DOE-HET-ZELF WANDELING OMGEVING GROTE MARKT THEMA Wijkwandeling WIJK Omgeving Grote Markt DUUR 1u30 ILôT-SUCRé STARTPUNT Beursplein EINDPUNT Beursplein BEREIKBAARHEID Premetro lijn 3 of 4 halte Beurs UiTinBrussel is een initiatief van MUNTPUNT.BE INFO
7
Embed
New Doe-het-zelf wanDeling Omgeving grOte markt ilôt-Sucré · 2016. 11. 8. · Doe-het-zelf wanDeling Omgeving grOte markt thema Uiwijkwandeling Wijk omgeving grote Markt duur 1u30
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Doe-het-zelf wanDeling Omgeving grOte markt
thema wijkwandelingWijk omgeving grote Marktduur 1u30
ilôt-Sucré
Startpunt Beurspleineindpunt BeurspleinBereikBaarheid Premetro lijn 3 of 4 halte Beurs
UitinBrussel is een initiatief van muntpunt.be
INFO
intrO De wandeling stuurt je langs de rijke geschiede-nis van het oude centrum, het kloppende en toeristische hart van Brussel. Van de Beurs, langs de verborgen galerijen en de ‘ilot Sucré’ wijk, over het Centraal Station terug naar de grote Markt. Je komt in contact met prachtig gerestaureerde panden en vreselijke leegstand en verkrotting die als een stadskanker om zich heen grijpt. ilot Sucré is een wandeling met vele gezichten die enkele mythes ontkracht en geheime plekjes onthult.
De wandeling vertrekt in het ondergrondse premetrostation Beurs, dat na meer dan een kwarteeuw dienst dringend aan een opknapbeurt toe is. De tunnel waarin de tram rijdt is de oorspronkelijke koker waardoor de zenne stroomde, na diens overwelving in de tweede helft van de 19de eeuw. in een breed schilderij roept de surrealistische kunstenaar Paul Delvaux de voorbije wereld van de oude Brusselse trammetjes op. De 75 stalen cilinders die zijn collega Pol Bury tegen het plafond aanbracht moesten door ventilatoren in een trage, onregelmatige beweging worden gebracht. helaas is het systeem al jaren buiten werking.
Kies uitgang nr. 2 (groene borden) richting ‘Kiekenmarkt/Anspach (II)’. Neem boven rechtsomkeer en volg het voetpad tot aan de eerste straathoek.
het Beursplein verdient niet echt de naam van plein: het is veeleer een kruis-punt. Koning auto voert er nog steeds het hoge woord. het imposante beurs-gebouw i 1 wordt door toeristen wel eens verward met de Muntschouw-burg. allebei tonen ze hun verheven karakter door middel van een klassieke zuilengalerij. ironisch genoeg zijn beide tempels van de 19de-eeuwse bourgeoisie gebouwd op een middeleeuws klooster van een bedelorde, de franciscanen en de dominicanen. Neem links de Beursstraat tussen een lange reeks caféterrassen en een archeologische site waar je door een glazen wand de resten van het franciscanenklooster kan bekijken. De afwijkende steensoort in de stoep duidt de omtrek van de kerk aan. even verder links vind je café cirio i 2 uit 1883. het rijkelijke interieur laat ook de trendy jongeren niet onberoerd.
De Sint-niklaaskerk i 3 verbergt achter een moderne façade een gotische kerk. niet te verwonderen dat vlakbij de grote Markt de patroonheilige van schippers en handelaars met een kerk vereerd werd. loop langs rechts om de kerk heen. Voor het fonteintje met de Drie Blinden haalde beeldhouwer Jos De Decker zijn inspiratie bij Pieter Bruegel de oude. zo zag de schilder-humanist zijn tijdgenoten: domme mensjes die vertrouwen stelden in wie al even blind en dom was als zijzelf. Deze visie wordt uiteraard genegeerd door de toeristi-sche industrie die verkoos om Bruegel als een symbool van de Bourgondische slampamperij voor te stellen. De aan de kerk geplakte huisjes creëren een ou-derwetse sfeer. het allereerste, ‘de gouden huyve’, toont een authentieke ba-rokgevel, afkomstig uit de nabijgelegen Stoofstraat en hier in 1929 heropgericht. echt of vals? let ondermeer op de bedaking. in deze wijk is niets wat het lijkt...
Loop tot aan de Grasmarkt, de drukke straat achter de kerk, ooit een onderdeel van de handelsweg die Brugge met Keulen verbond.
Brussel ontstond nabij de plek waar deze belangrijkste middeleeuwse weg de zenne kruiste. De straat telt nog heel wat oude huizen, vaak in een erbarmelijke staat. Kijk achterom en geniet van het gotische kerkkoor dat oprijst boven de 18de-eeuwse huisjes. in het brede huis aan de overzijde, dat dateert uit 1700, vind je twee poortjes die toegang geven tot een aloud gangetje. hoeveel toe-risten beseffen dat die mooie barokpoortjes niet ouder zijn dan de 20ste eeuw? het linkerpoortje brengt je naar het stemmige café ‘a l’imaige de nostre-Da-me’, ingericht in pseudofolkloristische stijl, maar onze wandeling loopt echter via het rechterpoortje. De Sint-niklaasgang i 4 leidt je langs de zijkant van het eerder genoemde café, maar ook langs ‘au bon vieux temps’ en mondt uit in de Centrumgalerij. Dit geheel van winkelpassages, kantoren en appartemen-ten uit 1951 is een van de weinige bouwwerken in deze wijk die ronduit uitkomt voor zijn bouwdatum en niet pretendeert ouder te zijn.
Draai in de galerij naar links en volg de draaiende hoofdweg tot bij de uitgang met het bord ‘Ilot sacré’. In enkele winkels merk je de typische mezzaninestructuur, erg geliefd in de jaren 1950. De uitgang brengt je in de smalle Greepstraat. De Ossengang i 5 aan de overzijde, een van de weinige overgebleven gangen die in middeleeuwse steden de straten verbonden en toegang gaven tot achterhuizen, is gedegradeerd tot een kille
onaantrekkelijke binnenkoer. Loop enkele huizen meer naar rechts de ingang van hotel arlequin i 6 binnen, en dan meteen weer naar rechts richting Actor’s Studio. Je belandt in een modernere winkelpassage die het nooit ‘gemaakt’ heeft. het is altijd moeilijk te voorspellen of het publiek de weg zal vinden, maar een be-kende zaak als trekijzer kan zeker helpen. De bioscoop actor’s Studio i 7 die betere films uit het commerciële circuit brengt, vervulde blijkbaar die rol niet voldoende.
Deze galerij eindigt in de Korte Beenhouwersstraat (indien de toegang versperd is, keer je op je stappen terug naar de grasmarkt, neem je links en de eerste straat opnieuw links. Dit is de Korte Beenhouwersstraat.) Draai links in deze straat, één lange opeenvolging van restaurants die vooral mikken op de eenmalige toerist.
naast elk terras staat steevast een ‘binnenwipper’ die heel erg zijn best moet doen om de voorbijgangers niet meer aan te spreken om hen tot consumptie te overhalen. Deze aloude – verboden – praktijk werd lange tijd gedoogd, maar vandaag wordt opnieuw strenger opgetreden. op het einde van de Schudde-veldgang aan de rechterzijde vind je het befaamde marionettentheater toone i 8, met een café waar de poppen aan het plafond hangen. Sinds 1966 speelt toone Vii op deze plek zijn Brussels-franse en Brussels-Vlomse versie van be-faamde theaterwerken. ten behoeve van het internationale cliënteel zelfs in het Brussels-engels en het Brussels-Duits.
Het T-vormige kruispunt van Korte Beenhouwersstraat en Beenhouwersstraat is het hartje van het Ilot Sacré.
De wijk rondom de grote Markt moest bij het Koninklijk Besluit van 1960 in zijn historisch en folkloristisch karakter bewaard én hersteld worden. Die laat-ste maatregel zorgde ervoor dat er uiteindelijk meer nep-oud dan echt oud te beleven valt. het zal de vele busladingen toeristen die hier elke dag weer doorheen draven, een zorg wezen. immers, de doorsneetoerist verkiest vaak namaak boven authentiek. namaak kan namelijk perfect aangepast worden aan de verwachtingen. Kijk omhoog en tracht zelf de ouderdom van de trapgevel-tjes te bepalen. ook de echtheid van wat je op je bord krijgt in vele etablisse-menten van deze wijk lijdt onder een gelijkaardige verwarring. in die zin kan je de ironische benaming ilot Sucré begrijpen: zoet doet makkelijker consumeren zonder al te diep na te denken. Loop rechts de Beenhouwersstraat en meteen weer links de Predikherenstraat in. Restaurants als Scheltema, vincent i 9 en l’ogenblik trachten de culinaire eer hoog te houden. het interieur van Vincent bezit een schitterend tegelta-bleau uit het begin van de 20ste eeuw. even verder biedt Bifanas een verzorgde Portugese lunch. Jammer dat een groot deel van de linkerzijde van de straat beheerst wordt door een hardnekkige ‘stadskanker’. zo noemt men de be-wuste leegstand en verkrotting die vastgoedfirma’s om speculatieve redenen organiseren.
De straat eindigt in de drukke Schildknaapstraat, waarvan de overzijde, tot voor kort ook een langdurige stadskanker, nu eindelijk gerestaureerd werd. Blijf de stoep naar rechts volgen. op het kruispuntje aan de overzijde heeft de katachtige fietsster van de franse kunstenaar alain Séchas beslist je aandacht getrokken, net zoals het beroemde café ‘a la mort Subite’ i au dat met een schoongemaakte gevel pronkt. het interieur uit 1910 is van de hand van Paul hamesse, bekend als art-nouveaukun-stenaar. hier werkte hij evenwel in een neo-neo-klassieke stijl, jawel, twee keer neo. hij greep namelijk terug naar het neoclas-sicisme dat honderd jaar eerder populair was.
Loop rechts de Sint-hubertusgalerijen i al binnen, een nog steeds oogverblindend mooie realisatie uit 1847, in vele steden nagebootst en enkele jaren geleden gerenoveerd door het architectenbureau A-2R-C (Architecture et Construction entre Rêve et Réalité) dat in de galerij zelf huist.
Doe-het-zelf wanDeling ilôt-Sucré
4
INFO
8 i marionettentheater toone
au i café a la mort Subite
in deze galerij vind je de tweede cinema die de betere film brengt, het théâtre royal des galeries i am. als toeschouwer zit je er onder een door Magritte beschilderd plafond, dat een blauwe hemel met witte wolkjes voorstelt. De reputatie van de mokafé i an met uitnodigend terras in de galerij is ondermeer te danken aan de kwaliteit van de taarten. ook cultureel kom je hier aan je trekken: naast een zijingang van de befaamde boekenwinkel tropismes i ao vind je, op de hoek met de Been-houwersstraat, de in kunstboeken gespecialiseerde librairie Saint-hubert. De Sint-hubertusgalerij is het resultaat van een eerste grote krotopruiming in de Brusselse binnenstad. een kwaliteit van het complex blijft de gemengde functie: appartementen op de eerste en tweede verdieping, winkels, cafés en theaters op de benedenverdieping.
Draai linksaf in de Beenhouwersstraat, die in dit segment wel een totaal ander beeld toont dan zo-even. Vroeger lag er in de buurt een slachthuis, maar daar is nu he-lemaal niets meer van te merken. zelfs lauffer, een messenwinkel die het lang heeft volgehouden, is verdwenen. Bij het dwarsen van de Bergstraat moet je de beide zijden ervan even vergelijken. wat is echt oud, wat is nep? het antwoord is helaas eenvoudig: beide zijden zijn nep... De passage aan de overzijde leidt je met een kronkel naar een binnenplein met de pompeuze naam Spanjeplein. is het omwille van het beeld van don Quichotte i ap en zijn onafscheidelijke Sancho de la Panza, een cadeau van Spanje en repliek van het beeld uit Madrid? of omdat de omringende architectuur de bouwstijl van de 16de eeuw poogt te imiteren, toen de nederlanden bij Spanje hoorden? wat er ook van zij, onze voorkeur gaat naar het bescheiden beeld van de hongaarse componist Bela Bartok i aq gekleed in een lange impermeable, beter aangepast aan het Brus-selse klimaat.
Als je dit plein diagonaal dwarst, vind je achter een lelijke betonnen ventilatiekoker de nagelnieuwe ingang van de horta gallery i ar, een winkelpassage die toegang geeft tot het Centraal Station via een rotonde uit de jaren 1950. Stripliefhebbers kunnen hier hun hartje ophalen. Moof is kort voor ‘Museum of original figurines’. Je vindt er uiteraard beeldjes van stripfiguren, maar ook verzamelobjecten en originele tekeningen. gebruik de mooi gerestaureerde houten roltrap. Sla rechtsaf en je komt in een grote galerij die toegang geeft tot de sporen. loop deze naar rechts tot het einde. De vele snacks en winkels mikken op de hongerige en wachtende reizigers in dit drukste station van het koninkrijk. helemaal achterin, onder de glazen koepel, vind je rechts een uit-gang naar het Magdalenaplein. Je bereikt een parkje, trefpunt van clochards en nozards, jonge daklozen met honden. het gotische magdalenakerkje i as vlak voor je overleefde de kaalslag veroorzaakt door de bouw van de noord-zuidverbinding.
Loop links van dit kerkje naar de Magdalenasteenweg, die slechts aan één kant huizen bewaard heeft. Loop bergop. Op nr. 55 vind je, tussen een paar zware zuilen, de ingang van de Bortiergalerij i at.
een jaar na de succesrijke Sint-hubertusgalerijen bouwde dezelfde architect, Jean-Pierre Cluysenaar, deze passage, een paradijs voor liefhebbers van twee-dehandsboeken. Je vindt er ook antiquariaten zoals tristan Schwilden gespecia-liseerd in reclameaffiches. loop de galerij ten einde. Die maakt een bocht rond de voormalige stadsfeestzaal. Men merkt op het einde een nieuw initiatief, de kunstgalerij B-gallery, een initiatief van het schepenkabinet voor Cultuur van de Stad Brussel. tijdens de zomermaanden zijn er geen expo’s. zou dit het begin inluiden van de stille verdwijning van de boekhandelaren? Sla rechtsaf de Sint-Jansstraat in, waarvan de rechterzijde grotendeels bewust wordt verkrot. ooit was deze straat wijd en zijd beroemd wegens de winkels gespecialiseerd in muziekinstrumenten en -partituren. Vergelijk met de linkerkant van de straat
Doe-het-zelf wanDeling ilôt-Sucré
5
INFO
at i Bortiergalerij
ap i Standbeeld van don Quichotte
waar door een ‘architecturale’ ingreep uit de jaren 1960 monofunctionaliteit in de vorm van kantoren (de hoofdzetel van de socialistische mutualiteiten) naar de hoofdstad kwam. Recht voor je uit zie je een moderne glazen bovenbouw bovenop een klassiek gebouw: het parlement van het Brussels gewest i bu.
De straat loopt uit op het Sint-Jansplein, gedomineerd door het beeld van ga-brielle Petit. Deze ziekenzuster en weerstandster uit Doornik werd in 1916 door de Duitsers gefusilleerd. haar laatste trotse woorden staan op de sokkel vermeld: “... et je leur montrerai comment une femme belge sait mourir”. Van het oorspronkelijk homogeen neoklassieke plein resten nog twee segmenten, aan weerszijden van de Duquesnoystraat. Verlaat het plein langs de Spoormakersstraat, rechts van de apotheek. aan de rechterzijde vind je café de dolle mol i bl, in de woelige jaren na 1968 het trefpunt van de Brusselse anarchisten. ernaast ligt de cultwinkel Plaizier die heel wat artistieke én grappige postkaarten uitgeeft. als je boven de etalages kijkt, merk je dat ook hier de verkrotting heeft toegeslagen. wandel verder en steek de Kaasmarkt over. hier vind je een buurt met voornamelijk goedkope griekse en libanese eethuisjes. Verderop in de Spoormakersstraat draai je links in de agoragalerij i bm uit 1963, vooral bekend omwille van de winkeltjes met lederen kleding. Blijf in deze wirwar van drukke smalle passages steeds zoveel mogelijk links houden, dan kom je automatisch uit in de heuvelstraat. Steek die straat over en kijk even om naar de architectuur van de galerij: nep.
De Heuvelstraat voert je, linksaf, naar de Grote Markt.
in het aanschijn van zoveel pracht, neem je bijna spontaan een moment van ingetogen stilte in acht. luister even discreet naar wat weinig scrupuleuze reis-leiders hun publiek hier wijsmaken. nu eens hoor je het plein middeleeuws noemen, dan weer herbouwd na de beschieting door de soldaten van de zon-nekoning in 1695, of nog ‘een perfecte illustratie van alchemistische ideeën’. een ander houdt het dan weer bij vrijmetselaarssymboliek. om van de vele simpelere verhalen maar te zwijgen. De periode die het minst vermeld wordt, heeft het plein het sterkst aangepast aan de eigen verzuchtingen: de 19de eeuw. De grootsheid van het nieuw gecreëerde België moest in zijn architectuur tot uiting komen, en men aarzelde niet de gildenhuizen van passende rijke deco-ratie te voorzien. ook het gotische stadhuis i bn, dat na de beschieting van 1695 al was heropgebouwd, werd nogmaals zwaar gerestaureerd, en alle nis-sen kregen beelden. het Broodhuis er tegenover werd zelfs totaal afgebroken om nadien veel ‘echter’ heropgebouwd te worden. De drijvende kracht achter deze renovatiegolf was burgemeester Charles Buls, die in de buurt met twee monumenten en een straatnaam terecht geëerd wordt. in de gulden Boot, nu een stijlvolle gelegenheid, werd ooit de Vlaams-nationalistische partij de Volks-unie boven de doopvont gehouden. Daarnaast verbleef de franse schrijver in ballingschap Victor hugo. in het huis De zwaan er tegenover is nu een luxe-restaurant gevestigd. tussen 1845 en 1848 schreef de Duitse jurist in balling-schap Karl Marx er het Communistisch Manifest, en in 1885 werd de Belgische werkliedenpartij er gesticht. De grote Markt behield zijn marktfunctie tot in de jaren 1920. in de glorieuze jaren 1960 twijfelde men niet om van dit Unesco-monument een parking te maken.
Loop onder de stadhuistoren door.
nog steeds hoor je vertellen dat de architect zelfmoord zou gepleegd hebben, toen hij merkte dat de toren niet precies in het midden van het gebouw stond. Via een binnenkoer bereik je de Vruntstraat. het oud-Brabantse woord ver-wijst naar de vrunte, de stadsgevangenis. De Spaanse soldaten begrepen ‘vrind’ en maakten er ‘amigo’ van. amigo i bo werd ook de naam van het luxehotel gelegen aan de overzijde van de straat, een groot gebouw in een traditionele bouwstijl in bak- en zandsteen, dat evenwel niet ouder is dan enkele tientallen jaren.
Doe-het-zelf wanDeling ilôt-Sucré
6
INFO
bo i hotel amigo
huis de Zwaan
De Vruntstraat leidt rechts naar de Kolenmarkt. Loop rechtdoor in de Steenstraat. Op de linkerstraathoek loop je voorbij de Homo Erectus. De tekening op het raam is een allusie op de neanderthaler en de woorden ‘homo’ en ‘erectus’ laten geen twijfel bestaan over de aard van dit café. Rechts loop je voorbij the music village i bp, een jazzcafé/restaurant waar elke avond live concerten zijn.
Bij het volgende kruispunt neem je rechtsaf. De Zuidstraat brengt je opnieuw bij het beursgebouw. Volg links van de Beurs de Henri Mausstraat, zo bereik je het Beursplein, eind- en beginpunt van de wandeling. tussen de frituur ‘fritland’ (uitgebaat door Macedoniërs) en het beroemde art-nouveaucafé Falstaff i bq liggen een reeks 19de-eeuwse appartementen te wachten op een grondige restauratie. Deze stadskanker wordt grondig gereno-veerd, maar enkel de façades blijven behouden.
Doe-het-zelf wanDeling ilôt-Sucré
7
INFO
goesting in meer Brussel? op www.uitinBrussel.be vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. uitinBrussel is een initiatief van Muntpunt.
uitinBrussel i 0800 13 700 i [email protected] i www.uitinbrussel.be i www.muntpunt.be
Voor deze wandellussen deed UitinBrussel een beroep op de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten. De gidsen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoeligheden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze houden van hun stad en die liefde geven ze je graag mee.
andere wandelingen in deze reeks:Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of oud-Molenbeek, de europese instellingen in de leopoldwijk of de tgV aan ’t zuid. luister naar boeiende verhalen over 19de-eeuwse grandeur onder leopold ii, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stedelijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economi-sche achtergronden en mechanismen.
Brukselbinnenstebuiten i 02 218 38 78 i [email protected] i www.brukselbinnenstebuiten.be
eerste publicatiedatum: 08/12/2008 i herwerkte versie 31/07/2012alle foto’s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto.
een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse gemeenschapscommissie