.8 milyon usab ang giilang“underemployed” o kulang ang tra-baho.
Samtang, moabot usab sa27.8 milyon ang adunay bulnerab-leng trabaho
o kadtong mgakontraktwal ug naa sa impormal ngasector sa pamuo.
Dili usab moubossa pito matag napulo ka Pilipino angnaningkamot nga
mabuhi sa P125matag adlaw.
Atubangan sa grabe pang pag-hugno sa panginabuhian sa
katawhantukmod sa pagduso sa mga neoliberalug kontra-katawhan nga
mga palisiyasama sa balaod nga TRAIN,kontraktwalisasyon ug
paglansang sasuhol sa pinakaubos nga ang-ang,nagadamgo nga mata si
Duterte ngamailad ug mapatuo pa niya ang ka-tawhan sa “paglambo”
nga pugosnga ginabandera sa iyang mga opi-syal sa ekonomiya.
Protestang Mayo UnoGipangunahan sa Kilusang Mayo
Uno (KMU) ang kaylap nga protestasa mga mamumuo isip pagsaulog
saPangkalibutanong Adlaw sa Pamuoniadtong Mayo 1. Gilunsad ang
mgapanagtipok sa lain-laing bahin sanasud. Ginapanawagan nila
angpagpataas sa suhol, pagtapos sakontraktwalisasyon ug gihagit
angang mga kandidato karong elek-syong midterm.
Kapin napulo ka libong mamu-muo ang nagmartsa sa Manila
aronmanawagan nga ipataas ang nasud-nong minimum nga suhol ngadto
sa
P750. Gipaningil sa mga mamumuoang rehimeng Duterte sa
pagpada-yon sa kontraktwalisasyon ug la-baw’ng paggrabe sa ilang
kahim-tang.
Gihatagag-duot sa protestaang pagbasura sa paantos nga ba-laod
nga TRAIN ug pagbatikos sapagsutoy sa presyo sa mga palali-ton.
Isip pagtapos, gisunog sa mganagprotesta ang effigy ni Dutertesa
Mendiola, Manila.
Nidiretso ang grupo sa Liwa-sang Bonifacio aron makighiusa
saLabor Win, usa ka koalisyon sa mgaunyon, pederasyon ug
organisasyonsa mga mamumuo karong eleksyon.
Sa Timog Katagalugan, gipa-ngunahan sa Pagkakaisa ng
mgaManggagawa sa Timog Katagalu-gan ang protesta sa pila ka
libongmamumuo. Pinakadaghan ang nag-tipok sa Calamba, Laguna
ngasentro sa mga engklabo sa rehiyon.Nagmartsa usab ang mga
mamu-muo sa Quezon, Rizal, Cavite ugBatangas.
Sa Bicol, liboan ka mga mamu-muo ug ilang mga tigsuporta
angnakighiusa sa mga protesta ngagipasiugdahan sa KMU-Bicol
ugBayan-Bicol. Gilunsad kini sa mgalungsod sa Naga, Masbate ug
Sor-sogon ug sa Albay, CamarinesNorte, Catanduanes. Gipanawagannila
nga bungkagon ang RegionalTripartite Wage and ProductivityBoard nga
gigamit aron pihigonang mga mamumuo sa mga rehi-yon.
Anaa sa 2,000 ka mamumuoilalum sa KMU ug Nagkaisa angnagmartsa
sa Davao City. Sa Koro-nadal City, adunay 500 ka mamu-muo usab ang
nagtigom. Ayha niini,nagprotesta sila atubangan sa opi-sina sa
Department of Labor andEmployment XII sa General SantosCity
niadtong Abril 29.
Nagprotesta usab ang mgamamumuo sa mga lungsod sa Iloilo,Bacolod
ug Cebu.
-
ANG BAYAN Mayo 7 , 2019 9
Writ of amparo ug habeas
data pabor sa NUPL,
gipagawas sa Korte
Suprema
NAGPAGAWAS og kamanduangwrit of amparo ug habeas data angKorte
Suprema pabor sa petisyonsa National Union of People’sLawyer (NUPL)
niadtong Mayo 3.Nagpasaka og petisyon ang NUPLniadtong Abril 15
aron ipahunongang Red-tagging ug pagpamig-otsa rehimeng Duterte ug
military sailang mga myembro. Subay sa ka-manduang writ of amparo,
giha-tagan sa korte si Duterte ug AFPog hangtud Mayo 8 aron
ipatin-awang ilang hinungdan sa pagpang-ipit sa mga abugadong
nagapana-lipod sa katungod-tawo. Subayusab sa kamanduang habeas
data,obligado si Duterte ug ang AFPnga isumite sa korte ang
tanannilang impormasyon kabahin samaong mga abogado.
Ang writ of amparo usa ka pe-tisyon nga ginapasaka sa mga
gi-naipit aron pangayuon ang protek-syon sa korte batok sa mga
pwer-sang pangseguridad sa estado. Anghabeas data usab nagtumong
ngaobligahon ang estado nga ihatag sakorte o dauton ang
impormasyonbatok sa mga ginaipit niini.
Kadungan niini, nagpagawasusab og writ of kalikasan ang
kortepabor sa mga mangisdaay sa Pala-wan ug Zambales aron
obligahonang rehimeng Duterte nga pana-lipdan ang Panatag Shoal,
AyunginShoal ug Panganiban Reef batok sakonstruksyon og mga
pasilidad uguban pang agresibong aktibidad saChina sa lugar.
Samtang, nagpasaka og laingpetisyon alang sa writ of amparo
ughabeas data ang Karapatan, RuralMissionaries of the Philippines
ugGabriela niadtong Mayo 6. Gina-pahunong nila sa korte ang
pag-pangdaut ug malisyosong paglam-bigit sa ilang mga organisasyon
saPartido Komunista ng Pilipinas ugBagong Hukbong Bayan.
Duterte, hulga sa gawasnong midya
KAUBAN ANG MGA tigpamahayag sa tibuok kalibutan, gidumdum sa
mgagrupo sa midya ug Pilipinong tigpamahayag ang Internasyunal nga
Adlawsa Kagawasan sa Pagpahayag (World Press Freedom Day) niadtong
Mayo3. Sumala sa mga tigpamahayag, sukad nga makalingkod si Rodrigo
Dutertesa poder, prayoridad na niya ang pagpangdaot ug
pagpang-intriga sa mid-ya aron itago ang kamatuoran sa iyang gyera
kontra-droga ug uban pangpaglapas sa katungod-tawo.
Sa milabay’ng duha ka tuig,migrabe ang naagiang pagpamig-otsa
mga tigpamahayag nga nagbut-yag og mga balitang nagabatikos saiyang
pasistang paghari. Gipasaka-an og tinumu-tumong kaso ang
mgatigpamahayag sa Rappler, samtangginaatake ang mga website sa
mgagrupo sa alternatibong midya aronsila pahilumon. Pinaagi sa mga
bi-nayrang “troll”, ginapagawas niDuterte nga mga terorista ang
kin-samang nagabatikos sa iyang admi-nistrasyon. Trabaho usab sa
mgatroll ang pagpakaylap og mga bakakug pekeng balita.
Niining milabay’ng bulan, nag-pagawas ang PCIJ og mga tahonga
nagabutyag sa dili mapatin-awnga pagdaku sa bahandi sa pamil-yang
Duterte. Imbes nga tubagonang isyu, giatake ni Duterte angPCIJ ug
giakusahang mga binayranang iyang mga kalaban. Gamit angiyang
kampon nga si Dante Ang samantalaang Manila Times, gipa-kaylap
niini ang kataw-anang“Oust Duterte Matrix” nga naggi-kan kunuhay sa
Office of the Pre-sident. Subay sa maong matrix,lambigit matud pa
sa pagpalagpotkang Duterte ang Vera Files, Na-tional Union of
People’s Lawyer(NUPL), Rappler ug PhilippineCenter for
Investigative Journa-lism (PCIJ).
Tungod niini, nikalas ang usa samga editor sa Manila Times nga
siFelipe Salvosa II. Gisupak niya anghukom sa mantalaan nga
ipagawasang matrix sa basehanang gikan ki-ni sa buhatan ni
Duterte.
Matud niya, makiusa-ka-bahinang pagpagula sa matrix nga
walaypagkuha sa pahayag sa mga giaku-
sahang personahe.Ang “Oust Matrix’ maoy tubag
ni Duterte ug sa iyang mga payasosa bidyo sa usa ka gihinganlag
“Bi-koy” nga nagbutyag sa relasyon sapamilyang Duterte ug sa suod
ngaalalay nila nga si Christopher Go samga sindikato sa droga. Sa
giingongbidyo, gilambigit ni Bikoy si PauloDuterte, Bong Go ug
Manases Car-pio, bana ni Sara Duterte, sa gi-bantugang Davao Group
ug saQuadrangel Group, usa ka sindikatosa droga nga nakabase sab sa
Bicol.Kadugayan, nagpaila si Bikoy isipkanhing suluguon sa usa ka
sindi-kato sa droga sa Bicol nga personalnga nagahatud og pondo
gikan sapagbaligya og droga kang PaoloDuterte ug Go.
Alang sa Altermidya, si Duterteang pinakadakung hulga sa
katu-ngod sa gawasnong pamahayag ugpagpadayag. Walay puas
niyangginagamit ang tibuok makinarya saestado aron atakehon ang
mgamyembro sa midya nga dili basta-bastang nagasunod sa iyang
kum-pas.
Dugang usab sa National Unionof Journalists of the
Philippines(NUJP), ang ingon ining pakanamaoy nagalatag og
kondisyonalang sa hingpit pang mga pagpa-ngatake. Matud niini, ang
paglam-bigit kang Inday Espina Varona,kanhing lider sa NUJP ug
editor saManila Times, nga gilistangmyembro daw sa NUPL maoy usapa
ka pamatuod sa kabuang sagiingong matrix. Panawagan pa sagrupo sa
mga kaubang tigpama-hayag nga maghisa ug batukan angunsamang
pagsulay’ng pitolon angilang han-ay.
-
Mayo 7 , 2019 ANG BAYAN10
Maghiusa aron panalipdan ang Pantaron!
“MAGHIUSA ARON PANALIPDAN ang Pantaron Range!” ang panawagan
sakatawhang Lumad ug mga tigpanalipod sa kinaiyahan sa adlaw sa
pagdum-dum sa Earth Day niadtong Abril 22. Kusganon nilang
gikundena ang nag-ung-ong nga pagpangawkaw sa bahandi sa Pantaron
Range sa Mindanao ugpagdaut sa dagkung langyawng korporasyon sa
pagmina ug pagtroso sa ki-naiyahan.
Ang Pantaron Range adunay gi-lapdon nga 12, 6000 kwadrado
kilo-metro. Sakop niini ang 1.8 milyongektarya nga kalasangan nga
muta-bok sa mga probinsya sa Davao delNorte, Davao del Sur,
Bukidnon, Mi-samis Oriental, Agusan del Norte ugAgusan del Sur.
Bahandianon kini samga mineral ug rekurso. Nag-unausab kining
tinubdan sa tubig samga sapa sa Davao, Talamo ug Li-boganon.
Sa pamahayag sa PASAKAConfederation of Lumad Organizati-ons,
tulo ka kumpanya sa pagminaang gitugutan sa rehimen nga mag-opereyt
sa lugar—ang Pension Mi-ning Corporation, Lianju MiningCorporation
ug Philippine Meng DiMining and Development Corporati-on. Nakatakda
nilang kawkawon angmineral sa may 17, 000 ektarya sakalasangan sa
Pantaron.
Dugang pa nila, aron hataga’gdalan ang mga kumpanya sa mina,
pugos nga ginapalayas ang mga Lu-mad sa ilang mga yutang kabilin
pi-naagi sa militarisasyon. Ginadaot ugginatawag nga terorista ang
mgaeskwelahang Lumad aron hataga’gkatarungan ang ginahimo nilangmga
pagpamatay ug pagpangabuso.
Usa sa nataho sa di pa lang du-gay ang pagpanaw ni Datu
KayloBontolan tungod sa pagpamomba sakabukiran sa Kitaotao,
Bukidnon.
Binatalyong mga tropa sa mili-tar ang midumog sa mga lungsodnga
sakop sa Pantaron. Sukad sakatapusang bahin sa 2018 hangtudsa
kasamtangan, dili moubos sa1,400 sundalo ang gideploy sa
Ca-banglasan ug San Fernando, Bukid-non. Giatake ug gipailalum sa
mgaelemento sa 60th IB ang 12 ka ko-munidad sa utlanan sa
Bukidnon,Agusan del Sur ug Davao del Norte.Usa niini nga mga
komunidad, angSityo Tapayanon nga hingpit nanggipailalum sa AFP sa
ilang kontrol.
Ika-35 nga Adlaw sa Cordillera, gisaulog
SA PAGPANGULO SA Cordillera People’s Alliance (CPA), liboan ang
mitam-bong sa pagsaulog sa ika-35 nga Adlaw sa Cordillera sukad
Abril 23-29. Gi-dumdum kini pinaagi sa mga protesta, porum,
konsyerto ug mga kulturanhongpasundayag. Nagkahiusa ang mga
nasudnong minorya ug mga tigsuporta satemang “Batukan ang tiraniya!
Iasdang ang pulitika sa kausaban ug kaugali-ngong paghukom!"
Hulgang demolisyon sa NBPCompound, gibatokan. Nagpiketatubangan
sa Department of Justiceniadtong Abril 29 ang mga lumu-lupyo sa New
Bilibid Prison Compo-und sa Muntinlupa. Gihangyo nilakang Sec.
Menardo Guevarra ngapugngan ang demolisyon sa ilangmga panimalay,
nga gimando ni Di-rector General Nicanor Faeldon saBureau of
Corrections.
Gipangunahan sa Kalipunanng mga Mamamayan na Pinagkai-sa sa New
Bilibid Prison, Inc. angmaong kalihukan. Maapektuhan sademolisyon
ang anaa sa 30,000 kamga lumulupyo. Kadaghanan ka-nila nanimuyo na
sa lugar sulod sa30-40 ka tuig.
Sa Panay, nagpiket ang mgamyembro sa Bayan atubangan saIloilo
City Hall niadtong Abril 26aron itukmod ang lokal nga gob-yerno nga
aksyunan ang kakula-ngon sa tubig sa ilang lugar.
Ika-12 ka tuig nga pagkawa-la ni Jonas Burgos, gidumdum.Nagtapok
sa atubangan sa upisinasa Commission on Human Rights saCommomwealth
Avenue, QuezonCity ang mga kapamilya ni JonasBurgos ug mga
tigpanalipod sa ka-tungod-tawo niadtong Abril 26.Pagdumdum kini sa
ika-12 ka tuigsukad nga gidagit si Burgos sa mgatawo sa rehimeng
US-Arroyo. Gi-kundena nila ang nagapadayon ngakawalay-tulubagon sa
nasud ugang teroristang mga atake sa re-himeng Duterte sa
katawhan.
Samtang niadtong Abril 27,kadungan sa pagdungog sa kasonilang
Vicente Ladlad ug magtia-yong Alberto ug Virginia Villamorsa Quezon
City Hall of Justice,nagpiket ang ilang mga kapamilyaug mga
tigpanalipod sa katungod-tawo aron ipanawagan ang hina-naling
pagbuhi sa tulo.
Nagprotesta usab ang mgamyembro sa National Federationof Sugar
Workers, Kilusang Mag-bubukid ng Pilipinas ug mga tig-panalipod sa
katungod-tawoniadtong Abril 30 sa NorthernNegros.
Gidumdum sa mga nitambong angkamabayanihon ni Macliing Dulag,
li-der sa tribung Kalinga nga nibatok saproyektong Chico River Dam
sa dikta-durang Marcos. Gipatay si Dulag samga sundalo niadtong
Abril 24, 1980.
Kapin 3,000 ang nagmartsa saBenguet niadtong Abril 29.
Gisalmu-tan kini sa mga nasudnong minoryagikan sa Mindanao, Panay,
CentralLuzon, ug Southern Tagalog. Nitam-bong usab ang mga
tagasuporta gikansa laing nasud. Nagtapok usab niad-tong Abril 27
ang mga myembro sa
CPA sa Mt.Province, Apayao, Ifugao.Gipangunahan usab sa CPA
ang
usa ka protesta sa lokasyon sa ChicoRiver Pump Irrigation
Project sa Pi-nucoc, Pinuknuk, Kalinga niadtongAbril 23. Pagka
ugma, 1,000 ang ni-salmot sa usa ka protesta sa TabukCity aron
batokan ang tiraniya.Niadtong Abril 24 usab, nagmartsaang mga
progresibong organisasyonsa Baguio City ug Bangued, Abra.Samtang,
nagsaulog niadtong Abril21 ang mga katutubo sa Igorot nganakabase
sa Hongkong.
-
ANG BAYAN Mayo 7 , 2019 11
Ikatulong kudeta batok kang Maduro, pakyas gihapon
Karera sa pagpadaghan og armas nukleyar,
subling miinit
Gaza, subling
giatake sa Israel
MOKABAT NA SA 19 ka Pales-tino ang namatay sa mga pag-pamomba sa
Israel sa kabala-yan nga bahin sa Gaza sulod saduha ka adlaw
niining Mayo.Lakip dinhi ang usa ka mabdosug usa ka upat ka bulang
puya.Ang pagpamomba mao ang tu-bag sa Israel sa pipila ka atakenga
gilunsad sa Hamas sa mgapwersang pangseguridad saIsrael. Nahitabo
kini taliwalasa negosasyong pangkalinawtali sa duha ka nasud.
Ayha niini, nagpahigayonog demonstrasyon ang liboanka mga
Palestino duol sa koralpalibot sa bahin sa Gaza ngagiukopa sa
Israel. Ang de-monstrasyon mao ang pag-dumdum sa anibersaryo samga
paglihok niadtong miagingtuig kung asa 62 ang gipataysa mga sundalo
sa Israel sausa lang ka adlaw. Panawagannila nga ibalik ang mga
teri-toryong giilog kanila sa Israelniadto pang 1948, kung
asanahitabo ang malukpanongpagpamakwit sa mga Palestinogikan sa
ilang mga lugar ngagitawag nilang “Al Nakba” oAng Disgrasya.
SIGURADO NGA SUBLING miinit ang karera sa US ug Rusya sa
produksyon ugpaggamit og armas nukleyar human gianunsyo ni Donald
Trump, presidente saUS, ang posibleng pag-atras sa nasud sa
Intermediate-Range Nuclear ForceTreaty (INF) niadtong Pebrero
2.
Kung idayon ni Trump ang pag-atras, diha-dihang mawad-an og
bi-sa sa US ang maong tratado saumaabot nga Hulyo. Gibawal sa
INFang paggamit og mga misayl nganukleyar ug kumbensyunal nga
adu-nay katakus nga molupad og distan-syang 500 hangtud 5,500
kilometro.Una kining gipirmahan niadtong1987 sa kanhing lider sa
Soviet Uni-on nga si Mikhail Gorbachev ug pre-sident sa US nga si
Ronald Reagan.
Una nang giatrasan sa US angtratadong nagabawal sa paggamitog
mga misayl nga ballistic niadtong2002. Sa pagkakaron, usa nalang
katratado, ang New Start nga nagali-mita sa paggamit og misayl nga
du-nay gilay-on ang lupad, ang ginailasa duha ka nasud. Nakatakda
nausab kining repasuhon ug ibasura niTrump sa 2021.
Karon pa lang, kamulo na ang USsa produksyon og mga bag-ong
ar-mas nukleyar aron idugang sa kanhina niining lapad nga arsenal.
Kaba-hin dinhi ang mga armas nukleyar samga submarino niini.
Nahitakdang
motubo og bilyun-bilyong kita angpinakadagkung kumpanyang
naga-mugna og armas sama sa Boeing,Honeywell International,
LockheedMartin ug Northrop Grumman salumbaanay’ng nukleyar. Sa
kasamta-ngan, gunit sa Rusya (kanhing SovietUnion) ug US ang 90% sa
armas nuk-leyar sa tibuok kalibutan.
Sa kalambigit nga balita, naka-takda na usab atrasan sa US
angArm Trade Treaty, usa ka tratadongnagabawal sa pagbaligya og
armassa mga nasud nga dunay embargoug kadtong nagagamit niini alang
sahenosidyo, mga krimen batok sa ka-tawhan o terorismo. Ang
maongtratado gipirmahan sa 101 ka nasudniadtong 2013, lakip ang US,
Ger-many, France ug UK. Sa pag-atrassa tratado, mahimo nang walay
li-mitasyong magbaligya ang US samga pasistang nasud sama sa
SaudiArabia, nga ilado sa pagpamombaug pagpamatay og mga sibilyan
saYemen, ug sa Pilipinas, bisan daya-gan niining ginabatikos ang
“gyerasa droga” sa rehimeng Duterte.
SUBLING NAPAKYAS ANG pagsulay’ng kudeta aron palagputon si
NicolasMaduro, presidente sa Venezuela, sa mga pwersang
maki-oligarkiya ug maki-US niadtong Abril 29.
Ikatulong pagsulay na kini samilabay’ng lima ka bulan lamang.Usa
ka adlaw ayha niini, nanawagansi Juan Guiado, ang nagdeklara
sakaugalingon isip presidente sa na-sud, sa armadong pwersa sa
Ve-nezuela nga talikdan si Maduro ugilunsad ang usa ka kudeta
ngamagpwesto kaniya isip presidente.Kadungan niini, nanawagan si
Guia-do og kaylap nga demonstrasyon sa
nasudnong kabisera. Gawas sa pi-pila ka sundalo, nagpabilin ang
su-porta sa armadong hukbo sa Ve-nezuela kang Maduro.
Giatbangan usab ang mga de-monstrasyong gipatawag ni Guiadosa
dinagkung paglihok sa mga Ve-nezuelan nga nagasuporta sa
lehi-timong gubyerno. Gipangbasol niGuiado ang pagkapakyas sa
mga“napakyas nga saad” sa pipila ka
upisyal militar. Human mapakyas,nanawagan pa si Guiado og
daya-gang interbensyong militar gikan saUS. Sa maong panahon,
positibo ki-ning gitubag sa Department ofDefense sa nasud.
Kabahin ang serye sa mga pag-sulay nga pagpalagpot sa pakana
saUS nga giilang “Operation Liberty.”Niadtong Mayo 1, sa okasyon
saInternasyunal nga Adlaw sa Pamuo,gipasalamatan ni Maduro ang
ar-madong hukbo ug katawhan sa Ve-nezuela sa ilang baruganan
batoksa pagpanginlabot sa US.