-
EVLİYÂ ÇELEBİ SEYAHATNÂMESİ
• YÜCEL DAĞLI - SEYİT ALİ KAHRAMAN - İBRAHİM SEZGİN
Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî
EVLİYÂ ÇELEBİ
SEYAHATNÂMESİ
V. Kitap
Topkapı Sarâyı Kütüphanesi Bağdat 307 Numaralı Yazmanın
Transkripsiyonu - Dizini
Hazırlayanlar
Yücel DAĞLI - Seyit Ali KAHRAMAN - İbrahim SEZGİN
-
______________________________________ II
Yapı Kredi Yayınları
-
ISBN 975-363-........
Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi
Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî
V. Kitap
Topkapı Sarâyı Kütüphanesi Bağdat 307 Numaralı Yazmanın
Transkripsiyonu - Dizini
Hazırlayanlar :
Dr. Yücel Dağlı - Seyit Ali Kahraman - Dr. İbrahim Sezgin
Proje Yöneticisi : İ. Gündağ Kayaoğlu
Redaksiyon : Prof. Dr. Robert Dankoff
Kapak Tasarımı: Pınar Kazma Çınar
1. Baskı: İstanbul, 2001
Ofset Hazırlık: Dr. Yücel Dağlı
İndeks : Ruşen Deniz
Baskı : Altan Matbaacılık Ltd. şti.
-
sunuş
Kıvançlı, heyecanlı ve sevinçliyiz; elinizdeki kitap ile
Seyahatnâme'nin bir cildi daha
okuyucuya kazandırılmış oldu.
Orhan şaik GÖKYAY Hoca'mızın attığı adım ilerlemiş, sınırların
ötesine çıkmıştır.
Artık hazırlanmakta olan ciltler Seyahatnâme'nin geçtiği
ülkelerin akademisyenleri tarafından
da kontrol edilmektedir. Küçücük yazar kadrosunun arkasında
artık değişik ülkelerden ve
ülkemiz ilim adamlarından oluşan geniş bir kadro bulunmaktadır.
Macaristan ile ilgili yerler
Prof. Dr. Geza David, Yunanistan ile ilgili yerler Prof. Dr.
Evengelia Balta tarafından gözden
geçirilmektedir. Seyahatnâme'nin son redaksiyonu Prof. Dr.
Robert Dankoff tarafından
titizlikle yapılmaktadır.
Böylelikle heyecanla başlayıp umutla devam ettirdiğimiz
çalışmamızın, sevinçle
karşılanıp takdirle alkışlanması her geçen gün bizi biraz daha
yüreklendirmektedir. Evliyâ
Çelebi Seyahatnâmesi'nin Yapı Kredi Yayınları'nca okuyucuya
sunulan ilk dört cildinden
sonra bugün beşinci cildini de tamamlamış olmanın gönül huzuru
içindeyiz ve artık
karşınızda daha bir gurur ve cesaretle duruyoruz. Ciltleri
hazırlarken "ben" demek yerine
"biz" demeyi daha onur verici olarak görüyoruz.
Atalarımıza ait bazen buğulu, bazen büyülü, bazen hazin ve bazen
eğlenceli bir hayatın
renklerini, kokularını ve kesitlerini bize sunan Seyahatnâme,
muhtelif girişimlere rağmen
maalesef bugüne kadar tam bir metin hâlinde yayınlanmamıştı. Bu
çalışmanın, zincirinin bir
halkasının daha tamamlanması bakımından Türk kültürüne hizmet
olduğuna inanıyoruz.
Yolumuza her zamanki titizlikle devam edeceğimizin samimi
bilinci içerisinde, tarihimizin
hamurunu mayalandıran Seyahatnâme'den alınacak lezzetlerle bir
sofra daha açmakla
bahtiyar olacağımızın bilinmesini arzulamaktayız. İkinci, üçüncü
ve dördüncü ciltlerin
-
______________________________________ VI
yayımından sonra muhatap olduğumuz takdir dolu sözler, bize yol
gösterdi ve yaptığımız işin
önemi, yerli ve yabancı pek çok okuyucunun dikkatini üzerimize
yoğunlaştırdı. Gücümüzü bu
müspet ilgiden alarak yolumuza devam etmekte olduğumuzun
bilinmesini isteriz.
Seyahatnâme'nin V. cildi Topkapı Sarayı Kütüphanesi, Bağdat
Köşkü 307 numarada
kayıtlıdır. Yazma 305 x 205 mm. ebadında olup, kahverengi
ciltli, şemseli, mıkleplidir.
Nüsha beyaz, âharlı kağıda yazılmıştır. Sayfaların satırları 33
ile 36 arasında değişmektedir.
Az da olsa bazı sayfalarda çıkmalar (derkenar)
bulunmaktadır.
şüphesiz okuyucularımızın dikkatini çekmiştir; Evliya Çelebi
Seyahatnâmesi'nin bu
cildi de tıpkı II., III. ve IV. ciltlerde olduğu gibi basit
çeviriyazı sistemiyle ve tartışmalı
(okunamayan, karalanmış veya silinmiş vs.) kısımları yazmanın
başka bazı kütüphanelerdeki
nüshalarıyla karşılaştırılarak hazırlanmıştır. Dizin, bazı
zarurî dipnotlar ve içindekiler listesi
de ayrıca ilâve olunmuştur, devam eden ciltlerde de aynı sistem
korunacaktır.
Bu vesileyle, eseri hazırlayan Dr. Yücel DAĞLI, Seyit Ali
KAHRAMAN ve Dr.
İbrahim SEZGİN ile her zaman yardımlarına baş vurduğumuz
hocalarımıza burada teşekkür
etmeyi zevkli bir görev sayıyorum.
Bu ciltten başlayarak bize yardımcı olmayı seve seve kabul eden
ve büyük bir dikkatle
redaksiyonu yapan Prof. Dr. Robert DANKOFF’a da özellikle
teşekkür ederim.
Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'nin yayımlanmasının zaruretine bizim
kadar inanmış olan
ve bu konuda her türlü teşvik ve desteği sağlayan Enis BATUR'a,
Yapı Kredi Yayınları
yöneticilerinden Aslıhan DİNÇ ile Yapı Kredi Yayınları kitap
editörü M. Sabri KOZ'a da
ayrıca teşekkür ederim.
İ. Gündağ KAYAOĞLU
-
giriş
Seyahatnâme'nin V. cildi, en çok bilinen ve güvenilir kabul
edilen Topkapı Sarayı
Kütüphanesi Bağdat Köşkü 307 numaralı nüsha esas alınarak
hazırlandı. XVII. yüzyıl
Anadolu Türkçesi ile birlikte biraz da Evliya'nın bizzat
kendisine has üslûbunu yansıtan
böylesine hacimli bir eserin, yeni Türkçe harflere
aktarılmasının ne denli zor bir iş olduğu
bütün bilim çevrelerince kabul edilmektedir. Böyle bir işe
başlandığında şüphesiz neşir
ilkeleri açısından; metnin eksiksiz yansıtılmasının yanında, dil
özellikleri, ses yapısı ve
dönemin öbür dil hususiyetlerinin yanısıra, ortaya okunabilir ve
anlaşılabilir bir metnin
konulması gerekmektedir.
Hazırlanan bu çalışma ne tenkitli bir neşir; ne de özgün bir
"dil" çalışmasıdır. Bu
çalışmada tarih, edebiyat, sosyoloji, antropoloji vb. sosyal
bilimlerin hemen her dalı ile
uğraşan kişilerin rahat okuyup istifade edebilecekleri eksiksiz
bir metnin ortaya konulması
hedeflenmiştir. Dolayısıyla tenkitli bir metnin neşrinde istenen
değerlendirme ve özellikler bu
metinde aranmamalıdır. Bu kitap hazırlanırken şu hususlara
dikkat edilmiştir:
Metnin kolay okunmasını sağlamak maksadıyla okuyucuyu gereksiz
biçimde yoran
çeviriyazı işaretlerine, zarurî hâller dışında yer
verilmemiştir.
Metin içinde /é/ (kapalı /e/)'ler /e/, /ñ/ (geniz /n/)'leri /n/
olarak okunmuştur.
Bugünkü yazılıştan farklı olarak Prof. Dr. Robert DANKOFF’un
tecrübe ve teklifleri
doğrultusunda şimdiye kadar diğer ciltlerde farklı imla ile
yazdığımız kelimeleri bu ciltte
değiştirdik. Bunlardan birkaçı şunlardır: ‘adüvv yerine adû,
Allah yekdir yek yerine Allah
yeğdir yeğ, Ceneviz yerine Ciniviz, Köprülü yerine Köpürlü,
patrona yerine paturuna,
voyvoda yerine voyvada, eydür yerine eydir, girer yerine girir,
gice yerine gece, giymek
yerine geymek, yatar yerine yatır, vb. yazılmıştır.
Asıl metinde aynı kelimeler, zaman zaman farklı imlâ ile
yazılmışlardır. XVII. yüzyıl
dil zenginliğini korumak için bu kelimelerde hiçbir tasarrufta
bulunulmamış ve aynı imlâların
yansıtılmasına özen gösterilmiştir.
-
______________________________________ VIII
Evliya'nın özellikle harekelediği ama bugün farklı bir imlâ ile
yaşayan kelimelerde, asıl
imlânın aktarılmasına özen gösterilmiştir. Ayrıca yer ve kişi
adlarında da Evliya'nın imlâsı
esas alınmıştır. Ancak, istisna olarak "Arz-ı rûm" kelimesi
"Erzurûm" olarak yazılmıştır.
Eserde mevcut çıkmalar (derkenar), öbür yazma nüshalar da gözden
geçirilerek metnin
içine yerleştirilmiş ve {} işaretiyle çıkma olduğu
gösterilmiştir.
Metinde onarma yoluna gidilmemiş, metnin anlaşılırlığını
sağlamak için bazı kelimelere
harf ilâvesi yapılmış ve bu da [ ] içinde gösterilmiştir.
Metinde geçen âyetlerin Arapça asılları dizilerek, dipnotta sure
ve âyet numaraları ile
anlamları konulmuş; ancak öbür Arapça ve Farsça ibare, deyim,
vecize vb.nin metin içinde
çeviriyazısı verilmiştir.
Hazırlanan eserin kolay kullanılması için baş tarafına, aslında
bulunmayan geniş bir
"İçindekiler" ile sonuna da "Dizin" ilâve edilmiştir. Yazma
nüsha ile karşılaştırma yapmak
isteyenler için asıl yaprak numaraları metin içinde "[15a; 15b;
16a; ...]" biçiminde verilmiş
olmakla birlikte dizin, varak numaralarına göre değil, bu
kitabın sayfa numaralarına göre
düzenlenmiştir.
Elinizdeki eser yalnızca bir ya da birkaç kişinin mesaisi
sonucunda oluşmadı.
Çalışmanın muhtelif aşamalarında konunun uzmanı pek çok ilim
adamı ve araştırmacıya da
müracaat edildi. Bu hocalarımıza ve Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ,
Prof. Dr. Halil İNALCIK,
Prof. Dr. şinasi TEKİN ile büyük bir titizlikle eserin son
redaksiyonunu yapan Prof. Dr.
Robert DANKOFF'a teşekkür ederiz.
Bütün yardım, dikkat ve gayretlere rağmen bu büyüklükteki bir
metnin neşrinde
hataların olması kaçınılmazdır. Bizden kaynaklanan bu hatalara
getirilecek eleştirilerin,
ileride yapılacak yeni neşirlere rehberlik edeceği inancını
taşımaktayız.
Dr. Yücel DAĞLI - Seyit Ali KAHRAMAN - Dr. İbrahim SEZGİN
-
İÇİNDEKİLER
Bağdâd-ı behişt-âbâddan Hille çölistânıyla diyâr-ı Musul’a,
andan diyâr-ı
Kürdistân kal‘aları ve şehr-i ma‘mûrelerin ve cereyân eden
enhârları ve
gayrı ibret-nümâların seyr [ü] temâşâ ederek diyâr-ı Van’a
revâne
olduğumuz kurâ vü kasabât ve menâzilleri ayân u beyân eder
.................................. 1
Menzil-i ziyâret-i karye-i eş-şeyh Hazret-i Ma‘rûf-ı Kerhî
............................................. 1
Menzil-i (---) Tilli Kevş
...................................................................................................
1
Menzil-i kasaba-i cedîd Sümeyke
....................................................................................
1
Menzil-i kal‘a-i harâb Âşık
..............................................................................................
2
Menzil-i kal‘a-i Tikrit
......................................................................................................
2
Menzil-i çölistân-ı Acısu
.................................................................................................
2
Evsâf-ı kal‘a-i Kefr-i Susa-yı şehr-i kadîm, Beledü'l-Hatîb
............................................ 2
Eşkâl-i zemîn-i kal‘a-i Kefr-i Zamân
..............................................................................
2
Menzil-i kal‘a-i Musul
.....................................................................................................
2
şehr-i Musul'dan Kürdistân içre diyâr-ı Van'a revâne olduğumuz
konakları
beyân eder
...................................................................................................................
2
Menzil-i kasaba-i Nebeveyn
............................................................................................
3
Evsâf-ı ziyâretgâh-ı kasaba-i Nebeveyn ev Hazret-i Abdullâh ibn
Hazret-i Ömer ......... 3
Menzil-i karye-i Menârek
................................................................................................
3
Dâsnî Beği
.......................................................................................................................
3
Ziyâret-i Hazret-i eş-şeyh Hâdî
.......................................................................................
3
Menzil-i karye-i Rüsûr
.....................................................................................................
3
Menzil-i karye-i Deyrşu
...................................................................................................
3
Evsâf-ı kasaba-i Tanaz-ı Tınâz rabta-i şehnâz
.................................................................
4
Evsâf-ı vilâyet-i Mîrhand, ya‘nî kal‘a-i Resând
..............................................................
4
Menzil-i karye-i Kelek-i Mervânî
....................................................................................
4
Sitâyiş-i vilâyet-i güzîde-i Kürdistân dâr-ı Sa‘îd, ya‘nî
mahmiyye-i İspa‘irdu
şehr-i kadîm Si‘îrd
......................................................................................................
4
Müşâsında olan şehr-i kılâ‘ları beyân eder
......................................................................
5
Der-beyân-ı eşkâl-i zemîn-i şehr-i Si‘îrd
.........................................................................
5
Eşkâl-i ecrâm
........................................................................................................................................
5
Der-beyân-ı câmi‘hâ-yı muvahhidân
....................................................................................................
5
Der-beyân-ı mesâcid-i müselmân
.........................................................................................................
5
Sitâyiş-i medâris-i âlimân
.....................................................................................................................
5
Dârü'l-kurrâ-i mücevvidân
....................................................................................................................
5
Dârü'l-hadîs-i peygamberân
..................................................................................................................
5
Mekteb-i tıflân-ı ebcedhân
....................................................................................................................
5
Tekye-i dervîşân
...................................................................................................................................
5
Der-ayn-ı çeşme-i âb-ı revân
................................................................................................................
5
-
______________________________________ X
Sebîlhâne-i atşân
...................................................................................................................................
5
Hân-ı hâce-i tüccârân
............................................................................................................................
5
Hammâm-ı rûşinâ-yı
gâsilân.................................................................................................................
5
Çârsû-yı bezzâzistân
.............................................................................................................................
5
Reng-i rûy-ı pîr [ü] cüvân
.....................................................................................................................
5
Sitâyiş-i mahbûbân
...............................................................................................................................
5
Kibâr-ı eşrâf [u] a‘yân
..........................................................................................................................
5
Zikr-i sulehâ-yı meşâyihân
...................................................................................................................
5
Der-na‘t-ı mü’ellif-i şâ‘irân
..................................................................................................................
5
Ve ulemâ-yı hâzıkân
.............................................................................................................................
6
Ve üstâd-ı cerrâhân
...............................................................................................................................
6
Ve kabâ-yı ricâl [ü] nisvân
...................................................................................................................
6
Der-ilm-i ahâlî-yi lisân
.........................................................................................................................
6
Ve ibret-nümâ-yı âbâdân
......................................................................................................................
6
Ve havâ-yı hûb-ı câvidân
......................................................................................................................
6
Ve mâ-i zülâl-i hayavân
........................................................................................................................
6
Ve çâh-ı mâ-i hânedân
..........................................................................................................................
6
Ve iklîm-i arz-ı büldân
.........................................................................................................................
6
Ve tâli‘-i imâristân
...........................................................................................................
6
Ve kenîse-i râhibân
...............................................................................................................................
6
Ve hubûbât-ı mahsûlât
.....................................................................................................
6
Ve memdûhât-ı sanâyi‘ât
......................................................................................................................
6
Ve kâr [u] kisb-i ricâlât
.........................................................................................................................
6
Der-medh-i me’kûlât
.......................................................................................................
6
Zikr-i me’kûlât-ı müsmirât
..............................................................................................
6
Envâ‘-ı
meşrûbât...................................................................................................................................
6
It‘âm-ı imârât
........................................................................................................................................
6
Mesîregâh-ı İremezât
............................................................................................................................
6
Aded-i ravza-i bâğavât
..........................................................................................................................
6
Der-vasf-ı tetimme-i şehrengîz-i külliyât-ı Si‘îrd şehr-i Sa‘îd
temâşâ-yı garîbe ............. 6
Evsâf-ı ziyâretgâh-ı kibâr-ı evliyâ ve ulemâ ve sulehâ-yı şehr-i
Si‘îrd................................................. 6
Evsâf-ı kasaba-i kefre-i şirvan-ı Kürdistân
......................................................................
6
Sitâyiş-i misl-i şehr-i Aden, ya‘nî kasaba-i Ma‘den
........................................................ 6
Menzil-i kal‘a-i Vestan
....................................................................................................
7
Sene 1066 mâh-ı (---) gününde diyâr-ı Van'dan Erzurûm üzre
ulaklığile
Rûm'a gitdiğimiz menâzilleri bildirir
.........................................................................
7
Menzil-i Amik kal‘ası
......................................................................................................
7
Menzil-i Hasankal‘ası
......................................................................................................
7
Menzil-i kal‘a-i Erzincân
.................................................................................................
8
Menzil-i kal‘a-i Nîkhisâr, ya‘nî Niksâr
...........................................................................
8
Menzil-i Marzifon şehri
...................................................................................................
8
Menzil-i kal‘a-i İzmit
.......................................................................................................
8
Menzil-i şehr-i Üsküdar
...................................................................................................
8
Der-beyân-ı vekâyi‘ât-ı gulgule-i Rûm-ı edne'l-
arz, ya‘nî hâdisât-ı gulû-i âm-ı avâm be-vâdî-i Atmeydânı
........................................ 8
Sûret-i defter-i eşkıyâlar
..................................................................................................
9
Hikâye-i münâsib
.............................................................................................................
10
Menzil-i kasaba-i Çatalca andan menzil-i karye-i Fener
................................................. 11
Menzil-i kasaba-i Çatalca
................................................................................................
11
İslâmbol’dan diyâr-ı Van’a revâne olduğumuz beyân eder
............................................. 12
Menzil-i kal‘a-i Van, serhadd-i Azerbaycân
...................................................................
12
-
______________________________________ XI
Ertesi sene (---) Rebî‘ulâhir'in âhirinde Van'dan şehr-i
Bitlis'e ve
kal‘a-i Zirikî'ye gitdiğimiz konakları ayân u beyân eder
............................................ 13
Menzil-i kal‘a-i Restân
....................................................................................................
13
Menzil-i Hân-ı Taht-ı Van
...............................................................................................
13
Bitlis'den Zirikî beğine gitdiğimiz beyân eder
................................................................
13
Menzil-i kal‘a-i Kefender
................................................................................................
13
Menzil-i karye-i (---)
........................................................................................................
13
Evsâf-ı (---), ya‘nî kal‘a-i üstüvâr-ı Zirikî
.......................................................................
13
Evvelâ hâkim-i Zirikî
.......................................................................................................
13
Eşkâl-i zemîn-i kal‘a-i Zirikî
...........................................................................................
13
Menzil-i kal‘a-i şehr-i Bitlis
............................................................................................
13
Sergüzeşt [ü] serencâm-ı hakîr Evliyâ-yı bî-riyâ der-şehr-i
Bitlis ................................... 14
Sergüzeşt-i netîce
.............................................................................................................
15
Menâkıb-ı ibret-nümâ
......................................................................................................
17
Sergüzeşt-i ibret-nümâ-yı elîm ve musîbet-i vâveylâ-yı azîm
......................................... 19
Netîce-i Sergüzeşt-i Musîbet
...........................................................................................
21
Sitâyiş-i merhûm hân mersiyesidir
..................................................................................
24
Kal‘a-i Van'a üç menzil karîb Erciş kal‘asından İslâmbol'a
revâne
olduğumuz konakları bildirir
......................................................................................
24
Menzil-i karye-i Taşkın
...................................................................................................
24
Evsâf-ı bilâd-ı şâh-ı Yezd-i Cürd, ya‘nî kal‘a-i Malazcird
.............................................. 24
Eşkâl-i zemîn-i kal‘a-i Malazcird
....................................................................................
25
Ve mine't-te’sîrâtı ru’yâ-yı sâliha-i fakîr
.........................................................................
25
Menzil-i karye-i Kaz Gölü
...............................................................................................
26
Sitâyiş-i buhayre-i Fahte
..................................................................................................
26
Menzil-i karye-i Kamber Baba Sultân
.............................................................................
26
Menzil-i kal‘a-i Hınıs
......................................................................................................
26
Menzil-i karye-i Kozlu Baba
...........................................................................................
26
Ziyâret-i Kozlu Baba
.......................................................................................................
26
Menzil-i Ağzıaçık Mağârâ
...............................................................................................
26
Evsâf-ı Altun Halkalı Köprü
............................................................................................
26
Menzil-i karye-i Artık
......................................................................................................
27
Menzil-i karye-i Alvar
.....................................................................................................
27
Menzil-i kal‘a-i Hasanâbâd-ı seng-i bünyâd
.................................................................
27
Menzil-i Ca‘fer Efendi köyü
............................................................................................
27
Menzil-i dârü'l-celâl vilâyet-i dârü'l-ikbâl şehr-i Erzurûm-ı
behcet-rusûm ..................... 27
Der-beyân-ı ahlâk-ı hamîde-i Defterdârzâde Mehemmed Paşa
....................................... 29
Sebeb-i şehâdet-i Mehemmed Paşa
.................................................................................
30
Burnâz Müftî nâm müfsidin ifsâd u mekriyle böyle yüzden şehîd
olduğın
beyân eder
...................................................................................................................
30
Der-sitâyiş-i kerem-i Melek Ahmed Paşa berây-ı Hüseyin Ağa
..................................... 31
Menzil-i karye-i Ilıca
.......................................................................................................
31
Kaplanlı Beli
....................................................................................................................
32
Evsâf-ı Kûh-ı Süreyyâ, ya‘nî Yıldız dağı
........................................................................
32
Evsâf-ı vilâyet-i kavm-i Amalika, ya‘nî binâ-yı Dok‘âd-ı sûr-ı
şâhika
mahmiyye-i şehr-i bâğ-ı İremezât, ya‘nî kân-ı cev, dârü'n-nasr-ı
kal‘a-i Tokat ......... 32
Der-fasl-ı eşkâl-i zemîn-i kal‘a-i Tokat
...........................................................................
33
Der-fasl-ı hâkimân-ı şehr-i azîm Tokat
...........................................................................
34
Der-sitâyiş-i cevâmi‘-i selâtîn-i ehl-i îmân
......................................................................
34
Der-fasl-ı mesâcid-i mahallât-ı muvahhidîn-i Tokat
....................................................... 35
Der-beyân-ı dârü't-tedrîs-i âlimân-ı
müfessirân...............................................................
35
Der-ayân-ı dârü'l-kurrâ-yı Hazret-i Kur’ân
.....................................................................
35
-
______________________________________ XII
Evsâf-ı dârü'l-hadîs-i peygamberân
.................................................................................
35
Der-sitâyiş-i dârü't-ta‘lîm-i mekteb-i tıflân-ı ebcedhân
................................................... 35
Der-zikr-i tekye-i dervîşân-ı zî-şân
..................................................................................
35
Der-fasl-ı çeşmesâr-ı âb-ı hayevân der-şehr-i Tokat bender-i
büldân ............................. 36
De[r]-sitâyiş-i selsebîl-i atşân-ı cân-sitân
........................................................................
37
Der-beyân-ı esmâ-i aded-i mahallât-ı şehr-i Tokat-ı âbâdân
........................................... 37
Evvelâ şehrin taşra etrâfın ihâta eden mahalleleri beyân eder
......................................... 37
şehr içinde olan mahallâtların esmâların beyân eder
....................................................... 37
Bu mahallâtlarda olan sarây-ı a‘yân ve vüzerâ ü vükelâ
hânedânların
beyân eder
...................................................................................................................
37
Manzara-i sarây-ı kârbân-ı revân
.....................................................................................
37
Der-zikr-i hân-ı gurebâ-yı esnâf-ı mücerredân
................................................................
37
Evsâf-ı hân-ı hâcegân-ı tüccârân-ı sevdâgerân
................................................................
37
Der-beyân-ı çârsû-yı bezzâzistân-ı şehr-i Tokat
..............................................................
37
Evsâf-ı hammâmât-ı gasilân-ı rûşenâ
..............................................................................
38
Der-beyân-ı muhammâm-ı mahsûs-ı kibâr-ı a‘yân
.......................................................... 38
Der-vasf-ı ibret-nümâ-yı âbâdân-ı Tokat
.........................................................................
38
Diğer ibret-nümâ
..............................................................................................................
38
İbret-nümâ-yı diğer
..........................................................................................................
38
San‘at-ı musanna‘-ı gayr
..................................................................................................
38
İbret-nümâ-yı sun‘-ı diğer
................................................................................................
39
İbret-i mutalsam-ı mu‘attal
..............................................................................................
39
Sitâyiş-i reng-i rûy-ı pîr ü cüvân
......................................................................................
39
Der-medh-i mahbûbe-i mahbûbân
...................................................................................
39
Esmâ-i kibâr-ı eşrâf [u] a‘yân
...............................................................................................................
39
Sitâyiş-i ulemâ-yı tabîb-i hâzıkân
.........................................................................................................
39
Der-beyân-ı üstâd-ı cerrâhân
................................................................................................................
39
Der-zikr-i sulehâ-yı meşâyıhân
.............................................................................................................
39
Der-na‘t-ı musannifîn-i şâ‘irân
.............................................................................................................
39
Müşerref olduğumuz ihvânân
...............................................................................................................
39
Mazınne-i ehl-i hâl-i mecâzibân
...........................................................................................................
39
Der-beyân-ı havâ-yı dil-sitân
...........................................................................................
39
Der-manzara-i zülâl-i âb-ı revân
......................................................................................
39
Der-medh-i çâh-ı mâ-i hânedân
.......................................................................................
39
Der-vasf-ı ekâlîm-i arz-ı büldân
......................................................................................
39
Der-ilm-i tâli‘-i imâristân
................................................................................................
39
Der-fasl-ı kabâ-yı ricâl [ü] nisvân
.........................................................................................................
39
Esmâ-i merd [ü] zenân
..........................................................................................................................
39
Nâmhâ-yı çâkerân [u] cevâriyân
...........................................................................................................
40
Der-zemm-i kenîse-i râhibân
...........................................................................................
40
Der-beyân-ı memdûhât-ı kâr-ı ahâlî-i şehr-i Tokat
......................................................... 40
Der-ayân-ı kâr [u] kisb-i ricâlât-ı Tokat
..........................................................................
40
Der-zikr-i dârü'z-ziyâfe-i imârât
......................................................................................
40
Der-beyân-ı ganîmet-i hubûbât-ı mahsûlât
......................................................................
40
Der-vasf-ı et‘ıme-i me’kûlât
.................................................................................................................
40
Der-medh-i me’kûlât-ı müsmirât
..........................................................................................................
40
Ta‘rîf-i envâ‘-ı meşrûbât
..................................................................................................
40
Der-aded-i ravza-i bâğavât
...................................................................................................................
40 Der-sitâyiş-i mesîregâh-ı İremezât
..................................................................................
40
Mesîregâh-ı ziyâretgâh-ı Kereniç
....................................................................................
40
Mesîregâh-ı Eğer kayası
..................................................................................................
40
Kirkoriş dağı
....................................................................................................................
40
-
______________________________________ XIII
Gıjgıj Dede tekyesi
..........................................................................................................
40
Mesîregâh-ı Erenler dağı
.................................................................................................
40
Seyrângâh-ı Alp Gâzî tekyesi
..........................................................................................
40
Mesîregâh-ı Analı bayırı
..................................................................................................
40
Mesîregâh-ı Yeni ılıca
.....................................................................................................
40
Mesîregâh-ı Haft
..............................................................................................................
40
Mesîregâh-ı Kömsek Sultân tekyesi
................................................................................
40
Der-fasl-ı lehce-i mahsûsa ıstılâhât-ı ibârât-ı ahâlî-i Tokat
............................................. 41
Etrâf-ı Tokat'da cereyân eden enhâr-ı cennât
..................................................................
41
kal‘a-i Tokat'ın dağlarında ve bâğlarında cereyân eden kaynak
suları beyân eder ......... 41
Tokat şehrinin cânib-i erba‘asında müşâ olan şehirleri beyân
eder ................................. 41
Der-fasl-ı tetimme-i şehrengîz-i külliyât-ı şehr-i Tokat
.................................................. 41
Der-fasl-ı ziyâretgâh-ı kibâr-ı evliyâullâh-ı şehr-i Tokat-ı
İremezât ............................... 42
Ziyâretgâh-ı Çerkes Mehemmed Paşa
.............................................................................
42
Ziyâretgâh-ı Gâzî Hüsrev-i şîr Paşa
.................................................................................
42
Der-i devlete revâne olduğumuz beyân eder
...................................................................
42
Menzil-i kasaba-i Eynebâzârı
..........................................................................................
43
Evsâf-ı kal‘a-i Turhal
.......................................................................................................
43
Menzil-i Çengellibel
........................................................................................................
43
Menzil-i Lütfî Beğ çayırı
.................................................................................................
43
Mezil-i kal‘a-i kadîm ve rabât-ı azîm Amasiyye-i şâhika-i
gâsiyye ................................ 43
Menzil-i kasaba-i Gergerâz
..............................................................................................
43
Menzil-i kal‘a-i Osmâncık
...............................................................................................
43
Menzil-i kasaba-i Çerkeş
.................................................................................................
43
Evsâf-ı kal‘a-i köhne-i Daraluga, ya‘nî hisâr-ı kadîm Çağa
............................................ 43
Evsâf-ı Buhayre-i Çağa
....................................................................................................
44
Sitâyiş-i eğir
.....................................................................................................................
44
İslâmbol'dan Özü eyâletine gitdiğimiz konakları ve kurâ vü
kasabât,
acîbe vü garîbeleri beyân eder
....................................................................................
45
Menzil-i Topçular
............................................................................................................
45
Hikmet-i acîbe ve garîbe-i kâr-ı Hudâ
.............................................................................
45
Menzil-i kasaba-i Çatalca
................................................................................................
46
Menzil-i kasaba-i Fener
...................................................................................................
46
Evsâf-ı kal‘a-i Yenehisâr
.................................................................................................
46
Evsâf-ı Kırknisâ, ya‘nî Kırkkilisa'dır
...............................................................................
46
Ziyâretgâh-ı Kırknisâ
............................................................................................................................
46 Menzil-i karye-i Erikli
.....................................................................................................
47
Menzil-i karye-i Fakılar
...................................................................................................
47
Menzil-i karye-i Karabınar
..............................................................................................
47
Evsâf-ı kal‘a-i harâb Süzebolu
.........................................................................................
47
Menzil-i kal‘a-i Poroz, ya‘nî Burkaz iskelesi
..................................................................
47
Evsâf-ı kal‘a-i Ahyolu
.....................................................................................................
47
Evsâf-ı kal‘a-i Müsevre
...................................................................................................
47
Menzil-i Aydos Ilıcası
.....................................................................................................
48
Menzil-i karye-i Koparan
................................................................................................
48
Menzil-i karye-i Sücülü
...................................................................................................
48
Evsâf-ı kal‘a-i Köprü
.......................................................................................................
48
Menzil-i Devne Değirmenleri
..........................................................................................
49
Ve mine'l-acâ’ib rüyâ-yı sâliha-ı Melek Ahmed Paşa
..................................................... 49
Der-beyân-ı sitâyiş-i kal‘a-i Varna
..................................................................................
51
Evsâf-ı varoş-ı müzeyyen-i şehr-i Varna
.........................................................................
51
Bu şehrin hâkimlerin beyân eder
.....................................................................................
52
-
______________________________________ XIV
Der-beyân-ı menâkıb-ı sergüzeşt-i Paçavra Kadı
............................................................ 52
Evsâf-ı ziyâretgâh-ı kubûr-ı şühedâ-yı kal‘a-i Varna
...................................................... 52
Mesîregâh-ı karye-i Galata
..............................................................................................
52
Menzil-i Yeniköy
.............................................................................................................
52
Menzil-i tekye-i ibret-nümâ Batova Sultân
.....................................................................
53
Menzil-i karye-i İncili
......................................................................................................
53
Menzil-i kasaba-i bender Balçık
......................................................................................
53
Menzil-i kasaba-i bender Kavarna
...................................................................................
53
Deliorman nâhiyesine hidmete gitdiğimiz konakları beyân eder
.................................... 53
Menzil-i kal‘a-i Silisre
.....................................................................................................
53
Karye-i Receb Kuyusu
.....................................................................................................
53
Karye-i Kulaklar
..............................................................................................................
53
Menzil-i kal‘a-i Mankalya
...............................................................................................
53
Hikâye-i acîbe vü garîbe
..................................................................................................
53
Ve min bedâyi‘i'l-garâ’ibi'r-rüyâyü's-
sâliha-i hakîr ve ta‘bîr-i Melek Ahmed Paşa-yı fakîr
................................................. 55
Der-beyân-ı ta‘bîr-i Melek Ahmed Paşa
..........................................................................
56
Mankalya şehrinden ılgar ile İslâmbol'a gitdiğimiz menâzilleri
beyân eder ................... 56
Silisre'ye revâne olduğumuz menâzilleri beyân
eder....................................................... 57
şehr-i Silisre'den sene 1067 şa‘bân'ının on ikinci güni Leh
memleketine Rakofçi kral üzre sefere gitdiğimiz konakları
ve kılâ‘ vü kasabâtları bildirir
.....................................................................................
58
Kasaba-i azîm İster
..........................................................................................................
58
Evsâf-ı kal‘a-i Tulça
........................................................................................................
59
Evsâf-ı cezîre-i Tulça, ya‘nî Yılan Adası
........................................................................
59
Evsâf-ı menzil-i şehr-i azîm İsmâ‘îl
................................................................................
59
Karye-i Kaplıbâğlı
...........................................................................................................
60
Koca Gölbaşı
...................................................................................................................
60
Evsâf-ı kal‘a-i Tatarbınarı
................................................................................................
60
Karye-i Acıgöl
.................................................................................................................
60
Evsâf-ı pây-i taht-ı Salsal-ı Boğdan, ya‘nî kal‘a-i sedd-i amân
Akkirmân ..................... 60
Hikâye
..............................................................................................................................
61
Sitâyiş-i kal‘a-i Akkirmân
...............................................................................................
62
Sitâyiş-i varoş-ı kal‘a-i Akkirmân
...................................................................................
63
Evsâf-ı vâdî-i mehîb Kamerü'l-kum, ya‘nî kân-ı ecinne-i kavm-i
Kum .......................... 63
Evsâf-ı ziyâretgâh-ı mekabir-i müslimîn-i Akkirmân
..................................................... 64
Menzil-i Hân Kışlası, ya‘nî mekân-ı hâkim-i Bucak Tatarı
............................................ 64
Evsâf-ı kal‘a-i Yanıkhisâr
................................................................................................
64
Karye-i Hacı Hasan
..........................................................................................................
64
Karye-i Korkmaz
.............................................................................................................
64
Karye-i Sultân Savatı
.......................................................................................................
65
Karye-i Porka
...................................................................................................................
65
Karye-i Tonal
...................................................................................................................
65
Menzil-i Kasaba-i Çöplüce
..............................................................................................
65
Karye-i Tilmaza
...............................................................................................................
65
Karye-i Livonta
................................................................................................................
65
Karye-i Kopan
.................................................................................................................
65
Kal‘a-i Bender
.................................................................................................................
65
Evsâf-ı sedd-i İslâm-ı dâr-ı imdâd, ya‘nî kal‘a-i Üstüvâr-ı
Bender-âbâd ........................ 65
Evsâf [u] eşkâl-i cirm-i kal‘a-i Bender
............................................................................
65
Kal‘a-i Bender'den Leh vilâyetine gitdiğimiz kılâ‘ u konakları
beyân eder .................... 67
Menzil-i karye-i Sihare
....................................................................................................
67
-
______________________________________ XV
Karye-i Boboyoz
..............................................................................................................
67
Menzil-i nâhiye-i Orhay
..................................................................................................
67
Evsâf-ı kal‘a-i Hotin
........................................................................................................
68
Eşkâl-i kal‘a-i Hotin
........................................................................................................
68
Evsâf-ı ziyâretgâh-ı kal‘a-i Hotin
....................................................................................
68
Merkad-i pür-envâr şehîd Karakaş Paşa
..........................................................................
68
Kal‘a-i Soroka
..................................................................................................................
69
Menzil-i Palanka-ı Rıdvaniçse
.........................................................................................
69
Bin altmış yedi Zilka‘desi'nin nısfında yalı ağasıyla Leh
memleketine
sefere gitdiğimiz menâzilleri beyân eder
....................................................................
69
Der-beyân-ı vilâyet-i Leh be-hâkimân-ı Rus-ı menhûs Durujunka
................................. 69
Evsâf-ı Palanka-i Raşkova
...............................................................................................
69
Evsâf-ı kal‘a-i Mohilo
......................................................................................................
70
Menzil-i sahrâ-yı Zin
.......................................................................................................
70
Evsâf-ı kal‘a-i Zingü
........................................................................................................
70
Evsâf-ı kal‘a-i ibret-nümâ-yı vâcibü's-seyr Kamaniçse
................................................... 70
Sitâyiş-i eşkâl-i kal‘a-i Kamaniçse
..................................................................................
70
Evsâf-ı kal‘a-i Bar
............................................................................................................
70
Evsâf-ı Palanka-i (---) (---)
..............................................................................................
70
Evsâf-ı vilâyet-i Hanarvaş, ya‘nî kal‘a-i seng-âbâd-ı Izbaraş
......................................... 71
Evsâf-ı kal‘a-i Gürlev
......................................................................................................
71
Evsâf-ı Palanka-i Burut
....................................................................................................
71
Evsâf-ı Palanka-i (---)
......................................................................................................
71
Evsâf-ı kal‘a-i Podhayiçse
...............................................................................................
71
Leh keferelerinin ismi
...........................................................................................................................
72
Leh kızlarının esmâları
.........................................................................................................................
72
Der-beyân-ı mülâkat-ı Nûreddîn Sultân bâ-müşâvere-i yalı ağası
ve cümle
ot ağaları
.....................................................................................................................
72
Podhayiçse sahrâsından Horodok ve Topurdok ve İşcerez ve İlvov
ve
Lobinya ve tâ Erdel vilâyetine gitmeğe azîmet etdiğimiz kılâ‘
ve
sahrâ ve kurâ vü kasabâtları beyân eder
.....................................................................
72
Evsâf-ı kal‘a-i köhne-âbâd-ı İşcerez
................................................................................
72
Eşkâl-i kal‘a-i kadîm İşcerez
...........................................................................................
72
Der-fasl-ı muhâsara-i tabur-ı Rakofçi Kral
......................................................................
73
Sitâyiş-i eşkâl-i tarz [u] tavr-ı tabur-ı Macar-ı Füccâr
Rakofçi-i la‘în ............................ 73
Sene 1067 Zilhicce'sinin âhirinde vilâyet-i Leh'de Leh kralına
âsî olan
(---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) kılâ‘ları ıhrâk
bi'n-nâr
etmeğe sefere gitdiğimiz kurâ vü kasabâtları beyân eder
........................................... 77
Evsâf-ı kal‘a-i ibret-nümâ-yı İlvov
..................................................................................
78
Der-beyân-ı lisân-ı Leh
....................................................................................................
78
Sitâyiş-i eşkâl-i hisâr-ı İlvov
............................................................................................
78
Eşkâl-i kal‘a-i İlvov
.........................................................................................................
78
Evsâf-ı varoş-ı İlvov
........................................................................................................
79
Esmâ-i zenânları
...................................................................................................................................
79
Esmâ-i ricâl
...........................................................................................................................................
79
Evsâf-ı kal‘a-i Topordok
..................................................................................................
79
Evsâf-ı kal‘a-i köhne-âbâd pihar-ı Horodok
....................................................................
79
1068 Muharrem'inde Maskov kralı memleketine kadem basup
gâret
etdiğimiz kılâ‘ ve kurâ vü kasabâtları beyân eder
...................................................... 80
Evsâf-ı hisâr-ı ibret-nümâ-yı azîm kal‘a-i Gürlev-i kadîm
.............................................. 80
Eşkâl-i cirm-i kal‘a-i Kiyu
....................................................................................................................
80 Lisân-ı kadîm-i Maskov
...................................................................................................
80
-
______________________________________ XVI
Lisân-ı ıstılâhları
..............................................................................................................
80
Lisân-ı kavm-i kefere-i Maskov
......................................................................................
80
Mutî‘ [u] münkad ve nehb u gâret etdiğimiz kılâ‘ların esmâları
budur kim tahrîr olunur .................... 81 Evsâf-ı kal‘a-i
Metîn, ya‘nî kirmân-ı Lubin
....................................................................
81
Der-beyân-ı eşkâl-i kal‘a-i Lubin
....................................................................................
81
Evsâf-ı kal‘a-i Bobno
.......................................................................................................
81
Evsâf-ı kal‘a-i Carkazi
.....................................................................................................
81
Der-beyân-ı vilâyet-i Rus-ı menhûs Kazak-ı Ak kavm-i Sol‘ât-ı
benî Asfar .................. 81
Evsâf-ı kal‘a-i Kirmancık
................................................................................................
81
Evsâf-ı kal‘a-i Kaniv
........................................................................................................
81
Evsâf-ı kal‘a-i Çerkezi
.....................................................................................................
81
Menzil-i karye-i azîm Lomovat
.......................................................................................
82
Evsâf-ı kal‘a-i kazâ-yı zemîn Çehril-i bî-emîn
................................................................
82
Evsâf-ı kal‘a-i Vedmeduka
..............................................................................................
82
Der-beyân-ı nehr-i azîm Özü ve nehr-i tufeyl Tasma
...................................................... 82
Evsâf-ı kal‘a-i Jabotin
......................................................................................................
82
Evsâf-ı palanka-i kat-ender-kat kal‘a-i metîn Kapusna-i
Dolin-âbâd .............................. 83
Kal‘a-i Kapusna altından Sarıkamış vilâyetine gitdiğimiz beyân
eder ........................... 83
Evsâf-ı kal‘a-i Kırılu
........................................................................................................
83
Evsâf-ı kal‘a-i Kobilak
....................................................................................................
83
Eşkâl-i kal‘a-i Kobilak
.....................................................................................................
83
Menzil-i Doğan geçidi
.....................................................................................................
83
Evsâf-ı palanka-i Duşka
...................................................................................................
84
Evsâf-ı kal‘a-i Praslov
.....................................................................................................
84
Evsâf-ı hisâr-ı cây-ı amân, ya‘nî kal‘a-i Omân
...............................................................
84
Memdûhâtından
....................................................................................................................................
84
Esmâ-i
kefereleri...................................................................................................................................
84
Esmâ-i avratları
....................................................................................................................................
84
Der-beyân-ı lisân-ı Rus-ı menhûs
....................................................................................
84
Sitâyiş-i fasl-ı kal‘a-i Ladicin
..........................................................................................
85
Eşkâl-i kal‘a-i Ladicin
.....................................................................................................
85
Evsâf-ı kal‘a-i metîn İstine
..............................................................................................
86
Evsâf-ı kal‘a-i şehrut
........................................................................................................
86
Evsâf-ı kal‘a-i kavî Soroka
..............................................................................................
86
Menzil-i evsâf-ı Dâr-ı İslâm kal‘a-i Bender-âbâd sedd-i be-nâm
.................................... 86
Karye-i Kızılçan
...............................................................................................................
86
Hân Kışlası
.......................................................................................................................
86
Der-beyân-ı da‘vet-i ziyâfet-i Melek Ahmed Paşa berây-ı
Mehemmed
Giray Hân be-sahrâ-yı Akkirmân
...............................................................................
87
Sitâyiş-i netâyic-i ziyâfet
.................................................................................................
88
Der-beyân-ı berây-ı Melek Ahmed Paşa-yı vezîr-i zî-şân hedâyâ-yı
Hân-ı âlîşân .......... 89
Cevâb-ı mahabbetnâme
...................................................................................................
90
Ve min bedâyi‘i'l-garâ’ibi'r-rüyâ-yı sâliha-i Melek Ahmed Paşa
.................................... 91
Der-beyân-ı imdâd-ı cem‘iyyet berây-ı kal‘a-i Özü
........................................................ 91
Der-beyân-ı re’y [ü] tedbîr-i âhir
.....................................................................................
91
Der-beyân-ı fetihnâme-i Cezîre-i Bozcaada
....................................................................
92
Akkirmân'dan Özü kal‘asına Bozcaada fetihnâmesin
götürdüğümüz
menâzilleri ve çekdiğimiz âlâm-ı şedâ’id serencâmı beyân eder
............................... 92
Menzil-i Otyarık
..............................................................................................................
92
Menzil-i Böremoyin
.........................................................................................................
92
Menzil-i Dallık
.................................................................................................................
92
Zemîn-i kal‘a-i Hocabay
..................................................................................................
93
-
______________________________________ XVII
Menzil-i Üçacılı gölü
.......................................................................................................
93
Yahşı Deresi
.....................................................................................................................
93
Nehr-i azîm Perezen
........................................................................................................
93
Evsâf-ı hısn-ı hasîn Cânkirmân, ya‘nî kal‘a-i Özü-yi dâr-ı amân
................................... 93
Sitâyiş-i şâdumânî feth-i cezîre-i Bozcaada der-kal‘a-i
Cânkirmân, ya‘nî Özü .............. 93
Der-beyân-ı sitâyiş-i eşkâl-i kal‘a-i amân Özü-yi cân
..................................................... 94
Eşkâl-i Özü
......................................................................................................................
94
Sitâyiş-i eşkâl-i orta hisâr-ı üstüvâr
.................................................................................
94
Evsâf-ı eşkâl-i kal‘a-i Hasan Paşa-yı Kebîr
.....................................................................
95
Nehr-i Özü
.......................................................................................................................
95
Özü kal‘alarının taşra varoşların beyân eder
...................................................................
95
Evsâf-ı kal‘a-i Küçük Hasan Paşa
...................................................................................
96
Der-beyân-ı sitâyiş-i cây-ı amân kal‘a-i Kılburun dâr-ı îmân
......................................... 96
Melek Ahmed Paşa kethüdâsı Yûsuf Kethüdâ'nın Özü kal‘asın
Kazak'dan
tahlîs etdiği sûretdir
....................................................................................................
97
Der-beyân-ı re’y [u] tedbîr-i hakîr ve Yûsuf Kethüdâ ve gayrı
....................................... 102
Der-beyân-ı âkıbet-i kâr netîce-i ceng-âşûb-ı kal‘a-i Özü
............................................... 103
Der-beyân-ı istihlâs-ı netîce-i ceng-âşûb kal‘a-i dâr-ı
amân,
ya‘nî hisâr-ı Özü-yi Cânkirmân
..................................................................................
105
Kal‘a-i Özü'den Akkirmân'a gitdiğimiz beyân eder
........................................................ 105
Özü'den Akkirmân'a gitdiğimiz bildirir
...........................................................................
108
Nehr-i Perezen Geçidi
......................................................................................................
108
Hocabay kal‘ası
..............................................................................................................
108
Menzil-i Otyarık
..............................................................................................................
108
Der-beyân-ı alay-ı üsârâ-yı Kazak-ı bî-îmân be-sahrâ-yı kal‘a-i
Akkirmân ................... 109
şehr-i İsmâ‘îl
....................................................................................................................
109
Menzil-i Baba şehri
..........................................................................................................
109
Kasaba-i Hacıoğlu bâzârı
.................................................................................................
109
Menzil-i kasaba-i Kırkkilise
............................................................................................
109
Alay-ı eşrâf-ı Kazak-ı Ak der-şehr-i İslâmbol
.................................................................
111
İslâmbol'dan Akkirmân'a ulaklık ile gitdiğimiz konakları beyân
eder ............................ 112
Akkirmân'dan Kili kal‘asının ta‘mîr [u] termîmine gitdiğimiz
konakları
beyân eder
...................................................................................................................
112
Menzil-i Köprübaşı
..........................................................................................................
112
Menzil-i Tatarbınarı
.........................................................................................................
112
Evsâf-ı cemî‘i kal‘aların gülü, ya‘nî hisâr-ı üstüvâr-ı sûr-ı
Kili ...................................... 112
Der-beyân-ı evsâf-ı eşkâl-i dalyan-ı mâhî
.......................................................................
113
Eşkâl-i kapan-ı te’lîf-i şeytân
...........................................................................................
113
Eşkâl-i kal‘a-i Kili
...........................................................................................................
114
Evsâf-ı imârât-ı taşra kal‘a-i kebîr
...................................................................................
114
Sitâyiş-i iç kal‘a-i Kili
.....................................................................................................
114
Evsâf-ı varoş-ı Kili kal‘ası
...............................................................................................
115
Kili yanında Yılanlı Ada ki bir ucu Tulça'ya varır. Anın vasfı
....................................... 115
Bu hakîri Kili kal‘ası mühimmât [u] levâzımât ma‘ûnâtları içün
yedi
kadılık yere gönderdiği yolları beyân eder ve üç kadılık yere
zahîre
bahâ içün tahsîle çıkdığımız kurâ vü kasabât ve kılâ‘ları beyân
eder ........................ 115
Cezîre-i Yılanlı
................................................................................................................
115
Menzil-i kal‘a-i Tulça
......................................................................................................
115
Menzil-i şehr-i ma‘mûr Saltık Bâğı, ya‘nî kal‘a-i Babadağı
........................................... 116
Babadağı'ndan dörd kazâ yer mâl tahsîline çıkup gezdiğimiz
kurâ vü kasabâtları beyân eder
...................................................................................
116
Evsâf-ı menzil-i kal‘a-i harâb Yeni Salâ
.........................................................................
116
-
______________________________________ XVIII
Babadağı şehrinde[n] Silisre şehrine gitdiğimiz beyân eder
........................................... 117
Kasaba-i Dâye-i kebîr
......................................................................................................
117
Evsâf-ı kal‘a-i ibret-nümâ-yı âlî, ya‘nî hisâr-ı üstüvâr Hırsova
...................................... 117
Eşkâl-i kal‘a-i Hırsova
.....................................................................................................
118
Sitâyiş-i varoş-ı Hırsova
kal‘ası.......................................................................................
118
Karye-i Baltacı
.................................................................................................................
118
Karye-i Bâkî Kuyusu
.......................................................................................................
118
Boğaz köyü
......................................................................................................................
118
Evsâf-ı kal‘a-i Silisre
.......................................................................................................
118
Bin altmış sekiz mâh-ı Rebî‘ulevvel'in dördüncü günü
Silisre'den
İslâmbol'a revâne olduğumuz beyân eder
...................................................................
118
Menzil-i Namâzgâh
.........................................................................................................
118
Menzil-i karye-i Aflator
...................................................................................................
118
Kal‘a-i Pravadi
.................................................................................................................
119
Kasaba-i Aydos
................................................................................................................
119
Karye-i Sasalar
.................................................................................................................
119
Kasaba-i müzeyyen Kırkkenîse
.......................................................................................
119
Kasaba-i Yene
..................................................................................................................
119
Bin altmış sekiz Rebî‘ulâhir'inin ikinci güni Belde-i
Tayyibe,
ya‘nî Kostantiniyye şehrine dâhil olduk
.....................................................................
119
Der-beyân-ı sebeb-i isyân-ı Celâlî Abaza Kara Hasan Paşa
............................................ 119
Der-beyân-ı muhâsara-i kal‘a-i Yanova
..........................................................................
120
Beşiktaş'dan Üsküdar'a geçüp Hasan Paşa-yı Celâlî üzre sefer
tedârikin beyân eder
....................................................................................................
120
Der-beyân-ı kâr-ı ahvâl-i Celâlî Hasan Paşa
...................................................................
121
Kavm-i âvânın Hasan Paşa'ya eyledikleri âkıbet-endîş
pendnâmeleridir ........................ 123
Hasan Paşa-yı Celâlî'nin amân ile Haleb kal‘asına girdiğin beyân
eder ......................... 123
Der-beyân-ı âkıbet-kârî-i Celâlî Hasan Paşa der-meştâ-yı
Halebü'ş-şehbâ ..................... 124
Der-beyân-ı tazarru‘ [u] nâliş-i şükr-i Hudâ Murtazâ Paşa
............................................. 125
Celâlî Hasan Paşa ve gayrı vüzerâların Haleb'de katl
olundukların beyân eder.............. 127
Der-beyân-ı katl-i Celâlî Hasan Paşa ve gayrı
.................................................................
128
Ve mine'l-acâ’ib rü’yâ-yı sâliha-i İsmehân Kaya Sultân bint-i
Sultân
Murâd Hân
..................................................................................................................
130
Ve min bedâyi‘i'l-garâ’ibi'l-acâ’ib-i menâm-ı sâliha-i Kaya
Sultân ................................ 131
Ve mine'l-garâ’ib rü’yâ-yı sâliha-i Melek Ahmed Paşa
.................................................. 132
Der-beyân-ı mertebe-i İsmehân Kaya Sultân duhter-i Gâzî Murâd
Hân ......................... 133
Hikâye
..............................................................................................................................
134
Melek Ahmed Paşa ile Köpürlü vezîr münâkaşa etdiklerin beyân
eder .......................... 135
Bin altmış dokuz Cemâziyelâhir'ininin yigirminci gün
İslâmbol'dan
Bosna Vilâyeti'ne Melek Paşa efendimiz gitdiğin bildirir
.......................................... 136
Sergüzeşt [ü] serencâm-ı hakîr Evliyâ-yı bî-riyâ fakîr
.................................................... 136
İşbu sene bin altmış dokuz târîhi mâh-ı Receb'inde sa‘âdetlü
pâdişâh-ı
âlem-penâh Sultân Mehemmed Hân-ı Gâzî ile Anadolu
vilâyetlerinde
celâlîler üzre sefer-i hümâyûn olup gitdiğimiz konakları ve
âsâr-ı
acîbe ve garîbeleri menzil-be-menzil beyân eder
....................................................... 137
Menzil-i sahrâ-yı Pendik
..................................................................................................
138
Menzil-i kasaba-i Gekbiziyye
..........................................................................................
139
Menzil-i Ağa İskelesi
.......................................................................................................
139
Menzil-i kal‘a-i harâb Heleke
..........................................................................................
139
Menzil-i Kireç İskelesi
....................................................................................................
139
Der-beyân-ı alay-ı asâkir-i Köpürlü Vezîria‘zam Mehemmed Paşa
............................... 139
Alay-ı salıcı
......................................................................................................................
140
-
______________________________________ XIX
Alay-ı asâkir-i serdengeçdi
..............................................................................................
140
Alay-ı kilârcıyân
..............................................................................................................
140
Alay-ı çâşnigîrân
..............................................................................................................
140
Alay-ı müteferrikagân
......................................................................................................
140
Alay-ı ağavât-ı vâcibü'r-ri‘âyâ
.........................................................................................
140
Alay-ı kapucubaşılar
........................................................................................................
140
Alay-ı iç ağaları
...............................................................................................................
140
Alay-ı mehterân-ı çalıcıyân
.............................................................................................
141
Menzil-i şehr-i kal‘a-i İznimgit, ya‘nî İzmit
....................................................................
141
Menzil-i Topyeri
..............................................................................................................
141
Menzil-i (---)
....................................................................................................................
142
Menzil-i Kazıklı Beli
.......................................................................................................
142
Menzil-i kal‘a-i Çin, ya‘nî şehr-i kadîm İznik-i dâr-ı meh-cebîn
.................................... 142
Sergüzeşt-i acâ’ib ü garâ’ib mazlûm-ı bî-günâh
..............................................................
142
Menzil-i kasaba-i Hersek
.................................................................................................
143
Evsâf-ı kal‘a-i Kara Kilise
...............................................................................................
143
Evsâf-ı kasaba-i Bâzârköyü
.............................................................................................
143
Evsâf-ı kasaba-i Engürücük
.............................................................................................
144
Evsâf-ı kal‘a-i Gemleyik
..................................................................................................
144
Sitâyiş-i külliyât-ı
Gemleyik............................................................................................
144
Ziyâretgâh-ı kasaba-i Gemleyik
......................................................................................
145
Evsâf-ı kal‘a-i Filedar
......................................................................................................
145
Evsâf-ı taht-ı bilâd-ı kadîm kal‘a-i Bursa-i sevâd-ı azîm
................................................ 145
Menzil-i Kadı yaylası
......................................................................................................
146
Menzil-i yaylağ-ı Sobran
.................................................................................................
146
Menzil-i Bakacak yaylası
................................................................................................
146
Menzil-i Süleymân Hân bınarı
.........................................................................................
146
Menzil-i Kulle-i cihân-nümâ
...........................................................................................
146
Bursa'dan Boğazhisâr'a sa‘âdetlü pâdişâh ile gitdiğimiz
konakları ve
kılâ‘ ve şehir, kurâ vü kasabâtları ayân u beyân eder
................................................. 146
Menzil-i sahrâ-yı Çekirge
................................................................................................
147
Evsâf-ı kal‘a-i Kite
..........................................................................................................
147
Evsâf-ı hisâr-ı üstüvâr Abelyond
.....................................................................................
147
Eşkâl-i kal‘ası
..................................................................................................................
147
Menzil-i karye-i Karaağaç
...............................................................................................
147
Evsâf-ı hisâr-ı kâfir Ilıbat, ya‘nî kal‘a-i azîm Ilıbat
......................................................... 147
Eşkâl-i kal‘a-i Ilıbat
.........................................................................................................
147
Eşkâl-i kal‘ası
..................................................................................................................
147
Sitâyiş-i buhayre-i Ilıbat
..................................................................................................
148
Temâşâ-yı garîbe-i buhayre-i Ilıbat
.................................................................................
148
Karye-i Susığırlığı
...........................................................................................................
148
Evsâf-ı kasaba-i Kirmastı
................................................................................................
148
Evsâf-ı ziyâretgâh-ı şehr-i Ilıbat
......................................................................................
148
Evsâf-ı şehr-i Mihâlic
......................................................................................................
148
Evsâf-ı külliyât-ı şehr-i Mihâlic
.......................................................................................
148
Evsâf-ı ziyâretgâh-ı şehr-i Mihâlic
..................................................................................
148
Evsâf-ı (---) Bandırma
.....................................................................................................
149
Kapudağı Burnu
...............................................................................................................
149
Evsâf-ı (---) (---) Erdek
....................................................................................................
149
Der-beyân-ı sebeb-i tulû‘-ı şarâb-ı bî-hicâb
....................................................................
150
Der-beyân-ı ibret-nümâ-yı germâb-ı kurb-i kasaba-i Erdek
............................................ 150
-
______________________________________ XX
Evsâf-ı şehr-i azîm ve tahtgâh-ı kadîm Belkıscık, ya‘nî
binâ-yı
ibret-nümâ-yı kal‘a-i Aydıncık
...................................................................................
150
Sebeb-i harâbât-ı şehr-i Aydıncık
....................................................................................
151
Eşkâl-i kal‘a-i şehr-i Aydıncık
.........................................................................................
151
Sitâyiş-i şehr-i Aydıncık
..................................................................................................
151
Der-beyân-ı ziyâretgâh-ı Aydıncık
..................................................................................
152
Menzil-i karye-i Örenci
...................................................................................................
152
Menzil-i karye-i Sarıca Beğ
.............................................................................................
152
Menzil-i sahrâ-yı Manyas gölü
........................................................................................
152
Evsâf-ı sahrâ-yı bî-kıyâs, ya‘nî hâmûn-ı Manyas ve buhayre-i
mâ-i İlyâs ...................... 152
İbret-nümâ-yı sırr-ı garîbe vü acîbe
.................................................................................
152
Evsâf-ı cây-ı bostân kasaba-i Gönan
...............................................................................
152
Menzil-i Güvercin köprüsü
..............................................................................................
153
Evsâf-ı kal‘a-i bî-bekâ, ya‘nî kasaba-i Dimetoka
............................................................
153
Evsâf-ı ziyâretgâh-ı Karabiga
..........................................................................................
154
Ziyâretgâh-ı Leysîzâde
....................................................................................................
154
Karye-i Çavuş
..................................................................................................................
154
Menzil-i Çınarlıdere
.........................................................................................................
154
Menzil-i Akyer Altı
.........................................................................................................
154
Evsâf-ı kasaba-i Çârdâk
...................................................................................................
154
Sitâyiş-i kasaba-i imârât-ı Çârdâk
...................................................................................
154
Evsâf-ı kasaba-i Lapseki
..................................................................................................
154
Menzil-i kasaba-i Purgaz
.................................................................................................
155
Karye-i Karacaören
..........................................................................................................
155
Evsâf-ı sûr-ı üstüvâr-ı seddeyn-i hasîneyn kal‘a-i sedd-i
İslâm
Kilidü'l-bahreyn
..........................................................................................................
155
Der-beyân-ı top-ı kûp-ı hisâr-ı Anadolu
..........................................................................
155
Der-beyân-ı şâdumânî-i kal‘a berây-ı istikbâl-i pâdişâh-ı
kişver-küşâ ............................ 156
Evsâf-ı varoş-ı Anadolu
...................................................................................................
156
Evsâf-ı Sedd-i Bahr-i sefîd-i nev-âbâd kal‘a-i Kahkaha-yı
Sultâniyye-i
kavî bünyâd-ı Anadolu
...............................................................................................
157
Eşkâl-i kal‘a-i Sultâniyye
................................................................................................
157
Kal‘a-i Sultâniyye'den Bozcaada'ya gitdiğimiz menâzilleri beyân
eder ......................... 157
Evsâf-ı cezîre-i Bozca kal‘a-i Mamaça
............................................................................
157
Eşkâl-i cezîre-i Bozca
......................................................................................................
157
Eşkâl-i kal‘a-i Bozcaada
..................................................................................................
158
Sitâyiş-i varoş-ı kal‘a-i Bozcaada
...................................................................................