Page 1
ILVO
Nematoden in de groenteteelt
Programma:13:30 Verwelkoming + Projectvoorstelling13:45 Nematoden in de groenteteelt: wie zijn ze en wat
doen ze?14:45 Koffiepauze15:15 Hoe weet ik of er nematoden in mijn bodem zitten?
Hoe en wanneer neem ik een bodemmonster en wat gebeurt ermee?
15:45 Kunnen groenbedekkers helpen nematodenproblemen te onderdrukken?
16:30 Einde
Page 2
Plantenparasitaire nematoden zijn een ernstige bedreiging voor de
groenteteelt
A. Akkoord
B. Niet akkoord
C. Weet niet
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
90,00%
Akkoord Niet akkoord Weet niet
85,48%
3,23%
11,29%
Page 3
Ik vermoed dat ik opbrengstverlies heb door plantenparasitaire
nematoden
A. Zeker
B. Misschien
C. Zeker niet
D. Weet niet
E. Niet van toepassing0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
Zeker Misschien Zeker niet Weet niet Niet vantoepassing
37,31%
23,88%
1,49% 1,49%
35,82%
Page 4
Groenbedekkers kunnen gebruikt worden om plantenparasitaire
nematoden te beheersen
A. Akkoord
B. Niet akkoord
C. Weet niet
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
Akkoord Niet akkoord Weet niet
75,76%
6,06%
18,18%
Page 5
ILVO
Voorstelling project 25-02-2020
Beheersing van plantenparasitairenematoden met groenbedekkers in
de openluchtgroenten
LA- traject
Page 6
ILVO
Partners• Instituut voor Landbouw-, Visserij- en
voedingsonderzoek (ILVO)Lirette Taning
• Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW)Sander Fleerakkers
• Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG)
Nathalie Cap
• InagroEllen Formesyn
Page 7
ILVO
SitueringMeloidogyne chitwoodi en Pratylenchus penetrans
Page 8
ILVO
Doelstellingen
• Bepalen waardplantgevoeligheid en opstellen van economisch aanvaardbare schadedrempels
• Bepalen effectiviteit van groenbedekkers als onderdrukker van aaltjespopulaties
• Inzicht krijgen in populatiedynamiek van aaltjes i.f.v. teeltrotaties, bodem, teeltaspecten, …
• Studie van plantrespons: model Meloidogyne –bladrammenas
• Implementatie op bedrijfsniveau
• Bedrijfsbegeleiding en communicatie
Page 9
ILVO
WP1. Bepaling schadedrempels groentegewassen en waardplantstatus van groenbedekkers in potproeven
• Kweek van P. penetrans en M. chitwoodi
• Bepaling schadedrempels in potproeven
• Waardplantstatus van diverse groenbedekkers in potproeven
– bladrammenas, Japanse haver, gele mosterd, facelia, Italiaans raaigras, rogge, zomerhaver en Tagetes
prei knolselder spinazie erwt
M. chitwoodi x x x x
P. penetrans x x
Page 10
ILVO
WP2. Bepaling van schadedrempels voor nematoden in groenten onder veldomstandigheden en nagaan van effectiviteit om via teeltrotaties met groenbedekkers
nematodenpopulaties te onderdrukken
• Proefveldlocaties opsporen en aanleggen van dichtheidsgradiënten– 2 proefveldlocaties besmet met M. chitwoodi - PSKW.
– 2 proefveldlocaties besmet P. penetrans - Inagro en PCG
• Verifiëren van schadedrempels groentegewassen in het veld
• Evalueren van resistente groen-
bedekkers in veldomstandigheden
Page 11
ILVO
WP3. Karakterisatie van de interactie tussen groenbedekkers en nematoden
• Verloop van het infectieproces van beide nematodensoorten in de courante groenbedekkers
• Screening van uitgebreide genenpool van bladrammenas voor Meloidogyne resistentie
• Detailstudie van mogelijke resistentie
Page 12
ILVO
WP4. Demonstratie, transitie en implementatie op bedrijfsniveau
• Demonstratieproeven
• Opvolgen van typebedrijven – Aftoetsen effectiviteit beheersingsstrategieën op
bedrijfsniveau
– 10 typebedrijven
• Individuele begeleiding van bedrijven bij innovatie op het bedrijf en advies
Page 13
ILVO
WP5. Algemene doorstroming en communicatie
• Bundelen van de informatie
• Training/opleiding van verschillende doelgroepen
• Publicaties – voordrachten
Page 14
ILVO
Nematoden in de groenteteeltWie zijn ze en wat doen ze?
Page 15
ILVO
Wat zijn nematoden?• Meestal draadvormige worm (aaltje; nema = Grieks voor draad) • Meestal < 1 mm• Veel soorten (>500000) en overal aanwezig
• mensen• dieren• planten• bodem• water• zee• … altijd in een vochtig milieu
• Nuttig en schadelijk• Zeer talrijk (4-10 miljard/m3 grond in de bouwvoor)
Page 16
ILVO
Wat zijn plantenparasitaire nematoden?
• Voeden zich op planten
• Vermeerderen zich op planten
• Veroorzaken schade aan planten(niet altijd!)
Page 18
ILVO
RechtstreeksSchade (kwantitatief en kwalitatief)
OnrechtstreeksKosten beheersing
ResistentieNematiciden
Wetgeving en controle (phytosanitaire maatregelen)
Page 19
ILVO
• Rotatie van groenten met aardappelen:
– (standaard) gebruik van nematiciden
– Jaren 1980: resistente aardappelrassen
– Jaren 1990: toename nematodenproblemenin de groenteteelt
• Toename trafiek van machines
• Groenbedekkers
Nematode problemen = oude problemen
Page 20
ILVO
Voornaamste nematodenproblemen in de akkerbouw/groenteteelt
• Stengelnematoden (Ditylenchus spp.)
• Vectoren van plant virusen (Longidoridae, Trichodoridae)
• Wortellesienematoden (Pratylenchus spp.)
• Bietencysten (Heterodera schachtii )
• Aardappelcysten (Globodera spp.)
• Wortelknobbelnematoden (Meloidogyne spp.)
Page 21
ILVO
Ditylenchus dipsaci (stengelaaltje)
Page 22
ILVO
Ditylenchus dipsaci (stengelaaltje)
Page 23
ILVO
Ditylenchus dipsaci (stengelaaltje)
Page 24
ILVO
Ditylenchus dipsaci (stengelaaltje)
Page 26
ILVO
Ditylenchus dipsaci (stengelaaltje)
Page 27
ILVO
Ditylenchus dipsaci (stengelaaltje)
Page 28
ILVO
Ditylenchus dipsaci (stengelaaltje)
Page 29
ILVO
Ditylenchus dipsaci (stengelaaltje)
www.aaltjesschema.nl
Page 30
ILVO
Ditylenchus destructor
Page 31
ILVO
Trichodoridae/Longidoridae
Xiphinema-Longidorus: nepo virussen
Trichodorus-Paratrichodorus: tobra virussen
Page 32
ILVO
Paratrichodorus teres
www.aaltjesschema.nl
Page 33
ILVO
Paratylenchus bukowinensis
www.aaltjesschema.nl http://progemuese.eu/index.php?page=selderij
Rotylenchus robustus (R. uniformis)
Page 34
ILVO
Pratylenchus penetrans
www.apsnet,org
Page 35
ILVO
Pratylenchus penetrans
Nematoden per 100 cm3 grond
Page 36
ILVO
Nematoden per 100 cm3 grond
Pratylenchus penetrans
Page 37
ILVO
Pratylenchus penetrans
Nematoden per 100 cm3 grond
Page 38
ILVO
Pratylenchus penetrans
Nematoden per 100 cm3 grond
Page 39
ILVO
Pratylenchus penetrans
Page 40
ILVO
Heterodera schachtii (bietencystenematode)
DAFF Archive , Bugwood.org https://www.arc.agric.za/arc-ppri/Pages/Biosystematics/Nematode-Research.aspx
Heterodera carotae
Escobar-Avila et al., 2018
Page 41
ILVO
Heterodera cruciferae
Castillo P.
Heterodera goettingiana
https://cropscience.bayer.co.uk/threats/pest-and-slugs/pea-cyst-nematode/ http://ephytia.inra.fr/fr/C/22556/Vigi-Semences-Heterodera-goettingiana-Nematode-a-kystes-du-pois
Page 42
ILVO
Meloidogyne spp. (wortelknobbelnematoden)
Page 43
ILVO
Meloidogyne hapla
Page 44
ILVO
Meloidogyne hapla
erwt
ui
www.aaltjesschema.nl
sla
Page 45
ILVO
Meloidogyne chitwoodi/M. fallax
Page 46
ILVO
Meloidogyne chitwoodi/M. fallax
Schade door M. chitwoodi bij wortel i.f.v. cultivar en veldperiode
Page 47
ILVO
Meloidogyne chitwoodi/M. fallax
Vermeerdering van M. chitwoodi op verschillende wortelcultivars
Page 48
ILVO
Meloidogyne chitwoodi/M. fallax
M. chitwoodi op erwt
www.aaltjesschema.nl
M. chitwoodi op schorseneer
Page 49
ILVO
10.9
0.67
0.11
Schadedrempels M. chitwoodi bij erwt
Page 50
ILVO
Quarantaine wortelknobbelnematoden
Meldingsplicht!
Page 51
ILVO
Warmte minnende (tropische) wortelknobbelnematoden
M. incognita op komkommer
Aanwezig in Vlaanderen in beschermde teelten
Page 52
ILVO
Meloidogyne chitwoodi
• Meloidogyne chitwoodi – Maïswortelknobbelaaltje
• Op Zand- en Dalgronden
• Quarantaineorganisme
• Zeer brede waardplantenreeks!
• Lage schadedrempels – Vaak < 10 nematoden/100 cm³
M. chitwoodi J2
Page 53
ILVO
Proefopzet project
• Potproeven
11 nematodendichtheden(0 512 nem/100 cm³)
Opbrengstmeting
Bepalen schadedrempel
• Veldproeven
3 nematodendichtheden
- Prei- Knolselder- Wortel- Schorseneer- Erwt- Boon- Spinazie
Page 54
ILVO
Schadebeelden groenten: M. chitwoodi
• Wortelen & Schorseneren
• Sterke Kwaliteitsschade
Bron: aaltjesschema.nl
Page 55
ILVO
Schadebeelden groenten: M. chitwoodi
• Wortelen & Schorseneren
• Sterke Kwaliteitsschade
– Knobbels op penwortels
– Geen vertakking
– Kortere wortels:
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Mais Raaigras Tagetes
< 22 cm > 22 cm > 27 cm > 32 cm
1073 102 86 Pi
Page 56
ILVO
Schadebeelden groenten: M. chitwoodi
• Wortelen & Schorseneren
• Schadedrempel heel laag
– << 46 nematoden/100 cm³
– Wortelen: • 188 – 1236 nematoden/100 cm³
• > 60% wortelen aangetast, tot 98%
Page 57
ILVO
Schadebeelden groenten: M. chitwoodi
• Spinazie
• Waardplant (wortelknobbels)
• Zeer lage schadedrempels:
– Opbrengstdaling vanaf
Pi = 0,14 – 11,5 nematoden/100
• Opbrengstdaling cultivarafhankelijk
0.1411.5
Knobbels op Spinaziewortels
Page 58
ILVO
Schadebeelden groenten: M. chitwoodi
• Erwt
– Waardplant
– Zeer lage schadedrempels (0,1 – 10 nem/100 cm³)
– Hoge verliezen mogelijk (cultivarafhankelijk)
• Potproeven: verliezen tot >60% (Pi = 500 nem/100cm³)
• Veldproeven: lagere opbrengsten bij hogere Pi
Page 59
ILVO
Schadebeelden groenten: M. chitwoodi
• Knolselder
– Waardplant
– Zeer lage schadedrempelsOpbrengstdaling van: grootteorde 1 à 10 nematoden/100cm³
– Beperkte opbrengstverliezen
• Prei
– Geen opbrengstverliezen in veld
– Wel waardplant! Toename populatie
Page 60
ILVO
Schadebeelden groenten: M. chitwoodi
• Andere gewassen
• Heel veel waardplanten:
Page 61
ILVO
Schadebeelden groenten: M. chitwoodi
• Boon
– Geen waardplant!
Geen schade
Geen vermeerdering
– (meeste rassen)
Page 62
ILVO
Pratylenchus penetrans
• Wortellesie aaltje
• Op zandgronden
• Geen quarantaineorganisme
• Zeer brede waardplantenreeks!
• Preventief werken
M. chitwoodi J2
Page 63
ILVOwww.aaltjesschema.nl
Schadebeelden groenten: P. penetrans
Page 64
ILVO
Schadebeelden groenten: P. penetrans
• Zaaiuien– Opbrengst: Tagetes > spinazie/maïs
– Waardplant!
– Lage schadedrempelsOpbrengstdaling van: grootteorde ± 10 nematoden/100cm³
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Mais Spinazie Tagetes
Mas
sa (
ton
/ha)
Veldproef Ruislede
Page 65
ILVO
Resultaten veldproeven 2019
• Schorseneren
– Opbrengst: Tagetes > spinazie/maïs
– Schadebeeld: vertakte wortels
Veldproef Ruddervoorde
Page 66
ILVO
Resultaten veldproeven 2019
• Knolselder
– Opbrengst: spinazie/tagetes > maïs
Veldproef Ruislede
0
10
20
30
40
50
60
Mais Spinazie Tagetes
mas
sa (
ton
/ha)
Page 67
ILVO
Resultaten veldproeven 2019
• Spinazie
– Opbrengst: Tagetes > spinazie/maïs
– Geen waardplant – wel schade (afhankelijk van het ras)
Veldproef Ruislede
0
5
10
15
20
25
30
35
Mais Spinazie Tagetes
mas
sa (
ton
/ha)
Page 68
ILVO
Resultaten veldproeven 2019
• Prei
– Opbrengst: Tagetes > spinazie > maïs
Veldproef Ruddervoorde
Krypton Poulton
Page 69
ILVO
Resultaten veldproeven 2019
• Erwt
– Opbrengst: Tagetes > spinazie > maïs
Veldproef Ruddervoorde
Geneva Pixia
Page 70
ILVO
15:15 Hoe weet ik of er nematoden in mijn bodem zitten? Hoe en wanneer neem ik een bodemmonster en wat gebeurt ermee?
15:45 Kunnen groenbedekkers helpen nematodenproblemen te onderdrukken?
16:30 Einde
Pauze
Page 71
ILVO
Hoe weet ik of er nematoden in mijn bodem zitten?
Studienamiddag ‘Nematoden in de groenteteelt’25/02/2020
ILVO
Page 72
ILVO
Staalname
• Hoe neem ik een staal
• Wanneer bemonsteren
• Wat doen met genomen staal
• Wat gebeurt er in het labo
• Voorbeelden van analyseresultaten
• Meldingsplicht
• Officiële monstername
Page 73
ILVO
Hoe neem ik een staal
• In theorie: volledige veld afgraven en onderzoeken: onrealistisch
• Monstername : ‘schatting’ van de soorten en aantallen nematoden in een veld
• Steekproef: hoe meer stalen , hoe nauwkeuriger (soorten en aantallen) , maar ook hoe duurder
• Compromis tussen kosten en nauwkeurigheid
• Elke stap in het proces is belangrijk en draagt bij aan de ‘fout’steken nemen, mengmonster maken, transport en bewaring, submonster nemen, opspoelen, microscopie
• Zorgvuldig te werk gaan bij elke stap om fout zo klein mogelijk te houden
Page 74
ILVO
Hoe neem ik een staal
• Veld volgens denkbeeldig rooster bemonsteren• bv. monstergang van 11m breed
• Om de 15 m steek nemen
• op zig-zag lijn of op een rechte lijn
• In teeltrichting
• 60 steken per ha, resulteert in 1 à 2 L grond
Page 75
ILVO
Hoe neem ik een staal• Met een grondboor, schepje of spade, 25 cm diep
(wortelzone)
• Reinig het gereedschap om besmetting tussen velden te vermijden en om verkeerde resultaten over aan- of afwezigheid van aaltjes te vermijden
Page 76
ILVO
Hoe neem ik een staal• Indien er verschillen in het perceel zijn wat betreft
voorgeschiedenis van teelten of rassen, bodemsamenstelling, drainage enz…is het beter het veld op te delen en van elk deel een monster te nemen
Photo: Frans Zoon
Effect of clay-content on
stem damage in potato
by Trichodoridae
Low clay content
High clay content
Page 77
ILVO
Hoe neem ik een staal
Wortellesienematode Pratylenchus penetransin mais in aardappel
Valplekken in een staand gewas:
Page 78
ILVO
Hoe neem ik een staal
• Bemonster de randen van de valplek: ongeveer 10 steken
• Bezorg ook plant met wortels: endoparasitairenematoden bevinden zich in de wortels
Page 79
ILVO
Wanneer bemonsteren• Kan op elk moment
• Beste moment : rond de oogst en kort erna (tot half november) : de aaltjesaantallen zijn dan het grootst en kans op detectie is maximaal
• Populaties van Meloidogyne en in mindere mate Pratylenchus kunnen in de winter sterk afnemen (braak) zodat kans op detectie kleiner wordt
• In een gevoelig volggewas kunnen ze snel weer toenemen en schade veroorzaken
Page 80
ILVO
Wanneer bemonsteren
y = 1992.4e-0.0561x
R2 = 0.8792
0
50
100
150
200
250
300
35 45 55 65 75 85
Weeks
Co
un
ted
Ju
ve
nile
s
Afname van aantallen Meloidogyne sp. J2 na de oogst
Page 81
ILVO
- In stevige plastic zak- Sluiten (tegen uitdrogen) - Bij voorkeur sluiten met ‘twist tie’ of vergelijkbaar bv. elastiek, liefst
niet dichtknopen- Duidelijk labelen met onuitwisbare inkt
Wat doen met genomen staal
Page 82
ILVO
Wat doen met genomen staal• Behandel het monster voorzichtig: nematoden
worden gemakkelijk afgedood
• Zo vlug mogelijk aan laboratorium bezorgen
• Indien niet onmiddellijk kan bezorgd worden: koel bewaren
• Vermijd dat stalen aan hoge temperaturen worden blootgesteld: bv kofferbak van een auto in de zon: gebruik een koelbox in de zomer
• Bezorg bijkomende info over symptomen, teelt, rotatie, grondontsmetting,… op een blad (infofiche)
Page 83
ILVO
Wat doen met genomen staal
Volgende laboratoria kunnen een nematologischonderzoek uitvoeren:
• België:
ILVO Diagnosecentrum voor Planten
• Nederland:
Eurofins Agro, de Groene Vlieg, HLB, NAK,
Nemacontrol, Roba Laboratorium…
Page 84
ILVO
Wat gebeurt er in het laboExtractie van nematoden uit grond en plant na submonsernameEr zijn verschillende techniekenPassieve methoden:Bv: flotatie-centrifugatie Elutriatie
Automatische zonale centrifuge Oostenbrinkkan
Page 85
ILVO
Wat gebeurt er in het labo
• Actieve methoden (levende nematoden)
bv: Baermann trechter
Page 86
ILVO
Wat gebeurt er in het labo
• Resultaat van extractie uit grond of plant: heldere suspensie van nematoden in water
Page 87
ILVO
Wat gebeurt er in het labo• Met behulp van het binoculair worden de
nematoden geïdentificeerd tot op genusniveau en geteld (Pratylenchus , Meloidogyne, enz…)
Page 88
ILVO
Wat gebeurt er in het labo• Soortbepaling (Pratylenchus penetrans,
Pratylenchus crenatus enz…)
morfologisch met interferentiemicroscoop (1000x)
Page 89
ILVO
Wat gebeurt er in het labo
Of moleculaire soortbepaling (DNA- analyse)PCR (Polymerase Chain Reaction)
Page 90
ILVO
Voorbeelden van analyseresultaten
• Schadedrempel: het aantal nematoden in een hoeveelheid grond, afhankelijk van nematodensoort, gewas en grondtype, waarboven schade valt te verwachten
Page 91
ILVO
Voorbeelden van analyseresutaten
Referentie klant StaalkenmerkHelico-
tylenchus sp.
Heterodera
mani. J2
Meloidogyne
naasi
Paratylenchus
bukowinensis
Paratylenchus
microdorus
20001 DCP/2020/00
0359
24 42 1035 216 216
Referentie klant StaalkenmerkParatylenchus
projectus
Pratylenchus
crenatus
Pratylenchus
penetrans
Trichodoridae Tylencho-
rhynchus sp.
20001 DCP/2020/00
0359
216 215 92 16 293
Aantallen per 100 ml grond
Analyse(s) Analysemethode(s)
Vrijbewegende nematoden
schadelijk voor wortelen.
extractie met automatische zonale centrifuge (AZC), gevolgd door
microscopische detectie en morfologische soortbepaling
Bespreking resultaat:
Het monster is zwaar besmet met Pratylenchus penetrans. Bij de teelt van wortelen is er een grote
kans op een flinke aantasting. In het monster werd Pratylenchus crenatus vastgesteld. Dit kan leiden
tot verminderde opkomst van zaailingen van wortel .Het monster is licht besmet met Paratylenchus
bukowinensis. Vooral op laaggelegen klei- en zandgronden kunnen deze aaltjes schade veroorzaken
aan de wortelpunten van het gewas. Het monster is besmet met Trichodoridae . De directe schade is
in hoge mate afhankelijk van de mobiliteit van de aaltjes en de vochtigheid van de grond. Deze
mobiliteit wordt versterkt bij een zandgrond met uniforme zandfractie en weinig klei en humus.
Schade veroorzaakt door de overige nematoden is niet gekend voor de teelt van wortelen.
Page 92
ILVO
Meldingsplicht
• Meloidogyne chitwoodi en Meloidogyne fallaxzijn quarantaine-organismen waarvoor meldingsplicht geldt
• Melden bij uw Lokale Controle-Eenheid (LCE) van het FAVV
• Voor adressen en verdere informatie zie website FAVV
http://www.favv.be/professionelen/contact/lce/
• Zowel laboratorium als teler zijn meldingsplichtig
Page 93
ILVO
Officiële monstername
• Door FAVV of erkend labo voor monstername
• Voor vrijverklaring
• Intensievere bemonstering : 3 monsters per hectare
Page 94
ILVO
Kunnen groenbedekkers helpen nematodenproblemen te onderdrukken?
Page 95
ILVO
Groenbedekkers en nematoden
• Veel soorten plantenparasitaire nematoden
• Verschillende groenbedekkers (en cultivars)
Start: welke nematodensoorten zijn aanwezig?vormen zij een bedreiging?
Page 96
ILVO
Stap 1: Keuze van de groenbedekker
Groenbedekkers en nematoden
Hangt af van:• nematodensoort(en)• tijdstip (voorjaar - zomer - najaar)• inwerken of niet?• andere effecten (andere ziekten, bodemstructuur, N, …)
Page 97
ILVO
Groenbedekkers en nematoden
• is de groenbedekker een waardplant?
Stap 1: Keuze van de groenbedekker
Aantallen plantenparasitaire nematoden daalt zonderwaardplant = natuurlijke afname
Groenbedekker: afname ≥ natuurlijke afname
Waardplantstatus is vaak cultivar afhankelijk! resistentie
Opgelet!Verschuiving van nematodenprobleem
Page 98
ILVO
Groenbedekkers en nematoden
Stap 1: Keuze van de groenbedekker
www.aaltjesschema.nl
Page 99
ILVO
Groenbedekkers en nematoden
Stap 2: Teelt van de groenbedekker
• tijdstip (voorjaar - zomer - najaar)
Gebruik als biologische grondontsmetting:• doden van nematoden door chemische processen, onttrekken van O2
• enkel effectief tijdens warmere periode van het jaar
Afrikaantjes (Tagetes patula)• moeten 3 maand op het veld staan• vorstgevoelig!
Gebruik als vanggewas• vernietigen alvorens levenscyclus is voltooid (temperatuurafhankelijk)
Opgelet!Onkruidbeheersing (veel onkruiden zijn waardplanten)
Page 100
ILVO
Groenbedekkers en nematoden
• inwerken of niet?
Stap 2: Teelt van de groenbedekker
Vaak noodzakelijk bij gebruik als vanggewasEnkel nuttig bij groenbedekkers met hoge glucosinolaatgehaltes en bijvoldoende hoge bodemtemperatuurEffect versterkt wanneer bodem wordt afgedekt
Page 101
ILVO
Belangrijk
Groenbedekkers en nematoden
• Ken uw nematoden
• Ken uw groenbedekker (opgelet voormisleidende informatie)
• Onkruidbeheersing
Page 104
ILVO
Projectresultaten groenbedekkers + planning 2020
Page 105
ILVO
Waardplantstatus groenbedekkers voorMeloidogyne chitwoodi en Pratylenchus
penetrans in potproeven
Page 106
ILVO
Diverse groenbedekkers
Groenbedekkers Cultivar Aantal cultivars
Bladrammenas Dacapo, Defender, Contra,Doublet en Maximus
5
Japanse haver Pratex, Delux en Amazone 3
Gele mosterd Chacha en Carnaval 2
Facelia Angelia en Natra 2
Italiaans raaigras Meroa en Fedra 2
Rogge Dukato en Matador 2
Zomerhaver Simphony en Effectiv 2
Rolklaver Lotar, Bull, Franco en Barguay
4
Page 107
ILVO
Proefopzet
• 2L en 1.5L potten voor wortelknobbel- enwortellesienematoden
• Steriele grond
• 2 nematodendichtheden: Hoog en Laag
• 5 herhalingen
• 220 potten/nematodensoort 440 potten
• Serre
Page 108
ILVO
Plantenwortels
Submonster van 200 cm³ grond na homogenisatie
Geautomatiseerde zonale centrifugeBlender
Stereomicroscoop
Dataverzameling voor waardplantstatus• Nematoden werden verzameld uit grond en wortels met behulp van de Hendrickx
centrifuge
Page 109
ILVO
Resultaten waardplantstatus voor M. chitwoodi
0
100
200
300
400
500
600
700
800
Maximus Contra Dacapo Defender Doublet Angelia Natra Chacha Carnaval
Bladrammenas Facelia Gele mostard
a
ab
a
ab
b
aa
a
a
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
Maximus Contra Dacapo Defender Doublet Angelia Natra Chacha Carnaval
Bladrammenas Facelia Gele mostard
aaa
a
b
a a
aa
Pi = 10J2/100cm3
Pi = 100J2/100cm3
Page 110
ILVO
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
Pratex Delux Amazone Meroa Fedra Dukato Matador Simphony Effectiv
Japanse haver Italiaans raaigras Rogge Zomerhaver
aa
a
ba
a a
a
a
Resultaten waardplantstatus voor M. chitwoodi
0200400600800
10001200140016001800200022002400260028003000320034003600
Pratex Delux Amazone Meroa Fedra Dukato Matador Simphony Effectiv
Japanse haver Italiaans raaigras Rogge Zomerhaver
a a a
aa
aa
a
a
Pi = 10J2/100cm3
Pi = 100J2/100cm3
Page 111
ILVO
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
Barguey Bull Franko Lotar
Rolklaver
a
a
a
a
Resultaten waardplantstatus voor M. chitwoodi
0
50
100
150
200
250
300
Barguey Bull Franko Lotar
Rolklaver
a
a
aa Pi = 10J2/100cm3
Pi = 100J2/100cm3
Page 112
ILVO
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
Maximus Doublemax Contra Dacapo Defender Doublet Angelia Natra Chacha Carnaval
Bladrammenas Facelia Gele mosterd
aa
a
a
a a a
a
a
a
Resultaten waardplantstatus voor P. penetrans
0150300450600750900
1050120013501500165018001950210022502400255027002850300031503300
Maximus Doublemax Contra Dacapo Defender Doublet Angelia Natra Chacha Carnaval
Bladrammenas Facelia Gele mosterd
abab
b
ab ab a
a
aa
a
Pi = 15 Pp/100cm3
Pi = 150 Pp/100cm3
Page 113
ILVO
0
1500
3000
4500
6000
7500
9000
10500
Pratex Delux Amazone Meroa Fedra Dukato Matador Simphony Effectiv
Japanse haver Italiaans raaigras Rogge Zomerhaver
ba
aa
a aa
a
a
Resultaten waardplantstatus voor P. penetrans
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
Pratex Delux Amazone Meroa Fedra Dukato Matador Simphony Effectiv
Japanse haver Italiaans raaigras Rogge Zomerhaver
a
b
a ba ba a
a
Pi = 15 Pp/100cm3
Pi = 150 Pp/100cm3
Page 114
ILVO
0
720
1440
2160
2880
3600
4320
5040
Barguey Bull Franko Lotar
Rolklaver
a
a
a
a
Resultaten waardplantstatus voor P. penetrans
0
72
144
216
288
Barguey Bull Franko Lotar
Rolklaver
aa
a
a
Pi = 10 Pp/100cm3
Pi = 100 Pp/100cm3
Page 116
ILVO
Waardplantstatus groenbedekkersveldproeven
Page 117
ILVO
• Groenbedekkers (reducerend in potproef) (stimuleren in potproef)
Veldproeven: groenbedekkers 2019(M. chitwoodi)
Rasverschillen!
-> resistent tegen M. chitwoodi
-> resistent tegen M. chitwoodi
Page 118
ILVO
• Groenbedekkers (reducerend in potproef)
• Zwarte braak (Controle)
Veldproeven: Plannen 2020(M. chitwoodi)
Rasverschillen!
-> resistent tegen M. chitwoodi
-> resistent tegen M. chitwoodi
Page 119
ILVO
• Groenbedekkers (stimulerend in potproef)
Veldproeven: Plannen 2020(M. chitwoodi)
Page 120
ILVO
Pf/Pi150 Pf/Pi1500
Bladrammenas Dacapo 1,753333 1,288267
Bladrammenas Defender 0,976 1,2556
Bladrammenas Contra 4,725333 0,761067
Bladrammenas Doublet 0,528 1,008933
Bladrammenas Doublemax 1,302667 1,203067
Bladrammenas Maximus 2,188 0,971333
Japanse haver Pratex 1,050667 2,0524
Japanse haver Delux 144,7147 1,9788
Japanse haver Amazone 1,458667 0,700133
Gele mosterd Chacha 6,081333 1,061733
Gele mosterd Carnaval 14,99467 1,252
Facelia Angelia 6,744 1,922133
Facelia Natra 3,914667 0,728889
Italiaans raaigras Meroa 1,057333 0,1244
Italiaans raaigras Fedra 5,393333 0,658667
Rogge Dukato 2,988 0,437467
Rogge Matador 12,06267 0,235733
Zomerhaver Simphony 8,845333 2,481467
Zomerhaver Effectiv 49,18133 1,717733
Rolklaver Barguey 1,64 1,1
Rolklaver Franko 1,93 0,36
Rolklaver Bull 2,96 2,5
Rolklaver Lotar 1,43 0,89
Fallow 0,392 0
Veldproeven: groenbedekkers 2019(P. penetrans)
• Groenbedekkers:
Page 121
ILVO
Pf/Pi150 Pf/Pi1500
Bladrammenas Dacapo 1,753333 1,288267
Bladrammenas Defender 0,976 1,2556
Bladrammenas Contra 4,725333 0,761067
Bladrammenas Doublet 0,528 1,008933
Bladrammenas Doublemax 1,302667 1,203067
Bladrammenas Maximus 2,188 0,971333
Japanse haver Pratex 1,050667 2,0524
Japanse haver Delux 144,7147 1,9788
Japanse haver Amazone 1,458667 0,700133
Gele mosterd Chacha 6,081333 1,061733
Gele mosterd Carnaval 14,99467 1,252
Facelia Angelia 6,744 1,922133
Facelia Natra 3,914667 0,728889
Italiaans raaigras Meroa 1,057333 0,1244
Italiaans raaigras Fedra 5,393333 0,658667
Rogge Dukato 2,988 0,437467
Rogge Matador 12,06267 0,235733
Zomerhaver Simphony 8,845333 2,481467
Zomerhaver Effectiv 49,18133 1,717733
Rolklaver Barguey 1,64 1,1
Rolklaver Franko 1,93 0,36
Rolklaver Bull 2,96 2,5
Rolklaver Lotar 1,43 0,89
Fallow 0,392 0
Veldproeven: Plannen 2020(P. penetrans)
• Groenbedekkers:
Page 122
Plantenparasitaire nematoden zijn een ernstige bedreiging voor de
groenteteelt
A. Akkoord
B. Niet akkoord
C. Weet niet
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
90,00%
100,00%
Akkoord Niet akkoord Weet niet
90,91%
6,06% 3,03%
Page 123
Ik vermoed dat ik opbrengstverliezen heb door plantenparasitaire
nematoden
A. Zeker
B. Misschien
C. Zeker niet
D. Weet niet
E. Niet van toepassing0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
45,00%
Zeker Misschien Zeker niet Weet niet Niet vantoepassing
42,25%
14,08%
1,41% 2,82%
39,44%
Page 124
Groenbedekkers kunnen gebruikt worden om plantenparasitaire
nematoden te beheersen
A. Akkoord
B. Niet akkoord
C. Weet niet
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
90,00%
100,00%
Akkoord Niet akkoord Weet niet
91,55%
5,63%2,82%
Page 125
ILVO
contactinfo
Wim Wesemael (ILVO) [email protected] Cap (PCG) [email protected] Fleerakkers (PSKW) [email protected] Formesyn (Inagro) [email protected]
Diagnosecentrum voor planten – [email protected]
Page 126
ILVO
Dankjewel en veel succes!!
Instituut voor Landbouw-,Visserij- en Voedingsonderzoek
Caritasstraat 399090 Melle – België
T + 32 (0)9 272 29 00F +32 (0)9 272 29 01
[email protected]