Top Banner
GİRİŞ GİRİŞ İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I Dokuz Eylül Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü İnşaat Mühendisliği Bölümü İnşaat Mühendisliği Bölümü İnşaat Mühendisliği Bölümü GİRİŞ GİRİŞ Doç.Dr. Serdar AYDIN Doç.Dr. Serdar AYDIN Doç.Dr. Serdar AYDIN Doç.Dr. Serdar AYDIN http://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydin http://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydin http://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydin http://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydin 1
31

İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

Oct 13, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

GİRİŞGİRİŞİNŞ2023 YAPI MALZEMESİ IİNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I

Dokuz Eylül ÜniversitesiDokuz Eylül ÜniversitesiDokuz Eylül ÜniversitesiDokuz Eylül Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümüİnşaat Mühendisliği Bölümüİnşaat Mühendisliği Bölümüİnşaat Mühendisliği Bölümü

GİRİŞGİRİŞDoç.Dr. Serdar AYDINDoç.Dr. Serdar AYDINDoç.Dr. Serdar AYDINDoç.Dr. Serdar AYDIN

http://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydinhttp://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydinhttp://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydinhttp://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydin

1

Page 2: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları

Yayın No : 307

KAYNAK KİTAP:KAYNAK KİTAP:KAYNAK KİTAP:KAYNAK KİTAP:

İnşaat Mühendisleri için

MALZEME BİLGİSİProf. Dr. Bülent BARADAN Temmuz 2003İZMİR

2

Page 3: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

� 1. GİRİŞ

� 2. KATI CİSİMLERİN İÇ YAPISI

� 3. MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ

� 4. CİSİMLERİN DİĞER MEKANİK ÖZELLİKLERİ

� 5. ÇEVRE ve KULLANIM KOŞULLARININ MALZEME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİMALZEME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

� 6. MALZEMELERİN ŞEKİL DEĞİŞİMİNİ ÖLÇME TEKNİĞİ

� 8. PERİYODİK YÜKLEME ve YORULMA

� 9. EMNİYET GERİLMELERİ ve GÜVENİLİRLİK

3

Page 4: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

� 10. MALZEMELERİN FİZİKSEL ve KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

� 11. MALZEME BİLGİSİNDE İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER

� 12. MÜHENDİSLİK METAL ve ALAŞIMLARI

� 13. CAMLAR� 13. CAMLAR

� 14. POLİMERLER

� 15. SERAMİKLER ve PİŞMİŞ TOPRAK ÜRÜNLERİ

� 16. BİTÜMLÜ MALZEMELER

� 17. AHŞAP

4

Page 5: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

DERS UYGULAMA ŞEKLİ:TEORİK + LABORATUVAR UYGULAMALARI

LABORATUVAR UYGULAMALARI İLE İLGİLİÖDEV HAZIRLANACAK(Lab.’dan Bir Gün sonra Teslim)(Lab.’dan Bir Gün sonra Teslim)

SINAV:TEST+KLASİK

5

Page 6: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

MÜHENDİS MÜHENDİS -- MİMARIN GÖREVİMİMARIN GÖREVİ

Malzemenin özelliklerini bilmeden yukarıdaki koşullarınsağlanabilmesi olanaksızdır !!!

6666

Page 7: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

Yapı malzemelerinin;

- fiziksel, mekanik ve kimyasal özelliklerini,

- üretim şekillerini,

- kullanım sırasındaki davranışlarını,

YAPI MALZEMESİ BİLİM DALIYAPI MALZEMESİ BİLİM DALI

- kullanım sırasındaki davranışlarını,

- amaca uygun malzeme seçimini ve geliştirilmesini

araştıran ve öğreten bilim alanına Yapı Malzemesi bilim dalı adı verilir.

7777

Page 8: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

• Cisimlerin iç yapısını tanıtmak

• İç yapı ile özellikler arasındaki ilişkiyi araştırmak

• Malzeme türlerini sınıflandırmak

MALZEME BİLİMİNİN GENEL AMACIMALZEME BİLİMİNİN GENEL AMACI

MÜHENDİS MÜHENDİS –– MALZEME BİLGİSİMALZEME BİLGİSİ

8888

MÜHENDİS MÜHENDİS –– MALZEME BİLGİSİMALZEME BİLGİSİ

• En uygun malzemeyi nasıl seçeceğini,

• Malzeme özelliklerini, yüklere ve çevresel etkilere direncini,

• Standart özelliklerini,

• Malzeme kalite kontrolünde kullanılacak uygun deney tipini

iyi bilmelidir.

Page 9: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

• Yapı malzemelerinin gelişimi insanlık tarihi kadar eskidir.

• İlk insanlar malzemeleri doğadaki şekilleri ile olduğugibi kullanmışlardır. Ağaç dalları ve çamurdan yapılanbarınaklar, taş yığınlarından oluşturulan yapıtlar vb.

• İkinci aşamada insanlar basit araç ve gereçlerlemalzemeleri şekillendirerek kullanmışlardır.

• Üçüncü aşamada doğadaki malzemeler fiziksel ve• Üçüncü aşamada doğadaki malzemeler fiziksel vekimyasal değişikliklere uğratılarak kullanılmıştır.Madenler eritilerek metaller, metal eriyiklerikarıştırılarak alaşımlar, killer şekillendirilip, pişirilerektuğla vb. üretilmiştir.

• Dördüncü aşamada insanlar doğada bulunmayanyapay malzemeleri (plastik, betonarme vb.)üretmişlerdir.

9999

Page 10: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

Malzeme seçimi işletme giderlerini önemli ölçüde etkiler.Ucuz bir malzeme, belirli bir süre sonra sürekli bakım veyayenileme gerektirebileceğinden ekonomik olmayabilir.

İYİ PROJEİYİ PROJEİYİ PROJEİYİ PROJE

UYGUN MALZEMEUYGUN MALZEMEUYGUN MALZEMEUYGUN MALZEME

İYİ İŞÇİLİKİYİ İŞÇİLİKİYİ İŞÇİLİKİYİ İŞÇİLİK

UZUN UZUN UZUN UZUN ÖMÜRLÜ YAPIÖMÜRLÜ YAPIÖMÜRLÜ YAPIÖMÜRLÜ YAPI

10101010

SERVİS ÖMRÜ

PPEERRFFOORRMMAANNSS

Zaman

Minimum kabul Edilebilir sınır

Bakım öncesi

Bakım sonrası

Bakım öncesi

Bakım sonrası

Başlangıç

Son

Page 11: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

70%

25%5%

YAPININ İNŞAAT BEDELİMalzeme

İşçilik

Teknik Eleman

• Yapı malzemesi bugün için sürekli yeniürünlerin ortaya çıktığı, çok hızlı gelişen birbilim dalıdır.

11111111

Page 12: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

• Bir malzemenin üretim, uygulama, denetim vekullanımının etkin bir şekilde olabilmesi için bazı kural veyöntemler standardizasyon ve kalite kontrol yöntemleriile sağlanmıştır.

• Standardizasyon ve kalite kontrol yöntemleri, malzemeseçimi ve kullanımı, planlama gücü, kalite güvenliği veekonomi açısından büyük olanaklar yaratmaktadır.Ayrıca, malzemenin kalitesi konusunda kuramsal veAyrıca, malzemenin kalitesi konusunda kuramsal vematematiksel kavramlar getirmektedir.

• Standartlaşma 1930 Zürih konferansından sonra

• Ülkemizde TSE, Alman DIN, Fransız AFNOR, İngiliz BS,Amerikan ASTM, Japon JIS

12121212

Page 13: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

MALZEMELERDEN BEKLENİLEN EN ÖNEMLİ ÖZELLİKLER:

• Gerilmelere karşı göstermiş olduğu dayanım,

• Aşındırıcı etkilere karşı göstermiş olduğu Dayanıklılık,

• Yüksek sıcaklık dayanımı,

• Hafiflik,

• Elektrik ve ısı iletkenliği,

• Üretilebilme ve şekillendirilebilme özelliği, vs.

13131313

Page 14: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA

1.1. Taşıyıcı malzemelerTaşıyıcı malzemelerBu gruba giren yapı malzemeleri, yapıyı ayakta tutan, Bu gruba giren yapı malzemeleri, yapıyı ayakta tutan, yükleri karşılayan, yapının iskeletini oluşturan beton, çelik, yükleri karşılayan, yapının iskeletini oluşturan beton, çelik, betonarme, ahşap gibi mekanik özellikleri yüksek olan betonarme, ahşap gibi mekanik özellikleri yüksek olan malzemelerdir.malzemelerdir.

14141414

Page 15: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA

2. 2. Detay malzemeleriDetay malzemeleriBu malzemeler yapılarda belirli işlevleri olan ve dekoratif Bu malzemeler yapılarda belirli işlevleri olan ve dekoratif amaçlarla kullanılan cilalı taş, boya gibi malzemelerdir.amaçlarla kullanılan cilalı taş, boya gibi malzemelerdir.

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

15151515

Page 16: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA3. 3. Koruyucu malzemelerKoruyucu malzemeler

Yapıyı olumsuz dış etkilerden koruyan, cam yünü, perlit, Yapıyı olumsuz dış etkilerden koruyan, cam yünü, perlit, bitümlü malzemeler gibi ısı, ses ve su izolasyon bitümlü malzemeler gibi ısı, ses ve su izolasyon malzemeleri bu gruba girerler. malzemeleri bu gruba girerler.

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

Bazı malzemeler ise çok amaçlı olarak kullanıldığı için, bu Bazı malzemeler ise çok amaçlı olarak kullanıldığı için, bu gruplama kesinlik taşımaz. Örneğin, boya malzemesi hem gruplama kesinlik taşımaz. Örneğin, boya malzemesi hem detay hem de izolasyon amaçlıdır.detay hem de izolasyon amaçlıdır.

16161616

Page 17: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA

1. Elastik Malzemeler1. Elastik MalzemelerYük etkisi altında şekil değiştirip, yük kalkınca yeniden ilk Yük etkisi altında şekil değiştirip, yük kalkınca yeniden ilk şekline dönen malzemelere elastik malzemeler denir. şekline dönen malzemelere elastik malzemeler denir. Elastik davranışı en iyi simgeleyen eleman yaydır. Lastik Elastik davranışı en iyi simgeleyen eleman yaydır. Lastik ve kauçuk elastik malzemelere örnek olarak verilebilir.ve kauçuk elastik malzemelere örnek olarak verilebilir.

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

ve kauçuk elastik malzemelere örnek olarak verilebilir.ve kauçuk elastik malzemelere örnek olarak verilebilir.

17171717

Page 18: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA

2.2. Plastik MalzemelerPlastik MalzemelerYük etkisi altında şekil değiştirip, yük kalkınca yeniden ilk Yük etkisi altında şekil değiştirip, yük kalkınca yeniden ilk şekline dönmeyen, kalıcı şekil değişimi bırakan şekline dönmeyen, kalıcı şekil değişimi bırakan malzemelere plastik malzemeler denir. malzemelere plastik malzemeler denir. Bu davranışa en iyi örnek kildir.Bu davranışa en iyi örnek kildir.

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

Bu davranışa en iyi örnek kildir.Bu davranışa en iyi örnek kildir.

18181818

Page 19: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA

3.3. ElastoElasto--plastik malzemeler Malzemelerplastik malzemeler MalzemelerBu tip malzemeler yükün mertebesine bağlı olarak hem Bu tip malzemeler yükün mertebesine bağlı olarak hem elastik, hem de plastik davranış gösterirler. Çelik gibi bir elastik, hem de plastik davranış gösterirler. Çelik gibi bir çok yapı malzemesi bu tip davranış gösterirler.çok yapı malzemesi bu tip davranış gösterirler.

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

19191919

Page 20: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

BÜNYE BAKIMINDAN GRUPLANDIRILMA

1.1. Fiziksel YapıFiziksel YapıFiziksel özellikleri açısından malzemeler homojen, heterojen, Fiziksel özellikleri açısından malzemeler homojen, heterojen, izotropizotrop ve ve anizotropanizotrop malzemeler şeklinde gruplandırılabilir.malzemeler şeklinde gruplandırılabilir.

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

Element Bileşik Homojen karışım

Heterojen karışım

20202020

2.2. Kimyasal YapıKimyasal YapıKimyasal açıdan ise malzemeler metalik (kristal), amorf, Kimyasal açıdan ise malzemeler metalik (kristal), amorf, bileşik, bileşik, kolloidalkolloidal ve seramik yapı şeklinde sınıflandırılabilir.ve seramik yapı şeklinde sınıflandırılabilir.

Page 21: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

- Mekanik,

- Fiziksel,

- Kimyasal,

- Fiziko-kimyasal,

YAPI MALZEMELERİNİN DEĞİŞİK ÖZELLİKLERİ

• BazıBazıBazıBazı özelliklerözelliklerözelliklerözellikler diğerdiğerdiğerdiğerözelliklerleözelliklerleözelliklerleözelliklerle ilişkilidirilişkilidirilişkilidirilişkilidir.... Örneğin,Örneğin,Örneğin,Örneğin,fizikselfizikselfizikselfiziksel özellikler,özellikler,özellikler,özellikler, mekanikmekanikmekanikmekaniközellikleriözellikleriözellikleriözellikleri doğrudandoğrudandoğrudandoğrudan etkileretkileretkileretkiler....- Fiziko-kimyasal,

- Termal,

- Elektriksel,

- Akustik

- Optik 21212121

•BazıBazıBazıBazı özelliklerözelliklerözelliklerözellikler malzemeninmalzemeninmalzemeninmalzemeninyapıdakiyapıdakiyapıdakiyapıdaki fonksiyonunafonksiyonunafonksiyonunafonksiyonuna göregöregöregöre önönönönplanaplanaplanaplana çıkarçıkarçıkarçıkar.... Örneğin,Örneğin,Örneğin,Örneğin, taşıyıcıtaşıyıcıtaşıyıcıtaşıyıcımalzemelermalzemelermalzemelermalzemeler içiniçiniçiniçin mekanikmekanikmekanikmekaniközelliklerözelliklerözelliklerözellikler bilinmesibilinmesibilinmesibilinmesi zorunluzorunluzorunluzorunludeğerlerdirdeğerlerdirdeğerlerdirdeğerlerdir

Page 22: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

1.1. Kalite kontrol deneyleri: Kalite kontrol deneyleri: MMalzemelerin standart veya şartnamelerde belirtilen alzemelerin standart veya şartnamelerde belirtilen özellikleri sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir. özellikleri sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir. LaboratuvardaLaboratuvarda veya yerinde yapılabilir.veya yerinde yapılabilir.

Malzemelerin özellikleri farklı deney yöntemleri ile belirlenir. Malzemelerin özellikleri farklı deney yöntemleri ile belirlenir.

2.2. Kıyaslama deneyleri: Kıyaslama deneyleri:

YAPI MALZEMELERİNİN DEĞİŞİK ÖZELLİKLERİ VE DENEYLERİ

2.2. Kıyaslama deneyleri: Kıyaslama deneyleri: Belirli ortamlarda kullanılacak farklı malzemeleri aynı Belirli ortamlarda kullanılacak farklı malzemeleri aynı koşullarda kıyaslamalı olarak denemek suretiyle uygun koşullarda kıyaslamalı olarak denemek suretiyle uygun malzeme seçimi amacıyla yapılır.malzeme seçimi amacıyla yapılır.

3.3. AraştırmaAraştırma--geliştirme deneyleri: geliştirme deneyleri: Bu tip deneyler daha sofistike olup, yeni malzemelerin Bu tip deneyler daha sofistike olup, yeni malzemelerin geliştirilmesine veya bilinen malzemelerin bazı geliştirilmesine veya bilinen malzemelerin bazı özelliklerinin düzeltilmesine yöneliktir. özelliklerinin düzeltilmesine yöneliktir.

22222222

Page 23: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

Malzeme çeşitleri; Malzeme çeşitleri;

-- metaller ve alaşımları, metaller ve alaşımları,

-- polimerler, polimerler,

-- seramikler, seramikler,

MALZEME ÇEŞİTLERİ

-- seramikler, seramikler,

-- kompozitlerkompozitler, ,

-- yarı iletkenler ve yarı iletkenler ve

-- biyomalzemelerbiyomalzemeler

olarak sınıflandırılabilir.olarak sınıflandırılabilir.23232323

Page 24: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

METALLER VE ALAŞIMLARI;METALLER VE ALAŞIMLARI;

Çelik, alüminyum, magnezyum, çinko, dökme demir, Çelik, alüminyum, magnezyum, çinko, dökme demir,

titanyum, bakır gibi malzemelerdir.titanyum, bakır gibi malzemelerdir.

Metallerin karakteristik özellikleri, Metallerin karakteristik özellikleri,

MALZEME ÇEŞİTLERİ

-- KristalikKristalik yapıya sahip olmaları, yapıya sahip olmaları,

-- ısı ve elektriği iyi iletmeleri, ısı ve elektriği iyi iletmeleri,

-- diğer malzemelere göre daha sağlam ve tok olmaları, diğer malzemelere göre daha sağlam ve tok olmaları,

-- süneksünek ve plastik şekillenebilir olmaları,ve plastik şekillenebilir olmaları,

-- darbelere dayanıklı olmaları.darbelere dayanıklı olmaları.

24242424

Page 25: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

POLİMERLER;POLİMERLER;-- Kauçuk, plastik, yapıştırıcılar vb.Kauçuk, plastik, yapıştırıcılar vb.

-- ÇoğuÇoğu polimerinpolimerin temeltemel elementielementi hidrojenhidrojen veve karbondurkarbondur..

DiğerDiğer elementlerelementler iseise akriliklerdeakriliklerde oksijen,oksijen, naylondanaylonda azot,azot,

fluoroplastiklerdefluoroplastiklerde florflor veve silisyumdursilisyumdur..

-- PolimerizasyonPolimerizasyon yöntemiyleyöntemiyle organikorganik moleküllerdenmoleküllerden

MALZEME ÇEŞİTLERİ

-- PolimerizasyonPolimerizasyon yöntemiyleyöntemiyle organikorganik moleküllerdenmoleküllerden

meydanameydana getirilirgetirilir..

-- PolimerlerPolimerler ““mer”lerinmer”lerin eklenmesiyleeklenmesiyle meydanameydana getirilirgetirilir..

ÖrnÖrn..,, etilenetilen (C(C22HH44)) birbir ““monomermonomer”” dirdir.. PolietilenPolietilen iseise

““mer”lerinmer”lerin ((--CC22HH44--)) oluşturduğuoluşturduğu ((--CC22HH44--))nn zinciridirzinciridir (n=(n=

100100 ~~ 10001000))25252525

Page 26: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

POLİMERLER;POLİMERLER;-- Elektrik ve ısı iletkenlikleri azdır.Elektrik ve ısı iletkenlikleri azdır.

-- Yüksek sıcaklıklarda bulunmaları uygun değildir. Yüksek sıcaklıklarda bulunmaları uygun değildir.

MALZEME ÇEŞİTLERİ

-- Yüksek sıcaklıklarda bulunmaları uygun değildir. Yüksek sıcaklıklarda bulunmaları uygun değildir.

-- Uzun molekül zincirine sahip Uzun molekül zincirine sahip termoplastiklertermoplastikler sünektirsünektir ve bunlara ve bunlara

şekil verilebilir. şekil verilebilir. TermosetTermoset polimerlerin ise dayanıklılıkları daha iyi polimerlerin ise dayanıklılıkları daha iyi

olmakla beraber kırılgandırlar. olmakla beraber kırılgandırlar.

-- Polimerler elektronik cihazlarda yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Polimerler elektronik cihazlarda yaygın olarak kullanılmaktadırlar.

-- Metallere göre hafif ve ucuz olmalarından dolayı tasarımcılar için Metallere göre hafif ve ucuz olmalarından dolayı tasarımcılar için

cazip malzemelerdir.cazip malzemelerdir.26262626

Page 27: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

SERAMİKLER; SERAMİKLER;

-- Tuğla, cam, yüksek sıcaklığa dayanıklı Tuğla, cam, yüksek sıcaklığa dayanıklı refrakterlerrefrakterler ve ve

aşındırıcı (zımpara taşları) gibi malzemelerdir. aşındırıcı (zımpara taşları) gibi malzemelerdir.

-- Alüminyum metaldir, fakat oksijenle yapmış olduğu AlAlüminyum metaldir, fakat oksijenle yapmış olduğu Al22OO33

MALZEME ÇEŞİTLERİ

-- Alüminyum metaldir, fakat oksijenle yapmış olduğu AlAlüminyum metaldir, fakat oksijenle yapmış olduğu Al22OO33

bileşiği bir seramiktir. Albileşiği bir seramiktir. Al22OO33’ in alüminyuma göre yüksek ’ in alüminyuma göre yüksek

sıcaklık gibi değişik çevre şartlarında stabil bir kimyasal sıcaklık gibi değişik çevre şartlarında stabil bir kimyasal

yapıya ve yüksek bir ergime sıcaklığına (2020yapıya ve yüksek bir ergime sıcaklığına (2020°°C) sahip C) sahip

olması gibi iki üstünlüğü vardır (alüminyumun ergime olması gibi iki üstünlüğü vardır (alüminyumun ergime

sıcaklığı 660sıcaklığı 660°°C’ C’ dirdir). Al). Al22OO33 bu özelliklerinden dolayı yüksek bu özelliklerinden dolayı yüksek

sıcaklığa dayanıklı sıcaklığa dayanıklı refrakterrefrakter malzeme olarak kullanılır. malzeme olarak kullanılır. 27272727

Page 28: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

MALZEME ÇEŞİTLERİSERAMİKLERSERAMİKLER;;

-- MMetalleretaller gibigibi kristalikkristalik yapıyayapıya sahipsahip olabilirlerolabilirler;; kristalikkristalik yapıyayapıya

sahipsahip olmayanolmayan seramiklereseramiklere genelliklegenellikle CAMCAM denilmektedirdenilmektedir..

-- ElektrikElektrik veve ısıısı iletkenlikleriiletkenlikleri azdırazdır;; bundanbundan dolayıdolayı elektrikelektrik

izolatörleriizolatörleri seramiklerdenseramiklerden yapılıryapılır..

28282828

-- DayanımıDayanımı yüksek,yüksek, sertsert veve kırılgankırılgan malzemedirler,malzemedirler,

-- YüksekYüksek sıcaklıksıcaklık veve korozyonlukorozyonlu ortamlaraortamlara dayanıklılıklarıdayanıklılıkları

mükemmeldirmükemmeldir.. JetJet motorumotoru kanatlarıkanatları gibigibi yüksekyüksek sıcaklıktasıcaklıkta

çalışançalışan parçalarınparçaların imalindeimalinde kullanılabilmektedirlerkullanılabilmektedirler..

Page 29: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

KOMPOZİT MALZEMELER; KOMPOZİT MALZEMELER;

-- İki veya daha fazla malzemeden meydana gelmişlerdir. İki veya daha fazla malzemeden meydana gelmişlerdir.

Beton, çimento Beton, çimento -- kum karışımı kum karışımı kompozitkompozit bir malzeme. bir malzeme.

Polyester ile camyünü beraber kullanılarak Polyester ile camyünü beraber kullanılarak kompozitkompozit bir bir

malzeme yapılabilir. malzeme yapılabilir.

MALZEME ÇEŞİTLERİ

-- KompozitKompozit malzemeler, hafif, dayanıklı, malzemeler, hafif, dayanıklı, süneksünek ve yüksek ve yüksek

sıcaklığa dayanıklılık gibi özelliklere sahip olarak üretilebilirler. sıcaklığa dayanıklılık gibi özelliklere sahip olarak üretilebilirler.

Karbon fiber takviyeli polimerler gibi Karbon fiber takviyeli polimerler gibi kompozitkompozit malzemeler uzay malzemeler uzay

araçları ve uçak sanayinde yaygın olarak kullanılmaktadırlar. araçları ve uçak sanayinde yaygın olarak kullanılmaktadırlar.

Ağaç, tabiatta bulunan Ağaç, tabiatta bulunan kompozitkompozit malzemelere iyi bir örnektir.malzemelere iyi bir örnektir.

29292929

Page 30: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

Çeşitli Malzemelerin Kullanıldıkları Yerler ve Özellikleri

Kullanım yerine örnek Özellikleri

Metaller

Bakır Elektrik iletim teli Yüksek elektrik iletkenliği ve iyi plastik

şekillendirilebilme

Gri dökme demir Otomobil motor bloğu İyi dökülebilirlik, iyi işlenebilirlik ve iyi titreşimabsorbe etme

Alaşımlı çelik Cıvata anahtarı Isıl işlemelerle daha iyi dayanım

Seramikler

SiO2-Na2O-CaO Pencere camı İyi ışık geçirgenliği, düşük ısı iletkenliği

Al2O3,MgO, SiO2 Ergimiş metal taşımak için refrakter İyi ısı yalıtımı, yüksek ergime sıcaklığı, ergimişAl2O3,MgO, SiO2 Ergimiş metal taşımak için refrakter İyi ısı yalıtımı, yüksek ergime sıcaklığı, ergimişmetalin etkilerine dayanıklılık

Polimerler

Polietilen Gıda paketi Kolayca şekillenebilme ve hava geçirmez ince levha

Epoxy Entegre devreleri kapsülleme İyi elektrik yalıtkanlığı ve neme dayanıklılık

Fenoller Ağaç levhalarını yapıştırıcı Sağlamlık ve neme dayanıklılık

Yarı iletkenler

Si Transistör ve entegre devreler Benzersiz elektriksel davranış

Kompozitler

Grafit-epoxy Uçak parçaları Yüksek dayanım/hafiflik oranı

Tungsten karbür-kobalt Kesici takım Yüksek sertlik ve yeterli şoka dayanıklılık

Titanyum kaplı çelik Reaktör kabı Titanyumun yüksek korozyona dayanıklılığı ile

yüksek mukavemet ve düşük maliyet 30303030

Page 31: İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/serdar.aydin/yapi malzemesi/YM-I_#1_GIRIS.pdf · Mühendislik Fakültesi Yayınları Yayın No : 307 KAYNAK KİTAP:

GİRİŞGİRİŞİNŞ2023 YAPI MALZEMESİ IİNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I

Dokuz Eylül ÜniversitesiDokuz Eylül ÜniversitesiDokuz Eylül ÜniversitesiDokuz Eylül Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümüİnşaat Mühendisliği Bölümüİnşaat Mühendisliği Bölümüİnşaat Mühendisliği Bölümü

GİRİŞGİRİŞDoç.Dr. Serdar AYDINDoç.Dr. Serdar AYDINDoç.Dr. Serdar AYDINDoç.Dr. Serdar AYDIN

http://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydinhttp://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydinhttp://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydinhttp://kisi.deu.edu.tr/serdar.aydin

31