Myanmar CoI Public Brief FINAL (Myan) - for publication · ရည္မရွိၾကပါ။ ေယဘုယ်အားျဖင့္...

ICJ

1

ျမနမာႏငင - စစမးစစေဆးေရးေကာမရငသစက တရားမတမႈ သ႔မဟတ တာဝနခမႈ ေဖာေဆာငေပးႏငျခငးမရ၍ ႏငငတကာ၏ တ႔ျပနမႈ လအပေန

၂၀၁၈ခႏစ၊ စကတငဘာလ၊ ၇ရကေန႔1

အကဥးခပ

• ၂၀၁၁ခႏစကတညးက အစးရကေစလႊတခေသာ ယခငစစမးစစေဆးမႈမားထတြင မညသညစစမးစစ ေဆးမႈကမ ႀကးမားေသာလ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားအတြက လၿခေရးတပဖြ႔မားအေပၚ ထေရာက ေသာ တရားစြဆမႈတစရပရပ ျဖစေပၚလာေစျခငး မရခေၾကာငး သ႔မဟတ လ႔အခြငအေရးခးေဖာကခ ရသမသားစမားအတြက မညသညျပနလညကစားမႈကမ ရရေစျခငး မရခေၾကာငး သရရပါသည။

• လကရအေျခအေနမားတြင အျပညျပညဆငရာဥပေဒအရ ရာဇဝတမႈမားေျမာကေသာလ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမားႏငပတသက၍ တရားမတမႈႏင လၿခေရးတပဖြ႔မား၏ တာဝနခမႈ ျဖစေပၚလာေအာင ျမနမာႏငငတြင ႏငငေတာတရား႐းမား၊ တရားစြဆမႈဆငရာဝနေဆာငမႈမား သ႔မဟတ စစမးစစေဆး ေရးေကာမရငမားက မခဖ႔ မျဖစႏငပါ။

• ေနာကဆးဖြ႔စညးထားသညလြတလပေသာရခငျပညနယစစမးစစေဆးေရးေကာမရင (Independent Commission of Enquiry – ICOE) အား လြတလပေၾကာငး၊ ဘကလကမႈကငးမေၾကာငး သ႔မဟတ အျပညျပညဆငရာဥပေဒပါ ရာဇဝတမႈမားအတြက တရားမတမႈ သ႔မဟတ တာဝနခမႈအတြက ထ ေရာကေသာ ပပးမႈတစရပျဖစေၾကာငး ကးေၾကာငးဆေလာစြာ မယဆႏငပါ။ ထ႔သ႔မယဆႏငသည အျပင အဆပါစစမးစစေဆးေရးေကာမရငအား အသအမတျပျခငးသည တရားမတမႈႏင တာဝနခမႈ အတြက ထေရာကေသာအျပညျပညဆငရာအစအမမားအေပၚ အဟန႔အတားႏငေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈ ျဖစပြားေစႏငဖြယ ရပါသည။

• ကလသမဂၢလၿခေရးေကာငစအေနျဖင ဤအေျခအေနက ႏငငတကာရာဇဝတခ႐း (International Criminal Court) သ႔မဟတ အလားတဖြ႔စညးထားသည အျပညျပညဆငရာခသမာဓအဖြ႔တစဖြ႔ထ ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမရဘ ေပးပ႔ကငတြယေစသငပါသည။

• ကလသမဂၢလ႔အခြငအေရးေကာငစအေနျဖင ေနာငအနာဂတတြင တရားစြဆမႈမားျပလပရနအတြက သကေသအေထာကထား စေဆာငးေကာကယရနႏင ခြျခမးစတျဖာ သးသပရန ခငမာသည ဘက လကမႈကငးမၿပး လြတလပေသာ အျပညျပညဆငရာ ယႏရားတစခ (International Impartial and Independent Mechanism – IIIM) သ႔မဟတ အလားတယႏရားတစခက ခကခငးတညေထာင သငပါသည။ ေကာငစသည ၎၏ ၂၀၁၈ခႏစ၊ စကတငဘာလ အစညးအေဝးတြင အေရးယေဆာင ရြကသငၿပး ဤၾကားထတြင ရာဇဝတမႈဆငရာ သကေသအေထာကအထားမား ျပနလညမရယႏင ေတာသညအထ ေပာကပကသြားျခငး၊ ပကစးသြားျခငး သ႔မဟတ ယယြငးသြားျခငးတ႔ျဖစလာႏင ေသာေၾကာင အေရးယေဆာငရြကရန ကလသမဂၢအေထြေထြညလာခအား ေစာငဆငးေနျခငး သ႔မ ဟတ ၎ထ ေရ ႊ႕ဆငးျခငးသည ကးလြနခရသမားအတြက တရားမတမႈက ထပမ၍ ေႏာငေႏးၾကန႔ ၾကာေစျခငး သ႔မဟတ ျငငးပယျခငးျဖစႏငသည ႔ အႏရာယရေနပါသည။

“ကလသမဂၢ အဖြ႔အစညးမားႏင အျခားႏငငတကာအသငးအဝငးမား၏ မမနကနေသာစြပစြခကမားအေပၚ ျပနလညတ႔ျပနရန ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင လြတလပေသာစစမးစစေဆးေရးေကာမရငက ဖြ႔စညးခၿပးျဖစပါ တယ” - ႏငငေတာသမၼတ႐း၏ ေျပာေရးဆခြငရသ၊ ၂၀၁၈ခႏစ၊ ဩဂတလ၊ ၂၈ရက2

“မညသကမ တာဝနခရမယဆၿပးေတာ အျပစတငျခငး၊ လကညးထးျခငးတ႔က ျပလပမာမဟတပါဘး” - ICOE ဥက႒၊ ၂၀၁၈ခႏစ၊ ဩဂတလ၊ ၁၆ရက သတငးစာရငးလငးပြ3

“အစးရ၏ မၾကာေသးမကဖြ႔စညးခေသာ စစမးစစေဆးေရးေကာမရငသည ႏငငတကာ၏ ပါဝင ေဆာငရြကမႈ အခ႕ရခသညတင တာဝနခမႈအမနတကယေပးႏငမည နညးလမးတစရပ ျဖစလာလမမည မဟတသလ ျဖစလညးမျဖစႏငပါ။ တာဝနခမႈအတြက တြနးအားသည ႏငငတကာအသငးအဝငးမ မျဖစမေနလာရပါမယ။” - ျမနမာႏငငႏငပတသက၍ လြတလပေသာ ႏငငတကာအခက အလကရာေဖြေရးမစရင ။၂၀၁၈ခႏစ၊ ဩဂတလ၊၂၇ရကေန႔၊ အကဥးခပ အစရငခစာ4

ICJ

2

ေနာကခအေၾကာငးအရာ

၂၀၁၈ခႏစ၊ ဩဂတလ၊ ၂၇ရကေန႔တြင ထတျပနခေသာ ကလသမဂၢ၏ လြတလပေသာ ႏငငတကာ အခကအလကရာေဖြေရးမစရင (United Nations Independent International Fact-Finding Mission - IIFFM)၏အကဥးခပအစရငခစာအရ5 ျမနမာႏငငတြင လသားတမးႏြယလးအေပၚကးလြနသညရာဇဝတ မႈမားႏင စစရာဇဝတမႈမားက ကးလြနခၾကၿပး လမးသနးသတျဖတျခငး ရာဇဝတမႈအတြက သကေသ အေထာကအထားမားက စစမးစစေဆးရန လအပေနပါသည။6

ျမနမာႏငငတြင အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားက ကးလြနသမားအတြက တာဝနခမႈမရျခငး၊ ကးလြနခရသ မားအတြကျပနလညကစားမႈမားႏင တရားသျဖငျပနလညျဖစေအာငေဆာငရြကေပးျခငးတ႔က မရရႏငျခငး ႏင တရားစရငေရးစနစ၏ လြတလပမႈအေပၚ ယခငကတညးက စဥဆကမျပတရလာခေသာ စနေခၚမႈမား ေၾကာင တရားဥပေဒစးမးေရးမာ အလြနအမငး အားနညးေနပါသည။

၂၀၁၈ခႏစ၊ ေမလ၊ ၃၀ရကေန႔တြင ျမနမာႏငငအစးရက “ႏငငတကာ စစမးစစေဆးေရး ေကာမရင” (International Commission of Enquiry - ICOE) က ေနာကဆးဖြ႔စညးခေၾကာငး ေၾကညာခပါသည။7 ရခငျပညနယတစခတညးတြင ၂၀၁၂ခႏစကတညးက ေဆာငရြကခေသာ အစးရ၏ အထးစစမးစစေဆး မႈမားႏင ဘတအဖြ႔ေပါငး ရစခၿပးေနာက ICOE က ဖြ႔စညးချခငးျဖစပါသည။8 ဤသ႔ဖြ႔စညးခေၾကာငး ေၾက ညာၿပး ရကသတပတ ဆယပတအၾကာတြင ICOE အဖြ႔ဝငမားက ေနျပညေတာတြင ပထမအႀကမေတြ႔ဆခ ၾကၿပး ဩဂတလ၊ ၁၆ရကေန႔တြင သတငးစာရငးလငးပြကလညးျပလပခပါသည။

ဩဂတလ၊ ၂၈ရကေန႔တြင ႏငငေတာသမၼတ႐း၏ ေျပာေရးဆခြငရသက “ကလသမဂၢ အဖြ႔အစညးမားႏင အျခားႏငငတကာအသငးအဝငးမား၏ မမနကနေသာစြပစြခကမားအေပၚ ျပနလညတ႔ျပနရန ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင လြတလပေသာစစမးစစေဆးေရးေကာမရငက ဖြ႔စညးခၿပးျဖစပါတယ”ဟ ေျပာၾကားခပါသည။9 အမနတကယေတာ ICOE ၏ ဥက႒က ဩဂတလ၊ ၁၆ရကေန႔တြင ျပလပခေသာ သတငးစာရငးလငးပြ၌ “မညသကမ တာဝနခရမယဆၿပးေတာ အျပစတငျခငး၊ လကညးထးျခငးတ႔က ျပလပမာမဟတပါဘး” ဟ ေျပာၾကားခပါသည။10

ထသ႔ေသာ ထခကနစနာေစသည ေျပာဆမႈမားက IIFFMမ ကၽြမးကငသမား၏ ေအာကပါသးသပခက မားက အတညျပပါသည -

“အစးရ၏ မၾကာေသးမက ဖြ႔စညးခေသာ စစမးစစေဆးေရးေကာမရငသည ႏငငတကာ၏ ပါဝင ေဆာငရြကမႈအခ႕ရခသညတင တာဝနခမႈအမနတကယေပးႏငမည နညးလမးတစရပ ျဖစလာ လမမညမဟတသလ ျဖစလညးမျဖစႏငပါ။ တာဝနခမႈအတြက တြနးအားသည ႏငငတကာ အသငးအဝငးမ မျဖစမေန လာရပါမယ။” 11

အျပညျပညဆငရာဥပေဒပညာရငမားေကာမရင (International Commission of Jurists - ICJ)12 သည ၂၀၁၄ခႏစအေစာပငးကတညးက ျမနမာႏငငတြင တစဆကတညးရပတညလႈပရားေနခၿပး လြနခေသာႏစ ေပါငးငါးဆယေကာကတညးက တငးျပည၏ တရားစရငေရးစနစက စတင၍ ေစာငၾကည လာခပါသည။13 ရခငျပညနယ၊ ကခငျပညနယႏငရမးျပညနယတ႔တြငကးလြနခေသာ အျပညျပညဆငရာ ဥပေဒအရ ရာဇဝတမႈေျမာကေသာ လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမမားမားႏငပတသက၍ ႏငငေတာတရား႐းမား သ႔မဟတ ျမနမာႏငငအတြငးမေကာမရငမား ေရ႕ေမာကတြင တရားမတမႈ သ႔မဟတ တာဝနခမႈ ရရႏငရန မျဖစႏငသည႔အတြက ခးေဖာကမအတြကတာဝနရသမားအား (ကးလြနသမားအား) ထပမစစမးစစေဆးႏငရနႏင တရားစြဆရနအတြက ထအေျခအေနက ႏငငတကာရာဇဝတခ႐း သ႔မဟတ အလားတဖြ႔စညးထားသည အျပညျပညဆငရာ ခသမာဓအဖြ႔တစဖြ႔ထ ေပးပ႔ကငတြယေစသငေၾကာငး IIFFM၏ သးသပခကက ICJက ျမနမာႏငငတြငသာမက တစကမာၻလးတြင ၎၏ ကယျပန႔ေသာအေတြ႔အႀကအေပၚ အေျခခ၍ ေထာကခ ပါသည။14

ျမနမာႏငငတြင အခြငအေရးခးေဖာကမ ႈမားအား စစမးစစေဆးျခငး၊ တရားစြဆျခငးႏင ျပစဒဏေပးျခငး

ႏငငမားအားလးသည အျပညျပညဆငရာဥပေဒအရ ရာဇဝတမႈေျမာကေသာ လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈ မားက ကးလြနသမားအား ထေရာကစြာ စစမးစစေဆးရန၊ တရားစြဆရနႏင ျပစဒဏေပးရနအျပင၊ ကးလြနခရသမားႏင ၎တ႔၏မသားစမားအတြက ျပနလညကစားမႈေပးရန အျပညျပညဆငရာဥပေဒအရ တာဝနဝတရားမား ရပါသည။

ICJ

3

မညသညစစမးစစေဆးမႈမားတြငမဆ ႏငငတကာဥပေဒ၊စခနစႏႈနးမားႏငအညျဖစေစရနအလငာ မဆငးမတြ ခကခငး၊ ေစ႔စပေသခာမရစြာျဖင စစေဆးရနလအပၿပး စစမးစစေဆးသမားကလညး ပါဝငကးလြနသညဟ သသယရသမားအေပၚ မခရျခငးကငးရငးရန လအပသည။ ထ႔အျပင စစေဆးသမား၏ေဆာငရြကခကမားသည ႀကတငခယခကမားမပါ၀ငဘ၊ ဘကလကမႈ သ႔မဟတ ခြျခားဆကဆျခငးမား မရရနႏင ေျဖာငမတမနကနမရရနလညး လအပသည။ အဆပါ စစမးစစေဆးသမားသည အေသးစတျပး ထေရာကစြာ စစေဆးႏငရနအတြက လေလာကေသာ လပေဆာငႏငစြမးႏင အရငးအျမစမားရရန လအပၿပး ရာဇဝတကးလြနသမားအျဖစ စြပစြခထားရသမားအား အမနတကယတရားစြဆလေသာ ဆႏၵလညး ရရပါမည။

ျမနမာႏငငအစးရအေနျဖင အျပညျပညဆငရာဥပေဒအရ ရာဇဝတမႈမား ကးလြနျခငးက ေျဖရငးေပးဖ႔ ေနေနသာသာ အသအမတပငမျပျခငးသည ရခင၊ ကခငႏငရမးျပညနယမားတြင ကးလြနခသညအမႈမား အပါအဝင ႀကးမားေသာလ ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားအတြက ဥပေဒဆငရာတာဝနခမႈႏင ျပနလည ကစားမႈအတြက ထေရာကေသာအစအမမား အေကာငအထညေဖာေပးရန ဆႏၵမရေၾကာငး ျပသေနပါသည။

ျမနမာႏငငတြင ႀကးမားေသာလ ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားအတြက တရားမတမႈလညး ေဖာေဆာငေပး ႏငျခငးမရပါ။ တရားစရငေရးအဖြ႔၏ လြတလပမႈအေပၚ စနေခၚမႈမား၊ ၎၏ အရညအခငးျပညဝမႈႏင စြမးေဆာငရညအေပၚ အကန႔အသတမားႏင ၎၏ စရငပငခြငအေပၚ ခပခယမႈမားသည တရားသႀကး မား၏ တာဝနခမႈႏင ျပနလညကစားမႈ ေပးႏငစြမးႏင ေကာငးမြနစြာတရားစရငႏငစြမးက အားနညးေစၿပး အကန႔အသတလညးျဖစေစပါသည။ အစးရဥပေဒအရာရမားသညလညး လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမား ပါဝငေသာ လပရပမားက ထေရာကစြာ တရားစြဆရန လြတလပမႈ၊ အရညအခငးျပညဝမႈႏင စြမးေဆာင ရညမရၾကပါ။ ေယဘယအားျဖင လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားတြင ပါဝငကးလြနခေသာ လၿခေရးတပဖြ႔ ဝငမားသည အျပစေပးခရျခငးမ ကငးလြတေနပါသည။15

အျပညျပညဆငရာဥပေဒႏင စခနစႏႈနးမားႏငအည စစမးစစေဆးမႈမားႏင တရားစြဆမႈမားက မဆငးမတြ ခကခငးလကငငးေဆာငရြကျခငးမရပါက အျပစေပးခရျခငးမ ကငးလြတေနျခငး ဆကလက ျဖစေစပါသည။ ထက႔သ႔ေသာ အေျခအေနမားသည ႀကးမားေသာ လ႔အခြငအေရးခးေဖာကသမားက အားေပးအားေျမႇာကျပၿပး ကးလြနခရသမားႏင ၎တ႔၏ မသားစမားက ႏႈတဆတေစသညအျပင ျမနမာႏငငရ ျပညသလထအေပၚ ႀကးမားေသာ လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမား အနာဂတတြင ထပမျဖစပြားႏငေျခက ျမငတကေစပါသည။

စစမးစစေဆးေရးေကာမရငမားအတြက အျပညျပညဆငရာစႏႈနးမား

စစမးစစေဆးေရးေကာမရငတစရပသည စနစတကဖြ႔စညးထားပါက ရာဇဝတမႈမားက စစမးစစေဆးရန၊ တရားစြဆရနႏင ျပစဒဏေပးရန အစရေသာႏငငတစႏငင၏ တာဝနဝတရားအား အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကရာတြင အေထာကအကျပႏငပါသည။ 16 အဆပါစစမးစစေဆးမႈမားသည မနကနေသာ အခကအလကမားက ေဖာထတရနႏင ထပမျဖစပြားျခငးမကာကြယႏငေအာင တရားစြဆျခငးႏင အငစတကးရငးဆငရာ သ႔မဟတ ဥပေဒဆငရာျပျပငေျပာငးလမႈမား ျဖစေပၚလာေစႏငေသာ အႀကျပခကမားေပးရန အေထာကအကျဖစေစပါသည။ သ႔ေသာလညး စစမးစစေဆးေရးေကာမရင တစရပ တညေထာငျခငးတစခတညးျဖင ႏငငေတာ၏တာဝနဝတရားမားက ျဖညဆညးႏငလမမည မဟတပါ။ ေကာမရငႏငအတ ရာဇဝတမႈတစခခငးစက ႀကးစားပမးစား လကလေဆာငရြကတငျပမ လပေဆာငႏငသည႔ ဘကလကမမရသည႔ အစးရဥပေဒအရာရမားႏင ထေရာကၿပး လြတလပေသာ တရား႐းမားလညး ရရန လအပပါသည။

စစမးစစေဆးမႈမားနင ၎ႏငပတသကေနေသာ တရားစရငေရးလပငနးစဥမားအား အကျဖတဆနးစစရန အတြက အဓကကေသာ အျပညျပညဆငရာစႏႈနးတစခမာ ကလသမဂၢ၏ အျပစေပးခရျခငးမ ကငးလြတျခငးဆငရာ စညးမဥးမား (UN Impunity Principles) ျဖစပါသည။ 17 စစမးစစေဆးေရး ေကာမရငမားတြင ရသင႔၊ရထကသည႔ အျခားေသာအဂၤါရပမားအျပင ေအာကပါအခကမား ရရနလအပပါသည။ ထြကေပၚလာမညရလဒက ႀကတငသတမတထားျခငးမရေသာ (ျပဌာနးခက) လပငနးတာဝန တစရပရရမည၊ လအပေသာအရငးအျမစမား ပငဆငထားရမည၊ မကျမငသကေသမားက ၿခမးေျခာကမႈႏင အၾကမးဖကမႈတ႔မ ထေရာကစြာ အကာအကြယ ေပးႏငရမည၊ ထေရာကစြာ

ICJ

4

စစမးစစေဆးရနကၽြမးကငမႈ၊ အရညအခငးျပညဝမႈႏင လြတလပမႈရေသာအဖြ႔ဝငမားျဖင ဖြ႔စညးထားျခငးျဖစရမည။ ထ႔အျပင အမားျပညသထသ႔ ပြင႔ပြင႔လငးလငးႏင ျပည႔စစြာ အစရငခတငျပႏငရန လြတလပမ ႈရရမည။18

တစကမာၻလးဆငရာအေတြ႔အႀကအရ အဆပါစႏႈနးမားႏင ကကညျခငးမရေသာ စစမစစေဆးမမားသည ျပညတြငး သ႔မဟတ ႏငငတကာယႏရားမား၏ ရာဇဝတမႈဆငရာစစမးစစေဆးမႈအား ေသြဖေစျခငး အားျဖင အျပစေပးခရျခငးမကငးလြတႏငရန အေထာကအကေပးႏငသည သကေရာကမႈမား အမနတကယ ရပါသည။ 19 “ေကာမရငမားအေၾကာငး ၂၆ႏစၾကာ အစရငခတငျပျခငးမရရလာခေသာ သငခနးစာမား” အေပၚ အေျခခ၍ ဥပေဒျပငပကစၥရပမား၊ အတငးအၾကပဖမးဆးျခငး သ႔မဟတ တရားလကလြတသတျဖတျခငးမားဆငရာ ကလသမဂၢအထးကယစားလယ (ထအခနက) ဖးလစပအယလစတြန ေအာကပါအတငး ေကာကခကခခပါသည -

“အစးရမားသည အကပအတညးတစရပကထနးသမးေလာခရန၊ တာဝနခမႈဆငရာသေဘာထား မားက အားေပးေထာကခပေပါကေစရနႏင အျပစေပးခရျခငးမကငးလြတေနျခငးက ပမျမႇငတငရနဟေသာ မားယြငးသညရညရြယခကမားအတြက ေကာမရငမားက အလြနထေရာကစြာ အသးျပႏငပါသည။ ..... ထေရာကမႈမရေသာ ေကာမရငတစရပသည အခနႏငအရငးအျမစမား ျဖနးတးရသာမက အျခားလပေဆာငမႈမားက အဟန႔အတား ျဖစေစျခငး၊ ရရႏငေသာ အရငးအျမစမားအား လကဝါးႀကးအပျခငးႏင တရားစြဆရန ေနာကဆကတြ ႀကးပမးမႈမားက ခကခေအာင သ ႔မဟတ မျဖစႏငေအာင ျပလပျခငးအားျဖင အျပစေပးခရျခငးမ ကငးလြတမ ျဖစေစရန ပ႔ပးကညေပးႏငပါသည။”20

ျမနမာႏငငရ စစမးစစေဆးေရးေကာမရငမား

၂၀၁၁ခႏစကတညးက ပထမအႀကမလႊတေတာက ၂၀၀၈ခႏစဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒအရ ဖြ႔စညးၿပးေနာက ျမနမာႏငငအစးရသည ျမနမာႏငင၏ေဒသအသးသးတြင လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈစြပစြခကမားက စစမး စစေဆးရနအတြက အထးစစမးစစေဆးေရးအဖြ႔မားေစလႊတခပါသည။ 21 အဆပါစစမးစစေဆးမႈမားက တာဝနခမႈ သ႔မဟတ ျပနလညကစားမႈတ႔အတြက နညးလမးမားအျဖစ သတမတႏငျခငးမရသညမာ ထငရားပါသည။22

ရခငျပညနယတစခတညးမာပင အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပဥးေဆာငေသာ လကရအစးရလကထက အပါအဝင ၂၀၁၂ခႏစကတညးက စစမးစစေဆးမႈမားႏင ဘတအဖြ႔ရစဖြ႔ရခၿပး ထအဖြ႔မားထမ အနညးဆးႏစဖြ႔ က ႏငငေတာသမၼတ႐းက ေစလႊတချခငးျဖစပါသည။

၂၀၁၂-၁၃ခႏစကတညးကဖြ႔စညးထားေသာ23“ရခငျပညနယရ ဂဏးဂဏဆငရာ အၾကမးဖကမႈအေၾကာငး စစမးစစေဆးေရးေကာမရင”၏ အစရငခစာတြင ထအခန၌ ျဖစပြားေနၿပျဖစေသာ ႀကးေလးသညလ႔အခြင အေရးခးေဖာကမႈမားက အသအမတျပရန သ႔မဟတ ထေရာကစြာကငတြယေျဖရငးရန ပကကြကခသည အျပင “ဘဂၤါလမားသည ဂဏးဂဏဆငရာ အၾကမးဖကမႈမးေတာကမားက မးေလာငရာ ေလပင၍ ႐ဟင ဂာဟေသာ အသးအႏႈနးက အသးျပရန ယခအခါ တြနးအားေပးလာၾကသည”24 ဟ ေဖာျပျခငးအားျဖင ကးလြနခရသကပင ျပနလညအျပစတငျခငးတြငပါဝငခပါသည။ အစရငခစာတြင လၿခေရးတပဖြ႔မား အငအား တးျမႇငခထားရနႏင ရခငျပညနယတြင မစလငအမးသမးမားအတြက မသားစစမကနးဆငရာ အစအမမား ျပ႒ာနးသတမတရန အႀကျပထားပါသည။ အစရငခစာတြင လၿခေရးတပဖြ႔မားအား တရားစြ ဆျခငးမားႏင ပတသက၍ အႀကျပခကမား ပါဝငချခငးမရပါ။

“ေမာငေတာၿမ႕နယစစမးစစေဆးေရးေကာမတ” က ဖြ႔စညးၿပး ၃၃ရကအၾကာ ၂၀၁၇ခႏစ၊ ဇနနဝါရလတြင ၎၏ ၾကားျဖတအစရငခစာက ထတေဝခပါသည။25 ထအစရငခစာတြင “(႐ဟငဂာ) အမးသမးမား မဒမး ကငခရသညဟေသာ စြပစြခကမားႏငပတသက၍ ေကာမရငသည ေဒသခရြာသရြာသမားႏင အမးသမး မားက နညးလမးမးစအသးျပ၍ ေတြ႔ဆေမးျမနးခၿပး ယေန႔အခနအထ ဥပေဒေၾကာငးအရ အေရးယရန လေလာကေသာ သကေသအေထာကအထား မေတြ ႔ရရေၾကာငး” ေကာကခကစြထားပါသည။26

ထအစရငခစာထတေဝၿပးေနာက ကငးပခသည႔ လ႔အခြငအေရးေကာငစအစညးအေဝးတြင အခကအလကရာေဖြေရးမစရငကလညး ေစလႊတရန ဆးျဖတခသညအျပင ခမတခသညဆးျဖတခက

ICJ

5

တြင ဤစစမးစစေဆးမႈက မတသားခၿပး ခငလေသာ အစရငခစာတစေစာင ထတေဝရန တကတြနးခပါသည။ 27 အႀကမႀကမ ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာခေသာ ေနာကဆးအစရငခစာက ၂၀၁၇ခႏစ၊ ဩဂတလ၊ ၆ရကေန႔တြင ထတေဝခပါ သည။ ထအစရငခစာတြင ေယဘယအားျဖင ကလသမဂၢလ႔အခြငအေရးမဟာမငးႀကး႐း (UN Office of the High Commissioner for Human Rights)၏ ယခငအစရငခတငျပခကမားက လစလ႐ႈခၿပး အႀကျပခကမားတြင လၿခေရးတပဖြ႔မားက ကးလြနခသညရာဇဝတမားက ထေရာကစြာတရားစြဆရန အစအမမား ပါဝငချခငး မရပါ။28

ရခငျပညနယအေပၚ “လြတလပေသာစစမးစစေဆးေရးေကာမရင”

ျမနမာႏငငအစးရသည ၂၀၁၈ခႏစ၊ ေမလတြင“လြတလပေသာစစမးစစေဆးေရးေကာမရင(Independent Commission of Enquiry – ICOE)”တစရပက ထပမဖြ႔စညးေၾကာငး သတငးထတျပနေၾကညာခၿပး ၎၏ လပငနးတာဝနမာ “ARSA ၏ အၾကမးဖကတကခကမႈမားေနာကပငး လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမားႏင ဆကစပကစၥရပမားႏငပတသက၍ စြပစြခကမားက စစမးစစေဆးရန” ဟ၍သတမတခပါသည။ 29 ICOEအား ႏငငေတာသမၼတ႐းမ တရားဝငဖြ႔စညးၿပးႏစလအၾကာတြင ျမနမာႏငငမ အဖြ႔ဝငႏစဥး၊ ဖလစပငႏငငမ အဖြ႔ ဝငတစဥးႏင ဂပနႏငငမ အဖြ႔ဝငတစဥးပါဝငလာခပါသည။30

ICOE အဖြ႔ဝငမားႏင အာဏာပငအဖြ႔မားအၾကား အစညးအေဝးမားအႀကမႀကမကငးပခပါသည။31 ICOE က ထတျပနခေသာ သတငးထတျပနခကအရ ဩဂတလ၊ ၃၁ရကေန႔တြင ICOE က ရခငျပညနယေျမာက ပငးရ “ေကးရြာမားသ႔ သြားေရာကၾကည႐ႈခၿပး” ေနထငသမားႏင ေတြ႔ဆေမးျမနးမႈမား ျပလပခပါသည။32

ေၾကညာၿပးေနာက သးလေကာအၾကာတြင ICOE ၏ လပငနးတာဝနဆငရာ စာရြကစာတမး သ႔မဟတ ရညရြယခကႏင ဖြ႔စညးပဆငရာစာတမးအနညးငယကသာ အမားျပညသထ ဖြငဟထတေဖာခ ေသာလညး ႏငငေတာမဒယာမားတြင “ICOEသည ၎၏လပငနးတာဝနကေဆာငရြကရာတြင ျမနမာႏငင၏ဥပေဒမား အထးသျဖင ၁၉၅၀ခနစ စစမးေရးေကာမတမား အကဥပေဒ (Investigation Committees Act 1950) က လကနာပါမည။ ICOE သည အျပညျပညဆငရာ လ႔အခြငအေရးဥပေဒႏင အျပညျပညဆငရာလသားခငးစာနာမႈဥပေဒကလညး အကးဝငပါက လကနာပါမည”ဟ သတငးေပးပ႔ထားပါသည။33 ဩဂတလ၊ ၃၁ရကေန႔ သတငးထတျပနခကတြင ICOE သည “တာဝနခမႈ ျဖစေပၚလာေအာင ေရး႐ႈ၍” ၎၏ စစမးစစေဆးမႈက ျပလပမညဟ ပထမဥးဆးအေနျဖင ေဖာျပခပါ သည။34

တာဝနခမႈအေၾကာငး ရညၫႊနးေဖာျပခကက ေနာကပငးတြင ထညသြငးလာခေသာလညး ICOE ၏ လပ ငနးတာဝနႏင ဖြ႔စညးပသည အျပညျပညဆငရာ လ႔အခြငအေရးဥပေဒႏင စႏႈနးမားႏင ကကညမႈအလဥး မရဆ ျဖစေနပါသည။35 ICOEသည ေျဖာငမတမႈ သ႔မဟတ လြတလပမႈမရသလ ၎လႈပရားေဆာငရြက ေနသာ ပတဝနးကငအေၾကာငးအရာက ပမကယျပန႔စြာသးသပၾကညလင လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမား အတြက အဓပၸာယရေသာ တာဝနခမႈ သ႔မဟတ ျပနလညကစားမႈ ေပးႏငစြမးမရေၾကာငး ထငရားပါသည -

• အစးရအရာရမားက ဘကလကေသာ ေျပာဆခကမားက ICOE ၏ ေျဖာငမတမႈႏင ၾကားေနျဖစမႈ အေပၚ ထခကေစပါသည။ ဥပမာ - ဩဂတလ၊ ၂၈ရကေန႔တြင ႏငငေတာသမၼတ႐း၏ ေျပာေရးဆ ခြငရသက “ကလသမဂၢအဖြ႔အစညးမားႏင အျခားႏငငတကာအသငးအဝငးမား၏ မမနကနေသာ စြပစြခကမားအေပၚ ျပနလညတ႔ျပနရန ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင လြတလပေသာ စစမးစစေဆးေရး ေကာမရငက ဖြ႔စညးခၿပးျဖစပါတယ”ဟ ေျပာၾကားခပါသည။”36

• ဩဂတလ၊ ၁၆ရကေန႔တြင ျပလပခေသာ သတငးစာရငးလငးပြ၌ “မညသကမ တာဝနခရမယဆၿပး ေတာ အျပစတငျခငး၊ လကညးထးျခငးတ႔က ျပလပမာမဟတပါဘး”ဟ ေျပာၾကားခသညက ၾကည ျခငးအားျဖင ICOE ၏ ဥက႒သည ၂၀၁၈ခႏစ၊ ဩဂတလ၊ ၁၆ရကေန႔တြင တာဝနခမႈအား ၎၏ လပငနးတာဝန၏ တစစတတစေဒသအျဖစ ယဆထားပမေပၚပါ။ 37 ထသတငးစာရငးလငးပြ၌ပင စစတပက ကးလြနသညဟစြပစြထားေသာ လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားက မညကသ႔ စစမးစစေဆး မညဟေသာေမးခြနးအား ႏစမနစၾကာသညတင ေျဖၾကားေပးႏငချခငးမရဘ ေနာကပငးတြငမသာ ဥက႒ထမ ေမးခြနးက အမနတကယ ေျဖဆျခငး မရသည မျပတမသားအေျဖသာ ထြကေပၚလာခပါ သည။38

• အဖြ႔ဝငမား၏ ဘကလကမႈရေသာ အမားျပညသထ ထတေဖာေျပာဆခကမားအျပင အကးစးပြား ဆန႔ကငမႈမားေၾကာင ICOE အား ေျဖာငမတသည သ႔မဟတ လြတလပသညဟ ကးေၾကာငးဆ

ICJ

6

ေလာစြာ မယဆႏငပါ။ ဥပမာအားျဖင ေကာမရငတြင ပါဝငေသာ ေဒါကတာေအာငထြနးသကသည ရခငျပညနယအတြငး လသားခငးစာနာမႈအကအညအေထာကအပေပးေရး၊ ျပနလညေနရာခထား ေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးစမကနး ေကာမတ(Union Enterprise for Humanitarian assistance, Resettlement and Development - UEHRD)တြင ညႇႏႈငးေရးမးခပအျဖစလညး တာဝနထမး ေဆာငပါသည။ ၂၀၁၇ခႏစ၊ ေအာကတဘာလတြင တညေထာငခေသာ UEHRD၏ လပငနးတာဝနမာ ရခငျပညနယတြင ဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးမား အေကာငအထညေဖာရန ျဖစပါသည။39 ၎၏ လပငနးမားတြင ရာဇဝတမႈမား၏ သကေသအေထာကအထားမားက ပကစးေစႏငသည ေျမေကာစကျဖင ထးျခငးက ႀကးၾကပကြပကရနျဖစၿပး 40 ထက႔သ႔သကေသဖကစးသညဟေသာ စြပစြခကတစရပက ေဒါကတာေအာငထြနးသကမ ျငငးဆထားပါသည။ 41 (အထကတြင ေဖာျပခေသာ) ေမာငေတာၿမ႕နယ စစမးစစေဆးေရးေကာမတ၏ အဖြ႔ဝငေဟာငး တစဥးျဖစေသာ ေဒါကတာေအာငထြနးသကသည ၂၀၁၈ခႏစ၊ ဧၿပလတြင “ရခငျပညနယတြင ျဖစပြားခသည အျဖစအပကမားမာ စနစတကရညရြယခကရရ ေဆာငရြကချခငး မဟတေၾကာငးႏင ျမနမာႏငငအေနျဖင ၎တ႔အား ေနရပျပနႏငေရးအတြက ယခအခါတြင ႀကးပမးလပေဆာငေနမႈ သည လမးစသတသငရငးလငးရန ရညရြယခကမရေၾကာငး အထငအရားျပသေနပါတယ”ဟ ေျပာဆခပါသည။42

• ICOEဥက႒သည မကျမငသကေသမားက အကာအကြယေပးရန ႏႈတအားျဖင အာမခခကေပးခ သညတင ထသ႔အကာအကြယေပးရန ဥပေဒအရေသာလညးေကာငး၊ လကေတြ႔အားျဖင ေသာလညးေကာငး ထေရာကေသာ အစအမမား သတမတထားရပမေပၚေသာလညး ICOE အဖြ႔ဝငမားသည ရခငျပညနယေျမာကပငးတြင အခ႕ေသာပဂၢလမားႏင ေတြ႔ဆေမးျမနးမႈမား စတငေဆာငရြကခပါသည။ 43 ေကာမရငက ေတြ႔ဆေမးျမနးခေသာ မကျမငသကေသမားႏင ကးလြနခရသမားသည ရာဇဝတေၾကာငးအရ တရားစြဆခရျခငးအပါအဝင လကတ႔ျပန ကလစားေချခငးက ခရႏငပါသည။ စစမးေရးေကာမတမား အကဥပေဒ၏ ပဒမ ၆ တြင မားယြငးေသာ မကျမငသကေသ ထြကဆခကသည ရာဇသတႀကး ပဒမ ၁၉၃အရ ျပစမႈေျမာကေၾကာငး ေဖာျပထားၿပး ေထာငဒဏ ခႏစႏစအထ ကခရႏငပါသည။ ျမနမာႏငငတြင လၿခေရးတပဖြ႔မားက လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမားက ကးလြနခေၾကာငး အခငအမာ စြပစြမႈမား ျပလပသည ပဂၢလမားအေပၚ အေျခအျမစမရေသာ သ႔မဟတ ႏငငေရးတြနးအားပါရေသာ ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးယမႈမား မၾကာခဏ ျပလပေလရပါသည။44

• အပခပေရး႐းတစ႐း တညေထာငၿပးျဖစေၾကာငးႏင “ICOE သည ဥပေဒဆငရာႏင မႈခငးေဆး ပညာဆငရာ ႏငငတကာကၽြမးကငသမားက လအပသလႏင လအပသညအခါတြင ေခၚယမည” ျဖစေၾကာငး ႏငငေတာမဒယာက သတငးေပးပ႔ထားပါသည။45 ယခငအေတြ႔အႀကအရ အျပညျပည ဆငရာစႏႈနးမားႏင ကကညေသာ နညးလမးတကစစမးစစေဆးမႈတစခက ပပးေပးရနလအပေသာ ဌာနအတြငး အထးျပလ႔စြမးအားအရငးအျမစမား ရလမမညမဟတေၾကာငး ယဆႏငပါသည။

• ျမနမာႏငငအစးရသည လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားႏင အျပညျပညဆငရာဥပေဒအရ ရာဇဝတမႈ မားအတြက လၿခေရးတပဖြ႔မား၏ အဖြ႔ဝငမားအား တစဥးခငးေသာလညးေကာငး၊ အဖြ႔လကေသာ လညးေကာငး တာဝနခေစျခငးႏင သကဆငေသာ စစမးစစေဆးမႈမားႏင ဘတအဖြ႔မား၏ အႀကျပ ခကမားက အေကာငအထညေဖာျခငးႏင ပတသက၍ အားနညးသညမာ အစဥအလာတစရပ ျဖစ ေနပါသည။ ဥပမာအားျဖင ႏငငေတာသမၼတ႐းက ၂၀၁၇ခႏစ၊ စကတငဘာလတြင တညေထာငခ ေသာ ရခငျပညနယဆငရာအႀကျပခကမားကအေကာငအထညေဖာရမည ေကာမတတစခသည46 အႀကခက ၈၈ခထမ အခ၈၀က အေကာငအထညေဖာခၿပးျဖစေၾကာငး ၎၏အဆမားက ေထာက ပရနအတြကလေလာကေသာသတငးအခကအလကေပးႏငချခငးမရဘ အမနတကယေတာအဓက အဆျပခကမားမာ ျငငးပယခခရေၾကာငး အစရငခစာမားတြင ေတြ႔ရရပါသည။47

အႀကျပခကမား

ျမနမာႏငငအစးရသည ျပညတြငး တရားစရငေရး ယႏရားမားျဖင ႀကးမားေသာ လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈ မားက ထေရာကစြာ စစမးစစေဆးရနႏင တရားစြဆရန ဆႏၵ သ႔မဟတ ေဆာငရြကႏငစြမးမရေၾကာငး ထငရားေနသည အေျခအေနတြင ထေရာကေသာ ႏငငတကာ၏ တ႔ျပနမႈတစရပ လအပေနပါသည -

ICJ

7

• ကလသမဂၢလၿခေရးေကာငစအေနျဖင ဤအေျခအေနက ႏငငတကာရာဇဝတခ႐း (International Criminal Court) သ႔မဟတ အလားတဖြ႔စညးထားသည အျပညျပညဆငရာခသမာဓအဖြ႔တစဖြ႔ထ ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမရဘ ေပးပ႔ကငတြယေစသငပါသည။

• ကလသမဂၢလ႔အခြငအေရးေကာငစအေနျဖင ေနာငအနာဂတတြငတရားစြဆမႈမားျပလပရနအတြက သကေသအေထာကထား စေဆာငးေကာကယရနႏင ခြျခမးစတျဖာသးသပရန ခငမာသည ဘက လကမႈကငးမၿပး လြတလပေသာ အျပညျပညဆငရာယႏရားတစခ (International Impartial and Independent Mechanism)က ခကခငးတညေထာငသငပါသည။ ေကာငစသည ၎၏ ၂၀၁၈ ခႏစ၊ စကတငဘာလ အစညးအေဝးတြင အေရးယေဆာငရြကသငၿပး ဤၾကားထတြင ရာဇဝတမႈ ဆငရာ သကေသအေထာကအထားမား ျပနလညမရယႏငေတာသညအထ ေပာကပကသြားျခငး၊ ပကစးသြားျခငး သ႔မဟတ ယယြငးသြားျခငးတ႔ျဖစလာႏငေသာေၾကာင အေရးယေဆာငရြကရန ကလသမဂၢအေထြေထြညလာခအား ေစာငဆငးေနျခငး သ႔မဟတ ၎ထ ေရႊ႕ဆငးျခငးသည ကး လြနခရသမားအတြက တရားမတမႈက ထပမ၍ ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာေစျခငး သ႔မဟတ ျငငးပယျခငး ျဖစႏငသည အႏရာယရေနပါသည။

• ႀကးမားေသာလ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားအတြက တာဝနခမႈ သ႔မဟတ ျပနလညကစားမႈက ေပးႏငျခငးမရရမက၊ ေပးမညလညးမဟတဘ အျခားေသာနညးလမးမားျဖင တရားမတမႈဆငရာ ေဆာငရြကမႈမားက အဟန႔အတားျဖစေစျခငး သ႔မဟတ ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာေစျခငးအားျဖင အျပစေပးခရျခငးမ ကငးလြတေနျခငးကသာလင ဆကလကေထာကကေပးႏငဖြယရေသာ ျမနမာႏငငအစးရ၏ ေနာကဆး စစမးစစေဆးေရးေကာမရငေၾကာင တရားမတမႈက အဟန႔အတား သ႔မဟတ ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမျဖစရပါ။ လ႔အခြငအေရးေကာငစက ခမတခေသာ ဆးျဖတခကတြင ျမနမာႏငင၏ တရားမတမႈႏင တာဝနခမႈႏငပတသက၍ အျပညျပညဆငရာ တာဝနဝတရားမားက ျဖညဆညးရာတြင မားစြာအေထာကအကျပႏငစြမး မရေသာေၾကာင ထေကာမရငအား ျငငးပယသငပါသည။

1 The original document is available in English at https://www.icj.org/myanmar-governments-commission-of-inquiry-cannot-deliver-justice-or-accountability/ An updated version of a private memorandum produced on 31 August 2018, this public document includes additional text to incorporate relevant reporting in Myanmar’s State media published on 1 September 2018. 2 The Global New Light of Myanmar, “U Zaw Htay, Spokesman of the Office of the President: the questions have been raised as to the reasons for the removal of the Facebook accounts and pages associated with Tatmadaw,” 29 August 2018, pp. 6. 3 ICOE Press conference, Nay Pyi Taw, 16 August 2018 (video available at https://www.facebook.com/theirrawaddyburmese/videos/218544952337657/) Accessed 28 August 2018. 4 “Report of the Independent International Fact-Finding Mission on Myanmar,” 27 August 2018, A/HRC/39/64. 5 The UN Human Rights Council established the Mission in 2017. UN Human Rights Council resolution on the situation of human rights in Myanmar, UN Doc. A/HRC/RES/34/22, para 11 (24 March 2017). 6 On the requirement to prove “special intent” or “genocidal intent”, which is a critical constitutive and distinctive element of the crime of genocide, see: ICJ, “Questions and Answers on the Crime of Genocide,” Legal Briefing Note, August 2018. https://www.icj.org/icj-releases-legal-q-a-on-crime-of-genocide/ 7 Republic of the Union of Myanmar, “Government of the Republic of the Union of Myanmar will establish an Independent Commission of Enquiry,” Office of the President Announcement 3/2018, 31 May 2018. 8 “Report of the Independent International Fact-Finding Mission,” para. 19. 9 The Global New Light of Myanmar, “U Zaw Htay, Spokesman of the Office of the President: the questions have been raised as to the reasons for the removal of the Facebook accounts and pages associated with Tatmadaw,” 29 August 2018, pp. 6. 10 ICOE Press conference, Nay Pyi Taw, 16 August. 11 “Report of the Independent International Fact-Finding Mission on Myanmar.”

ICJ

8

12 Composed of 60 eminent judges and lawyers from all regions of the world, the ICJ promotes and protects human rights through the Rule of Law, by using its unique legal expertise to develop and strengthen national and international justice systems. Established in 1952 and active on the five continents, the ICJ aims to ensure the progressive development and effective implementation of international human rights and international humanitarian law; secure the realization of civil, cultural, economic, political and social rights; safeguard the separation of powers; and guarantee the independence of the judiciary and legal profession. 13 See e.g. “Military Rule in Burma”, Bulletin of the International Commission of Jurists, No. 15 (1963), pp 4-10, reporting on a 1962 mission to the country conducted on behalf of the ICJ, https://www.icj.org/wp-content/uploads/2013/07/ICJ-Bulletin-15-1963-eng.pdf. 14 Report of the Fact-Finding Mission, August 2018. “The Security Council should ensure accountability for crimes under international law committed in Myanmar, preferably by referring the situation to the International Criminal Court or alternatively by creating an ad hoc international criminal tribunal” (para. 103(b)). “Until the Security Council acts, the General Assembly, or alternatively the Human Rights Council, should create an independent, impartial mechanism to collect, consolidate, preserve and analyse evidence of violations of international humanitarian law and human rights violations and abuses and to prepare files to facilitate and expedite fair and independent criminal proceedings in national, regional or international courts or tribunals” (para. 103(c)). 15 See: ICJ, “Achieving accountability for gross human rights violations in Myanmar,” January 2018. https://www.icj.org/myanmar-reverse-laws-and-practices-that-perpetuate-military-impunity-new-icj-report/ 16 For example, see: Revised UN Manual on the Effective Prevention and Investigation of Extra-Legal, Arbitrary and Summary Executions (United Nations, 2016). 17 Independent Expert to update the Set of principles to compat imupunity, Diane Orentilcher, Report to the Commision on Human Rights, UN Doc. E/CN.4/2005/102/Add.1 (8 February 2005) 18 Report of the Special Rapporteur on extrajudicial, summary or arbitrary executions, Phillip Alston, Report to the Human Rights Council, UN Doc. A/HRC/8/3, para 25 (2 May 2008). 19 See: ICJ, “Commissions of Inquiry in Nepal: Denying Remedies, Entrenching Impunity,” June 2012. https://www.icj.org/nepal-toothless-commissions-of-inquiry-do-not-address-urgent-need-for-accountability-icj-report/ 20 Report of the Special Rapporteur on extrajudicial, summary or arbitrary executions, Phillip Alston, Report to the Human Rights Council, UN Doc. A/HRC/8/3, para 51 (2 May 2008). 21 Other inquiries have included an investigation into a police crackdown at Letpadaung Copper Mine in 2012 and an investigation into the unlawful killing of journalist Ko Par Gyi in Mon State in 2014. See: ICJ, “Achieving Justice for Gross Human Rights Violations in Myanmar,” pp. 19-22. 22 ICJ, “Achieving Justice for Gross Human Rights Violations in Myanmar,” January 2018. 23 Republic of the Union of Myanmar, President Office Notification No. 58/2012, 17 August 2017. 24 Republic of the Union of Myanmar, “Final Report of the Inquiry Commission on Sectarian Violence in Rakhine State,” 8 July 2013, pp. 56. 25 Republic of the Union of Myanmar, President Office Notification No. 89/2016, 1 December 2016. 26 Republic of the Union of Myanmar, “Interim Report of the Investigation Commission on Maungtaw,” 3 January 2017, para. 11. 27 UN Human Rights Council resolution on the situation of human rights in Myanmar, UN Doc. A/HRC/RES/34/22, para. 10 (24 March 2017). 28 Republic of the Union of Myanmar, “Summary Report of the Investigation Commission for Maungdaw in Rakhine State,” 6 August 2018. 29 Republic of the Union of Myanmar, “Government of the Republic of the Union of Myanmar will establish an Independent Commission of Enquiry,” Office of the President Announcement 3/2018, 31 May 2018. Republic of the Union of Myanmar,

ICJ

9

“Government of the Republic of the Union of Myanmar Establishes the Independent Commission of Enquiry,” Office of the President Press Release 8/2018, 30 July 2018. Note “ARSA” is an acronym for the Arakan Rohingya Salvation Army. 30 Republic of the Union of Myanmar, “Government of the Republic of the Union of Myanmar will establish an Independent Commission of Enquiry,” Office of the President Announcement 3/2018, 31 May 2018. Its members are: Ambassador Rosario Manalo (Philippines); U Mya Thein (Myanmar); Ambassador Kenzo Oshima (Japan); and Prof. Dr. Aung Tun Thet (Myanmar). 31 For example, see: Global New Light of Myanmar, “Vice Senior General Soe Win receives Independent Commission of Enquiry,” 30 August 2018. Global New Light of Myanmar, “State Counsellor receives Independent Commission of Enquiry,” 31 August 2018. 32 Office of the Independent Commission of Enquiry, “Independent Commission of Enquiry issues press release,” Nay Pyi Taw, 31 August. The Global New Light of Myanmar, “Independent Commission of Enquiry visits Maungtaw, Rakhine State,” 1 September 2018. 33 The Global New Light of Myanmar, “Independent Commission on Enquiry holds press conference,” 17 August 2018, pp. 7. 34 Office of the Independent Commission of Enquiry, “Independent Commission of Enquiry issues press release,” Nay Pyi Taw, 31 August. 35 In addition to international law and standards regarding the conduct of investigations, applicable general standards are also articulated in Section 5 of the Alston Report to the Human Rights council “Lessons learned from 26 years of reporting on commissions of inquiry,” Report of the Special Rapporteur on extrajudicial, summary or arbitrary executions, Phillip Alston, Report to the Human Rights Council, UN Doc. A/HRC/8/3, para 25 (2 May 2008). See also ICJ, “Commissions of Inquiry in Nepal: Denying Remedies, Entrenching Impunity,” June 2012, pp. 23. 36 The Global New Light of Myanmar, “U Zaw Htay, Spokesman of the Office of the President: the questions have been raised as to the reasons for the removal of the Facebook accounts and pages associated with Tatmadaw,” 29 August 2018, pp. 6. 37 ICOE Press conference, Nay Pyi Taw, 16 August 2018. 38 ICOE Press conference, Nay Pyi Taw, 16 August 2018. Commissioners are seen discussing amongst themselves on how to respond when a compere wrongly says they are having ‘technial problems,’. 39 Office of the President Order No. 86/2017, 17 October 2017. 40 Satellite imagery reveals mass bulldozing first took place in November 2017, soon after establishement of the UEHRD, in areas of Rakhine State vacated by Rohingyas. See: Human Rights Watch, “Burma: Scores of Rohingya Villages Bulldozed,” 23 February 2018. OHCHR, “Infrastructure investment in Myanmar: Open for business?,” Op-ed by UN High Commisioner for Human Rights Zeid Ra’ad Al Hussein, 2018. 41 Shoon Naing, “Bulldozing Rohingya villages was not 'demolition of evidence', Myanmar official says,” Reuters, 26 February 2018. 42 Rezaul Karim and Porimol Palma, “’Not my concern’: in an interview with Star, top Myanmar official downplays ethnic cleansing allegation, but admits Rohingya torture,” The Daily Star, 20 April 2018. 43 ICOE Press conference, Nay Pyi Taw, 16 August 2018. Office of the Independent Commission of Enquiry, “Independent Commission of Enquiry issues press release,” Nay Pyi Taw, 31 August. 44 These include sections: 124(a) of sedition; 211 of making false charges; 499 of defamation; and 505 of incitement. See: ICJ, “Achieving Justice for Gross Human Rights Violations in Myanmar,” pp. 25, 31. 45 The Global New Light of Myanmar, “Independent Commission on Enquiry holds press conference,” 17 August 2018, pp. 7. 46 Office of the President Order No.75/2017, 9 October 2017. 47 Poppy Elena McPherson and Simon Lewis, “Myanmar rejects citizenship reform at private Rohingya talks,” Reuters, 27 June 2018.