natura 2000

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV ΣΥΝΟΨΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ

ΠΕΡΙΟΧΩΝ NATURA 2000

«Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από την μερική τροποποίηση του γραπτού κειμένου της Δήλωσης Πολιτικής» - Αρ. Σύμβασης 37/2010

- Τελική ΣΜΠΕ – Παράρτημα IV -

I.A.CO Ltd - 2 -

Πίνακας Περιεχόμένων

1. Αποτελέσματα Προγράμματος ΕΕ LIFE-ΦΥΣΗ για 4 περιοχές Natura 2000 ........................................................................................... 4

1.1 Σχέδιο Διαχείρισης Περιοχής Natura 2000 CY4000004 «Βουνί Παναγιάς» ................................................................................................. 4 1.2 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY3000005 «Εθνικό Δασικό Πάρκο Κάβο Γρέκο».......................................................... 7 1.3 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY5000004 «Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους» ...........................................................11 1.4 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY4000003 «Κοιλάδα Διαρίζου» ...............................................................................15

2. Αποτελέσματα Χρηματοδοτικού Προγράμματος Μεταβατικής Διευκόλυνσης 2004 της Ε.Ε. για Διαχειριστικά Σχέδια 8 περιοχών Natura 2000 ......................................................................................... 18

2.1 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY 4000001 «Πόλις – Γιαλιά»....................................................................................... ................................................................................................18 2.2 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY4000009 «Σκούλλη»...........................................................................................24 2.3 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY2000002 «Aλυκός Ποταμός – Άγιος Σωζόμενος»......................................................28 2.4 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY2000001 «Μάμμαρι - Δένεια» ...............................................................................33 2.5 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY2000003 «Μιτσερό»............................................................................................36 2.6 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY5000006 «Κοιλάδα Λιμνάτη»...............40 2.7 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY6000003 «Λύμπια – Αγία Άννα»............................................................................44 2.8 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 «Μαδαρή - Παπούτσα»...........................................................................................50

3. Αποτελέσματα Χρηματοδοτικού Προγράμματος Μεταβατικής Διευκόλυνσης 2006 της Ε.Ε. για Διαχειριστικά Σχέδια 13 περιοχών Natura 2000 ......................................................................................... 51

3.1 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY4000002 «Χα-Ποτάμι» ...............................................................................................51 3.2 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY5000007 «Ασγάτας» ...........................................................................................54 3.3 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY6000005 «Λευκάρων».........................................................................................59 3.4 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY2000009 «Φουντουκοδάση Πιτσιλιάς»....................................................................64 3.5 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY2000012 «Κοιλάδα Καρκώτη»...............................................................................68 3.6 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY2000010 «Κοιλάδα ποταμού Μαρούλλενας»............................................................70 3.7 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY5000005 «Ακρωτήρι Άσπρο – Πέτρα του Ρωμιού»....................................................74 3.8 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY4000014 «Δρύμου» ............................................................................................80 3.9 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY4000005 «Επισκοπή – Μωρού Νερού» ...................................................................85



I.A.CO Ltd - 3 -

3.10 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY4000015 «Κρίτου Μαρόττου» ...............................................................................88 3.11 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY 4000008 «Κοίλη – Μαυροκόλυμπος» .....................................................................94 3.12 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY2000011 «Κοιλάδα ποταμού Περιστερώνας» ...........................................................98 3.13 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY4000007 «Ξερός Ποταμός» ................................................................................ 102



I.A.CO Ltd - 4 -

1. Αποτελέσματα Προγράμματος ΕΕ LIFE-ΦΥΣΗ για 4

περιοχές Natura 2000 1.1 Σχέδιο Διαχείρισης Περιοχής Natura 2000 CY4000004 «Βουνί

Παναγιάς»

Διατυπωμένοι στόχοι:

Σύμφωνα με τη διατύπωση της εγκεκριμένης πρότασης LIFE το διαχειριστικό

σχέδιο εστιάζει στην ενίσχυση της κατάστασης διατήρησης:

Α. Του οικοτόπου του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΚ 93A0*

Συστάδες με Querqus infectoria

Β. Του είδους χλωρίδας προτεραιότητας του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας

92/43/ΕΚ Scilla morisii *

Γ. Των αρπακτικών και μεταναστευτικών ειδών ορνιθοπανίδας του

Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ που αποτελούν κατά

προτεραιότητα στόχους του προγράμματος LIFE.

Γενικά Στοιχεία:

Το Βουνί Παναγιάς διατηρεί υψηλό επίπεδο φυσικότητας που επιτρέπει τη

διατήρηση σημαντικής βιοποικιλότητας σε μικρή έκταση. Περιλαμβάνει 8 τύπους

οικοτόπων του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΚ. Είναι μία από τις 8

περιοχές που εμφανίζεται ο οικότοπος 93Α0 Δασικές συστάδες της Quercus

infectoria. Επίσης, είναι μία από τις 7 περιοχές του Δικτύου στην Κύπρο που

εμφανίζεται ο οικότοπος 8310 Σπήλαια μη ανοικτά στο κοινό και μία από τις 8

περιοχές που εμφανίζεται ο οικότοπος 8210 Εσωτερικοί βράχοι με χασμοφυτική

βλάστηση.

Η περιοχή φιλοξενεί 53 σημαντικά είδη φυτών εκ των οποίων 43 ενδημικά και δύο

του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΚ. Φιλοξενεί το μεγαλύτερο από τους

δύο μοναδικούς υποπληθυσμούς του είδους προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΚ

Scilla morisii. Φιλοξενεί επίσης 25 είδη θηλαστικών, αμφιβίων και ερπετών εκ των

οποίων 3 είναι στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΚ. Είναι μία από τις 8

περιοχές του Δικτύου «Natura 2000» στην Κύπρο που καταγράφεται το είδος

ερπετού προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΚ Coluber cypriensis και μία από τις

7 περιοχές του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο που εμφανίζεται το Αγρινό Ovis

orientalis ophion.



I.A.CO Ltd - 5 -

Η περιοχή αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τα απειλούμενα σε επίπεδο

Ευρωπαϊκής Ένωσης είδη ορνιθοπανίδας Gyps fulvus, Buteo rufinus, Falco

peregrinus, Caprimulgus europaeus, Sylvia melanothorax, Parus ater cypriotes,

Lanius nubicus, και Emberiza caesia.

Στη περιοχή υπάρχουν δύο Προστατευόμενα Τοπία σύμφωνα με το νόμο Περί

Πολεοδομίας και Χωροταξίας, που καλύπτουν συνολική έκταση 26%.

Άλλο σημαντικό στοιχείο της περιοχής αποτελούν οι συνθήκες της περιοχής, όπως

το ευνοϊκό κλίμα, η ομορφιά του τοπίου, η γραφικότητα και το αξιόλογο

πολιτιστικό απόθεμα των χωριών, οι μικρές αποστάσεις κλπ. που ευνοούν την

ανάπτυξη εναλλακτικών τουριστικών και άλλων βιοποριστικών δραστηριοτήτων

στην ύπαιθρο και την αξιοποίηση τοπικών προϊόντων ειδικού χαρακτήρα.

Πολεοδομικές Ζώνες:

Η περιοχή μελέτης υπάγεται στη Χωροταξική Περιοχή VΙΙΙ της Επαρχίας Πάφου,

στην οποία έχουν καθοριστεί οι ισχύουσες πολεοδομικές ζώνες. Τμήμα της

περιοχής μελέτης έχει θεσμοθετηθεί στη Δήλωση Πολιτικής ως «Περιοχή

Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής». Στο ίδιο θεσμικό πλαίσιο έχουν καταγραφεί εντός

της περιοχής μελέτης δύο περιοχές της κατηγορίας «Προστατευόμενα Τοπία:

Γκρεμοί και Φαράγγια».

Στην περιοχή με καθορισμένες πολεοδομικές ζώνες έχουν θεσμοθετηθεί οι

παρακάτω όροι δόμησης. Οι πυρήνες των οικισμών Στατός - Άγιος Φώτιος και

Πάνω Παναγιά εμπίπτουν σε ζώνες Η1 (επικρατούσα χρήση κατοικία), όπου ο

ανώτατος συντελεστής δόμησης έχει καθοριστεί στο 1,2. Η μέγιστη κάλυψη είναι

0,7 ή 70%. Το μέγιστο ύψος για διώροφα κτίρια είναι 8,30 μέτρα. Υπό ειδικές

προϋποθέσεις επιτρέπονται τρεις όροφοι με μέγιστο ύψος τα 11,40 μέτρα.

Περιμετρικά των παλιών κέντρων των δύο οικισμών υπάρχουν ζώνες κατοικίας Η2.

Εδώ ο μέγιστος συντελεστής δόμησης είναι 0,9 και η μέγιστη κάλυψη 0,5 ή 50%.

Επιτρέπονται μέχρι διώροφα κτίρια με μέγιστο ύψος τα 8,30 μέτρα. Βόρεια του

οικισμού Στατός - Άγιος Φώτιος έχει καθοριστεί μία μικρή ζώνη Η3 με μέγιστο

συντελεστή δόμησης 0,6 και μέγιστη κάλυψη 0,35 ή 35%. Επιτρέπονται επίσης

διώροφα κτίρια με μέγιστο ύψος τα 8,30 μέτρα.

Το μεγαλύτερο μέρος της Κοινότητας Στατός - Άγιος Φώτιος και η περιοχή

περιμετρικά των οικιστικών ζωνών του οικισμού Πάνω Παναγιά υπάγεται στη ζώνη

Γ3 (γεωργική ζώνη). Στη ζώνη αυτή, ο ανώτατος συντελεστής δόμησης είναι 0,10,

όπως επίσης και το ποσοστό κάλυψης είναι 0,10 ή 10%. Ο μέγιστος αριθμός

ορόφων έχει καθοριστεί σε δύο, με μέγιστο ύψος 8,30 μέτρων.



I.A.CO Ltd - 6 -

Στις αναφερόμενες κοινότητες έχουν ενταχθεί μικρά τμήματα ρεμάτων στην

περιοχή μελέτης σε ζώνες Ζ3 (ζώνες προστασίας). Στις ζώνες αυτές ο ανώτατος

συντελεστής δόμησης είναι 0,01, όπως επίσης και το ποσοστό κάλυψης είναι 0,01

ή 1%. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων έχει καθοριστεί σε έναν, με μέγιστο ύψος 5,00

μέτρων. Στην κοινότητα Πάνω Παναγιά υφίστανται εντός της περιοχής μελέτης

δύο ζώνες Ζ3-Π.Τ. (προστατευμένο τοπίο) με τους ίδιους γενικούς όρους όπως

στις ζώνες Ζ3 και ειδικούς όρους σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής. Η μία

βρίσκεται σε κεντρική θέση της περιοχής μελέτης και έχει αξιόλογη έκταση.

Στις εκτάσεις των κοινοτήτων Λαπηθίου, Κοιλίνεια και Βρέτσια, οι οποίες

βρίσκονται στην περιοχή μελέτης και οι οποίες δεν διαθέτουν καθορισμένες

πολεοδομικές ζώνες, ισχύουν όροι αντίστοιχοι της ζώνης Γ3 με ανώτατο

συντελεστή δόμησης 0,10, ποσοστό κάλυψης 0,10 ή 10% και μέγιστο αριθμό

ορόφων τους 2 με ύψος έως 8,30 μέτρων.

Πίνακας 1: Πολεοδομικές ζώνες στην Περιοχή Natura 2000 CY4000004 «Βουνί Παναγιάς»

ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ

Ζώνη Ανώτατος Συντελεστής Δόμησης

Ανώτατος Αριθμός Ορόφων

Ανώτατο Ύψος (μέτρα)

Ανώτατο Ποσοστό Κάλυψης

Η1 1,20 : 1 2 / 3 8,30 / 11,40 0,70 : 1 Η2 0,90 : 1 2 8,30 0,50 : 1 Η3 0,60 : 1 2 8,30 0,35 : 1 Γ3 0,10 : 1 2 8,30 0,10 : 1 Ζ3 0,01 : 1 1 5,00 0,01 : 1

Ζ3 - ΠΤ 0,01 : 1 1 5,00 0,001 : 1 Σημείωση: Για τις πιο πάνω Ζώνες ισχύουν επιπρόσθετα οι πρόνοιες και η πολιτική που

περιέχονται στο κείμενο της Δήλωσης Πολιτικής. Περιορισμένα τμήματα της Ζώνης Ειδικής Προστασίας και Τόπου Κοινοτικής

Σημασίας CY 4000004 Βουνί Παναγιάς υπάγονται σε διάφορες κατηγορίες του

υφιστάμενου εθνικού θεσμικού πλαισίου προστασίας. Συγκεκριμένα εντός της

προστατευόμενης περιοχής υπάρχουν δύο Προστατευόμενα Τοπία που καλύπτουν

συνολική έκταση 26% και 3 προσωρινά καταφύγια άγριας ζωής που καλύπτουν

συνολική έκταση 5% της περιοχής.

Πολεοδομική ζώνωση έχει καθοριστεί για το 51,4% περίπου της περιοχής εκ των

οποίων το 22,3% (353,584 εκτάρια) είναι Πολεοδομικές Ζώνες Προστασίας (Ζ)

ενώ 285,862 εκτάρια (18,1%) αποτελούν Πολεοδομικές Γεωργικές Ζώνες (Γ).

Διατυπωμένες Αδυναμίες:

● Η ανυπαρξία συγκεκριμένου θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση και διοίκηση των προστατευόμενων περιοχών.



I.A.CO Ltd - 7 -

● Η έλλειψη περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης μεγάλου τμήματος των επισκεπτών που επιβάλλει επί του παρόντος τη λήψη περιοριστικών μέτρων για την προστασία ευπαθών οικοτόπων και ειδών.

● Η άμεση εξάρτηση των ορεινών και ημιορεινών κοινοτήτων από τη γεωργία, ως κύρια οικονομική δραστηριότητα και ο μη ικανοποιητικός βαθμός ύπαρξης συμπληρωματικών/εναλλακτικών ευκαιριών απασχόλησης.

● Η ανυπαρξία βασικών υποδομών ερμηνείας/ενημέρωσης/ανάδειξης.

Διατυπωμένες Απειλές:

● Η αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση με τους ιδιαίτερα ευπαθείς οικοτόπους και είδη, ιδιαίτερα δε αποψιλώσεις θυλάκων ή διαπλατύνσεις αγροτικών δρόμων με άμεσες συνέπειες σε αρτίφυτα της Quercus infectoria και πληθυσμούς της Scilla morisii.

● Η υψηλή θηρευτική πίεση και η συνυφασμένη λαθροθηρία.

● Οι πιέσεις σε προστατευόμενα είδη από την παραδοσιακή αγροτική ασχολία π.χ. χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, καταδίωξη του Αγρινού.

1.2 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000

CY3000005 «Εθνικό Δασικό Πάρκο Κάβο Γρέκο»




Α. Των παρακάτω οικοτόπων προτεραιότητας του Παραρτήματος Ι της

Οδηγίας 92/43/ΕΚ: 1120* Λειμώνες Pocidonia oceanica, 5220* Θαμνώνες με

Zizyphus lotus, 3170* Μεσογειακά εποχιακά τέλματα.

Β. Των φωλεαζόντων και μεταναστευτικών ειδών ορνιθοπανίδας του




To Κάβο Γκρέκο χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοποικιλότητα σε περιορισμένη

χωρική έκταση. Περιλαμβάνει 14 τύπους οικοτόπων του Παραρτήματος Ι της

Οδηγίας 92/43/EΚ. Προεξάρχουσας σημασίας είναι η ύπαρξη τριών ενδιαιτημάτων

προτεραιότητας, εκ των οποίων μία από τις αντιπροσωπευτικότερες και πλέον

εκτεταμένες θέσεις του οικοτόπου 1120 Λιβάδια Ποσειδώνιας. Ο οικότοπος 5220

Θαμνώνες με Zizyphus εμφανίζει μία από τις δύο αντιπροσωπευτικότερες συστάδες

του στην περιοχή της ελεύθερης Κύπρου. Επίσης, σε μία από τις 11 περιοχές του



I.A.CO Ltd - 8 -

Δικτύου στην Κύπρο εμφανίζεται ο οικότοπος 3170 Μεσογειακά εποχιακά λιμνία

και σε μία από τις 10 περιοχές εμφανίζεται ο οικότοπος 5212 Θαμνώνες με

Juniperus phoenicia στη δεύτερη θέση από πλευράς έκτασης (29%).

Περίπου 400 είδη χλωρίδας εκ των οποίων 15 ενδημικά έχουν καταγραφεί στην

περιοχή και 71 σημαντικά είδη χερσαίας πανίδας εκ των οποίων δύο θηλαστικά

ανήκουν στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΚ.

Το Κάβο Γκρέκο περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Σημαντικών Περιοχών για τα

Πουλιά της Ευρώπης με βάση τα είδη Oenanthe cyrpiaca και Sylvia melanothorax.

Τονίζεται η αξία της περιοχής σαν πρώτο σημείο έλευσης των μεταναστευτικών

πουλιών κατά την εαρινή μετανάστευση, με αναφερόμενα είδη τα Pandion

haliaetus, Ficedula albicollis, Lanius collurio, L. minor και Emberiza hortulana.

Το 92% του χερσαίου τμήματος αποτελεί δημόσια έκταση. Tο 35,6% του χερσαίου

τμήματος της περιοχής αποτελεί Εθνικό Δασικό Πάρκο. Το μεγαλύτερο μέρος της

έκτασης (53,9%) αποτελείται από Ακτές και Περιοχές Προστασίας της Φύσης.

Ολόκληρη η περιοχή του Εθνικού Δασικού Πάρκου έχει χαρακτηριστεί ως

Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας.

Άλλα σημαντικά στοιχεία της περιοχής αποτελούν τα εξής:

Η ύπαρξη ισχυρού θεσμικού πλαισίου προστασίας μέσω του

χαρακτηρισμού της περιοχής ως Εθνικό Δασικό Πάρκο.

Η ύπαρξη καλά οργανωμένου διοικητικού μηχανισμού, όσον αφορά στη

διαχείριση του Εθνικού Δασικού Πάρκου.

Η ύπαρξη όλων των βασικών υποδομών

ερμηνείας/ενημέρωσης/ανάδειξης που θα εμπλουτιστεί σημαντικά από τη

δημιουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης.

Η υφιστάμενη υψηλή επισκεψιμότητα του Πάρκου για ποικίλες

δραστηριότητες αναψυχής.


Η περιοχή μελέτης υπάγεται στο Τοπικό Σχέδιο της Αγίας Νάπας (2006), καθώς και

ένα μικρό τμήμα στο Τοπικό Σχέδιο Παραλιμνίου, στα οποία έχουν καθοριστεί οι

ισχύουσες πολεοδομικές ζώνες. Μεγάλο τμήμα της περιοχής μελέτης έχει

θεσμοθετηθεί στη Δήλωση Πολιτικής ως «Ακτές και Περιοχές Προστασίας της

Φύσης». Στο ίδιο θεσμικό πλαίσιο έχει καταγραφεί το ακρωτήριο ως

«Προστατευόμενο Τοπίο: Γκρεμοί και Φαράγγια».



I.A.CO Ltd - 9 -

Το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής μελέτης εμπίπτει σε ζώνη Δα1 (ζώνη

προστασίας), όπου ο ανώτατος συντελεστής δόμησης έχει καθοριστεί στο 0,005. Η

μέγιστη κάλυψη είναι 0,005 ή 0,5%. Το μέγιστο ύψος για διώροφα κτίρια είναι

7,00 μέτρα.

Στην περιοχή μελέτης ισχύουν δύο ζώνες Δα1 (Ζώνη Προστασίας) και η Γα4

(Αγροτικές ζώνες), στην οποία ο μέγιστος συντελεστής δόμησης είναι 0,1 και η

μέγιστη κάλυψη 0,1 ή 10%. Επιτρέπονται διώροφα κτίρια με μέγιστο ύψος τα 7,00

μέτρα.

Εντός της περιοχής μελέτης ισχύει, επίσης, η ζώνη Βγ4 (Βιομηχανική Ζώνη

Κατηγορίας Α), στην οποία βρίσκεται το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων. Ο

μέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης είναι 0,30 και η μέγιστη κάλυψη

0,30 ή 30%. Επιτρέπονται μονώροφα κτίρια.

Το δυτικό όριο της περιοχής μελέτης, διέπεται από τα χαρακτηριστικά τεσσάρων

πολεοδομικών ζωνών με διαφορετική χρήση γης. Μια από της μεγαλύτερες

πολεοδομικές ζώνες είναι η Κα11 «Περιοχή με επικρατούσα χρήση την Κατοικία».

Ο μέγιστος συντελεστής 0,20 επιτρέπεται να αυξηθεί περαιτέρω κατά 0,05 για τη

μεταφορά εμβαδού από το κέντρο της πόλης. Η μέγιστη κάλυψη είναι 0,15 ή 15%

και το μέγιστο ύψος 8,30 μέτρα για διώροφα κτίρια. Στο δυτικό όριο υπάρχουν

επίσης, μικρά τμήματα με πολεοδομική ζώνη Κα9 «κατοικίας» με μέγιστο

συντελεστή δόμησης 0,35, μέγιστο ποσοστό κάλυψης 0,20 ή 20% και μέγιστο

αριθμό ορόφων τους 2 με 8,30 μέτρα ύψος. Επιπρόσθετα υπάρχει η ζώνη Αα1

(Δημόσιες χρήσεις) με ανώτατο συντελεστή δόμησης 0,20, ανώτατο συντελεστή

κάλυψης 0,20 ή 20% και μέγιστο αριθμό ορόφων δύο. Τέλος, υπάρχει και η ζώνη

Αα4 «ζώνη δημοσίων χρήσεων» με μέγιστο συντελεστή δόμησης 0,50 και μέγιστη

κάλυψη 0,30 (30%) με τριώροφα κτίρια.

Το βόρειο-ανατολικό όριο της περιοχής μελέτης διέπεται από χαρακτηριστικά

τριών ζωνών του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου. Στη ζώνη Δα2 (Ζώνη Προστασίας)

ο μέγιστος συντελεστής δόμησης είναι 0,01 και το μέγιστο ποσοστό κάλυψης 0,01

ή 1% για μονώροφα κτίρια μέγιστου ύψους 5,50 μέτρων. Στη Ζώνη ΠΚ

(Παραθεριστικές Κατοικίες) ισχύει μέγιστος συντελεστής δόμησης 0,20 με μέγιστη

κάλυψη 20% (0,20) και διώροφα κτίρια μέγιστου ύψους 8,30 μέτρων. Στην

παράκτια ζώνη Τ5α (Τουριστική Ζώνη) εφαρμόζεται μέγιστος συντελεστής

δόμησης 0,30 για τα Τουριστικά Χωριά και τις Τουριστικές Επαύλεις και 0,20 για

τις Παραθεριστικές Κατοικίες. Η μέγιστη κάλυψη είναι 0,20 και επιτρέπονται

διώροφα κτίρια μέγιστου ύψους 8,30 μέτρων.



I.A.CO Ltd - 10 -

Πίνακας 2: Πολεοδομικές ζώνες στην Περιοχή Natura 2000 CY3000005 «Εθνικό Δασικό Πάρκο Κάβο Γρέκο»




Ανώτατο Ύψος

(μέτρα)


Κα9 0,35 : 1 2 8,30 0,20 : 1

Κα11

0,20 : 1 +

0,05 : 1 (μεταφορά δομημένου εμβαδού από το κέντρο όταν η σχετική πολιτική τεθεί σε εφαρμογή)

2 8,30 0,15 : 1

Βγ4 0,30 : 1 1 - 0,30 : 1 Αα1 0,20 : 1 2 - 0,20 : 1 Αα4 0,50 : 1 3 - 0,30 : 1 Γα4 0,10 : 1 2 7,00 0,10 : 1 Δα1 0,005 : 1 2 7,00 0,005 : 1 Δα2 0,01 : 1 1 5,50 0,01 : 1 ΠΚ 0,20 : 1 2 8,30 0,20 : 1

Τ5α 0,30 : 1 (Τ.Χ., Τ.Ε.)

0,20 : 1 (Π.Κ.) 2 2

8,30 8,30

0,20 : 1 0,20 :1

Ο Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) CY 3000005 Κάβο Γκρέκο υπάγεται σε

ποσοστό που καλύπτει το 35,6 % του χερσαίου τμήματος και το 19,2 % της

συνολικής έκτασης, σε ειδικό καθεστώς προστασίας μέσω του χαρακτηρισμού του

ως Εθνικό Δασικό Πάρκο σύμφωνα με τον Περί Δασών Νόμο.

Έκταση 493,4 εκταρίων που καλύπτει το 53,45% του χερσαίου τμήματος της

περιοχής και το 26,98% της συνολικής έκτασης αποτελεί περιοχή προστασίας της

κατηγορίας «ακτές και περιοχές προστασίας της φύσης», σύμφωνα με το Νόμο

Περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας. Ολόκληρη η περιοχή του Εθνικού Δασικού

Πάρκου αποτελεί πολεοδομική ζώνη προστασίας Δα1, όπου αποθαρρύνεται

οποιαδήποτε ιδιωτική ανάπτυξη και ισχύουν ειδικοί περιορισμοί. Τμήμα της

περιοχής που καλύπτει το 19% αποτελεί προσωρινό καταφύγιο άγριας ζωής.



● Η μη ανεπτυγμένη περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση μεγάλου τμήματος των επισκεπτών που επιβάλλει επί του παρόντος τη λήψη περιοριστικών μέτρων για την προστασία ευπαθών οικοτόπων και ειδών.


● Η αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση με τους ιδιαίτερα ευπαθείς οικοτόπους και τα είδη σε όλη την έκταση της περιοχής.



I.A.CO Ltd - 11 -

● Οικολογικές διαταραχές (δασικές πυρκαγιές, αλλαγές στην υδρολογία, ανταγωνισμοί με επιγενή είδη) που απαιτούν μακροχρόνια και εξειδικευμένα μέτρα διαχείρισης.

● Πιθανή ανάπτυξη τουρισμού και δραστηριοτήτων αναψυχής σε ασύμβατο βαθμό ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες στη γειτονική παράκτια ζώνη.

● Αλλαγές Χρήσεις Γης και Κατακερματισμός Οικοτόπων

Καθώς όλη η περιοχή τελεί σήμερα υπό καθεστώς προστασίας και οι

ανθρωπογενείς δραστηριότητες είναι ελεγχόμενες, απειλές από την τουριστική

ανάπτυξη και τις οικιστικές πιέσεις υφίσταται στα όρια της περιοχής. Απειλή για τη

χλωρίδα, σχετικά περιορισμένης έντασης, αποτελεί η καταπάτηση καθώς αρκετά

μεγάλος αριθμός επισκεπτών επιδίδεται σε δραστηριότητες όπως το περπάτημα, η

αναρρίχηση σε βράχους και η οδήγηση εκτός δρόμου. Οι καλλιέργειες και οι χώροι

απόθεσης απορριμάτων στην περιοχή προκαλούν γενική υποβάθμιση των

οικοτόπων ενθαρρύνοντας την εγκατάσταση νιτρόφιλων και συνθρωπικών ειδών

εις βάρος των άλλων.

Η συλλογή φυτών για διακοσμητικούς ή επιστημονικούς λόγους φαίνεται ότι είναι

αρκετά εκτεταμένη, αλλά δεν έχουν αξιολογηθεί οι επιπτώσεις της. Είδη τα οποία

συλλέγονται ως κοσμητικά είναι τα: Narcissus tazetta, Anemone coronaria, Cynara

cornigera, Cyclamen persicum κ.α.

Επίσης απειλή αποτελεί η παρουσία επιγενών ειδών, αλλά επίσης δεν έχουν

αξιολογηθεί οι επιπτώσεις της.


CY5000004 «Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους»


Σύμφωνα με τη διατύπωση της εγκεκριμένης πρότασης LIFE, το διαχειριστικό


Α. Των παρακάτω οικοτόπων προτεραιότητας του Παραρτήματος Ι της

Οδηγίας 92/43/ΕΚ: 9536* Δάση Μαύρης Πεύκης, 6460* Τυρφώνες του

Τροόδους, 62B0* Σερπεντινόφιλα λιβάδια της Κύπρου

Β. Των ειδών χλωρίδας και πανίδας προτεραιότητας του Παραρτήματος ΙΙ της

Οδηγίας 92/43/ΕΚ Chionodoxa lochiae*, Pinguicula crystalline*, Arabis

kennedyae*, Coluber cypriensis*.



I.A.CO Ltd - 12 -

Γ. Των φωλεαζόντων και μεταναστευτικών ειδών ορνιθοπανίδας του




Tο ΕΔΠ Τροόδους κατέχει εξέχουσα θέση ανάμεσα στις περιοχές του Δικτύου

Natura 2000 από πλευράς βιοποικιλότητας και οικολογικής σημασίας με 11

οικοτόπους του Παραρτήματος Ι, εκ των οποίων 4 είναι προτεραιότητας με

κατάσταση διατήρησης εξαιρετική έως καλή. Είναι η μοναδική περιοχή που

εμφανίζεται ο οικότοπος 6460 Τυρφώνες του Τροόδους. Είναι μία από τις 2

περιοχές του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο που εμφανίζεται ο οικότοπος

προτεραιότητας 9536 Δάση Μαύρης Πεύκης καταλαμβάνοντας το 99,8% της

συνολικής έκτασης του οικοτόπου στην Κύπρο. Είναι μία από τις 3 περιοχές που

εμφανίζεται ο οικότοπος 62Β0 Σερπεντινόφιλα λιβάδια της Κύπρο. Είναι η

μοναδική περιοχή που εμφανίζεται ο οικότοπος 9563 Δάση με Juniperus

foetidissima και μία από τις 2 περιοχές που εμφανίζεται ο οικότοπος 5211

Θαμνώνες με Juniperus oxycedrus.

Η χλωρίδα του Ε.Δ.Π. Τροόδους αποτελείται από 785 taxa από τα οποία περίπου

747 είναι ιθαγενή της Κύπρου, ενώ 68 απαντούν μόνο στο Ε.Δ.Π. Επίσης, εντός

του Ε.Δ.Π. απαντούν 74 από τα 144 ενδημικά taxa της Κύπρου

(συμπεριλαμβανομένων και των αμφίβολων ενδημικών), τα 14 από τα οποία είναι

τοπικά ενδημικά. Στο Ε.Δ.Π. Τροόδους απαντά περίπου το 44% της συνολικής

ιθαγενούς Κυπριακής Χλωρίδας και το 50% περίπου της ενδημικής χλωρίδας και

αποτελεί ένα από τα «καυτά σημεία» (hot spots) για τη βιοποικιλότητα σε

παγκόσμιο επίπεδο. Πέντε είδη φυτών του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας

92/43/ΕΟΚ απαντούν στο Τρόοδος εκ των οποίων τα Arabis kennedyae,

Chionodoxa lochiae, Pinguicula crystallina και Crocus cyprius έχουν τους κύριους

πληθυσμούς τους εντός του Ε.Δ.Π. Τροόδους.

Επίσης, το ΕΔΠ Τροόδους είναι μία από τις 8 περιοχές που εμφανίζεται το είδος

προτεραιότητας Coluber cypriensis και η μοναδική περιοχή του Δικτύου Natura

2000 της Κύπρου που καταγράφονται τα θηλαστικά Myotis blythi και Myotis

capaccini.

Η περιοχή αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τα απειλούμενα σε επίπεδο

Ευρωπαϊκής Ένωσης είδη ορνιθοπανίδας Gyps fulvus, Hieraaetus fasciatus, Lullula

arborea, Parus ater cypriotes, Certhia brachydactyla dorotheae και Lanius

nubicus.



I.A.CO Ltd - 13 -

Το 95,7% της περιοχής είναι δημόσια έκταση ενώ το 97,56% της περιοχής

αποτελεί Εθνικό Δασικό Πάρκο. Επιπρόσθετα, στην περιοχή υπάρχουν 4 φυσικά

αποθέματα που καταλαμβάνουν έκταση 220 εκταρίων. Στο 72,3% του Εθνικού

Δασικού Πάρκου Τροόδους έχουν καθοριστεί Πολεοδομικές Ζώνες Προστασίας.

Άλλα σημαντικά στοιχεία της περιοχής αποτελούν τα εξής:

Η ύπαρξη ισχυρού θεσμικού πλαισίου προστασίας μέσω του

χαρακτηρισμού της περιοχής ως Εθνικό Δασικό Πάρκο.

Η ύπαρξη καλά οργανωμένου διοικητικού μηχανισμού όσον αφορά στη

διαχείριση του Εθνικού Δασικού Πάρκου.

Η ύπαρξη όλων των βασικών υποδομών

ερμηνείας/ενημέρωσης/ανάδειξης.

Η υφιστάμενη υψηλή επισκεψιμότητα του Πάρκου για ποικίλες

δραστηριότητες αναψυχής.


Η περιοχή μελέτης υπάγεται στις Χωροταξικές Περιοχές Ι και της Επαρχίας

Λεμεσού και στη Χωροταξική Περιοχή της Επαρχίας Λευκωσίας, στις οποίες έχουν

καθοριστεί οι ισχύουσες πολεοδομικές ζώνες. Το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής

μελέτης έχει θεσμοθετηθεί στη Δήλωση Πολιτικής ως «Περιοχή Εξαιρετικής

Φυσικής Καλλονής». Στο ίδιο θεσμικό πλαίσιο έχει καταγραφεί στην κοινότητα

Πρόδρομος περιοχή υπαγόμενη στη κατηγορία «Προστατευμένα Τοπία:

Υδατοφράκτες». Η υπόλοιπη περιοχή μελέτης εντάσσεται στην κατηγορία «Ακτές

και Περιοχές Προστασίας της Φύσης». Στην περιοχή με καθορισμένες πολεοδομικές

ζώνες έχουν θεσμοθετηθεί οι παρακάτω όροι δόμησης. Το μεγαλύτερο μέρος της

περιοχής μελέτης εντάσσεται σε ζώνες Ζ3 (ζώνες προστασίας). Στις ζώνες αυτές ο

ανώτατος συντελεστής δόμησης είναι 0,01, όπως επίσης και το ποσοστό κάλυψης

είναι 0,01 ή 1%. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων έχει καθοριστεί σε έναν, με μέγιστο

ύψος 5,00 μέτρων. Εντός των παραπάνω περιοχών έχουν καθοριστεί στις

κοινότητες Πεδουλάς, Πρόδρομος, Παλαιόμυλος, Φοινί και Πάνω Πλάτρες

διάσπαρτες μικρές ζώνες Ζ1 με ανώτατο συντελεστή 0,06 και μέγιστό ποσοστό

κάλυψης 0,06 ή 6%. Επιτρέπονται διώροφα κτίρια με μέγιστο ύψος 8,30 μέτρα.

Στην κοινότητα Παλαιόμυλος έχει καθοριστεί μια μικρή ζώνη Ζ2 με ανώτατο

συντελεστή 0,03 και μέγιστο ποσοστό κάλυψης 0,03 ή 3%. Στις δύο αυτές ζώνες

επιτρέπονται μονώροφα κτίρια με μέγιστο ύψος 5,00 μέτρων. Στην κοινότητα

Πρόδρομος υπάγεται μία μικρή περιοχή σε ζώνη Ζ3-Π.Τ. (προστατευμένο τοπίο) με

τους ίδιους γενικούς όρους όπως στη ζώνη Ζ3 και ειδικούς όρους σύμφωνα με τη



I.A.CO Ltd - 14 -

Δήλωση Πολιτικής. Σημαντικής έκτασης περιοχή στην κοινότητα Κακοπετριάς έχει

θεσμοθετηθεί ως ζώνη Ζ4 (Ακτές και Περιοχές Προστασίας της Φύσης) με ανώτατο

συντελεστή δόμησης 0,005 και μέγιστο ποσοστό κάλυψης 0,005 ή 0,5%. Ο

μέγιστος αριθμός ορόφων έχει καθοριστεί σε έναν, με μέγιστο ύψος 5,00 μέτρων.

Επίσης, ισχύουν οι σχετικοί ειδικοί περιορισμοί της Δήλωσης Πολιτικής.

Στο κέντρο της περιοχής μελέτης βρίσκεται η σημαντικής έκτασης περιοχή του

Κρατικού Δάσους Τρόοδους, καθώς και η μικρή περιοχή της Χιονίστρας.

Στην έκταση της κοινότητας Πάνω Αμίαντος δεν έχουν καθοριστεί πολεοδομικές

ζώνες.

Πίνακας 3: Πολεοδομικές ζώνες στην Περιοχή Natura 2000 CY5000004 «Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους»





(μέτρα)


Ζ1 0,06 : 1 2 8,30 0,06 : 1 Ζ2 0,03 : 1 1 5,00 0,03 : 1 Ζ3 0,01 : 1 1 5,00 0,01 : 1

Ζ3 – ΠΤ 0,01 : 1 1 5,00 0,01 : 1 Ζ4 – ΠΦ 0,005 : 1 1 5,00 0,005 : 1

Σημείωση: Για τις πιο πάνω Ζώνες ισχύουν επιπρόσθετα οι πρόνοιες και η πολιτική που περιέχονται στο κείμενο της Δήλωσης Πολιτικής.

Η Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) CY

5000004 Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους υπάγεται σχεδόν σε όλη της την έκταση

σε ειδικό καθεστώς προστασίας, μέσω του χαρακτηρισμού της ως Εθνικό Δασικό

Πάρκο σύμφωνα με τον Περί Δασών Νόμο. Επιπλέον, στην περιοχή υπάρχουν 4

ειδικές Περιοχές Προστασίας της Χλωρίδας και Πανίδας συνολικής έκτασης 220

εκταρίων.

Το 72,3% του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους καλύπτεται επίσης από

Πολεοδομικές Ζώνες Προστασίας (Ζ) που καλύπτουν συνολικά 6536 εκτάρια.







I.A.CO Ltd - 15 -

● Η αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση με τους ιδιαίτερα ευπαθείς οικοτόπους και τα είδη, σε όλη την έκταση της περιοχής.

● Οικολογικές διαταραχές (δασικές πυρκαγιές, αλλαγές στην υδρολογία, ανταγωνισμοί με επιγενή είδη) που απαιτούν μακροχρόνια και εξειδικευμένα μέτρα διαχείρισης.

● Πιθανή ανάπτυξη τουρισμού και δραστηριοτήτων αναψυχής σε ασύμβατο βαθμό με την προστασία, όπως κατά κύριο λόγο η ανάπτυξη χιονοδρομικού κέντρου Χιονίστρας.

● Η έλλειψη περιοριστικού πλαισίου άσκησης των στρατιωτικών δραστηριοτήτων εντός της προστατευόμενης περιοχής.


CY4000003 «Κοιλάδα Διαρίζου»




Α. Του οικότοπου προτεραιότητας του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας

92/43/ΕΚ 91E0* Παρόχθια δάση με Alnus orientalis.

Β. Των φωλεαζόντων και μεταναστευτικών ειδών ορνιθοπανίδας του




Η κοιλάδα του Διαρίζου περιλαμβάνει 14 τύπους ενδιαιτημάτων του Παραρτήματος

Ι της Οδηγίας 92/43/EΚ. Αποτελεί μια από τις 3 περιοχές του Δικτύου Νatura 2000

στην Κύπρο, όπου εμφανίζεται ο οικότοπος 91E0 των παρόχθιων δασών της Alnus

orientalis καταλαμβάνοντας πλέον του 50% της συνολικής έκτασης του

ενδιαιτήματος στη Νήσο. Άλλα σημαντικά ενδιαιτήματα αποτελούν ο οικότοπος

92A0 Στοές με Salix alba που εμφανίζεται σε 5 περιοχές του Δικτύου και ο

οικότοπος 8210 Εσωτερικοί βράχοι με χασμοφυτική βλάστηση που εμφανίζεται σε

8 περιοχές του δικτύου.

Στην περιοχή έχουν καταγραφεί έως σήμερα 236 ενδημικά, προστατευόμενα ή

άλλα σημαντικά είδη χλωρίδας και πανίδας μεταξύ των οποίων 4 του

Παραρτήματος ΙΙ της οδηγίας 92/43/EΚ.



I.A.CO Ltd - 16 -

Είναι μία από τις 7 περιοχές του Δικτύου «Natura 2000» στην Κύπρο που

εμφανίζεται το είδος Ovis orientalis ophion και μία από τις 6 περιοχές που

εμφανίζεται το είδος Rhinolophus hipposideros.

Η περιοχή έχει αναγνωριστεί ως μία από τις Σημαντικές Περιοχές για τα Πτηνά με

βάση τα απειλούμενα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης είδη Gyps fulvus, Buteo

rufinus, Coracias garrulus, Oenanthe cypriaca, Sylvia melanothorax και Emberiza

caesia. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 106 σημαντικά είδη πουλιών εκ των

οποίων 31 του Παραρτήματος Ι της οδηγίας 79/409/ EΟΚ.

Στην περιοχή υπάρχουν δύο γεωμορφώματα χαρακτηρισμένα ως Προστατευόμενα

Τοπία που καλύπτουν συνολική έκταση 4%.

Συνθήκες όπως το ευνοϊκό κλίμα, η ομορφιά του τοπίου, η γραφικότητα και το

αξιόλογο πολιτιστικό απόθεμα των χωριών, οι μικρές αποστάσεις κλπ. που ευνοούν

την ανάπτυξη εναλλακτικών τουριστικών και άλλων βιοποριστικών

δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο και την αξιοποίηση τοπικών προϊόντων ειδικού

χαρακτήρα.


Η περιοχή μελέτης υπάγεται στην Επαρχία Πάφου και τρία τμήματά της

εντάσσονται στις σχετικές Χωροταξικές Περιοχές XΙΙ, IX και X, όπου έχουν

καθοριστεί πολεοδομικές ζώνες. Τμήμα της περιοχής μελέτης έχει θεσμοθετηθεί

στη Δήλωση Πολιτικής ως «Περιοχή Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής». Στο ίδιο

θεσμικό πλαίσιο έχουν καταγραφεί εντός της περιοχής μελέτης «Προστατευόμενα

Τοπία: Γκρεμοί και Φαράγγια» καθώς και «Γεωμορφώματα», τα οποία υπάγονται

στις ρυθμίσεις για τις «Περιοχές Προστασίας της Φύσης».

Στις περιοχές με καθορισμένες πολεοδομικές ζώνες έχουν θεσμοθετηθεί οι

παρακάτω όροι δόμησης. Ο πυρήνας του οικισμού Μαμώνια εμπίπτει σε ζώνη Η1

(επικρατούσα χρήση κατοικία), όπου ο ανώτατος συντελεστής δόμησης έχει

καθοριστεί στο 1,2, με μέγιστη κάλυψη είναι 0,7 ή 70% και μέγιστο ύψος για

διώροφα κτίρια 8,30 μέτρα. Υπό ειδικές προϋποθέσεις επιτρέπονται τρεις όροφοι

με μέγιστο ύψος τα 11,40 μέτρα. Περιμετρικά του παλιού κέντρου, με εξαίρεση

την πλευρά της κοίτης του ποταμού, προβλέπεται ζώνη κατοικίας Η2 με μέγιστο

συντελεστής δόμησης 0,9 και μέγιστη κάλυψη 0,5 ή 50%. Επιτρέπονται επίσης

διώροφα κτίρια με μέγιστο ύψος τα 8,30 μέτρα.

Η κοίτη του ποταμού και τα ρέματα των κοινοτήτων με πολεοδομικές ζώνες

εντάσσονται σε ζώνες Ζ3 (ζώνες προστασίας). Στις ζώνες αυτές ο ανώτατος

συντελεστής δόμησης είναι 0,01, όπως επίσης και το ποσοστό κάλυψης είναι 0,01



I.A.CO Ltd - 17 -

ή 1%. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων έχει καθοριστεί σε έναν, με μέγιστο ύψος 5,00

μέτρων. Στις κοινότητες Αγ. Νικολάου και Αρμίνου, η κοίτη και μία παραποτάμια

περιοχή υπάγεται σε ζώνη Ζ3-Π.Τ. (προστατευμένο τοπίο) με τους ίδιους γενικούς

όρους όπως στη ζώνη Ζ3 και ειδικούς όρους σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής.

Στην κοινότητα Πραστιό υπάρχει μικρή ζώνη προστασίας Ζ4-Π.Φ. (περιοχή

προστασίας της φύσης). Εδώ ο ανώτατος συντελεστής δόμησης είναι 0,005, όπως

επίσης και το ποσοστό κάλυψης είναι 0,005 ή 0,5%. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων

είναι ένας με μέγιστο ύψος 5,00 μέτρων.

Στην κοινότητα Κοιδάσι δυτικά της κοίτης υφίσταται θεσμοθετημένη λατομική

ζώνη ΛΖ, σύμφωνα και με τη Δήλωση Πολιτικής.

Τα υπόλοιπα τμήματα της περιοχής μελέτης με πολεοδομικές ζώνες υπάγονται στη

ζώνη Γ3 (γεωργική ζώνη). Στη ζώνη αυτή, ο ανώτατος συντελεστής δόμησης είναι

0,10, όπως επίσης και το ποσοστό κάλυψης είναι 0,10 ή 10% με μέγιστο αριθμό

ορόφων δύο και με μέγιστο ύψος 8,30 μέτρων.

Στα τμήματα της περιοχής μελέτης χωρίς πολεοδομικές ζώνες ισχύουν όροι

αντίστοιχη της ζώνης Γ3 με ανώτατο συντελεστής δόμησης 0,10, ποσοστό

κάλυψης 0,10 ή 10% και μέγιστο αριθμό ορόφων δύο, με μέγιστο ύψος 8,30

μέτρων.

Πίνακας 4: Πολεοδομικές ζώνες στην Περιοχή Natura 2000 CY4000003 «Κοιλάδα Διαρίζου»





(μέτρα)


Η1 1,20 : 1 2 / 3 8,30 / 11,40 0,70 : 1 Η2 0,90 : 1 2 8,30 0,50 : 1 Γ3 0,10 : 1 2 8,30 0,10 : 1 Ζ3 0,01 : 1 1 5,00 0,01 : 1

Ζ3 - ΠΤ 0,01 : 1 1 5,00 0,01 : 1 Ζ4 - ΠΦ 0,005 : 1 1 5,00 0,005 : 1 ΛΖ Λατομική Ζώνη που εμπίπτει στα όρια Τ/Κ χωριού Κιδάσι


Περιορισμένα τμήματα του Τόπου Κοινοτικής Σημασίας CY 4000003 Κοιλάδα

Διαρίζου υπάγονται σε διάφορες κατηγορίες του υφιστάμενου εθνικού θεσμικού

πλαισίου προστασίας. Συγκεκριμένα, εντός της προστατευόμενης περιοχής

υπάρχουν δύο Προστατευόμενα Τοπία που καλύπτουν συνολική έκταση 4% και

προσωρινά καταφύγια άγριας ζωής που καλύπτουν συνολική έκταση 31% της

περιοχής.



I.A.CO Ltd - 18 -

Πολεοδομική ζώνωση έχει καθοριστεί για το 60 % περίπου της περιοχής, εκ των

οποίων 20% αποτελεί ζώνη προστασίας και αφορά σε εκτάσεις κυρίως εντός της

κοίτης του ποταμού Διαρίζου. Έκταση 8.600 εκταρίων που περιλαμβάνει την

Κοιλάδα Διαρίζου έχει αναγνωριστεί ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά.


● Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής, το υφιστάμενο αδύναμο θεσμικό πλαίσιο προστασίας και οι γεωργικές-οικιστικές πιέσεις στην περιβάλλουσα περιοχή.



● Η ανυπαρξία βασικών υποδομών περιβαλλοντικής ερμηνείας/ενημέρωσης.


● Η αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση με τους ιδιαίτερα ευπαθείς οικοτόπους και είδη, ιδιαίτερα δε η άσκηση της βόσκησης σε περιοχές αναγέννησης της Alnus orientalis.

● Η υψηλή θηρευτική πίεση και η συνυφασμένη λαθροθηρία.

● Οι πιέσεις σε προστατευόμενα είδη από την παραδοσιακή αγροτική ασχολία π.χ. χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, καταδίωξη αγρινού.

● Η εφαρμογή των σχεδίων αναδασμού στην ευρύτερη περιοχή της κοιλάδας Διαρίζου, λόγω των πιθανών επιπτώσεών της σε οικοτόπους που επηρεάζονται από μεταβολές της υδρολογικής κατάστασης, αλλά και λόγω επιπτώσεων στον ευρύτερο χαρακτήρα και το αγροτικό τοπίο της περιοχής.

2. Αποτελέσματα Χρηματοδοτικού Προγράμματος

Μεταβατικής Διευκόλυνσης 2004 της Ε.Ε. για

Διαχειριστικά Σχέδια 8 περιοχών Natura 2000

2.1 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY

4000001 «Πόλις – Γιαλιά»


Οι περιβαλλοντικοί στόχοι προστασίας διαχείρισης της περιοχής «Πόλις – Γιαλιά»

συνίστανται κυρίως στα εξής:

• Εξασφάλιση του καθεστώτος διαχείρισης των πλέον οικολογικά σημαντικών



I.A.CO Ltd - 19 -

ειδών πανίδας που είναι η θαλάσσια χελώνα Caretta Caretta καθώς και η

Πράσινη χελώνα (Chelonia mydas) που έχουν χαρακτηριστεί ως είδη

προτεραιότητας του Παραρτήματος II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

• Εξασφάλιση του καθεστώτος διατήρησης των σημαντικών τύπων οικοτόπων

σε ικανοποιητικό επίπεδο. Τα σημαντικότερα στοιχεία του φυσικού

περιβάλλοντος της περιοχής είναι οι τύποι οικοτόπων που έχουν

συμπεριληφθεί στο παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Στον παρακάτω

πίνακα αναφέρονται οι εν λόγω οικότοποι:

Πίνακας 5: Τύποι οικοτόπων για τους οποίους θα πρέπει να επιτευχθεί

ικανοποιητικό καθεστώς διατήρησης

1110 Αμμοσύρσεις που καλύπτονται συνεχώς από θαλάσσιο νερό μικρού βάθους

1120* Θαλάσσια βενθική βλάστηση με Ποσειδώνιες. Αποτελεί και οικότοπο προτεραιότητας.

1170 Ύφαλοι

1210 Μονοετής βλάστηση μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και αμπώτιδος

1310 Μονοετής βλάστηση με Salicornia και άλλα είδη των λασπωδών και αμμωδών ζωνών

2110 Πρωτογενείς κινούμενες θίνες

2240 Μονοετείς κοιλότητες των θινών με Brachypodietalia

2260 Θίνες με βλάστηση σκληρόφυλλων θάμνων (Pistacio-Rhamnetalia, Cisto-Micromerietea)

92D0 Παραποτάμιες στοές και συστάδες (Nerio-Tamaricetea) του νότου

• Εξασφάλιση του καθεστώτος διατήρησης των σημαντικών ειδών χλωρίδας

σε ικανοποιητικό επίπεδο. Τα σημαντικότερα είδη χλωρίδας εντός της

περιοχής μελέτης είναι τα είδη εκείνα που έχουν συμπεριληφθεί στο

Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου και είναι τα εξής: Achillea

maritima, Ipomoea imperati, Malcolmia nana var. glabra,

Mesembryanthemum crystallinum και Pancratium maritimum.

• Εξασφάλιση του καθεστώτος διατήρησης των σημαντικών ειδών πανίδας σε

ικανοποιητικό επίπεδο. Ειδικότερα τα σημαντικότερα είδη πανίδας για τα

οποία θα πρέπει να εξασφαλιστεί ορθολογική προστασία και διαχείριση είναι

τα εξής:

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta που χρησιμοποιεί, τη θερινή

περίοδο, ως περιοχή ωοτοκίας την παραλιακή περιοχή «Πόλις –

Γιαλιά». Σημειώνεται ότι έχει χαρακτηριστεί ωςείδος προτεραιότητας

σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.



I.A.CO Ltd - 20 -

Η Πράσινη θαλάσσια χελώνα Chelonia mydas που χρησιμοποιεί,

καθόλη τη διάρκεια του χρόνου τη θαλάσσια περιοχή «Πόλις-Γιαλιά»

του Δικτύου «Natura 2000». Σημειώνεται ότι έχει χαρακτηριστεί ως

είδος προτεραιότητας σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της Οδηγίας

92/43/ΕΟΚ.

Τα είδη ορνιθοπανίδας που συγκαταλέγονται στο παράρτημα Ι της

οδηγίας 79/409/ΕΟΚ

Τα είδη πανίδας που συγκαταλέγονται στο παράρτημα ΙΙ της

Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ

• Βελτίωση και διατήρηση της ποιότητας του συνόλου των περιβαλλοντικών

μέσων σε υψηλά επίπεδα (έδαφος, υπόγεια, επιφανειακά και θαλάσσια

ύδατα, ατμόσφαιρα, θόρυβος) λαμβάνοντας υπόψη και τηρώντας την

κείμενη εθνική και κοινοτική νομοθεσία.


Το θαλάσσιο τμήμα της περιοχής μελέτης είναι ένα τυπικό παράδειγμα παράκτιας

ζώνης της Λεβαντίνης θάλασσας, μιας θαλάσσιας περιοχής της Μεσογείου με

ιδιαίτερα ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά και μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον. Το

κύριο ωκεανογραφικό χαρακτηριστικό της Λεβαντίνης θάλασσας είναι οι υψηλές

τιμές θερμοκρασίας και αλατότητας καθώς και το υπέρ-ολιγοτροφικό τροφικό

καθεστώς της. Το οικολογικό ενδιαφέρον της θάλασσας αυτής εστιάζεται στον

ρόλο της ως «προθαλάμου», στην μετανάστευση εξωτικών ειδών από την Ερυθρά

Θάλασσα μέσω της Διώρυγας του Σουέζ στη Μεσόγειο. Λόγω των κλιματικών

αλλαγών, όλα τα ανωτέρω αποκτούν νέα δυναμική και η περιοχή μελέτης

βρίσκεται στο επίκεντρό της.

Το χερσαίο τμήμα της περιοχής «Πόλις-Γιαλιά» συνίσταται σε μικρού πλάτους,

περίπου 50 ως 150 m, παράκτια ζώνη που περιλαμβάνει εκτεταμένο αμμοθινικό

οικοσύστημα και μικρά υγροτοπικά συστήματα σε εκβολές ποταμών καθώς και

τεχνητά (ανθρωπογενή) οικοσυστήματα. Το αμμοθινικό οικοσύστημα έχει σήμερα

περιοριστεί στο οριακό πλάτος των 20-30 m, σε ελάχιστα σημεία φτάνει τα 50-70

m ενώ σε άλλα σημεία είναι μόλις 5-6 m και σε κάποιες θέσεις διακόπτεται από

περιοχές με κροκάλες. Αποτελείται κυρίως από σχεδόν επίπεδες πρωτογενείς θίνες

και επίπεδες οπισθοθινικές εκτάσεις και σε μία μόνο μεγάλου πλάτους θέση

σχηματίζονται χαμηλοί αμμόλοφοι. Μεγάλο τμήμα καλύπτεται από φυτείες, κυρίως

ακακίας, και από μικρές συστάδες ή μεμονωμένα δένδρα Tamarix. Επίσης σε

αρκετές θέσεις υπάρχουν παράλληλα με τη θάλασσα μονοπάτια που



I.A.CO Ltd - 21 -

χρησιμοποιούνται κυρίως από πεζούς και ζώα. Τα πέντε μικρά υγροτοπικά

συστήματα σχηματίζονται σε ποταμούς περιοδικής ροής και έχουν επίσης μικρό

πλάτος, 20-30 m, αφού η κοίτη περιβάλλεται από καλλιέργειες ή φυτείες. Οι

καλλιέργειες εκτείνονται σε μεγάλο τμήμα της περιοχής φτάνοντας στα όρια των

αμμοθινών από τις οποίες χωρίζονται από στενή μεταβατική ζώνη. Σε αρκετά

σημεία υπάρχουν οικήματα με καλλιεργημένους κήπους. Τέλος, στο βόρειο τμήμα

της η περιοχή και το αμμοθινικό σύστημα καθορίζονται από ασφαλτοστρωμένο

δρόμο που απέχει μόλις 50-70 m από τη θάλασσα.

Από τα σημαντικά είδη της περιοχής, είναι αξιοσημείωτη η παρουσία των σπάνιων

και απειλούμενων αμμόφιλων ειδών Achillea maritima και Ipomoea imperati που

απαντούν σε πολύ λίγες θέσεις στην Κύπρο, της ενδημικής Malcolmia nana var.

glabra που ο μοναδικός της πληθυσμός στο νησί περιορίζεται σε μικρή έκταση

εντός της περιοχής Natura και του εγγύς απειλούμενου Pancratium maritimum.

Στην περιοχή μελέτης έχουν καταγραφεί 104 είδη ορνιθοπναίδας. Η πλειοψηφία

των ειδών είναι μεταναστευτικά. Η περιοχή βρίσκεται σε μεταναστευτικό διάδρομο

όπως πολλές περιοχές της Κύπρου. Ο φραγγολίνος (Francolinus francolinus) είναι

από τα σημαντικά είδη των αγροτικών εκτάσεων. Από τα αρπακτικά το μόνο είδος

που φωλιάζει είναι το βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus). Αν και δεν εντοπίστηκαν

οι φωλιές παρατηρήθηκε να τρέφεται συστηματικά στις αμμοθίνες με σαύρες. Από

τα ερπετά σημαντικότερα είναι τα είδη θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta και

Chelonia mydas τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως απειλούμενα με εξαφάνιση.

Το σημαντικότερο είδος θηλαστικού στην περιοχή μελέτης είναι το Rousettus

aegyptiacus (νυχτοπάπαρος) που είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος από τα 14 είδη

χειρόπτερων της Κύπρου και ανήκει στο παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Από τα ερπετά σημαντικότερα θεωρούνται εκείνα των θαλάσσιων χελωνών Caretta

caretta και Chelonia mydas (πράσινη χελώνα) τα οποία αποτελούν σπάνια και

προστατευόμενα είδη. Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta έχει χαρακτηριστεί ως

είδος προτεραιότητας σύμφωνα με το παράρτημα Ι της οδηγίας 92./43/ ΕΟΚ. Η

περίοδος ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών κυμαίνεται μεταξύ αρχών Μαίου με

αρχές Αυγούστου.


Στο παρόν στάδιο, η οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή μελέτης είναι περιορισμένη,

αφού η κύρια χρήση γης είναι η γεωργία. Εντούτοις, εντός των κοινοτικών ορίων

της κοινότητας Αργάκας και Γιαλιάς παρατηρείται σήμερα αυξημένη τάση

ανέγερσης οικιστικών μονάδων.



I.A.CO Ltd - 22 -

Ο πυρήνας της Κοινότητας Αργάκας ανήκει στη ζώνη Η1 (συντελεστής δόμησης

120%) και περιτριγυρίζεται από την οικιστική ζώνη Η2 (εκτείνεται σε απόσταση

1,15 Km δυτικά). Νότια και δυτικά της ζώνης Η2 βρίσκονται οι οικιστικές ζώνες Η3

και Η6 (εκτείνονται μέχρι την παραλία), αντίστοιχα. Βόρεια της ζώνης Η2 βρίσκεται

ο ποταμός «Αργάκα» ζώνη προστασίας Ζ3, ο οποίος καταλήγει στη θάλασσα, ενώ

ανατολικά βρίσκεται το Δάσος της Πάφου-ζώνη προστασίας Ζ3. Βορειότερα αλλά

και νοτιότερα των οικιστικών ζωνών βρίσκονται εκτάσεις, οι οποίες εμπίπτουν

επίσης σε ζώνη προστασίας Ζ1. Επιπλέον, σε απόσταση 270 m βόρεια του πυρήνα

βρίσκεται η γεωργική ζώνη Γ3 και σε απόσταση 760 m βορειοδυτικά βρίσκεται η

τουριστική ζώνη Τ3β. Τα χαρακτηριστικά των ζωνών αυτών και των ζωνών που

ακολουθούν στις πιο κάτω παραγράφους περιγράφονται στον Πίνακα 11.3.5.

Ο πυρήνας της Κοινότητας Γιαλιάς ανήκει στη ζώνη Η1 (συντελεστής δόμησης

120%). Ο πυρήνας της Κοινότητας συνορεύει στα βόρεια με την οικιστική ζώνη Η2

(συντελεστής δόμησης 90%), η οποία εκτείνεται προς την παραλία (δυτικά) και

στα νότια με τη ζώνη προστασίας Ζ2, η οποία εκτείνεται επίσης προς την παραλία

(δυτικά). Στην παραλιακή περιοχή της Κοινότητας βρίσκονται οι τουριστικές ζώνες

Τ3β και Τ3γ, ενώ βορειοδυτικά σε απόσταση μεγαλύτερη του 1 Km από τον

πυρήνα εντοπίζονται οι οικιστικές ζώνες Η3 και Η6.

Ο οικισμός της Κοινότητας Αγίας Μαρίνας βρίσκεται συγκεντρωμένος κοντά στην

παραθαλάσσια περιοχή. Κατά μήκος της παραλίας -ζώνη προστασίας Ζ1 εκτείνεται

η οικιστική ζώνη Η6 (2,3 Km), η οποία στα ανατολικά συνορεύει με την οικιστική

ζώνη Η2. Η οικιστική ζώνη Η2 εκτείνεται σε απόσταση 592 m προς τα ανατολικά

και συνορεύει με ζώνες προστασίας Ζ1 και Ζ3. Ανατολικά και βόρεια της ζώνης Η2

εντοπίζονται νησίδες οικιστικής ζώνης Η3. Επίσης σε απόσταση 705 m περίπου

ανατολικά των οικιστικών ζωνών βρίσκονται μεγάλες εκτάσεις, οι οποίες εμπίπτουν

σε ζώνες εκτροφής ζώων και πτηνών Δ1 (εξαιρουμένων των χοίρων) και Δ2

(συμπεριλαμβανομένων των χοίρων). Πέραν από τις ζώνες εκτροφής ζώων και

πτηνών επίσης προς τα ανατολικά εκτείνεται το Δάσος της Πάφου.



I.A.CO Ltd - 23 -

Πίνακας 6: Περιγραφή των Πολεοδομικών Ζωνών με βάση τη Δήλωση Πολιτικής


• Η έλλειψη ενίσχυσης της υπάρχουσας νομοθεσίας

• Η ελλιπής συμμετοχή στις προσπάθειες διατήρησης και ενημέρωση του κοινού


• Επιπτώσεις στην ποιότητα και διαθέσιμη ποσότητα των υδατικών πόρων

• Διάβρωση της ακτογραμμής

• Πιέσεις στους αμμόφιλους τύπους οικοτόπων

• Τα περισσότερα είδη του γένους Cystoseira είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε

οποιεσδήποτε φυσικές πιέσεις όπως η έντονη βόσκηση και ο υψηλός

υδροδυναµισµός, καθώς και σε ανθρωπογενείς πιέσεις όπως η ρύπανση

• Πιέσεις στην ωοτοκία των θαλάσσιων χελωνών

• Τα βασικά αίτια αποπροσανατολισμού των νεοσσών στη Γιαλιά είναι τα

εξής:

Ο φωτισμός του δρόμου (δημόσιος φωτισμός, φώτα αυτοκινήτων).

Ο φωτισμός μπροστά στην παραλία από τις κατοικίες, τα εστιατόρια



I.A.CO Ltd - 24 -

και τις καφετέριες.

Ο φωτισμός από την άλλη πλευρά του δρόμου που προέρχεται

επίσης από κατοικίες, τα εστιατόρια και τις καφετέριες.

• Πιέσεις στα αμφίβια είδη

• Οι πιέσεις που ασκούνται από το ψάρεμα με καμάκι, ειδικά και όταν

περιλαμβάνει υποβρύχιο αναπνευστικό εξοπλισμό, είναι επικεντρωμένη

κυρίως σε ευαίσθητα είδη, όπως τα ροφοειδή, τα οποία παρουσιάζουν

ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς αυτά τα είδη είναι πρωτογενή ερμαφρόδιτα,

και όπως και άλλα μεγάλα είδη, είναι λίγα σε αριθμό.

• Ρύπανση στην περιοχή μεταλλουργικών δραστηριοτήτων

• Πιέσεις σε σημαντικά είδη χλωρίδας


CY4000009 «Σκούλλη»


Επιμέρους στόχοι διαχείρισης είναι:

1. Πρώτη προτεραιότητα της περιοχής είναι η διατήρηση της νεροχελώνας λόγω

μοναδικότητας (Mauremys rivulata) μέσω:

- Προστασίας κ αύξησης του πληθυσμού της νεροχελώνας και ενίσχυσης των

λειτουργιών του οικοσυστήματος

- Προστασίας του πληθυσμού της νεροχελώνας από ξενικά είδη

2. Προστασία και διατήρηση των νυχτερίδων μέσω:

- Διατήρησης των ενδιαιτημάτων και των χώρων αναπαραγωγής της

- Προστασία του πληθυσμού από τις ανθρώπινες δραστηριότητες

3. Προστασία και διατήρηση της ορνιθοπανίδας μέσω:

- Διατήρηση εκτάσεων με μωσαϊκό ενδιαιτημάτων στην περιοχή που να

περιλαμβάνουν τις διάφορες μορφές της κλιμάκωσης της βλάστησης

- Διατήρηση επαρκών σωμάτων παραποτάμιας βλάστησης με ταυτόχρονη

παρουσία νερού στην κοίτη του ποταμού ακόμα και κατά τη περίοδο του

φθινοπώρου



I.A.CO Ltd - 25 -

- Διατήρηση των υγροτοπικών λειτουργιών στα απαιτούμενα επίπεδα για την

ύπαρξη αφθονίας τροφής και κατάλληλων θέσεων για τροφοληψία.

- Περιορισμός καταστροφής των ενδιαιτημάτων με εξασφάλιση μεγάλων

περιοχών που δεν θα αποδοθούν στην οικιστική ανάπτυξη.

4. Προστασία αμφιβίων, ερπετών και εντόμων μέσω:

- Μείωση της ρύπανσης

- Διατήρησης των υγροτοπικών λειτουργιών στα απαιτούμενα επίπεδα για την

ύπαρξη αφθονίας τροφής και κατάλληλων θέσεων για τροφοληψία.

- Διατήρηση ενδιαιτημάτων

Επιπρόσθετα, στόχοι διαχείρισης της περιοχής θα πρέπει να είναι οι εξής:

5. Διατήρηση των ενδιαιτημάτων (φυσικών και καλλιεργειών)

6. Ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς

7. Διατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος της περιοχής

8. Ανάπτυξη χαμηλής έντασης αγροτουριστικής δραστηριότητας

9. Διατήρηση και διευκόλυνση των οικονομικών δραστηριοτήτων

περιλαμβανομένου της αγροτικής δραστηριότητας

10. Διαχείριση και ένταξη του οικολογικού χώρου «Natura 2000» στον βιωματικό

χώρο της περιοχής.


Η περιοχή Σκούλλη βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, 25χλμ περίπου

από τη πόλη της Πάφου και καλύπτει τμήμα της κοιλάδα του ποταμού Χρυσοχούς.

Το βόρειο όριο της περιοχής αποτελεί η κοινότητα Πόλις και το νότιο όριο η

κοινότητα Σκούλλη. Η περιοχή μελέτης εγκλείει τη περιοχή Natura 2000 στην

κοιλάδα κατάκλισης του ποταμού, η οποία επεκτείνεται μέχρι τα 150 μέτρα από

την εκάστοτε παρυφή της κοίτη.

Η περιοχή Natura 2000 Σκούλλη και η ευρύτερη περιοχή είναι ιδιωτική γη. Κάποια

κρατικά τεμάχια υπάρχουν νοτιοδυτικά της περιοχής μελέτης.

Η ευρύτερη περιοχή μελέτης περιλαμβάνει τμήμα της κοιλάδας κατάκλισης του

ποταμού Χρυσοχούς, στην οποία περικλείονται οι κοινότητες: Πόλις, Προδρόμι,

Χρυσοχού, Καραμουλλήδες, Γουδί, Σκούλλη και Χόλι. Οι κοινότητες παρουσιάζουν

κυρίως ιστορικό ενδιαφέρον (Γουδί, Χόλι) και έχουν αναπτυχθεί κατά μήκος της



I.A.CO Ltd - 26 -

κοίτης του ποταμού. Όμοια τάση ανάπτυξης παρουσιάζεται και τη σημερινή

περίοδο.

Ο ποταμός Χρυσοχούς τροφοδοτείται από δύο ποταμούς που εκρέουν στη περιοχή

της κοινότητας Σκούλλη: τον ποταμό Σταυρός της Ψώκας και τον ποταμό

Κλαβάρη. Ο πρώτος παρουσιάζει μειωμένη επιφανειακή απορροή λόγω της

κατασκευής του φράγματος Ευρέτου.


Η ευρύτερη περιοχή μελέτης φιλοξενεί τις κοινότητες Πόλις, Προδρόμι, Γουδί,

Χολή, Σκούλλη, Στενή και Χρυσοχού. Η περιοχή γενικά παρουσιάζει σημαντική

τουριστική και παραθεριστική δραστηριότητα, ιδιαίτερα από την περιοχή Πόλις

προς τα δυτικά κατά μήκος της παραλίας. Οικιστική και παραθεριστική ανάπτυξη

όμως παρατηρείται και στις υπόλοιπες κοινότητες.

Η περιοχή μελέτης αποτελείται κυρίως από γεωργικές καλλιέργειες. Κατά μήκος και

γύρω από την κοίτη όμως παρουσιάζονται διάφορες αναπτύξεις και

δραστηριότητες.

Στην περιοχή γύρω από τον ποταμό Σκούλλη, η οκιστική και παραθεριστική

ανάπτυξη είναι σχετικά περιορισμένη, όμως επεκτείνεται διαρκώς. Στο βόρειο

σύνορο της περιοχής, κατά μήκος του δρόμου Πόλης Χρυσοχούς – Λατσί

υπάρχουν κυρίως καταστήματα. Προχωρώντας κατά μήκος του ποταμού προς τα

νότια υπάρχουν σε απόσταση 400 περίπου m από τον ποταμό σειρά από νεόκτιστες

παραθεριστικές κατοικίες. Κοντά στο νότιο σύνορο της περιοχής, κατά μήκος του

δρόμου Πάφου – Πόλις Χρυσοχούς και σε απόσταση ενός περίπου Km από τον

ποταμό βρίσκονται επίσης νεόκτιστες κατοικίες. Γενικότερα, σποραδική οικιστική

ανάπτυξη παρουσιάζεται μεταξύ του δρόμου Πάφου - Πόλης Χρυσοχούς και του

ποταμού. Επίσης στην έκταση αυτή υπάρχουν δύο ελαιοτριβεία και μια βιοτεχνική

ζώνη η οποία φιλοξενεί αποθήκες. Στο νότιο όριο της περιοχής παρουσιάζεται πιο

εκτεταμένη οικιστική ανάπτυξη στα χωριά Σκούλλη και Γουδί.

Κοντά στην κοίτη υπάρχει αποκλειστικά γεωργική χρήση. Επίσης βρίσκονται

σποραδικά κάποια μελίσσια.

Η περιοχή επίσης εξυπηρετείται από το Αρδευτικό Έργο Χρυσοχούς για σκοπούς

κάλυψης των αναγκών άρδευσης των καλλιεργειών.


• Κινδύνους δημιουργεί και η απουσία ορίου της κοίτης του ποταμού σε μικρό

μήκος, εντός της οποίας ήδη εμφανίζεται οικιστική ανάπτυξη



I.A.CO Ltd - 27 -

• Πιθανές αντιδράσεις από τους ιδιοκτήτες γης

• Αδυναμία συντονισμού των εμπλεκόμενων αρμόδιων υπηρεσιών και

έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού

• Απαραίτητη σύνταξη ειδικής μελέτης και προγραμματισμός χρηματοδότησης

δράσεων

• Αντιδράσεις από την εταιρεία εκμετάλλευσης του λατομείου (απαραίτητη

ειδική μελέτη)

• Η εκτίμηση της κατάστασης των πληθυσμών της χλωρίδας και της πανίδας

απαιτεί τόσο τεχνογνωσία όσο και διαθεσιμότητα προϋπολογισμού.

• Δυσκολίες ή/και αντιδράσεις του τοπικού αγροτικού πληθυσμού όσο

αφορά:

την παροδική μείωση υψηλής βλάστησης

στην ελεγχόμενη χρήση των βιοκτόνων εξαιτίας παγιωμένων, από

χρόνια, τακτικών.

στην προσπάθεια ενημέρωσης για την αξία διατήρησης των

πληθυσμών των νυχτερίδων εξαιτίας προκαταλήψεων και

εδραιωμένων αντιλήψεων


πληθυσμών των φιδιών (ως επί το πλείστον της οχιάς Macrovipera

lebetina lebetina) εξαιτίας προκαταλήψεων και εδραιωμένων

αντιλήψεων.


• Υπερβόσκηση και αποψίλωση της φυσικής βλάστησης, καταστροφή

απειλούμενων φυτικών ειδών και υποβάθμιση του φυσικού τοπίου

• Όλες οι υγροτοπικές κοινότητες αντιμετωπίζουν την αποξήρανση,

οφειλόμενη σε παρατεταμένη περίοδο ξηρασίας και στις μεταβολές της

υδρολογικής κατάστασης της περιοχής (φράγματα, γεωτρήσεις) και η

υποβάθμιση της ποιότητας του νερού, η οποία τουλάχιστον σε ένα ποσοστό

οφείλεται στις τοπικές βιοτεχνίες

• Οι μεταβολές της υδρομορφολογίας με επεμβάσεις στην παρόχθια ζώνη

• Η υποβάθμιση και καταστροφή των κοινοτήτων επεκτείνονται λόγω των

κατασκευαστικών έργων (δρόμοι, γεφύρια) που προκαλούν συχνές

διακοπές της συνέχειας των οικοτόπων και της απόρριψης αδρανών υλικών



I.A.CO Ltd - 28 -

και απορριμμάτων

• Εντατικοποίηση της γεωργίας (Χρήση γεωργικών φαρμάκων και

εντομοκτόνων) και της κτηνοτροφίας με επακόλουθο την απώλεια των

ενδιαιτημάτων

• Αλλαγή χρήσης γης (οικοπεδοποίηση), Η οικιστική ανάπτυξη (μεμονωμένη

κατοικία) εντός γεωργικών ζωνών, η βιομηχανική ανάπτυξη και η

ενδεχόμενη επέκταση ζωνών ανάπτυξης προς τον ποταμό εμπεριέχουν

κινδύνους για την ποιότητα του περιβάλλοντος και την διατήρηση του

οικοσυστήματος της προστατευόμενης περιοχής

• Το φαινόμενο της παράνομης σύλληψης μεταναστευτικών πουλιών που

λαμβάνει χώρα σε αδιευκρίνιστα μεγάλη κλίμακα

• Η άντληση νερού για σκοπούς άρδευσης που παρατηρείται στην περιοχή και

η μη σταθερή ροή νερού από το φράγμα της Ευρέτου, αποτελούν

παράγοντες που επηρεάζουν την επάρκεια του επιφανειακού νερού που

είναι διαθέσιμο για τα θηράματα της περιοχής

• Μεταβολή στη χρήση της γης από έργα οδοποιίας, η προγραμματιζόμενη

κατασκευή δρόμου (στα πλαίσια των σχεδίων κατασκευής του

αυτοκινητόδρομου Πάφου – Πόλεως Χρυσοχούς), με επιπτώσεις όπως

διακοπή και υποβάθμιση οικοτόπων, αύξηση οχληρίας, θανάτους

θηραμάτων από διερχόμενα αυτοκίνητα κλπ

• Κίνδυνος εξαφάνισης των εναπομεινάντων συστάδων δρυός Quercus

infectoria (93A0)


CY2000002 «Aλυκός Ποταμός – Άγιος Σωζόμενος»


Επιμέρους στόχοι διαχείρισης είναι:

1. Προτεραιότητα της περιοχής είναι η διατήρηση της νεροχελώνας (Mauremys

rivulata) μέσω:

i) Προστασίας και αύξησης του πληθυσμού της νεροχελώνας και

ενίσχυσης των λειτουργιών του οικοσυστήματος

ii) Προστασίας του πληθυσμού της νεροχελώνας από ξενικά είδη

2. Προστασία και διατήρηση των νυχτερίδων μέσω:



I.A.CO Ltd - 29 -

i) Διατήρησης των ενδιαιτημάτων και των χώρων αναπαραγωγής της

ii) Προστασίας του πληθυσμού από τις ανθρώπινες δραστηριότητες

3. Προστασία και διατήρηση της ορνιθοπανίδας μέσω:

i) Διατήρησης εκτάσεων με μωσαϊκό ενδιαιτημάτων στην περιοχή που να

περιλαμβάνουν τις διάφορες μορφές της κλιμάκωσης της βλάστησης.

ii) Διατήρησης επαρκών σωμάτων παραποτάμιας βλάστησης με

ταυτόχρονη παρουσία νερού στην κοίτη του ποταμού ακόμα και κατά τη

περίοδο του φθινοπώρου.

iii) Διατήρησης των υγροτοπικών λειτουργιών στα απαιτούμενα επίπεδα για

την ύπαρξη αφθονίας τροφής και κατάλληλων θέσεων για τροφοληψία.

iv) Περιορισμό της καταστροφής των ενδιαιτημάτων με εξασφάλιση

μεγάλων περιοχών που δεν θα αποδοθούν στην οικιστική ανάπτυξη.

4. Προστασία αμφιβίων, ερπετών και εντόμων μέσω:

i) Μείωσης της ρύπανσης

ii) Διατήρησης των υγροτοπικών λειτουργιών στα απαιτούμενα επίπεδα για

την ύπαρξη αφθονίας τροφής και κατάλληλων θέσεων για τροφοληψία.

iii) Διατήρησης ενδιαιτημάτων

Επιπρόσθετα, στόχοι διαχείρισης της περιοχής θα πρέπει να είναι οι εξής:

5. Διατήρηση των ενδιαιτημάτων (φυσικών και καλλιεργειών)

6. Ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς

7. Διατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος της περιοχής

8. Ανάπτυξη χαμηλής έντασης αγροτουριστικής δραστηριότητας

9. Διατήρηση και διευκόλυνση των οικονομικών δραστηριοτήτων

περιλαμβανομένου της αγροτικής δραστηριότητας

10. Διαχείριση και ένταξη του οικολογικού χώρου «Natura 2000» στον βιωματικό

χώρο της περιοχής.


Η περιοχή μελέτης βρίσκεται σε απόσταση 20 περίπου χιλιομέτρων από τη

Λευκωσία και περιλαμβάνει την κοίτη των ποταμών Αλμυρός και Αλυκός, με

διεύθυνση περίπου Α-Δ. Η περιοχή προστασίας περιλαμβάνει την περιοχή στη

λεκάνη κατάκλισης των ποταμών σε απόσταση περίπου 50 μέτρα από την εκάστοτε



I.A.CO Ltd - 30 -

παρυφή της κοίτης των ποταμών και καταλαμβάνει έκταση 4 τετραγωνικών

χιλιομέτρων.

Η περιοχή μελέτης εκτείνεται μέχρι τον Άγιο Σωζόμενο προς τα ανατολικά,

εμπεριέχοντας τις βουνοκορφές με τα απότομα πρανή, ενώ το δυτικό όριο της

περιοχής είναι το κύριο οδικό δίκτυο μεταξύ των κοινοτήτων Τσέρι και Μαργί.

Το μεγαλύτερο ποσοστό της έκτασης εντός των ορίων της περιοχής Natura 2000

Αλυκός ποταμός – Άγιος Σωζόμενος είναι ιδιωτική γη. Η ευρύτερη περιοχή μελέτης

αποτελείται και από χαλίτικα τεμάχια, ειδικά στη περιοχή του γεωμορφόματος

Άγιου Σωζόμενου η κρατική γη αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό έκτασης.

Η ευρύτερη περιοχή μελέτης οριοθετείται από τις κοινότητες Τσέρι, Μαργί,

Κοτσιάτης, Νήσου, Πέρα Χωριό, Δάλι, Ποταμιά, Άγιος Σωζόμενος, Γέρι και Λατσιά

(βλέπε Χάρτη 1, Κεφάλαιο 10). Οι κοινότητες περικλείουν τις κοιλάδες των

ποταμών Αλυκός και Αλμυρός και παρουσιάζουν τόσο αρχιτεκτονικό/ιστορικό

ενδιαφέρον (Πέρα Χωριό, Άγιος Σωζόμενος) όσο και αρχαιολογικό ενδιαφέρον

(Ποταμιά, Δάλι).

Οι ποταμοί της περιοχής τροφοδοτούνται επιφανειακά και υπογείως από τα

πετρώματα που βρίσκονται σε μεγαλύτερα υψόμετρα στην περιοχή Τροόδους, ενώ

η επιφανειακή απορροή καταλήγει στον ποταμό Γιαλιά, στον οποίο εκρέει ο Αλυκός

ποταμός (ανατολικά της περιοχής Άγιος Σωζόμενος).


Η ευρύτερη περιοχή μελέτης φιλοξενεί τις κοινότητες Τσέρι, Δάλι, Ποταμιά, Μαρκί,

Κοτσιάτης, Νήσου και Πέρα χωριό.

Στην περιοχή Αλυκός ποταμός – Άγιος Σωζόμενος παρατηρείται εκτεταμένη

γεωργική δραστηριότητα, η οποία είναι εντονότερη μεταξύ του αυτοκινητόδρομου

και του οδικού δικτύου μεταξύ των κοινοτήτων Τσέρι και Μαργί. Στην περιοχή

αυτή υφίστανται επίσης ελάχιστες σποραδικές κτηνοτροφικές μονάδες.

Βιομηχανικές μονάδες εντοπίζονται ειδικά στην περιοχή νότια της κοινότητας

Τσερίου.

Εντός της περιοχής μελέτης παρατηρείται ανάπτυξη της βιομηχανικής και

κτηνοτροφικής δραστηριότητας. Ένας μεγάλος αριθμός βιομηχανικών μονάδων

βρίσκεται εντός της βιομηχανικής ζώνης της κοινότητας Λατσιών. Ανατολικότερα

εντοπίζονται κτηνοτροφικές μονάδες, οι οποίες τείνουν να αναπτύσσονται κατά

μήκος της κοίτης του Αλυκού ποταμού.



I.A.CO Ltd - 31 -

Στην περιοχή μελέτης δυτικά του αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας - Λεμεσού

υφίσταται σποραδική λατομική δραστηριότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από την

παρουσία μικρών λατομεύσεων, οι οποίες σε κάποια σημεία εκτείνονται μέχρι και

την κοίτη του ποταμού. Στην περιοχή Άγιου Σωζόμενου η λατομική δραστηριότητα

είναι πιο εντατική, φιλοξενώντας δυο μεγάλα λατομεία. Η οικιστική ανάπτυξη στη

περιοχή μελέτης είναι περιορισμένη, με αυξητική όμως τάση, λόγω της επέκτασης

των οικιστικών ζωνών των γύρω κοινοτήτων.


• Κινδύνους δημιουργεί και η απουσία ορίου της κοίτης του ποταμού σε μικρό

μήκος, εντός της οποίας ήδη εμφανίζεται οικιστική ανάπτυξη

• Πιθανές αντιδράσεις από τους ιδιοκτήτες γης

• Αδυναμία συντονισμού των εμπλεκόμενων αρμόδιων υπηρεσιών και

έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού

• Απαραίτητη σύνταξη ειδικής μελέτης και προγραμματισμός χρηματοδότησης

δράσεων

• Αντιδράσεις από την εταιρεία εκμετάλλευσης του λατομείου (απαραίτητη

ειδική μελέτη)

• Η εκτίμηση της κατάστασης των πληθυσμών της χλωρίδας και της πανίδας

απαιτεί τόσο τεχνογνωσία όσο και διαθεσιμότητα προϋπολογισμού.

• Δυσκολίες ή/και αντιδράσεις του τοπικού αγροτικού πληθυσμού όσο

αφορά:

την παροδική μείωση υψηλής βλάστησης

στην ελεγχόμενη χρήση των βιοκτόνων εξαιτίας παγιωμένων, από

χρόνια, τακτικών.


πληθυσμών των νυχτερίδων εξαιτίας προκαταλήψεων και

εδραιωμένων αντιλήψεων


πληθυσμών των φιδιών (ως επί το πλείστον της οχιάς Macrovipera

lebetina lebetina) εξαιτίας προκαταλήψεων και εδραιωμένων

αντιλήψεων.



I.A.CO Ltd - 32 -


• Υπερβόσκηση και αποψίλωση της φυσικής βλάστησης, καταστροφή

απειλούμενων φυτικών ειδών και υποβάθμιση του φυσικού τοπίου

• Όλες οι υγροτοπικές κοινότητες αντιμετωπίζουν την αποξήρανση, οφειλόμενη

σε παρατεταμένη περίοδο ξηρασίας και στις μεταβολές της υδρολογικής

κατάστασης της περιοχής (φράγματα, γεωτρήσεις) και η υποβάθμιση της

ποιότητας του νερού, η οποία τουλάχιστον σε ένα ποσοστό οφείλεται στις

τοπικές βιοτεχνίες

• Οι μεταβολές της υδρομορφολογίας με επεμβάσεις στην παρόχθια ζώνη

• Η υποβάθμιση και καταστροφή των κοινοτήτων επεκτείνονται λόγω των

κατασκευαστικών έργων (δρόμοι, γεφύρια) που προκαλούν συχνές διακοπές

της συνέχειας των οικοτόπων και της απόρριψης αδρανών υλικών και

απορριμμάτων

• Εντατικοποίηση της γεωργίας (Χρήση γεωργικών φαρμάκων και

εντομοκτόνων) και της κτηνοτροφίας με επακόλουθο την απώλεια των

ενδιαιτημάτων

• Αλλαγή χρήσης γης (οικοπεδοποίηση), Η οικιστική ανάπτυξη (μεμονωμένη

κατοικία) εντός γεωργικών ζωνών, η βιομηχανική ανάπτυξη και η ενδεχόμενη

επέκταση ζωνών ανάπτυξης προς τον ποταμό εμπεριέχουν κινδύνους για την

ποιότητα του περιβάλλοντος και την διατήρηση του οικοσυστήματος της

προστατευόμενης περιοχής

• Το φαινόμενο της παράνομης σύλληψης μεταναστευτικών πουλιών που

λαμβάνει χώρα σε αδιευκρίνιστα μεγάλη κλίμακα

• Η άντληση νερού για σκοπούς άρδευσης που παρατηρείται στην περιοχή και η

μη σταθερή ροή νερού από το φράγμα της Ευρέτους, αποτελούν παράγοντες

που επηρεάζουν την επάρκεια του επιφανειακού νερού που είναι διαθέσιμο

για τα θηράματα της περιοχής

• Μεταβολή στη χρήση της γης από έργα οδοποιίας, η προγραμματιζόμενη

κατασκευή δρόμου (στα πλαίσια των σχεδίων κατασκευής του

αυτοκινητόδρομου Πάφου – Πόλεως Χρυσοχούς), με επιπτώσεις όπως

διακοπή και υποβάθμιση οικοτόπων, αύξηση οχληρίας, θανάτους θηραμάτων

από διερχόμενα αυτοκίνητα κλπ



I.A.CO Ltd - 33 -


CY2000001 «Μάμμαρι - Δένεια»


Προστασία και διατήρηση των ιδιαίτερα σημαντικών τύπων οικοτόπων που

έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί.

Προστασία και διατήρηση των σπάνιων, απειλούμενων, ενδημικών και

προστατευόμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας.


Ως περιοχή μελέτης ορίζεται η προστατευόμενη περιοχή που έχει χαρακτηριστεί ως

Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (SCI), σε εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΚ,

η οποία περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 με τον κωδικό

CY2000001.

Τα όρια της περιοχής μελέτης ακολουθούν τα επίσημα όρια της προστατευόμενης

περιοχής CY2000001, όπως αυτά έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η περιοχή υπάγεται διοικητικά στην Επαρχία Λευκωσίας και ειδικότερα, στις

εδαφικές εκτάσεις των Κοινοτήτων Μάμμαρι και Δένεια.

Η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει τόσο ιδιωτικές, όσο και δημόσιες εκτάσεις. Οι

ιδιωτικές ιδιοκτησίες είναι κατά κανόνα μικρές σε έκταση και βρίσκονται στον

κάμπο, στο βόρειο άκρο της περιοχής. Οι δημόσιες εκτάσεις είναι μεγάλες,

αφορούν το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μελέτης και κυρίως την πλαγιά και το

νότιο επίπεδο.

Το σύνολο ή τμήματα της περιοχής έχουν υπαχθεί σε διάφορες κατηγορίες

προστασίας και θεσμοθετημένες ζώνες ως εξής:

Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (SCI) βάσει της Οδηγίας 92/43/ΕΚ

Η περιοχή CY2000001 «Μάμμαρι – Δένεια», έκτασης 108 εκταρίων, αποτελεί

Τόπο Κοινοτικής Σημασίας, βάσει της παρουσίας τύπων οικοτόπων του

Παραρτήματος Ι, καθώς και των ειδών του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας

92/43/ΕΚ.

Η περιοχή αποτελεί εν δυνάμει Ειδική Ζώνη Διατήρησης του Ευρωπαϊκού Δικτύου

Προστατευόμενων Περιοχών του Δικτύου Natura 2000.

Το 47% της έκτασης της προστατευόμενης περιοχής έχει χαρακτηριστεί ως

Προσωρινά απαγορευμένη περιοχή κυνηγίου (προσωρινό καταφύγιο άγριας ζωής),

με τον κωδικό CY23, όπως ορίζεται από το υπ αρ. 752 Διάταγμα σύμφωνα με το

άρθρο 26 του Ν. 152 (Ι)/2003.



I.A.CO Ltd - 34 -


Η περιοχή μελέτης εμπίπτει στη Χωροταξική Περιοχή ΙΙΙ της Επαρχίας Λευκωσίας,

σύμφωνα με τις ισχύουσες ρυθμίσεις των πολεοδομικών ζωνών που έχουν

καθοριστεί από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως.

Το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής μελέτης εμπίπτει στη Ζώνη Υπαίθρου Γ3. Στη

ζώνη αυτή, ο ανώτατος συντελεστής δόμησης είναι 0,10, όπως επίσης και το

ποσοστό κάλυψης είναι 0,10 ή 10%. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων έχει καθοριστεί

σε δύο, με μέγιστο ύψος 8,30 μέτρων.

Ένα μικρότερο τμήμα στο δυτικό σκέλος της περιοχής μελέτης υπάγεται στη ζώνη

Δ1 με κτηνοτροφική χρήση και εφαρμόζεται η αντίστοιχη πολιτική για

κτηνοτροφική ανάπτυξη του κειμένου της Δήλωσης Πολιτικής.

Περιμετρικά της περιοχής μελέτης ισχύουν επί το πλείστον οι όροι δόμησης της

Ζώνης Υπαίθρου Γ3. Νότια του δυτικού σκέλους της περιοχής μελέτης εκτείνεται η

κτηνοτροφική ζώνη Δ1 και εφαρμόζεται η αντίστοιχη πολιτική για κτηνοτροφική

ανάπτυξη του κειμένου της Δήλωσης Πολιτικής.

Περιμετρικά της δυτικής άκρης της περιοχής μελέτης, όπου βρίσκεται ο

αναπτυσσόμενος οικισμός του Μάμμαρι, ισχύουν οι παρακάτω όροι δόμησης:

Ο παλιός οικισμός Μάμμαρι εμπίπτει στη ζώνη Η1 (επικρατούσα χρήση κατοικία),

όπου ο ανώτατος συντελεστής δόμησης έχει καθοριστεί στο 1,2. Η μέγιστη κάλυψη

είναι 0,7 ή 70%. Το μέγιστο ύψος για διώροφα κτίρια είναι 8,30 μέτρα. Υπό ειδικές

προϋποθέσεις επιτρέπονται τρεις όροφοι με μέγιστο ύψος τα 11,40 μέτρα.

Η ζώνη ανάπτυξης κατοικίας περιμετρικά του παλιού πυρήνα, η οποία εφάπτεται

της περιοχής μελέτης, εντάσσεται στη ζώνη Η2. Εδώ ο μέγιστος συντελεστής

δόμησης είναι 0,9 και η μέγιστη κάλυψη 0,5 ή 50%. Επιτρέπονται μέχρι διώροφα

κτίρια με μέγιστο ύψος τα 8,30 μέτρα.

Η βιοτεχνική ζώνη Ε1 σε κοντινή απόσταση νότια της περιοχής μελέτης ορίζεται ως

Βιοτεχνική Ζώνη Κατηγορίας Β. Ο μέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης

είναι 0,9 και η μέγιστη επιτρεπόμενη κάλυψη 0,5 (50%). Ο αριθμός των ορόφων

περιορίζεται σε 2. Το εμβαδόν των βιοτεχνικών εγκαταστάσεων περιορίζεται στα

450 m2 σύμφωνα με τη «Δήλωση Πολιτικής».



I.A.CO Ltd - 35 -

Πίνακας 7: Πολεοδομικές Ζώνες περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY2000001 «Μάμμαρι - Δένεια»

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΝΟΙΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΖΩΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΑ ΤΗΣ



Ανώτατο Ύψος (μέτρα)


Η1 1,20 : 1 2 / 3 8,30 / 11,40

0,70 : 1

Η2 0,90 : 1 2 8,30 0,50 : 1

Ε1 0,90 : 1 2 - 0,50 : 1

Δ1 Όπως καθορίζονται στο κείμενο της Δήλωσης Πολιτικής

Γ3 0,10 : 1 2 8,30 0,10 : 1


Η Ζώνες με επικρατούσα χρήση την κατοικία

Ε1 Βιοτεχνική Ζώνη Κατηγορίας Β’

Δ1 Ζώνη στην οποία επιτρέπεται η ανέγερση υποστατικών για μαζική εκτροφή ζώων και πτηνών εξαιρουμένων των χοίρων

Γ Ζώνη Υπαίθρου


- Η ανάλυση για τα είδη πανίδας εκτός από τα χειρόπτερα έγινε σε περιορισμένο

βαθμό διότι τα υπάρχοντα στοιχεία είναι ελλιπή και επιπλέον η συγκεκριμένη

περιοχή δεν φιλοξενεί αξιόλογους πληθυσμούς ιδιαίτερα σημαντικών ειδών

- Γενική απουσία οπωροφόρων δέντρων στην περιοχή, είτε αυτοφυών είτε

καλλιεργήσιμων και μεγάλη μέση απόσταση που πρέπει να καλυπτεί για την

εύρεση τροφής των χειρόπτερων (R. aegyptiacus: 12-15 χλμ. σε μια περιοχή στο

Ισραήλ, άλλα είδη φρουτονυχτερίδων: 40-50 χλμ.).

- Απουσία κατάλληλων θέσεων για τη φωλεοποίηση των νυχτερίδων


Οι κυριότεροι παράγοντες απειλής των οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας, που

δεν αναφέρονται με σειρά προτεραιότητας, είναι οι εξής:

- Οι δρόμοι, η ανεξέλεγκτη απόρριψη σκουπιδιών και μπαζών και άλλα έργα που

διαταράσσουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής.

- Η ενδεχόμενη επέκταση των καλλιεργειών και οι ανεξέλεγκτες εκχερσώσεις της

φυσικής βλάστησης.

- Ο συνδυασμός πυρκαγιών και υπερβόσκησης.



I.A.CO Ltd - 36 -

Οι απειλές που δέχονται τα χειρόπτερα και ιδίως οι νυχτοπάππαροι στην περιοχή

μπορεί να οδηγήσουν στη συρρίκνωση του πληθυσμού, ακόμα και στην

εγκατάλειψη των αποικιών, και είναι οι εξής:

- Υποβάθμιση του πληθυσμού από καλλιεργητές οπωροφόρων δέντρων

- Υποβάθμιση του πληθυσμού από ιδιοκτήτες κατοικιών της περιοχής

- Ανθρωπογενής όχληση στις αποικίες

- Ενδεχόμενη κατάρρευση των στοών

Για τα λοιπά είδη πανίδας:

- Οι κύριες απειλές για τα είδη της πανίδας προέρχονται από τη στρατιωτική

δραστηριότητα, αλλά και την εξόρυξη που έχουν υποβαθμίσει τμήμα της

βραχώδους περιοχής που είναι το σημαντικότερο καταφύγιο πανίδας.

- Έμμεση απειλή φαίνεται να προέρχεται από τις φυτείες ακακίας Acacia saligna

εξωτικού είδους που απειλεί την αυτόχθονη βλάστηση της περιοχής και από

την κατασκευή δρόμων γύρω από τον οικισμό Μάμμαρι.


CY2000003 «Μιτσερό»


- Η διατήρηση ή η αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης των

φυσικών οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος και ειδικότερα των θαμνώνων

με Ziziphus lotus, των θαμνώνων με Crataegus azarolus var. aroania, των

πρινώνων και των Θερμο – Μεσογειακών, παραποτάμιων στοών (Nerio-

Tamaricetea).

- Η διατήρηση της ποικιλότητας ειδών ερπετών και πουλιών.

- Η διατήρηση ή και αύξηση των πληθυσμών των αμφιβίων, των παρυδάτιων

πουλιών και αρπακτικών και ορισμένων ειδών ερπετών όπως ο χαμαιλέοντας.

- Η διατήρηση του είδους Ophrys kotschyi.

- Η διατήρηση της Αιγυπτιακής νυχτερίδας. Σε ό,τι αφορά την υλοποίηση μέτρων

για την επίτευξη αυτού του σκοπού, επισημαίνεται ότι βρίσκεται υπό εκπόνηση

τριετές έργο καταγραφής των χειροπτέρων στην Κύπρο.

- Αποτροπή μη σύννομων επεμβάσεων στους οικοτόπους, αποτροπή της

παράνομης συλλογής ειδών και περιορισμός της παράνομης θήρας.

- Δημιουργία προϋποθέσεων για την εξασφάλιση της απαιτούμενης κοινωνικής

συναίνεσης, για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης στην



I.A.CO Ltd - 37 -

εκπαιδευτική κοινότητα και για την ανάδειξη και την αειφόρο ανάπτυξη της

περιοχής.


Η περιοχή του δικτύου Natura 2000 CY2000003 «Μιτσερό» βρίσκεται στο νότιο-

δυτικό τμήμα της Επαρχίας Λευκωσίας, περίπου 30 km νοτιοδυτικά του αστικού

συγκροτήματος της Λευκωσίας. Καταλαμβάνει έκταση 608,2 ha (6,08 km2) και το

κέντρο βάρους της περιοχής βρίσκεται στο γεωγραφικό μήκος Ε33ο8‛10” και σε

γεωγραφικό πλάτος 35ο3‛10”. Το γενικό σχήμα της περιοχής είναι ακανόνιστο και

το υψόμετρο κυμαίνεται μεταξύ 360 και 618 m, με μέσο υψόμετρο τα 489 m.

Διοικητικά η περιοχή υπάγεται στην Επαρχία Λευκωσίας και στις κοινότητες Αγίων

Ηλιόφωτων, Αγροκηπιάς και Μιτσερού.

Στην περιοχή μελέτης δεν υπάρχουν ιδιωτικά ή κρατικά δάση, παρά μόνο εκτάσεις

καλυμμένες ως επί το πλείστον με φρύγανα. Στην ευρύτερη περιοχή, ωστόσο,

υπάρχει ένα μέρος του κρατικού δάσους «Αδελφοί» που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά

της Κοινότητας Μιτσερού, στο σημείο που συνορεύει με την Κοινότητα Κάτω Μονή

(Χάρτης 6- Ιδιοκτησιακού Καθεστώτος). Η συνολική έκταση του δάσους είναι 124

km², ενώ η έκταση που εμπίπτει διοικητικά όρια της Κοινότητας Μιτσερού είναι

περίπου 3,7 km² και καλύπτεται κυρίως από κωνοφόρα βλάστηση (πεύκα). Μικρή

έκταση δάσους, 0,3 km², υπάρχει και στην Κοινότητα Κάτω Μονή. Μολονότι

υπάρχουν δασικές εκτάσεις, στην περιοχή δεν ασκείται καθόλου δασοπονία. Εντός

του δάσους «Αδελφοί» υπάρχει ένα τμήμα του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού μελέτης

της φύσης Ε4, το οποίο καταλήγει στο Δάσος Τροόδους.

Στην περιοχή μελέτης, το κυνήγι επιτρέπεται περίπου στο 70% της συνολικής

έκτασης της, ενώ για το έτος 2006-2007 κηρύχθηκαν, εντός των ορίων της

περιοχής, προσωρινά απαγορευμένες ζώνες κυνηγιού, οι οποίες εντοπίζονται

δυτικά του Άγιου Παντελεήμονα και βόρεια του χωριού Μιτσερό. Στην ευρύτερη

περιοχή μελέτης έχουν, επίσης, κηρυχθεί προσωρινά απαγορευμένες ζώνες

κυνηγιού, οι οποίες εντοπίζονται γύρω από το χωριό Άγιοι Ηλιόφωτοι, νότια και

νοτιοανατολικά του Μιτσερού, βόρεια της Αγροκηπιάς και βόρεια της περιοχής

μελέτης. Οι περιοχές κυνηγίου αναθεωρούνται κάθε έτος, αλλά συνήθως δεν

πραγματοποιούνται σημαντικές αλλαγές.

Η διαχείριση βοσκοτόπων είναι αρμοδιότητα του Τμήματος Γεωργίας. Βοσκότοποι

με φρύγανα φαίνεται να βόσκονται και ιδίως να υπερβόσκονται. Υπερβόσκηση έχει

υποστεί παλαιότερα και ο ανατολικό-μεσογειακός θαμνώνας με Quercus coccifera

ssp. calliprinos.



I.A.CO Ltd - 38 -


Το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μελέτης (περίπου 41%) είναι Γεωργική Ζώνη

(Γ3). Ένα τμήμα της Περιοχής Μελέτης εμπίπτει στα διοικητικά όρια της

Κοινότητας « Άγιοι Ηλιόφωτες». Η περιοχή αυτή που βρίσκεται στα βόρεια της

Κοινότητας Μιτσερού και στα ανατολικά της Κοινότητας Κάτω Μονής είναι βασικά

Τουρκοκυπριακή κοινότητα που έχει εγκαταλειφθεί. Στη Διοικητική περιοχή Άγιοι

Ηλιόφωτες» δεν υπάρχουν καθορισμένες πολεοδομικές ζώνες και ούτε υπάρχει

κατοικημένος ή ακατοίκητος οικισμός, η συνολική έκταση της ανωτέρω περιοχής

χωρίς ζώνες, είναι 2 τετρ. Χιλιόμετρα (ποσοστό 33%). Σύμφωνα με την ισχύουσα

πολεοδομική πρακτική για τέτοιες αγροτικές περιοχές όπου δεν υπάρχουν ζώνες

και δεν υπάρχουν ισχύει ένας συντελεστής δόμησης 0,10:1. Επίσης σύμφωνα με

τις πρόνοιες της ισχύουσας Δήλωσης Πολιτικής , η ανάπτυξη στην ύπαιθρο όπως

είναι η περιοχή των Αγίων Ηλιοφώτων, στο βαθμό που δεν αφορά υποδομή που

θεωρείται αναγκαία, θα αποθαρρύνεται και θα υπάρχει γενικά εκ προοιμίου

τεκμήριο εναντίον της σε περιοχές που βρίσκονται εκτός των Ορίων Ανάπτυξης

των χωριών ή των παρακείμενων προς αυτά περιοχών. Το υπόλοιπο της περιοχής

μελέτης (περίπου 26%) εντάσσεται στη Ζώνη Προστασίας (Ζ3). Ως Οικιστικές

Ζώνες (Η) θεωρούνται οι περιοχές, στις οποίες η επικρατούσα χρήση είναι η

κατοικία και οι χώροι για μελλοντική οικιστική ανάπτυξη. Τέτοιοι χώροι θεωρούνται

οι εκτάσεις που καλύπτουν οι οικισμοί των κοινοτήτων.

Η μεγαλύτερη έκταση της ευρύτερης περιοχής μελέτης καταλαμβάνεται από τη

Γεωργική Ζώνη (Γ3). Η ζώνη αυτή εντοπίζεται σχεδόν γύρω από όλους τους

οικισμούς, ενώ η κοινότητα με τη μικρότερη Γεωργική Ζώνη είναι ο Άγιος Ιωάννης

της Μαλούντας. Μεταξύ των ορίων των κοινοτήτων Μιτσερού και Αγίων

Ηλιόφωτων υπάρχει μια μεγάλη σε έκταση Λατομική Ζώνη, στην οποία

λειτουργούν 6 λατομεία.

Μεγάλη έκταση στην ευρύτερη περιοχή έχει χαρακτηρισθεί ως Κτηνοτροφική Ζώνη

(Δ1) όπου επιτρέπεται η ανέγερση υποστατικών για μαζική εκτροφή πτηνών και

άλλων ζώων, εξαιρουμένων των χοίρων. Συνολικά στην περιοχή υπάρχουν 6

Κτηνοτροφικές Ζώνες και οι μεγαλύτερες εκτάσεις ανήκουν στην κοινότητα Αγίου

Ιωάννη της Μαλούντας. Επίσης, υπάρχουν δυο μικρές Κτηνοτροφικές Ζώνες (Δ2)

όπου επιτρέπεται η ανέγερση υποστατικών για μαζική εκτροφή πτηνών και άλλων

ζώων, περιλαμβανομένων των χοίρων. Οι ζώνες αυτές βρίσκονται χωροθετημένες

στις κοινότητες Κάτω Μονής και Μιτσερού.

Μεγάλο μέρος της έκτασης της ευρύτερης περιοχής θεωρείται ως Ζώνη

Προστασίας Ζ1 και Ζ3. Οι ζώνες Ζ3 βρίσκονται περιμετρικά των δύο ποταμών που



I.A.CO Ltd - 39 -

διασχίζουν την περιοχή (ποταμός Ακακίου και ποταμός Περιστερώνας) αλλά και

περιμετρικά κάποιων ρεμάτων που διαθέτουν αξιόλογη φυσική βλάστηση. Ζώνη

Προστασίας Ζ3 θεωρείται και ένα τμήμα του δάσους «Αδελφοί» που βρίσκεται

νότια της Κοινότητας Μιτσερού και εμπίπτει στα διοικητικά της όρια. Στις Ζώνες

Προστασίας μπορούν να περιλαμβάνονται αρχαιολογικοί χώροι, χώροι ιδιαίτερου

φυσικού κάλλους, δάση, υδατοφράκτες, καλή γεωργική γη, κτλ.

Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι, σε μεγάλο ποσοστό, η περιοχή η γειτνιάζουσα με

την περιοχή μελέτης CY2000003 «Μιτσερό» καθορίζεται ως Γεωργική Ζώνη (Γ3)

και Λατομική Ζώνη (ΛΖ). Σε ένα σημείο, η περιοχή μελέτης έρχεται σε επαφή με

την Κτηνοτροφική Ζώνη (Δ1) της Κοινότητας Αγίου Ιωάννη της Μαλούντας.


- Άγνοια, ελλιπής ή και λανθασμένη πληροφόρηση, ως προς τους περιορισμούς

που δύναται να θέσει η ένταξη μιας περιοχής στο Δίκτυο, όσον αφορά στην

ανάπτυξή της

- Ορισμένες δραστηριότητες ενδεχομένως να αποτελέσουν πηγή αντιπαραθέσεων

και προβλημάτων στο μέλλον. Ειδικότερα σε ότι αφορά στη δόμηση, είναι γεγονός

ότι ο μόνος αποτρεπτικός παράγοντας για δόμηση εντός της περιοχής μελέτης είναι

αυτή τη στιγμή η απουσία υποδομών, όπως καλής κατάστασης οδικό δίκτυο,

ύδρευση κ.λπ.


- Η υπερεκμετάλλευση της περιοχής από τις εξορυκτικές δραστηριότητες

- Πιθανή επέκταση των εξορυκτικών/λατομικών δραστηριοτήτων, η οποία, εκτός

από την άμεση επίδραση με την καταστροφή των ενδιαιτημάτων των ειδών,

αναμένεται να έχει και άλλες συνέπειες λόγω της όχλησης και της αύξησης της

κυκλοφορίας οχημάτων εντός της περιοχής

- Πιθανή βελτίωση και αύξηση της χρήσης του οδικού δικτύου αναμένεται να

οδηγήσει σε αύξηση του ήδη υφιστάμενου προβλήματος θνησιμότητας για τα

περισσότερα είδη ερπετών και θηλαστικών.

- Η διάνοιξη νέων δρόμων θα αποτελούσε έναν επιπλέον επιβαρυντικό παράγοντα

για την περιοχή, αφού θα καθιστούσε εύκολη την πρόσβαση σε απομακρυσμένα

σημεία και με αυτόν τον τρόπο θα εντεινόταν η όχληση

- Το παράνομο κυνήγι και η σύλληψη των πουλιών με παράνομες μεθόδους (όπως

δίχτυα και ξοβέργες), καθώς και η σύλληψη μικρών γερακιών από τις φωλιές τους

- Οι καλλιέργειες που εντοπίζονται στο βόρειο κυρίως τμήμα της περιοχής έχουν

αρκετά εντατική μορφή



I.A.CO Ltd - 40 -

- Η χρήση χημικών αναμένεται να έχει αρνητικές συνέπειες στα εντομοφάγα είδη

και στην ποιότητα του νερού

- Η υπερβόσκηση μπορεί να μειώσει τους πληθυσμούς των φυτοφάγων ειδών

λόγω μείωσης της διαθέσιμης τροφής.

- Το ενδεχόμενο πυρκαγιάς απειλεί τόσο άμεσα όσο και έμμεσα τους πληθυσμούς

των ειδών.

- Τυχόν αύξηση της χρήσης εντομοκτόνων και παρασιτοκτόνων μπορεί να έχει

άμεσες επιπτώσεις στους πληθυσμούς των φυτοφάγων εντόμων καθώς και σε αυτά

που ζουν στο έδαφος

2.6 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 Σχέδιο

διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY5000006

«Κοιλάδα Λιμνάτη»


Για την επίτευξη του οράματος οι ειδικοί σκοποί για το διάστημα εφαρμογής του

σχεδίου διαχείρισης είναι οι ακόλουθοι:

Α’ Σε επίπεδο περιοχής

- Ολοκληρωμένος αναπτυξιακός και περιβαλλοντικός σχεδιασμός και εφαρμογή ολοκληρωμένων διατομεακών παρεμβάσεων

- Η δημιουργία των προϋποθέσεων για την επίτευξη αποτελεσματικής διαχείρισης της περιοχής (Ενίσχυση των γνώσεων, των δεξιοτήτων, της αποτελεσματικότητας και υλικοτεχνικής υποδομής του αρμόδιου για τη διαχείριση φορέα)

- Η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης επικοινωνιακής στρατηγικής για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη που απορρέουν από την προστασία της περιοχής

- Η αναστροφή της αντίληψης του μεγαλύτερου ποσοστού του κοινού και των παραγωγικών ομάδων σχετικά με το ότι η προστασία και η ανάπτυξη είναι αντικρουόμενες έννοιες και η οικονομική ανάπτυξη συνδέεται με την περιβαλλοντική υποβάθμιση

- Η εγκαθίδρυση συστήματος παρακολούθησης της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης

- Η αξιοποίηση όλων των χρηματοδοτικών μέσων για την προστασία και διαχείριση της περιοχής και της βιοποικιλότητας

- Η ανάδειξη, προβολή και ανάπτυξη οικοτουρισμού

- Η διατήρηση του τοπίου

- Η βελτίωση των εδαφικών και υδατικών πόρων

Β’ Διατήρηση οικοτόπων και ειδών



I.A.CO Ltd - 41 -

- Εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων και των τυπικών ειδών και των προϋποθέσεων για την ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης τους.

- Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων.

- Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης των σπάνιων και απειλούμενων ειδών χλωρίδας

- Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των απειλούμενων και σπάνιων ειδών ερπετών, θηλαστικών, αμφιβίων και πτηνών.

- Εκτίμηση και διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης του ενδημικού κολεόπτερου Propomacrus cypriacus

- Εκτίμηση και διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των μικρών χειρόπτερων

- Εκτίμηση και διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης της έχιδνας (Vipera lebetina) και των σπάνιων ειδών ερπετών

- Διασφάλιση της φύλαξης των απειλούμενων και σπάνιων ειδών πτηνών από φαινόμενα λαθροθηρίας και άλλες παράνομες ενέργειες στα ενδιαιτήματά τους.


Η περιοχή μελέτης βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Κοίτης του ποταμού Λιμνάτη,

εκεί όπου ο ποταμός Λιμνάτης εκβάλλει στη λεκάνη του Φράγματος του Κούρρη ή

Φράγμα Άλασσας. Ο Λιμνάτης πηγάζει από τις νότιες πλαγιές του Τροόδους,

περιοχή Παπούτσας, και έχει κατεύθυνση Β – Ν. Ο Λιμνάτης είναι ένας από τους

ποταμούς που έχουν νερό σχεδόν καθ’ όλο τον χρόνο, με ουσιαστικά ελάχιστη ροή

κατά το καλοκαίρι.

Η έκταση της περιοχής μελέτης είναι, 438,5 ha και έχει, περίπου, πλάτος από 0,6

χλμ – 1,2 χλμ και μήκος περίπου 5,2 χλμ. Περικλείεται μεταξύ δύο ορεινών όγκων

των της Κορφής και του Λιμνάτη – Άλασσας. Το νότιο άκρο της περιοχής μελέτης

αποτελεί ο κύριος δρόμος Λεμεσού – Πλατρών – Τροόδους εκεί όπου η μεγάλη

γέφυρα της Άλασσας (Παρ/μα ΙΙ φωτογραφική τεκμηρίωση). Η περιοχή μελέτης

περιβάλλεται από δρόμο 2 λωρίδων (ασφαλτοστρωμένο) που αρχίζει από την

γέφυρα της Άλασσας και με κατεύθυνση προς Βορρά οδεύει προς Λιμνάτη,

παράλληλα με την κοίτη του ομώνυμου ποταμού και κατά μήκος των ορίων της

περιοχής μελέτης. Ο δρόμος αυτός, ακολούθως, συνεχίζει ανατολικά προς Κορφή

και διασχίζει τον ποταμό όπου το βορειότατο άκρο της περιοχής μελέτης. Ο δρόμος

αυτός οδεύει προς Κορφή και από εκεί με κατεύθυνση προς νότο καταλήγει στον

κύριο δρόμο Λεμεσού – Πλατρών – Τροόδους.

Το μεγαλύτερο μέρος, περίπου 90% του τμήματος της περιοχής μελέτης, εκτός της

κοίτης του ποταμού, αποτελεί ιδιωτική γη που σε πολλά τμήματα καλλιεργείται.



I.A.CO Ltd - 42 -

Η περιοχή μελέτης διαλαμβάνει τις χωρητικές περιοχές 4 κοινοτήτων, Κορφή,

Λιμνάτης, Άλασσα, Δωρός οι οποίες διοικητικά υπάγονται στην επαρχία Λεμεσού με

διοικητικό κέντρο τη Λεμεσό, που βρίσκεται σε απόσταση 20 λεπτών (Χάρτης 3).


Όσον αφορά στο νομικό καθεστώς προστασίας η περιοχή μελέτης εντάσσεται σε

τρεις Πολεοδομικές Ζώνες, ήτοι κατηγορίας Γ (γεωργική ζώνη), Ζ3 (ζώνη

προστασίας γενικά) και ΠΤ-Ζ3 (περιοχή προστασίας τοπίου όπως καθορίζεται στην

Δήλωση Πολιτικής). Στις Ζώνες Γ κατά κανόνα επιτρέπονται γεωργικές αναπτύξεις

αλλά και μεμονωμένες κατοικίες υπό προϋποθέσεις, με μέγιστο συντελεστή

δόμησης 10% και ύψος 2 ορόφων. Το ίδιο αλλά με πιο αυστηρούς περιορισμούς

δυνατό να επιτραπεί και στη Ζώνη Ζ3 αλλά ο συντελεστής δόμησης είναι 1%. Στη

Ζώνη ΠΤ-Ζ3 επιτρέπονται αναπτύξεις όπως αυτές καθορίζονται στην Δήλωση

Πολιτικής. Ουσιαστικά καμία ανάπτυξη πραγματοποιείται παρά μόνο όσες έχουν

σχέση με την γεωργία ή δασοπονία ή με κοινωφελείς σκοπούς, Ορισμένες

αναπτύξεις κοινωφελούς ή και εθνικής σημασίας που κρίνονται απαραίτητες αλλά

πουθενά αλλού στην Νήσο δεν είναι δυνατό να υλοποιηθούν τότε επιτρέπονται και

σ’ αυτές τις ζώνες με προϋποθέσεις και αυστηρούς περιορισμούς (πολιτική 9Τ της

Δήλωσης Πολιτικής). Παράδειγμα αυτής της πολιτικής είναι η κατασκευή του

φράγματος Άλασσας (Κούρη), της ομώνυμης γέφυρας και του νέου

αυτοκινητόδρομου.

Σε καμιά περίπτωση ζώνες που επιτρέπουν οικιστική ανάπτυξη προσεγγίζουν την

περιοχή μελέτης σ’ απόσταση λιγότερη των 200μ (περίπτωση του χωριού

Λιμνάτη). Πάντως, μεταξύ της περιοχής μελέτης και των οικιστικών ζωνών,

παρεμβάλλονται ζώνες Γ ή Ζ / ΠΤ, που έχουν πλάτος, συνήθως, πέραν των 500μ.

Ως διαπιστώνεται δεν υπάρχει τάση προσέγγισης της οικιστικής ανάπτυξης προς

την περιοχή μελέτης.

Πίνακας 8: Πρόνοιες των πολεοδομικών ζωνών στην ευρύτερη περιοχή

Ζώνη Επιτρεπόμενη χρήση

Η Κατοικία, συντελεστής δόμησης 15 – 120%

Γ3 Γεωργική, συντελεστής δόμησης 10%

Ζ3 Ζώνη Προστασίας, συντελεστής δόμησης 1%

ΠΤ Προστατευόμενο Τοπίο

Σημ: Για τις Ζώνες Η και Γ3 επιτρεπόμενο μέγιστο ύψος οικοδομής 2 όροφοι, για τις λοιπές Ζώνες 1 όροφος.

Για Ζώνες ΠΤ η ανάπτυξη επιτρέπεται όπως ορίζεται στην Δήλωση Πολιτικής



I.A.CO Ltd - 43 -


- Η διάθεση των στερεών αποβλήτων αποτελεί ένα, επιτακτικό για λύση θέμα

γιατί τώρα τα στερεά απόβλητα τυγχάνουν διαχείρισης με την μέθοδο της

υγειονομικής ταφής που γίνεται ελλιπώς εξού και τα συνεχή παράπονα.

- Ελλιπής ενημέρωση και εκπαίδευση των κυνηγών σε θέματα προστασίας των

προστατευόμενων ειδών και αειφόρου θήρας


Οι κύριες εν δυνάμει απειλές υποβάθμισης της βλάστησης στην περιοχή μελέτης

είναι

- η πυρκαγιά (βλέπε περίπτωση του οικοτόπου 9320)

- η μη ελεγχόμενη βόσκηση (ιδιαίτερα για την παρόχθια βλάστηση και τον

οικότοπο προτεραιότητας - *6220 Ψευδοστέππες με αγρωστώδη και μονοετή

φυτά της Thero – Brachypodietea)

- η γεωργία, στην περίπτωση τυχόν επέκταση των καλλιεργειών εις βάρος των

οικοτόπων, αλλά και της μη ορθής χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων

- ανεξέλεγκτες εκχερσώσεις και καθαρισμοί της κοίτης

Οι κίνδυνοι αλλοίωσης των γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών στην περιοχή

Λιμνάτη σχετίζονται κυρίως με δύο ειδών παράγοντες ή αίτια:

- Αλλαγές των γεωφυσικών χαρακτηριστικών ενός τοπίου μπορούν να

προκληθούν από φυσικά αίτια όπως διάβρωση, κατολισθήσεις-κατακρημνήσεις

- Ανθρωπογενή αλλοίωση του τοπίου που σχετίζεται με την εκμετάλλευση των

φυσικών πόρων, την γεωργική δραστηριότητα και την κατασκευαστική /

οικοδομική βιομηχανία

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες και ενέργειες στην ευρύτερη περιοχή Λιμνάτη που

είναι δυνατόν να έχουν έμμεσες θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις κυρίως σε σχέση

με τα ύδατα της περιοχής, αλλά και την κατάσταση διατήρησης των οικοτόπων και

κατά συνέπεια στα είδη που ενδιαιτούν σε αυτούς μπορούν να καθοριστούν ως

ακολούθως:

- Ανάπτυξη των κοινοτήτων: επέκταση των χωριών, κατασκευή εξοχικών

κατοικιών.

- Εξελίξεις στις γεωργικές/αγροτικές δραστηριότητες.

- Εξελίξεις στη βιομηχανική δραστηριότητα.



I.A.CO Ltd - 44 -


CY6000003 «Λύμπια – Αγία Άννα»


Η περιοχή CY6000003 «Λύμπια-Αγία Άννα» είναι προτεινόμενος Τόπος Κοινοτικής

Σημασίας και ως τέτοιος παρουσιάζει οικολογικό ενδιαφέρον. Από το σκεπτικό και

τη φιλοσοφία κήρυξης της περιοχής ως προστατευόμενης και την αξιολόγηση των

γνωρισμάτων και των αξιών της, προκύπτουν οι ακόλουθοι σκοποί διαχείρισης της

περιοχής:

Γενικός Σκοπός

Η προστασία της βιολογικής ποικιλότητας της περιοχής CY6000003 «Λύμπια-Αγία

Άννα», μέσω της διατήρησης των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και

χλωρίδας.

Ειδικοί Σκοποί

- Αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης και προστασία

των τύπων οικοτόπων κοινοτικής σημασίας: α) θαμνώνες με Ziziphus

lotus, β) ψευδοστέππες με αγρωστώδη και ετήσια ποώδη (Thero-

Brachypodietea) και γ) θερμομεσογειακοί ξηρόφιλοι θαμνώνες με

Crataegus azarolus var. aroania.

- Διατήρηση ειδών κοινοτικής σημασίας και συγκεκριμένα των

ενδημικών ειδών πουλιών Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca) και

Τρυπομάζης (Sylvia melanothorax) και το μεταναστευτικό είδος

Χαλκοκουρούνα (Coracias garrulous).

- Διατήρηση της βιοποικιλότητας, των ενδιαιτημάτων των ειδών και της

μωσαϊκότητας του τοπίου.

- Παροχή θέσεων καταφυγίων σε είδη θηλαστικών και βελτίωση των

ενδιαιτημάτων άλλων ειδών πανίδας.

- Τερματισμός της παράνομης λατόμευσης και άλλων μη σύννομων

ενεργειών στην περιοχή.

- Δημιουργία προϋποθέσεων για την εξασφάλιση της απαιτούμενης

κοινωνικής συναίνεσης, για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής

συνείδησης στην εκπαιδευτική κοινότητα και για την ανάδειξη και την

αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής.



I.A.CO Ltd - 45 -


Η περιοχή του δικτύου NATURA 2000 CY6000003 «Λύμπια-Αγία Άννα» βρίσκεται

στο νότιο-δυτικό τμήμα της Επαρχίας Λευκωσίας και στο βόρειο τμήμα της

Επαρχίας Λάρνακας. Καταλαμβάνει έκταση 520 ha (5,20 km2) και το κέντρο

βάρους της περιοχής βρίσκεται στο γεωγραφικό μήκος Ε33ο29΄20΄΄ και σε

γεωγραφικό πλάτος 34ο57΄50΄΄. Διοικητικά η περιοχή υπάγεται σε ποσοστό

περίπου 60% στην Επαρχία Λάρνακας και στις κοινότητες Ψευδά και Αγίας Άννας,

ενώ σε ποσοστό περίπου 40% υπάγεται στην Επαρχία Λευκωσίας και στην

Κοινότητα Λυμπιών

Η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει βλάστηση αντιπροσωπευτική της ξηρής, ημίξηρης

ζώνης της Κύπρου (π.χ. ξηρόφιλους θαμνώνες με Crataegus azarolus var.

aroania, μικρές «κηλίδες» θαμνώνων με Ziziphus lotus), 4 τύπους οικοτόπων του

Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ εκ των οποίων οι 2 είναι προτεραιότητας,

1 είδος θηλαστικού του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, 13 είδη

πουλιών του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ και μεγάλο αριθμό

μεταναστευτικών πουλιών, αλλά και ενδημικών ή άλλων σημαντικών ειδών

χλωρίδας και πανίδας.

Τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της περιοχής μελέτης έχουν διαμορφωθεί μέσω της

διαχρονικής συνύπαρξης του ανθρώπου με τη φύση. Στο βαθμό που ασκούνται

έως και σήμερα οι διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή μελέτης δεν

αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τη διατήρηση των σπουδαίων γνωρισμάτων της και

των προστατευόμενων αντικειμένων της. Πρέπει ωστόσο να ληφθεί μέριμνα, τόσο

σε επίπεδο σχεδιασμού όσο και σε επίπεδο υλοποίησης, ώστε η κατάσταση αυτή να

διατηρηθεί και στο μέλλον.

Σύμφωνα με την ανάλυση που παρατίθεται, η εντατικοποίηση και η επέκταση των

υφιστάμενων δραστηριοτήτων θα επιδράσει αρνητικά στην κατάσταση διατήρησης

των τύπων οικοτόπων και των ειδών, ενδεχομένως και στους αβιοτικούς πόρους

της περιοχής. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην αδειοδότηση και

χωροθέτηση έργων/δραστηριοτήτων όπως ο ΧΥΤΥ, το Αιολικό Πάρκο και οι

εξορύξεις, αλλά και στη δόμηση εντός των ορίων της περιοχής μελέτης, στο

πλαίσιο και της εφαρμογής του Άρθρου 6 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.


Το βόρειο και μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μελέτης CY6000003 «Λύμπια-Αγία

Άννα» αποτελείται από τις Κτηνοτροφικές Ζώνες Δ1 και Δ2, οι οποίες

καταλαμβάνουν 4 km2, όπως φαίνεται στον πίνακα 16. Η ζώνη Δ1 είναι ζώνη στην



I.A.CO Ltd - 46 -

οποία επιτρέπεται η ανέγερση υποστατικών για μαζική εκτροφή ζώων και πτηνών,

εξαιρουμένων των χοίρων. Η ζώνη Δ2 είναι ζώνη στην οποία επιτρέπεται η

ανέγερση υποστατικών για μαζική εκτροφή ζώων και πτηνών,

συμπεριλαμβανομένων των χοίρων. Στο νότιο της μέρος, η περιοχή μελέτης

διέπεται από τη Ζώνη Προστασίας Ζ1 που καταλαμβάνει έκταση 1,1 km2. Στις

ζώνες προστασίας μπορούν να περιλαμβάνονται αρχαιολογικοί χώροι, χώροι

φυσικής καλλονής, δάση, υδατοφράκτες, καλή γεωργική γη, κτλ.

Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης και στα βόρεια και βορειοανατολικά της περιοχής

CY6000003 «Λύμπια-Αγία Άννα» συναντώνται η επέκταση πέρα από τα όρια της

Κτηνοτροφικής Ζώνης Δ1, μια μεγάλη σε έκταση Γεωργική Ζώνη Γ3 και διάφορες

διαβαθμίσεις της. Οι Ζώνες με το χαρακτηριστικό «Η» αποτελούν ζώνες με

επικρατούσα χρήση την κατοικία και συναντώνται στον πυρήνα και σε περιοχές

κοντά και γύρω από τον πυρήνα των κοινοτήτων, εκτός της περιοχής CY6000003.

Οι οικισιτικές ζώνες έχουν διάφορες διαβαθμίσεις με τον συντελεστή ανάπτυξης

(πυκνότητα δόμησης) να μειώνεται σε συνάρτηση με την απόσταση της ζώνης από

το κέντρο της κοινοτήτων. Ζώνες με το χαρακτηριστικό «Η» και επικρατούσα

χρήση την κατοικία υπάρχουν στις οικιστικές περιοχές των κοινοτήτων

Μοσφιλωτής, στα δυτικά, και Αγίας Άννας και Ψευδά στα νότια. Γύρω από την

οικιστική περιοχή της Κοινότητας Αγίας Άννας και ανατολικά της Κοινότητας Ψευδά

υφίσταται Γεωργική Ζώνη Γ3. Επίσης, ανατολικά της περιοχής μελέτης υπάρχουν

Κτηνοτροφικές Ζώνες Δ1 και Δ2 που αποτελούν προέκταση αυτών που εμπίπτουν

στην περιοχή μελέτης. Στο μεγαλύτερο και νότιο της μέρος η ευρύτερη περιοχή

μελέτης διέπεται από Ζώνες Προστασίας Ζ1 και Ζ3. Η Ζώνη Προστασίας Ζ3

περιλαμβάνει περιοχές με Προστατευόμενα Τοπία και ζώνη προστασίας κατά μήκος

του ποταμού Τρέμυθου. Επιπλέον, στην ευρύτερη περιοχή μελέτης υφίσταται

μικρή Λατομική Ζώνη ΛΖ, κάτι το οποίο φαίνεται και στο Σχέδιο 1: «Πολεοδομικά

και άλλα Δεδομένα» της Δήλωσης Πολιτικής, πλησίον και ανατολικά της

Κοινότητας Μοσφιλωτής. Στα νότια της Μοσφιλωτής υπάρχει, επίσης, μικρή ζώνη

Παραθεριστικής Κατοικίας Π2. Στο βόρειο τμήμα της ευρύτερης περιοχής μελέτης

υπάρχει πολύ μικρή Βιοτεχνική Ζώνη Ε1 που αποτελεί βιοτεχνική ζώνη

περιορισμένου βαθμού οχληρίας.

Νότια της Μοσφιλωτής υπάρχει επίσης βουνοκορφή και περιοχή εξαιρετικής

φυσικής καλλονής σύμφωνα με το Σχέδιο 2: «Προστασία της Φύσης και του

Τοπίου» της Δήλωσης Πολιτικής.



I.A.CO Ltd - 47 -

Πίνακας 9: Έκταση Πολεοδομικών Ζωνών περιοχής CY6000003 «Λύμπια-Αγία Άννα».

Συνολική Έκταση Περιοχής Natura 2000 Λύμπια-Αγία Άννα: 5,2 km2

Έκταση Γεωργικής Ζώνης Γ3

(km2)

Έκταση Κτηνοτροφικών Ζωνών Δ1-Δ2

(km2)

Έκταση Ζώνης Προστασίας Ζ1

(km2)

Συνολική Έκταση (km2)

0,1 4,0 1,1 5,2


Το επίπεδο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας, ως προς τη

σημασία του Δικτύου Natura 2000, αλλά και ως προς τη σημασία και την

αναγκαιότητα διατήρησης και αειφορικής διαχείρισης της συγκεκριμένης περιοχής

Natura 2000, είναι ικανοποιητικό. Ωστόσο, όσον αφορά στο Δίκτυο Natura 2000,

τα οφέλη που απορρέουν από την ένταξη μιας περιοχής σε αυτό, σε αλλά και οι

δεσμεύσεις που απορρέουν από την ένταξη αυτή, δεν είναι απολύτως σαφείς και

κατανοητές στην τοπική κοινωνία. Παρατηρείται μια γενική αποδοχή ως προς την

αναγκαιότητα ίδρυσης και τη σημασία του Δικτύου Natura, αλλά από την άλλη

πλευρά υπάρχει άγνοια, ελλιπής ή και λανθασμένη πληροφόρηση, ως προς τους

περιορισμούς που δύναται να θέσει η ένταξη μιας περιοχής στο Δίκτυο, όσον

αφορά στην ανάπτυξή της. Από την άλλη πλευρά, η περιοχή μελέτης δεν

αντιμετωπίζει σήμερα σημαντικά προβλήματα, που θα αποτελούσαν σοβαρό

κίνδυνο για τη διατήρηση των φυσικών πόρων της. Παρόλα αυτά η διερεύνηση

των τάσεων εξέλιξης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και των χρήσεων γης

συνηγορεί στην εκτίμηση ότι ορισμένες δραστηριότητες (π.χ. οι υφιστάμενες -

νόμιμες και παράνομες- εξορυκτικές δραστηριότητες στην περιοχή μελέτης, η

λαθροθηρία, ο σχεδιαζόμενος Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων στα όρια

της περιοχής, οι συζητήσεις για δημιουργία αιολικού πάρκου εντός της περιοχής, η

διαφαινόμενη επιθυμία ορισμένων μελών της τοπικής κοινωνίας για επέκταση της

δόμησης εντός των ορίων της περιοχής) ενδεχομένως να αποτελέσουν πηγή

αντιπαραθέσεων και προβλημάτων στο μέλλον. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στη

δόμηση, είναι γεγονός ότι ο μόνος αποτρεπτικός παράγοντας για δόμηση εντός της

περιοχής μελέτης είναι αυτή τη στιγμή η απουσία υποδομών, όπως καλής

Συνολική Έκταση Περιοχής Natura 2000 Λύμπια-Αγία Άννα: 5,2 km2

Έκταση Γεωργικής Ζώνης Γ3

(km2)

Έκταση Κτηνοτροφικών Ζωνών Δ1-Δ2

(km2)

Έκταση Ζώνης Προστασίας Ζ1

(km2)

Συνολική Έκταση (km2)

0,1 4,0 1,1 5,2



I.A.CO Ltd - 48 -

κατάστασης οδικό δίκτυο, ύδρευση κ.λπ. Με τη βελτίωση αυτών των υποδομών και

δεδομένης της γειτνίασης με οικιστικές περιοχές, η δόμηση είναι πιθανόν να

αναπτυχθεί και να αποτελέσει ζήτημα αντιπαράθεσης στο μέλλον. Τέλος, αξίζει να

σημειωθεί ότι η τοπική κοινωνία έχει χρησιμοποιήσει ως «μέσο» πίεσης την ένταξη

της περιοχής τους στο Δίκτυο, για την χωροθέτηση οχλουσών δραστηριοτήτων σε

αυτή, με στόχο να διαφυλάξει, μεν τον φυσικό πλούτο της, δε τα οικονομικά

συμφέροντα των κατοίκων. Η ύψωση του επιπέδου ενημέρωσης και

ευαισθητοποίησης, πρωτίστως της τοπικής κοινωνίας, και δευτερευόντως όλων

των εμπλεκόμενων κοινωνικών ομάδων, καθώς και η αύξηση του βαθμού

ενεργούς συμμετοχής τους στην υιοθέτηση και εφαρμογή των μέτρων διαχείρισης,

θα συμβάλει καθοριστική στη διατήρηση της περιοχής.


Η περιοχή δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους στην παρούσα φάση.

Ειδικότερα οι κίνδυνοι για τους βιοτικούς πόρους στην περιοχή μελέτης είναι

σχετικά περιορισμένοι.

Η κυριότερη απειλή φαίνεται να προέρχεται από την απουσία ελέγχου και την

πιθανή επέκταση των εξορυκτικών / λατομικών δραστηριοτήτων (νόμιμων και

παράνομων) η οποία, εκτός από την άμεση επίδραση με την καταστροφή της

βλάστησης και των ενδιαιτημάτων των ειδών, θα έχει και άλλες συνέπειες λόγω

της όχλησης και της αύξησης της κυκλοφορίας οχημάτων εντός της περιοχής.

Γενικά η παρουσία λατομείων δεν συνάδει με τους στόχους προστασίας μιας

περιοχής Natura 2000.

Η δημιουργία χώρου υγειονομικής ταφής θα μπορούσε να έχει σημαντικές

επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα της περιοχής. Σε αυτά τα σημεία θα συγκεντρωθούν

τρωκτικά αλλά και γλάροι και θα διαταραχθεί η ισορροπία, καθώς θα αλλάξουν οι

τροφικές και άλλες σχέσεις ανάμεσα στην πανίδα. Επίσης, κατά την άποψη της

Κοινότητας Λυμπιών, η χωροθέτηση του ΧΥΤA σε περιοχή της Κοινότητας Κόσιη η

οποία γειτνιάζει με την περιοχή μελέτης, αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την

υγεία των κατοίκων της κοινότητας και για τις προοπτικές της μελλοντικής

ανάπτυξής της.

Η βόσκηση θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο αν υποβαθμιστούν ή

καταστραφούν οι σημαντικότατοι θαμνότοποι. Εντός της περιοχής μελέτης

υφίσταται μικρή κτηνοτροφική δραστηριότητα παρά την εκτεταμένη έκταση των

καθορισμένων κτηνοτροφικών ζωνών στην ευρύτερη περιοχή. Υπάρχει επομένως

σύγκρουση των αδειούχων (δηλαδή των περισσοτέρων) κτηνοτροφικών μονάδων

σε μη κτηνοτροφικές ζώνες.



I.A.CO Ltd - 49 -

Το οδικό δίκτυο εντός της περιοχής αποτελείται κυρίως από χωματόδρομους

μέτριας έως κακής βατότητας και με περιορισμένη χρήση. Πιθανή βελτίωση του

οδικού δικτύου με παράλληλη αύξηση της χρήσης του αναμένεται να οδηγήσει σε

αύξηση της θνησιμότητας για τα περισσότερα είδη ερπετών και θηλαστικών. Η

ασφαλτόστρωση των υφιστάμενων δρόμων θα αποτελούσε έναν επιβαρυντικό

παράγοντα για την περιοχή, αφού καθιστά εύκολη την πρόσβαση σε

απομακρυσμένα σημεία και με αυτόν τον τρόπο εντείνεται η όχληση.

Το κυνήγι γενικά (νόμιμο και παράνομο) οδηγεί στη μείωση του πληθυσμού

πολλών ειδών πουλιών ή ακόμα και στην εξαφάνιση κάποιων σπανίων ειδών. Είναι

δεδομένο ότι η κυνηγετική δραστηριότητα προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις, όχι

μόνο στα θηράματα, αλλά και στα άλλα είδη, καθώς προκαλεί σημαντική

ενόχληση. Το κυνήγι ελέγχεται στην περιοχή, αφού η λαθροθηρία θα αποτελούσε

μεγάλο κίνδυνο για τον πληθυσμό των ειδών της ορνιθοπανίδας. Το κυνήγι

επικεντρώνεται μόνο στον λαγό (από τα θηλαστικά) ενώ σκοτώνονται

(παρανόμως) και κάποιες αλεπούδες χωρίς όμως συστηματική καταδίωξη.

Επιβάλλονται κατά καιρούς περιορισμοί στη θήρα, με τη δημιουργία προσωρινών

καταφυγίων, για τη διαφύλαξη του θηραματικού πλούτου. Υπό τις παρούσες

συνθήκες, η κυνηγετική πίεση δεν θεωρείται ιδιαίτερα έντονη σε ό,τι αφορά τα

θηλαστικά. Το κυνήγι της αλεπούς με νόμιμο τρόπο αποτελεί ένα θέμα που πρέπει

να εξετασθεί με προσοχή, καθώς η απαγόρευσή του ενδέχεται να οδηγήσει σε

αύξηση του πληθυσμού η οποία να έχει ως αποτέλεσμα την παράνομη χρήση

δηλητηριασμένων δολωμάτων. Γενικά, οι πληθυσμοί του είδους φαίνεται να μην

αντιμετωπίζουν συνήθως πρόβλημα από το κυνήγι αλλά η έλλειψη επαρκούς

αριθμού καταφυγίων για το είδος στην περιοχή μελέτης περιπλέκει την κατάσταση.

Η διαχείριση των πληθυσμών του είδους με περιοδική επιβολή και άρση των

απαγορεύσεων φαίνεται να είναι η ενδεδειγμένη λύση.

Η συλλογή ερπετών δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα έντονη. Το πιο ενδιαφέρον για

συλλέκτες είδος είναι ο χαμαιλέοντας αλλά οι πληθυσμοί του στην περιοχή μελέτης

δεν είναι μάλλον τέτοιοι που θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον επαγγελματιών

συλλεκτών. Η εσκεμμένη θανάτωση ερπετών από κατοίκους της περιοχής δεν

φαίνεται να θέτει σε σημαντικό κίνδυνο τους πληθυσμούς λόγω της σχετικά

περιορισμένης και μη μόνιμης παρουσίας ανθρώπων.

Οι μικρής έκτασης καλλιέργειες που εντοπίζονται στο βόρειο κυρίως τμήμα της

περιοχής δεν δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα, ενώ σε κάποιο βαθμό συμβάλουν

και στην αύξηση της ποικιλότητας του χώρου. Ακόμα και πιθανή μικρή επέκταση

τους δεν αναμένεται να λειτουργήσει αρνητικά για τα ερπετά και τα θηλαστικά.



I.A.CO Ltd - 50 -

Μεγάλη όμως επέκταση με παράλληλη εντατικοποίηση, αύξηση της χρήσης

χημικών ή και στροφή σε πιο δυναμικές μορφές (θερμοκήπια, κλπ.) αναμένεται να

έχει αρνητικές επιπτώσεις στο σύνολο των ειδών τουλάχιστον για το συγκεκριμένο

τμήμα. Τα μικρής κλίμακας έργα για την εξομάλυνση των λόφων που

διενεργούνται στα μικρά αγροτεμάχια, προκαλούν αποψιλωμένες πλαγιές και μικρή

διάβρωση.

Η δόμηση στην περιοχή μελέτης είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Η γειτνίαση όμως με

οικιστικές περιοχές και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής καθιστούν την

δόμηση έναν εν δυνάμει κίνδυνο. Γενικά λίγες μεμονωμένες οικίες, σε θέσεις όπου

δεν απαντούν οικότοποι προτεραιότητας ή ενδιαιτήματα σημαντικών ειδών, δεν

αναμένεται να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα αλλά η έντονη οικιστική

ανάπτυξη θα αλλοιώσει τον χαρακτήρα της περιοχής και θα δημιουργήσει

προβλήματα στους πληθυσμούς των ειδών λόγω της συστηματικής παρουσίας των

ανθρώπων αλλά και της αλλοίωσης των ενδιαιτημάτων τους.

Ένα ειδικό πρόβλημα για τα αμφίβια της περιοχής είναι το ότι η αναπαραγωγή τους

εξαρτάται από περιοχές εκτός της περιοχής μελέτης. Ειδικά το ρέμα νότια από την

περιοχή μελέτης διέρχεται από οικιστικές περιοχές και η κατάσταση διατήρησής του

βαίνει επιδεινούμενη. Αν δεν ληφθούν μέτρα για την διατήρηση της κοίτης και της

παρόχθιας βλάστησης δεν είναι δυνατόν να διατηρηθούν και τα αμφίβια στην

περιοχή μελέτης.

Ειδικά για τα ασπόνδυλα επισημαίνεται ότι:

α) η παραγόμενη σκόνη από τα λατομεία όταν επικάθεται στα φυτά μπορεί να

αλλοιώσει την ποιότητα της τροφής και να μειώσει τους πληθυσμούς των

φυτοφάγων ειδών,

β) ενδεχόμενη επέκταση των καλλιεργειών θα έχει ως συνέπεια την καταστροφή

μέρους των ενδιαιτημάτων τους,

γ) το ενδεχόμενο της πυρκαγιάς απειλεί τόσο άμεσα όσο και έμμεσα τους

πληθυσμούς των ειδών. Τα άπτερα είδη δεν έχουν δυνατότητα διαφυγής και οι

πληθυσμοί τους μειώνονται δραστικά. Οι έμμεσες επιδράσεις της φωτιάς απειλούν

όλα τα είδη λόγω καταστροφής των ενδιαιτημάτων τους.


«Μαδαρή - Παπούτσα»

«Δεν δόθηκε το Διαχειριστικό από το Τμήμα Περιβάλλοντος»



I.A.CO Ltd - 51 -

3. Αποτελέσματα Χρηματοδοτικού Προγράμματος

Μεταβατικής Διευκόλυνσης 2006 της Ε.Ε. για

Διαχειριστικά Σχέδια 13 περιοχών Natura 2000


CY4000002 «Χα-Ποτάμι»


Η περιοχή Χα-Ποτάμι είναι Τόπος Κοινοτικής Σημασίας ο οποίος περιλαμβάνεται

εξολοκλήρου σε μία ευρύτερη Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της πτηνοπανίδας

και ως τέτοιος παρουσιάζει ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον. Από το σκεπτικό και

τη φιλοσοφία κήρυξης της περιοχής ως προστατευόμενης και την αξιολόγηση των

γνωρισμάτων και των αξιών της, προκύπτουν οι ακόλουθοι σκοποί διαχείρισης της

περιοχής.

Γενικός Σκοπός

Η προστασία της βιολογικής ποικιλότητας της περιοχής CY4000002 «Χα-Ποτάμι»

και των εδαφικών, υδατικών και υγροτοπικών πόρων της.

Ειδικοί Σκοποί

1. Η διατήρηση ή και η αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης

των φυσικών οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος, με έμφαση στις ψευδοστέππες

με αγρωστώδη και ετήσια ποώδη (Thero-Brachypodietea), στην παραποτάμια

βλάστηση που περιλαμβάνει δάση Platanus orientalis (Platanion orientalis) και

θερμο-Μεσογειακές, παραποτάμιες στοές (Nerio-Tamaricetea) και στις συστάδες με

κυπαρίσσια (Acero-Cupression).

2. Η διατήρηση των ενδημικών φυτών, με ιδιαίτερη έμφαση στο είδος Phlomis

brevibracteata του παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

3. Η διατήρηση ή και βελτίωση της μωσαϊκότητας και του παραδοσιακού

χαρακτήρα του τοπίου και, κατ’ επέκταση, της ποιότητας των ενδιαιτημάτων των

ειδών (ασπονδύλων, ερπετών, πτηνών και θηλαστικών).

4. Η διατήρηση ή και αύξηση των πληθυσμών των αμφιβίων και της ορνιθοπανίδας

με έμφαση στα ενδημικά είδη Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca) και Τρυπομάζης

(Sylvia melanothorax) και στα αρπακτικά της περιοχής.

5. Η διατήρηση της Αιγυπτιακής νυχτερίδας.



I.A.CO Ltd - 52 -

6. Η διατήρηση ή και βελτίωση των υδατικών και υγροτοπικών πόρων της

περιοχής.

7. Η αποτροπή περαιτέρω διάβρωσης του εδάφους της περιοχής.

8. Η αποτροπή μη σύννομων επεμβάσεων στους οικοτόπους, η αποτροπή της

παράνομης συλλογής ειδών και ο περιορισμός της παράνομης θήρας.

9. Δημιουργία προϋποθέσεων για την εξασφάλιση της απαιτούμενης κοινωνικής

συναίνεσης, για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης στην εκπαιδευτική

κοινότητα και για την ανάδειξη και την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής.


Η περιοχή του δικτύου Natura 2000 CY4000002 «Χα-Ποτάμι» βρίσκεται στο

ανατολικό τμήμα της Επαρχίας Πάφου και στο δυτικό τμήμα της Επαρχίας

Λεμεσού. Καταλαμβάνει έκταση 2.628,58 ha (26,28 km2) και το κέντρο βάρους

της περιοχής βρίσκεται στο γεωγραφικό μήκος Ε32ο39΄0΄΄ και σε γεωγραφικό

πλάτος 34ο43΄15΄΄. Διοικητικά η περιοχή υπάγεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της

στην Επαρχία Πάφου (ποσοστό 78%) και σε ποσοστό 22% στην Επαρχία στη

Λεμεσού.

Η περιοχή «Χα Ποτάμι» περιλαμβάνει εννέα (9) τύπους οικοτόπων του

Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ εκ των οποίων ο ένας είναι

προτεραιότητας, ένα (1) είδος φυτού και ένα (1) είδος θηλαστικού του

Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εννέα (9) είδη ζώων του Παραρτήματος

IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, 27 είδη πουλιών του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας

79/409/ΕΟΚ και μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών πουλιών, αλλά και ενδημικών ή

άλλων σημαντικών ειδών χλωρίδας και πανίδας.

Η περιοχή διατηρεί έντονα τα στοιχεία της φυσικότητά της, κυρίως λόγω του

εντυπωσιακού φαραγγιού στο κατώτερο τμήμα της κοίτης του ομώνυμου ποταμού,

αποτελεί όμως και μια περιοχή της οποίας τα επιμέρους γνωρίσματα έχουν

διαμορφωθεί από την μακραίωνη ανθρώπινη παρουσία. Με την εξαίρεση της

κτηνοτροφικής δραστηριότητας και την υφιστάμενη προσέγγιση στο θέμα του

δικτύου πρόσβασης, στο βαθμό και την ένταση που ασκούνται έως και σήμερα οι

υπόλοιπες ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή μελέτης δεν δείχνουν να

αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τη διατήρηση των σπουδαίων γνωρισμάτων της και

των προστατευόμενων αντικειμένων.



I.A.CO Ltd - 53 -


Η περιοχή μελέτης CY4000002 «Χα-Ποτάμι» ανήκει στην ύπαιθρο χώρα και, ως εκ

τούτου, διέπεται από τη Δήλωση Πολιτικής, η οποία αποτελεί πολιτική για τη

ρύθμιση και τον έλεγχο της ανάπτυξης και την προστασία του περιβάλλοντος στην

ύπαιθρο και στα χωριά και αποτελεί το ισχύον Σχέδιο Ανάπτυξης σύμφωνα με τον

περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμο του 1972. Οι ισχύουσες πολεοδομικές

ζώνες σύμφωνα με τη δήλωση Πολιτικής και οι όροι δόμησης που εφαρμόζονται σε

αυτές είναι οι εξής:

• Οικιστικές Ζώνες Η, δηλαδή εκτάσεις όπου η επικρατούσα χρήση είναι η

κατοικία και θεωρούνται επίσης ως χώροι για μελλοντική οικιστική

ανάπτυξη, αποτελούν οι οικισμοί των κοινοτήτων Κούκλια, Αλέκτορα,

Πλατανίστεια, Ανώγυρα και Δορά.

• Η κοινότητα Κούκλια, είναι η μεγαλύτερη από τις υπόλοιπες 8 υπό εξέταση

κοινότητες και παρουσιάζει ποικιλία πολεοδομικών ζωνών (οικιστικές,

παραθεριστικές, τουριστικές, οικιστικές, γεωργικές, κτηνοτροφικές).

• Οι κοινότητες Σουσκιού, Φασούλα, Αρχιμανδρίτα και Μούσερε δεν έχουν

Πολεοδομικές Ζώνες.

• Το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής μελέτης καλύπτεται από ζώνες

προστασίας (Ζ1, Ζ3, Ζ3-Π.Τ, Ζ4-Π.Φ), ενώ τμήμα της που περιλαμβάνει

εκτάσεις των κοινοτήτων Αρχιμανδρίτα και Μούσερε αποτελούν ύπαιθρο

χωρίς πολεοδομικές ζώνες. Οι ζώνες Ζ περιορίζουν σημαντικά τους όρους

δόμησης για λόγους αυστηρότερης προστασίας. Η Ζώνη Ζ1 έχει το

μικρότερο βαθμό προστασίας και καταλαμβάνει μια σχετικά μικρή έκταση

της περιοχής μελέτης στο νοτιοανατολικό σύνορό της με την κοινότητα

Αλέκτορα. Η Ζώνη αυτή ανήκει διοικητικά στην περιοχή της κοινότητας

Αλέκτορα. Η Ζώνη Ζ3 αποτελεί ζώνη με σχετικά υψηλό βαθμό προστασίας

και καταλαμβάνει μικρό τμήμα της περιοχής μελέτης στο βορειοανατολικό

σύνορό της με την κοινότητα Ανώγυρα, καθώς και ένα τμήμα στο νότιο

μέρος της περιοχής μελέτης και νότια του δάσους Ορείτες (στα όρια της

περιοχής με τα Κούκλια). Η Ζώνη Ζ3-ΠΤ, που αποτελεί Ζώνη

Προστατευόμενου Τοπίου της Δήλωσης Πολιτικής, καλύπτει το Φαράγγι Χα-

Ποτάμι στις κοινότητες Αλέκτoρα, Αρχιμανδρίτα και Κούκλια. Το δάσος

Ορείτες αποτελεί Ζώνη Ζ4-Προστασία της Φύσης.

• Αν και υπάρχουν πολλά κτηνοτροφικά υποστατικά στην περιοχή μελέτης,

εντούτοις δεν υπάρχουν κτηνοτροφικές ζώνες.

• Οι εκτάσεις βόρεια της περιοχής μελέτης χαρακτηρίζονται από απουσία

πολεοδομικών ζωνών, ενώ προς νότο και ανατολή η περιοχή μελέτης



I.A.CO Ltd - 54 -

γειτνιάζει με περιοχές προστασίας Ζ1 και Ζ4-ΠΦ (δάσος Ραντί). Στο δυτικό

τμήμα της η περιοχή μελέτης γειτνιάζει με γεωργική ζώνη Γ3 και ζώνες

παραθεριστικής κατοικίας Π3α.


• Ανεπαρκή ενημέρωση για το Δίκτυο Natura από τις κοινότητες όπου το

συγχέουν με τις πολεοδομικές ζώνες και τους περιορισμούς και τις

απαγορεύσεις που αυτές επιφέρουν.

• Η πυκνότητα του οδικού δικτύου είναι εξαιρετικά υψηλή κατά θέσεις, ενώ

σε άλλες η πρόσβαση σε κομβικά σημεία για την επιτήρηση της περιοχής

είναι δυσχερής.

• Απουσιάζουν πλήρως τα τεχνικά έργα για την απορροή των όμβριων και η

σήμανση. Η έλλειψη των τεχνικών έργων επιτείνει τα προβλήματα

διάβρωσης και βατότητας, ενώ η έλλειψη σήμανσης υποχρεώνει σε άσκοπες

κινήσεις οι οποίες είναι ανεπιθύμητες τόσο για την όχληση που προκαλούν

όσο και για ευρύτερους περιβαλλοντικούς λόγους.

• Χρήση μέρους της κοίτης του ποταμού ως δρόμο


• Μη αειφορική άσκηση της κτηνοτροφίας (υπερβόσκηση).

• Μη αειφορική διαχείριση των υδατικών πόρων.

• Εντατικοποίηση και επέκταση γεωργικών δραστηριοτήτων.

• Ανάπτυξη οδικού δικτύου.

• Αναπτυξιακά έργα και υποδομές χωρίς κατάλληλο σχεδιασμό ο οποίος να

ενσωματώνει την διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής.

• Το ενδεχόμενο δημιουργίας νέας εξορυκτικής ζώνης στα βορειοανατολικά

της περιοχής.


CY5000007 «Ασγάτας»


Οι περιβαλλοντικοί στόχοι προστασίας διαχείρισης της «Περιοχής Ασγάτας»


• Εξασφάλιση της κατάστασης διατήρησης των πλέον οικολογικά σημαντικών

ειδών χλωρίδας που είναι το Astragalus macrocarpus ssp. lefkarensis και το

Phlomis brevibracteatα που ανήκουν στο Παράρτημα II της Οδηγίας

92/43/ΕΟΚ. Ειδικότερα το πρώτο έχει χαρακτηριστεί και ως είδος

προτεραιότητας.



I.A.CO Ltd - 55 -

• Εξασφάλιση της κατάστασης διατήρησης των σημαντικών τύπων οικοτόπων

σε ικανοποιητικό επίπεδο. Σημαντικότεροι θεωρούνται οι παρακάτω τύποι

οικοτόπων που έχουν συμπεριληφθεί στο παράρτημα Ι της Οδηγίας

92/43/ΕΟΚ:

- 5330 (Θερμο-Μεσογειακοί και προ-στεππικοί θαμνώνες: θαμνώνες

με Genista fasselata),

- 5420 (Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum (Cisto-

Micromerietea)),

- 9540 (Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκου: δάση

Pinus brutia).

• Εξασφάλιση της κατάστασης διατήρησης των σημαντικών ειδών χλωρίδας

σε ικανοποιητικό επίπεδο. Από το σύνολο των ειδών, τα 28 είναι ενδημικά

φυτά της Κύπρου και 9 ακόμα σημαντικά (απειλούμενα και

προστατευόμενα) taxa.

• Εξασφάλιση της κατάστασης διατήρησης των σημαντικών ειδών πανίδας σε



τα εξής:


οδηγίας 79/409/ΕΟΚ. Ο αριθμός των εν λόγω ειδών στην ευρύτερη

περιοχή ανέρχεται σε 15 είδη.

Τα είδη πανίδας που συγκαταλέγονται στο παράρτημα ΙΙ της

Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Το είδος, του οποίου η παρουσία έχει

αναφερθεί στην υπό μελέτη περιοχή είναι το Rousettus aegyptiacus

(νυχτοπάπαρος).


μέσων σε ικανοποιητικά επίπεδα (έδαφος, υπόγεια και επιφανειακά ύδατα,

ατμόσφαιρα, θόρυβος) λαμβάνοντας υπόψη και τηρώντας την κείμενη

εθνική και κοινοτική νομοθεσία.

Οι κοινωνικοί στόχοι για τη διαχείριση της περιοχής είναι οι εξής:

• Η κατά το δυνατό αποφυγή δυσμενών κοινωνικών επιπτώσεων από την

επιβολή μέτρων και όρων περιορισμών

• Η αρμονική ένταξη του προτεινόμενου καθεστώτος διαχείρισης στις

υφιστάμενες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της ευρύτερης περιοχής

• Η βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της ευρύτερης περιοχής

λόγω της ορθολογικής διαχείρισης τόσο του φυσικού όσο και του

ανθρωπογενούς περιβάλλοντος



I.A.CO Ltd - 56 -

• Η κατά το δυνατό ένταξη ή εναρμόνιση ανθρωπογενών δραστηριοτήτων

στο σύστημα ορθολογικής προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξης της

περιοχής μελέτης.

Οι οικονομικοί στόχοι για τη διαχείριση της περιοχής είναι οι εξής:

• Η κατά το δυνατό αποφυγή δυσμενών οικονομικών επιπτώσεων στους

χρήστες της περιοχής λόγω των επιβαλλόμενων μέτρων προστασίας και

διαχείρισης

• Η ένταξη του καθεστώτος διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής στο

κοινωνικοοικονομικό σύστημα της ευρύτερης περιοχής

• Η κατά το δυνατό βελτίωση οικονομικών δραστηριοτήτων λόγω της

ορθολογικής διαχείρισης και ανάδειξης της περιοχής (π.χ, τουρισμός,

αγροτουρισμός κ.α.)

Αγροτουρισμός είναι η παράλληλη ανάπτυξη δραστηριοτήτων που αποσκοπεί

στην οικονομική και την κοινωνική αναβάθμιση των αγροτικών περιοχών και

γενικότερα της υπαίθρου, με την ανάδειξη και στήριξη:

o της ήπιας και μικρής κλίμακας προσφοράς τουριστικών υπηρεσιών

o της τοπικής αγροτικής παραγωγής

o της δημιουργίας και εμπορίας παραδοσιακών προϊόντων

o του πολιτιστικού και φυσικού πλούτου της κάθε περιοχής

Ως οικοτουρισμός ορίζεται ο περιβαλλοντικά υπεύθυνος τουρισμός και η

επίσκεψη σε φυσικές περιοχές, που αποσκοπεί στην απόλαυση και εκτίμηση της

φύσης (και των πολιτισμικών στοιχείων του παρόντος και παρελθόντος) και ο

οποίος προάγει τη διατήρηση της φύσης, έχει χαμηλή επίδραση επισκεπτών και

παρέχει χρήσιμα ενεργή κοινωνικο-οικονομική ανάμιξη του ντόπιου

πληθυσμού.

Τόσο ο αγροτουρισμός όσο και ο οικοτουρισμός μπορούν να συνεισφέρουν

στην περιοχή, με την ανάδειξη των ειδών χλωρίδας και πανίδας βάσει των

οποίων η περιοχή έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000.

• Η χρησιμοποίηση της περιβαλλοντικής ιδιαιτερότητας της περιοχής με

σκοπό την κατά προτεραιότητα κατασκευή αναγκαίων υποδομών και

ένταξης σε κοινοτικά προγράμματα χρηματοδότησης.

Τέλος οι πολιτιστικοί στόχοι για τη διαχείριση της περιοχής αποσκοπούν στα εξής:

• Στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής μέσω της

διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος. Η υψηλή ποιότητα φυσικού

περιβάλλοντος αποτελεί τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε

περιοχής. Αποτελεί δηλαδή στοιχείο της πολιτιστικής της ταυτότητας όπου



I.A.CO Ltd - 57 -

όσο ποιο ιδιαίτερη είναι τόσο πιο ενδιαφέρουσα και ελκυστική γίνεται στο

μόνιμο κάτοικο και στον επισκέπτη της περιοχής.

• Στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής ενημέρωσης- ευαισθητοποίησης

καθιστώντας την περιοχή ως κέντρο παροχής περιβαλλοντικών

πληροφοριών και περιβαλλοντικής συνείδησης.


Η συνολική έκταση της «Περιοχής Ασγάτας» ανέρχεται σε 106,55 Ha και

αποτελείται από δυο υποπεριοχές: η υποπεριοχή 1, νότια του οικισμού Ασγάτα, με

έκταση 56,95 Ha και η υποπεριοχή 2, βόρεια του οικισμού Πεντάκωμο, με έκταση

49,60.

Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ως μεσογειακό με ζεστό και ξηρό καλοκαίρι

από τον Μάιο ως τα μέσα του Οκτώβρη, και βροχερό αλλά ήπιο χειμώνα από τον

Νοέμβριο ως τα μέσα του Μαρτίου. Οι τοπικές κλιματικές συνθήκες επηρεάζονται

τόσο από την επίδραση της θάλασσας όσο και από τις ανατολικές και νότιες

παρυφές του Τροόδους.

Η γεωμορφολογία και το ανάγλυφο της γενικότερης περιοχής ελέγχεται από την

οροσειρά του Τροόδους και γενικά ακολουθεί τους γεωλογικούς σχηματισμούς με

το ψηλότερο ανάγλυφο να καλύπτεται από το οφιολιθικό σύμπλεγμα του Τροόδους

και, σε μικρότερο βαθμό, αλλά σε μεγάλη έκταση στην υπό εξέταση περιοχή, από

τις συμπαγείς κρητίδες του σχηματισμού Λευκάρων.

Η περιοχή είναι λοφώδης και το τοπίο της αποτελείται κυρίως από οικοσυστήματα

θαμνώνων, που καλύπτουν το 80% της συνολικής της έκτασης, και από αραιά

πευκοδάση, που μικρό τμήμα τους διακόπτεται από αγρο-οικοσυστήματα (αμπέλια,

ελιές και οπωρώνες).

Οι τύποι οικοτόπων της περιοχής μελέτης που ανήκουν στο παράρτημα της

Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ είναι οι εξής:

- 5330 (Θερμο-Μεσογειακοί και προ-στεππικοί θαμνώνες: θαμνώνες με Genista

fasselata),

- 5420 (Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum (Cisto-Micromerietea)),

- 9540 (Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκου: δάση Pinus brutia).

Από άποψη αντιπροσωπευτικότητας και κατάστασης διατήρησης, οι θαμνώνες

(5420, 5330) διατηρούν εν γένει άριστη δομή και χλωριδική σύνθεση στην

περιοχή. Από άποψη βιοποικιλότητας, οι δύο τύποι θαμνώνων, ειδικά οι πιο

χαμηλοί και ανοιχτοί, έχουν σημαντική αξία καθώς αποτελούν τα κύρια



I.A.CO Ltd - 58 -

ενδιαιτήματα των ενδημικών, σπάνιων και απειλούμενων ειδών χλωρίδας. Στα

ανοίγματα των θαμνώνων αναπτύσσονται ξηρά λιβάδια που αποτελούν πρόσκοπη

βλάστηση είτε σε φτωχά εδάφη είτε σε πλούσια σε νιτρικά, εδάφη μετά από

καλλιέργεια. Τα λιβάδια αυτά είναι επίσης σημαντικά για τη βιοποικιλότητα καθώς

αποτελούν ενδιαίτημα μεγάλου αριθμού ειδών και ειδικά προστατευόμενων

ορχεοειδών.

Τα πευκοδάση (9540) της υποπεριοχής 1 είναι εν γένει αραιά και μικρής έκτασης

και έχουν από πλευράς δομής μέτρια αντιπροσωπευτικότητα σε σύγκριση με τα

τυπικά πευκοδάση της Κύπρου. Σε λίγες μόνο θέσεις το δάσος είναι πιο πυκνό και

έχει έως καλή αντιπροσωπευτικότητα.

Γενικά στις δυο περιοχές παρατηρήθηκε ότι οι διάφοροι τύποι οικοτόπων

εναλλάσσονται με ενεργές και εγκαταλελειμμένες καλλιέργειες και κατά τόπους με

επεμβάσεις στο φυσικό τοπίο (π.χ. απογύμνωση της βλάστησης). Η παλαιότερη

αγροτική δραστηριότητα στην περιοχή επιβεβαιώνεται από την ύπαρξη

αναβαθμίδων και ξερολιθιών, κατασκευές που επέτρεπαν την καλλιέργεια στα

άγονα και επικλινής εδάφη.

Το τοπίο της υποπεριοχής 2 είναι ιδιαίτερο και ίσως μοναδικό. Χαρακτηρίζεται από

«λευκούς» λόφους αποτελούμενους από μάργες όπου αναπτύσσονται πολύ αραιοί

και πολύ χαμηλοί θαμνώνες στις κλιτύες και πυκνοί θαμνώνες στις μισγάγκειες (τα

σημεία συνένωσης των κλιτύων όπου υπάρχουν ροές νερού).

Βάσει των βιβλιογραφικών πηγών και τις εργασίες πεδίου της παρούσας μελέτης

καταγράφηκαν συνολικά 138 taxa φυτών (είδη, υποείδη, ποικιλίες). Μεταξύ αυτών

καταγράφηκαν 28 ενδημικά φυτά της Κύπρου και 9 ακόμα σημαντικά

(απειλούμενα και προστατευόμενα) taxa.

Όσον αφορά στην ορνιθοπανίδα της περιοχής μελέτης, έχει αναφερθεί η παρουσία

72 ειδών τα περισσότερα των οποίων είναι µεταναστευτικά (είτε περνούν από την

περιοχή κατά τη μετανάστευση, είτε διαχειμάζουν ή έρχονται στην Κύπρο για να

φωλιάσουν). Από το σύνολο των ειδών, 15 είδη ανήκουν στο παράρτημα Ι της

Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Από το σύνολο των ειδών παρατηρήθηκαν 25 είδη κατά τη διάρκεια των εργασιών

πεδίου της παρούσας μελέτης. Η περιοχή μελέτης βρίσκεται κοντά στο

μεταναστευτικό διάδρομο «Περιοχή Κοιλάδας Ποταμού Πεντάσχοινου» που

εντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000 και παρουσιάζει κατάλληλα ενδιαιτήματα για

αναπαραγωγή, ανάπαυση και διατροφή κατά την μετανάστευση της ορνιθοπανίδας.



I.A.CO Ltd - 59 -

Ως σημαντικό είδος θηλαστικού στην περιοχή αναφέρεται σύμφωνα με τις

βιβλιογραφικές πηγές, το είδος Rousettus aegyptiacus (νυχτοπάπαρος), το

μεγαλύτερο σε μέγεθος από τα 22 είδη χειρόπτερων της Κύπρου που ανήκει στο

παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Κανένα από τα είδη ασπόνδυλων που παρατηρήθηκαν στην περιοχή μελέτης δεν

περιλαμβάνεται στο Red Data Book της IUCN ή στo Παράρτημα ΙΙ της 92/43/ΕΟΚ.


Η έκταση της περιοχής Natura 2000, σύμφωνα με το υφιστάμενο πολεοδομικό

καθεστώς, καλύπτεται από γεωργική γη (Γ3).


CY6000005 «Λευκάρων»


Οι περιβαλλοντικοί στόχοι προστασίας διαχείρισης της «Περιοχής Λευκάρων»


• Εξασφάλιση του καθεστώτος διατήρησης των πλέον οικολογικά σημαντικών

ειδών χλωρίδας που είναι το Astragalus macrocarpus ssp. lefkarensis, το

Ophrys kotschyi και το Phlomis brevibracteatα, που ανήκουν στο

Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Ειδικότερα τα πρώτα 2 είδη έχουν

χαρακτηριστεί και ως είδη προτεραιότητας.

• Εξασφάλιση του καθεστώτος διατήρησης των σημαντικών τύπων οικοτόπων

σε ικανοποιητικό επίπεδο. Σημαντικότεροι θεωρούνται οι παρακάτω τύποι

οικοτόπων που έχουν συμπεριληφθεί στο παράρτημα Ι της Οδηγίας

92/43/ΕΟΚ (ο αστερίσκος «*» υποδηλώνει τύπους οικοτόπους

προτεραιότητας):

- 5330 (Θερμο-μεσογειακοί και προ-στεππικοί θαμνώνες),

- 5420 ( Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum),

- 6220* (Ξηροφυτικοί λειμώνες της Μεσογείου με αγρωστώδη και

μονοετή (Thero-Brachypodietea)),

- 92C0 (Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis): Δάση με

Alnus orientalis),

- 9320 (Δάση ελιάς και χαρουπιάς (Oleo-Ceratinion)),

- 93A0 (Δασικές συστάδες της Quercus infectoria),

- 9540 (Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκου: δάση

Pinus brutia).



I.A.CO Ltd - 60 -

• Εξασφάλιση του καθεστώτος διατήρησης των σημαντικών ειδών χλωρίδας

σε ικανοποιητικό επίπεδο. Από το σύνολο των ειδών χλωρίδας, τα 30 είναι

ενδημικά της Κύπρου και 21 είναι σημαντικά taxa (απειλούμενα ή

προστατευόμενα).

• Εξασφάλιση του καθεστώτος διατήρησης των σημαντικών ειδών πανίδας σε



τα εξής:


οδηγίας 79/409/ΕΟΚ. Ο αριθμός των εν λόγω ειδών στην υπό

μελέτη περιοχή ανέρχεται σε 14 είδη.

Τα είδη πανίδας (εκτός ορνιθοπανίδας) που συγκαταλέγονται στο

παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Ο αριθμός των εν λόγω

ειδών στην υπό μελέτη περιοχή ανέρχεται σε 4 είδη.


μέσων σε ικανοποιητικά επίπεδα (έδαφος, υπόγεια και επιφανειακά ύδατα,

ατμόσφαιρα, θόρυβος) λαμβάνοντας υπόψη και τηρώντας την κείμενη

εθνική και κοινοτική νομοθεσία.

Οι κοινωνικοί στόχοι για τη διαχείριση της περιοχής είναι οι εξής:

• Η κατά το δυνατό αποφυγή δυσμενών κοινωνικών επιπτώσεων από την

επιβολή μέτρων και όρων περιορισμών

• Η αρμονική ένταξη του προτεινόμενου καθεστώτος διαχείρισης στις

υφιστάμενες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της ευρύτερης περιοχής

• Η βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της ευρύτερης περιοχής

λόγω της ορθολογικής διαχείρισης τόσο του φυσικού όσο και του

ανθρωπογενούς περιβάλλοντος

• Η κατά το δυνατό ένταξη ή εναρμόνιση ανθρωπογενών δραστηριοτήτων

στο σύστημα ορθολογικής προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξης της

περιοχής μελέτης.

Οι οικονομικοί στόχοι για τη διαχείριση της περιοχής είναι οι εξής:

• Η κατά το δυνατό αποφυγή δυσμενών οικονομικών επιπτώσεων στους

χρήστες της περιοχής λόγω των επιβαλλόμενων μέτρων προστασίας και


• Η ένταξη του καθεστώτος διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής στο

κοινωνικοοικονομικό σύστημα της ευρύτερης περιοχής



I.A.CO Ltd - 61 -

• Η κατά το δυνατό βελτίωση οικονομικών δραστηριοτήτων λόγω της

ορθολογικής διαχείρισης και ανάδειξης της περιοχής (π.χ, τουρισμός,

αγροτουρισμός κ.α.)

Τέλος οι πολιτιστικοί στόχοι για τη διαχείριση της περιοχής αποσκοπούν στα εξής:

• Στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής μέσω της

διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος. Η υψηλή ποιότητα φυσικού

περιβάλλοντος αποτελεί τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε

περιοχής. Αποτελεί δηλαδή στοιχείο της πολιτιστικής της ταυτότητας όπου

όσο ποιο ιδιαίτερη είναι τόσο πιο ενδιαφέρουσα και ελκυστική γίνεται στο

μόνιμο κάτοικο και στον επισκέπτη της περιοχής.

• Στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής ενημέρωσης- ευαισθητοποίησης

καθιστώντας την περιοχή ως κέντρο παροχής περιβαλλοντικών

πληροφοριών και περιβαλλοντικής συνείδησης.


H συνολική έκταση της «Περιοχής Λευκάρων, CY6000005» ανέρχεται σε 131,32

Ha και αποτελείται από δυο υποπεριοχές: η υποπεριοχή 1, νότια του οικισμού

Πάνω Λεύκαρα με έκταση 66,16 Ha και η υποπεριοχή 2, νοτιοδυτικά του οικισμού

Κάτω Δρύς, με έκταση 65,15 Ha.

Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ως μεσογειακό με ζεστό και ξηρό καλοκαίρι

από τον Μάιο ως τα μέσα του Οκτώβρη, και βροχερό αλλά ήπιο χειμώνα από τον

Νοέμβριο ως τα μέσα του Μαρτίου.

Η γεωμορφολογία και το ανάγλυφο της γενικότερης περιοχής ελέγχεται από την

οροσειρά του Τροόδους και γενικά ακολουθεί τους γεωλογικούς σχηματισμούς με

το ψηλότερο ανάγλυφο να καλύπτεται από το οφιολιθικό σύμπλεγμα του Τροόδους

και, σε μικρότερο βαθμό, αλλά σε μεγάλη έκταση στην υπό εξέταση περιοχή, από

τις συμπαγείς κρητίδες του σχηματισμού Λευκάρων.

Η περιοχή είναι ορεινή και το τοπίο της αποτελείται κυρίως από οικοσυστήματα

θαμνώνων, που καλύπτουν το 70 % της συνολικής της έκτασης, και από αγρο-

οικοσυστήματα.

Οι τύποι οικοτόπων της περιοχής μελέτης που ανήκουν στο παράρτημα Ι της

Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ είναι οι εξής (ο αστερίσκος «*» υποδηλώνει τύπους

οικοτόπους προτεραιότητας):

- 5330 (Θερμο-μεσογειακοί και προ-στεππικοί θαμνώνες),

- 5420 ( Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum),

- 6220* (Ξηροφυτικοί λειμώνες της Μεσογείου με αγρωστώδη και μονοετή (Thero-Brachypodietea)),



I.A.CO Ltd - 62 -

- 92C0 (Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis): Δάση με Alnus orientalis),

- 9320 (Δάση ελιάς και χαρουπιάς (Oleo-Ceratinion)),

- 93A0 (Δασικές συστάδες της Quercus infectoria),

- 9540 (Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκου: δάση Pinus brutia).

Οι θαμνώνες βρίσκονται σε διάφορα στάδια εξέλιξης, από τα χαμηλά φρύγανα ως

τους μέσου ύψους θαμνώνες που συχνά καλύπτουν μεγάλες και συνεχείς εκτάσεις

είτε σε απότομες πλαγιές είτε σε αναβαθμίδες με εγκαταλειμμένες καλλιέργειες.

Η υποπεριοχή 1 βρίσκεται εξ’ ολοκλήρου σε σχηματισμό Λευκάρων και καλύπτεται

από εκτεταμένους θαμνώνες, συχνά σε αναβαθμίδες. Στην υποπεριοχή 2, το τοπίο

χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη μωσαϊκότητα και το γεωλογικό υπόστρωμα

περιλαμβάνει, εκτός του σχηματισμού Λευκάρων, λάβες και διαβάσεις.

Οι θαμνώνες της περιοχής αποτελούν εν γένει μεταβατικά στάδια υποβάθμισης ή

επανεγκατάστασης της φυσικής βλάστησης μετά από ανθρωπογενείς επεμβάσεις.

Οι θαμνώνες με Genista fasselata (τύπος οικότοπου 5330) είναι ο πιο εκτεταμένος

τύπος βλάστησης της περιοχής και γενικά αποτελούν στάδιο υποβάθμισης ή

επανεγκατάστασης της βλάστησης των μακί μετά από φωτιά. Από άποψη

αντιπροσωπευτικότητας και κατάστασης διατήρησης, οι χαμηλοί θαμνώνες (5420,

5330) διατηρούν εν γένει άριστη δομή και χλωριδική σύνθεση στην περιοχή.

Η παρουσία των ψηλών και πυκνών θαμνώνων των μακί (οικότοπος 9320), έστω

και κατά θέσεις, στην περιοχή μελέτης καθώς και οι υπολειμματικές δασικές

συστάδες δρυός (οικότοπος 93Α0) καθώς και η αναγέννηση που παρατηρείται στα

χαρακτηριστικά τους είδη συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι αυτοί οι οικότοποι

αποτελούν τη δυνητική βλάστηση στην περιοχή, ανάλογα με το υψόμετρο και το

βάθος του εδάφους.

Και οι δυο τύποι λιβαδιών (6220*, CY14) που καταγράφηκαν, θεωρούνται

σημαντικοί τύποι οικοτόπων για τη βιοποικιλότητα καθώς αποτελούν ενδιαίτημα

μεγάλου αριθμού ειδών και ειδικά προστατευόμενων ορχεοειδών.

Οι δασικοί οικότοποι της περιοχής περιορίζονται σε μικρής έκτασης τμήματα δασών

ενώ η υγροτοπική βλάστηση στην περιοχή μελέτης περιορίζεται στην παρόχθια

ζώνη του ποταμού του Μαρονιού στην υποπεριοχή 2.

Στις καλλιέργειες και στις παρυφές καλλιεργειών, σε πρόσφατα εγκαταλειμμένες

καλλιέργειες, σε παρυφές δρόμων, στη μεταβατική ζώνη μεταξύ φυσικών

οικοτόπων και αγροοικοσυστημάτων και γενικά σε έντονα διαταραγμένες θέσεις

αναπτύσσονται ημι-νιτρόφιλες και νιτρόφιλες κοινότητες που χαρακτηρίζονται ως

συνανθρωπική βλάστηση.



I.A.CO Ltd - 63 -

Βάσει των βιβλιογραφικών πηγών και τις εργασίες πεδίου της παρούσας μελέτης

στην «Περιοχή Λευκάρων, CY6000005» καταγράφηκαν συνολικά 201 taxa φυτών

(είδη, υποείδη, ποικιλίες). Μεταξύ αυτών καταγράφηκαν 30 ενδημικά φυτά της

Κύπρου και 21 ακόμα σημαντικά (απειλούμενα και προστατευόμενα) taxa.

Στην περιοχή μελέτης καταγράφηκε η παρουσία τριών φυτικών ειδών του

Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43, τα Astragalus macrocarpus ssp. lefkarensis,

Ophrys kotshyi και Phlomis brevibracteata. Τα πρώτα δυο είδη σημειώνονται ως

είδη προτεραιότητας.

Η περιοχή μελέτης αποτελεί μία από τις 6 μόνον θέσεις εξάπλωσης του Astragalus

macrocarpus subsp. lefkarensis και ειδικά η αποικία πάνω από τα Λεύκαρα

αποτελεί τη θέση όπου ανακαλύφθηκε και περιγράφηκε για πρώτη φορά το

υποείδος (locus classicus). Όλοι οι υποπληθυσμοί βρίσκονται σε ιδιωτική γη χωρίς

κανένα καθεστώς προστασίας με εξαίρεση αυτόν στα Λεύκαρα και μέρος του

υποπληθυσμού του στην Ασγάτα που βρίσκονται σε προτεινόμενες περιοχές του

δικτύου Natura 2000.

Θεωρείται ότι η διατήρηση της ανοιχτής βλάστησης των χαμηλών θαμνώνων είναι

απαραίτητη για την επιβίωση του είδους, το ενδιαίτημά του οποίου απειλείται από

ενδεχόμενη επέκταση οικιστικών δραστηριοτήτων στην περιοχή.

Η περιοχή μελέτης αποτελεί μία από τις 13 θέσεις του ενδημικού είδους Phlomis

brevibracteata (Φλομίς η βραχυβρακτιοειδής), στην Κύπρο και ο υποπληθυσμός

της ευρύτερης περιοχής είναι ανάμεσα στους μεγαλύτερους αν όχι ο μεγαλύτερος

στην Κύπρο. Αποτελεί χαρακτηριστικό είδος των μέτριου ύψους και χαμηλών

θαμνώνων της περιοχής μελέτης με σταθερή και αρκετά συχνή εμφάνιση. Οι

χαμηλοί θαμνώνες της φλομίς απειλούνται από απώλεια ενδιαιτήματος λόγω

διάνοιξης και διαπλάτυνσης δρόμων, επέκτασης οικισμών καθώς και από πυρκαγιά

(Τσιντίδης και συν., 2007).

Ο υποληθυσμός της Ophrys kotschyi που εντοπίστηκε στην περιοχή μελέτης δεν

έχει αξιολογηθεί ως προς το μέγεθός του. Αποτελεί έναν από τους 30 περίπου

υποπληθυσμούς του είδους στην Κύπρο και έναν από τους λίγους που βρίσκονται

εντός των ορίων περιοχών Natura 2000. Σημειώνεται ότι προς το παρόν η κάλυψη

του είδους από πλευράς ένταξης των πληθυσμών του σε περιοχές Natura 2000

έχει κριθεί ως ελλιπής.

Ως εκ τούτου, φαίνεται ότι η βόρεια υποπεριοχή 1 λόγω της παρουσίας των ειδών

Astragalus macrocarpus ssp. lefkarensis, Ophrys kotschyi και Phlomis

brevibracteata χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη οικολογική αξία.



I.A.CO Ltd - 64 -

Οι χαμηλοί και ανοιχτοί θαμνώνες της περιοχής μελέτης αποτελούν σημαντικό

ενδιαίτημα των ενδημικών ειδών και ποικιλίας ορχεοειδών. Αξιόλογος αριθμός

ορχεοειδών απαντά και στα συνανθρωπικά λιβάδια.

Όσον αφορά στην ορνιθοπανίδα της περιοχής μελέτης, έχει αναφερθεί η παρουσία

80 ειδών τα περισσότερα των οποίων είναι µεταναστευτικά (είτε περνούν από την

περιοχή κατά τη μετανάστευση, είτε διαχειμάζουν ή έρχονται στην Κύπρο για να

φωλιάσουν). Από το σύνολο των ειδών, 14 είδη ανήκουν στο παράρτημα Ι της

Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Από το σύνολο των ειδών παρατηρήθηκαν 25 είδη κατά τη διάρκεια των εργασιών

πεδίου της παρούσας μελέτης. Η περιοχή μελέτης βρίσκεται κοντά στο

μεταναστευτικό διάδρομο «Περιοχή Κοιλάδας ποταμού Πεντάσχοινου» που

εντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000 και παρουσιάζει κατάλληλα ενδιαιτήματα για

αναπαραγωγή, ανάπαυση και διατροφή κατά την μετανάστευση της ορνιθοπανίδας.

Ως σημαντικά είδη θηλαστικών στην περιοχή, αναφέρεται το είδος Rousettus

aegyptiacus (νυχτοπάπαρος), το μεγαλύτερο σε μέγεθος από τα 22 είδη

χειρόπτερων της Κύπρου και τα είδη Miniopterus schreibersii (Πτερυγονυχτερίδα),

Myotis myotis (Ταυομυωτίδα), Rhinolophus hipposideros (Μικρορινόλοφος), τα

οποία ανήκουν στο παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Όπως σε όλα τα είδη

των νυχτερίδων η βασική απειλή είναι η όχληση στις θέσεις ανάπαυσης και

αναπαραγωγής.

Κανένα από τα είδη ασπόνδυλων που παρατηρήθηκαν στην περιοχή μελέτης δεν

περιλαμβάνεται στο Red Data Book της IUCN ή στo Παράρτημα ΙΙ της 92/43/ΕΟΚ.


Η έκταση της περιοχής Natura 2000, σύμφωνα με το υφιστάμενο πολεοδομικό

καθεστώς, καλύπτεται από γεωργική γη (Γ3, Γα4), Ζώνη Κατοικίας (Κ9) και Ζώνες

Προστασίας (Δα1, Δα2, Ζ1, Ζ3).


CY2000009 «Φουντουκοδάση Πιτσιλιάς»


• Διατήρηση της ποικιλότητας και των ενδιαιτημάτων των ειδών και της


• Αποκατάσταση και διατήρηση σε ικανοποιητική κατάσταση των οικοτόπων

της περιοχής μελέτης (τύπος 9390* θαμνώδεις και δασικές εκτάσεις με



I.A.CO Ltd - 65 -

Quercus alnifolia, τύπος 93ΑΟ συστάσδες με Quercus infectoria, τύπος

92CO δάση ανατολικής πλατάνου Platanus orientalis, τύπος 9540

μεσογειακά δάση πεύκης με κυρίαρχο είδος την Pinus brutia).

• Αποτροπή μη σύννομων επεμβάσεων στους οικοτόπους, αποτροπή της


• Προστασία και διατήρηση της πανίδας της περιοχής, στην οποία

περιλαμβάνονται σημαντικά ή/ και απειλούμενα είδη που προστατεύονται σε

εθνικό και διεθνές επίπεδο.

• Διατήρηση ειδών κοινοτικής σημασίας, όπως η Αιγυπτιακή νυχτερίδα

(Rousettus aegypticus) και τα ενδημικά είδη πουλιών Σκαλιφούρτα

(Oenanthe cypriaca) και Τρυπομάζης (Sylvia melanothorax)

• Προστασία και διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των ενδιαιτημάτων

αυτής, ιδιαίτερα δε της μεταναστευτικής.

• Προστασία και διατήρηση των σημαντικών ειδών χλωρίδας και των

βιοτόπων τους με έμφαση στα ενδημικά (19 φυτά) καθώς και τα

απειλούμενα μη ενδημικά είδη που αναφέρονται στο κόκκινο βιβλίο που

είναι τα: Epipactis microphylla, Geum urbanum, Potentilla recta και

Panunculus rumelicus ).

• Προστασία και διατήρηση του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής.

• Ενίσχυση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού καθώς και

προώθηση φυσιολατρικών δραστηριοτήτων.

• Ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης – πληροφόρησης του κοινού


• Αρμονική συνύπαρξη των τουριστικών δραστηριοτήτων και των

δραστηριοτήτων αναψυχής με το φυσικό περιβάλλον σύμφωνα με τις αρχές

της αειφορίας και ιδιαίτερα την προώθηση του οικοτουρισμού και των

εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

• Διαφύλαξη των παραδοσιακών χρήσεων γης της περιοχής (γεωργία,

κτηνοτροφία κλπ) και την άσκηση των δραστηριοτήτων εντός αυτών με

συμβατές -με τους σκοπούς προστασίας- μεθόδους.

• Δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάδειξη και την αειφόρο ανάπτυξη της

περιοχής.


Η περιοχή βρίσκεται στο Βορειοανατολικό τμήμα της οροσειράς του Τρόοδους με

κωδικό Natura CY 2000009 σε υψόμετρο από 800 - 1200 m και περιλαμβάνει

μικρές εκτάσεις 0,005 – 0,027 εκτάρια αποτελώντας μοναδικό αγροτικό τοπίο,



I.A.CO Ltd - 66 -

χαρακτηριστικό της Πιτσιλιάς.

Το όρος Τρόοδος που αποτελεί μορφολογικά τη σπονδυλική στήλη της Κύπρου,

καλύπτεται από δάση που φιλοξενούν πολύτιμους βιότοπους φυτών και ζώων. Στα

χαμηλά του υψόμετρα επικρατεί η τραχεία Πεύκη (Pinus brutia) και στα

μεγαλύτερα υψόμετρα η Μαύρη Πεύκη (Pinus nigra), όπου μαζί της συνυπάρχουν

ψυχρόβιοι θάμνοι όπως αόρατος του Τρόοδους (Juniperus foeditissima),

αγριομηλιά (Sorbus aria), αγριοκυδωνιά (Cotoneaster racemiflorus), βερβερίδα ή

βερβεριτζιά (Berberis cretica), το ενδημικό ρασιήν (Genista sphacelata spp.

crudelis) κ.λ.π.

Η παραποτάμια – παραρεμάτια βλάστηση αποτελείται από πλατάνια (Platanus

orientalis), σκλήθρα (Alnus orientalis), δάφνη (Laurus nobilis), βάτους (Rubus

sanctus) και Μυρτιές ή Μερσινιές (Murtus communis), δημιουργώντας ιδιαίτερες

συνθήκες ενδιαιτήματος για την άγρια ζωή.

Στα χαμηλότερα υψόμετρα υπάρχει η αγριελιά (Olea europea), η αντρουκλιά ή

αγριοκουμαριά (Arbutus anedrachne), το ρούδι (Rhus coriaria) και το ενδημικό

είδος λατζιά (Quercus alnifolia).

Στο κέντρο του όρους Τρόοδος βρίσκεται το δάσος Τρόοδος, του οποίου το

μεγαλύτερο μέρος, 9.300 εκτάρια, αποτελεί κύριο κρατικό δάσος και

ανακηρύχθηκε με την αριθμ. 36.727 (11/92) ως Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ) και

Περιοχή Προστασίας της Χλωρίδας και της Πανίδας, σύμφωνα με τον περί Δασών

Νόμο του 1967. Αρμόδια Αρχή για τη διαχείριση του Εθνικού Δασικού Πάρκου

είναι η Διεύθυνση Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και

Περιβάλλοντος και η διοίκηση που ασκείται από το Διευθυντή του Τμήματος Δασών

σύμφωνα με όσα ορίζονται στον περί Δασών Νόμο 14/1967.

Η περιοχή «Φουντουκοδάση Πιτσιλιάς» λόγω του ανάγλυφου δημιουργεί ιδιαίτερες

συνθήκες ενδιαιτήματος και εναλλαγής βιοτόπων (φουντουκοδάση, παραρεμάτια

βλάστηση, τραχειά Πεύκη κ.λ.π.).

Η έκταση που καταλαμβάνει η περιοχή μελέτης (1020 στρέμματα) ανήκει

διοικητικά στην Επαρχία Λευκωσίας και περιλαμβάνει τις Κοινότητες που

αναφέρονται στον κάτω Πίνακα.

Πίνακας 10: Εμβαδόν Κοινοτήτων που εντάσσονται στην περιοχή CY2000009 «Φουντουκοδάση Πιτσιλιάς»

Κοινότητα Εμβαδόν (τμ)

Αληθινού 60.180

Άλωνα 274.489

Ασκάς 212.805

Λαγουδερά 63.307

Λιβάδια Λευκοσίας 12.122



I.A.CO Ltd - 67 -


Πλατανιστάσα 103.553

Πολυστύπος 131.204

Σαράντι 38.265

Φτερικούδι 124.923

Στην περιοχή που καταλαμβάνουν τα «Φουντουκοδάση» εκτός από τις

φουντουκιές υπάρχουν καρυδιές, αμυγδαλιές, μηλιές, αμπελώνες και διάφορα

άλλα οπωροφόρα δένδρα και δημιουργείται ένα μωσαϊκό βιοτόπων με μια πλούσια

βιοποικιλότητα σε χλωρίδα και πανίδα, όπου εκτός των άλλων καταγράφονται 19

ενδημικά είδη φυτών, σημαντικός αριθμός πτηνών που περιλαμβάνονται στο

παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΚ, πέντε ενδημικά είδη ερπετών και περίπου 50

είδη ενδημικών εντόμων.


Σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής το μεγαλύτερο τμήμα (έκταση 908.996 m2) της

περιοχής CY2000009 «Φουντουκοδάση Πιτσιλιάς» χαρακτηρίζεται ως Ζώνες Ζ1,

Ζ2, Ζ3, ενώ διακρίνονται και έξι περιοχές άνευ ζώνης (ΑΖ) εκτάσεως 110.979 m2.


• Το 99,3% της έκτασης που εμπίπτει στην περιοχή μελέτης είναι ιδιωτικές

εκτάσεις.

• Η μικροϊδιοκτησία και ο κατακερματισμός σε μικρά αγροτεμάχια των

φουντουκοδασών


• Η αδυναμία ελέγχου της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση με τους

ευπαθείς οικότοπους και τα είδη της περιοχής.

• Η πιθανή εγκατάλειψη της φουντουκοκαλλιέργειας ή η αλλαγή των

συνθηκών καλλιέργεια που σήμερα ασκείται χωρίς τη χρήση

φυτοφαρμάκων. Μια αλλαγή στον τρόπο καλλιέργειας μπορεί να οδηγήσει

στην καταστροφή των αγροδασικών οικοσυστημάτων που έχει

δημιουργηθεί.

• Διαταραχή από πυρκαγιές, έργα στις κοίτες και τα πρανή των ρεμάτων και

των ποταμών.



I.A.CO Ltd - 68 -


CY2000012 «Κοιλάδα Καρκώτη»





της περιοχής μελέτης (τύπος 91ΕΟ*, αλλουβιακά υπολειμματικά δάση

(alluvial forests with Alnus orientalis – Alnetea glutinosae,), τύπος 92CO

δάση ανατολικής πλατάνου , τύπος 92DO θερμομεσογειακές παραποτάμιες

στοές, τύπος 92ΑΟ Salix alba galleries και τύπος 9540 μεσογειακά δάση

πεύκης με κυρίαρχο είδος την Pinus brutia).







(Rousettus aegypticus), το Miniopterus schreibersii καθώς και τα ενδημικά

είδη πουλιών Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca) και Τρυπομάζης (Sylvia

melanothorax)



• Προστασία και διατήρηση των 5 σημαντικών ειδών χλωρίδας και των

βιοτόπων τους. Όλα τα είδη είναι ενδημικά της Κύπρου. (Allium willeanum,

Carlina involucrate ssp. Cyprica, Euphorbia veneris, Mentha longifolia ssp.

Cyprica, Onopordum cypricum)

• Προστασία και διατήρηση του πολιτιστικού κεφαλαίου της περιοχής.


προώθηση φυσιολατρικών δραστηριοτήτων.



• Αρμονική συνύπαρξη των τουριστικών δραστηριοτήτων και






I.A.CO Ltd - 69 -

• Διαφύλαξη των παραδοσιακών χρήσεων γης της περιοχής (γεωργία,

κτηνοτροφία κλπ) και της άσκησής τους με συμβατές με τους σκοπούς

προστασίας μεθόδους.


περιοχής.


Η κοιλάδα Καρκώτη βρίσκεται στο κεντρικό μέρος των βορείων πλαγιών της

οροσειράς του Τροόδους. Αρχίζει βόρεια 1,8 km νοτιοανατολικά του χωριού

Κακοπετριά και συνεχίζει κατά μήκος του ποταμού Καρκώτη για 13,5 km,

διασχίζοντας τις περιοχές των Κοινοτήτων Κακοπετριά, Γαλάτα, Σίνα όρος,

Καλιάνα, Τεμπριά, Ευρύχου, Κοράκου, Φλάσου, Λινού, Κατύδατα και καταλήγουν

260 m νοτιοανατολικά του χωριού Σκουριώτισσα. Οι ως άνω Κοινότητες ανήκουν

διοικητικά στην Επαρχία της Λευκωσίας.

Στους οικισμούς Κακοπετριά, Γαλάτα, Τεμβριά, ο ποταμός Καρκώτης περνάει δίπλα

από τον οικισμό, ενώ τον οικισμό Κοράκου τον διασχίζει και στο σημείο αυτό

στενεύει η κοίτη του. Στη συνέχεια η κοίτη του ποταμού διευρύνεται και

καλύπτεται από καλλιέργειες.

Ο ποταμός Καρκώτης, στον οποίο συμβάλλουν όλοι οι παραπόταμοι της περιοχής,

είναι από τους λίγους στην Κύπρο με συνεχή ετήσια ροή, γεγονός που ευνοεί τη

δημιουργία αυτού του μωσαϊκού φυσικών οικοτύπων και καλλιεργειών και κατ’

επέκταση ενός ιδιαίτερης ποικιλότητας αγροτικού τοπίου και ιδιαίτερων συνθηκών

ενδιαιτήματος.

Δασικά υπάγεται στη διοίκηση και διαχείριση του Τμήματος Δασών, η οποία

ασκείται από τον Διευθυντή του Τμήματος σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στον Περί

Δάσους Νόμο 14/1967.

Στην περιοχή της Κοιλάδας Καρκώτη απαντώνται αντιπροσωπευτικοί πληθυσμοί

από υπολειμματικά αλλουβιακά δάση (residual alluvial forests of Oriental alder) με

κυρίαρχο είδος το Alnus orientalis, καθώς και παραποτάμιοι οικότοποι. Επίσης

απαντώνται αντιπροσωπευτικοί πληθυσμοί του υποείδους Quercus infectoria.


Σύμφωνα με την ιεράρχηση των ζωνών που προβλέπει η Δήλωση Πολιτικής η

περιοχή μελέτης περιλαμβάνει τις ζώνες Ζ1, Ζ3 και τις οικιστικές ζώνες Η1, Η2,

Η3. Η περιοχή μελέτης καταλαμβάνει συνολική έκταση 1066 στέμματα και ανήκει

στην επαρχία Λευκωσίας.



I.A.CO Ltd - 70 -

Αναλυτικά οι ισχύουσες ζώνες φαίνονται στον πιο κάτω χάρτη ζωνών. Διατυπωμένες Αδυναμίες:

• Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής. • Οι οικιστικές και γεωργικές πιέσεις της περιοχής. • Η έλλειψη υποδομών περιβαλλοντικής ενημέρωσης. • Η έλλειψη περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης σε μεγάλο αριθμό

επισκεπτών, γεγονός που οδηγεί στην επιβολή μέτρων προστασίας των οικοτόπων και των ειδών


• Η αδυναμία ελέγχου της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση με τους ευπαθείς οικοτόπους και τα είδη της περιοχής.

• Διαταραχή από έργα ή πυρκαγιές στις κοίτες και τα πρανή των ποταμών.

• Οι πιέσεις σε προστατευόμενα είδη από την παραδοσιακή ασχολία π.χ. χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, ξώβεργες, δίχτυα κ.λ.π.

• Η ύπαρξη γενικών ειδών επιθετικών π.χ. Αίλανθος, Ψευδακακία, Ευκάλυπτος κ.λ.π.


CY2000010 «Κοιλάδα ποταμού Μαρούλλενας»


Με βάση τις γενικότερες κατευθύνσεις για την προστασία της φύσης, προκύπτουν

ουσιαστικά οι γενικοί διαχειριστικοί στόχοι για την περιοχή της «Κοιλάδας ποταμού

Μαρούλλενας». Οι στόχοι αυτοί είναι:

• Προστασία και διατήρηση των ιδιαίτερα σημαντικών τύπων οικοτόπων

που έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί.

• Προστασία και διατήρηση των σπάνιων, απειλούμενων, ενδημικών και

προστατευόμενων ειδών πανίδας.


Η περιοχή μελέτης της Μαρούλλενας υπάγεται διοικητικά στην Επαρχία Λευκωσίας,

με έδρα τη Λευκωσία. Η απόσταση της περιοχής μελέτης της Μαρούλλενας από το

κέντρο της Λευκωσίας είναι περίπου 25 χιλιόμετρα και διανύεται σε περίπου 25

λεπτά.

Η περιοχή μελέτης εντάσσεται σε επίπεδο Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στις



I.A.CO Ltd - 71 -

εδαφικές εκτάσεις των Κοινοτήτων της Μαλούντας, της Κλήρου, του Καλού

Χωριού Ορεινής με τους ομώνυμους οικισμούς ως έδρες, ενώ η Κοινότητα του

Αγίου Επιφανίου εφάπτεται της περιοχής μελέτης.

Τρεις οικισμοί βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με την περιοχή μελέτης: η Μαλούντα

και το Καλό Χωριό Ορεινής σε απόσταση των κέντρων τους περίπου 400 μέτρων

από την προστατευόμενη περιοχή και το κέντρο της Κλήρου στα 600 μέτρα από το

όριο της περιοχής Natura 2000. Τα πρώτα σπίτια των συνεκτικών πυρήνων των

οικισμών Μαλούντα και Καλό Χωριό Ορεινής απέχουν μόλις 200 μέτρα από την

οριοθέτηση της περιοχής μελέτης. Νέες περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης

κατοικίας νότιο-ανατολικά της περιοχής μελέτης στην Κοινότητα καλό Χωριό

Ορεινής εφάπτονται της οριοθετημένης περιοχής Natura 2000.

Οι πυρήνες των παλιών οικισμών και οι νέες περιοχές οικιστικής ανάπτυξης

χαρακτηρίζονται από σχετικά χαμηλή πυκνότητα με επί το πλείστον μονώροφα

κτίσματα. Η πραγματοποιούμενη κάλυψη μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις

ξεπερνάει το 20 %. Το οδικό δίκτυο και ο τρόπος τοποθέτησης των κτιρίων στα

οικόπεδα στους παλιούς πυρήνες είναι ακανόνιστα και δημιουργούν μια αίσθηση

μεγαλύτερης πυκνότητας.


Η περιοχή της Μαρούλλενας υπάγεται σε Χωροταξική Περιοχή της Επαρχίας

Λευκωσίας, στην οποία έχουν καθοριστεί όπως προαναφέρθηκε οι ισχύουσες

πολεοδομικές ζώνες. Συγκεκριμένα υπάγεται στις ζώνες Ζ3 και Ζ4 – ΠΦ

(Προστασίας της Φύσης). Στις ζώνες αυτές, ο ανώτατος συντελεστής δόμησης είναι

0,01 (Ζ3) ή 0,005 (Ζ4-ΠΦ), όπως επίσης και το ποσοστό κάλυψης είναι 0,01 ή 1%

(Ζ3) και 0,005 ή 0,5% στη Ζ4-ΠΦ. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων έχει καθοριστεί σε

έναν, με μέγιστο ύψος 5,00 μέτρων.

Περιμετρικά της περιοχής μελέτης ισχύουν επί το πλείστον οι όροι δόμησης της

ζώνης Γ3 (γεωργική ζώνη).

Στους οικισμούς της Μαλούντας και του Καλού Χωριού Ορεινής, ισχύουν οι

παρακάτω όροι δόμησης:

Ο παλιοί πυρήνες των οικισμών εμπίπτουν στη ζώνη Η1 (επικρατούσα χρήση

κατοικία), όπου ο ανώτατος συντελεστής δόμησης έχει καθοριστεί στο 1,2. Η

μέγιστη κάλυψη είναι 0,7 ή 70%. Το μέγιστο ύψος για διώροφα κτίρια είναι 8,30

μέτρα. Υπό ειδικές προϋποθέσεις επιτρέπονται τρεις όροφοι με μέγιστο ύψος τα

11,40 μέτρα.

Οι ζώνες ανάπτυξης κατοικίας περιμετρικά των παλιών οικισμών εντάσσονται στη

ζώνη Η2, όπου ο μέγιστος συντελεστής δόμησης είναι 0,9 και η μέγιστη κάλυψη



I.A.CO Ltd - 72 -

0,5 ή 50%. Επιτρέπονται μέχρι διώροφα κτίρια με μέγιστο ύψος τα 8,30 μέτρα.

Πίνακας 11: Πρόνοιες πολεοδομικών ζωνών στην περιοχή μελέτη Μαρούλλενας και περιμετρικά αυτής.

Ζώνη

Ανώτατος

Συντελεστής

Δόμησης

Ανώτατος

Αριθμός Ορόφων

Ανώτατο

Ύψος (μέτρα)

Ανώτατο

Ποσοστό

Κάλυψης

Η1 1,20 : 1 2 / 3 8,30 / 11,40 0,70 : 1

Η2 0,90 : 1 2 8,30 0,50 : 1


Γ3 0,10 : 1 2 8,30 0,10 : 1

Ζ1 0,06 : 1 2 8,30 0,06 : 1

Ζ3 0,01 : 1 1 5,00 0,01 : 1

Ζ4-ΠΦ 0,005 : 1 1 5,00 0,00 : 1

Σημείωση: Για τις πιο πάνω Ζώνες ισχύουν επιπρόσθετα οι πρόνοιες και η πολιτική που

περιέχονται στο κείμενο της Δήλωσης Πολιτικής.


Δ1 Ζώνη στην οποία επιτρέπεται η ανέγερση υποστατικών για μαζική εκτροφή ζώων

και πτηνών εξαιρουμένων των χοίρων

Γ Γεωργική Ζώνη

Ζ Ζώνες Προστασίας (Αρχαιολογικοί χώροι, χώροι φυσικής καλλονής, δάση,

προστατευόμενα τοπία, γεωμορφώματα, καλή γεωργική γη κλπ.)

Η περιοχή μελέτης εμπίπτει σε ζώνη προστασίας (Ζ3), η οποία ρυθμίζεται σύμφωνα

με την Πολιτική 7 της Δήλωσης Πολιτικής. Πρόκειται για γενικές περιοριστικές

διατάξεις οι οποίες μπορούν να χαρακτηριστούν σχετικά ελαστικές. Στην περιοχή

επιτρέπονται:

• Αναπτύξεις δραστηριοτήτων παραδοσιακού χαρακτήρα όπως η γεωργία και η δασοπονία

• Μέτρα και έργα αναδασμού

• Δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και φυσιολατρικές

• Περιορισμένες αναπτύξεις γεωργικών και δασοπονικών δραστηριοτήτων

• Αναπτύξεις σύμφωνα με τις πρόνοιες αντίστοιχων πολιτικών, υπό προϋποθέσεις:

a) Η ανάπτυξη θα είναι ικανοποιητικής τεχνικής και αποδεκτής αισθητικής στάθμης.

b) Η ανάπτυξη θα εντάσσεται στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό στο περιβάλλον και θα προσαρμόζεται προς το χαρακτήρα, τη φυσιογνωμία και την κλίμακα της περιοχής.



I.A.CO Ltd - 73 -

c) Η ανάπτυξη θα πραγματοποιείται με τέτοιους και όσους όρους θα καθορίσει η Πολεοδομική Αρχή, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος.

d) Θα προνοείται η αποκατάσταση του τοπίου, ως επίσης και του χαρακτήρα και της φυσιογνωμίας της περιοχής, όπου απαιτείται.

Τμήμα της προστατευόμενης περιοχής εμπίπτει σε ζώνη προστασίας (Ζ4-ΠΦ).

Σύμφωνα με την Πολιτική 7(Δ) στην περιοχή επιτρέπεται μόνον:

• Εργασίες του Τμήματος Αρχαιοτήτων σε Αρχαιολογικούς Χώρους και

Μνημεία

• Αναπτύξεις του Τμήματος Δασών για τη διαχείριση και διοίκηση του

κρατικού δάσους.

Κατ΄ εξαίρεση και υπό αυστηρές προϋποθέσεις μπορεί να επιτρέπονται τα

ακόλουθα:

• Μικρής κλίμακας εργασίες διατήρησης, προστασίας και προβολής των

περιοχών προστασίας της φύσης

• Μονοπάτια της φύσης και άλλες μικρής κλίμακας αναπτύξεις

περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και φυσιολατρικών δραστηριοτήτων

• Μικρής κλίμακας διευκολύνσεις μέχρι 20 τ.μ. στα λιγότερο ευαίσθητα

τμήματα των περιοχών

• Αναγκαία έργα υποδομής, όπου θα καταβάλλεται ιδιαίτερη προσπάθεια

περιβαλλοντικής προσαρμογής.

Επίσης, ισχύουν σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής αναλυτικά τα εξής για τις

γεωργικές και κτηνοτροφικές ζώνες περιμετρικά της προστατευόμενης περιοχής:

Στις γεωργικές ζώνες (Γ3), επιτρέπονται σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής, υπό

ειδικές σε κάθε περίπτωση προϋποθέσεις, πληθώρα αναπτύξεων. Αναλυτικά, είναι

δυνατή η εγκατάσταση:

• Πτηνοσφαγείων κλπ • Οικοπεδοποίηση • Οικιστική ανάπτυξη • Μεμονωμένη κατοικία • Μονάδες διαλογής • Λατομική δραστηριότητα • Βιομηχανικές, και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις • Αποθηκευτικές εγκαταστάσεις • Ιδρύματα • Τουριστικές εγκαταστάσεις • Εγκαταστάσεις αναψυχής • Αίθουσες δεξιώσεων • Θεματικά πάρκα • Εμπορική ανάπτυξη



I.A.CO Ltd - 74 -

• Εκπαιδευτικά ιδρύματα • Επαναπόθεση μπαζών • Αναπτύξεις ειδικού τύπου.

Στις κτηνοτροφικές ζώνες (Δ1), κατά κανόνα δεν επιτρέπεται καμία άλλη ανάπτυξη

σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπονται βοηθητικές

εγκαταστάσεις υποστήριξης της γεωργοκτηνοτροφικής χρήσης, μονάδων διαλογής,

πλυσίματος, καθαρισμού, συσκευασίας και αποθήκευσης κτηνοτροφικών

προϊόντων, θερμοκήπια και αρδευτικές εγκαταστάσεις και υπό προϋποθέσεις μέχρι

2 κατοικίες ανά κτηνοτροφική εγκατάσταση. Επίσης, επιτρέπεται σύμφωνα με τη

Δήλωση Πολιτικής η οικοπεδοποίηση για οικιστικούς ή άλλους σκοπούς.


• Η διάνοιξη νέων δρόμων, η ανεξέλεγκτη απόρριψη σκουπιδιών και μπαζών

και άλλα έργα που διαταράσσουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής.

• Οι ανεξέλεγκτες εκχερσώσεις της φυσικής βλάστησης.

• Ο συνδυασμός πυρκαγιών και υπερβόσκησης.

• Απόθεση στον υγρότοπο μπάζων και σε μικρή έκταση την εκχέρσωση

τμημάτων του με σκοπό την απόδοση σε καλλιεργούμενη γη και γενικότερη

επίδραση στις φυσιολογικές λειτουργίες του

• Η χρήση φυτοφαρμάκων, εντομοκτόνων και φαρμάκων στις γεωργικές

εκτάσεις που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή.


CY5000005 «Ακρωτήρι Άσπρο – Πέτρα του Ρωμιού»


Ειδικοί σκοποί

Α’ Θεσμικοί, πολιτικοί, σε επίπεδο περιοχής

- Η δημιουργία των προϋποθέσεων για την επίτευξη αποτελεσματικής

διαχείρισης της περιοχής (Ενίσχυση των γνώσεων, των δεξιοτήτων, της

αποτελεσματικότητας και υλικοτεχνικής υποδομής του αρμόδιου για τη διαχείριση

φορέα)

- Η ενσωμάτωση της συμμετοχικής διαδικασίας των εμπλεκομένων και

επηρεαζόμενων φορέων και ομάδων στο σχεδιασμό και στη διαχείριση

- Η εγκαθίδρυση συστήματος παρακολούθησης της αποτελεσματικότητας της




I.A.CO Ltd - 75 -

- Η αξιοποίηση όλων των χρηματοδοτικών μέσων για την προστασία και

διαχείριση της περιοχής και της βιοποικιλότητας





- Εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων και των τυπικών ειδών

και των προϋποθέσεων για την ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης τους.

- Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων.

- Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης των σπάνιων και απειλούμενων

ειδών χλωρίδας

- Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των απειλούμενων και

σπάνιων ειδών ερπετών, θηλαστικών, αμφιβίων και πτηνών.

- Εκτίμηση και διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των

μικρών χειρόπτερων

- Εκτίμηση και διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης της φίνας

MacroMacrovipera lebetina lebetina και των σπάνιων ειδών ερπετών

- Διασφάλιση της φύλαξης των απειλούμενων και σπάνιων ειδών πτηνών από

φαινόμενα λαθροθηρίας και άλλες παράνομες ενέργειες στα ενδιαιτήματά τους.

Οι ειδικοί σκοποί που αφορούν στους οικοτόπους και τα είδη εστιάζουν κυρίως

στην

εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης καθώς δεν υπάρχουν μελέτες και έρευνες

βάσης

σχετικά με:

- Την ανάλυση της δομής και σύνθεσης των οικοτόπων (απουσία

φυτοκοινωνιολογικής μελέτης των οικοτόπων και χαρτογράφησης των

φυτοκοινωνιών και των τυπικών ειδών)

- Την εκτίμηση μεταβολών στην έκταση και δομή των οικοτόπων

- Το μέγεθος των πληθυσμών και την αναπαραγωγική ικανότητα των

περισσότερων ειδών πανίδας

- Τις τάσεις σχετικά με τη διατήρηση (αύξηση, μείωση, σταθερότητα) των

πληθυσμών των ειδών



I.A.CO Ltd - 76 -


Η περιοχή εκτείνεται από το ακρωτήριο Άσπρο, το οποίο αποτελεί το

ανατολικότερο σημείο της περιοχής μέχρι την Πέτρα του Ρωμιού (δυτικό άκρο της

περιοχής). Ακριβώς βόρεια της περιοχής βρίσκεται το χωριό Πισούρι.

Η περιοχή αποτελεί μια στενή λωρίδα παράλληλη προς την ακτογραμμή. Η

γεωγραφική της θέσης (το κέντρο της περιοχής) καθορίζεται από τις παρακάτω

συντεταγμένες: γεωγραφικό μήκος 32o 41’ 00’’ ανατολικά, και Βόρειο γεωγραφικό

πλάτος 34o 40’ 00’’.

Έχει συνολική έκταση 2.473 εκτάρια από τα οποία το χερσαίο τμήμα αποτελεί τα

381,6 εκτάρια και το μήκος του φθάνει περίπου στα 10 χλμ. κατά μήκος της

ακτογραμμής και το πλάτος της 100 μ. – 1500 μ. Το υψηλότερο σημείο βρίσκεται

σε υψόμετρο 250 από το επίπεδο της θάλασσας.

Στο μεγαλύτερο μήκος της ακτής (εκτός του δυτικού τμήματος) υπάρχουν

απότομοι, εντυπωσιακοί γκρεμοί με ορθοπλαγιές που καταλήγουν στη θάλλασα

ύψους πάνω από 200 μ. Οι κάθετες πλαγιές αυτές χαρακτηρίζονται από την

παντελή έλλειψη βλάστησης και αποτελούν το 70% της ακτογραμμής.

Οι κρημνοί σχηματίζουν ένα μέτωπο προς την θάλασσα το οποίο σε δύο σημεία

‘σπάζει’ αφού σ’ αυτά σχηματίζονται αργάκια (ρεματιές) που έχουν διαμορφωθεί

λόγω της διάβρωσης του σχετικά μαλακού βράχου. Ο ένας σχηματισμός των

αργακιών είναι στο μέσο της περιοχής και αποτελείται από 5-6 ρεματιές που

καταλήγουν σχεδόν στο ίδιο σημείο στην ακτή. Ο άλλος σχηματισμός ρεματιάς

αρχίζει από την ενδοχώρα και εκβάλλει στο σημείο όπου ο παλαιός κύριος δρόμος

Λεμεσού – Πάφου στρίβει ανατολικά και προσεγγίζει την ακτή. Η εν λόγω δεύτερη

ρεματιά βρίσκεται στα δυτικά όρια και βασικά εκτός περιοχής Natura 2000.

Η εν λόγω περιοχή Natura 2000 συνεχίζει προς τα δυτικά σε μορφή λωρίδας κατά

μήκος του παλαιού δρόμου Λεμεσού – Πάφου και την ακτή και καταλήγει περί τα

250μ δυτικά της Πέτρας του Ρωμιού. Εκεί όπου βρίσκεται η Πέτρα του Ρωμιού,

σχηματίζεται ο μοναδικής ομορφιάς κόλπος στην περιοχή με χαλικόστρωτη ακτή

που

αποτελεί πολύ προσφιλή παραλία για τους λουόμενους το καλοκαίρι λόγω

καθαρών νερών, του ωραίου και δραματικού τοπίου και του Θρύλου της γέννησης

της Αφροδίτης.

Το θαλάσσιο τμήμα καταλαμβάνει έκταση 2.085,3 ha και περιλαμβάνει τη

θαλάσσια περιοχή που εφάπτεται το χερσαίο τμήμα και σε βάθος 1,6-2,9 χλμ. από

την ακτογραμμή.



I.A.CO Ltd - 77 -

Η περιοχή εκτός από το ιδιαίτερό της κάλος, την ιστορία της και την παγκόσμια

φήμη της παρουσιάζει τεράστιο οικολογικό ενδιαφέρον. Σ’ αυτή απαντώνται 7

οικότοποι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, 27 είδη χλωρίδας ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και

στους απότομους γκρεμούς της φωλιάζει ο Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae)

σχηματίζοντας τον μεγαλύτερο πληθυσμό του είδους στην Κύπρο. Σημειώνεται ότι

τα όρια της προστατευόμενης περιοχής δεν έχουν σημανθεί στο έδαφος.


Όλη η περιοχή της Natura 2000 εμπίπτει στην Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας, Ζ3-

ΠΤ. Η εν λόγω Ζώνη ουσιαστικά καλύπτει την έκταση από την παραλία μέχρι το

χείλος του κρημνού, εκεί όπου αρχίζει το παράκτιο οροπέδιο Πισσουρίου. Σε

ορισμένες, μεμονωμένες περιπτώσεις η Ζώνη Προστασίας καλύπτει και κάποια

ακραία μέρη του οροπεδίου.

Όλη η περιοχή που εμπίπτει στην Natura 2000 είναι άκτιστη, ακαλλιέργητη από

ετών και σε μεγάλο βαθμό Κυβερνητικής ιδιοκτησίας (Χάρτης). Στον Πίνακα που

ακολουθεί δίνεται το ιδιοκτησιακό καθεστώς για την περιοχή μελέτης και την

ευρύτερη περιοχή. Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα, το μεγαλύτερο ποσοστό

της περιοχής είναι ιδιωτική γη (72,4%), και το ποσοστό αυτό αυξάνεται στην

ευρύτερη περιοχή και γίνεται 88,3%.

Πίνακας 12: Ιδιοκτησιακό Καθεστώς Περιοχής Μελέτης

Ιδιοκτησιακό καθεστώς Περιοχή μελέτης (ha) Ευρύτερη περιοχή (ha)

Κυβερνητική γη 105,5 91,9

Ιδιωτική γη 276,1 696,4

Σύνολο 381,6 788,3

Τα χερσαία όρια της περιοχής Natura 2000 καθώς και τα της Ζώνης Ζ3-ΠΤ

συμπίπτουν με την Ζώνη Προστασίας της παραλίας που καθορίστηκε βάσει των

προνοιών του Νόμου περί Προστασίας της Παραλίας την δεκαετία του ’60. Στην εν

λόγω Ζώνη Προστασίας της Παραλίας (Ζώνη non edificandi) απαγορεύεται πάσα

κατασκευή εκτός και αν προς τούτο δοθεί άδεια από το Υπουργικό Συμβούλιο.

Η περιοχή Natura 2000, όπου οι ρεματιές, εφάπτεται ή και προσεγγίζει την

Οικιστική Ζώνη Η6 του χωριού Πισσουρίου. Στην εν λόγω Οικιστική Ζώνη Η6 και

ιδιαίτερα όπου αυτή εφάπτεται της περιοχής Natura 2000 παρατηρείται έντονη

οικιστική ανάπτυξη, κυρίως σε μορφή επαύλεων μόνιμης και προσωρινής

διαμονής, για αλλοδαπούς κυρίως. Λίγο, εκτός της Οικιστικής Ζώνης αλλά εκτός



I.A.CO Ltd - 78 -

της περιοχής Natura 2000 υπάρχουν εγκατάστασης τηλεπικοινωνιών – ραντάρ σε

υψόμετρο περίπου 220μ.

Το ανατολικό άκρο της περιοχής Natura 2000, που είναι και το πιο απότομο και το

πιο ψηλό καταλήγει στο ακρωτήρι Άσπρο και αμέσως μετά αρχίζει η παράκτια

Τουριστική Ζώνη Τεβ και ο γνωστός ημικυκλικός κόλπος Πισσουρίου με δημοφιλή

χαλικόστρωτη ακτή και έντονη τουριστική ανάπτυξη.

Το δυτικό άκρο της περιοχής Natura 2000, που βρίσκεται στην Επαρχία Πάφου,

αποτελείται από Κυβερνητική γη και ως εκ τούτου δεν κινδυνεύει από το

ενδεχόμενο οικοδομικών δραστηριοτήτων.


- Οι κάτοικοι του Πισσουρίου είναι ήδη εξαγριωμένοι για την ελλιπή ενημέρωση

και για τον αποκλεισμό τους από την διαδικασία λήψης αποφάσεων. Γενικά

επικρατεί η άποψη ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται στην Λευκωσία για να

εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των επισκεπτών και τουριστών οι οποίοι θα

«απολαμβάνουν την φυσική ομορφιά και το τοπίο», χωρίς να λαμβάνουν υπόψη

ότι στέρησαν στους κάτοικους της περιοχής το βασικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

- Το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής, αυτό που υπάγεται στην κοινότητα

Πισσουρίου και εκτείνεται στα δυτικά ως τα όρια με το κρατικό δάσος Ραντίδι,

«πάσχει» αναμφίβολα από την έλλειψη επιστημονικής καταγραφής και

τεκμηρίωσης της κοινωνικο-οικονομικής και πολιτιστικής του ιστορίας, εφόσον

ουδέποτε αποτέλεσε επίκεντρο ή τμήμα ερευνητικού/αρχαιολογικού

προγράμματος.

- Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μεγάλος αριθμός των προτεινόμενων μέτρων του

Διαχειριστικού Σχεδίου αφορά στην εκπόνηση βασικών μελετών λόγω της

έλλειψης αναλυτικών δεδομένων βάσης αλλά και της έλλειψης ειδικών μελετών

σχεδιασμού και ωρίμανσης έργων. Επίσης, ορισμένα από τα μέτρα δεν μπορούν να

κοστολογηθούν γιατί είτε αφορούν κανονιστικές πράξεις είτε εξαρτώνται από

διαδικασίες διαβούλευσης είτε εξαρτώνται από άλλες διοικητικές ρυθμίσεις.

- Η παρουσία πολλών ειδών της ορνιθοπανίδας στις περιοχές του Δικτύου

«Natura 2000», καθιστά αδύνατη την πλήρη απογραφή όλων των ειδών και την

ακριβή καταγραφή των ενδιαιτημάτων τους.


Η περιοχή υφίσταται ισχυρές πιέσεις:



I.A.CO Ltd - 79 -

• Από την υπερβόσκηση. Όπως έχει αναλυθεί το θέμα αυτό προηγουμένως σε

αυτό το στάδιο παρατηρείται υπερβόσκηση, σύμφωνα με τον αριθμό των

ζώων που έχουν καταγραφεί. Σημειώνεται ότι τα σημάδια της υπερβόσκησης

είναι εμφανή σχεδόν σε όλη την περιοχή, ενώ το φαινόμενο της διάβρωσης

των εδαφών είναι εκτεταμένο και σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται και

χαραδρωτική διάβρωση.

Ο συνδυασμός δε της υπερβόσκησης, της υποβάθμισης των εδαφών και του

ξηρού και θερμού κλίματος, και μερικώς η επίδραση των ισχυρών ανέμων

που πνέουν στην περιοχή, έχουν συντελέσει και συντελούν σε μακροχρόνιες

διαδικασίες οπισθοδρομικής διαδοχής των φυτοκοινωνιών, με αποτέλεσμα τη

διαμόρφωση φυτοκοινωνιών, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την κυριαρχία

ξυλωδών ειδών, θαμνώδους μορφής, χαμηλού ύψους, συνήθως σφαιρικής

μορφής, και προσαρμοσμένα στις παραπάνω αντίξοες συνθήκες (είδη

ξηρανθεκτικά, λιτοδίαιτα και θερμόβια). Σημειώνεται ότι υψηλή δασική

βλάστηση εμφανίζεται μόνο σε πολύ μικρό ποσοστό εντός των ορίων της

περιοχής.

• Από την έντονη τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή του Πισσουρίου, όπου

παρατηρείται έντονη οικιστική δραστηριότητα. Η περιοχή επίσης στην Πέτρα

του Ρωμιού υφίσταται ισχυρές πιέσεις από την πληθώρα επισκεπτών κυρίως

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

• Όσον αφορά του κινδύνους που απειλούν την περιοχή εξαιτίας της άσκησης

των γεωργικών δραστηριοτήτων αυτοί είναι ήσσονος σημασίας και

συνίσταται:

o Στις λιπάνσεις. Οι ποσότητες των λιπασμάτων που δίδονται τόσο στη

ευρύτερη περιοχή όσο και στη περιοχή μελέτης είναι περιορισμένες

διότι οι καλλιέργειες είναι κυρίως ξηρικες και επομένως δεν τίθεται

κίνδυνος ξεπλύματος τους στα υδροφόρα στρωματά της περιοχής

o Στη χρήση φυτοφαρμάκων. Η χρήση φυτοφαρμάκων περιορίζεται

στις ελιές και λίγο με τα αγρωστωδή με κάποιο ζιζανιοκτόνο.

o Από τη χρήση δολωμάτων. Για τον έλεγχο του πληθυσμού της

αλεπούς ή μυοκτονίες.

• Τέλος, το κυνήγι στην περιοχή είναι ελεγχόμενο με περιοδικές απαγορεύσεις

που υπαγορεύονται ανάλογα με τους πληθυσμούς των θηραμάτων και τις

επικρατούσες συνθήκες.



I.A.CO Ltd - 80 -


CY4000014 «Δρύμου»


Η μακροπρόθεσμη προστασία και διατήρηση της φύσης και του τοπίου ως φυσικής

κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου στην περιοχή του Τόπου

Κοινοτικής Σημασίας «Δρύμου» μέσω της αειφορικής ανάπτυξης, της συνέργειας

των αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών πολιτικών, της ισόρροπης ανάπτυξης και

συνετής χρήσης των φυσικών πόρων.

Οι ειδικοί σκοποί για το διάστημα εφαρμογής του σχεδίου διαχείρισης είναι οι

ακόλουθοι:


• Η θεσμική ολοκλήρωση της προστασίας και διοίκησης-διαχείρισης της περιοχής

• Ολοκληρωμένος αναπτυξιακός και περιβαλλοντικός σχεδιασμός και εφαρμογή

ολοκληρωμένων διατομεακών παρεμβάσεων

• Η δημιουργία των προϋποθέσεων για την επίτευξη αποτελεσματικής


αποτελεσματικότητας και υλικοτεχνικής υποδομής του αρμόδιου για τη

διαχείριση φορέα)

• Η ενσωμάτωση της συμμετοχικής διαδικασίας των εμπλεκομένων και


• Η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης επικοινωνιακής στρατηγικής για την

προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τα κοινωνικά, οικονομικά και

περιβαλλοντικά οφέλη που απορρέουν από την προστασία της περιοχής

• Η αναστροφή της αντίληψης του μεγαλύτερου ποσοστού του κοινού και των

παραγωγικών ομάδων σχετικά με το ότι η προστασία και η ανάπτυξη είναι

αντικρουόμενες έννοιες και η οικονομική ανάπτυξη συνδέεται με την

περιβαλλοντική υποβάθμιση

• Η εγκαθίδρυση συστήματος παρακολούθησης της αποτελεσματικότητας της


• Η αξιοποίηση όλων των χρηματοδοτικών μέσων για την προστασία και


• Η ανάδειξη, προβολή και ανάπτυξη οικοτουρισμού

• Η διατήρηση του τοπίου

• Η βελτίωση των εδαφικών και υδατικών πόρων




I.A.CO Ltd - 81 -

• Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων και

συγκεκιμένα:

1. Του οικοτόπου (93Α0), Δασικές συστάδες Quercus infectoria (Anagyro foetiae –

Quercetum infectoriae).

2. Του κυπριακού οικοτόπου (CY02) Καλαμώνες (Phragmition australis, Scription

maritimi).

3. Του κυπριακού οικοτόπου (CY01), χαμηλοί θαμνώνες της Ανατολικής Μεσογείου

– Θαμνώνες Quercus coccifera εντός των οποίων απαντώνται τα τρία από τα

τέσσερα φυτικά είδη ιδιαίτερου ενδιαφέροντος της περιοχής (Carlina involucrata

ssp. cyprica, Cyclamen cyprium και Orchis sancta).

4. Του παραποτάμιου οικότοπου (92Α0), Στοές με Salix alba.

5. Του παραποτάμιου οικοτόπου (92D0), Νότιες παρόχθιες στοές και λόχμες

(Nerio-Tamaricetea).

• Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης των σπάνιων και απειλούμενων

ειδών χλωρίδας. Στην περιοχή μελέτης τα είδη αυτά είναι:

• Cyclamen cyprius, ενδημικό της Κύπρου και εγγύς απειλούμενο του

σχετικού καταλόγου της Κύπρου και προστατευόμενο από διεθνείς

συμβάσεις.

• Carlina involucrate ssp. cyprica, ενδημικό της Κύπρου και εγγύς

απειλούμενο.

• Barlia robertiana, προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις.

• Orchis sancta, προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις.

• Εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων και των τυπικών ειδών

και των προϋποθέσεων για την ευνοϊκή κατάσταση διατήρησής τους.

• Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων.


ειδών χλωρίδας

• Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των απειλούμενων και


• Εκτίμηση και διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των

μικρών χειρόπτερων


σπάνιων ειδών ερπετών

• Διασφάλιση της φύλαξης των απειλούμενων και σπάνιων ειδών πτηνών από




I.A.CO Ltd - 82 -


στην εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης καθώς δεν υπάρχουν μελέτες και

έρευνες βάσης σχετικά με:








πληθυσμών των ειδών.


Η περιοχή Natura 2000 της Δρύμου βρίσκεται στο Νοτιοδυτικό τμήμα της Κύπρου,

κοντά στο χωριό Δρύμου και περιλαμβάνει το ρέμα που ξεκινάει από το χωριό

Δρύμου με κατεύθυνση δυτική-νοτιοδυτική προς το χωριό Γιόλιου. Η συνολική της

έκταση ανέρχεται σε 8 εκτάρια.

Ο ειδικός σκοπός διαχείρισης των ειδών πανίδας είναι η προστασία και διατήρηση

των πληθυσμών των παρακάτω σημαντικότερων (προστατευμένων, σπανίων,

κινδυνεύοντων) ειδών χερσαίων σπονδυλωτών καθώς και των οικοτόπων μέσα

στους οποίους διαβιούν.

Πίνακας 13: Είδη και τύποι οικοτόπων

Είδος Τύπος οικοτόπου

Hemiechinus auritus dorotheae

(σκαντζόχοιρος) Θαμνώνες (CY01)

Acanthodactylus schreiberi (αμμόσαυρα) Θαμνώνες (CY01), δασικές συστάδες (93ΑΟ)

Chameleo chameleon recticrista (χαμαιλέων) Θαμνώνες (CY01), δασικές συστάδες (93ΑΟ)

Telescopus fallax (ξυλόδροπης) Θαμνώνες (CY01), δασικές συστάδες (93ΑΟ)

Macrovipera lebetina lebetina (φίνα) Θαμνώνες (CY01), δασικές συστάδες (93ΑΟ)


Η ανάπτυξη στη Δρύμου ρυθμίζεται από τη Δήλωση Πολιτικής. Στη Δρύμου

υπάρχουν 2 κατηγορίες Οικιστικών Ζωνών η Η1 (συντελεστής δόμησης 120%,

συντελεστής κάλυψης 50%, 2 – 3 όροφοι) και η Η2 (συντελεστής δόμησης 90%,

συντελεστής κάλυψης 50%, 2 όροφοι). Υπάρχουν τρεις (3) ζώνες Η1 που

αποτελούν τους 3 πυρήνες του χωριού που είναι κτισμένοι στα χείλη της κοιλάδας

που διασχίζει την κοινότητα. Η ζώνη Η2 περιβάλλει τις ζώνες Η1.



I.A.CO Ltd - 83 -

Η υπόλοιπη έκταση του χωριού είναι ενταγμένη στη Γεωργική Ζώνη Γ3

(συντελεστής δόμησης 10%, 2 όροφοι) πλην της κοιλάδας, που λόγω της

σημαντικής της περιβαλλοντικής σημασίας έχει ενταχθεί στη Ζώνη Προστασίας Ζ3

(συντελεστής δόμησης 1%, 1 όροφος). Η περιοχή της ζώνης Ζ3 έχει

χαρακτηρισθεί σαν περιοχή Natura 2000.

Προτείνεται όπως η περιοχή Natura 2000 στη Δρύμου παραμείνει ως έχει στην

Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας Ζ3 – ΠΤ (σ.δ. 1% – προστασία τοπίου) λόγω του

ότι είναι μικρή σε έκταση και σχετικά στενή. Για το λόγο αυτό υποβάλλεται η

εισήγηση όπως η περιοχή γύρω της, παραμείνει στη Γεωργική Ζώνη Γ3 (σ.δ.

10%).


Η πλειοψηφία του πληθυσμού θεωρεί το σχέδιο Natura ισοδύναμο με την “κλοπή”

των περιουσιών τους από το κράτος, την απαγόρευση, την μη-ανάπτυξη και γενικά

την στέρηση των βασικών τους δικαιωμάτων ως ιδιοκτήτες γης. Χαρακτηριστικά,

όπως ένας κάτοικος ανάφερε σε προσωπική συνέντευξη: “Natura ίσον μηδέν”. Οι

αρνητικές και μηδενιστικές αντιλήψεις για το Natura έχουν αναγάγει το σχέδιο

προστασίας της φύσης, εκ των προτέρων, σε αναγκαστική διαμάχη των ιδιοκτητών

της γης με τους εμπλεκόμενους.

Για να αποφευχθούν μελλοντικές συγκρούσεις είναι απαραίτητο να αναλύσουμε τις

αντιλήψεις των εμπλεκόμενων ομάδων για τους άλλους. Οι ντόπιοι αντιμετωπίζουν

τους τεχνοκράτες κυβερνητικών υπηρεσιών σαν σύμμαχους των πολιτικών και

οικονομικών συμφερόντων άλλων ομάδων ή το λιγότερο ως εντελώς αδιάφορους

για τις αρνητικές συνέπειες που θα έχει η εφαρμογή κάποιου σχεδίου στην περιοχή

τους.

Οι ειδικοί σύμβουλοι που συνήθως ετοιμάζουν τα διαχειριστικά σχέδια

αντιμετωπίζονται ως άτομα τα οποία ασχολούνται με θεωρητικά θέματα όπως οι

βιο- επιστήμες και αναφέρονται σε αόριστα μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης, αντί

στην υπαρκτή πραγματικότητα της κυπριακής κοινωνίας.

Παράλληλα, οι ντόπιοι χαρακτηρίζονται αρκετά συχνά και σαν «υλιστές», οι οποίοι

επιδιώκουν ωφελιμιστικά να αναπτύξουν την περιοχή με απώτερο στόχο το

οικονομικό κέρδος, αγνοώντας τον κοινωφελή σκοπό της προστασίας της περιοχής

τους.

Η αντιπαράθεση μεταξύ των εμπλεκομένων αντανακλούν τα διαφορετικά πρότυπα

συμπεριφοράς και αντιλήψεων, καθώς επίσης και τα συγκρουόμενα συμφέροντα,

τα οποία διαμορφώνουν τις απόψεις και τις ενέργειες των κοινωνικών δραστών. Ο

τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι εμπλεκόμενοι την σημασία και χρήση της

γης είναι διαφορετικός. Ένα κομμάτι γης μπορεί να αποτελεί για κάποιο μια



I.A.CO Ltd - 84 -

κερδοφόρα κτηματομεσιτική συναλλαγή, για άλλον μια περιοχή εξαίρετης φυσικής

ομορφιάς, για άλλον μια μη-χρήσιμη περιοχή η οποία χρειάζεται να καλλιεργηθεί

για να γίνει γόνιμη και παραγωγική ή για κάποιο άλλον μια σημαντική περιοχή με

σπάνια και απειλούμενα είδη.

Επομένως, η κατανόηση των διαφορετικών εννοιολογήσεων και αντιλήψεων

αποτελεί το πρώτο βήμα για την μείωση της αντιπαράθεσης στο ελάχιστο. Στόχος

του Διαχειριστικού Σχεδίου είναι να λάβει υπόψη τις καταγραμμένες εισηγήσεις

επιστημονικών ερευνών, τις τοπικές και διεθνής περιβαλλοντικές οργανώσεις, τις

στρατηγικές των σχετικών κυβερνητικών τμημάτων αλλά και τις αντιλήψεις και

προθέσεις των τοπικών ομάδων.


Γενικά η περιοχή δεν υφίσταται υψηλούς κινδύνους από ανθρώπινες

δραστηριότητες στο μεγαλύτερο τμήμα της, αν και περιβάλλεται από αγροτικές

εκτάσεις και σε πολύ κοντινή απόσταση (περίπου 100μ.) βρίσκεται το χωριό

Δρύμου. Οι πιέσεις για οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή είναι περιορισμένες ενώ οι

πιέσεις για βόσκηση δεν είναι μεγάλες.

Το κυνήγι στην περιοχή είναι ελεγχόμενο με περιοδικές απαγορεύσεις που

υπαγορεύονται ανάλογα με τους πληθυσμούς των θηραμάτων και τις επικρατούσες

συνθήκες.

Κίνδυνοι που απειλούν την περιοχή λόγω γεωργικών δραστηριοτήτων

Συνοπτικά αναφέρονται οι κίνδυνοι που απειλούν την περιοχή λόγω

γεωργοκτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, όπως επισημάνθηκαν και προηγουμένως.

1. Λιπάνσεις. Οι ποσότητες των λιπασμάτων που δίδονται, τόσο στην ευρύτερη

περιοχή, όσο και στην περιοχή μελέτης, είναι περιορισμένες διότι οι

καλλιέργειες είναι κυρίως ξηρικές και επομένως δεν τίθεται κίνδυνος

ξεπλύματός τους στα υδροφόρα στρώματα της περιοχής.

2. Χρήση φυτοφαρμάκων. Η χρήση φυτοφαρμάκων περιορίζεται στις

καλλιέργειες αμπελιών, ελιών και εσπεριδοειδών. Η χρήση σκονισμάτων για

καταπολέμηση της ευδεμίδας είναι πρακτική που εμπερικλείει κάποιους

κίνδυνους, λόγω του ότι μπορεί να τις παρασύρει ο άνεμος σε άλλες

καλλιέργειες. Σύντομα, όμως, αναμένεται να εγκαταλειφθεί, διότι

προωθούνται νεότερες βελτιωμένες πρακτικές, όπως είναι η χρήση

φερομονών και του βιολογικού προϊόντος του βακίλου. Η χρήση

ζιζανιοκτόνων, επίσης στα αμπέλια, έχει εγκαταλειφθεί και αντικατασταθεί

με μηχανική καλλιέργεια.



I.A.CO Ltd - 85 -


CY4000005 «Επισκοπή – Μωρού Νερού»



- Η δημιουργία των προϋποθέσεων για την επίτευξη αποτελεσματικής διαχείρισης

της περιοχής (Ενίσχυση των γνώσεων, των δεξιοτήτων, της αποτελεσματικότητας

και υλικοτεχνικής υποδομής του αρμόδιου για τη διαχείριση φορέα)

- Η ενσωμάτωση της συμμετοχικής διαδικασίας των εμπλεκομένων και


- Η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης επικοινωνιακής στρατηγικής για την


περιβαλλοντικά οφέλη που απορρέουν από την προστασία της περιοχής και η

αναστροφή της αντίληψης του μεγαλύτερου ποσοστού του κοινού και των




- Η εγκαθίδρυση συστήματος παρακολούθησης της αποτελεσματικότητας της


- Η αξιοποίηση όλων των χρηματοδοτικών μέσων για την προστασία και






- Εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων και των τυπικών ειδών και

των προϋποθέσεων για την ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης τους.

- Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων

- Διασφάλιση της ικανοποιητικής9 κατάστασης των σπάνιων και απειλούμενων

ειδών χλωρίδας και ιδιαίτερα του Fimbristylis ferruginea

- Διασφάλιση και εκτίμηση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των

απειλούμενων και σπάνιων ειδών ερπετών (π.χ. της φίνας Macrovipera lebetina

lebetina), θηλαστικών (τα μικρά χειρόπτερα χρήζουν ειδικής πρόνοιας), αμφιβίων



I.A.CO Ltd - 86 -

και πτηνών (επιπλέον για τα πτηνά επιβάλλεται η φύλαξή τους από φαινόμενα

λαθροθηρίας και άλλες παρόμοιες ενέργειες στα ενδιαιτήματά τους)













Η περιοχή μελέτης, μέρος της κοιλάδας του ποταμού Έζουσας από το χωριό

Επισκοπή μέχρι την περιοχή των χωριών Λετύμπου – Λεμώνα, είναι ο Τόπος

Κοινοτικής Σημασίας του Δικτύου «Natura 2000» με κωδικό και ονομασία

CY4000005 ΕΠΙΣΚΟΠΗ Μ?ΡΟΥ ΝΕΡΟΥ. Βρίσκεται σε γεωγραφικό μήκος 32ο32’15’’

και γεωγραφικό πλάτος 34ο 49’ 30’’. Έχει έκταση 417,1 ha και εκτείνεται από

υψόμετρο 120 m έως 342 m, με μέσο υψόμετρο 231m. Η υπό μελέτη περιοχή

βρίσκεται υπό τις διοικητικές αρμοδιότητες της Επαρχίας Πάφου.

Η κοιλάδα έχει μήκος περίπου 7,5 χλμ και πλάτος 250μ – 1,100μ και έχει σχήμα U

αντί V όπως συνήθως συμβαίνει με τις περισσότερες κοιλάδες της Κύπρου. Αυτό

αποδίδεται στην μαλακή σύσταση των πετρωμάτων που την περιβάλλουν –

ορίζουν. Εξαιτίας του σχετικά πλατύ πυθμένα της κοιλάδας και της σχετικά στενής

κοίτης, έχουν δημιουργηθεί παραποτάμιες αρδευόμενες καλλιέργειες. Κατά μήκος

της κοιλάδας υπάρχουν και τα ορατά κατάλοιπα τουλάχιστον τριών νερόμυλων.

Κατά μήκος του ποταμού Έζουσας υπάρχουν πολλές μικρές παραποτάμιες κοιλάδες

με μικρούς χείμαρρους των οποίων οι συμβολές με τον κυρίως ποταμό έχουν

συμπεριληφθεί στην ομώνυμη περιοχή «Natura 2000».

Το τμήμα της κοίτης του ποταμού Έζουσας που εμπίπτει στην υπό αναφορά

περιοχή, στο πιο ψηλό της σημείο, έχει ύψος περίπου 250μ πάνω από την θάλασσα

και στο πιο χαμηλό της σημείο 120μ (δηλαδή σ’ ένα μήκος 7,5 χλμ χάνει 130μ). Ο



I.A.CO Ltd - 87 -

πυθμένας της κοιλάδας έχει πολύ ομαλή κλίση (1,7%) που επιτρέπει τη βραδεία

ροή του νερού και έχει ως συνέπεια η κοίτη του ποταμού να έχει τη μορφή

μαιάνδρου, ενώ η κοιλάδα είναι σχεδόν ευθείας διαμόρφωσης.

Η περιοχή «Natura 2000», ως έχει οριοθετηθεί, εμπίπτει πέραν της κοινότητας της

Επισκοπής και στις κοινότητες των Χούλους, Λεμώνας και Πιτταργού από την

ανατολική πλευρά της κοιλάδας και Καλλέπειας, Λετύμπου και Κούρδακας από τη

δυτική πλευρά της κοιλάδας .

Η αναγνώριση και οριοθέτηση της Περιοχής Μελέτης, είναι μία διαδικασία η οποία

απαιτεί τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, όσον αφορά τη χάραξη ή την ταυτοποίηση

της χάραξης μιας οριογραμμής, με δεδομένο γεωγραφικό (τοπογραφικό)

υπόβαθρο, γνωστής κλίμακας και χαρακτηριστικών κατασκευής.

Η διαδικασία γεωγραφικής ταυτοποίησης της οριογραμμής μιας προστατευόμενης

περιοχής αποτελεί συνήθως το πρώτο βήμα στη διαδικασία εκπόνησης μιας

Μελέτης Διαχείρισης, καθώς επηρεάζει άμεσα τα επόμενα στάδια της Μελέτης,

όπως π.χ. την καταγραφή και αποτύπωση των γραμμικών ή επιφανειακών

δεδομένων που αφορούν στην περιοχή μελέτης, την περιγραφή σε νομικά κείμενα

των ορίων, την οριοθέτηση και περιγραφή, εντός της προστατευόμενης περιοχής,

υποσυνόλων αυτής, με συγκεκριμένες πολεοδομικές ή άλλες ρυθμίσεις, τη

σήμανση επί του εδάφους οριοσημάτων της προστατευόμενης περιοχής, κ.λπ.


Η περιοχή ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΜΩΡΟΥ ΝΕΡΟΥ καλύπτει την ποτάμια έκταση του ποταμού

Έζουσα που εμπίπτει στα χωριά Επισκοπή, Καλλέπεια, Λετύμπου, Κούρδακα (11

κάτοικοι), Χούλου, Λείμωνα και Πιτταργού (ακατοίκητο χωριό), ενώ τμήμα της

χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Προστασίας Ζ3, όπως παρουσιάστηκε αναλυτικά στο

υποκεφάλαιο 1.4.

Κατά της πρόσφατες διαβουλεύσεις των Κοινοτικών Συμβουλίων, πλην αυτών της

Κούρδακας και της Επισκοπής, με την ευκαιρία της αναθεώρησης των

Πολεοδομικών Ζωνών και των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής, αποφασίσθηκε

όπως μη προταθεί οποιαδήποτε αλλαγή σ’ ότι αφορά τα όρια της Περιοχής «Natura

2000» και ιδιαίτερα το πολεοδομικό καθεστώς που την διέπει. Το Κοινοτικό

Συμβούλιο Κούρδακα λόγω μικρού αριθμού κατοίκων δεν έλαβε καμία απόφαση

σχετικά με την αναθεώρηση των υφιστάμενων πολεοδομικών ζωνών και αφήνει το

θέμα στον Έπαρχο.

Το Κοινοτικό Συμβούλιο Επισκοπής αποφάσισε και έχει υποβάλει σχετική πρόταση

προς τον Έπαρχο Πάφου για καθορισμό πολεοδομικών ζωνών στην Επισκοπή,



I.A.CO Ltd - 88 -

αφού προηγούμενα το χωριό δεν είχε πολεοδομικές ζώνες. Μεταξύ άλλων

πολεοδομικών ζωνών έχουν προτείνει όπως από την μοναδική ποτάμια διάβαση

που διασχίζει τον ποταμό και προς τα Ν.Α. εκατέρωθεν του δρόμου που οδηγεί

προς τα Μονοδένδρικα – Στάλιστρον – Γαραούδι – Νατά να δημιουργηθεί

Παραθεριστική Ζώνη βάθους ολίγων εκατοντάδων μέτρων.

Το Κοινοτικό Συμβούλιο Επισκοπής είναι υπέρ της προώθησης της διαχείρισης της

περιοχής «Natura 2000» και πιστεύει ότι η Κοιλάδα του Διαρίζου, με κέντρο την

Επισκοπή, θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών.


- Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι γενικά επικρατεί κάποιου είδους

δυσανασχέτηση σε σχέση με τους περιορισμούς που εφαρμόστηκαν στην

κοινότητα και σε συνδυασμό με τις τρεις καινούριες οικίες που ανεγέρθηκαν ήδη

στην προστατευόμενη περιοχή, εκτιμάται ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος

αντιδράσεων εκ μέρους των κατοίκων της Επισκοπής.

- Η έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, τόσο των τοπικών κοινωνιών, όσο

και των επισκεπτών / εκδρομέων μπορεί να οδηγήσει στην αλόγιστη συλλογή

δειγμάτων της πανίδας (κυρίως τα αρθρόποδα) και την ανεξέλεγκτη είσοδο σε

σπήλαια τα οποία αποτελούν χώρους διαχείμασης και φωλεοποίησης των

νυχτερίδων


Οι παράγοντες που είτε επηρεάζουν είτε αποτελούν υπαρκτούς κινδύνους για τα

προστατευόμενα αντικείμενα της περιοχής μελέτης, είναι κυρίως αβιοτικοί

(κλιματικές συνθήκες, πυρκαγιές) και ανθρωπογενείς (αλλαγές χρήσεων γης,

πρακτικές άσκησης παραγωγικών δραστηριοτήτων, διανοίξεις οδών, σε μικρότερο

ποσοστό η αναψυχική δραστηριότητα κ.ά.)


CY4000015 «Κρίτου Μαρόττου»


Η μακροπρόθεσμη προστασία και διατήρηση της φύσης και του τοπίου ως φυσικής

κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου στην περιοχή του Τόπου

Κοινοτικής Σημασίας «ΚΡΙΤΟΥ - ΜΑΡΟΤΤΟΥ» μέσω της αειφορικής ανάπτυξης, της

συνέργειας των αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών πολιτικών, της ισόρροπης

ανάπτυξης και συνετής χρήσης των φυσικών πόρων.



I.A.CO Ltd - 89 -


ακόλουθοι:










περιβαλλοντικά οφέλη που απορρέουν από την προστασία της περιοχής

• Η αναστροφή της αντίληψης του μεγαλύτερου ποσοστού του κοινού και των













και των προϋποθέσεων για την ευνοϊκή κατάσταση διατήρησής τους.


Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στη διατήρηση του οικοτόπου 93ΑΟ

συστάδων της Quercus infectoria. Προτείνεται η κατάρτιση μητρώου των

δένδρων της Q. infectoria και τη λήψη των κατάλληλων μέτρων για τη

διατήρηση της ζωτικότητάς τους και τη διαρκή αναγέννησή τους.


ειδών χλωρίδας και συγκεκριμένα των έξι ειδών: 1. Mentha longifolia ssp.

cyprica., 2. Carlina involucrata ssp. cyprica 3. Onopordum cyprium, 4. Orchis

sancta και 5. Barlia robertiana,.6.Quercus infectoria.



I.A.CO Ltd - 90 -

• Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των απειλούμενων και



μικρών χειρόπτερων.

• Εκτίμηση και διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης της

φίνας.

• Διασφάλιση της φύλαξης των απειλούμενων και σπάνιων ειδών πτηνών από




έρευνες βάσης

σχετικά με:










Η περιοχή Κρίτου Μαρόττου του δικτύου Natura 2000 βρίσκεται στο Νοτιοδυτικό

τμήμα της Κύπρου, κοντά στο χωριό Κρίτου Μαρόττου και περιλαμβάνει μικρό

αβαθές ρέμα, με την άμεση του παρακείμενη περιοχή, που ξεκινάει από το χωριό

Κρίτου Μαρόττου με κατεύθυνση ανατολική-νοτιοανατολική προς το χωριό

Κανναβιού. Η συνολική της έκταση ανέρχεται σε 5 εκτάρια.

Οι οικότοποι της περιοχής παρουσιάζουν καλή διατήρηση και καλή έως αρίστη

αντιπροσωπευτικότητα. Τα φυτικά είδη της περιοχής, που έχουν ιδιαίτερο

ενδιαφέρον, δεν κινδυνεύουν άμεσα, παρά μόνο από πυρκαγιές.

Η περιοχή μελέτης διαθέτει ενδιαιτήματα μεγάλης σημασίας για τη διατήρηση

πολλών ειδών της πανίδας.

Οι καλαμώνες και τα βούρλα αποτελούν αξιόλογο ενδιαίτημα για τα αμφίβια της

περιοχής.

Τα πρανή, οι γκρεμοί της περιοχής οι οποίοι σχηματίζουν βαθιές σχισμές και

σπήλαια αποτελούν σημαντικό ενδιαίτημα για τα χειρόπτερα και χρήζουν

προστασίας και διατήρησης.



I.A.CO Ltd - 91 -

Οι θαμνώνες και φρυγανώδεις ζώνες αποτελούν το κύριο ενδιαίτημα του

ενδημικού υποείδους του σκαντζόχοιρου της περιοχής και μαζί με τις εκτενείς

δασώδεις περιοχές,

τα κύρια ενδιαιτήματα και των περισσοτέρων ενδημικών και σπάνιων ερπετών. Η

προστασία και διατήρησή τους είναι σημαντική.

Επιπλέον, η διατήρηση των καλλιεργειών στις θέσεις όπου ήδη απλώνονται είναι

σημαντική γιατί διατηρεί τη συνοχή και συνέχεια των υπόλοιπων ενδιαιτημάτων και

επιτρέπει τη συνέχεια των πληθυσμών των θηλαστικών και ερπετών που

χρησιμοποιούν αυτές και τα επιμέρους μικροενδιαιτήματά τους ως διαδρόμους

αλλά και ως βασικό ενδιαίτημα.


Η ανάπτυξη στη Κρίτου Μαρόττου ρυθμίζεται από τη Δήλωση Πολιτικής. Στη

Κρίτου Μαρόττου δεν ισχύει το σύνηθες πολεοδομικό σύστημα με πολεοδομικές

ζώνες που καθορίζουν περιοχές κατοικίας, βιοτεχνίας, γεωργίας κτηνοτροφίας,

κλπ.

Στη Κρίτου Μαρόττου λόγω ελάχιστης πίεσης για ανάπτυξη ισχύει ένα απλό

σύστημα πολεοδομικής ρύθμισης και ελέγχου βάσει του οποίου υπάρχουν δύο

μόνο ζώνες στις οποίες κάθε μορφή ανάπτυξης επιτρέπεται νοουμένου ότι

ικανοποιούνται οι βασικές αρχές που διέπουν την ανάπτυξη, ως αυτές καθορίζονται

στη Δήλωσης Πολιτικής που, βασικά, διαλαμβάνει ότι η προς ανάπτυξη γη θα

πρέπει να χαίρει κατάλληλης πρόσβασης, υδατοπρομήθειας, να μη επηρεάζει τις

ανέσεις στη περιοχή, φυσικούς πόρους, δημόσια υγεία, κ.ά.

Οι δύο αυτές πολεοδομικές ζώνες διαφέρουν μόνο στο βαθμό της έντασης της

ανάπτυξης. Γύρω από τον παραδοσιακό πυρήνα του χωριού έχει καθορισθεί σε

κτηματολογικό σχέδιο όριο ανάπτυξης (Ο.Α.) μέσα στο οποίο ισχύουν σαν μέγιστος

συντελεστής δόμησης 90%, μέγιστη κάλυψη 50% και μέγιστο ύψος οικοδομών 2

όροφοι. Εκτός ορίου Ο.Α. αντίστοιχα ισχύουν 10% και 2 όροφοι.

Το σύστημα αυτό είναι σχεδόν ικανοποιητικό σε περιοχές με ελάχιστες πιέσεις και

τάσεις για ανάπτυξη και που δεν υπάρχουν λόγοι για το καθορισμό πολεοδομικών

ζωνών με σκοπό το διαχωρισμό ασύμβατων μορφής αναπτύξεων ή τη προστασία /

διατήρηση αξιόλογων περιοχών, ως οι περιοχές Natura 2000. Στη προκειμένη

περίπτωση, με την πάροδο του χρόνου, άρχισαν να εμφανίζονται τάσεις για

ανάπτυξη, κατοικίες – επαύλεις και υπάρχει το ενδεχόμενο (έστω και επί του

παρόντος απομακρυσμένο) να εμφανισθούν επιχειρηματίες ανάπτυξης γης με

σκοπό τη δημιουργία τουριστικών ή οικιστικών συγκροτημάτων ή και άλλων



I.A.CO Ltd - 92 -

συναφών μορφών ανάπτυξης που βασικά, θα είναι αλλότριες προς το χαρακτήρα


Κρίνεται απαραίτητο όπως στη Κρίτου Μαρόττου καθορισθούν πολεοδομικές ζώνες

που να αντικαταστήσουν το ισχύον πολεοδομικό καθεστώς. Η περιοχή Natura

2000 θα πρέπει να καθορισθεί σε Ζώνη Προστασίας Ζ1 (σ.δ. 6%, 2 όροφοι) ή

ορθότερο σε Ζ2 (σ.δ. 3% 1 όροφος). Θα ήτο, επίσης, ορθό η περιοχή γύρω από τη

περιοχή Natura 2000 καθορισθεί σε Γεωργική Ζώνη Γ3 (σ.δ. 10%, 2 όροφοι) για

την περαιτέρω προστασία της περιοχής Natura 2000.


Η πλειοψηφία του πληθυσμού θεωρεί το σχέδιο Natura ισοδύναμο με την “κλοπή”

των περιουσιών τους από το κράτος, την απαγόρευση, την μη-ανάπτυξη και γενικά

την στέρηση των βασικών τους δικαιωμάτων ως ιδιοκτήτες γης. Χαρακτηριστικά,

όπως ένας κάτοικος ανάφερε σε προσωπική συνέντευξη: “Natura ίσον μηδέν”. Οι

αρνητικές και μηδενιστικές αντιλήψεις για το Natura έχουν αναγάγει το σχέδιο

προστασίας της φύσης, εκ των προτέρων, σε αναγκαστική διαμάχη των ιδιοκτητών

της γης με τους

εμπλεκόμενους.






τους. Οι ειδικοί σύμβουλοι που συνήθως ετοιμάζουν τα διαχειριστικά σχέδια


βιο-επιστήμες και αναφέρονται σε αόριστα μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης, αντί στην

υπαρκτή πραγματικότητα της κυπριακής κοινωνίας.

Παράλληλα, οι ντόπιοι χαρακτηρίζονται σαν «υλιστές», οι οποίοι επιδιώκουν

ωφελιμιστικά να αναπτύξουν την περιοχή με απώτερο στόχο το οικονομικό κέρδος,

αγνοώντας τον κοινωφελές σκοπό της προστασίας της περιοχής τους.





γης είναι διαφορετικός. Ένα κομμάτι γης μπορεί να αποτελεί για κάποιο μια





I.A.CO Ltd - 93 -


σπάνια και απειλούμενα

είδη.




επιστημονικών ερευνών, τις τοπικές και διεθνής περιβαλλοντικές οργανώσεις, τις

στρατηγικές των σχετικών κυβερνητικών τμημάτων αλλά και τις αντιλήψεις και



Γενικά η περιοχή δεν υφίσταται υψηλούς κινδύνους από ανθρώπινες

δραστηριότητες στο μεγαλύτερο τμήμα της, αν και περιβάλλεται από

καλλιεργήσιμες εκτάσεις και σε πολύ κοντινή απόσταση βρίσκεται το χωριό Κρίτου

Μαρόττου. Οι πιέσεις για οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή είναι περιορισμένες, ενώ

πιέσεις για βόσκηση δεν υφίστανται (όπως αναλύθηκε ήδη το θέμα αυτό

προηγουμένως, καθώς σε αυτό το στάδιο δεν παρατηρείται υπερβόσκηση,

σύμφωνα με τον αριθμό των ζώων που έχουν καταγραφεί).

Τα τελευταία χρόνια ιδίως το 2007 και 2008 είχαν ανιχνευθεί αφλατοξίνες στο

αιγοπρόβιο γάλα με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν προβλήματα στην

αιγοπροβατοτροφία με θανατώσεις χιλιάδων ζώων. Γι αυτό το λόγο το Συμβούλιο

ζωοτροφών και το Τμήμα Γεωργίας έχουν εντείνει τους ελέγχους στις εισαγόμενες

ζωοτροφές με βάση το κανονισμό (ΕΚ) 183/2005. Επίσης το Τμήμα Γεωργίας έχει

εκδώσει ενημερωτικά για ορθές γεωργικές πρακτικές στα πλαίσια του κανονισμού

την διατήρηση των σχετικών εγγράφων για την διαδικασία παρασκευής των

ζωοτροφών και διατήρηση εγγράφων για την ιχνηλασιμότητα.

Το κυνήγι στην περιοχή είναι ελεγχόμενο με περιοδικές απαγορεύσεις που

υπαγορεύονται ανάλογα με τους πληθυσμούς των θηραμάτων και τις επικρατούσες

συνθήκες.

Κίνδυνοι που απειλούν την περιοχή λόγω γεωργικών δραστηριοτήτων

Συνοπτικά αναφέρονται οι κίνδυνοι που απειλούν την περιοχή λόγω γεωργικών

δραστηριοτήτων όπως επισημάνθησαν και προηγουμένως.

1. Λιπάνσεις. Οι ποσότητες των λιπασμάτων που δίδονται τόσο στη ευρύτερη

περιοχή όσο και στη περιοχή μελέτης είναι περιορισμένες διότι οι

καλλιέργειες είναι κυρίως ξηρικές και επομένως δεν τίθεται κίνδυνος

ξεπλύματος τους στα υδροφόρα στρώματα της περιοχής.



I.A.CO Ltd - 94 -

2. Χρήση φυτοφαρμάκων. Η χρήση φυτοφαρμάκων περιορίζεται στις

καλλιέργειες αμπέλια, ελιές, εσπεριδοειδή. Η χρήση σκονισμάτων για

καταπολέμηση της ευδεμίδας είναι πρακτική που εμπερικλείει κάποιους

κίνδυνους λόγω του ότι μπορεί να τις παρασύρει ο άνεμος σε άλλες

καλλιέργειες. Σύντομα θα εγκαταλειφθεί διότι προωθούνται νεώτερες

βελτιωμένες πρακτικές όπως είναι η χρήση φερομονών και του βιολογικού

προϊόντος του βακίλου. Η χρήση ζιζανιοκτόνων επίσης στα αμπέλια έχει

εγκαταλειφθεί και αντικαταστάθηκε με μηχανική καλλιέργεια.

3.11 Σχέδιο διαχείρισης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 CY

4000008 «Κοίλη – Μαυροκόλυμπος»


Η μακροπρόθεσμη προστασία και διατήρηση της φύσης και του τοπίου, ως φυσικής

κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου στις χερσαίες και υδάτινες

περιοχές του Τόπου Κοινοτικής Σημασίας «ΚΟΙΛΗ – ΜΑΥΡΟΚΟΛΥΜΠΟΣ» μέσω της

αειφορικής ανάπτυξης, της συνέργειας των αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών

πολιτικών, της ισόρροπης ανάπτυξης και συνετής χρήσης των φυσικών πόρων.


ακόλουθοι:










περιβαλλοντικά οφέλη που απορρέουν από την προστασία της περιοχής και η

αναστροφή της αντίληψης του μεγαλύτερου ποσοστού του κοινού και των








I.A.CO Ltd - 95 -








και των προϋποθέσεων για την ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης τους.



ειδών χλωρίδας και ιδιαίτερα του Scilla morrisii.

• Διασφάλιση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των απειλούμενων

και σπάνιων ειδών ερπετών, θηλαστικών, αμφιβίων και πτηνών.

• Διασφάλιση και εκτίμηση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των

απειλούμενων και σπάνιων ειδών ερπετών (π.χ. της φίνας Macrovipera

lebetina lebetina και του χαμαιλέοντα Chameleo chameleon recticrista),

θηλαστικών (τα μικρά χειρόπτερα χρήζουν ειδικής πρόνοιας), αμφιβίων και

πτηνών (επιπλέον για τα πτηνά επιβάλλεται η φύλαξή τους από φαινόμενα

λαθροθηρίας και άλλες παρόμοιες ενέργειες στα ενδιαιτήματά τους)













Η έκταση που καθορίσθηκε ως περιοχή του Δικτύου «Φύση 2000», βρίσκεται σε

απόσταση 9 km βόρεια της πόλης της Πάφου, κοντά στο χωριό Κοίλη. Η περιοχή

αποτελείται από δύο μέρη: το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται βόρεια του χωριού



I.A.CO Ltd - 96 -

Κοίλη, κατά μήκος του ποταμού Μαυροκόλυμπου και το μικρότερο βρίσκεται στο

μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου.

Η περιοχή CY4000008 «Κοίλη – Μαυροκόλυμπος» ανήκει στη Μεσογειακή

βιογεωγραφική ζώνη και αποτελεί μια περιοχή υψηλής οικολογικής σημασίας και

ποιότητας, όπου κυριαρχεί το κυπαρίσσι και η χαμηλή βλάστηση που αποτελείται

από τα είδη Ceratonia siliqua, Pistacia terebinthu και Quercus coccifera και άλλα

θαμνώδη είδη, όπως φρύγανα. Η ποικιλότητα των τύπων οικοτόπων όπως επίσης

και η καλή έως εξαιρετική κατάσταση διατήρησης τους δημιουργούν συνθήκες για

την ανάπτυξη διαφόρων τύπων βλάστησης και ενδιαιτημάτων για πολλά σημαντικά

και προστατευόμενα είδη χλωρίδας και πανίδας.

Φιλοξενεί 11 τύπους οικοτόπων μεταξύ των οποίων, 9 του Παραρτήματος Ι της

Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (ο 6220 είναι οικότοπος προτεραιότητας) και δυο τύπους που

αποτελούν οικοτόπους της Κύπρου και δεν περιλαμβάνονται στο Παράρτημα της

Οδηγίας (CY07 Μικροί καλαμώνες σε ταχέως ρέοντα νερά (Nasturio-Glyceretalia &

CY03 Χασμοφυτική βλάστηση σε βράχους ψεκαζόμενους ή συνεχώς

διαβρεχόμενους από νερό (Adiantetea). Επίσης, στην περιοχή μελέτης

φιλοξενούνται: τα χειρόπτερα Rousettus aegyptiacus και Rhinolophus hipposideros

που συμπεριλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43, 2 είδη ενδημικών

πτηνών, Oenanthe cypriaca και Sylvia melanothorax, τα οποία προστατεύονται

από διεθνείς συμβάσεις (Οδηγία για τα Άγρια Πτηνά 79/409/ΕΟΚ και συνθήκη της

Βέρνης), συνολικά η περιοχή φιλοξενεί 19 πτηνά που περιλαμβάνονται στο

Παράρτημα Ι της Οδηγίας για τα Άγρια Πτηνά 79/409/ΕΟΚ και 69 μεταναστευτικά,

2 ενδημικά ερπετά και άλλα 9 που προστατεύονται από διεθνείς Συμβάσεις

(Βέρνης, Βόννης κ.ά.), 14 ενδημικά φυτά, μεταξύ των οποίων το σπάνιο είδος

Scilla morrisii, το οποίο προστατεύεται από την Συνθήκη της Βέρνης,

περιλαμβάνεται στον «Κατάλογο Απειλούμενων Φυτών», στο «Κόκκινο Βιβλίο για

την Κυπριακή χλωρίδα» και συμπεριλήφθηκε πρόσφατα στο Παράρτημα ΙΙ της

Οδηγίας 92/43 ως είδος προτεραιότητας (στο Μαυροκόλυμπο, φιλοξενείται ο ένας

από τους δύο τοπικούς πληθυσμούς που υπάρχουν στην Κύπρο).


Η περιοχή του Μαυροκόλυμπου περιλαμβάνει την κοιλάδα του Μαυροκόλυμπου με

τις ρεματιές του που βρίσκονται στο χωριό Κοίλη καθώς και την ευρύτερη γύρω

του περιοχή. Περιοχή «Natura 2000» είναι μόνο το χαμηλό μέρος της κοιλάδας του

ποταμού και οι ρεματιές που καταλήγουν σ’ αυτό, καθώς και η σχετικά μικρή

περιοχή της Κοιλάδας που περιβάλλει την Ιερά Μονή Αγίου Νεοφύτου, στην Τάλα.



I.A.CO Ltd - 97 -

Η περιοχή «ΦΥΣΗ 2000» που βρίσκεται πλησίον της Κοίλης έχει ενταχθεί στη

Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας Ζ3 με συντελεστή δόμησης πολύ χαμηλό, ήτοι 1%

και μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος οικοδομών ένα (1) όροφο (5.0μ). Στη Ζώνη αυτή

δεν υπάρχουν πιέσεις για ανάπτυξη λόγω του πολύ χαμηλού συντελεστή δόμησης,

της έλλειψης κατάλληλου δικτύου πρόσβασης, έλλειψης υποδομής και του

επικλινούς εδάφους.

Η εισήγηση είναι όπως τα όρια της περιοχής «Natura 2000» παραμείνουν ως έχουν

και όπως οι Ζώνες, επίσης, παραμείνουν ως έχουν.


Η πλειοψηφία του πληθυσμού θεωρεί το σχέδιο «Natura 2000» ισοδύναμο με την

«κλοπή» των περιουσιών τους από το κράτος, την απαγόρευση, τη μη-ανάπτυξη

και γενικά την στέρηση των βασικών τους δικαιωμάτων ως ιδιοκτήτες γης.

Χαρακτηριστικά, όπως ένας κάτοικος ανάφερε σε προσωπική συνέντευξη: «Natura

ίσον μηδέν». Οι αρνητικές και μηδενιστικές αντιλήψεις για το δίκτυο «Natura

2000» έχουν αναγάγει το σχέδιο προστασίας της φύσης, εκ των προτέρων, σε

αναγκαστική διαμάχη των ιδιοκτητών της γης με τους εμπλεκόμενους.






τους. Οι ειδικοί σύμβουλοι που συνήθως ετοιμάζουν τα διαχειριστικά σχέδια


βιο-επιστήμες και αναφέρονται σε αόριστα μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης, αντί στην

υπαρκτή πραγματικότητα της κυπριακής κοινωνίας.

Παράλληλα, οι ντόπιοι χαρακτηρίζονται αρκετά συχνά και σαν «υλιστές», οι οποίοι

επιδιώκουν ωφελιμιστικά να αναπτύξουν την περιοχή με απώτερο στόχο το

οικονομικό κέρδος, αγνοώντας τον κοινωφελές σκοπό της προστασίας της

περιοχής τους.





γης είναι διαφορετικός. Ένα κομμάτι γης μπορεί να αποτελεί για κάποιον μια





I.A.CO Ltd - 98 -


σπάνια και απειλούμενα είδη.




επιστημονικών ερευνών, τις τοπικές και διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις, τις

στρατηγικές των σχετικών κυβερνητικών τμημάτων, αλλά και τις αντιλήψεις και



Οι παράγοντες που είτε επηρεάζουν είτε αποτελούν υπαρκτούς κινδύνους για τα

προστατευόμενα αντικείμενα της περιοχής μελέτης, είναι κυρίως αβιοτικοί

(κλιματικές συνθήκες, πυρκαγιές) και ανθρωπογενείς (αλλαγές χρήσεων γης,

πρακτικές άσκησης παραγωγικών δραστηριοτήτων, διανοίξεις οδών, σε μικρότερο

ποσοστό η δραστηριότητα αναψυχής κ.ά.)


CY2000011 «Κοιλάδα ποταμού Περιστερώνας»


Με βάση τις γενικότερες κατευθύνσεις για την προστασία της φύσης, προκύπτουν

ουσιαστικά οι γενικοί διαχειριστικοί στόχοι για την περιοχή μελέτης. Οι στόχοι

αυτοί είναι:

Προστασία και διατήρηση των ιδιαίτερα σημαντικών τύπων οικοτόπων

που έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί.

Προστασία και διατήρηση των σπάνιων, απειλούμενων, ενδημικών και

προστατευόμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας.


Η περιοχή μελέτης υπάγεται διοικητικά στην Επαρχία Λευκωσίας, με έδρα τη

Λευκωσία. Η απόσταση της περιοχής μελέτης της Περιστερώνας απέχει από την

Λευκωσία περίπου 40 χιλιόμετρα με χρονοαπόσταση 30 λεπτά.

Η περιοχή μελέτης της Περιστερώνας υπάγεται στις εδαφικές εκτάσεις των

Κοινοτήτων του Ξυλιάτου, της Κάτω Μονής, της Αγίας Μαρίνας Ξυλιάτου και της

Πλατανιστάσας με τους ομώνυμους οικισμούς.

Η περιοχή μελέτης εκτείνεται κυρίως ανάμεσα στους οικισμούς της Αγίας Μαρίνας



I.A.CO Ltd - 99 -

Ξυλιάτου στα δυτικά και της Κάτω Μονής στα ανατολικά. Το κέντρο της Αγίας

Μαρίνας απέχει στο κοντινότερο σημείο 1.500 μέτρα από την οριοθετημένη

περιοχή Natura 2000 ενώ το κέντρο της Κάτω Μονής περί τα 1.100 μέτρα.

Ο ποταμός Περιστερώνας ρέει εντός της προστατευόμενης περιοχής κατά μήκος

2,8 Km (το πλάτος του ποταμού κυμαίνεται από 60-200m) καταλαμβάνοντας

έκταση 37,88 ha.

Όσον αφορά στους πυρήνες των παλιών οικισμών και στις νέες περιοχές οικιστικής

ανάπτυξης χαρακτηρίζονται από σχετικά χαμηλή πυκνότητα με επί το πλείστον

μονώροφα κτίσματα. Η πραγματοποιούμενη κάλυψη μόνο σε εξαιρετικές

περιπτώσεις ξεπερνάει το 20%. Το οδικό δίκτυο και ο τρόπος τοποθέτησης των

κτιρίων στα οικόπεδα στους παλιούς πυρήνες είναι ακανόνιστα και δημιουργούν

μια αίσθηση μεγαλύτερης πυκνότητας.


Η περιοχή μελέτης όπως προαναφέρθηκε υπάγεται στη Χωροταξική Περιοχή VΙ της

Επαρχίας Λευκωσίας, στην οποία έχουν καθοριστεί οι ισχύουσες πολεοδομικές

ζώνες.

Υπάγεται δε αποκλειστικά στην πολεοδομική ζώνη Ζ3 (Ζώνη Προστασίας). Στη

ζώνη αυτή, ο ανώτατος συντελεστής δόμησης είναι 0,01, όπως επίσης και το

ποσοστό κάλυψης είναι 0,01 ή 1%. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων έχει καθοριστεί σε

έναν, με μέγιστο ύψος 5,00 μέτρων.

Περιμετρικά της περιοχής μελέτης της Περιστερώνας ισχύουν επί το πλείστον οι

όροι δόμησης της ζώνης Γ3 (γεωργική ζώνη). Δυτικά της περιοχής μελέτης στο

νότιο τμήμα εφάπτεται σε μήκος περίπου 500 μέτρων κτηνοτροφική ζώνη Δ1 με

τους αναφερόμενους όρους δόμησης.

Στους οικισμούς της Κάτω Μονής και της Αγίας Μαρίνας, ισχύουν οι παρακάτω

όροι δόμησης:

Ο παλιοί πυρήνες των οικισμών εμπίπτουν στη ζώνη Η1 (επικρατούσα χρήση

κατοικία), όπου ο ανώτατος συντελεστής δόμησης έχει καθοριστεί στο 1,2. Η

μέγιστη κάλυψη είναι 0,7 ή 70% και το μέγιστο ύψος για διώροφα κτίρια είναι

8,30 μέτρα. Υπό ειδικές προϋποθέσεις επιτρέπονται τρεις όροφοι με μέγιστο ύψος

τα 11,40 μέτρα.

Οι ζώνες ανάπτυξης κατοικίας περιμετρικά των παλιών οικισμών εντάσσονται στη

ζώνη Η2. Σε αυτή τη ζώνη ο μέγιστος συντελεστής δόμησης είναι 0,9 και η μέγιστη

κάλυψη 0,5 ή 50%. Επιτρέπονται μέχρι διώροφα κτίρια με μέγιστο ύψος τα 8,30

μέτρα.



I.A.CO Ltd - 100 -

Σε απόσταση περίπου 1.200 μέτρων δυτικά από την οριοθετημένη περιοχή μελέτης

στην Κοινότητα Αγίας Μαρίνας υφίσταται μια Βιοτεχνική Ζώνη Κατηγορίας Β΄.

Σύμφωνα με τους όρους δόμησης για τη ζώνη Ε1 ο μέγιστος επιτρεπόμενος

συντελεστής δόμησης είναι 0,9 και η μέγιστη επιτρεπόμενη κάλυψη 0,5 (50%). Ο

αριθμός των ορόφων περιορίζεται σε δύο (2). Το εμβαδόν των βιοτεχνικών

εγκαταστάσεων περιορίζεται στα 450 m2 σύμφωνα με τη «Δήλωση Πολιτικής».

Σε απόσταση άνω των 1.500 μέτρων ανατολικά της οριοθετημένης περιοχής

Natura στην Κοινότητα Κάτω Μονής έχει καθοριστεί περιοχή, όπου επιτρέπεται η

λατομική ανάπτυξη σε εκτάσεις με όρους δόμησης γεωργικής ζώνης Γ3 και

κτηνοτροφικής ζώνης Δ1 αντίστοιχα.

Πίνακας 14: Πρόνοιες πολεοδομικών ζωνών στην περιοχή μελέτης

«κοιλάδα ποταμού Περιστερώνα» και περιμετρικά αυτής.

Ζώνη

Ανώτατος

Συντελεστής

Δόμησης

Ανώτατος

Αριθμός

Ορόφων

Ανώτατο

Ύψος (μέτρα)

Ανώτατο

Ποσοστό

Κάλυψης

Η1 1,20 : 1 2 / 3 8,30 / 11,40 0,70 : 1

Η2 0,90 : 1 2 8,30 0,50 : 1

Ε1 0,90 : 1 2 - 0,50 : 1


Δ1-ΛΖ Περιοχή όπου επιτρέπεται η Λατομική Ανάπτυξη

Γ3 0,10 : 1 2 8,30 0,10 : 1

0,10 : 1 2 8,30 0,10 : 1 Γ3-ΛΖ

Περιοχή όπου επιτρέπεται η Λατομική Ανάπτυξη

Ζ1 0,06 : 1 2 8,30 0,06 : 1

Ζ3 0,01 : 1 1 5,00 0,01 : 1

Για τις πιο πάνω Ζώνες ισχύουν επιπρόσθετα οι πρόνοιες και η πολιτική που περιέχονται

στο κείμενο της Δήλωσης Πολιτικής.


Ε1 Βιομηχανική Ζώνη Κατηγορίας Β’

Δ1 Ζώνη στην οποία επιτρέπεται η ανέγερση υποστατικών για μαζική εκτροφή ζώων

και πτηνών εξαιρουμένων των χοίρων

Γ Γεωργική Ζώνη

Ζ Ζώνες Προστασίας (Αρχαιολογικοί χώροι, χώροι φυσικής καλλονής, δάση,

προστατευόμενα τοπία, γεωμορφώματα, καλή γεωργική γη κλπ.)

Όπως προαναφέρθηκε η περιοχή μελέτης εμπίπτει σε Ζώνη Προστασίας (Ζ3), οι

οποίες ρυθμίζονται σύμφωνα με την Πολιτική 7 της Δήλωσης Πολιτικής. Οι γενικές



I.A.CO Ltd - 101 -

περιοριστικές διατάξεις είναι σχετικά ελαστικές. Στην περιοχή επιτρέπονται:

• Αναπτύξεις δραστηριοτήτων παραδοσιακού χαρακτήρα όπως η γεωργία και

η δασοπονία

• Μέτρα και έργα αναδασμού

• Δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και φυσιολατρικές

• Περιορισμένες αναπτύξεις γεωργικών και δασοπονικών δραστηριοτήτων

• Αναπτύξεις σύμφωνα με τις πρόνοιες αντίστοιχων πολιτικών, υπό

προϋποθέσεις:

a) Η ανάπτυξη θα είναι ικανοποιητικής τεχνικής και αποδεκτής αισθητικής

στάθμης.

b) Η ανάπτυξη θα εντάσσεται στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό στο περιβάλλον

και θα προσαρμόζεται προς το χαρακτήρα, τη φυσιογνωμία και την κλίμακα


c) Η ανάπτυξη θα πραγματοποιείται με τέτοιους και όσους όρους θα καθορίσει

η Πολεοδομική Αρχή, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος.

d) Θα προνοείται η αποκατάσταση του τοπίου, ως επίσης και του χαρακτήρα

και της φυσιογνωμίας της περιοχής, όπου απαιτείται.

• Αναπτύξεις του Τμήματος Δασών, όπως πυροφυλάκια, δασικοί σταθμοί,

δασικοί δρόμοι, δεξαμενές νερού για πυρόσβεση, αποθήκες υλικών κ.λπ.

που θεωρούνται απαραίτητες για τη διαχείριση και τη διοίκηση του κρατικού

δάσους, νοούμενου ότι οι αναπτύξεις αυτές θα προσαρμόζονται με το

χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία της περιοχής.

Σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής ισχύουν αναλυτικά τα εξής για τις γεωργικές και

κτηνοτροφικές ζώνες περιμετρικά της προστατευόμενης περιοχής:

Στη γεωργική ζώνη (Γ3), επιτρέπεται σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής, υπό

ειδικές σε κάθε περίπτωση προϋποθέσεις, πληθώρα αναπτύξεων. Αναλυτικά, είναι

δυνατή η εγκατάσταση:

• Πτηνοσφαγείων

• Οικοπεδοποίηση

• Οικιστική ανάπτυξη

• Μεμονωμένη κατοικία

• Μονάδες διαλογής

• Λατομική δραστηριότητα



I.A.CO Ltd - 102 -

• Βιομηχανικές, και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις

• Αποθηκευτικές εγκαταστάσεις

• Ιδρύματα

• Τουριστικές εγκαταστάσεις

• Εγκαταστάσεις αναψυχής

• Αίθουσες δεξιώσεων

• Θεματικά πάρκα

• Εμπορική ανάπτυξη

• Εκπαιδευτικά ιδρύματα

• Επαναπόθεση μπαζών

• Αναπτύξεις ειδικού τύπου.

Στην κτηνοτροφική ζώνη (Δ1), κατά κανόνα δεν επιτρέπεται καμία άλλη ανάπτυξη

σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπονται βοηθητικές

εγκαταστάσεις υποστήριξης της γεωργοκτηνοτροφικής χρήσης, μονάδων διαλογής,

πλυσίματος, καθαρισμού, συσκευασίας και αποθήκευσης κτηνοτροφικών

προϊόντων, θερμοκήπια και αρδευτικές εγκαταστάσεις και υπό προϋποθέσεις μέχρι

δύο κατοικίες ανά κτηνοτροφική εγκατάσταση. Επίσης, επιτρέπεται σύμφωνα με τη

Δήλωση Πολιτικής η οικοπεδοποίηση για οικιστικούς ή άλλους σκοπούς.


• Η ανεξέλεγκτη απόρριψη σκουπιδιών και μπαζών και άλλα έργα που

διαταράσσουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής όπως είναι η πιθανή

διάνοιξη νεών δρόμων.

• Οι ανεξέλεγκτες εκχερσώσεις της φυσικής βλάστησης.

• Ο συνδυασμός πυρκαγιών και υπερβόσκησης.

• Ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων


CY4000007 «Ξερός Ποταμός»





προτεραιότητας (τύπος 6220* ψευδοστέπες με αγροστώδη και μονοετή



I.A.CO Ltd - 103 -

φυτά (Thero-Brachypodietea) και τύπος 91ΕΟ* αλλουβιακά υπολειμματικά

δάση (Alnion glutinoso – incanae)).







(Rousettus aegypticus) και τα ενδημικά είδη πουλιών Σκαλιφούρτα

(Oenanthe cypriaca) και Τρυπομάζης (Sylvia melanothorax) καθώς και του

είδους Burhinus oedicnemus το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την περιοχή

.



• Προστασία και διατήρηση των 34 σημαντικών ειδών χλωρίδας τα οποία

απαντώνται στον Ξερό ποταμό καθώς και των βιοτόπων τους. Από αυτά 23

είναι ενδημικά της Κύπρου και από αυτά δύο (τα Alyssum akamasicum και

Cyperus cyprius) αναφέρονται στο Κόκκινο Βιβλίο. Στα σημαντικά είδη

επίσης υπάρχουν και δύο μη ενδημικά τα οποία όμως αναφέρονται στο

Κόκκινο Βιβλίο και είναι τα: Cynara cyrinaica και Malvella sherardiana.

• Προστασία και διατήρηση του πολιτιστικού κεφαλαίου της περιοχής.


προώθηση των φυσιολατρικών δραστηριοτήτων.



• Αρμονική συνύπαρξη των τουριστικών δραστηριοτήτων και




• Διαφύλαξη των παραδοσιακών χρήσεων γης της περιοχής (όπως αυτές

ασκούνται μέχρι σήμερα, γεωργία, κτηνοτροφία κλπ) και της άσκησής τους

με συμβατές, με τους σκοπούς προστασίας, μεθόδους.


περιοχής.


Η περιοχή βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κύπρου, στην επαρχία Πάφου και

εκτείνεται ανατολικά και βόρεια της Πάφου κατά μήκος του Ξερού ποταμού, όπως



I.A.CO Ltd - 104 -

φαίνεται στον χάρτη γενικού προσανατολισμού. Έχει κωδικό Natura CY 4000007

«Ξερός Ποταμός» και εκτείνεται από υψόμετρο σχεδόν 30 μέτρα, από την

επιφάνεια της θάλασσας, μέχρι 700 μέτρα και το μέσο υψόμετρο είναι 350 μέτρα.

Έχει έκταση 41046 στρέματα και το κέντρο του βρίσκεται σε γεωγραφικό μήκος

32ο 36΄ 41΄΄ Α και γεωγραφικό πλάτος 34ο 47΄34΄΄ Β.

Η απαρχή του βρίσκεται στις νότιες πλαγιές του όρους Τρόοδος.

Σπουδαίο δασικό σύμπλεγμα της περιοχής αποτελεί και το δάσος της Πάφου.

Η παραποτάμια – παραρεμάτια βλάστηση αποτελείται από πλατάνια (Platanus

orientalis), σκλήθρα (Alnus orientalis), δάφνη (Laurus nobilis), βάτους (Rubus

sanctus) και Μυρτιές ή Μερσινιές (Murtus communis), δημιουργώντας ιδιαίτερες

συνθήκες ενδιαιτήματος για την άγρια ζωή.

Στα χαμηλότερα υψόμετρα υπάρχει η αγριελιά (Olea europea), η αντρουκλιά ή

αγριοκουμαριά (Arbutus andrachne), το ρούδι (Rhus coriaria) και το ενδημικό

είδος λατζιά (Quercus alnifolia).

Η περιοχή λόγω του αναγλύφου δημιουργεί ιδιαίτερες συνθήκες ενδιαιτήματος,

συνδυαζόμενο με την εναλλαγή βιοτόπων, παραρεμάτια βλάστηση, τραχεία Πεύκη

κ.λ.π.

Η έκταση που καταλαμβάνει η περιοχή μελέτης (41046 στρέματα) ανήκει

διοικητικά στην Επαρχία Πάφου και περιλαμβάνει τις Κοινότητες που αναφέρονται

στον Πίνακα στην συνέχεια.

Πίνακας 15: Κοινότητες της περιοχής μελέτης


Αγ. Ιωάννης (Πάφου) 1.145.290

Αμαργέτη 5.096.088

Αγ. Μαρίνα (Κελοκεδάρων) 4.327.881

Αναρίτα 1.231.192

Αχύλου 74.942

Γαλαταριά 2.627.093

Ελεδιώ 2.340.954

Κελοκεδάρα 6.248.237

Κοιλίνεια 419.497

Κούκλα Πάφου 20.493

Μανδριά 952.649



I.A.CO Ltd - 105 -


Νάτα 2.865.581

Νικόκλεια 86.796

Πενταλιά 2.446.726

Σαλαμιού 4.370.396

Σταυροκόννου 2.751.709

Φοίνικας 3.927.599

Χολετριά 2.340.954

Στην περιοχή που καταλαμβάνει ο «Ξερός Ποταμός» δημιουργείται ένα μωσαϊκό

βιοτόπων με μια πλούσια βιοποικιλότητα σε χλωρίδα και πανίδα, όπου εκτός των

άλλων καταγράφονται 34 σημαντικά είδη φυτών, σημαντικός αριθμός πτηνών

(65) που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΚ και ένα

ασπόνδυλο (Callimorpha quadri punctazia) που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα II

της Οδηγίας 92/43/ΕΚ.

Η ευρύτερη περιοχή, τα όρια της περιοχής μελέτης (Ξερός ποταμός) και η

διοικητική διαίρεση απεικονίζονται στο χάρτη γενικού προσανατολισμού.


Οι ισχύουσες ζώνες, σύμφωνα με τη Δήλωση Πολιτικής στην περιοχή CY4000007

«Ξερός Ποταμός» είναι:

• Πέντε ζώνες Ζ2, Ζ3

• Δύο ζώνες Ζ3 – Π.Τ.

• Μία ζώνη Μαζικής Εκτροφής Ζώων και Πτηνών εκτός χοίρων Δ1

• Δώδεκα Γεωργικές Ζώνες Γ3

• Τρεις Ζώνες Υπαίθρου (ΑΖ)


• Το μεγαλύτερο τμήμα της έκτασης που εμπίπτει στην περιοχή μελέτης είναι

ιδιωτικές εκτάσεις.

• Η μικροϊδιοκτησία και ο κατακερματισμός σε μικρά αγροτεμάχια των

ιδιοκτησιών.


• Η αδυναμία ελέγχου της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση με τους

ευπαθείς οικότοπους και τα είδη της περιοχής.

• Διαταραχή από πυρκαγιές, έργα στις κοίτες και τα πρανή των ρεμάτων και

των ποταμών.

natura 2000

Documents