Natuurlijk Kapitaal Expeditie Finance & Agro Food · 18 De melkveehouderij is in hoge mate afhankelijk van diversiteit van levende organismen. Andersom wordt de biodiversiteit beïnvloed

WelkomNatuurlijkKapitaalExpeditieFinance&AgroFoodAbbenes,6maart2018

OPENING Anne-MarieBor-NextGreenBLOKA•  Expeditie&

Presentatie1 HinseBoonstra-Bayer•  Presentatie2 ColetteGrosscurt-Actiam•  DialoogrondeBLOKB•  Presentatie3 JeenNijboer-Rabobank•  Presentatie4 VolkertEngelsman-Eosta•  DialoogrondePANEL HeleenvandenHombergh-IUCNNL

ExpeditieNatuurlijkKapitaalFinance&AgroFood

WAT

�sameneenonderwerpverkennenendoorgronden�gevoeddoorpraktijk�verschillendeperspectievenenzienswijzenHOE

•  Nieuwsgierigehouding•  Bewustwaarnemen•  DieperverstaanDOEL

Ø  Inzichtinonderwerpenvoornatuurlijkkapitaalgesprekfinance�business

Ø  Inzichtinproductenfinancevoorveerkrachtigeagro-&foodsector

Source: ‘Finance for one planet’

Whatisnaturalcapital?Thestockofrenewableandnon-renewablenatural

resources,(e.g.plants,animals,airwater,soils,minerals)

NaturalCapitalthereforeincludesallenvironmentalaspectsincluding,water,climatechange,waste,andbiodiversity

thatcombinetoyieldaflow ofbenefitstopeople

Source: PBL

Source: ‘Finance for one planet’

Q2:Welkenatuurlijkkapitaalrisico’szijnerindeagri-foodsectorvoorfinance?

Q1:Welkenatuurlijkkapitaalkansenzijnerindeagri-foodsectorvoorfinance?

Q4:Wathebbenbusinessenfinancenodigvoormeer/betereinvesteringeninNatuurlijkKapitaalindeagri-foodsector?

Source: ‘Finance for one planet’

Q3:Welkenatuurlijkkapitaalonderwerpendienenaandeordetekomeninhetgesprektussenfinanceenagro-foodbedrijven?

///////////

Bayer Forward Farming

Verduurzaming van landbouw en voeding

Hinse Boonstra 6 maart 2018

Verduurzaming van de landbouw

2

Het debat

Duurzame ontwikkeling

Verantwoord werken

Geïntegreerde teelt

Innovatie

Bayer Forward Farming

Agenda

Bayer Crop Science Verduurzaming

Het debat

Forward Farming

3

Innovatie voor geïntegreerde teelt (voorkomen, diagnose en genezen)

Bayer Crop Science ‘Science for a Better Life’

6

Diensten Zaden Middelen

Agenda

Bayer

Verduurzaming Het debat

Forward Farming

7

Voorzien in behoeften hier en nu en daar en later Duurzame ontwikkeling

8

Mens Economie

Milieu

Duurzame ontwikkeling

Stevige uitdagingen op alle fronten De weg naar duurzaamheid

9

Innovatiekracht

Concurrentiepositie

Gezondheid

Bevolkingsgroei

Groeiende welvaart

Leefbaarheid Klimaatverandering

Uitputting grondstoffen

Milieuvervuiling

Werkgelegenheid

Biodiversiteitsverlies

Mens Economie

Milieu

Duurzame ontwikkeling

Er is al veel bereikt We zijn al een eind op weg

10

Mens Economie

Milieu

Duurzame ontwikkeling

Productiviteit

Koopkracht

Gezondheid

Geluk

Levensverwachting

Natuurherstel Ontkoppeling

Diversificatie

Efficiency verbetering

Milieuherstel

Concurrentiepositie

Voorzorgbeginsel

Gezonde en betaalbare producten van goede kwaliteit Focus op ‘Gezonde oogst’…

11

Optimaal gebruik input en verminderen van de milieubelasting … en ‘Meer met minder’

12

Voorkomen, diagnose en genezen Geïntegreerde teelt

13

Voorkomen van onaanvaardbare effecten Verantwoord werken

14

Precisie door kennis en technologie kans voor verduurzaming Innovatie, reden voor optimisme

15

Kansen innovatie voor verduurzaming benutten

Game Changers

16

Precisie landbouw Moderne veredeling Innovatieve middelen

Sneller en gerichter nieuwe planten maken

Moderne veredeling

17

Natuur in het lab Lezen van genen Lezen van Planten

Optimaliseren in tijd, plaats en hoeveelheid

Precisie landbouw

18

Het veld in kaart Meten om te weten The internet of farms

De natuur als inspiratiebron

Innovatieve middelen

19

Werken met de natuur Kennis van plant en omgeving Effectiviteit en veiligheid

Agenda

Bayer

Verduurzaming

Het debat Forward Farming

20

Uitdagend voor verdere verduurzaming Complex debat over landbouw en voeding

22

Mens Economie

Milieu

Duurzaamheid

Biodiversiteit

Trendy

Werkgelegenheid

Wereldhandel

Intellectueel eigendom

Eerlijk inkomen

Betekenisvol

Kwaliteit Betaalbaar

Veilig en gezond

Economische groei

Milieuvervuiling

Klimaat

Landgebruik

Agro-ecologisch

Biologisch

Productiviteit

Luchtkwaliteit

Waterkwaliteit Bodemkwaliteit

Ecosysteemdiensten

Dierenwelzijn

Fair trade

Lekker

Biotechnologie

Hormoonverstoring

Antibiotica

Chemisch

Streekeigen

Kleinschalig

Geluid Lichtvervuiling

Rendement

Multinationals

Kunstmest

Bestrijdingsmiddelen

Eutrofiering

Verzilting

Bodemdegradatie Ozonlaag

Gemak

Vrije tijd

Plofkip

Natuurlijke hulpbronnen Fout hout

Kinderarbeid

Vers

Neokolonialisme

Plasticsoep

Cradle to Cradle

Verspilling

Uitbuiting

Plezier

Leefbaarheid

Keuzevrijheid

Emissies

Aandeelhouders Burgerinitiatief

Stadslandbouw

Innovatie

Adaptatie

Mitigatie

Gewasrotatie

Gezondheidsclaims

Transparantie

Retail

Marktmacht

Burger

Consument Vertrouwen

Schandalen Twee verdiener

Druk leven

Identiteit

Smaak

WTO

Resistentie management

Omwonenden

TTIP

Traditioneel

Handgemaakt

Beschikbaar areaal

Groeiende welvaart

Export

Monocultuur Mede gebruik

Ideologie

Winst

Principes

Mondialisering

MKBA

Vrije markt

Intensivering

Gif Risico

Gevaar

Lokaal

Nationaal

Groeiende wereldbevolking

Beschikbaar

Patenten

Veiligheid mens en milieu

Monopolies

Voorzorg Risicoanalyse

Incidenten

Emotie

Principes

Kans

Effect

Blootstelling

Groen

Slow

Veel Concurrentiepositie

Conventioneel Chemie

Mega stal

Mondiaal

Voedsel

Grootschalig

Imidacloprid

GMO DDT

Glyfosaat

Bijen Eko

Natuurlijk

Grutto

Kunstmest

Kanker

Neonicotinoïden

Waardevolle instrumenten voor telers worden onnodig verboden Nulrisicosamenleving

23

Risico = Gevaar (effect) x Blootstelling (kans)

Duurzaamheid vraagt om een open houding Polarisatie

24

Biologisch Gangbaar

Lokaal Mondiaal

Multinationaal MKB

Academisch Industrie

Volle grond Kas

Grootschalig Kleinschalig

Chemisch Natuurlijk

GMO Klassieke veredeling

Nuance in het maatschappelijk debat gaat verloren Simplificatie

25

Agenda

Bayer

Verduurzaming

Het debat

Forward Farming

27

Praktijk- en dialoogplatform voor verdere verduurzaming van de landbouw

Bayer Forward Farming

28

Praktijk Platform Dialoog

In Nederland ‘Het Groene Hart’ Familie Roubos

Abbenes Noord-Holland

Demonstratie van praktische duurzaamheid

In het veld, op het erf en in de schuur

29

Gemengde haag

Oog voor de omgeving

Bestuivers

Weerstation Was-, vul- en spoelplaats

Afvalwater-verwerking

Lagune greppel

Expert Septoria timer

Zonnecellen

Helofytenfilter

Bezoekers centrum

Closed Transfer Spuittechniek

Bijenstal

Natuurlijke vijanden

Groen bemesters

Natuuroever

Precisie bemesting

Precisie bescherming

Gewas- sensoren

Drainage

Organische stof

Opslag oogst Vang-gewassen

GBM opslag Permanente akkerrand

Geïntegreerd telen en verantwoord werken

Duurzaamheid in de praktijk

30

Werken met de Natuur Verantwoord werken Precisielandbouw

Een goed en geïnformeerd gesprek met verschillende stakeholders

Dialoog in de praktijk

31

Voorlichting Dialoog Educatie

///////////

Dank voor uw aandacht!

Vragen?

[email protected], 06 46024177

///////////

Bayer Crop Science

‘Science for a better Life’

Hinse Boonstra 6 maart 2018

Consumer Health Pharmaceuticals Crop Science

Missie ‘Science for a better life’

2

Duurzaamheidbeleid bij Bayer

4

Positieve maatschappelijke bijdrage

Lange termijn zakelijk succes

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Agenda

Lange termijn zakelijk succes

5

Kengetallen Bayer groep

7

79 Landen

€4.5 billion

Investeringen in RenD

€35.0 billion

Verkopen

99,820 Medewerkers

As of December 31, 2017

Verkopen Bayer onderdelen (miljoen)

8

€1.571 Animal Health

€9.577 Crop Science

€16.847 Pharmaceuticals

€5.862 Consumer Health

As of December 31, 2017

Agenda

Positieve maatschappelijke bijdrage

10

Nemen van sociale, ecologische en economische verantwoordelijkheid Inzet op mondiale uitdaging voor duurzame ontwikkeling

11

Mens Economie

Milieu

Duurzame ontwikkeling

Natuurlijk kapitaal belangrijke basis voor onze producten

12

De natuur als leverancier van en inspiratiebron voor nieuwe producten

Genetische variatie Nieuwe stoffen

Natuurlijk kapitaal belangrijk voor de landbouw

13

Ecosysteemdiensten belangrijk voor geïntegreerde teelt

Natuurlijke vijanden Bestuiving Bodemgezondheid

Basis voor verdere verduurzaming van de landbouw

Investeren in geïntegreerde teelt en verantwoord werken

14

Diensten Zaden Middelen

Kansen kennis en innovatie voor verdere verduurzaming landbouw benutten

Innovatie

15

Precisie landbouw Moderne veredeling Innovatieve middelen

Sterk intern innovatieklimaat

Venture Capital / Grants

Joint Ventures

Publiek onderzoek

Patenten

Startups

Bayer en Innovatie

Productontwikkeling met oog voor natuurlijk kapitaal

16

Geen onaanvaardbare effecten van gewasbeschermingsmiddelen op het milieu

Product stewardship

17

Zorgdragen voor het verantwoord gebruik van onze producten

Persoonlijke veiligheid Emissiearm

Sterke maatschappelijke betrokkenheid

18

Agenda

Sterke maatschappelijke betrokkenheid

19

Verankerd in de organisatie en onderdeel van maatschappelijke deelname

De Bayer inzet op duurzaamheid wordt gewaardeerd

23

Bayer rapporteert zeer uitgebreid en neemt deel aan belangrijke beoordelingen en ranglijsten

///////////

Dank voor uw aandacht!

Vragen? Corporate Health, Safety & Sustainability Ute Menke +49-214-30-36520 [email protected]

Investor Relations Constance Spitzer +49-214-30-33021 [email protected]

Agricultural Policy and Stakeholder Affaires NL Hinse Boonstra +31 646024177 [email protected]

OpwegnaareenduurzameFood&Agrisector–vanveldnaarvork

GrowingaBetterWorldTogether

2

Introductie

2

3

102miljardeurouitstaanbinnendeF&Asector

Datisbijna25%vanonstotale

uitstaandekapitaal

TegenwoordigheeftdeRabobank

Knowledge Networks Financing

ONDERNEMERSSCHAPVOEDSELFaciliterenvangenoeggezondvoedselvoordegehele

wereldbevolking

60%meerbeschikbaarvoedselmet50%minderecologischeimpactvoor2050.

EARTH

WASTE

STABILITY

NUTRITION

LOKALEWOON-ENLEEFOMGEVING

ZELFREDZAAMHEID

BANKINGFORFOOD BANKIERENVOORNEDERLAND

GROWINGABETTERWORLDTOGETHERMissie

SubstantiëlebijdrageaandeSustainableDevelopmentGoalsAmbitie

Wijondersteunenklantenmetkennis,netwerkenenfinanciënomsoevereintezijninhunkeuzesPositionering

Een moedige bank die opstaat voor klantissues met grote maatschappelijke impact Rol

Missie

Ambitie

ZorgenvooreenduurzaaminkomenvoorprivéhuishoudensinNederland.

StimuleringvanduurzamegroeiviainnovatievoorondernemersinNederland

Binnen5jaarzullenminstens1miljoenparticulierehuishoudensinNederlandwetenwelkefinanciële

bedragenzelater/gedurendehunhelelevennodigzullenhebbenenhebbenzedeeerstestappengezetomdaarte

komen.

KleineenmiddelgrotebedrijvendieklantenvanRabobankzijnzullenstructureelsnellergroeien

InvergelijkingmetanderebedrijvendienietbijdeRabobankbankieren.

Bewijsvanlokaleinitiatievenbinnenvoedsel,zelfredzaamheidenondernemerschapin2019inlokale

communicatiekalenders.

5

GlobalFood

Challenge

GrowingaBetterWorldtogether

Voedselverspillingindehelevoedselproductie-ketenterugdringen

Waste

Devoedingswaardevanonzediëtenuitbalanceren

Nutrition

Wereldwijddekwaliteitherstellenvandehuidigelandbouwgrond,alsvoorwaardevoorhetproducerenvanmeervoedselmetminderweerslagophetmilieu

Earth

Eenstabielereenrobuusterevoedselmarktaanmoedigenenstimuleren

Stability

Meerjarigprogrammaomeenbijdrageteleverenaanhetwereldwijdevoedselvraagstuk:

DoormiddelvanKickstartFoodzettenweonzekennis,netwerkenenfinanciëleoplossingeninopdezevierthema’s.

6

Earth

7

50%

debeschikbarelandbouwgrondperhoofdvandebevolkingis

gehalveerdsinds1960

Earth

8

30%

vanhetgebruiktelandismomenteel

gedegradeerd.

9

Rabobank’sbijdrage

10

mOOvement

Film

Networks

BankingforFoodInnovation

Melkveehouderijgrootstegebruikervanland

Huidigesituatie:verregaandeintensivering

Controlemodel

Intensiteit van bedrijf

Intensiveringschaadtsoortenrijkdom

Hogeefficiëntietenkostevannatuurlijkkapitaal

Enboerenwordenerooknietbetervan…

Bron: Wijsgeer in het wild, 2015, Johan van de Gronden

Hogeinvesteringen/laagnettoinkomen

Hetalternatief:boerenmetnatuur

Adaptiefmodel

Adaptief model

Herontwerp systeem

Agrarisch Natuurbeheer

Controle model

Subsidies

Nieuwe bedrijfsmodellen

FrieslandCampina

Ketenpartners

Rabobank

Beleid

Wet-&regelgevingSubsidies

17

Imago

“Hetverliesvanbiodiversiteitwordtveroorzaaktdoorschaalvergrotingenintensiveringindemelkveehouderij”

Risico’s

Melkveehouderijwordtweermeerafhankelijkvannatuurlijkehulpbronnen;Bodem,WaterenEnergie

Kans

Onderscheidendvermogenindemarktdoor“natuurlijkeproductie”

Hetverliesaanbiodiversiteitraaktdemelkveehouderij

Datvertaaltzichineenvisie

18

Demelkveehouderijisinhogemateafhankelijkvandiversiteitvanlevende

organismen.Andersomwordtdebiodiversiteitbeïnvloeddooractiviteitenvan

melkveebedrijven.

Melkveebedrijvendiebijdragenaanhetbehoudbiodiversiteitverdienenwaardering.

Hetbehoudenvanbiodiversiteitcreëertkansenvoorhetvermarktenvanzuivelen

financieringsvormenenhetbehoudenvanmaatschappelijkewaardering.

Hetbehoudvanbiodiversiteitiseenmaatschappelijkbelang

19

Melkveehoudersdiezichinzettenvoorhetonderhoudvande

natuurenhetlandschaplevereneenpubliekedienst.

Totaalbeschikbaresubsidiesvooragrarischnatuurbeheer

nemensteedsverderaf.

Eennieuwverdienmodeliseenvoorwaardevoorhetbehoud

vanbiodiversiteit

1

2

3

20

Hetverdienenvanwaarderingdooraantoonbareprestaties•  Indirect

FinancieringsvoordelenToegangtotpachtovereenkomstenDuurzaamheidsbonusOvergangsregelingvoortransitie

•  Direct

UitdezuivelmarktFinancieringsvoorwaarden

Perspectiefvoordelandbouw

KPI’svandebiodiversiteitsmonitor

21

%blijvendgrasland

StikstofBodem

overschot

Ammoniak-emissieperha

Aandeellandschaps-

beheer

UitstootBroeikasgassen

AandeelSoortenbeheer%eiwitvan

eigenland

Klimaat Land-gebruik

Mineralenverliezen

Bodem Landschap Soorten

Peilbeheer

Verbinding

Functioneleagrobiodiversiteit

Kruidenrijkgrasland

Film

PlanetaryBoundariesCLIMATECHANGE

BIODIVERSITY

GEOCHEMICALFLOW

PEOPLE

PLANET

PROFITRE-DEFINE

JohanRockström,StockholmResilienceCentre2016

2.795billiontonsofCO2

565billiontonsofCO2 Remainingcarbonbudget

ThisishowmuchCO2canbeemitteduntil2050andstillgiveareasonablechanceofstayingbelow2Cofglobalwarming

CARBONBUBBLEEmissionsfromburningallknownreservesofcoal,oilandnaturalgas

Annualcosts54+bi

llion€/yr

Cleanupcosts522

+billion€/yr

Directcos

tsofqualitydegrad

ationofwaterresou

rces

andtheaquaticen

vironmentcausedbyexce

ss

nitrogenfertilizer

andpesticidesfrom

agriculture.

Costestim

atesexcludedamagetofis

hing,tourism,etc

‘…Excessnitrogenfertilizerand

pesticidesinNetherlandsgrou

ndwater;

Ministerconcerned…’

Voeding in plaats van medicijnen? Jolanda Boer, RIVM

Voeding in plaats van medicijnen? | 25 Januari 2018

Medicijnen in het water ●  Metformine (Bloedglucoseverlagend middel)

●  Metoprolol (Beta-blokker)

●  Bezafibraat (Cholesterolverlager)

●  Diclofenac, Naproxen (Pijnstiller/ontstekingsremmer)

●  Fluoxetine (Antidepressivum)

●  Claritromycine, Sulfamethoxazol, Azitromycine (Antibiotica)

●  Carbamazepine (Anti-epilepticum)

Doorgegeven door Marcel Clewits Voeding in plaats van medicijnen? | 25 Januari 2018 17

Today

SweetConvenient

Cheap

KeyConsumerInterestsYesterday

Weight,allergyprevention

Slowfood

Children&schoolmeals

Carefarms,community

Heritage,culturaldiversity

Cultural&spiritualwealth

Regionalisation,countryside

Soil,recycling,cradletocradle

Biodiversity,rainforests

Natureconservation

Local,regional

Diseaseprevention

FoodSafety&Security

Water,MarineStewardship

FairTrade

(Rain)forests

Climatechange

Local&regional

Chem-Free

AnimalwelfareBirdlife

NoGMO’s

EducationVopcationalTraining

KeyConsumerInterestsTodayHumanrights,childlabour,empowerment

Independanceof2nd&3rdworldgrowersfrom1stworldgmo-&agro-chemicalindustries

GlobalOrganicMarketinUS$billion

Source:IFOAMMarketData2018

0

20

40

60

80

100

120

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Europe

USA

Rest

ControlledMicrobialCompostingSundaysRiverSouthAfrica

SarahWiener

ThePrinceofWales

KlausTöpfer

DesmondTutu VandanaShiva

RenateKünastJuliaRoberts

JoseGrazianodaSilvaFAO

DalaiLamaChiefArvolLookingHorse

+

+

-/-

-/-

Profit2.0

Re-definingProfit

Planet PeopleProfit1.0

TrueCostAccountingPilotforFood,Farming,Finance

TEEBAgriFood