İNDİRİMLİ ORANLI İŞLEMLERDE KDV İADESİ Metin KAHRAMAN
İNDİRİMLİ ORANLI İŞLEMLERDE
KDV İADESİ
Metin KAHRAMAN
ii
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER............................................................................................ İİ
ÖZET .......................................................................................................... İV
ABSTRACT ................................................................................................. V
KISALTMALAR ....................................................................................... Vİ
BÖLÜM 1 GİRİŞ VE AMAÇ .................................................................1
BÖLÜM 2 VERGİ YAPISI KAVRAMI, DOLAYLI-DOLAYSIZ VERGİ KAVRAMI, KATMA DEĞER VERGİSİ VE İADE SİSTEMİ .......................................................................................................3
2.1. VERGİ VE VERGİ YAPISI KAVRAMLARI ............................................... 3 2.2. DOLAYLI-DOLAYSIZ VERGİLER VE TÜRLERİ..................................... 4
2.2.1. Dolaylı Vergilerin Tanımı ve Türleri ....................................................... 5 2.2.1.1. Dolaylı Vergilerin Türleri ..................................................................... 5
2.2.1.1.1. Katma Değer Vergisi ...................................................................... 5 2.2.1.1.2. Özel Tüketim Vergisi ...................................................................... 6 2.2.1.1.3. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ........................................... 6 2.2.1.1.4. Gümrük Vergisi .............................................................................. 6 2.2.1.1.5. Damga Vergisi ................................................................................ 7
2.2.2. Dolaysız Vergilerin Tanımı Ve Türleri .................................................... 7 2.2.2.1. Dolaysız Vergilerin Türleri ................................................................... 7
2.2.2.1.1. Gelirden Üzerinden Alınan Vergiler ............................................... 7 2.2.2.1.2. Servetten Alınan Vergiler ............................................................... 9
2.3. KATMA DEĞER VERGİSİNDE İNDİRİM VE İADE SİSTEMİ ................ 9 2.4. KATMA DEĞER VERGİSİNDE İADE YÖNTEMLERİ .......................... 10
2.4.1. Nakden İade ................................................................................................ 11 2.4.2. Mahsuben İadeler ...................................................................................... 12
BÖLÜM 3 İNDİRİMLİ ORANA TABİ İŞLEMLERDE İADEYİ DOĞURAN OLAY VE İADE EDİLECEK KDV’NİN HESAPLANMASI ...................................................................................... 15
3.1. İNDİRİMLİ ORANA TABİ TESLİM VE HİZMETLERDEN DOĞAN İADELER ....................................................................................................... 15
3.1.1. %1 Oranına Tabi Mal ve Hizmetler ........................................................ 16 3.1.1.1. (I) Sayılı Liste ..................................................................................... 16
3.1.2. %8 Oranına Tabi Mal ve Hizmetler ........................................................ 19 3.1.2.1. (II) Sayılı Liste .................................................................................... 19
iii
3.1.2.1.1. Temel Gıda Maddeleri (A Cetveli) ............................................... 19 3.1.2.1.2. Diğer Mal Ve Hizmetler (B Cetveli) ............................................ 19
3.2. İNDİRİMLİ ORANLI İŞLEMLERDE İADEYİ DOĞURAN OLAY ....... 21 3.3. İADE EDİLECEK KDV’NİN HESAPLANMA YÖNTEMİ ...................... 21
3.3.1. Yüklenilen Verginin Hesaplanması (Birincil Hesaplama) ................... 21 3.3.2. Yüklenilen Vergi İle Sonraki Döneme Devreden Verginin
Karşılaştırılması (İkincil Hesaplama) .................................................... 21 3.3.3. Yıllık İade Talep Edilebilir Verginin İzleyen Yılda Sonraki
Dönemlere Devreden Vergi İle Karşılaştırılması (Üçüncü Hesaplama) ............................................................................................... 22
BÖLÜM 4 İADE UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSULAR, YMM RAPORU VE MUHASEBE KAYITLARI ............................................................................................... 24
4.1. İNDİRİMLİ ORANA TABİ İŞLEMLERDE İADE UYGULAMASI ........ 24 4.1.1. Mahsubu Talep Edilebilecek Borçlar .................................................... 25
4.1.1.1. İndirimli Orana Tabi İşlemlerden Doğan KDV İade Alacaklarının Elektrik Ve Doğalgaz Borçlarına Mahsubu ....................................... 25
4.1.2. Yılı İçinde Mahsuben Talep Edilecek İade Tutarlarının Hesaplanması ........................................................................................... 26
4.1.3. İzleyen Yıl İçerisinde Nakden veya Mahsuben Talep Edilecek İade Tutarlarının Hesaplanması ..................................................................... 28
4.1.4. İade Hesabına Dâhil Edilebilecek Yüklenilen KDV ............................. 29 4.1.4.1. Stoklarda Yer Alan Mallar .................................................................. 30 4.1.4.2. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler ................................................ 30 4.1.4.3. Sonradan Düzenlenen veya Temin Edilen Belgeler ........................... 31
4.2. YILI İÇİNDE MAHSUP EDİLEMEYEN VERGİLERİN İADESİ .......... 31 4.3. YMM RAPORU VE UYGULAMA .............................................................. 33
4.3.1. İndirimli Oranlı İşlemlerde YMM Raporunda Olması Gereken Bilgiler ....................................................................................................... 33
4.3.2. YMM Raporu Ve Uygulama ................................................................... 34 4.3.3. Muhasebe Kayıtları ................................................................................. 51
SONUÇ ........................................................................................................ 52
KAYNAKÇA .............................................................................................. 54
iv
ÖZET
Bu çalışmamızda katma değer vergisi sisteminin işleyişi hakkında bilgi verilmekte ve
katma değer vergisinin konusuna giren indirimli orana tabi işlemler açıklanmaktadır.
İndirimli oranın neden gerektiği, indirimli orandan yararlanacakların dikkat etmesi
gereken hususlar bu çalışmamızda incelenmiştir. Çalışmamızın birinci bölümünde vergi
ve vergi yapısı, dolaylı ve dolaysız vergiler, dolaylı vergi türlerinden olan katma değer
vergisinde indirim, iade sistemi ve iade yöntemleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci
bölümde indirimli orana tabi işlemlerin ne olduğu ve kanunda bu malların nelerden
oluştuğu ve indirimli orana tabi işlemlerde iadeyi doğuran olay ve katma değer vergisi
iadesinin hesaplanması hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde 23.06.2012 tarih ve
28332 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 119 Seri No’lu Genel
Tebliğde yer alan, indirimli orana tabi işlemlerde dikkat edilmesi gereken hususlar
açıklanmıştır. Son bölümümüzde ise yeminli mali müşavir rapor örneği ile birlikte
uygulama ve muhasebe kayıtlarına yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: KDV, indirimli orana tabi işlemler, 119 No’lu KDV Genel
Tebliği, KDV iadesi
v
ABSTRACT
This study gives information about the functioning of the system of value added tax and
explains transactions subject to discounted rate under the scope of value added tax. The
necessity of the discount rate, points to pay attention to the discount rate for
beneficiaries are examined in this study. The first section focuses on tax and tax
structure, direct and indirect taxes and the discount, rebate system and methods of
rebate from value added tax, which is a type of indirect taxes. The second section is
subject to discount rate transactions and what constitutes the goods in law and the
events that cause the rebate for discount rate transactions and the calculation of the
rebate. In the third section is the main point to be considered for discount rate
transactions according to the General Communiqué from 23.06.2012, number 28332,
serial number 119. In the last section is given place to the Chartered accountant report
sample together with application and accounting records.
Key Words: value added tax, discount rate transactions subject to , serial number 119,
value added tax refunds.
vi
KISALTMALAR
ATİK : Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler
BSMV : Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi
GSMH : Gayri Safi Milli Hasıla
İOTİ : İndirimli Orana Tabi İşlemler
KDV : Katma Değer Vergisi
KDVK : Katma Değer Vergisi Kanunu
ÖTV : Özel Tüketim Vergisi
VEDOP : Vergi Dairesi Otomasyon Programı
VUK : Vergi Usul Kanunu
YMM : Yeminli Mali Müşavir
a.g.e. : Adı Geçen Eser
1
BÖLÜM 1 GİRİŞ VE AMAÇ
02.11.1984 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak, 01.01.1985 tarihinden itibaren
uygulanmaya başlayan 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun temelinde, mal ve
hizmetlerin üretiminden başlayarak tüketimine kadar tüm safhalarda uygulanması ve her
safhada yaratılan katma değerin vergilendirilmesi vardır. Mükellefler vergiye tabi
faaliyetler üzerinden hesapladıkları katma değer vergisinden, kendilerine yapılan teslim ve
hizmetlere ilişkin yüklendikleri KDV’yi indirmekte, aradaki müspet farkı vergi dairesine
yatırmaktadırlar. Hesaplanan verginin yüklenilen vergiden az olması halinde indirilemeyen
kısım Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29/2. maddesi gereğince sonraki döneme
devredilmektedir.
KDV iadelerinin nasıl yapılacağı KDV Kanunu’nda ayrıntılı olarak yer
almamaktadır. Kanunda sadece Maliye Bakanlığı’na iadelerdeki usul ve esasların
belirlenmesinde KDV Kanunu’nun 32.maddesi ile yetki verilmiştir. Bunun yanı sıra 213
sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 120. maddesine, 5035 Sayılı Kanunla hem KDV iadeleri
hem de diğer vergilere ilişkin iadeleri yapma konusunda Maliye Bakanlığı’na yetki veren
fıkra eklenmiştir. Diğer taraftan yine aynı kanunla KDV Kanunu’nun 32.maddesine
eklenen fıkra ile iadeleri sadece mahsuben yaptırma konusunda Maliye Bakanlığı’na yetki
verilmiştir.
Katma değer vergisinde iade hakkı doğuran işlemler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
1. İhracat (KDVK md.11),
2. Bavul Ticareti (KDVK md.11),
3. Yolcu Beraberi İhracat (KDVK md.11/1-b),
4. İhraç Kayıtlı Teslimler (KDVK md.11/1-c),
5. Yabancıların Türkiye’deki taşımacılık faaliyetlerine veya fuar, panayır ve sergilere
katılımlarına ilişkin istisna (KDVK MD.11/1-b),
6. Deniz, hava ve demiryolu araçlarına ilişkin teslim ve hizmetler (KDVK md.13/a),
7. Petrol arama faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetler (KDVK md.13/c),
8. Liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler (KDVK md.13/b),
9. Teşvik belgeli makina ve teçhizat teslimleri (KDVK md.13/d),
2
10. Limanlar ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerine
ilişkin olarak yapılan mal teslimleri ve inşaat taahhüt isleri (KDVK md.13/e),
11. Askeri ve güvenlik amaçlı teslim ve hizmetler (KDVK md.15),
12. Uluslararası Taşımacılık (KDVK md.14),
13. Diplomatik istisna kapsamındaki teslim ve hizmetler (KDVK md. 15),
14. İndirimli Orana Tabi Mal ve Hizmet Teslimlerinden Doğan İadeler (KDVK
md.29/2) Vergi Sorumluluğu Kapsamında Tevkifat Uygulamasından Doğan
İadeler,
15. Fazla ve Yersiz Ödenen Vergilerin İadesi (KDVK md.8).
Çalışmamızın ilerleyen bölümlerinde, katma değer vergisinde iade hakkı doğuran
işlemlerden, indirimli orana tabi mal ve hizmetlerden doğan iadeler ele alınmıştır.
3
BÖLÜM 2 VERGİ YAPISI KAVRAMI, DOLAYLI-
DOLAYSIZ VERGİ KAVRAMI, KATMA DEĞER
VERGİSİ VE İADE SİSTEMİ
2.1. VERGİ VE VERGİ YAPISI KAVRAMLARI
Vergi, devlet veya devredilmiş vergilendirme yetkisine sahip kamu kuruluşlarının
kamu harcamalarını finanse etmek veya ekonomik ve sosyal hayata müdahale etmek üzere
cebri, nihai ve karşılıksız olarak ve doğrudan doğruya istenen para şeklindeki ödemeleri
ifade etmektedir.1 Vergi; ya devlet ya da devredilmiş yetkiye dayanan diğer bazı kamu
tüzel kişilerince fertlerden, tüzel kişilerden hatta tüzel kişiliğe sahip olmayan bazı
kurumlardan alınan ve karşılığında doğrudan bir karşılık vaat edilmeyen, başka bir ifade ile
özel karşılığı bulunmayan iktisadi değerlerdir. 2
Bir başka ifade ile vergi, kamu giderlerini karşılamak üzere herkesin mali gücüne
göre vermekle yükümlü olduğu ekonomik bir değerdir.3 Bununla birlikte günümüzdeki
amaç ve fonksiyonları göz önüne alındığında, “vergi; devletin ve yetkili diğer kamu
kuruluşlarının, yüklendikleri fiskal ve ekstrafiskal görevleri gerçekleştirmek üzere, gerçek
veya tüzel kişilerden; cebren, karşılıksız olarak ve egemenlik gücüne dayanarak aldığı para
şeklindeki iktisadi değerlerdir.” şeklinde tanımlanabilir.4
Vergi yapısı ise vergilerin bileşimini ve karşılıklı yerini anlatmak için kullanılan bir
kavramdır. Vergi sistemlerini meydana getiren vergilerin, gerek toplam vergiler içerisinde
ve gerekse Gayri Safi Milli Hâsıla (GSMH) ve devlet gelirleri gibi diğer ekonomik
büyüklükler içindeki nispi paylarını ve önemlerini anlatır.
Vergi yapısının nasıl şekillenmesine yönelik tartışmalar, ekonomik gelişme ve
siyasal karar alma süreçleri üzerinde yoğunlaşmıştır. Şöyle ki; bir ülkenin vergi yapısı,
1 Türk İ. “Kamu Maliyesi”, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005: 111. 2 Nadaroğlu H. “Kamu Maliyesi Teorisi”, 5.Baskı, Okan Dağıtımcılık Yayıncılık Ltd.Şti., Met-Er Matbaası, İstanbul, 1983: 234. 3 Kırbaş S. “Vergi Hukuku Temel Kavramlar İlkeler ve Kurumlar”, Gazi Üniversitesi Yayın No:37, İ.İ.B.F. Yayın No:25, Ankara, 1984: 57. 4 Akdoğan A. “Kamu Maliyesi”, 7.Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 1999: 117.
4
ekonomik yapı ile doğrudan ilgilidir ve ekonomik gelişmenin değişik aşamalarında vergi
yapısı da değişmektedir. Diğer görüşe göre ise vergi yapısı politik amaçlarda kullanılan bir
araçtır. Buna göre politikacılar, politik alanlardaki net getirileri olan oy sayısını artırmak
için, çıkarları doğrultusunda vergi yapısını değiştirebilmektedirler.5
Vergi yapısı kavramı ile literatürde vergilerin dolaylı ve dolaysız olma kriterleri
anlatılmak istenir. Dolaylı vergiler, yansıtılması kolay, yükümlüsü belli olmayan, ne zaman
ve ne kadar tahsilinin olacağı kestirilemeyen vergilerdir. Bunların yanı sıra bu vergileri
kaçırma olasılığı daha düşüktür. Katma Değer Vergisi (KDV), Özel Tüketim Vergisi
(ÖTV), Gümrük Vergileri, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV), dolaylı
vergiler içerisinde yer almaktadır. Dolaysız vergiler ise yansıtılması kolay olmayan,
mükellefi ve tahsil zamanı belli, vergi kaçırma olasılığı mümkün olan vergilerdir. Bu
vergiler içinde Gelir ve Kurumlar Vergileri, Emlak Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi yer
almaktadır.6
2.2. DOLAYLI-DOLAYSIZ VERGİLER ve TÜRLERİ
Dolaysız vergiler kazanç üzerinden alınan vergiler olup, dolaylı vergiler ise
harcama üzerinden alınan vergilerdir.
Richard Musgrave vergilerin dolaylı-dolaysız ayırımında dört temel husus üzerinde
yoğunlaşmıştır.7
• Dolaylı vergiler, yansıma amacı düşünülerek düzenlenen vergilerdir,
• Dolaylı vergiler, yansımaları mümkün olan vergilerdir,
• Dolaylı vergiler, eşya ve hizmetleri vergi konusu yapmışlardır. Dolaysız vergiler
ise şahısların özel durumlarını ve ödeme güçlerini dikkate alırlar.
• Dolaylı vergiler tüketimi, dolaysız vergiler ise geliri hedef almışlardır.
Genel olarak dolaysız vergilerin, dolaylı vergilere kıyasla daha adil oldukları kabul
edilir. Bunun nedeni ise; dolaysız vergilerin, yükümlünün ekonomik iktidarına
5 Ay HM, Talaşlı E. “Ülkelerin Ekonomik Gelişmişlik Seviyeleri ve Vergi Yapıları Arasındaki İlişki”, Maliye Dergisi, 2008, 154: 137. 6 Nadaroğlu H. “Kamu Maliyesi”, 8.Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul, 1992: 342. 7 Kanlı M. “Dolaylı Vergiler ve Kayıt Dışı Ekonomi”, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Maliye Teorisi Bölümü, Yüksek Lisans Tezi; 2007
5
uydurulabilme olanağının daha fazla olmasıdır. Ancak dolaylı vergilerin yükümlüsü
anonim olduğu için, bu vergilerin şahsileştirilebilmesi mümkün değildir.
2.2.1. Dolaylı Vergilerin Tanımı ve Türleri
Dolaylı vergiler, mal ve hizmet kullanımından kaynaklanan vergilerdir. Vergiye
tabi mal ve hizmetlerden yararlanan herkes, gelir düzeyi ne olursa olsun aynı oranda vergi
öder. Bu vergilerde vergi mükellefi ile ödeyicisi farklıdır. Bir başka tanıma göre ise,
dolaylı vergiler bir mal veya hizmet üzerinden dolaylı olarak tahsil edilen vergilerdir. Mal
ve hizmet satın alırken ödendiğinden, tahsili kolay ve ucuzdur.8
2.2.1.1. Dolaylı Vergilerin Türleri
2.2.1.1.1. Katma Değer Vergisi
Günümüzde en çok bilinen dolaylı vergi türü olan KDV, malların ve hizmetlerin
satışından alınan ve vergi indirimine imkân sağlayarak değer artışını temel alan bir satış
vergisidir.9
Katma değer vergisi konusu ve kapsamı itibariyle muamele vergilerinden olup,
teorik ve teknik üstünlükleri ile harcamalar üzerinden alınan vergilerin en gelişmiş
olanıdır. Bu vergi çok aşamalı ve yayılı satış vergisi niteliğindedir. Dolayısıyla mal veya
hizmetin her el değiştirilmesinde eklenen değer üzerinden tarh edilen bir satış vergisidir.10
Bu vergide harcamalar üzerinden alınan vergilerin diğer türlerinde görülen (perakende satış
vergisi hariç) vergi piramidinin bulunmaması ve üretim tüketim zincirinde satıcılarla
alıcılar arasında hazine yararına sonuçlanan çıkar çatışmasının olması, bu vergiyi üstün
kılan başlıca özellikleridir. Katma değer vergisinde üretim, dağıtım ve hizmet sektörleri
her el değiştirme aşamasında vergilendirilmekte, işletme girdileri için yüklenilen vergiler
hazineye borçlanılan vergilerden indirilmektedir. Böylece üretim ve dağıtım sürecinin her
aşamasında ürüne eklenen değer üzerinden vergi alınmaktadır.11
8 Gök A. “OECD Ülkeleri ve Türkiye’de Vergi Yükü”, E-Yaklaşım, 2010, 213: 3. 9 Demiral B. “Dolaylı Vergilerin Ekonomik Etkileri ve Avrupa Birliği ile Dolaylı Vergileri Uyumlaştırma Süreci”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi; 2007 10 Kanlı, a.g.e., s.63. 11 Öncel M, Kumrulu A, Çağan N. “Vergi Hukuku”, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002: 401.
6
2.2.1.1.2. Özel Tüketim Vergisi
Ekonomik sürecin üretim ve dağıtım aşamalarında veya bunlardan sadece birinde,
istisna ve muafiyetler dışındaki bütün mal ve hizmetlerden genel olarak alınan muamele
vergisine karşılık, ayrı ayrı belirtilen mal ve hizmetlerden alınan vergilere özel tüketim
vergileri adı verilir.12
ÖTV’nin konusu gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde farklılıklar
gösterebilmektedir. Genel olarak iki grup mal üzerinden alınmaktadır. Bunlardan birinci
grupta alışkanlık verici maddeler olan çay, kahve, sigara ve alkol diğer grupta ise sürümü
yüksek olan mallar mevcuttur. Petrol türevleri vb. özel tüketim vergisi esas olarak lüks
mallar ile alışkanlık yapan ve keyif verici maddeleri hedef almakla beraber, bazı
durumlarda geniş ölçüde sanayi ürünü ve hizmetlerini de kapsamına almak suretiyle, adeta
genel bir tüketim vergisi görünümü kazanmaktadır.
2.2.1.1.3. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi
Banka ve sigorta şirketlerinin her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları tüm
muameleler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben
aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabidir. Buna göre, bankaların
gerek bankacılık gerekse bankacılık dışı işlemlerden dolayı faiz, komisyon, ücret, masraf
karşılığı gibi adlar altında nakden veya hesaben aldığı ve gelirler hesabına intikal ettirdiği
paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi tutulacaktır.13
2.2.1.1.4. Gümrük Vergisi
Gümrük Vergisi yerli üretimin korunması, ödemeler bilânçosunun iyileştirilmesi ve
dış ticaret hadlerinin iyileştirilmesi için alınır. Gümrük vergisinin konusuna, ülke
sınırlarına ithal edilen, tarife cetvellerinde yazılı her çeşit eşya girmektedir. Gümrük
vergileri ya kıymet üzerinden advalorem ya da fiziki ölçüler üzerinden spesifik olarak
alınmaktadır. Dolaylı vergiler kategorisinde yer alan Gümrük Vergileri mal üzerinden
alındıkları için gayri şahsi objektif bir niteliğe sahiptirler. Ayni karakterdeki bu vergilerin
12 Turhan S. “Vergi Teorisi ve Politikası”, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993: 260. 13 Altınsoy S. “Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nin Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri”, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi; 2010
7
yansıtılmaları son derece kolaydır. Bu sebepledir ki kanuni yükümlüsü malı ithal eden
kimseler olduğu halde, gümrük vergisinin yükünü gerçekte bu malın tüketicileri taşır.14
2.2.1.1.5. Damga Vergisi
Damga vergisi bir tüketim vergisidir. Konusunu üretim aşamasından tüketime kadar
el değiştiren mal, hizmet ve servet unsurlarına hukuki nitelik kazandırmak için düzenlenen
vesikalar ve kâğıtlar oluşturmaktadır. Damga vergisinin çok geniş bir uygulama alanı
bulunmaktadır. Mükellefleri arasına, tüm vergi mükellefleri olduğu gibi hiç mükellef
olmayan kişiler de girebilmektedir. Çünkü Damga Vergisi Kanunu'na hukuki nitelikli
vesika ve kâğıtların; imzalanması veya imza yerine geçen bir işaret konulması (imza
bilmeyenlerin mühür veya parmak basması), damga vergisi mükellefiyetini
doğurmaktadır.15
2.2.2. Dolaysız Vergilerin Tanımı Ve Türleri
Dolaysız vergiler, vergi mükellefi ile ödeyicisinin aynı olduğu, kişi ve kurumlardan
elde ettikleri gelir düzeyine göre alınan vergilerdir. Bu vergilerde vergi mükellefinin,
kendisine düşen vergi yükünü başkasına yansıtma olanağı bulunmamaktadır.16
Dolaysız vergiler; gelir üzerinden (Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi) ve servetin
mevcudiyeti (Motorlu Taşıtlar Vergisi, Emlak Vergisi) üzerinden alınan vergiler olup,
konulduğu kişi ya da kurum üzerinde kalması nedeniyle istisnai durumlar dışında
yansıtılamayan vergilerdir. 17
2.2.2.1. Dolaysız Vergilerin Türleri
2.2.2.1.1. Gelirden Üzerinden Alınan Vergiler
14 Kanlı, a.g.e., s.71. 15 Kanlı, a.g.e., s.72. 16 Gök, a.g.m., s.3. 17 Erkan F. “Avrupa Birliği’nde Dolaysız Vergilerin Uyumlaştırılması ve Avrupa Birliği Mahkemesi’nin Bu Konudaki Rolü, Tam Üyelik Yolundaki Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ümit Ofset Matbaacılık, Yayın No:2009/399 Ankara, 2009: 4.
8
Çağdaş vergi sistemlerinin en önemli vergilerini, gelirlerden alınanlar
oluşturmaktadır. Geliri vergilendiren iki ayrı vergi türü bulunmaktadır; gelir vergisi ve
kurumlar vergisi. Gelir vergisi, gerçek kişilerin kazanç ve iratlarını kapsamına alır.
Kurumlar vergisi ise, kurumlar vergisinde belirtilmiş olan kurumların kazançlarını
yükümlendirmektedir. Gerek gelir vergisi gerekse kurumlar vergisi her ikisi de aynı
ekonomik unsuru, geliri vergilendirmektedirler. Aralarındaki fark yükümlü unsuru
bakımından ortaya çıkar.18
a) Gelir Vergisi
Gelir vergisi; gerçek kişilerin belirli bir dönemde elde ettikleri irat ve kazançların
safi tutarı üzerinden mükellefin kişisel ve ailevi durumunu dikkate alarak hesaplanan
vergidir. Ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilmekle birlikte, bu vergi genellikle artan
oranlı bir tarifeye göre alınan dolaysız bir vergidir.
Gelir vergisinin subjektif bir vergi olması, artan oranlılığın uygulanabilmesi bu
vergiye adil bir vergi niteliği kazandırmaktadır. Ancak bu artan oranlılığın tespitinde
vergiye tabi gelir dilimlerinin çok yüksek olması bu vergi oranlarının etkinliğini ve
verimliliğini azaltıcı bir etkide bulunmaktadır. Vergi oranlarının artırılması belirli bir
sınırdan sonra vergi hâsılatında oranların artışı düzeyinde bir hâsılat artışı
sağlayamayacağından, vergi oranları ve gelir dilimleri arasındaki büyük farklılık
azaltılmaya çalışılmalıdır.19
b) Kurumlar Vergisi
Genel olarak kurum, bir amacı gerçekleştirmek üzere bir araya gelmiş bir insan
topluluğunu ifade etmektedir. Kurumlar vergisi ise, bu topluluk ya da tüzel kişilerin
kazançları üzerinden alınan bir vergidir.20
Kurum gelirleri, gelir vergisinin konusuna giren gelirin unsurlarını meydana getiren
ticari ve zirai kazançlar, ücretler, serbest meslek kazançlar, menkul ve gayrimenkul
sermaye iratları ile sair kazanç ve iratlardan oluşur. Gelir vergisi şahsi, subjektif ve artan
oranlı bir vasıtasız vergi olduğu halde kurumlar vergisi, gayri şahsi, objektif ve tek oranlı
18 Öncel, a.g.e., s.235. 19 Kanlı, a.g.e., s.59. 20 Kanlı, a.g.e., s.60.
9
bir vergidir. Bu açıdan gelir vergisinde görülen çeşitli götürü usuller ve vergi matrahının
tespitinde çeşitli indirimler kurumlar vergisinde yer almamıştır.21
2.2.2.1.2. Servetten Alınan Vergiler
Servet üzerinden alınan vergilere servet vergisi denir. Gelir vergilerinin asıl amacı
devlete gelir sağlamaktır. Servet vergilerinde ön plana çıkan amaç ise sosyal adaleti
gerçekleştirmeye çalışmaktır.22
Servet vergileri, özellikle toplumsal adalet, gelirin yakalanması ve harekete
geçirilmesi gibi nedenlerle savunulmakla birlikte özellikle ekonomik gelişmişlik düzeyi
düşük olan ülkelerde siyasi yapıdan ve teknik olarak servetin hesaplanma güçlüğünden
kaynaklanan nedenlerle yeterince etkin bir şekilde kullanılamamaktadır. Bugünkü
uygulamada servet üzerinden alınan vergiler; Emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi ve
veraset ve intikal vergisi şeklinde sayılabilir.23
2.3. KATMA DEĞER VERGİSİNDE İNDİRİM ve İADE
SİSTEMİ
KDV iadesi ihracatta rekabet eşitliğini oluşturabilmek için ihracatçıların yüklendiği
verginin ihracatçıya iadesini sağlayan bir mekanizmadır.24
Katma değer vergisini şelale tipi toplu muamele vergilerinden ayıran en büyük
özellik, sahip olduğu indirim mekanizmasıdır. Sahip olunan bu mekanizma nedeniyle, mal
ve hizmetin üretim aşamasından nihaî tüketiciye kadar olan bütün aşamalarında vergi
alınmakta ve her bir aşamada alınan vergiden bir önceki aşamada alınan vergi indirilmek
suretiyle bakiye kalan vergi, Hazineye intikal ettirilmektedir. Sahip olunan bu sistem ile
sadece o aşamada eklenen katma değer üzerinden vergi hesaplanmış olmaktadır. Söz
konusu bu vergiye, katma değer vergisi adı verilmesinin bir nedeni de budur. Yine, sahip
olunan indirim mekanizması ile bir mal veya hizmet üzerindeki vergi yükü o mal veya
21 Muter, vd., a.g.e., s.243. 22 Muter, vd., a.g.e. s.247. 23 Kanlı, a.g.e. s.61. 24 Akbulak Y. Tokmak A. ‘‘İhracatta KDV İadesi ve Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Durumu’’, s.190
10
hizmetin nihaî tüketiciye satış bedeline satılan malın ait olduğu vergi oranının uygulanması
suretiyle bulunan tutar olmaktadır. Böylece, bir taraftan vergiden vergi alınması ve her
aşamada alınan vergilerin mal ve hizmetin bünyesinde kalması gibi durumlarda o mal veya
hizmet üzerine ağır bir vergi yükü yüklenmesi önlenirken, diğer taraftan nihai tüketiciye
gelinceye kadar arada geçen aşama sayısından müstakil olarak, aynı tip mal ve hizmetlerin
aynı vergi yükünü taşıması sağlanmış olmaktadır.25
KDVK’nın 29/1. maddesinin (a) ve (b) bentlerine göre mükellefler, yaptıkları
vergiye tabi işlemler üzerinden hesapladıkları KDV’den aksine hüküm bulunmadıkça
faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle hesaplanarak,
düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde gösterilen KDV ile ithal ettikleri mal ve hizmetler
dolayısıyla ödedikleri KDV’yi indirebilmektedirler.26
KDV’de üç nedenle vergi iadesi ortaya çıkabilmektedir. Bunlar aşağıdaki gibi
sıralanmaktadır:
1. Tam istisna kapsamında yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen ancak
indirimle giderilemeyen vergiler iade edilebilmektedir. Bu iadelere;
İhracat
Diplomatik istisna kapsamındaki teslim ve hizmetler
Deniz, hava ve demiryolu araçlarına ilişkin teslim ve hizmetler
Liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler
Petrol arama faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetler
Teşvik belgeli makine ve teçhizat teslimleri
Uluslararası taşımacılık nedeniyle hak kazanılmaktadır.
2. KDVK’nın 29.maddesi uyarınca, indirimli orana tabi mal ve hizmetlere ilişkin
olup, indirim yoluyla giderilemeyen vergiler iade edilebilmektedir.
3. Vergi sorumluluğu kapsamında uygulanan tevkifat nedeniyle vergi iadesi söz
konusu olabilmektedir.
2.4. KATMA DEĞER VERGİSİNDE İADE YÖNTEMLERİ
25 ‘‘İndirimli Oranda Vergiye Tabi işlemlerde KDV İade uygulaması’’, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü, 2008, s.190 26 Yetik A. “Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik İşlemlerinden Biri Olan İhracatta Katma Değer Vergisi İadesi, Hesaplanması, Denetlenmesi, Raporlanması Ve Bir Uygulama”, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi; 2007
11
İadeler nakden veya mahsuben alınabilmektedir. Nakden iadelerde aranan şartlar
mahsuben iadeler göre daha ağırdır. Genellikle mahsuben iadeler, teminat veya inceleme
raporu aranmadan yerine getirilmektedir.27
2.4.1. Nakden İade
Nakden iadeleri 4 grupta toplamak mümkündür.
• Teminat ve inceleme raporu aranmayan sınırın altındaki iadeler,
• Teminat karşılığı iadeler,
• Vergi inceleme raporu ile iadeler,
• YMM Raporu ile iadeler,
Bütün nakden KDV iadeleri prensip olarak inceleme raporuna dayanılarak yapılır.
Ancak, bütün iade taleplerinin incelenmesi, inceleme elemanlarının iş yükünü artırmanın
yanı sıra mükelleflerin iadelerinin gecikmesine de neden olduğundan, Maliye
Bakanlığı’nca belirlenen haddin altında kalan tutarların nakden veya mahsuben iadesinde
inceleme raporu aranmamaktadır.
Söz konusu haddi aşan iade taleplerinde ise, haddin altında kalan kısım teminat ve
inceleme raporuna dayanarak iade edilmektedir.
Maliye Bakanlığı’nca belirlenen haddi aşan iade taleplerinin inceleme sonucuna
göre iade edilmesi, iadelerin yıllarca beklemesine neden olabilecektir. Bu nedenle inceleme
sonuçlanmadan önce mükelleflerden teminat almak suretiyle iadelerin avans olarak
ödenmesi imkânı sağlanmıştır. Bu durumda, alınan teminatların daha sonra yapılacak
inceleme sonucuna göre iade edilmesi gerekmektedir.
İade edilecek KDV karşılığında alınacak teminatların tutarı ise, mükellefe göre
değişmektedir. Normal olarak iade alınacak vergi tutarı kadar (%100 oranında) teminat
istenmektedir. Ancak bazı mükellefler indirimli teminat oranından (%8 veya %4)
yararlanmakta, bazıları ise yükseltilmiş teminat (iki katı veya dört katı) göstermek
durumunda kalmaktadırlar. Kamu kurum ve kuruluşları ise iadelerini teminat
göstermeksizin alabilmektedirler.
Esas itibariyle teminatların da vergi inceleme elemanlarınca yapılacak incelemelere
göre çözülmesi gerekmektedir. Ancak zaman içerisinde teminatların sadece inceleme
27 Vural M. “Katma Değer Vergisi İade Rehberi”, 3.Baskı, Hesap Uzmanları Derneği, İstanbul, 2004: 30
12
elemanlarınca düzenlenecek vergi inceleme raporuna çözülmesi uygulamasından
vazgeçilmiş, Yeminli Mali Müşavirler (YMM) tarafından düzenlenen KDV iadesi tasdik
raporlarına göre teminatların iade edilmesi imkânı getirilmiştir. Bu imkânın, daha sonra
açıklanacağı üzere, YMM raporu ile iade alma hakkı bulunan mükellefler için geçerli
olduğu açıktır.
KDV iadesi karşılığında alınan teminatların vergi inceleme elemanlarınca
düzenlenecek rapor sonucuna göre iade edilmesi halinde, mükelleflerin ciddi bir teminat
mektubu bulma sıkıntısı ile karsı karsıya kalacakları açıktır. Maliye Bakanlığı,
mükelleflerin teminat bulma konusunda karşılaştıkları güçlükleri göz önüne alarak, vergi
idaresinin inceleme yükünü de hafifletmek amacıyla katma değer vergisi iadelerinin
teminat gösterilmeden 3568 sayılı yasaya Genel Hükümlerince belirlenen 12.Maddeyle
yetkilendirilmiş Yeminli Mali Müşavirler tarafından düzenlenen KDV iadesi tasdik raporu
ile alınması imkânını getirmiştir. Bu uygulamaya, ihracat istisnası ve ihraç kaydıyla
yapılan teslimlerden doğan iadeler ile başlanmış ve tutarı vergilendirme dönemleri
itibariyle belirli bir üst limiti geçmeyen verginin bu şekilde iadesine imkân sağlanmıştır.
Zaman içinde hem YMM KDV iadesi tasdik raporu ile iade imkânı sağlanan işlemler
genişletilmiş, hem de tam tasdik kapsamındaki mükellefler itibariyle iadelerdeki üst limit
uygulaması kaldırılmıştır.28
2.4.2. Mahsuben İadeler
81 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile yapılan düzenlemeye kadar, mükelleflerin
KDV iade alacakları ancak kendilerinin veya mal veya hizmet satın aldıkları mükelleflerin
vergi borçlarına mahsup edilebiliyordu. Vergi borçları dışındaki kamu alacaklarının
mahsup yoluyla ödenmesi imkânı bulunmuyordu. Anılan Genel Tebliği ile KDV iade
alacaklarının SSK prim borçlarına da mahsup edilmesi imkânı getirilmiştir. Katma değer
vergisi iade alacağının, hak sahibi mükellefin kendisinin, ortaklarının veya kendisine mal
veya hizmet satan kişilerin vergi borçlarına, ithalat sırasında uygulanan vergilere ve Sosyal
Sigortalar Kurumu prim borçlarına mahsubu talepleri miktarına bakılmaksızın inceleme
raporu ve teminat aranmadan yerine getirilmekte, bu mahsup talepleri için Yeminli Mali
28 Vural, a.g.e s.31
13
Müşavir tasdik raporu da gerekmemektedir. Hangi işlemden doğmuş olursa olsun, bütün
KDV iade alacaklarının mükelleflerin kendi vergi borçlarına mahsubu istenebilir.
81 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde ‘’3065 sayılı Katma Değer Vergisi
Kanunu’nun 32.maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, ihracat istisnasından ve ihraç
kaydıyla teslimlerden doğan katma değer vergisi iadelerinin, hak sahibi mükellefin
kendisinin ve mal ve hizmet satın aldığı kişilerin vergi borçlarının yanı sıra ortaklarının
vergi borçları ile kendisinin, ortaklarının ve mal ya da hizmet satın aldığı mükelleflerin
Sosyal Sigortalar Kurumu prim borçlarına mahsup edilmesi uygun görülmüştür.’’ İfadesi
yer almış, 82 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde ise ihracat istisnası ve ihraç kaydıyla
teslimlerden dolayı katma değer vergisi iadelerine ilişkin olarak 81 Seri No.lu KDV Genel
Tebliği ile sağlanan mahsup imkânının bu kanunun 13, 14, 15.maddeleri uyarınca vergiden
istisna olan işlemler ile 29/2.maddesine göre Bakanlar Kurulunca vergi oranı indirilen
teslim ve hizmetlerden doğan katma değer vergisi iadelerine de teşmil edilmesi uygun
görülmüştür.
Öte yandan, 86 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile; KDV Kanunu’nun
11,13,14,15.maddeleri uyarınca vergiden istisna edilen işlemler ile 29.maddesinin 2
numaralı fıkrasına göre Bakanlar Kurulunca vergi oranı indirilen teslim ve hizmetlerden
doğan katma değer vergisi iadelerinde olduğu gibi hurda teslimlerine ilişkin tevkifat
uygulamasından doğan iade alacaklarının da miktarına bakılmaksızın; mükellefin
kendisinin, ortaklarının, mal ya da hizmet satın aldığı kişilerin vergi borçlarına, ithalat
sırasında uygulanan vergilere, sosyal sigortalar kurumu prim borçlarına, inceleme raporu
ve teminat aranılmadan mahsup edilmesi uygun görülmüştür.
KDV Kanununun 11.maddesinin 1 numaralı fıkrasının (b) bendine 4731 sayılı
Kanunla eklenen fıkra uyarınca, Türkiye’de ikametgahı, işyeri, kanuni ve is merkezi
bulunmayanların taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları mal ve hizmetler
nedeniyle ödedikleri katma değer vergisi, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilebilmektedir.
Bu kapsamdaki iade hakkı sahiplerinin Türkiye’de mükellefiyetleri, buna bağlı olmak
olarak da vergi borçları olmadığı için, vergi borçlarına mahsup suretiyle iadesi de söz
konusu olmamaktadır. Öte yandan 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile tevkifat
kapsamına alınan işlemlerle (kamu kurum ve kuruluşları tarafından satın alınan bazı
hizmetlerle) ilgili olarak doğan katma değer vergisinin nakden veya mahsuben iadesi
miktarına bakılmaksızın sadece banka teminat mektubu veya inceleme raporu karşılığında
14
yerine getirilmekte, teminat mektupları vergi inceleme raporunun düzenlenmesinden sonra
çözülmektedir.
Bu işlemlerden doğan KDV iadelerinin mal veya hizmet satın alınan mükelleflerin
vergi borçlarına mahsup konusunda özel bir düzenleme yapılmadığından, kamu kurum ve
kuruluşları tarafından satın alınan bazı hizmetlerdeki tevkifat uygulamasından doğan
iadelerin mal veya hizmet satın alınan mükelleflerin vergi borçlarına mümkün
bulunmamaktadır. Aynı durum fazla ve yersiz ödenen verginin iadesi için de geçerlidir.
Buna göre Maliye Bakanlığı’nca özel bir düzenleme yapılmadığından, fazla ve yersiz
ödenen verginin mal veya hizmet satın alınan mükelleflerin vergi borçlarına mahsubu
mümkün bulunmamaktadır.
15
BÖLÜM 3 İNDİRİMLİ ORANA TABİ İŞLEMLERDE
İADEYİ DOĞURAN OLAY VE İADE EDİLECEK
KDV’NİN HESAPLANMASI
3.1. İNDİRİMLİ ORANA TABİ TESLİM VE
HİZMETLERDEN DOĞAN İADELER
İade hakkı doğuran işlemlerden biride indirimli orana tabi işlemlerdir. KDV
Kanunu’nun 28. maddesinde “Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için
%10'dur. Bakanlar Kurulu bu oranı dört katına kadar artırmaya, %1'e kadar indirmeye, bu
oranlar dâhilin de muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için farklı
vergi oranları tespit etmeye yetkilidir” hükmü bulunmaktadır.
4369 sayılı Kanunla Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (KDVK) 29. maddesinin
2.fıkrasında yapılan değişiklikle 01.01.1999’dan sonra, indirimli orana tabi işlemlerle ilgili
olup yılı içinde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca belirlenecek sınırı aşan
verginin mükellefe nakden veya mahsuben iadesi imkânı getirilmiştir. Buna göre; İndirimli
orana tabi olan ürünlerin üretim ve ticaretini yapan mükellefler; bu kapsamdaki
teslimlerine ilişkin olarak indiremedikleri KDV’yi 82 (1), 98 (2), 84 (3) ve 119 (4) Seri
No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğleri ile 27 (1), 41 (2) ve (56) no.lu Katma Değer
Vergisi Sirküleri’nde yer alan düzenleme ve açıklamalar dâhilin de nakden veya mahsuben
iade alabileceklerdir.29
İade dönemi olarak bir takvim yılı esas alınacaktır. Bir başka ifadeyle, indirimli
orana tabi teslim ve hizmetlerle ilgili yüklenilen vergilerden, bir takvim yılı sonunda
indirim konusu yapılamayan kısım iade edilecektir.30
Bakanlar Kurulunca Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinde yazılı genel
oranın altına indirilen I ve II sayılı listeler için uygulanan %1 ve %8 oranları, halen
uygulanan indirimli oranlardır.
29 Atila Ö. ‘’İndirimli Orana Tabi Mallarda İade Edilecek ( Yüklenilen ) KDV’nin Hesaplanması’’, Yaklaşım Dergisi, 2006, 166:.124 30 Vural, a.g.e s.521
16
22.12.1992 tarihli ve 92/3896 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki karardaki %1
oranına tabi işlemlere ait I sayılı liste ve %8 oranına tabi işlemlere ait II sayılı liste ile
yüklenilen vergilerin indirilememesi halinde iade edilecek olan indirimli orana tabi
işlemler sayılmıştır.
3.1.1. %1 Oranına Tabi Mal ve Hizmetler
3.1.1.1. (I) Sayılı Liste
1. Kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı, ceviz, fındık, antep fıstığı, çamfıstığı, yer fıstığı,
ayçiçeği çekirdeği, kabak çekirdeği, leblebi, kestane,
2. Meyan kökü, meyan balı, meyan hülasası, defne yaprağı, sumak yaprağı,ıhlamur,
kekik, adaçayı, mazı, palamut, mahlep, çöven, kimyon, susam, anason,haşhaş
tohumu, kendir tohumu, rezene tohumu, süpürge teli ve tohumu, kapari(kebere),
kanola (kolza), kitre, harnup (keçiboynuzu), harnup çekirdeği,zerdali
çekirdeği,zerdali çekirdeği, kayısı çekirdeği, kişniş, acıbadem, kuzu göbeği
mantar,şeker pancarı, fiğ,
3. Kütlü ve elyaf pamuk, linter pamuk, pamuk lifi döküntüleri, natürelya da tops
haldeki tiftik, yün ve yapağı,
4. Buğday, arpa, mısır, yulaf, çavdar, darı, çeltik, soya, kuru fasulye,kuru barbunya,
kuru bakla, nohut, mercimek, küçük ve büyükbaş hayvanlar (arılar dahil) ile küçük
ve büyükbaş hayvanların etleri ve bağırsağı (bunların herhangi bir katkı maddesi
kullanılarak imal edilen ürünleri hariç), zeytinyağı, patates, kuru soğan, sarmısak,
zeytin,
5. Buğday unu, ekmekler (Tost, sandviç ve hamburger ekmeği ile katkı maddeli veya
yağlı, sütlü, haşhaşlı ve üzümlü gibi yaygın olarak tüketilmeyen ekmekler hariç) ve
yufka,
6. Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 41.01 pozisyonundaki sığır ve atların, 41.02
pozisyonundaki koyun ve kuzuların (astragan veya karakul, persaniye,
breitschwanz ve benzerleri, Hint, Çin, Moğolistan ve Tibet kuzuları hariç), 41.03
pozisyonundaki keçi ve oğlakların (Yemen, Moğolistan ve Tibet keçi ve oğlakları
hariç) ham post ve derileri,
17
7. Gazete ve dergiler (3266 sayılı Kanunla değişik 1117 sayılı Kanun hükümlerine göre
poşetlenerek satılanların tesliminde bu Kararın 1 inci maddesinin (a) bendinde
öngörülen vergi oranı uygulanır),
8. Aşağıda tanımları yapılan motorlu taşıtlardan yalnız "kullanılmış" olanlar, "Türk
Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 Binek otomobilleri ve esas itibarıyla insan taşımak
üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç)
(steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil). [Yalnız binek otomobilleri, steyşın
vagonlar, yarış arabaları, arazi taşıtları, jipler, vb., motorlu karavanlar, elektrik, gaz,
güneş enerjili vb. motorlu taşıtlar, "8703.10.11.00.00 Özellikle kar üzerinde
hareket etmek için dizayn edilmiş sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu
motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel) veya kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı
pistonlu motorlu taşıtlar", "8703.10.18.00.00 Diğerleri".] [Ambulanslar, mahkum
taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları
gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar hariç.]",
9. 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununa göre, sadece finansal kiralamaya konu olan
malların (bu listenin 8 inci sırasında sayılan taşıtlar dahil) finansal kiralama
şirketlerine veya finansal kiralama şirketlerince teslimi veya kiralanması işlemleri
(Ancak, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (IV) sayılı listede yer alan mallar ile
aynı Kanunun eki (II) sayılı listenin 87.03, 8703.10.11.00.00, 8703.10.18.00.00,
87.11, 89.03, 8901.10.10.00.11, 8901.10.90.00.11 pozisyonlarında yer alan
taşıtların bu kapsamda teslim ve kiralanması işlemleri için bu Kararın 1 inci
maddesinin (a) bendinde öngörülen vergi oranı, yukarıda sayılanlar dışındaki kara
nakil vasıtalarının bu kapsamda teslim ve kiralanması işlemleri için aynı maddenin
(c) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.),
10. Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 8712.00 pozisyonundaki motorsuz bisikletler ve
diğer motorsuz tekerlekli taşıtların (sepetli olsun olmasın) münhasıran sakatlar için
imal edilmiş olanları ile 87.13 pozisyonundaki engelliler için tekerlekli koltuklar ve
diğer taşıtlar (motoru veya hareket ettirici başka bir tertibatı olsun olmasın),
11. Net alanı 150 m2'ye kadar konut teslimleri,
12. Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri,
18
13. Kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kuruluşları ve belediyelere yapılan sadece 150
m2'ye kadar konutlara ilişkin inşaat taahhüt işleri,
14. 24/6/1995 tarihli ve 552 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre toptancı
hallerinde faaliyette bulunanlara ve bunlar tarafından gerçek usule tabi katma
değer vergisi mükelleflerine yapılan taze sebze ve meyve (mamulleri hariç)
teslimleri,
15. 4/12/1984 tarihli ve 3096 sayılı Kanun kapsamında işletme hakkı devir
sözleşmesine konu olan işletme haklarının devir anlaşmaları uyarınca devirleri,
16. İnsan ve hayvan sağlığı için kullanılan, kan ve kan kompanentleri,
17. Cenaze hizmetleri,
18. (2004/7666 Sayılı Kararname ile eklenen bent) Türk Gümrük Tarife Cetvelinin
2713.20.00.00.11 pozisyonunda yer alan penetrasyon asfalt (cut-back asfaltlar
hariç) teslimi,
19. Suni döllenme için dondurulmuş hayvan spermaları, (BKK, 2004/7802),
20. Buğday, arpa, mısır, çeltik, fasulye, yer fıstığı, ayçiçeği, soya, şeker pancarı,
patates, pamuk, nohut, yonca, korunga, adi ve diğer fiğler, sorgum, sudan otu ve
sorgum-sudan melezinin sertifikalı tohumlukları ile sertifikalı meyve fidanları. BKK,
2004/7802
Bu listenin 1, 2, 3 ve 6 ncı sıralarında yer alan ürünlerin perakende safhadaki
teslimlerinde bu Kararın 1 inci maddesinin (a) bendinde öngörülen vergi oranı, 4 üncü
sırasında yer alan ürünlerin perakende safhadaki teslimlerinde ise aynı maddenin (c)
bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır. Perakende safhadaki teslimden maksat; teslimi
yapılan ürünlerin aynen veya işlendikten satışını yapanlar ile işletmelerinde kullanacak
olanlar dışında satılmasıdır. Ürünleri aynen ya da işlendikten sonra satanlar ile
işletmesinde kullanacak olanların gerçek usulde KDV mükellefi olmamaları halinde
bunlara yapılan teslimlerde perakende teslim sayılır. Bu listenin 8 inci sırasında yer alan
"kullanılmış" deyimi, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na göre özel tüketim
vergisine tabi olmayan taşıtları ifade eder.31
31 Alo Maliye, (t.y.), http://www.alomaliye.com/kdv_i_sayili_liste.htm, Erişim: 14 Ekim 2012.
19
3.1.2. %8 Oranına Tabi Mal ve Hizmetler
3.1.2.1. (II) Sayılı Liste
3.1.2.1.1. Temel Gıda Maddeleri (A Cetveli)
1. Kümes hayvanları ve balıklar ile bunların etleri (herhangi bir katkı maddesi
kullanılarak imal edilen ürünleri hariç),
2. Süt, yoğurt ve ayran, (2003/5557 Sayılı Kararname ile çıkarılan ibare, Yürürlük:
22.5.2003) yumurta, peynir, (2003/6666 Sayılı Kararname ile çıkarılan ibare,
Yürürlük: 1.1.2004) (2004/7802Sayılı Kararname ile eklenen ibare, Yürürlük:
3.9.2004) peynir altı suyu, hamur mayası, paketlenmiş kuru çay, şeker paketlenmiş
kuru çay, şeker pancarının işlenmesi ile elde edilen kristal ve kesme şeker, arı balı,
3. Pirinç, bulgur, irmik, makarna, tost, sandviç ve hamburger ekmeği ile katkı maddeli
veya yağlı, sütlü, haşhaşlı ve üzümlü gibi yaygın olarak tüketilmeyen ekmekler,
4. Yemeklik katı veya sıvı bitkisel yağlar ile yemeklik katı veya sıvı bitkisel yağların
üretiminde kullanılan ham yağlar, tereyağ, pamuk çiğiti ve pamuk tohumu, prina,
5. Taze sebze ve meyveler (2003/5557 Sayılı Kararname ile değişen parantez içi
hüküm, Yürürlük: 22.5.2003) (Mamulleri hariç, taze sebze ve meyvelerin
yetiştirilmesi amacıyla kullanılan tohum, çekirdek, fide, fidan, çelik, daldırma,
misel, spor ve benzerleri dahil).
3.1.2.1.2. Diğer Mal Ve Hizmetler (B Cetveli)
1. 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları
Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun kapsamına giren ödeme kaydedici cihaz
teslimleri,
2. 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile Karayolları Trafik
Yönetmeliğinin 114. maddesine göre otobüs, kamyon ve çekici türü taşıtlarda
bulundurulması ve kullanılması zorunlu olan takograf cihazı teslimleri,
3. Sinema, tiyatro, opera, operet ve bale giriş ücretleri,
20
4. Üniversite ve yüksekokullar ile 8/6/1965 tarihli ve 625 sayılı Kanun hükümlerine
göre ilgili bakanlıktan faaliyette bulunma izni alan özel okullar ve kreşlerde verilen
eğitim ve öğretim hizmetleri,
5. Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 4801.00 pozisyonunda yer alan gazete kağıdı (rulo
veya tabaka halinde) ile 48.02 pozisyonunda yer alan baskı ve yazı kağıtlarının
teslimi,
6. Kitap ve benzeri yayınlar (3266 sayılı Kanunla değişik 21/6/1927 tarihli ve 1117
sayılı Kanun hükümlerine göre poşetlenerek satılanların tesliminde bu Kararın 1/a
bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.),
7. Küspe, tam yağlı soya (fullfat), kepek, razmol, balık unu, et unu, kemik unu, kan
unu, tapiyoka (manyok), sorgum ve her türlü fenni karma yemler, (kedi-köpek
mamaları hariç) saman, yem şalgamı, hayvan pancarı, kök yemler, kuru ot, yonca,
korunga, hasıl ve slajlık mısır, üçgül, yemlik lahana, yem bezelyesi ve benzeri
hayvan yemleri (yeşil ve kuru kaba yemler ve bunların pellet şeklinde veya
mevsimsel ihtiyaçlara göre bir bağlayıcı kullanılarak veya kullanılmadan işlem
görmüş olanlar dahil),
8. (2003/5710 Sayılı Kararname ile değişen sıra, Yürürlük: 25.6.2003) İnsan gıdası
olarak kullanılan mamalar, insan ve hayvan sağlığı için kullanılan antiserumlar,
immunglobulinler ve aşılar”,
9. (2004/6887 Sayılı Kararname ile eklenen sıra, Yürürlük: 1.3.2004) Sağlık Bakanlığı
tarafından reçete ile satılmak üzere ruhsatlandırılan veya ithaline izin verilen
beşeri tıbbi ürünler,
10. (2004/6887 Sayılı Kararname ile eklenen sıra, Yürürlük: 1.3.2004) Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı tarafından zirai mücadelede kullanılmak üzere ruhsatlandırılan
bitki koruma ürünleri,
11. (2004/6887 Sayılı Kararname ile eklenen sıra, Yürürlük: 1.3.2004) Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılan veteriner ispençiyari ve tıbbi
müstahzarlar (veteriner kozmetikleri hariç).32
32 Alo Maliye, (t.y.) http://www.alomaliye.com/kdv_ii_sayili_liste.htm, Erişim: 14 Ekim 2012
21
3.2. İNDİRİMLİ ORANLI İŞLEMLERDE İADEYİ
DOĞURAN OLAY
İndirimli oranda bir mala ait olarak yüklenilen katma değer vergisinin iade
olunabilmesi için, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 28.maddesine dayanılarak Bakanlar
Kurulunca vergi oranları indirilen mal ve hizmetlerle ilgili olup, yıl içinde indirim yoluyla
giderilmeyen verginin bulunması gerekmektedir. Dolayısıyla indirimli orana tabi bir mal
satan ve bu malın temini için yüklendiği katma değer vergisini ait olduğu yıl içinde indirim
yoluyla gideremeyen bir mükellefin, söz konusu fazla yüklendiği katma değer vergisini
iade talep etme hakkı doğacak ve böylelikle indirimli orana tabi işlemlere ilişkin iade
hakkını doğuran olay meydana gelmiş olacaktır.33
3.3. İADE EDİLECEK KDV’NİN HESAPLANMA YÖNTEMİ
Mükelleflerin iadeye hak kazandıkları katma değer vergisinin hesaplanmasına
ilişkin 119 No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde açıklamalar yapılmıştır.
Mükellefler, iade tutarının hesaplamasına her takvim yılının Ocak ayı itibariyle
başlayacaklar ve iade edilecek KDV tutarlarını üç aşamada tespit edeceklerdir:
3.3.1. Yüklenilen Verginin Hesaplanması (Birincil Hesaplama)
Birincil hesaplama da, Ocak döneminde varsa indirimli orana tabi işlemlerin
bünyesine giren vergiler ile indirimli orana tabi işlemler nedeniyle hesaplanan vergi, defter
ve belgeler esas alınarak mükellefler tarafından hesaplanacaktır. İndirimli orana tabi
işlemler nedeniyle yüklenilen vergiden hesaplanan vergi çıkarılarak ilk hesaplama
yapılacaktır. Bu tutara vergi farkı diyebiliriz.
3.3.2. Yüklenilen Vergi İle Sonraki Döneme Devreden Verginin
Karşılaştırılması (İkincil Hesaplama)
İkinci hesaplama da, ilk hesaplamada bulunan vergi farkı aynı dönem
beyannamesinde yer alan sonraki döneme devreden vergi tutarı ile karşılaştırılacaktır.
33 Acardağ A. “Katma Değer Vergisinde İndirimli Orana Tabi İşlemlerde İade Esasları ve Uygulamaları”, Mali Çözüm, 2009, 93: 201.
22
Beyannamede sonraki döneme devreden vergi yer almıyorsa, Ocak dönemi için indirimli
orana tabi işlemlerin bünyesine giren vergi tutarı yıllık iade hesabına dahil edilmeyecektir.
Sonraki döneme devreden vergi mevcutsa ve indirimli orana tabi işlemlerin bünyesine
giren vergi ile bu işlemler nedeniyle hesaplanan katma değer vergisi arasındaki vergi
farkını asıyorsa, bu vergi farkının tamamı, asmıyorsa sonraki döneme devreden vergi tutarı
‘’aylık iade edilebilir vergi’’ olarak kabul edilecektir.
Bu hesaplama Şubat dönemi için de yapılarak, Şubat döneminde varsa indirimli
orana tabi işlemlerin bünyesine giren vergiler ve bu işlemlerle ilgili olarak hesaplanan
katma değer vergisinin farkı hesaplanacak, bu fark Ocak dönemine ait iade edilebilir vergi
ile toplanacak, bu toplam Şubat dönemi beyannamesinde yer alan sonraki döneme
devreden vergi tutarı ile mukayese edilecektir. Sonraki döneme devreden vergi yoksa ilk
iki aylık iade hesabına dâhil edilmeyecektir. Sonraki döneme devreden vergi mevcutsa ve
yukarıda hesaplaması verilen toplamı asıyorsa toplamın tamamı yıllık iade hesabına dâhil
edilecek, devreden vergi sözü edilen toplamı asmıyorsa, Şubat dönemi beyannamesindeki
sonraki döneme devreden vergi tutarı ilk iki ay için iade edilebilir vergi olarak dikkate
alınacaktır.
Bu hesaplama Aralık ayına kadar diğer aylar için de yukarıdaki açıklamalara göre
yapılacaktır. Aralık ayındaki indirimli orana tabi işlemlerin bünyesine giren vergiler ile bu
işlemlerle ilgili olarak hesaplanan vergi arasındaki fark (vergi farkı), Kasım sonu itibariyle
hesaplanan iade edilebilir vergi ile toplanacaktır. Bu toplam Aralık ayının sonraki döneme
devreden vergisi ile mukayese edilecek, devreden vergi yoksa 2011 yılına ilişkin olarak
iade talep edilmeyecektir. Sonraki döneme devreden katma değer vergisi mevcutsa ve
tutarı bu toplamı aşıyorsa bu toplam, aşmıyorsa Aralık ayındaki sonraki döneme devreden
vergi tutarı 2011 yılı için iade edilebilir vergi olarak dikkate alınacaktır.
3.3.3. Yıllık İade Talep Edilebilir Verginin Yıllık İade Talep Edilebilir
Verginin İzleyen Yılda Sonraki Dönemlere Devreden Vergi İle
Karşılaştırılması (Üçüncü Hesaplama)
İkinci hesaplamada bulunan 2011 yılı için iade edilebilir vergi tutarı, 2012/Ocak
döneminden 2012/Kasım dönemine kadar verilecek bütün beyannamelerde yer alan
sonraki döneme devreden katma değer vergisi ile mukayese edilecek ve 2011 yılı için
yıllık iade tutarı bu mukayeseye göre belirlenecektir.
23
İade talebinin Kasım döneminden önce yapılması halinde söz konusu mukayese
iade talebinin yapıldığı döneme kadar yapılacaktır. Bu mukayese yukarıdaki açıklamalar
esas alınacak ve yıllık iade tutarı hesaplanacaktır. Talebin yapıldığı döneme kadar oluşan
2012 yılının iade tutarı, 2011 yılına ait iade hesabına dahil edilmeyecektir.
Buna göre, 2012 yılının Ocak döneminden iadenin talep edildiği döneme kadar
verilen bütün beyannamelerin herhangi birisinde sonraki döneme devreden vergi
çıkmaması halinde iade yapılmayacaktır. Bütün bu dönemlerde sonraki döneme devreden
vergi yer alıyor ve tutarları 2011 Aralık sonu itibariyle hesaplanan iade tutarını geçiyorsa,
hesaplanan iade tutarının tamamı iade edilecektir. Sonraki döneme devreden vergi tutarları
bazı dönemlerde iade tutarının altında kalıyorsa devreden vergi tutarının en düşük olanı
iadede dikkate alınacaktır.34
34 Kaya R. ‘’ İndirimli Orana Tabi İşlemlerde KDV İade Uygulaması’’, Vergi Dünyası, 2005, 286: 126
24
BÖLÜM 4 İADE UYGULAMASINDA DİKKAT
EDİLMESİ GEREKEN HUSULAR, YMM RAPORU
VE MUHASEBE KAYITLARI
4.1. İNDİRİMLİ ORANA TABİ İŞLEMLERDE İADE
UYGULAMASI
KDV Kanunu’nun 28’inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Bakanlar
Kurulunca vergi oranları indirilen teslim ve hizmetler dolayısıyla yüklenilen ve indirim
yoluyla giderilemeyen KDV tutarlarının, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen sınırı aşan
kısmı, aşağıda belirteceğimiz borçları yılı içinde vergilendirme dönemleri itibariyle
mahsuben, izleyen yıl içerisinde talep edilmesi kaydıyla nakden ya da söz konusu borçlara
mahsuben iade edilebilecektir.
İndirimli oran kapsamında yer almakla birlikte verginin konusuna girmeyen veya
KDV’den istisna edilen işlemler dolayısıyla yüklenilen vergiler 119 No.lu tebliğ
kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Buna göre indirimli oran kapsamındaki işlemlerden;
• KDV'nin konusuna girmeyenler KDV beyannamesine dâhil edilmeyecek,
• Kısmi istisna kapsamına girenler dolayısıyla yüklenilen vergilerin indirim
ve iadesi söz konusu olmadığından, yüklenilen bu vergiler işin mahiyetine
göre gider, maliyet veya kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate
alınacak,
• Tam istisna kapsamına girenler (ihraç kaydıyla teslimler hariç) dolayısıyla
yüklenilen vergilerden indirim yoluyla telafi edilemeyenler ise, ilgili işleme
ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde iade edilecektir.
25
4.1.1. Mahsubu Talep Edilebilecek Borçlar
İndirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade alacakları, mükellefin kendisine
ait; ithalde alınanlar da dahil vergi borçlarına, sosyal sigorta primi borçlarına ve % 51 veya
daha fazla hissesi kamuya ait kuruluşlardan temin ettikleri elektrik ve doğalgaz borçlarına
mahsup edilebilecektir.
Faaliyetleri indirimli oranda KDV'ye tabi işlemlerden oluşan kollektif şirketler ile
adi ortaklıklar adına ortaya çıkan KDV iade alacakları, yukarıda belirtilen borçların yanı
sıra yalnızca söz konusu şirket ortaklarının vergi (ithalde alınanlar dâhil) ve sosyal sigorta
prim borçlarına da mahsup edilebilecektir. Öte yandan Kurumlar Vergisi Kanununa göre
vergi dairesine iş ortaklığı olarak mükellefiyet tesis ettiren işletmelerin, diğer kurumlar
vergisi mükelleflerinde olduğu gibi ortaklarının vergi ve sigorta prim borçlarına bu
uygulama kapsamında mahsup yapılması mümkün bulunmamaktadır.
İndirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade alacaklarının mükelleflerin kendi
elektrik ve doğalgaz borçlarına mahsubu ise aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde
yerine getirilecektir.
Elektrik ve doğalgazı, % 51 veya daha fazla hissesi kamuya ait kuruluşlardan temin
eden iade hakkı sahipleri, bu kuruluşlara başvurarak fatura bedellerini KDV iade
alacaklarına mahsup suretiyle ödemek istediklerini belirtecekler ve bağlı oldukları vergi
dairesine ibraz etmek üzere fatura bedellerinin yatırılacağı bir banka hesap numarası talep
edeceklerdir.
4.1.1.1. İndirimli Orana Tabi İşlemlerden Doğan KDV İade Alacaklarının Elektrik Ve Doğalgaz Borçlarına Mahsubu
101 Seri No.lu KDV Genel Tebliğ ile Satıcı kuruluşlar, %51 ve daha fazla
hisselerinin kamuya ait olduklarını da belirtmek suretiyle fatura bedellerinin yatırılacağı
banka hesap numarasını gösteren yazıyı mükellefe vereceklerdir. Mükellefler, satıcılardan
alacakları yazı veya yazıları, bir defaya mahsus olmak üzere, bir dilekçe ekinde bağlı
oldukları vergi dairesine verecekler, dilekçede, indirimli orana tabi işlemlerinden doğan
iade alacaklarının doğalgaz ve/veya elektrik borçlarına mahsup suretiyle ödemek
istediklerini belirteceklerdir. Dilekçe ve eki, vergi dairesince doğalgaz/elektrik satıcısı
işletmeden alınacak teyit sonrasında geçerlik kazanacaktır. Dilekçede yer alan bilgilerde
26
değişiklik olması halinde, mükellefler tarafından değişiklikler gecikmeden vergi dairesine
bildirilecektir.
Mahsup uygulamasına, 2006/Ekim dönemine ait olup Kasım ayında verilecek KDV
beyannamesinin verildiği tarihten sonra muaccel hale gelecek elektrik ve doğalgaz borçları
ile başlanacaktır. Bundan önceki borçlar mahsup işlemine konu olmayacaktır.
Mahsup talebi için fatura örneğinin ibrazı zorunludur. Satıcı kuruluş yetkililerince
onaylanmış da olsa, borcun miktarını gösteren fatura dışındaki belge veya yazılara
dayanılarak mahsup yapılmayacaktır. Mahsup dilekçesinde doğalgaz/elektrik dağıtıcısı
kuruluşun banka hesap numarası da belirtilecektir.
KDV beyannamesinde indirimli orana tabi işlemlerin yanı sıra diğer işlemlerden
doğan iade alacaklarının bulunması da mümkündür. Toplam iade alacağından öncelikle
mükellefin ithalde alınanlar dışındaki kendi vergi borçlarına mahsup yapılacaktır. Bu
mahsup işleminden sonra indirimli orana tabi işlemlere ait bir KDV alacağının kalması
halinde kalan tutar, mükellefin isteğine bağlı olarak kendi SSK prim borçları ile
doğalgaz/elektrik borçlarına mahsup edilecektir. İndirimli orana tabi işlemler dışındaki
diğer iade hakkı doğuran işlemlerden doğan KDV alacaklarının doğalgaz/elektrik
borçlarına mahsubu mümkün bulunmamaktadır.35
4.1.2. Yılı İçinde Mahsuben Talep Edilecek İade Tutarlarının
Hesaplanması
İndirimli orana tabi işlemleri bulunan mükellefler, bu işlemleri nedeniyle
yüklendikleri ve indirim yoluyla telafi edemedikleri için yılı içinde mahsuben iadesini
talep edecekleri KDV tutarını aylar itibariyle ve kümülatif olarak hesaplayacaklardır. İade
talebinin, ilgili vergilendirme dönemleri itibariyle indirimli orana tabi tüm işlemleri
kapsaması gerekmekte olup, işlemlerin ayrıştırılıp sadece bir kısmına yönelik hesaplama
yapılması ve bu şekilde iade talep edilmesi mümkün değildir.
Hesaplama aşağıdaki şekilde yapılacaktır:
Hesaplamaya her yılın Ocak ayı itibariyle başlanacaktır. Ay içindeki iade hakkı
doğuran işlemin bünyesine giren vergiden, işlem dolayısıyla % 1 veya % 8 oranı
uygulanarak hesaplanan KDV düşülecek ve ay içi itibariyle "iadeye esas KDV" tutarına
35 Alo Maliye, (t.y.), http://www.alomaliye.com/kasim_06/kdv_101.htm, Erişim: 17 Ekim 2012
27
ulaşılacaktır. Bu tutar Ocak ayı devreden vergisi ile karşılaştırılacaktır. Beyannamede
sonraki döneme devreden vergi yer almıyorsa o dönem için dönem sonu iade hesabı "sıfır"
kabul edilecektir. Sonraki döneme devreden vergi mevcutsa ve iadeye esas KDV tutarını
(Yüklenilen KDV - Hesaplanan KDV Farkı) aşıyorsa iadeye esas KDV tutarı, aşmıyorsa
devreden vergi tutarı "iade Edilebilir KDV" olarak kabul edilecektir. Bu tutar ilk ay sonu
itibariyle iade edilebilir KDV tutarıdır.
Ocak ayında indirimli orana tabi işlem yoksa, iade edilebilir KDV "sıfır" olarak
dikkate alınacaktır.
Şubat ayında indirimli orana tabi işlemin bünyesine giren vergiden, işlem
dolayısıyla hesaplanan vergi düşülerek Ocak ayında yapıldığı gibi ay içi iadeye esas KDV
tutarına ulaşılacaktır. Bu tutar, Ocak sonu iade edilebilir KDV tutarı ile toplanacak ve
toplam Şubat sonu devreden vergisi ile karşılaştırılacaktır. Karşılaştırma Ocak ayındaki
gibi yapılarak, Şubat sonu "İade Edilebilir KDV" tutarına ulaşılacaktır. Bu tutar, iadeye
hak kazanılan iki aylık kümülatif KDV tutarıdır.
Şubat ayında indirimli orana tabi işlem yoksa Şubat içi iadeye esas KDV de
olmayacağından devreden vergi ile karşılaştırma Ocak sonu iade edilebilir KDV esas
alınarak yapılacaktır.
Yıl içerisinde yapılacak tüm iade taleplerinde, önceki dönemlerde iade talebinde
bulunulup bulunulmadığına bakılmaksızın, ilgili yıl için belirlenen alt sınır ve iadesi talep
edilen tutarlar dikkate alınmadan iadenin talep edildiği her bir döneme kadar yukarıda
belirtildiği şekilde kümülatif bir hesaplama yapılması gerekmektedir. Bu hesaplama
sonucu bulunan tutardan ilgili yıl için belirlenen alt sınır ve önceki dönemlerde mahsuben
iadesi talep edilen tutarlar çıkarılacak ve varsa kalan tutarın mahsuben iadesi talep
edilecektir. Bu işlem sonucunda herhangi bir tutar kalmıyorsa bu dönemde iade talebinde
bulunulması söz konusu değildir. Dolayısıyla, ilk iade talebinden sonraki dönemlerde
yapılacak iade taleplerinde, kümülatif iade edilebilir tutar, ilgili yıl için belirlenen alt sınır
ve önceki dönemlerde mahsuben iadesi talep edilen tutar toplamını aşıncaya kadar
herhangi bir iade talebinde bulunulamayacaktır.
Öte yandan ilk defa iade talebinde bulunulduğu dönemden önceki dönemlerden herhangi
birinde ödenecek verginin bulunması durumunda, ödenecek vergi çıkan bu dönemden
önceki dönemlere ilişkin olarak herhangi bir iade talebinde bulunulamayacaktır.
28
İndirimli orana tabi işlemlerde iade tutarı, indirimli orana tabi teslim veya hizmetle
ilgili olarak yüklenilen vergi ile söz konusu işlemler üzerinden hesaplanan vergi arasındaki
farkın sonraki döneme devreden KDV ile karşılaştırılması sonucu belirlenmektedir. Bu
hesaplama yapılırken, indirimli orana tabi işlemler üzerinden hesaplanan verginin bu
işlemler nedeniyle yüklenilen vergiden yüksek olduğu dönemlerdeki tutarlar arasındaki
fark, cari dönem sonu iade edilebilir KDV tutarından düşülecektir.
Diğer taraftan indirimli orana tabi teslim veya hizmetle ilgili olarak yüklenilen
vergi ile söz konusu işlemler üzerinden hesaplanan vergi arasındaki farkın, % 1 oranına
tabi işlemler için işlem bedelinin % 17'sini, % 8'e tabi işlemler için ise işlem bedelinin %
10'unu asan kısmı, iade hesabına dahil edilmeyecektir. Azami iade tutarının
belirlenmesinde iade talebinde bulunulan döneme kadar yapılan toplam işlem bedeli
dikkate alınacak, ay içi hesaplamalarda azami iade edilebilir tutarın asılması bu durumu
değiştirmeyecektir. Ancak işlemin bünyesine doğrudan giren harcamalara ilişkin olarak
yüklenilen verginin, azami iade tutarını aşması halinde, mükellefin iade
talebi, aşan kısım için münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine
getirilecektir.
4.1.3. İzleyen Yıl İçerisinde Nakden veya Mahsuben Talep Edilecek İade
Tutarlarının Hesaplanması
Yılı içinde mahsuben iade edilemeyen verginin izleyen yıl içinde nakden veya
yukarıda belirttiğimiz borçlara mahsuben iadesinde, yılı içinde mahsuben iade edilen
tutarlar dikkate alınmadan aylar itibariyle kümülatif hesaplama yapılacak, bulunan tutardan
yılı içinde mahsuben iadeler düşülecek, kalan tutarın işlemin yapıldığı yıl için belirlenen
iade edilmeyecek alt sınırı (2006 yılı için 10.000 TL, 2007 yılı için 10.800 TL, 2008 yılı
için 11.600 TL, 2009 yılı için 13.000 TL, 2010 yılı için 13.300 TL, 2011 yılı için 14.300
TL, 2012 yılı için 15.800 TL'yi) aşan kısmının nakden veya mahsuben iadesi, izleyen yılın
Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin KDV beyannameleri ile talep
edilebilecektir.
İade talep eden mükellefin YMM ile tam tasdik sözleşmesi bulunması halinde, iade
talebi miktarına bakılmaksızın YMM Tasdik Raporu ile yerine getirilecektir. YMM’lerle
süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunmayan mükellefler 2012 yılında
29
indirimli orana tabi işlemlerinden doğan ve 726.000 TL’yi aşmayan iadelerini YMM
Tasdik Raporu sonucuna göre alabileceklerdir.36
İadesi talep edilebilir tutar, izleyen yılın Ocak vergilendirme döneminden iadenin
talep edildiği döneme kadar verilen beyannamelerde yer alan devreden vergi tutarları ile
karşılaştırılacaktır. Buna göre;
• Devreden vergi tutarı, iadenin talep edildiği döneme kadar bütün dönemlerde
iadesi talep edilen tutarı aşıyorsa, talep edilen tutarın tamamı iade
edilebilecektir.
• Devreden vergi tutarı, iadenin talep edildiği döneme kadar herhangi bir
dönemde iadesi talep edilebilir tutarı aşmıyorsa, iadenin talep edildiği döneme
kadar verilen beyannamelerde yer alan en düşük devreden vergi tutarı iade
edilebilecek tutar olarak dikkate alınacaktır.
• İadenin talep edildiği döneme kadar aradaki dönemlerden herhangi birisinde
ödenecek vergi çıkması halinde iade talep edilmesi söz konusu olmayacaktır.
Yıllık iadelerde azami iade tutarının belirlenmesinde, iade talebinde bulunulan
yıldaki toplam işlem bedeli esas alınacak, ay içi hesaplamalarda azami iade edilebilir
tutarın aşılması bu durumu değiştirmeyecektir.
4.1.4. İade Hesabına Dâhil Edilebilecek Yüklenilen KDV
İndirimli orana tabi işlemlerden doğan iade tutarının hesaplanmasında, önce işlemin
bünyesine doğrudan giren harcamalar nedeniyle yüklenilen vergiler dikkate alınacak, daha
sonra ilgili dönem genel yönetim giderleri için yüklenilen vergilerden pay verilecektir. Bu
şekilde hesaplanan tutarın, azami iade edilebilir vergi tutarının altında kalması halinde, en
fazla aradaki farka isabet eden tutar kadar amortismana tabi iktisadi kıymetler (ATİK)
dolayısıyla yüklenilen vergilerden iade hesabına pay verilebilecektir.
İndirimli orana tabi olmayan teslim ve hizmetler ile indirimli orana tabi işlemlerle
ilgisi bulunmayan giderler dolayısıyla yüklenilen vergiler iade hesabına dâhil
edilmeyecektir.
Örneğin: 150 m² ‘nin altındaki bir konutun inşasına yönelik olarak yapılan
harcamalar (arsa bedeli dâhil), genel yönetim giderleri (akaryakıt, büro malzemeleri,
36 İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, (t.y.), http://www.ivdb.gov.tr/pratik/oranlar/iade_limit.htm, Erişim: 27 Ekim 2012
30
reklam, komisyon, temizlik malzemeleri ve benzeri) ve ATİK 'lerden işleme isabet eden
paya ilişkin olarak yüklenilen KDV, işlemin bünyesine giren vergiler kapsamında
değerlendirilecektir.
150 m² ‘nin altındaki konut teslimlerine yönelik iade taleplerinde, konutun
yapımıyla ilgili harcamalar nedeniyle yüklenilen vergiler iade hesabına dâhil edilebilecek,
konutun yapımı için zorunlu olmayan harcamalar nedeniyle yüklenilen vergiler iade
hesabına dâhil edilmeyecektir.
Dolayısıyla bir arada bulunan konutların ortak kullanımına ait olan sosyal ve
kültürel ihtiyaçları karşılamak üzere düzenlenmiş çocuk parkı, bahçe düzenlemesi, havuz,
pergole, kamelya, çim ekimi, spor alanı, alışveriş merkezi gibi alanlara ilişkin konutun
yapımı için zorunlu olmayan harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV iade hesabına dâhil
edilemeyecektir.
Ancak arazinin yapısından dolayı yapılması zorunlu olan site içi çevre
düzenlemeleri (istinat duvarı, perde duvarı, site çevre duvarları, site içi zemin sertleştirme
ve benzeri işler) nedeniyle yüklenilen vergilerin iade hesabına dâhil edilmesi mümkündür.
4.1.4.1. Stoklarda Yer Alan Mallar
Stoklarda yer alan mallarla ilgili olarak yüklenilen vergilerin, gerçekleşen indirimli
orana tabi işlemlere ilişkin iade hesabına dahil edilmesi mümkün değildir. Stoklarda yer
alan mallar nedeniyle yüklenilen vergiler ancak, söz konusu malların satış işleminin
gerçekleştirildiği vergilendirme dönemine ait iade hesabında dikkate alınabilecektir.
4.1.4.2. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler
Amortismana tabi iktisadi kıymetler nedeniyle yüklenilen vergilerden, söz konusu
iktisadi kıymetlerin indirimli orana tabi işlemlerde kullanılması kaydıyla, iade hesabına
pay verilmesi mümkündür.
İndirimli orana tabi işlemlerin bünyesine giren vergilerin hesabına, genel imal ve
idare giderleri ile amortismana tabi iktisadi kıymetler dolayısıyla yüklenilen vergiler
dahildir. İndirimli orana tabi işlemlerde genel imal ve idare giderleri ile amortismana tabi
31
iktisadi kıymetler dolayısıyla yüklenilen vergilerden bu işlemlere isabet eden tutarlar iade
hesabına dahil edilecektir.37
4.1.4.3. Sonradan Düzenlenen veya Temin Edilen Belgeler
İndirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği dönem içinde veya öncesinde bu işlemle
ilgili olarak yapılan mal ve hizmet alımlarına ait fatura ve benzeri belgelerin, belge
düzenleme süresi içerisinde olmakla birlikte, indirimli orana tabi işlem gerçekleştikten
sonra düzenlenmesi veya zamanında düzenlenen belgenin işlemin gerçekleştiği
vergilendirme döneminden sonra temin edilmesi halinde, bu belgelerde yer alan KDV
tutarları, işlemin gerçekleştiği vergilendirme dönemi iade hesabına düzeltme beyannamesi
verilmek suretiyle dahil edilebilecektir.
Bu durumda iade, KDV iadesi YMM Tasdik Raporu (YMM Raporu) ile talep
edilmişse söz konusu YMM Raporunda gerekçeleriyle birlikte açıklanacaktır. İade YMM
Raporu ile talep edilmemiş ise mükelleften yazılı bir izahat istenecek, izahatın yeterli
görülmesi halinde bu tutarlar da genel esaslar çerçevesinde iade edilecektir.
Ancak, KDV Kanununun 29 uncu maddesinin üçüncü fıkrasına göre indirim hakkı
vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların
kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceğinden, sonradan
temin edilen belgelerde yer alan KDV tutarlarının iade hesabına dâhil edilmesinde de bu
hususa dikkat edilecektir. Bir başka deyişle vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim
yılı içerisinde kanuni defterlere kaydedilmeyen fatura ve benzeri belgelerde yer alan KDV
tutarlarının indirimi ve iade hesabına dâhil edilmesi mümkün değildir.
4.2. YILI İÇİNDE MAHSUP EDİLEMEYEN VERGİLERİN
İADESİ
İndirimli orana tabi işlemlerden doğan iade alacağının yılı içinde mahsuben iade
edilemeyen kısmı, izleyen yıl içinde mükellefin isteğine bağlı olarak nakden veya
mahsuben iade edilebilecektir.
37 Kelecioğlu M.A. “İndirimli Orana Tabi İşlemlerde Katma Değer Vergisi İade Uygulaması”, Yaklaşım Dergisi, 2005, 148: 5
32
İade talebi en erken izleyen yılın Ocak dönemine ait olup Şubat ayı içinde
verilecek, en geç Kasım dönemine ait olup Aralık ayı içinde verilecek KDV beyannameleri
ile yapılabilecektir. Üç aylık vergilendirme dönemine tabi olan mükelleflerde iade talebi en
erken izleyen yılın ilk üç aylık, en geç üçüncü üç aylık vergilendirme dönemlerine ait
beyannamelerle yapılabilecektir.
İndirimli orana tabi işlemlere ilişkin olup indirim yoluyla telafi edilemeyen
yüklenilen vergi tutarları, yılı içinde mahsup edilen vergiler dikkate alınmadan, işlemlerin
yapıldığı yılın tamamı için yıllık olarak ve Aralık dönemi sonu itibariyle hesaplanacaktır.
Bu tutardan yılı içinde mahsup edilen vergiler düşüldükten sonra kalan kısmın
işlemin gerçekleştiği yıl için belirlenen alt sınırı (Bu bölümüm 2.2. kısmında belirtilmiştir)
aşan kısmı "İade Edilebilir KDV" olarak hesaplanacaktır. Bu tutar, izleyen yılın Ocak
vergilendirme döneminden iadenin talep edildiği vergilendirme dönemine kadar aradaki
dönemlere ait devreden vergi tutarları ile karşılaştırılmak suretiyle "iade edilecek KDV
tutarı" belirlenecektir.
Bu şekilde hesaplanan KDV alacağının 4.000 TL’yi aşmaması halinde nakden
ve/veya mahsuben iade talepleri inceleme raporu, teminat ve YMM Raporu aranılmadan
yerine getirilecek, talep bu bölümün sonunda belirtilen belgelerin tamamlandığı tarih
itibariyle geçerlik kazanacaktır. Söz konusu belgelerin veya belgelerde yer alması gereken
bilgilerin eksikliği durumunda 95 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (1/1.2.) bölümündeki
açıklamalar çerçevesinde hareket edilecektir.
İade talebinin 4.000 TL ve üstünde olması halinde 4.000 TL’yi aşan kısmın nakden
ve/veya mahsuben iadesi vergi inceleme raporu veya YMM Raporu ile yerine
getirilecektir. İade talebi, iadenin vergi inceleme raporuna göre sonuçlandırılması
durumunda iade talep dilekçesinin verildiği tarih itibariyle, YMM Raporu ile talep edilmesi
halinde ise YMM Raporunun ibraz edildiği tarih itibariyle geçerlik kazanacaktır.
Yılı içerisinde mahsup edilemeyen KDV'nin iadesi için bu bölümdeki açıklamalara
göre izleyen yılda ayrıca bir iade talebinde bulunulması gerektiğinden yılı içinde mahsuben
iadeye yönelik olarak düzenlenen YMM Raporunun izleyen yıl talep edilecek
nakden/mahsuben iade için geçerliliği bulunmamaktadır. İzleyen yıl içerisinde yapılacak
nakden/mahsuben iade talebi için ayrıca bir YMM Raporu düzenlenmesi gerekmektedir.
33
4.3. YMM RAPORU VE UYGULAMA
4.3.1. İndirimli Oranlı İşlemlerde YMM Raporunda Olması Gereken Bilgiler
i. Genel Bilgiler
• Tasdik Konusu
• Ticaret Sicil Bilgileri
• Şirketin Sermayesi ve Ortaklık Bilgileri
• Şirketin Temsil ve İlzamı
• İşyeri Durumu ve İletişim Araçları
• Banka Kredileri
• Kapasite Raporu ve Sanayi Sicil Belgesi Bilgileri
• İhracat ve Üretim Bilgileri
• En Son Bilanço Bilgileri
• Çalışan Personel
• Muhasebeden Sorumlun Olanlar
ii. Usul İncelemeleri
• Yasal Defterlerin Tasdikine İlişkin Bilgiler
iii. Hesap İncelemeleri
• İlgili Dönem KDV Beyannamesinin İncelenmesi
• Satışların İncelenmesi
• İndirimli Orana Tabi İade Kapsamında İade Tutarının Hesaplanmasına İlişkin Tablo
• Mal ve Hizmet Alışlarının İncelenmesi
• Karşıt İncelemeler
• İmalata İlişkin İncelemeler
• KDV İadesi İle İlgili Yasal Düzenlemeler
34
• İade Edilecek Katma Değer Vergisinin Hesaplanması
iv. Sonuç
4.3.2. YMM Raporu Ve Uygulama
iii. Hesap İncelemeleri
- İlgili Dönem K.D.V. Beyannamesinin İncelenmesi
Şirketin, 2011/01-02-03-04-05-06-07-08-09-10-11-12 dönemlerine ait Katma Değer
Vergisi Beyannameleri yasal süresi içinde e-beyanname uygulaması kapsamında elektronik
ortamda düzenlenerek Vergi Dairesi’ne tevdi edilmiştir.
Mükellef kurumun 2011/01 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 431.094,58 8 34.487,57
1.240,00 18 223,20 Matrah Toplamı 432.334,58 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 34.710,77 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 0,00 Toplam Katma Değer Vergisi 34.710,77
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.283.832,56 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 99.823,47 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 0,00 İndirimler Toplamı 2.383.656,03
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 304,00 3,04 8 377.290,13 30.183,21 18 386.873,44 69.637,22
Toplam 99.823,47
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 2.348.945,26
35
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 432.334,58 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
432.334,58
Mükellef kurumun 2011/02 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 612.048,65 8 48.963,89
Matrah Toplamı 612.048,65 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 48.963,89 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 3.738,18 Toplam Katma Değer Vergisi 52.702,07
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.348.945,26 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 75.855,83 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 261,20 İndirimler Toplamı 2.425.062,29
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 65,00 0,65 8 313.017,63 25.041,41 18 282.298,72 50.813,77
Toplam 75.855,83
İade Edilebilir KDV 0,00 Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 2.372.360,22
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 612.048,65 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
1.044.383,23
Mükellef kurumun 2011/03 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
36
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 468.125,62 8 37.450,05
Matrah Toplamı 468.125,62 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 37.450,05 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 327,66 Toplam Katma Değer Vergisi 37.777,71
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.372.360,22 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 97.222,97 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 291,52 İndirimler Toplamı 2.469.874,71
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 2,00 0,02 8 351.249,00 28.099,92 18 384.016,83 69.123,03
Toplam 97.222,97
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 2.432.097,00
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 468.125,62 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/04 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 261.583,96 8 20.926,72
278,00 18 50,04 Matrah Toplamı 261.861,96 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 20.976,76 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 0,00
37
Toplam Katma Değer Vergisi 20.976,76
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.432.097,00 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 64.649,91 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 110,20 İndirimler Toplamı 2.496.857,11
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 2.390,00 23,90 8 114.121,50 9.129,72 18 308.312,72 55.496,29
Toplam 64.649,91
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 2.475.880,35
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 261.861,96 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/05 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 265.331,75 8 21.226,54
498,20 18 89,68 Matrah Toplamı 265.829,95 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 21.316,22 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 0,00 Toplam Katma Değer Vergisi 21.316,22
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.475.880,35 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 58.301,47 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 363,82 İndirimler Toplamı 2.534.545,64
38
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı
8 37.407,63 2.992,61 18 307.271,44 55.308,86
Toplam 58.301,47
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 2.513.229,42
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 265.829,95 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/06 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 122.919,88 8 9.833,59
Matrah Toplamı 122.919,88 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 9.833,59 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 274,46 Toplam Katma Değer Vergisi 10.108,05
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.513.229,42 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 422.180,43 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 1.903,60 İndirimler Toplamı 2.937.313,45
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 29,00 0,29 8 75.122,00 6.009,76 18 2.312.057,67 416.170,38
Toplam 422.180,43
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 2.927.205,40
39
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 122.919,88 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/07 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 163.719,61 8 13.097,57
Matrah Toplamı 163.719,61 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 13.097,57 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 1.926,66 Toplam Katma Değer Vergisi 15.024,23
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.927.205,40 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 33.963,29 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 82,07 İndirimler Toplamı 2.961.250,76
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 8 62.510,50 5.000,84 18 160.902,50 28.962,45
Toplam 33.963,29
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 2.946.226,53
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 163.719,61 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/08 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
40
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 50.799,50 8 4.063,96
Matrah Toplamı 50.799,50 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 4.063,96 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 1.281,57 Toplam Katma Değer Vergisi 5.345,53
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.946.226,53 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 33.477,94 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 10,80 İndirimler Toplamı 2.979.715,27
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 6,00 0,06 8 21.096,63 1.687,73 18 176.611,94 31.790,15
Toplam 33.477,94
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 2.974.369,74
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 50.799,50 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/09 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 214.430,00 8 17.154,40
Matrah Toplamı 214.430,00 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 17.154,40 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 0,00 Toplam Katma Değer Vergisi 17.154,40
41
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 2.974.369,74 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 45.103,85 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 0,00 İndirimler Toplamı 3.019.473,59
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 6,00 0,06 8 52.729,50 4.218,36 18 227.141,28 40.885,43
Toplam 45.103,85
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 3.002.319,19
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 214.430,00 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/10 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 411.492,59 8 32.919,41
Matrah Toplamı 411.492,59 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 32.919,41 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 0,00 Toplam Katma Değer Vergisi 32.919,41
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 3.002.319,19 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 47.603,98 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 0,00 İndirimler Toplamı 3.049.923,17
42
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı
1 2.636,00 26,36 8 67.161,50 5.372,92 18 234.470,56 42.204,70
Toplam 47.603,98
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 3.017.003,76
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 411.492,59 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/11 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 96.471,25 8 7.717,70
Matrah Toplamı 96.471,25 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 7.717,70 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 0,00 Toplam Katma Değer Vergisi 7.717,70
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 3.017.003,76 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 51.961,05 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 114,00 İndirimler Toplamı 3.069.078,81
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 37,00 0,37 8 101.546,25 8.123,70 18 243.538,78 43.836,98
Toplam 51.961,05
43
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 3.061.361,11
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 96.471,25 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
Mükellef kurumun 2011/12 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 102.393,75 8 8.191,50
Matrah Toplamı 102.393,75 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 8.191,50 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 0,00 Toplam Katma Değer Vergisi 8.191,50
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 3.061.361,11 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 43.053,27 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 0,00 İndirimler Toplamı 3.104.414,38
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 1 169,00 1,69 8 96.161,38 7.692,91 18 196.437,06 35.358,67
Toplam 43.053,27
Tecil Edilecek KDV 0,00 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 3.096.222,88
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 102.393,75 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif)
0,00
44
Mükellef firma, 3065 Sayılı K.D.V.K.’nun 29/2.maddesi hükümleri gereği, 2011 Yılı
İndirimli Orana Tabi İşlemleri nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen K.D.V.
25.04.2012 Tarihinde elektronik ortamda düzenlenen 2012/03 dönemi K.D.V.
Beyannamesi’nde İade talebinde bulunmuştur.
Mükellef kurumun 2012/03 dönemi K.D.V. Beyannamesi bilgileri aşağıdaki gibidir.
MATRAH VE VERGİ BİLDİRİMİ
TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER
Matrah KDV Oranı Vergi 58.923,10 8 4.713,85
Matrah Toplamı 58.923,10 Hesaplanan Katma Değer Vergisi 4.713,85 İlave Edilecek Katma Değer Vergisi 25,56 Toplam Katma Değer Vergisi 4.739,41
İNDİRİMLER Önceki Dönemden Devreden K.D.V. 3.225.393,80 Bu Döneme Ait İndirilecek K.D.V. 29.091,89 Satış.İade Edilen, İşlemi Gerçekleşme.veya İşleminden Vazge.Mal ve Hiz.Nedeniyle İnd.Gereken 6.538,02 İndirimler Toplamı 3.261.023,71
BU DÖNEME AİT İNDİRİLECEK KDV TUTARININ ORANLARA GÖRE
DAĞILIMI
KDV Oranı Alınan Mal ve Hizmete Ait Bedel K.D.V. Tutarı 8 20.197,50 1.615,80 18 152.644,94 27.476,09
Toplam 29.091,89
DİĞER İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEMLER
İstisna Türü Teslim ve Hizmet Tutarı Yüklenilen K.D.V. İndirimli Orana Tabi İşlemler 3.135.740,39 212.190,29 İade Edilebilir KDV 212.190,29 Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi 0,00 İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 212.190,29 Sonraki Döneme Devreden Katma Değer Vergisi 3.043.094,01
DİĞER BİLGİLER
Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık) 58.923,10 Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (kümülatif) 0,00
45
Mükellef firma, 3065 Sayılı K.D.V.K.’nun 29/2.maddesi hükümleri gereği, 2011 Yılı
İndirimli Orana Tabi İşlemleri nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen
226.490,29 TL. K.D.V. tutarından, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen alt sınır olan
14.300,00 TL. düştükten sonra geriye kalan 212.190,29 TL. K.D.V. tutarını 2012/03 dönemi
K.D.V. beyannamesinde iade talebinde bulunmuştur.
Mükellefin, ilgili dönemlere ait beyanname dökümlerinden de anlaşılacağı gibi
indirimli orana tabi işlemlerin bünyesine giren 212.190,29 TL. K.D.V. tutarının sonraki
döneme devreden K.D.V. tutarları ile uyumlu olduğu, yüklenilen KDV tutarının doğru
olarak hesaplandığı, defter kayıtları ve dayanağı belgeler ile K.D.V. Kanunu ve ilgili
mevzuata uygun olduğu tarafımızdan tespit edilmiştir.
Şirketin, 2011 yılı İ.O.T. İşlemler dolaysıyla K.D.V. İadesi taleplerine ilişkin olarak 53
Seri No.lu K.D.V. Sirküleri doğrultusunda, elektronik ortamda VEDOP sistemine
gönderilmesi gereken listeler 18.05.2011 tarihinde sisteme yüklenmiş bulunmaktadır.
- Satışların İncelenmesi
3065 Sayılı K.D.V.K.’nun (3505 sayılı Kanunun 23.ncü maddesiyle değişen madde)
28. maddesine ilişkin olarak çıkartılan ve 29/12/2004 tarih ve 25685 sayılı resmi gazetede
yayınlanan, 27/12/2004 tarih ve 2004/8301 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile mal ve hizmet
ifalarına uygulanacak katma değer vergisi oranları belirlenmiştir.
Mükellef firma, 3065 sayılı K.D.V.K.’nun 29. maddesi 119 Seri nolu K.D.V. Genel
Tebliğleri hükümlerine göre “İndirimli Orana Tabi” “Hayvan Yemi” üretimi ve satışı
faaliyetinde bulunmaktadır.
Mükellef firma “Hayvan Yemi” satışlarını, 30 Aralık 2007 Tarih 26742 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki II sayılı listenin ‘’B)
DİĞER MAL VE HİZMETLER” bölümü 23. sırada belirtilen maddelere uygun olarak % 8
oranında K.D.V. tabi tutmak suretiyle gerçekleştirmiş bulunmaktadır.
Mükellef kurumun 2011/01-12 vergilendirme dönemlerinde İndirimli Orana Tabi
İşlemlerle ilgili yapmış olduğu %8 lik satışlara ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda incelenmiştir.
46
Mükellefin, inceleme dönemlerine ilişkin satışlarının icmali aşağıdaki gibidir.
DÖNEM 8% 18% 8% 18%
Matrah Matrah K.D.V. K.D.V. 2011/01(*) 431.044,58 1.240,00 34.483,57 223,20
2011/02 612.048,65 0,00 48.963,89 0,00 2011/03 468.125,62 0,00 37.450,05 0,00 2011/04 261.583,96 278,00 20.926,72 50,04 2011/05 265.331,75 498,20 21.226,54 89,68 2011/06 122.919,88 0,00 9.833,59 0,00 2011/07 163.719,61 0,00 13.097,57 0,00 2011/08 50.799,50 0,00 4.063,96 0,00 2011/09 214.430,00 0,00 17.154,40 0,00 2011/10 411.492,59 0,00 32.919,41 0,00 2011/11 96.471,25 0,00 7.717,70 0,00 2011/12 102.393,75 0,00 8.191,50 0,00
TOPLAM 3.200.361,14 2.016,20 256.028,90 362,92
(*) Mükellefin, defter kayıtlarına göre 2010/01 dönemi İ.O.T. (%8) satışları toplamı
431.044,58 TL., Tahsil Edilen K.D.V. tutarı 34.483,57 TL. olup, 2011/01 Dönemi K.D.V.
Beyannamesi’nde hasılat ve vergi beyannameye aşağıdaki şekilde aktarılmıştır.
Matrah KDV Oranı Vergi
431.094,58 8 34.487,57
Yapılan tespit neticesinde; inceleme dönemi K.D.V. Beyannamesi’nin düzeltilmesine
gerek olmadığı kanaatine varılmış olup; 2011 Yılı İ.O.T. Satışlara ilişkin İadesi Gereken
K.D.V. tutarının hesabında; yukarıda yapılan tespit dikkate alınmış bulunmaktadır.
Mükellef kurumun 2011 yılında % 8 oranında (indirim oranına tabi işlemlere ilişkin)
teslimlerde bulunmuştur. Yapılan teslimlerin hesaplaması yapılırken teslimlerin içerisinde
yer alan %8 lik satıştan iadeler, %8 matrahtan düşülmüş olup; satışlara ilişkin yüklenilen
K.D.V. hesaplamasında, satıştan iade alınan mallara isabet eden K.D.V. yer almamaktadır.
Buna göre; mükellef firmanın inceleme dönemi İ.O.T. işlemlere ilişkin “Hayvan Yemi”
net satış hâsılatı ve Tahsil Edilen K.D.V. aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
47
DÖNEMİ (A) (B) (A+B) (C) (A-C)
K.D.V (TL) 2011
8% Mamül & Ticari
Mal Satışları
8% Diğer
Satışları
8% Teslim Hizmet Bedeli
Satıştan İade
Edilen Teslim Bedeli
2010 Yılı İ.O.T. (Mamul & Ticari Mal) Teslim ve
Hizmet Tutarı (Net)
OCAK 424.569,58 6.475,00 431.044,58 0,00 424.569,58 33.965,57 ŞUBAT 609.533,65 2.515,00 612.048,65 3.265,00 606.268,65 48.501,49 MART 465.565,46 2.560,00 468.125,46 3.644,03 461.921,43 36.953,71 NİSAN 258.563,96 3.020,00 261.583,96 1.377,50 257.186,46 20.574,92 MAYIS 263.758,53 1.573,08 265.331,61 2.750,00 261.008,53 20.880,68 HAZİRAN 116.254,89 6.665,00 122.919,89 23.795,00 92.459,89 7.396,79 TEMMUZ 162.154,61 1.565,00 163.719,61 1.025,85 161.128,76 12.890,30 AĞUSTOS 50.534,50 265,00 50.799,50 135,00 50.399,50 4.031,96 EYLÜL 213.615,00 815,00 214.430,00 0,00 213.615,00 17.089,20 EKİM 411.067,59 425,00 411.492,59 0,00 411.067,59 32.885,41 KASIM 95.911,25 560,00 96.471,25 1.425,00 94.486,25 7.558,90 ARALIK 101.628,75 765,00 102.393,75 0,00 101.628,75 8.130,30 TOPLAM 3.173.157,77 27.203,08 3.200.360,85 37.417,38 3.135.740,39 250.859,23
Yapılan incelemelerde inceleme dönemlerine ait satışlar ve hesaplanan K.D.V.’nin
doğru olduğu, gerçeği yansıttığı, belgelerin hukuken geçerli belge oldukları, gerçek durumu
yansıttıkları yasal defterlere süresinde ve doğru bir şekilde kaydedilmiş oldukları tespit
edilmiştir.
- İndirimli Orana Tabi İade Kapsamında İade Tutarının Hesaplanmasına
İlişkin Tablo
İndirimli Orana Tabi İade Kapsamında, net satış hasılatı ve Tahsil Edilen K.D.V. aylık
İade Tutarının hesaplanmasına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
48
DÖNEM
İND.ORANA TABİ İŞLEM FARK ( 4-3 )
ÖNCEKİ DÖNEM
SONU İADE TUTARI
TOPLAM ( 5+6 )
DEVREDEN KDV BEDELİ HES.KDV.
YÜKLENİLEN K.D.V.
1 2 3 4 5 6 7 8 OCAK 2011 424.569,58 33.965,57 71.373,03 37.407,46 0,00 37.407,46 2.348.945,26
ŞUBAT 2011 606.268,65 48.501,49 64.711,31 16.209,82 37.407,46 53.617,28 2.372.360,22
MART 2011 461.921,43 36.953,71 81.938,62 44.984,91 53.617,28 98.602,19 2.432.097,00
NİSAN 2011 257.186,46 20.574,92 46.039,26 25.464,34 98.602,19 124.066,53 2.475.880,35
MAYIS 2011 261.008,53 20.880,68 36.001,13 15.120,45 124.066,53 139.186,98 2.513.229,42
HAZİRAN 2011 92.459,89 7.396,79 16.617,84 9.221,05 139.186,98 148.408,03 2.927.205,40
TEMMUZ 2011 161.128,76 12.890,30 28.460,55 15.570,25 148.408,03 163.978,28 2.946.226,53
AĞUSTOS 2011 50.399,50 4.031,96 8.863,82 4.831,86 163.978,28 168.810,14 2.974.369,74
EYLÜL 2011 213.615,00 17.089,20 37.186,74 20.097,54 168.810,14 188.907,68 3.002.319,19
EKİM 2011 411.067,59 32.885,41 51.043,50 18.158,09 188.907,68 207.065,77 3.017.003,76
KASIM 2011 94.486,25 7.558,90 16.955,94 9.397,04 207.065,77 216.462,81 3.061.361,11
ARALIK 2011 101.628,75 8.130,30 18.157,78 10.027,48 216.462,81 226.490,29 3.096.222,88 3.135.740,39 250.859,23 477.349,52 226.490,29
Yapılan teslimlerin hesaplaması yapılırken teslimlerin içerisinde yer alan %8 lik
satıştan iadeler, %8 matrahtan düşülmüş olup; satışlara ilişkin yüklenilen K.D.V.
hesaplamasında satıştan iade alınan mallara isabet eden K.D.V. yer almamaktadır.
Şirketin defter kayıtları ve bunlara esas teşkil eden belgelerinin incelenmesi sonucu,
2011/01-12 dönemi İOTİ kapsamında İadesi Gereken K.D.V.’nin hesaplanması ve Devreden
K.D.V. ile karşılaştırılmasına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
49
İNDİRİMLİ ORANA TABİ İADE KAPSAMINDA YILLIK İADE TUTARININ HESAPLANMASI
Dönemler
İ.O.T.İ. İçin İndirim Oranlı İndirim Oranlı Cari Dönem Sonraki İ.O.T.İ.
Yükl. Aylık İşlemlere ait İşlemler için Sonu İade Döneme Kapsamında İade Hesaplanan Yük. Net Tutarı Devreden İade Edilecek
Edilebilir KDV K.D.V. K.D.V. KDV KDV
Ocak 2011 71.373,03 33.965,57 37.407,46 37.407,46 2.348.945,26 37.407,46 Şubat 2011 64.711,31 48.501,49 16.209,82 53.617,28 2.372.360,22 53.617,28 Mart 2011 81.938,62 36.953,71 44.984,91 98.602,19 2.432.097,00 98.602,19 Nisan 2011 46.039,26 20.574,92 25.464,34 124.066,53 2.475.880,35 124.066,53 Mayıs 2011 36.001,13 20.880,68 15.120,45 139.186,98 2.513.229,42 139.186,98 Haziran 2011 16.617,84 7.396,79 9.221,05 148.408,03 2.927.205,40 148.408,03 Temmuz 2011 28.460,55 12.890,30 15.570,25 163.978,28 2.946.226,53 163.978,28 Ağustos 2011 8.863,82 4.031,96 4.831,86 168.810,14 2.974.369,74 168.810,14 Eylül 2011 37.186,74 17.089,20 20.097,54 188.907,68 3.002.319,19 188.907,68 Ekim 2011 51.043,50 32.885,41 18.158,09 207.065,77 3.017.003,76 207.065,77 Kasım 2011 16.955,94 7.558,90 9.397,04 216.462,81 3.061.361,11 216.462,81 Aralık 2011 18.157,78 8.130,30 10.027,48 226.490,29 3.096.222,88 226.490,29 Ocak 2012 3.136.765,03 Şubat 2012 3.225.393,80 Mart 2012 3.043.094,01 TOPLAM 477.349,52 250.859,23 226.490,29 226.490,29 Bakanlar Kurulu kararı ile alt sınır 14.300,00 İADESİ GEREKEN K.D.V. 212.190,29
Mükellefin gerçekleştirmiş olduğu indirimli orana tabi işlemlerinin bünyesine giren
ve indirim yoluyla giderilemeyen 226.490,29 TL. K.D.V. tutarından, 14.300,00 TL. nakit
iade alt sınırının düşülmesi sonucu geriye kalan 212.190,29 TL. K.D.V. tutarının iadesine
hak kazanmış bulunmaktadır.
Raporumuzun (3.4) başlıklı bölümlerinde yapılan açıklamalar gereği tarafımızdan
tenzili uygun görülen 2.926,41 TL. K.D.V. tutarının tutarının tenzili sonrası mükellefe
iadesi gereken K.D.V. tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır.
İadesi Talep Edilen
Tenzil Edilecek
İadesi Gereken
Dönemi K.D.V. K.D.V. K.D.V. 2010 Yılı 212.190,29 2.927,32 209.262,97
50
iv. Sonuç
Mecidiyeköy Vergi Dairesi'nin xxx xxx xxxx sicil numaralı numaralı mükellefi
XXX Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin 2011 Yılı Ocak, Şubat, Mart, Nisan,
Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık dönemlerinde
gerçekleştirmiş olduğu indirimli orana tabi işlemlerinin katma değer vergisi iadesi
yönünden incelenmesinde; fiili durumun, muhasebe kayıt ve belgelerine uygun olduğu,
yapılan işlemlerin, kayıtların ve buna ilişkin ilgili dönem K.D.V. beyannamesinin
mevzuata uygun olarak düzenlendiği görülmüştür.
Mükellef kurumun inceleme dönemlerine ilişkin K.D.V. Beyannameleri
incelenmiş olup; doğruluğu tarafımızdan tespit edilmiştir.
Mükellefin 2011 Yılında gerçekleştirmiş olduğu indirimli orana tabi işlemlerinin
bünyesine giren ve indirim yoluyla giderilemeyen 226.490,29 TL. K.D.V. tutarından,
14.300,00 TL. nakit iade alt sınırının düşülmesi sonucu geriye kalan 212.190,29 TL.
K.D.V. tutarından, raporumuzun (3.4) başlıklı bölümlerinde yapılan açıklamalar gereği
tarafımızdan tenzili uygun görülen 2.927,32 TL. K.D.V. tutarının tenzili sonrası,
209.262,97 TL. K.D.V. tutarının mahsup talepleri dikkate alınarak mükellefe iade edilmesi
gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Yeminli Mali Müşavir
Xxxxx XXXXXXXXX
Sicil No: xxxx Mühür No: xxx
51
4.3.3. Muhasebe Kayıtları
- Rapor Sorası İade Talebinin Muhasebe Kaydı
2012 yılı Mart ayı KDV beyannamesinde raporda sonuca ulaştığımız iade tutarının
muhasebe kaydı ;
---------------------------------- 31.03.2012 -------------------------------------------------
136. Diğer Çeşitli Alacaklar 212.190,29 - 2011 Yılı İ.O.T.İ. Alacaklar 190. Devreden KDV 212.190,29 - Önceki Dönemden Devreden KDV İade Tutarının Muhasebe Kaydı ----------------------------------------------- / -------------------------------------------------
- Vergi Borcularının Mahsup Kaydı
İade alacağının muhasebe kaydı olduktan sonra vergi borçlarının ve SGK
borçlarının mahsup işlemleri kaydı ;
----------------------------------------------- / ------------------------------------------------- 360. Ödenecek Vergi Ve Fonlar xxxxx 361. Ödenecek Vergi Ve Fonlar xxxxx 730. Genel Üretim Giderleri xxxxx - Elektrik ve Doğalgaz Giderleri
136. Diğer Çeşitli Alacaklar xxxxx - 2011 Yılı İ.O.T.İ. Alacaklar Vergi borçları ve SGK borçları muhasebe kaydı ----------------------------------------------- / -------------------------------------------------
- İade Alacağınız Firmaya Ödenmesi
İade alacağının mahsup işleminden sonra kalanı kısmın firmaya ödenmesi ;
----------------------------------------------- / ------------------------------------------------- 102. Bankalar xxxxx
136. Diğer Çeşitli Alacaklar xxxxx - 2011 Yılı İ.O.T.İ. Alacaklar Geri kalan iade alacağının firmaya ödeme kaydı ----------------------------------------------- / -------------------------------------------------
52
SONUÇ
Ülkemizde katma değer vergisi 1985 yılında yürürlüğe konulmuş olup, tek oranlı
olarak uygulanması benimsenmişken, günümüzde farklı oranlar söz konusu olmuştur.
Oranlardaki bu farklılaştırma eleştiri konusu olmakta ve vergi oranlarının hangi mal ve
hizmetler için nasıl belirlendiği tartışılmakta, bu belirlemenin subjektif nitelikte olduğu
ileri sürülmektedir.
Dolayısıyla zaman zaman katma değer vergisi oranlarının değiştirilmesi gündeme
gelmektedir. Bu çerçevede ülkemizde katma değer vergisinin yürürlüğe girmesinden bu
yana çeşitli değişiklikler yapılmıştır.
KDV iadelerindeki iki temel konu, iade karşılığında alınacak teminatların oranının
belirlenmesi ile SAMİYB düzenleyen/kullanan mükelleflerin genel esaslara göre iade alma
imkânını elde etme yöntemidir. Burada teminat oranlarının düşürülmesi karşısında, YMM
KDV iadesi tasdik raporu ile iade almak isteyen mükelleflerin talebini düşürecektir. Bu
durumda iade uygulamasındaki teminat oranların belirlemek iade politikası olarak önem
taşımaktadır.
İade alacak vergiye tabii kişinin iadeyi bir KDV iade şirketi aracılığıyla alması iade
alacak olan açısından daha avantajlı bir yoldur. Öyle ki prosedürlerin yüklediği zaman
kaybı bu yolla giderilmekte ve iade teşviki daha kolay ve cazip hale gelmektedir.
Türk KDV sisteminde genel prensip, bir vergilendirme döneminde satın alınan mal
ve hizmetlere ödenen KDV'nin tahsil edilen KDV'den büyük olması halinde, indirilemeyen
kısmın bir sonraki dönemde indirilmek üzere sonraki döneme devredilmesidir. İndirim
sistemine ilişkin KDV Kanununun 29/2 maddesinin ilk cümlesi "Bir vergilendirme
döneminde indirilecek KDV toplamı, mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla
hesaplanan KDV toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere
devrolunur ve iade edilmez." şeklinde düzenlenmiştir.
Ancak 5035 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonucu bu cümlenin hemen
devamında: "Şu kadar ki, 28. madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti
indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup yılı içerisinde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar
Kurulunca tespit edilen sınırı aşan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim
borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner
sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya
53
özelleştirme kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine
ilişkin borçlarına mahsuben ödenir. Yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi nakden
iade edilir." denilmek suretiyle genel prensibin dışına çıkılmış ve indirimli orana tabi
işlemlere ilişkin yüklenilen KDV'nin aylık bazda mahsuben, yıllık bazda da nakden iade
edileceği hükme bağlanmıştır.
54
KAYNAKÇA
Acardağ A. “Katma Değer Vergisinde İndirimli Orana Tabi İşlemlerde İade Esasları ve Uygulaması”, Mali Çözüm Dergisi, 2009, 93.
Altınsoy S. ‘’Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nin Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri’’, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
Akdoğan A. Kamu Maliyesi, 7.Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 1999.
Alo Maliye , (t.y.), http://www.alomaliye.com/kdv_i_sayili_liste.htm, Erişim 14 Ekim 2012.
Alo Maliye, (t.y.), http://www.alomaliye.com/kdv_ii_sayili_liste.htm, Erişim 14 Ekim 2012.
Alo Maliye , (t.y.), http://www.alomaliye.com/2012/katma-deger-vergisi-seri-119-eki.pdf, Erişim 02 Eylül 2012.
Alo Maliye, (t.y.), http://www.alomaliye.com/kasim_06/kdv_101.htm, Erişim: 17 Ekim 2012.
Atila Ö. ‘’İndirimli Orana Tabi Mallarda İade Edilecek (Yüklenilen) KDV’nin Hesaplanması’’, Yaklaşım Dergisi, 2006, 166.
Ay HM, Talaşlı E. “Ülkelerin Ekonomik Gelişmişlik Seviyeleri ve Vergi Yapıları Arasındaki İlişki”, Maliye Dergisi, 2008, 154.
Demiral B. “Dolaylı Vergilerin Ekonomik Etkileri ve Avrupa Birliği İle Dolaylı Vergileri Uyumlaştırma Süreci”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
Erkan F. “Avrupa Birliği’nde Dolaysız Vergilerin Uyumlaştırılması ve Avrupa Birliği Mahkemesi’nin Bu Konudaki Rolü, Tam Üyelik Yolundaki Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ümit Ofset Matbaacılık, Yayın No:2009/399, Ankara, 2009.
Gök A. “OECD Ülkeleri ve Türkiye’de Vergi Yükü”, Yaklaşım, 2010.
‘‘İndirimli Oranda Vergiye Tabi işlemlerde KDV İade uygulaması’’, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü, 2008.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, (t.y.), http://www.ivdb.gov.tr/pratik/oranlar/iade_limit.htm, Erişim: 27 Ekim 2012
Kanlı M. “Dolaylı Vergiler ve Kayıt Dışı Ekonomi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Maliye Teorisi Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2007.
55
Kaya R. ‘’ İndirimli Orana Tabi İşlemlerde KDV İade Uygulaması’’, Vergi Dünyası, 2005, 286.
Kelecioğlu M.A. “İndirimli Orana Tabi İşlemlerde Katma Değer Vergisi İade Uygulaması”, Yaklaşım Dergisi, 2005, 148.
Kırbaş S. “Vergi Hukuku Temel Kavramlar ilkeler ve Kurumlar”, Gazi Üniversitesi Yayın No:37, İ.İ.B.F. Yayın No:25, Ankara, 1984.
Nadaroğlu H. “Kamu Maliyesi Teorisi”, 5.Baskı, Okan Dağıtımcılık Yayıncılık Ltd.Şti., Met-Er Matbaası, İstanbul, 1983.
Nadaroğlu H. “Kamu Maliyesi”, 8.baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul, 1992.
Öncel M, Çağan A, Kumrulu N. ‘’Vergi Hukuku’’, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002.
Resmi Gazete, (t.y.), http://www.resmigazete.gov.tr/default.aspx#, 23.06.2012 tarihli 28332 Sayılı Resmi Gazete, Erişim 25 Eylül 2012.
Turhan S. ‘’Vergi Teorisi ve Politikası’’, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
Türk İ. “Kamu Maliyesi”, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005.
Vural M. “Katma Değer Vergisi İade Rehberi”, 3.Baskı, Hesap Uzmanları Derneği, İstanbul, 2004.
Yetik A. “Yeminli Mali Müşavirlerin Mesleğinden Biri Olan İhracatta Katma Değer Vergisi İadesi, Hesaplanması, Denetlenmesi, Raporlanması Ve Bir Uygulama’’, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Niğde, 2007.