-
GeschiedenisHAVO
Examenbundel1999-2019
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Inhoudsopgave2019 I - Geschiedenis
2019 II - Geschiedenis
2018 I - Geschiedenis
2018 II - Geschiedenis
2017 I - Geschiedenis
2017 II - Geschiedenis
2016 I - Geschiedenis
2016 II - Geschiedenis
2015 I - Geschiedenis
2015 II - Geschiedenis
2014 I - Geschiedenis
2014 I - Geschiedenis (pilot)
2014 II - Geschiedenis
2014 II - Geschiedenis (pilot)
2013 I - Geschiedenis
2013 I - Geschiedenis (Pilot)
2013 II - Geschiedenis
2012 I - Geschiedenis
2012 I - Geschiedenis (Pilot)
2012 II - Geschiedenis
2011 I - Geschiedenis
2011 I - Geschiedenis (Pilot)
2011 II - Geschiedenis
2011 II - Geschiedenis (Pilot)
2010 I - Geschiedenis
2010 I - Geschiedenis (Pilot)
2010 II - Geschiedenis
2010 II - Geschiedenis (Pilot)
2009 I - Geschiedenis
2009 I - Geschiedenis (Pilot)
2009 II - Geschiedenis
2009 II - Geschiedenis (Pilot)
2008 I - Geschiedenis
2008 I - Geschiedenis (pilot)
2008 II - Geschiedenis
2008 II - Geschiedenis (pilot)
2007 I - Geschiedenis
2007 I - Geschiedenis (nieuwe stijl)
2007 II - Geschiedenis
2007 II - Geschiedenis (pilot)
2006 I - Geschiedenis
2006 I - Geschiedenis (pilot)
2006 II - Geschiedenis
2006 II - Geschiedenis (pilot)
2005 I - Geschiedenis
2005 II - Geschiedenis
2004 I - Geschiedenis
2004 II - Geschiedenis
2003 I - Geschiedenis
3
16
31
44
57
70
84
98
111
125
137
149
161
173
185
198
210
223
235
247
260
272
284
296
307
319
343
354
365
378
389
401
412
423
435
447
458
470
482
504
514
522
530
538
546
558
566
578
589
Pagina: 1Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
2003 II - Geschiedenis
2002 I - Geschiedenis
2002 II - Geschiedenis
2001 I - Geschiedenis
2001 II - Geschiedenis
2000 I - Geschiedenis
2000 II - Geschiedenis
1999 I - Geschiedenis
1999 II - Geschiedenis
600
611
620
629
639
649
660
670
679
Pagina: 2Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Correctievoorschrift HAVO
2019 tijdvak 1
geschiedenis
Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de
beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4
Beoordelingsmode 5 Aanleveren scores 6 Bronvermeldingen 1 Regels
voor de beoordeling Het werk van de kandidaten wordt beoordeeld met
inachtneming van de artikelen 41 en 42 van het Eindexamenbesluit
VO. Voorts heeft het College voor Toetsen en Examens op grond van
artikel 2 lid 2d van de Wet College voor toetsen en examens de
Regeling beoordelingsnormen en bijbehorende scores centraal examen
vastgesteld. Voor de beoordeling zijn de volgende aspecten van de
artikelen 36, 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit VO van
belang: 1 De directeur doet het gemaakte werk met een exemplaar van
de opgaven, de
beoordelingsnormen en het proces-verbaal van het examen toekomen
aan de examinator. Deze kijkt het werk na en zendt het met zijn
beoordeling aan de directeur. De examinator past de
beoordelingsnormen en de regels voor het toekennen van scorepunten
toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en Examens.
2 De directeur doet de van de examinator ontvangen stukken met
een exemplaar van de opgaven, de beoordelingsnormen, het
proces-verbaal en de regels voor het bepalen van de score
onverwijld aan de directeur van de school van de gecommitteerde
toekomen. Deze stelt het ter hand aan de gecommitteerde.
HA-1021-a-19-1-c 1 lees verder ►►►
Pagina: 3Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
3 De gecommitteerde beoordeelt het werk zo spoedig mogelijk en
past de beoordelingsnormen en de regels voor het bepalen van de
score toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en
Examens. De gecommitteerde voegt bij het gecorrigeerde werk een
verklaring betreffende de verrichte correctie. Deze verklaring
wordt mede ondertekend door het bevoegd gezag van de
gecommitteerde.
4 De examinator en de gecommitteerde stellen in onderling
overleg het behaalde aantal scorepunten voor het centraal examen
vast.
5 Indien de examinator en de gecommitteerde daarbij niet tot
overeenstemming komen, wordt het geschil voorgelegd aan het bevoegd
gezag van de gecommitteerde. Dit bevoegd gezag kan hierover in
overleg treden met het bevoegd gezag van de examinator. Indien het
geschil niet kan worden beslecht, wordt hiervan melding gemaakt aan
de inspectie. De inspectie kan een derde onafhankelijke corrector
aanwijzen. De beoordeling van deze derde corrector komt in de
plaats van de eerdere beoordelingen.
2 Algemene regels Voor de beoordeling van het examenwerk zijn de
volgende bepalingen uit de regeling van het College voor Toetsen en
Examens van toepassing: 1 De examinator vermeldt op een lijst de
namen en/of nummers van de kandidaten,
het aan iedere kandidaat voor iedere vraag toegekende aantal
scorepunten en het totaal aantal scorepunten van iedere
kandidaat.
2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en
door de gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming
met correctievoorschrift. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2,
..., n, waarbij n het maximaal te behalen aantal scorepunten voor
een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of
een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.
3 Scorepunten worden toegekend met inachtneming van de volgende
regels: 3.1 indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt
het maximaal te behalen
aantal scorepunten toegekend; 3.2 indien een vraag gedeeltelijk
juist is beantwoord, wordt een deel van de te
behalen scorepunten toegekend in overeenstemming met het
beoordelingsmodel;
3.3 indien een antwoord op een open vraag niet in het
beoordelingsmodel voorkomt en dit antwoord op grond van
aantoonbare, vakinhoudelijke argumenten als juist of gedeeltelijk
juist aangemerkt kan worden, moeten scorepunten worden toegekend
naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel;
3.4 indien slechts één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of
andersoortig antwoord gevraagd wordt, wordt uitsluitend het
eerstgegeven antwoord beoordeeld;
3.5 indien meer dan één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of
andersoortig antwoord gevraagd wordt, worden uitsluitend de
eerstgegeven antwoorden beoordeeld, tot maximaal het gevraagde
aantal;
3.6 indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of
afleiding of berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0
scorepunten toegekend tenzij in het beoordelingsmodel anders is
aangegeven;
HA-1021-a-19-1-c 2 lees verder ►►►
Pagina: 4Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
3.7 indien in het beoordelingsmodel verschillende mogelijkheden
zijn opgenomen, gescheiden door het teken /, gelden deze
mogelijkheden als verschillende formuleringen van hetzelfde
antwoord of onderdeel van dat antwoord;
3.8 indien in het beoordelingsmodel een gedeelte van het
antwoord tussen haakjes staat, behoeft dit gedeelte niet in het
antwoord van de kandidaat voor te komen;
3.9 indien een kandidaat op grond van een algemeen geldende
woordbetekenis, zoals bijvoorbeeld vermeld in een woordenboek, een
antwoord geeft dat vakinhoudelijk onjuist is, worden aan dat
antwoord geen scorepunten toegekend, of tenminste niet de
scorepunten die met de vakinhoudelijke onjuistheid gemoeid
zijn.
4 Het juiste antwoord op een meerkeuzevraag is de hoofdletter
die behoort bij de juiste keuzemogelijkheid. Voor een juist
antwoord op een meerkeuzevraag wordt het in het beoordelingsmodel
vermelde aantal scorepunten toegekend. Voor elk ander antwoord
worden geen scorepunten toegekend. Indien meer dan één antwoord
gegeven is, worden eveneens geen scorepunten toegekend.
5 Een fout mag in de uitwerking van een vraag maar één keer
worden aangerekend, tenzij daardoor de vraag aanzienlijk
vereenvoudigd wordt en/of tenzij in het beoordelingsmodel anders is
vermeld.
6 Een zelfde fout in de beantwoording van verschillende vragen
moet steeds opnieuw worden aangerekend, tenzij in het
beoordelingsmodel anders is vermeld.
7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een
examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of
onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof
examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij kan de fout of
onvolkomenheid mededelen aan het College voor Toetsen en Examens.
Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het
beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve
normering van het examen rekening gehouden.
8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de
kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen
scorepunten vooraf gegeven.
9 Het cijfer voor het centraal examen wordt als volgt verkregen.
Eerste en tweede corrector stellen de score voor iedere kandidaat
vast. Deze score wordt meegedeeld aan de directeur. De directeur
stelt het cijfer voor het centraal examen vast op basis van de
regels voor omzetting van score naar cijfer.
NB1 T.a.v. de status van het correctievoorschrift:
Het College voor Toetsen en Examens heeft de
correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het
correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend
voorschrift en valt onder wet- en regelgeving die van overheidswege
wordt verstrekt. De corrector mag dus niet afwijken van het
correctievoorschrift.
NB2 T.a.v. het verkeer tussen examinator en gecommitteerde
(eerste en tweede corrector):
Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het
noteren van de behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar
niet verplicht. Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven
voor de vermelding van de scores van de kandidaten. Het vermelden
van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht.
Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen
afzonderlijk of in gezamenlijk overleg keuzes maken.
HA-1021-a-19-1-c 3 lees verder ►►►
Pagina: 5Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
NB3 T.a.v. aanvullingen op het correctievoorschrift: Er zijn
twee redenen voor een aanvulling op het correctievoorschrift:
verduidelijking en een fout. Verduidelijking Het
correctievoorschrift is vóór de afname opgesteld. Na de afname
blijkt pas welke antwoorden kandidaten geven. Vragen en reacties
die via het Examenloket bij de Toets- en Examenlijn binnenkomen,
kunnen duidelijk maken dat het correctie-voorschrift niet voldoende
recht doet aan door kandidaten gegeven antwoorden. Een aanvulling
op het correctievoorschrift kan dan alsnog duidelijkheid bieden.
Een fout Als het College voor Toetsen en Examens vaststelt dat een
centraal examen een fout bevat, kan het besluiten tot een
aanvulling op het correctievoorschrift. Een aanvulling op het
correctievoorschrift wordt door middel van een mailing vanuit
Examenblad.nl bekendgemaakt. Een aanvulling op het
correctievoorschrift wordt zo spoedig mogelijk verstuurd aan de
examensecretarissen. Soms komt een onvolkomenheid pas geruime tijd
na de afname aan het licht. In die gevallen vermeldt de aanvulling:
– Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de
tweede corrector
deze aanvulling op het correctievoorschrift toe. en/of – Als de
aanvulling niet is verwerkt in de naar Cito gezonden Wolf-scores,
voert
Cito dezelfde wijziging door die de correctoren op de
verzamelstaat doorvoeren. Dit laatste gebeurt alleen als de
aanvulling luidt dat voor een vraag alle scorepunten moeten worden
toegekend. Als een onvolkomenheid op een dusdanig laat tijdstip
geconstateerd wordt dat een aanvulling op het correctievoorschrift
ook voor de tweede corrector te laat komt, houdt het College voor
Toetsen en Examens bij de vaststelling van de N-term rekening met
de onvolkomenheid.
3 Vakspecifieke regels Voor dit examen zijn de volgende
vakspecifieke regels vastgesteld: 1 Vakinhoudelijke argumenten
moeten afkomstig zijn uit gezaghebbende,
wetenschappelijke publicaties. 2 Als gevraagd wordt naar het
noemen van één van de negenenveertig 'kenmerkende
aspecten', is een letterlijke weergave daarvan niet vereist. Er
kan in de regel worden volstaan met een juiste omschrijving van het
'kenmerkend aspect' of van dat deel ervan dat relevant is voor de
beantwoording van de vraag (er zijn kenmerkende aspecten die uit
meerdere onderdelen bestaan).
HA-1021-a-19-1-c 4 lees verder ►►►
Pagina: 6Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
4 Beoordelingsmodel
Door de tijd heen
1 maximumscore 2 De juiste volgorde is: 6, 3, 4, 2, 1, 5
Opmerking Als door het weglaten van één foutief geplaatst nummer
een verder complete en foutloze reeks ontstaat, wordt 1 scorepunt
toegekend.
Vroegmoderne tijd
2 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: Door het
(op grote schaal) verspreiden van de kaart met daarop een tot dan
toe onbekend continent veranderde in Europa de kennis van / de kijk
op de wereld, waardoor het besef groeide dat het bestaande beeld
van de wereld niet volledig was / niet klopte (wat bijdroeg tot het
veranderende wereldbeeld).
3 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: • De paus
verweet Luther dat zijn kritiek op bepaalde regels van de kerk
/ zijn kritiek op de machtsaanspraken van de kerk / zijn ideeën
over het vertalen van de bijbel in de volkstaal schadelijk waren
voor de positie van de kerk / voor de positie van de paus (zodat de
paus de banvloek uitsprak) 1
• Karel V streefde ook in godsdienstig opzicht naar eenheid /
voerde eencentralisatiebeleid, zodat hij Luther voor de Rijksdag
ontbood om hem zijn ideeën te laten herroepen (en zo de eenheid te
herstellen) 2
Vraag Antwoord
Scores
HA-1021-a-19-1-c 5 lees verder ►►►
Pagina: 7Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag
Antwoord
Scores
4 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Door
enkele beeldenstormers op te laten hangen stelde
Willem van Oranje een afschrikwekkend voorbeeld aan toekomstige
ordeverstoorders / stelde Willem van Oranje de katholieken tevreden
(waardoor meer onrust werd voorkomen) 1
• Door calvinisten en lutheranen plaatsen te geven om hun
godsdienst ongehinderd uit te oefenen, nam Willem van Oranje een
oorzaak van de onrust / van de Beeldenstorm weg 1
• Willem van Oranje zorgde met de maatregelen dat katholieken en
protestanten ieder hun geloof konden uitoefenen waarmee hij zijn
uitgangspunt van gelijkberechtiging voor protestanten en
katholieken nastreefde 2
5 maximumscore 4
Uit het antwoord moet blijken dat het stadsbestuur met het
uitgeven van noodmunten: • waarvoor de bevolking verplicht aan de
soldaten goederen moet
leveren / wisselgeld moet geven, het probleem wil oplossen dat
er geen geld is om de soldaten die Leiden verdedigen te betalen
2
• met de tekst 'Voor het vaderland' een beroep doet op de
vaderlandsliefde van de burgers, waarmee het wil bereiken dat er
steun is onder de bevolking voor hun beleid / dat de burgers de
Opstand steunen 2
6 maximumscore 3
Voorbeeld van een juist antwoord is: • De soldaten gaan muiten /
huizen plunderen, omdat Filips II vanwege
de (hoge) kosten van het voeren van vele oorlogen tegelijkertijd
zijn soldaten niet voldoende kan betalen 2
• De wens zich te ontdoen van de plunderende soldaten / de angst
voor muitende Spaanse soldaten leidt ertoe dat vrijwel alle
gewesten zich bij de Opstand aansluiten (door het sluiten van de
Pacificatie van Gent) 1
7 maximumscore 2
Kern van een juist antwoord is: Dat de vergaderstukken werden
bewaard in een kist die alleen geopend kon worden als alle gewesten
een vertegenwoordiger (met de sleutel) stuurden, paste bij de
staatsinrichting van de Republiek als unie van zeven zelfstandige
gewesten, waarbij beslissingen werden genomen met instemming van /
met draagvlak in alle gewesten.
HA-1021-a-19-1-c 6 lees verder ►►►
Pagina: 8Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag
Antwoord
Scores
8 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Uit de
brief blijkt dat de edelen elkaar (moeten) beconcurreren om de
gunst van de koning 1 • Lodewijk XIV streeft ernaar dat alle
macht in zijn handen blijft / dat hij
absolute macht behoudt; door het stimuleren van de onderlinge
concurrentie / door het bevorderen dat de edelen hun eigen
(ceremoniële) positie moeten verdedigen voorkomt Lodewijk dat de
edelen tegen hem (kunnen) samenspannen 2
9 maximumscore 2
Voorbeeld van een juist antwoord is: • Uit de brief blijkt dat
rang / afkomst iemands macht bepaalt / dat
Lodewijk XIV een absoluut vorst is 1 • wat ingaat tegen het
Verlichte ideaal van gelijkheid / dat iemands
positie gebaseerd moet zijn op verdiensten (en daarmee de
kritiek van de democratisch-revolutionairen op het ancien régime
ondersteunt) 1
Moderne tijd
10 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: Het
Kamerlid wilde: • de mening overbrengen dat (de campagne geleid
door) Van Daalen
tiranniek / bloeddorstig was 1 • bereiken dat zijn kritiek steun
kreeg / dat Van Daalen werd
aangesproken op de gebeurtenissen, want het optreden van Alva
was een herkenbaar symbool van slecht beleid voor veel Nederlanders
/ werd door veel Nederlanders afgekeurd 2
11 maximumscore 2
Voorbeeld van een juist antwoord is: Bismarck is zich ervan
bewust dat door de Duitse overwinning in de Frans-Duitse oorlog /
door het uitroepen van het Duitse keizerrijk in Versailles, de
verhouding tussen Frankrijk en Duitsland gespannen is / Frankrijk
revanche op Duitsland wil (zodat Bismarck het land speciaal
noemt).
HA-1021-a-19-1-c 7 lees verder ►►►
Pagina: 9Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag
Antwoord
Scores
12 maximumscore 4 Kern van een juist antwoord is: • Bismarck
bedreef alliantiepolitiek / wilde het machtsevenwicht in
Europa handhaven 1 • waarop de kritiek kwam dat Bismarck niet
streefde naar het veroveren
van kolonies 1 • Deze kritiek is te verklaren vanuit 'het
moderne imperialisme', waarbij
het verwerven van kolonies werd nagestreefd ten behoeve van
grondstoffen en afzetmarkten voor de industrie / vanuit 'het
ontstaan van (de politiekmaatschappelijke stroming) het
nationalisme', waarbij het verwerven van kolonies werd nagestreefd
om het aanzien van Duitsland te vergroten 2
13 maximumscore 2
Kern van een juist antwoord is: Emmeline Pankhurst beweert dat
als vrouwen plaats kunnen nemen in de volksvertegenwoordiging /
medezeggenschap zouden hebben, er wetten zullen worden aangenomen
die de positie van vrouwen zouden verbeteren / die vrouwen en
mannen gelijk zouden behandelen (wat de verdere emancipatie van de
vrouwen zou bevorderen).
14 maximumscore 2 De juiste volgorde is: 5, 2, 6, 4, 1, 3
Opmerking Als door het weglaten van één foutief geplaatst nummer
een verder complete en foutloze reeks ontstaat, wordt 1 scorepunt
toegekend.
15 maximumscore 2 Kern van een juist antwoord is: Je kunt
beweren dat de maker van de praalwagen laat zien dat de uitbreiding
van de Duitse vloot noodzakelijk is, door af te beelden dat de
Duitse vloot zo klein is dat Groot-Brittannië / John Bull de Duitse
vloot kan / wil opslokken (en daarmee de plannen van Von Tirpitz
voor uitbreiding van de Duitse vloot ondersteunt).
HA-1021-a-19-1-c 8 lees verder ►►►
Pagina: 10Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag Antwoord
Scores
16 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Johann
Herbert zegt dat de leiders van de regering verraders zijn /
Duitsland in ongenade hebben laten vallen, waaruit blijkt dat
(een deel van) het volk de regering van de Republiek niet vertrouwt
/ verantwoordelijk houdt voor de nederlaag in de oorlog / de
regering van de Republiek het tekenen van de Vrede van Versailles
kwalijk neemt 2
• wat bijdraagt aan de ondergang van de Republiek van Weimar
omdatdeze hierdoor politiek instabiel is / omdat extreme partijen
(als de NSDAP) hierdoor (meer) aanhang krijgen. 1
17 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Low
geeft hier zijn twijfel weer door het afbeelden van (twee van
de
volgende): − Hitler die als een beul een bijl vasthoudt. −
Hitler die als rechter optreedt. − de bewaking van de verdachten
door SA-mannen (en niet door
politie). − de hakenkruisvlag (een partijsymbool). − het
peinzend toezien van het 'wereldoordeel'.
per juiste verwijzing naar de prent 1
• Na de Rijksdagbrand zet het parlement zich (met de
machtigingswet)buitenspel waardoor de Duitse staat in snel tempo
een totalitaire staat /een dictatuur wordt (zodat er geen
onafhankelijke rechtspraak meer is) 1
18 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Een
ideologisch motief is het uitschakelen van communisten /
Slavische volkeren / Joden / het streven naar etnische
herschikking (vanuit het radicale anticommunisme / het racistische
wereldbeeld van de nazi's) 1
• Anton Roos schrijft aan zijn vrouw over het wegvoeren (en
implicietdaarmee het doden) van communisten en Joden als een bekend
verschijnsel / over de krijgsgevangenen als 'tuig', waarmee je kunt
aantonen dat hij de uitroeiing van communisten / Joden / etnische
herschikking ondersteunt 1
HA-1021-a-19-1-c 9 lees verder ►►►
Pagina: 11Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag
Antwoord
Scores
19 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: Je kunt
twijfelen aan de bruikbaarheid van de brieven als bron over de
misdragingen van het Duitse leger omdat (twee van de volgende): −
soldaten gruwelijke details achterhouden (om hun familieleden
te
sparen / uit schaamte over hun eigen daden). − de legerleiding
(soms) brieven censureert / informatie als geheim
bestempelt. − soldaten niet op de hoogte zijn van alle
misdragingen van het hele
leger. per juiste reden 1
20 maximumscore 2 De juiste combinaties zijn: 1 - d, 2 - b, 3 -
a, 4 - e indien vier combinaties juist 2 indien drie combinaties
juist 1 indien minder dan drie combinaties juist 0
21 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: • De
Sovjet-Unie en de westelijke mogendheden worden het tijdens de
Conferentie van Potsdam niet eens over de vredesregeling met
Duitsland / over de nieuwe machtsverhoudingen in Europa 1
• wat bijdraagt aan het begin van de Koude Oorlog, omdat ze
elkaar ervan verdenken hun macht te willen vergroten (waardoor het
wantrouwen tussen de beide blokken groeit) 1
• Uit de bron kun je afleiden dat beide ideologische blokken
geen informatie willen delen over hun onderzoek naar de atoombom /
streven naar het bezit van de atoombom 1
• wat bijdraagt aan het begin van de Koude Oorlog, doordat de
angst dat het andere land voorloopt in bewapening / doordat de wens
voorop te lopen in de ontwikkeling van de atoombom het begin is van
een (kern)wapenwedloop (en de daaruit voortvloeiende dreiging van
een atoomoorlog) 1
HA-1021-a-19-1-c 10 lees verder ►►►
Pagina: 12Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag
Antwoord
Scores
22 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: • De
regering van de DDR sloot de grens met West-Berlijn om een eind
te maken aan de vlucht van (vooral hoogopgeleide) burgers van de
DDR naar het Westen / om de DDR van kapitalistische invloed af te
schermen 1
• De naam Tränenpalast werd verboden omdat die de nadruk legde
op het verdriet dat de Muur / dat de scheiding van Duitsland
veroorzaakte onder de bevolking, terwijl kritiek op (het beleid
van) het regime niet was toegestaan in de communistische /
totalitaire DDR 2
23 maximumscore 2
Voorbeeld van een juist antwoord is: De Cubacrisis kan worden
gezien als keerpunt doordat beide partijen schrokken van
gebeurtenissen tijdens de crisis (die dreigde uit te lopen op een
nucleaire oorlog), zodat zij daarna de spanning wilden verminderen
door wapenonderhandelingen / betere communicatie (wat het begin was
van de Detente).
24 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Het ter
verantwoording roepen van Dubček door Brezjnev / de
aankondiging van Brezjnev dat hij maatregelen zal nemen, laat
zien dat de Sovjet-Unie geen aantasting van hun invloed / geen
aantasting van het communisme in Oost-Europa tolereert, wat past
bij de houding van de Sovjet-Unie ten opzichte van de
satellietstaten vanaf het begin van de Koude Oorlog 2
• Het beleid van Dubček, waarbij ruimte is voor de pers die
kritiek op de Sovjet-Unie publiceert, toont een verandering van het
totalitaire / communistische karakter van het regime, waar tot dan
toe sprake is van censuur 2
25 maximumscore 2
Voorbeeld van een juist antwoord is: Met de (boos) weglopende
Karl Marx / met de tekst die wijst op het einde van het marxisme
als politieke machtsfactor, geeft Opland de verwachting weer dat er
(na de val van de Muur) een einde zal komen aan communistische
regimes in Oost-Europa.
HA-1021-a-19-1-c 11 lees verder ►►►
Pagina: 13Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag
Antwoord
Scores
26 maximumscore 4 Een juist antwoord bevat twee van de volgende
combinaties van kenmerkend aspect met uitleg: bij 1: • Het sluiten
van het badhuis wegens gebrek aan brandstof past bij 'de
Duitse bezetting van Nederland' / bij 'het voeren van twee
wereldoorlogen' 1
• omdat door de oorlog tekorten ontstonden aan primaire
levensbehoeften (zoals brandstof) / voorrang werd gegeven aan de
behoeftes van het leger 1
bij 2: • Het teruglopen van de bezoekersaantallen past bij 'de
toenemende
westerse welvaart vanaf de jaren zestig' 1 • omdat steeds meer
Amsterdammers zich een huis met eigen badkamer
konden veroorloven (en dus geen gebruik meer maakten van het
badhuis) 1
bij 3: • De heropening van het badhuis als hammam past bij 'de
ontwikkeling
van pluriforme en multiculturele samenlevingen' 1 • omdat er
steeds meer inwoners van Nederland met een Oosterse
achtergrond / met interesse in de Oosterse cultuur waren 1
5 Aanleveren scores Verwerk de scores van de alfabetisch eerste
vijf kandidaten per examinator in de applicatie Wolf. Accordeer
deze gegevens voor Cito uiterlijk op 24 mei. Meteen aansluitend op
deze datum start Cito met de analyse van de examens. Ook na 24 mei
kunt u nog tot en met 11 juni gegevens voor Cito accorderen. Deze
gegevens worden niet meer meegenomen in de hierboven genoemde
analyses, maar worden wel meegenomen bij het genereren van de
groepsrapportage. Na accordering voor Cito kunt u in Wolf de
gegevens nog wijzigen om ze vervolgens vrij te geven voor het
overleg met de externe corrector. Deze optie is relevant als u Wolf
ook gebruikt voor uitwisseling van de gegevens met de externe
corrector. tweede tijdvak Ook in het tweede tijdvak wordt de
normering mede gebaseerd op door kandidaten behaalde scores. Wissel
te zijner tijd ook voor al uw tweede-tijdvak-kandidaten de scores
uit met Cito via Wolf. Dit geldt niet voor de aangewezen
vakken.
HA-1021-a-19-1-c 12 lees verder ►►►
Pagina: 14Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
6 Bronvermeldingen
bron 1 Johan Koppenol (red.), Het Leids ontzet, 3 oktober 1574,
door de ogen van tijdgenoten, Amsterdam 2002, pag. 41-42
bron 2
http://www.dbnl.org/tekst/_bij005190401_01/_bij005190401_01_0006.php#004T
folio 167 bron 3 http://www.fordham.edu/halsall/mod/1704duchess.asp
bron 4 Sebastian Haffner, Van Bismarck tot Hitler; het Duitse Rijk
1871-1945; een terugblik,
Haarlem 1988, pag. 4 bron 5 Margreet Fogteloo, I have a dream,
Belangrijke en bijzondere redevoeringen uit de
geschiedenis, Utrecht 1998, pag. 154 bron 6 De Beste Foto's uit
de 19e eeuw, de maatschappijen van 1850-1918 gevangen in
honderden briljante foto's, Lisse 1995, pag. 353 bron 7 Ellen
Switzer, How Democracy Failed, Londen 1975, pag 20 bron 8 Europe
since Versailles by Low, London 1940, pag. 89 bron 9 Martin Rüther,
'Macht will ich haben!" - Die Erziehung des Hitlerjungen Günther
Roos zum
Nationalsozialisten, Bonn 2017, pag.163. bron 10 S. Butler,
Roosevelt and Stalin, Portrait of a Partnership, New York 2015,
pag. 493 bron 11
http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/nsa/publications/DOC_readers/psread/doc81.htm
bron 12 J. Jacobs (ed.), De wereld (1947-2001) volgens Opland,
Zwolle 2004, pag. 82
HA-1021-a-19-1-c 13 ei nde
Pagina: 15Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 1 lees verder ►►►
Correctievoorschrift HAVO
2019 tijdvak 2
geschiedenis
Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de
beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4
Beoordelingsmodel 5 Aanleveren scores 6 Bronvermeldingen 1 Regels
voor de beoordeling Het werk van de kandidaten wordt beoordeeld met
inachtneming van de artikelen 41 en 42 van het Eindexamenbesluit
VO. Voorts heeft het College voor Toetsen en Examens op grond van
artikel 2 lid 2d van de Wet College voor toetsen en examens de
Regeling beoordelingsnormen en bijbehorende scores centraal examen
vastgesteld. Voor de beoordeling zijn de volgende aspecten van de
artikelen 36, 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit VO van
belang: 1 De directeur doet het gemaakte werk met een exemplaar van
de opgaven, de
beoordelingsnormen en het proces-verbaal van het examen toekomen
aan de examinator. Deze kijkt het werk na en zendt het met zijn
beoordeling aan de directeur. De examinator past de
beoordelingsnormen en de regels voor het toekennen van scorepunten
toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en Examens.
2 De directeur doet de van de examinator ontvangen stukken met
een exemplaar van de opgaven, de beoordelingsnormen, het
proces-verbaal en de regels voor het bepalen van de score
onverwijld aan de directeur van de school van de gecommitteerde
toekomen. Deze stelt het ter hand aan de gecommitteerde.
Pagina: 16Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 2 lees verder ►►►
3 De gecommitteerde beoordeelt het werk zo spoedig mogelijk en
past de beoordelingsnormen en de regels voor het bepalen van de
score toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en
Examens. De gecommitteerde voegt bij het gecorrigeerde werk een
verklaring betreffende de verrichte correctie. Deze verklaring
wordt mede ondertekend door het bevoegd gezag van de
gecommitteerde.
4 De examinator en de gecommitteerde stellen in onderling
overleg het behaalde aantal scorepunten voor het centraal examen
vast.
5 Indien de examinator en de gecommitteerde daarbij niet tot
overeenstemming komen, wordt het geschil voorgelegd aan het bevoegd
gezag van de gecommitteerde. Dit bevoegd gezag kan hierover in
overleg treden met het bevoegd gezag van de examinator. Indien het
geschil niet kan worden beslecht, wordt hiervan melding gemaakt aan
de inspectie. De inspectie kan een derde onafhankelijke corrector
aanwijzen. De beoordeling van deze derde corrector komt in de
plaats van de eerdere beoordelingen.
2 Algemene regels Voor de beoordeling van het examenwerk zijn de
volgende bepalingen uit de regeling van het College voor Toetsen en
Examens van toepassing: 1 De examinator vermeldt op een lijst de
namen en/of nummers van de kandidaten,
het aan iedere kandidaat voor iedere vraag toegekende aantal
scorepunten en het totaal aantal scorepunten van iedere
kandidaat.
2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en
door de gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming
met correctievoorschrift. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2,
..., n, waarbij n het maximaal te behalen aantal scorepunten voor
een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of
een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.
3 Scorepunten worden toegekend met inachtneming van de volgende
regels: 3.1 indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt
het maximaal te behalen
aantal scorepunten toegekend; 3.2 indien een vraag gedeeltelijk
juist is beantwoord, wordt een deel van de te
behalen scorepunten toegekend in overeenstemming met het
beoordelingsmodel;
3.3 indien een antwoord op een open vraag niet in het
beoordelingsmodel voorkomt en dit antwoord op grond van
aantoonbare, vakinhoudelijke argumenten als juist of gedeeltelijk
juist aangemerkt kan worden, moeten scorepunten worden toegekend
naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel;
3.4 indien slechts één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of
andersoortig antwoord gevraagd wordt, wordt uitsluitend het
eerstgegeven antwoord beoordeeld;
3.5 indien meer dan één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of
andersoortig antwoord gevraagd wordt, worden uitsluitend de
eerstgegeven antwoorden beoordeeld, tot maximaal het gevraagde
aantal;
3.6 indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of
afleiding of berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0
scorepunten toegekend tenzij in het beoordelingsmodel anders is
aangegeven;
Pagina: 17Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 3 lees verder ►►►
3.7 indien in het beoordelingsmodel verschillende mogelijkheden
zijn opgenomen, gescheiden door het teken /, gelden deze
mogelijkheden als verschillende formuleringen van hetzelfde
antwoord of onderdeel van dat antwoord;
3.8 indien in het beoordelingsmodel een gedeelte van het
antwoord tussen haakjes staat, behoeft dit gedeelte niet in het
antwoord van de kandidaat voor te komen;
3.9 indien een kandidaat op grond van een algemeen geldende
woordbetekenis, zoals bijvoorbeeld vermeld in een woordenboek, een
antwoord geeft dat vakinhoudelijk onjuist is, worden aan dat
antwoord geen scorepunten toegekend, of tenminste niet de
scorepunten die met de vakinhoudelijke onjuistheid gemoeid
zijn.
4 Het juiste antwoord op een meerkeuzevraag is de hoofdletter
die behoort bij de juiste keuzemogelijkheid. Voor een juist
antwoord op een meerkeuzevraag wordt het in het beoordelingsmodel
vermelde aantal scorepunten toegekend. Voor elk ander antwoord
worden geen scorepunten toegekend. Indien meer dan één antwoord
gegeven is, worden eveneens geen scorepunten toegekend.
5 Een fout mag in de uitwerking van een vraag maar één keer
worden aangerekend, tenzij daardoor de vraag aanzienlijk
vereenvoudigd wordt en/of tenzij in het beoordelingsmodel anders is
vermeld.
6 Een zelfde fout in de beantwoording van verschillende vragen
moet steeds opnieuw worden aangerekend, tenzij in het
beoordelingsmodel anders is vermeld.
7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een
examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of
onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof
examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij kan de fout of
onvolkomenheid mededelen aan het College voor Toetsen en Examens.
Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het
beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve
normering van het examen rekening gehouden.
8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de
kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen
scorepunten vooraf gegeven.
9 Het cijfer voor het centraal examen wordt als volgt verkregen.
Eerste en tweede corrector stellen de score voor iedere kandidaat
vast. Deze score wordt meegedeeld aan de directeur. De directeur
stelt het cijfer voor het centraal examen vast op basis van de
regels voor omzetting van score naar cijfer.
NB1 T.a.v. de status van het correctievoorschrift:
Het College voor Toetsen en Examens heeft de
correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het
correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend
voorschrift en valt onder wet- en regelgeving die van overheidswege
wordt verstrekt. De corrector mag dus niet afwijken van het
correctievoorschrift.
NB2 T.a.v. het verkeer tussen examinator en gecommitteerde
(eerste en tweede corrector):
Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het
noteren van de behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar
niet verplicht. Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven
voor de vermelding van de scores van de kandidaten. Het vermelden
van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht.
Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen
afzonderlijk of in gezamenlijk overleg keuzes maken.
Pagina: 18Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 4 lees verder ►►►
NB3 T.a.v. aanvullingen op het correctievoorschrift: Er zijn
twee redenen voor een aanvulling op het correctievoorschrift:
verduidelijking en een fout. Verduidelijking Het
correctievoorschrift is vóór de afname opgesteld. Na de afname
blijkt pas welke antwoorden kandidaten geven. Vragen en reacties
die via het Examenloket bij de Toets- en Examenlijn binnenkomen,
kunnen duidelijk maken dat het correctie-voorschrift niet voldoende
recht doet aan door kandidaten gegeven antwoorden. Een aanvulling
op het correctievoorschrift kan dan alsnog duidelijkheid bieden.
Een fout Als het College voor Toetsen en Examens vaststelt dat een
centraal examen een fout bevat, kan het besluiten tot een
aanvulling op het correctievoorschrift. Een aanvulling op het
correctievoorschrift wordt door middel van een mailing vanuit
Examenblad.nl bekendgemaakt. Een aanvulling op het
correctievoorschrift wordt zo spoedig mogelijk verstuurd aan de
examensecretarissen. Soms komt een onvolkomenheid pas geruime tijd
na de afname aan het licht. In die gevallen vermeldt de aanvulling:
– Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de
tweede corrector
deze aanvulling op het correctievoorschrift toe. en/of – Als de
aanvulling niet is verwerkt in de naar Cito gezonden Wolf-scores,
voert
Cito dezelfde wijziging door die de correctoren op de
verzamelstaat doorvoeren. Dit laatste gebeurt alleen als de
aanvulling luidt dat voor een vraag alle scorepunten moeten worden
toegekend. Als een onvolkomenheid op een dusdanig laat tijdstip
geconstateerd wordt dat een aanvulling op het correctievoorschrift
ook voor de tweede corrector te laat komt, houdt het College voor
Toetsen en Examens bij de vaststelling van de N-term rekening met
de onvolkomenheid.
3 Vakspecifieke regels Voor dit examen zijn de volgende
vakspecifieke regels vastgesteld: 1 Vakinhoudelijke argumenten
moeten afkomstig zijn uit gezaghebbende,
wetenschappelijke publicaties. 2 Als gevraagd wordt naar het
noemen van één van de negenenveertig 'kenmerkende
aspecten', is een letterlijke weergave daarvan niet vereist. Er
kan in de regel worden volstaan met een juiste omschrijving van het
'kenmerkend aspect' of van dat deel ervan dat relevant is voor de
beantwoording van de vraag (er zijn kenmerkende aspecten die uit
meerdere onderdelen bestaan).
Pagina: 19Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 5 lees verder ►►►
4 Beoordelingsmodel
Door de tijd heen
1 maximumscore 2 De juiste volgorde is: 4, 3, 6, 5, 2, 1
Opmerking Als door het weglaten van één foutief geplaatst nummer
een verder complete en foutloze reeks ontstaat, mag 1 scorepunt
worden toegekend.
Vroegmoderne tijd
2 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: De las
Casas voelde zich als priester / bisschop verantwoordelijk voor het
welzijn van de bevolking, dat door de slechte behandeling door de
Spaanse veroveraars verslechterde / de bekering van de bevolking,
die door de slechte behandeling door de Spaanse veroveraars
bemoeilijkt werd (waardoor hij die behandeling veroordeelde).
3 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Met de
Nederlandse titel werd de boodschap overgebracht dat de
Spanjaarden tirannieke / slechte bestuurders waren 1 • wat paste
bij de politieke situatie omstreeks 1600, omdat de Republiek
in oorlog was met Spanje (en een kritisch boek over de
Spanjaarden de strijd kon rechtvaardigen) 1
4 maximumscore 3
Uit het antwoord moet blijken dat: • Filips II met het bevel de
eenheid / de rust in de Nederlanden wilde
herstellen / bewaren 1 • de adel besloot een verzoek in te
dienen de ketterwetgeving op te
heffen, waarmee ze zich uitsprak tegen het beleid van Filips II
en daarmee bijdroeg aan het gebrek aan eenheid / wat leidde tot
meer calvinistische activiteit en daarmee bijdroeg aan de onrust
2
Vraag
Antwoord
Scores
Pagina: 20Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 6 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
5 maximumscore 3 Een juist antwoord bevat de volgende elementen:
• De calvinisten verspreiden hun geloof door in de openbaarheid
te
preken / erediensten te houden (zodat iedereen kennis kan nemen
van hun geloof) 1
• De calvinisten verspreiden hun geloof door mensen aan zich te
binden met liefdadigheid (brood uitdelen aan diegenen die de dienst
bijwonen) 1
• De ketterwetgeving wordt in 1566 tijdelijk opgeschort, zodat
de calvinisten openlijk kunnen optreden 1
6 maximumscore 2
Kern van een juist antwoord is: Je kunt beweren dat het
beginpunt van een zelfstandige Nederlandse staat lag in: • 1579,
toen de opstandige noordelijke gewesten de Unie van Utrecht
sloten (een politiek en militair verbond) 1 • 1588, toen de
opstandige gewesten besloten niet langer te zoeken naar
een nieuwe landsheer / de Republiek stichtten 1
7 maximumscore 2 De juiste combinaties zijn: a - 4, b - 3, c -
5, d - 2 indien vier combinaties juist 2 indien drie combinaties
juist 1 indien minder dan drie combinaties juist 0
8 maximumscore 3 Kern van een juist antwoord is: • In het begin
van de Opstand wordt Filips II niet verantwoordelijk
gehouden voor de misdragingen van de Spaanse soldaten in de
Nederlanden 1
• Uit het verwijt dat Filips II de schuldigen niet berecht /
straft / dat de plunderingen met zijn instemming plaatsvinden,
blijkt dat de Staten-Generaal Filips II persoonlijk
verantwoordelijk houden voor het optreden van de Spaanse soldaten
1
• De Staten-Generaal besluiten Filips II als vorst af te zweren
(omdat Filips II persoonlijk verantwoordelijk is, en daardoor als
vorst faalt) 1
Pagina: 21Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 7 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
9 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: bij 1: •
Het afbeelden van de vele (handels)schepen / dat er geld is om
een
kostbaar schilderij te laten maken, illustreert de economische
bloei van de Republiek 1
• Een schilderij laten maken / (het vakmanschap van) het
schilderij zelf illustreert de culturele bloei van de Republiek
1
bij 2: • Het stadsbestuur wil de boodschap uitdragen dat
Dordrecht bekwaam
bestuurd wordt (door te laten afbeelden dat Dordrecht welvarend
is / dat de handelsrechten worden nageleefd) 1
Opmerking Alleen als bij 1 een juist onderdeel van de bloei van
de Republiek gecombineerd wordt met een passende beschrijving van
het schilderij, wordt telkens 1 scorepunt toegekend.
10 maximumscore 2 Kern van een juist antwoord is: Uit de
beschrijving van de manier waarop handelaren een vrije man tot
slaaf maken / dat een vrij man met geweld meegenomen wordt, blijkt
dat slavenhandel strijdig is met het verlichte ideaal van
(persoonlijke) vrijheid. Opmerking Alleen als met een verwijzing
naar de bron duidelijk wordt gemaakt welk verlicht ideaal uit de
bron naar voren komt, worden scorepunten toegekend.
Pagina: 22Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 8 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
Moderne tijd
11 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is (drie van
de volgende): − Het aannemen van een wet die bepaalt dat vrouwen en
kinderen niet
langer dan elf uur achter de machine mogen staan (1), past bij
'de discussies over de sociale kwestie' / bij 'de industriële
revolutie die in de westerse wereld de basis legt voor een
industriële samenleving'.
− Het protest van de directie tegen de kortere werktijden omdat
de woonsituatie van de arbeiders slecht was (2), past bij 'de
discussie over de sociale kwestie'.
− De staking die de arbeidsters organiseren voor betere
voorwaarden (3), past bij 'de opkomst van emancipatiebewegingen' /
bij 'de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen zoals
feminisme / socialisme'.
− De oproep van het socialistische dagblad om de stakers
financieel te steunen (4), past bij 'de opkomst van
politiek-maatschappelijke stromingen zoals socialisme' / bij 'de
discussie over de sociale kwestie'.
− Dat de arbeidsters de directie van de vlasspinnerij zover
krijgen dat die een overeenkomst sluit (5), past bij 'de opkomst
van emancipatiebewegingen' / bij 'de opkomst van
politiek-maatschappelijke stromingen zoals feminisme'.
per juiste combinatie van gegeven en daarbij passend kenmerkend
aspect 1 Opmerking Als hetzelfde kenmerkend aspect meerdere keren
wordt gebruikt, wordt slechts 1 scorepunt toegekend.
12 maximumscore 2 Kern van een juist antwoord is: • Het
intrekken van de Arbeidswet zou het directe probleem van
inkomstenverlies door de kortere werktijden oplossen (omdat de
vrouwen weer langer zouden gaan werken) 1
• Het achterliggende probleem dat de vrouwen te weinig loon
betaald kregen / lange dagen moesten maken om in hun
levensonderhoud te voorzien, werd door intrekking van de Arbeidswet
niet weggenomen 1
Pagina: 23Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 9 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
13 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Ekker
schrijft dat ze onaangenaam getroffen / huiverig is door het
ontbreken van onderwerping / eerbied bij de Algerijnen / dat
inlanders die niet eerbiedig zijn moeten worden gemeld, waaruit
blijkt dat zij ervan uitgaat dat de inwoners van kolonies zich
moeten onderwerpen aan de (blanke) overheersers (wat past bij het
moderne imperialisme) 2
• Ekker is waarschijnlijk bang (dat het gebrek aan eerbied een
aanwijzing is) dat in Algerije een opstand / bevrijdingsoorlog
uitbreekt / dat de leefwijze van de kolonisatoren verloren gaat,
wat past bij / vooruitloopt op het kenmerkende aspect 'vormen van
verzet tegen het West-Europese imperialisme' 2
14 maximumscore 2
De juiste volgorde is: 1, 5, 2, 6, 3, 4 Opmerking Als door het
weglaten van één foutief geplaatst nummer een verder complete en
foutloze reeks ontstaat, mag 1 scorepunt worden toegekend.
15 maximumscore 3 Kern van een juist antwoord is: • Met (een van
de volgende): 1
− de titel 'Koloniale klok van het Duitse Rijk' − de tekst 'geen
zonsondergang in ons Rijk' − de tekst 'Onze toekomst bevindt zich
op het water' − de mogelijkheid om de tijd in alle Duitse koloniën
af te lezen − de afbeeldingen met taferelen uit de koloniën − de
afbeelding van een (oorlogs)schip
• brengt de klok de boodschap over dat de Duitse Weltpolitik
moet streven naar kolonialisme / de Vlootwet belangrijk is voor de
koloniale uitbreiding van Duitsland 1
• Een klok wordt vaak bekeken / heeft een prominente plaats in
huis (waardoor het een effectief middel is om een
propagandaboodschap over te brengen) 1
Opmerking Er wordt alleen 1 scorepunt toegekend aan een juiste
verwijzing naar de bron als de propagandaboodschap van de klok
juist wordt weergegeven.
Pagina: 24Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 10 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
16 maximumscore 4 Kern van een juist antwoord is: bij 1: • Een
van de uitgangspunten van de Weltpolitik was dat Duitsland zijn
blik naar het oosten richtte / zijn macht wilde uitbreiden in
het oosten, waardoor Rusland zich zorgen maakte over Duitse
agressie (en Franse steun zocht) 2
bij 2: • Door de Vlootwet werd de Duitse vloot uitgebreid,
waardoor Groot-
Brittannië bang was zijn positie als grootste maritieme macht
kwijt te raken / bezorgd was voor Duitse agressie op zee (en Franse
steun zocht) 2
17 maximumscore 3
Voorbeeld van een juist antwoord is: • Gibbs vindt
oorlogsjournalistiek van belang, omdat de bevolking recht
heeft op informatie / omdat deze het beeld van de oorlog bij het
thuisfront / de steun van de bevolking voor de oorlog mede bepaalt
1
• terwijl het voor Haig vanuit zijn functie als generaal
belangrijk is zijn soldaten niet in gevaar te brengen / om de steun
van het thuisfront niet te verliezen, waardoor hij zo min mogelijk
details over de oorlog in de krant wil 2
Opmerking Alleen als de afkeer van Haig op een juiste manier met
de mening van Gibbs wordt verbonden, worden scorepunten toegekend
voor het tweede deel van het antwoord.
18 maximumscore 2 Kern van een juist antwoord is: Door een
briefkaart te versturen met de tekst over het onoverwonnen leger /
het beeld van het massaal aanwezige publiek / de feestelijke
ontvangst van de troepen, laat de soldaat zien dat hij het eens is
met de kritiek dat de Duitse regering zich heeft overgegeven
terwijl het Duitse leger niet had verloren / nog had kunnen
doorvechten.
Pagina: 25Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 11 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
19 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: De
nationaalsocialisten hebben het uitgangspunt dat: • de
herstelbetalingen moeten worden afgeschaft / dat economische
groei moet worden gestimuleerd, wat aansluit bij de opvatting in
de bron dat de prijzen in 1923 te hoog zijn / dat de economische
situatie slecht is in 1923 2
• Joden buiten de samenleving moeten worden geplaatst / dat
Joden verantwoordelijk zijn voor de economische crisis, wat
aansluit bij de opvatting in de bron dat de Joodse man te hoge
prijzen vraagt / uitgescholden mag worden (waaruit blijkt dat
antisemitische gevoelens aanwezig zijn) 2
Opmerking Alleen als een juist uitgangspunt van de
nationaalsocialisten wordt verbonden met een daarbij passende
opvatting in de bron, worden scorepunten toegekend.
20 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Bij de
appeasementpolitiek wordt toegegeven aan de eisen van Hitler
om hiermee een oorlog / inname van meer grondgebied door
Duitsland te voorkomen 1
• Met de weergave van (een van de volgende): 1 − Hitler die
andere landen in de zak stopt − de landen die worden afgebeeld als
(weerloze) kinderen die
makkelijk door Hitler kunnen worden meegenomen − Hitler die
(verkleed als kerstman) de landen in zijn zak stopt
• geeft Low de kritiek weer dat door de appeasementpolitiek de
minder machtige staten niet worden beschermd tegen Hitler / dat
Hitler zich niet zal laten tegenhouden meer grondgebied voor
Duitsland in te nemen 1
Opmerking Alleen als de kritiek van de tekenaar juist wordt
weergegeven, wordt 1 scorepunt toegekend aan een juiste verwijzing
naar de bron.
21 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: Met de
opdracht een opstel te schrijven: • wilde de geheime dienst de
mening van de bevolking peilen, zodat de
propaganda daarop aangepast kon worden / zodat verzet tegen de
oorlog kon worden opgespoord 1
• maakte de geheime dienst de inhoud van het programma op school
ondergeschikt aan de ideologie / wilde de geheime dienst kritiek
onderdrukken (wat past bij een totalitair regime) 1
Pagina: 26Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 12 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
22 maximumscore 3 Kern van een juist antwoord is: • Het doel van
de Trumandoctrine was een dam op te werpen tegen
communistische expansie 1 • Met het Marshallplan werd geprobeerd
om de welvaart in landen / om
de samenwerking tussen landen te vergroten, zodat het communisme
minder aantrekkelijk zou worden voor de inwoners van die landen /
zodat die landen zich beter konden wapenen tegen het communisme
2
23 maximumscore 3
Voorbeeld van een juist antwoord is: • De eenzijdigheid van het
beeld van de Amerikaanse hulp blijkt uit
(twee van de volgende): 2 − de vergelijking van Amerikaanse
diplomaten met de Duitse
bezetters / met Duitse rijkscommissarissen (waarbij de suggestie
wordt gewekt dat Nederland wordt overheerst).
− de bewering dat het geld voor dijkversterking wordt gebruikt
om Amerikaanse wapens te kopen.
− de bewering dat de Amerikanen met de Nederlandse regering een
oorlog voorbereiden tegen Oost-Europa / tegen de Sovjet-Unie.
− de suggestie dat de Nederlandse regering samenspant met de
Amerikanen.
• De communistische krant beschouwt de Amerikanen in de Koude
Oorlog (met de verdeling van de wereld in twee ideologische
blokken) als de vijand 1
Pagina: 27Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 13 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
24 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: • De
sfeer tussen (de soldaten van) de Sovjet-Unie en (de soldaten
van)
Tsjecho-Slowakije is tijdens de wedstrijd gespannen, wat wordt
veroorzaakt door het besluit van de Sovjet-Unie tijdens de Praagse
Lente met harde hand in te grijpen / het in gevaar brengen van de
stabiliteit van het Oostblok door de hervormingen van Dubček 2
• Door te schrijven dat (een van de volgende): 1 − het
Tsjechische leger zich nationalistisch opstelt door het
volkslied
te zingen − Tsjechische soldaten vuurwerk gooien onder de auto
van de
Sovjet-commandant − de generaal zegt dat het nog steeds een
janboel is onder leiding
van de slapjanus Dubček (die ook de leider is tijdens de Praagse
Lente)
• wil Ivanshutin de waarschuwing overbrengen dat Dubček moet
worden afgezet / dat Tsjecho-Slowakije zich nog niet gedraagt als
een satellietstaat van de Sovjet-Unie / nog opstandig is 1
Opmerking Alleen als de juiste waarschuwing wordt weergegeven,
wordt 1 scorepunt voor een juiste verwijzing naar de bron
toegekend.
25 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: De
Nederlandse protesten: • waren een reactie op het toenemen van de
wapenwedloop / op het
beëindigen van de detente door de Verenigde Staten 1 • pasten
bij de sociaal-culturele veranderingsprocessen (vanaf de
jaren 1960), waarbij men zich ging verzetten tegen de
autoriteiten (en met aanhoudende demonstraties besluiten van de
Nederlandse regering aanvocht) 1
Pagina: 28Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 14 lees verder ►►►
Vraag
Antwoord
Scores
26 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: • De kern
van de politiek van Gorbatsjov is dat hij meer openheid
(Glasnost) en economische hervormingen (Perestrojka) wil
doorvoeren 1 • Met (twee van de volgende): 2
− Honecker die met zijn cape het zicht op de winkel met
Perestrojka, Glasnost en Sputnik wil wegnemen
− het benoemen van de Sovjet-winkel als 'pornowinkel' − het
bevel niet te kijken − de inwoners van de DDR die zijn afgebeeld
als kinderen die door
een gouvernante worden bewaakt • geeft Ernst Maria Lang de
mening weer dat de regering van de DDR
bang is voor de hervormingen van Gorbatsjov / de hervormingen
buiten de DDR probeert te houden 1
Opmerking Alleen als de mening van de tekenaar juist wordt
weergegeven, wordt 1 scorepunt toegekend aan een juiste verwijzing
naar de bron.
5 Aanleveren scores Verwerk de scores van alle kandidaten per
examinator in de applicatie Wolf. Accordeer deze gegevens voor Cito
uiterlijk op 24 juni.
Pagina: 29Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-19-2-c 15 lees verder ►►►
6 Bronvermeldingen bron 1
http://www.dbnl.org/tekst/_bij005190401_01/_bij005190401_01_0006
bron 2 https://www.law.kuleuven.be/personal/mstorme/verlating.html
bron 3 https://www.dordrechtsmuseum.nl/objecten/id/dm-842-415 bron
4 Frans Verhagen (red.), Ooggetuigen van de Amerikaanse
geschiedenis in bijna
100 reportages, Amsterdam 2008, pag. 53 bron 5
http://www.dbnl.org/tekst/_gid001189901_01/_gid001189901_01_0072.php
bron 6
http://www.bgef.de/dieschiffe/emdeni/einedeutschereichscolonialuhr.html
bron 7 http://spartacus-educational.com/FWWjournalism.htm bron 8
https://www.briefmarken.cc/berlin-truppenempfang-auf-dem-pariser-platz-dezember-
1918?a=391162&c=5429 bron 9
https://www.facinghistory.org/weimar-republic-fragility-democracy/society/bertha-
pappenheim-letter-antisemitism-1923-society-antisemitism bron 10
Europe since Versailles by Low, London 1940, pag. 189 bron 11
Willem Melching en Marcel Stuivenga, Ooggetuigen van de Koude
Oorlog,
Amsterdam 2007, pag. 73-74 bron 12
http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/119588 bron 13
Ernst Maria Lang, Immer auf die Grossen, Karikaturen eines
Unbequemen, Munich
Heinrich Hugendubel Verlag 1996, pag.134
einde
Pagina: 30Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-18-1-c 1 lees verder ►►►
Correctievoorschrift HAVO
2018 tijdvak 1
geschiedenis
Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de
beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4
Beoordelingsmodel 5 Aanleveren scores 6 Bronvermeldingen 1 Regels
voor de beoordeling Het werk van de kandidaten wordt beoordeeld met
inachtneming van de artikelen 41 en 42 van het Eindexamenbesluit
VO. Voorts heeft het College voor Toetsen en Examens op grond van
artikel 2 lid 2d van de Wet College voor toetsen en examens de
Regeling beoordelingsnormen en bijbehorende scores centraal examen
vastgesteld. Voor de beoordeling zijn de volgende aspecten van de
artikelen 36, 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit VO van
belang: 1 De directeur doet het gemaakte werk met een exemplaar van
de opgaven, de
beoordelingsnormen en het proces-verbaal van het examen toekomen
aan de examinator. Deze kijkt het werk na en zendt het met zijn
beoordeling aan de directeur. De examinator past de
beoordelingsnormen en de regels voor het toekennen van scorepunten
toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en Examens.
2 De directeur doet de van de examinator ontvangen stukken met
een exemplaar van de opgaven, de beoordelingsnormen, het
proces-verbaal en de regels voor het bepalen van de score
onverwijld aan de directeur van de school van de gecommitteerde
toekomen. Deze stelt het ter hand aan de gecommitteerde.
Pagina: 31Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-18-1-c 2 lees verder ►►►
3 De gecommitteerde beoordeelt het werk zo spoedig mogelijk en
past de beoordelingsnormen en de regels voor het bepalen van de
score toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en
Examens. De gecommitteerde voegt bij het gecorrigeerde werk een
verklaring betreffende de verrichte correctie. Deze verklaring
wordt mede ondertekend door het bevoegd gezag van de
gecommitteerde.
4 De examinator en de gecommitteerde stellen in onderling
overleg het behaalde aantal scorepunten voor het centraal examen
vast.
5 Indien de examinator en de gecommitteerde daarbij niet tot
overeenstemming komen, wordt het geschil voorgelegd aan het bevoegd
gezag van de gecommitteerde. Dit bevoegd gezag kan hierover in
overleg treden met het bevoegd gezag van de examinator. Indien het
geschil niet kan worden beslecht, wordt hiervan melding gemaakt aan
de inspectie. De inspectie kan een derde onafhankelijke corrector
aanwijzen. De beoordeling van deze derde corrector komt in de
plaats van de eerdere beoordelingen.
2 Algemene regels Voor de beoordeling van het examenwerk zijn de
volgende bepalingen uit de regeling van het College voor Toetsen en
Examens van toepassing: 1 De examinator vermeldt op een lijst de
namen en/of nummers van de kandidaten,
het aan iedere kandidaat voor iedere vraag toegekende aantal
scorepunten en het totaal aantal scorepunten van iedere
kandidaat.
2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en
door de gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming
met correctievoorschrift. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2,
..., n, waarbij n het maximaal te behalen aantal scorepunten voor
een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of
een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.
3 Scorepunten worden toegekend met inachtneming van de volgende
regels: 3.1 indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt
het maximaal te behalen
aantal scorepunten toegekend; 3.2 indien een vraag gedeeltelijk
juist is beantwoord, wordt een deel van de te
behalen scorepunten toegekend in overeenstemming met het
beoordelingsmodel;
3.3 indien een antwoord op een open vraag niet in het
beoordelingsmodel voorkomt en dit antwoord op grond van
aantoonbare, vakinhoudelijke argumenten als juist of gedeeltelijk
juist aangemerkt kan worden, moeten scorepunten worden toegekend
naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel;
3.4 indien slechts één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of
andersoortig antwoord gevraagd wordt, wordt uitsluitend het
eerstgegeven antwoord beoordeeld;
3.5 indien meer dan één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of
andersoortig antwoord gevraagd wordt, worden uitsluitend de
eerstgegeven antwoorden beoordeeld, tot maximaal het gevraagde
aantal;
3.6 indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of
afleiding of berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0
scorepunten toegekend tenzij in het beoordelingsmodel anders is
aangegeven;
Pagina: 32Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-18-1-c 3 lees verder ►►►
3.7 indien in het beoordelingsmodel verschillende mogelijkheden
zijn opgenomen, gescheiden door het teken /, gelden deze
mogelijkheden als verschillende formuleringen van hetzelfde
antwoord of onderdeel van dat antwoord;
3.8 indien in het beoordelingsmodel een gedeelte van het
antwoord tussen haakjes staat, behoeft dit gedeelte niet in het
antwoord van de kandidaat voor te komen;
3.9 indien een kandidaat op grond van een algemeen geldende
woordbetekenis, zoals bijvoorbeeld vermeld in een woordenboek, een
antwoord geeft dat vakinhoudelijk onjuist is, worden aan dat
antwoord geen scorepunten toegekend, of tenminste niet de
scorepunten die met de vakinhoudelijke onjuistheid gemoeid
zijn.
4 Het juiste antwoord op een meerkeuzevraag is de hoofdletter
die behoort bij de juiste keuzemogelijkheid. Voor een juist
antwoord op een meerkeuzevraag wordt het in het beoordelingsmodel
vermelde aantal scorepunten toegekend. Voor elk ander antwoord
worden geen scorepunten toegekend. Indien meer dan één antwoord
gegeven is, worden eveneens geen scorepunten toegekend.
5 Een fout mag in de uitwerking van een vraag maar één keer
worden aangerekend, tenzij daardoor de vraag aanzienlijk
vereenvoudigd wordt en/of tenzij in het beoordelingsmodel anders is
vermeld.
6 Een zelfde fout in de beantwoording van verschillende vragen
moet steeds opnieuw worden aangerekend, tenzij in het
beoordelingsmodel anders is vermeld.
7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een
examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of
onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof
examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij kan de fout of
onvolkomenheid mededelen aan het College voor Toetsen en Examens.
Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het
beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve
normering van het examen rekening gehouden.
8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de
kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen
scorepunten vooraf gegeven.
9 Het cijfer voor het centraal examen wordt als volgt verkregen.
Eerste en tweede corrector stellen de score voor iedere kandidaat
vast. Deze score wordt meegedeeld aan de directeur. De directeur
stelt het cijfer voor het centraal examen vast op basis van de
regels voor omzetting van score naar cijfer.
NB1 T.a.v. de status van het correctievoorschrift:
Het College voor Toetsen en Examens heeft de
correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het
correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend
voorschrift en valt onder wet- en regelgeving die van overheidswege
wordt verstrekt. De corrector mag dus niet afwijken van het
correctievoorschrift.
NB2 T.a.v. het verkeer tussen examinator en gecommitteerde
(eerste en tweede corrector):
Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het
noteren van de behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar
niet verplicht. Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven
voor de vermelding van de scores van de kandidaten. Het vermelden
van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht.
Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen
afzonderlijk of in gezamenlijk overleg keuzes maken.
Pagina: 33Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-18-1-c 4 lees verder ►►►
NB3 T.a.v. aanvullingen op het correctievoorschrift: Er zijn
twee redenen voor een aanvulling op het correctievoorschrift:
verduidelijking en een fout. Verduidelijking Het
correctievoorschrift is vóór de afname opgesteld. Na de afname
blijkt pas welke antwoorden kandidaten geven. Vragen en reacties
die via het Examenloket bij de Toets- en Examenlijn binnenkomen,
kunnen duidelijk maken dat het correctie-voorschrift niet voldoende
recht doet aan door kandidaten gegeven antwoorden. Een aanvulling
op het correctievoorschrift kan dan alsnog duidelijkheid bieden.
Een fout Als het College voor Toetsen en Examens vaststelt dat een
centraal examen een fout bevat, kan het besluiten tot een
aanvulling op het correctievoorschrift. Een aanvulling op het
correctievoorschrift wordt door middel van een mailing vanuit
Examenblad.nl bekendgemaakt. Een aanvulling op het
correctievoorschrift wordt zo spoedig mogelijk verstuurd aan de
examensecretarissen. Soms komt een onvolkomenheid pas geruime tijd
na de afname aan het licht. In die gevallen vermeldt de aanvulling:
– Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de
tweede corrector
deze aanvulling op het correctievoorschrift toe. en/of – Als de
aanvulling niet is verwerkt in de naar Cito gezonden Wolf-scores,
voert
Cito dezelfde wijziging door die de correctoren op de
verzamelstaat doorvoeren. Dit laatste gebeurt alleen als de
aanvulling luidt dat voor een vraag alle scorepunten moeten worden
toegekend. Als een onvolkomenheid op een dusdanig laat tijdstip
geconstateerd wordt dat een aanvulling op het correctievoorschrift
ook voor de tweede corrector te laat komt, houdt het College voor
Toetsen en Examens bij de vaststelling van de N-term rekening met
de onvolkomenheid.
3 Vakspecifieke regels Voor dit examen zijn de volgende
vakspecifieke regels vastgesteld: 1 Vakinhoudelijke argumenten
moeten afkomstig zijn uit gezaghebbende,
wetenschappelijke publicaties. 2 Als gevraagd wordt naar het
noemen van één van de negenenveertig 'kenmerkende
aspecten', is een letterlijke weergave daarvan niet vereist. Er
kan in de regel worden volstaan met een juiste omschrijving van het
'kenmerkend aspect' of van dat deel ervan dat relevant is voor de
beantwoording van de vraag (er zijn kenmerkende aspecten die uit
meerdere onderdelen bestaan).
Pagina: 34Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
HA-1021-a-18-1-c 5 lees verder ►►►
4 Beoordelingsmodel
Door de tijd heen
1 maximumscore 2 De juiste volgorde is: 6, 2, 4, 5, 3, 1
Opmerking Als door het weglaten van één foutief geplaatst nummer
een verder complete en foutloze reeks ontstaat, wordt 1 scorepunt
toegekend.
Vroegmoderne tijd
2 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Het
nieuwe mensbeeld van de Renaissance komt naar voren in het
gegeven dat Ghiberti met het schrijven van een autobiografie /
het maken van een zelfportret koos voor individualiteit 2
• De nieuwe wetenschappelijke belangstelling van de Renaissance
komt naar voren in het gegeven dat Ghiberti onderzoek deed naar het
gezichtsvermogen / de wetten van de schilder- en beeldhouwkunst
wilde vastleggen / gebruikmaakte van de kennis van perspectief van
de wiskundige Alhazen 2
Opmerking Als een juist onderdeel van de Renaissance wordt
genoemd zonder juiste verbinding met een gegeven, worden geen
scorepunten toegekend.
3 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: • De
afspraak uit 1555 (bij de Vrede van Augsburg) was dat (volgens
het
principe 'cuius regio, eius religio') de vorst in zijn eigen
gebied de godsdienstpolitiek bepaalde 1
• De drukkers in Emden konden de bijbel wel drukken, omdat de
vorst van dat gebied blijkbaar het protestantisme toestond 1
• De bijbel kon niet in de Nederlanden worden gedrukt, omdat (de
rooms-katholieke vorst) Filips II in de Nederlanden ketters streng
vervolgde / het protestantisme had verboden 1
Vraag
Antwoord
Scores
Pagina: 35Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag
Antwoord
Scores
HA-1021-a-18-1-c 6 lees verder ►►►
4 maximumscore 4 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Door de
terugkeer van de Spaanse troepen in de Zuidelijke
Nederlanden / de Spaanse militaire successen zoals bij
Gembloers, waren de zuidelijke gewesten eerder bereid vrede te
sluiten met Filips II, omdat de kans op een overwinning van de bij
de Pacificatie aangesloten gewesten kleiner leek te worden 2
• Door calvinistische machtsovernames zoals in Oudenaarde werden
de rooms-katholieken afgeschrikt / vreesden de rooms-katholieken
dat de handhaving van hun geloof in gevaar kwam, wat inging tegen
de afspraken uit de Pacificatie 2
5 maximumscore 4
Kern van een juist antwoord is: • Het voorstel van Willem van
Oranje betekent dat Filips II zijn status als
vorst verliest, wat vooruitloopt op het Plakkaat van Verlatinge,
waarin Filips II wordt afgezworen 2
• In de bron raadt Oranje de gewesten aan een vorst als
beschermer te kiezen, waaruit als motief van Oranje kan worden
afgeleid dat hij (militaire) steun zoekt van een machtige
mogendheid (als Engeland of Frankrijk) in de Opstand tegen Spanje
2
6 maximumscore 2
Kern van een juist antwoord is: • De bestuurders in veel steden
verwelkomden de migranten /
verschaften goede faciliteiten aan de migranten / stonden
relatief vergaande religieuze vrijheden toe 1
• omdat dit hun handelsbelangen bevorderde 1
7 maximumscore 3 Voorbeeld van een juist antwoord is: • De bron
kan dienen als illustratie bij 'het begin van de Europese
overzeese expansie' 1 • De belangstelling voor Korea in deze
bron heeft te maken met het
zoeken naar (nieuwe) handelsmogelijkheden / handelsroutes, wat
in de zeventiende eeuw zal leiden tot 'wereldwijde
handelscontacten, handelskapitalisme en het ontstaan van een
wereldeconomie' (of onderdelen van dit kenmerkende aspect) 2
8 maximumscore 2
Kern van een juist antwoord is: • De economische reden voor de
geheimhouding is dat de Spanjaarden
geen concurrentie willen op de handelsroutes naar Azië 1 • De
politieke achtergrond van de belangstelling van de Nederlanders
is
dat het veroveren van winstgevende handelsroutes de vijand
(Spanje) zou verzwakken 1
Pagina: 36Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de
perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte
voorbereiding op je eindexamen, zie ook
www.sslleiden.nl.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en
Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).
-
Vraag
Antwoord
Scores
HA-1021-a-18-1-c 7 lees verder ►►►
9 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: bij 1: •
Jozef II wilde afschaffing van de lijfeigenschap / feodale
verhoudingen
/ wilde bereiken dat iedereen (voor de wet) gelijk is, wat past
bij het Verlichtingsideaal van de persoonlijke vrijheid 1
bij 2: • Jozef II wilde dat burgers zelf konden kiezen welk
beroep zij
uitoefenen, wat past bij het Verlichtingsideaal van persoonlijke
'verheffing' / afschaffing van de middeleeuwse gilden / feodale
verplichtingen 1
Moderne tijd
10 maximumscore 2 Uit het antwoord moet blijken dat het
direct(er) besturen van de kolonie / de grotere invloed van het
moederland onderdeel vormde van het modern imperialisme, waarvoor
snellere communicatie nodig was tussen het moederland en de kolonie
(wat door de telegrafiekabel mogelijk werd).
11 maximumscore 2 Voorbeeld van een juist antwoord is: • Het
beschrijven van fabriekswerk sluit aan bij 'de industriële
revolutie
die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële
samenleving' 1
• Het opkomen voor de fabrieks