MULTİPL MİYELOM tedaviye genel bakış GÜÇLÜ FİKİR TEDAVİYİ ÖNE ALIR SM
MULTİPL
MİYELOM
tedaviye
genel bakış
GÜÇLÜ FİKİR TEDAVİYİ ÖNE ALIR
SM
GÜÇLÜ FİKİR TEDAVİYİ ÖNE ALIR
SM
MULTİPL MİYELOM ARAŞTIRMA VAKFI
HAKKINDA
Multipl Miyelom Araştırma Vakfı (MMRF), tek
yumurta ikizi iki kız kardeş olan Kathy Giusti ve
Karen Andrews tarafından, Kathy'ye tedavi
edilemeyen bir kan kanseri olan multipl
miyelom tanısı konduktan kısa bir süre sonra
1998'de kurulmuştur. MMRF'nin misyonu,
hastaların hayatlarını uzatmak ve tedaviye
olanak sağlamak için gelecek nesil multipl
miyelom tedavilerinin geliştirilmesini
hızlandıran yenilikçi araçları bıkıp usanmadan
takip etmektir.
Sizin gibi insanların desteği ve cömertliği
sayesinde ve araştırmacılarla, klinik uzmanlarla
ve biyoteknoloji ve ilaç endüstrisindeki
ortaklarımızla yakından çalışarak, tüm
dünyadaki multipl miyelom hastalarının
hayatlarını uzatacak dört yeni tedavinin
geliştirilmesine yardımcı olduk.
Bugün, bir sonraki çığır açan tedavinin
eşiğindeyiz ve kardeş organizasyonumuz olan
Multipl Miyelom Araştırma Konsorsiyumu
(MMRC) aracılığıyla geliştirdiğimiz 30'dan
fazla klinik çalışma dahil, 50'den fazla gelecek
vaat eden bileşiği ve kombinasyon tedavisini
içeren bir ürün gamını destekliyoruz.
Multipl miyelom camiasının en güvenilen bilgi
kaynağı olarak MMRF, hastaları tanı anından
itibaren hastalığın seyri boyunca
desteklemektedir. Multipl miyelom
yolculuğunuzun neresinde olursanız olun, klinik
çalışmalar dahil multipl miyelom ve tedavi
seçenekleri hakkında ihtiyacınız olan bilgiyi
sağlaması bakımından MMRF'ye
güvenebilirsiniz. www.themmrf.org adresinden
erişebileceğiniz Web sitemizdeki tüm bilgiler
hastalığın farklı aşamalarındaki hastalar için özel
olarak düzenlenmiştir, böylelikle ihtiyacınız olan
bilgiyi doğru zamanda almanızı sağlarız.
MMRF hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki
siteyi ziyaret edin.www.themmrf.org.
©2011, Multiple Myeloma Research Foundation
Onaylayan:
İÇİNDEKİLER
Giriş 2
Multipl Miyelom Nedir? 3
Miyelom Nasıl Sınıflandırılır ve Aşamalandırılır? 4
Hangi Tedavinin Uygun Olduğuna Nasıl
Karar Verilir? 8
Tedavinin Olası Hedefleri Nelerdir? 8
Tedavinin İşe Yaradığını Nasıl
Anlarsınız? 8
Miyelomda Hangi Tedaviler Kullanılır? 12
Miyelom Nasıl Tedavi Edilir? 12
Nakil Yapılmayacak Bir Aday Olarak Başlangıç Tedavisi için Seçeneklerim Nelerdir? 17
Nakil Yapılacak Bir Aday Olarak Başlangıç Tedavisi için Seçeneklerim Nelerdir? 21
Miyelom'da Başlangıç Tedavisinin Seçimi 26
Yüksek-doz Kemoterapi ve Kök Hücre Nakli Nedir? 27
İdame Tedavisini Almalı Mıyım? 28
Tedaviye Yanıt Vermezsem Veya Hastalığım Nüksederse Seçeneklerim Nelerdir? 30
Miyelomda Hangi Destekleyici Tedaviler Kullanılır? 33
Bir Klinik Çalışmayı Nasıl Bulurum? 38
Klinik Çalışmalardaki Umut Vaat Eden Tedavilerin Örnekleri Nelerdir? 40
Referanslar 42
Sözlük 46
2 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
GİRİŞ
Bu kitapçık esas olarak multipl miyelom
izlenen bireylerin, arkadaş ve ailelerinin,
hastalık için mevcut bulunan tedavi
seçeneklerini daha iyi anlamalarına yardımcı
olmak üzere tasarlanmıştır. Multipl myelom
tedavi edilebilir bir kanserdir ve bizi kesin bir
tedaviye yakınlaştıran, araştırma süreci devam
eden ve umut vaat eden bir çok yeni tedavi
bulunmaktadır. Bu kitapçık, miyeelomun
mevcut tedavilerini ve klinik çalışmalarda test
edilmekte olan yeni geliştirilen tedavi
seçeneklerini anlatmaktadır. Aşina
olmayabileceğiniz kelimeler metin boyunca ilk
belirtildiklerinde koyu renkte yazılmış ve
sözlük kısmında tanımlanmıştır (sayfa 45).
Bu kitapçıktaki bilgiler, eğitimli sağlık
personelinin hizmetlerinin yerini almayı (veya
doktor tavsiyesinin yerine geçmeyi)
amaçlamamaktadır. Sağlığınız, özellikle de tanı
ve tedaviniz hakkındaki sorularınızla ilgili özel
sorularınız varsa lütfen sağlık profesyonelinize
danışın.
MMRF kitapçığı, Multipl
Miyelom: Hastalığa Genel bir
bakış, miyelomanın nasıl
geliştiğinden söz etmekte ve
belirtiler, tanı ve hastalığın
ilerleyişi ile ilgili bilgiler
vermektedir. Daha fazla bilgi
MMRF'nin web sitesinde
bulunmaktadır:
www.themmrf.org.
Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
| 3
MULTİPL MIYELOM NEDİR?
Multipl miyelom kemik iliğinde gelişen bir kan kanseridir. Miyelomda, antikor
üreten normal plazma hücreleri kötü huylu miyelom hücrelerine dönüşür.
Miyelom hücreleri, çok miktarda, monoklonal (M) proteini denen bir antikor
(veya immünoglobulin) üretir. Bu kötü huylu hücreler, kemik iliğindeki normal
kan hücrelerine ve antikorlara yer bırakmaz ve üretilmelerini engeller. Ayrıca,
miyelom hücre grupları kemiğin katı kısmının kemik iliğindeki diğer hücreler
tarafından ortadan kaldırılmasına ve osteolitik lezyonların veya kemikte yumuşak
noktaların oluşmasına neden olur. Yaygın olsa da, bu lezyonlar veya kemik iliğine
dair diğer belirtiler miyelom izlenen tüm bireylerde meydana gelmez.
4 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
MİYELOM NASIL SINIFLANDIRILIR VE AŞAMALANDIRILIR?
Miyelom, tanısal testlerin sonuçlarına göre sınıflandırılır ve bu sonuçlar acil bir tedavinin
gerekli olup olmadığını söyler. Ayrıca, hastalığın uzunluğunu belirtmek için bir aşama
saptanır. Tedavi seçeneklerinin belirlenmesinde sınıflandırma da aşamalandırma da önemlidir.
Miyelomun Sınıflandırılması
Miyelom üç kategoride sınıflandırılır (Tablo 1). İlk iki kategoride bulunan kişilerde
asemptomatiktir ve etkin olmayan bir hastalığa sahip oldukları düşünülür. Miyelom tedavisi
olmalarına gerek yoktur. Bununla birlikte, eğer böyle hastalarda osteoporoz belirtisi varsa,
kemiğe olan hasarı önlemek veya azaltmak için genel olarak osteoporozda kullanılan benzer
bir doz programı uygulanarak bifosfonatlarla tedavi olmaları gerekir. Hastalık belirtileri olan
kişilerde etkin miyelom vardır ve tedavi gereklidir.
.
Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
| 5
TABLO 1. MULTİPL MiYELOMUN SINIFLANDIRILMASI
Sınıflandırma Özellikler Yönetim
Asemptomatik veya içten içe
var olan myelom
Semptomatik miyelom
• Miyelomun belirtisi düşünülür
• Kandaki M proteini <3 g/dL ve
• Kemik iliği plazma hücreleri <%10 ve
• B-hücresinin diğer bozukluklarına dair kanıt olmaması
• İlgili organlarda veya
dokularda bozulma
olmamasıa
• Malignite progresyonu riski: yıllık %1
(kişilerin hayatları boyunca yaklaşık %20-%25'i)
• Kandaki M proteini >3 g/dL ve/veya
• Kemik iliği plazma hücreleri >%10
• İlgili organlarda veya
dokularda bozulma veya
semptom olmaması
• Malignite progresyonu riski:
yıllık %10
• Kandaki ve/veya idrardaki M proteini
• Kemik iliği plazma hücreleri veya
plazmasitom
• İlgili organ veya dokuda bozulma
• Yakın takip ("gözlem" olarak da bilinir)
• Hastalığın ilerlemesiyle başlayan
tedavi ile beraber gözlem
• Bir klinik çalışmaya katılım
• Kemik kaybı (osteoporoz veya
osteopeni) olan kişiler için,
genel olarak osteoporozda
kullanılana benzer bifosfonat
tedavisi
• Acil tedavi
• Osteolitik lezyon, osteoporoz
veya osteopeni izlenen kişiler
için bifosfonat tedavisi
• Bir klinik çalışmaya katılım
aMiyelom ile ilişkili organ veya doku bozulması (son-organ hasarı) hiperkalsemiyi (kandaki artmış
kalsiyum seviyeleri), bozulmuş böbrek fonksiyonunu, anemiyi veya kemik lezyonlarını içerir. Bu
sınıflandırmalar Uluslararası Miyelom Çalışma Grubu tarafından önerilenlere dayanmaktadır.
Benign monoklonal
gammopati (MGUS)
6 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
TABLO 2. DURİE-SALMON AŞAMALANDIRMA SİSTEMİ
Aşama Kriter Miyelom Hücre Kütlesi
I (düşük hücre kütlesi) <0.6
II (ara hücre kütlesi)
III (yüksek hücre
kütlesi)
Basamak I ve basamak IIIe uymayan
0.6 -1.2
>1.2
aMiyelom hücre kütlesi, vücut yüzey alanı başına miyelom hücre sayısı olarak ifade edilir.
Alt sınıflandırma (A veya B)
A: Nispeten normal renal fonksiyon (kandaki kreatinin değeri <2.0 mg/dL)
B: Anormal renal fonksiyon (kandaki kreatinin değeri >2.0 mg/dL)
Aşağıdakilerin tümü:
• Hemoglobin değeri >10 g/dL
• Kandaki kalsiyum değeri normal veya
<12 mg/dL
• Kemik röntgeni, normal kemik yapısı
veya sadece tek kemik plazmositomu
• Düşük M-proteini üretim hızı (IgG değeri
<5 g/dL; IgA değeri <3 g/dL; Bence
Jones proteini <4 g/24 saat)
Aşağıdakilerden biri veya daha fazlası:
• Hemoglobin değeri <8,5 g/dL
• Kandaki kalsiyum değeri >12 mg/dL
• İlerlemiş litik kemik lezyonları
• Yüksek M-proteini üretim hızı (IgG
değeri >7 g/dL; IgA değeri >5 g/dL;
Bence Jones proteini >12 g/24 saat)
Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
| 7
2
Miyelomun Aşamalandırılması
1975'den beri en yaygın kullanılan miyelom
aşamalandırma sistemi, Durie-Salmon
Aşamalandırma Sistemi olmuştur. Bu sistemle,
hastalığın klinik aşaması (basamak I, II veya III)
dört ölçüme dayandırılır: Hemoglobin değeri,
kandaki kalsiyum seviyesi, osteolitik lezyonların
sayısı ve M proteinin üretim hızı (Tablo 2).
Aşamalar, renal (böbrek) fonksiyona göre daha
da bölümlendirilir.
Bununla birlikte şu anda, sonucu (prognozu)
Durie-Salmon sisteminden daha iyi tahmin eden
miyelom aşamalandırma sistemleri daha sık
kullanılmaktadır
Buna benzer bir sistemde, iki kan testinin
sonuçlarına dayandırılan Uluslararası
Aşamalandırma Sistemidir (ISS): beta2-
mikroglobulin (ß2-M)
ve albümin (Tablo 3). Bu sistemdeki üç aşama
tahmin edilen sağkalımın farklı seviyelerini
belirtir ve tedaviye karar verme sürecine
yardımcı olabilir.
Sadece, semptomatik miyelom izlenen kişilerde
faydalı olan ISS, hastaların geleneksel
kemoterapi ile beraber ön tedaviye ve/veya kök
hücre nakli ve yüksek doz kemoterapiye
verdikleri yanıtlar esas alınarak geliştirilmiştir.
ISS'nin, hastalığın nüksetmesinden
(progresyonundan) sonraki yararının yanı sıra
ön miyelom tedavileri ile sonuçları tahmin
etmedeki değeri halihazırda araştırılmaktadır.
TABLO 3. ULUSLARARASI MİYELOM AŞAMALANDIRMA SİSTEMİ
Aşama Kriter
I ß -M <3.5 mg/L ve albumin >3.5 g/dL
II ß2-M <3.5mg/L ve albümin <3.5 g/dL veya ß2-M 3.5 – 5.5 mg/L
III ß -M >5.5 mg/L
ß2-M = beta2-mikroglobulin
8 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
HANGİ TEDAVİNİN UYGUN
OLDUĞUNA NASIL KARAR VERİRSİNİZ?
Özel bir miyelom tedavi planına karar vermek karmaşık bir süreçtir.
Tedavi, bir kaç şey esas alınarak her bireye göre uygun hale getirilir. Bunlar:
Fiziksel muayenenin sonuçları
Laboratuar testlerinin sonuçları
Hastalığın özel sınıflandırması ve basamağı
Yaş ve genel sağlık
Semptomlar
Hastalık komplikasyonlarının varlığı
Önceki miyelom tedavisi
Kişinin yaşam biçimi, hedefleri ve yaşam kalitesi görüşü
TEDAVİNİN OLASI HEDEFLERİ NELERDİR?
Tedavi planları, kişinin hastalığına ve isteklerine
bağlı olarak, Tablo 4'de listelenen bir veya daha
fazla farklı hedefi karşılamak üzere
tasarlanabilir.
TEDAVİNİN İŞE YARADIĞINI NASIL ANLARSINIZ?
Doktorunuz, tedavi esnasında ve sonrasında
sizdeki M proteini seviyelerini ve belirtileri
izleyecektir. Doktorunuz aynı zamanda, kan
testleri, röntgenler veya kemik iliği biyopsisi
gibi size miyelom tanısı konduğunda yapılanla
aynı laboratuar testlerinin ve tıbbi prosedürlerin
bazılarını uygulayabilir. Bu sonuçların hepsi
tedavinin ne kadar işe yaradığını ve sizde
herhangi bir yan etkisi olup olmadığını gösterir.
Bu testler aynı zamanda, tedaviye verilen ilk
yanıttan sonra sizdeki miyelomun nüksedip
etmediğinin belirlenmesine de yardımcı olur.
Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
| 9
TABLO 4. TEDAVİ HEDEFLERİ
Hedef Müdahale/Gereklilik
Hastalığın tüm belirtilerini yok etmek Daha şiddetli yan etkileri olabilen yoğun bir tedavinin
kullanılması gerekebilir
Hastalığın etkinliğini kontrol altına alarak vücudun
diğer organlarının hasar görmesini önlemek
Normal performansı ve yaşam kalitesini mümkün
olduğunca muhafaza etmek
Tedavinin yan etkilerini yönetmenin yanı sıra, ağrıyı
ve hastalığın diğer belirtilerini uzun süreli gidermeyi
sağlamak
Gerileme dönemindeki miyelomu yönetmek
Genellikle, yan etkileri olan yaygın kullanılan tedavilerle ulaşılır, fakat kabul ve tolere edilebilirdir
Minimal tedavi ile mümkün olabilir
Daha iyi hissetmenizi sağlayan ve komplikasyonları
yöneten destekleyici tedavilerin kullanılmasını gerektirir
Uzun dönem tedavi gerekebilir
10 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
GERİLEME İLE YANIT AYNI ŞEY MİDİR?
Kanserden bahsedildiğinde,
gerileme döneminde olmak
genellikle kanserin belirti ve
bulgularında tam veya
kısmi bir yok olma
gerçekleştiği veya kanserin
kontrol altında olduğu
anlamına gelir. Miyelomda
tedaviye verilen yanıt aynı
zamanda gerileme olarak
da belirtilir. Örneğin, "tam
gerileme" terimi tam yanıt
ile aynı anlama gelir.
Benzer şekilde, "kısmi
gerileme" terimi kısmi yanıt
ile aynı anlama gelir.
Klinik çalışmalarda, miyelom tedavisinin
sonucu çok özel standartlar veya kriterler
kullanılarak tanımlanır. Bu "yanıt kriterleri"
bir tedavinin bağıl etkinliğinin diğer
tedaviler ile karşılaştırılmasına olanak
sağlar.
Miyelomun klinik çalışmalarında kullanılan
yanıt kriterlerinin örnekleri Tablo 5'te
gösterilmiştir.
Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
| 11
TABLO 5. KLİNİK ÇALIŞMALARDA KULLANILAN YANIT KRİTERLERİa
a Bu sonuçlar EBMT (Kan ve İlik Nakli Avrupa Grubu), IBMTR (Uluslararası Kemik İliği Nakli Kaydı) ve
ABMTR (Otolog Kan ve İlik Nakli Kaydı; Blбde kriterleri) ve Uluslararası Myelom Çalışma Grubu (IMWG
DeğişmeyenYanıt Kriterleri) tarafından geliştirilen kriterlere dayandırılmıştır.
bSadece IMWG kriterlerinde tanımlanmıştır.
cBazı klinik çalışmalar, nCR kategorisini eklemek için EBMT kriterlerinde değişiklik yapmaktadır.
dSadece EBMT kriterlerinde tanımlanmıştır.
Yanıtın Türü M Proteini Kemik İliğindeki Plazma Hücreleri %'si
İskelet Hastalığı (röntgende)
Mükemmel tam
yanıt (sCR)b
Kanda ve/veya idrarda daha fazla tespit edilemez durumda; negatif immünfiksasyon testi; normal serbest hafif zincir (FLC) oranı
<5%; miyelom hücresi mevcut değil (yani, normal serbest hafif zincir oranı)
Stabil
Tam yanıt (CR) Kanda ve/veya idrarda daha fazla tespit edilemez durumda; negatif immünfiksasyon testi
<5% Stabil
Tama yakın yanıt (nCR)
c
Kanda ve/veya idrarda daha fazla tespit edilemez durumda; fakat pozitif immünfiksasyon testi
<5% Stabil
Çok iyi kısmi yanıt (VGPR)
b
Kanda ve/veya idrarda daha fazla tespit edilemez durumda; fakat pozitif immünfiksasyon testi veya %90 azalma
Yok Stabil
Kısmi yanıt (PR) ≥ %50 azalma Yok Stabil
Minimal yanıt (MR)d %25-%49 azalma Yok Stabil
Stabil hastalık (SD) Minimal yanıt veya ilerleyici hastalık tanımını karşılamıyor
İlerleyici hastalık (PD) >%25 artış >%25 artış Yeni kemik lezyonları veya mevcut lezyonların büyüklüğünde artış
12 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
MIYELOMDA HANGİ TEDAVİLER
KULLANILIR?
Miyelom tedavisi her bir hastaya göre uygun
hale getirilir ve tek bir "standart" tedavisi
yoktur. Miyelom için çoğunlukla standart
tedavi olarak belirtilen tedaviler klinik
düzenlemelerde geleneksel olarak
kullanılanlardır ve etkinlikleri bilimsel
camiada yazılı olarak belgelenmiştir.
Miyelomda kullanılan çeşitli tedaviler Tablo
6'da kısaca açıklanmıştır. Takip eden bölümler,
bu tedavilerin her birinin miyelom izlenen bir
kişinin tedavisi ile ilgili olarak genel bir
yaklaşımda nasıl kullanılabileceklerini
gösterecektir.
MİYELOM NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Miyelom tedavisi, dikkate alınması gereken bir
çok faktörden dolayı karmaşık olabilir. Ayrıca,
bir çok merkez miyelom tedavisi için kendi
kılavuzlarını oluşturmuştur ve bunlar merkezden
merkeze değişebilir. Doktorunuz sizin için en
uygun olan tedavi seçeneklerinden söz edecektir.
Ulusal Geniş Kapsamlı Kanser Ağı (NCCN),
doktorların miyelomu tedavi etmelerine yardımcı
olmak için genel bir kılavuz seti geliştirmiştir.
Bu kılavuzlar, yayınlanmış çalışmaların bir
incelemesine ve uzmanlardan oluşan bir panelin
uzmanlığına ve klinik deneyimine dayandırılarak
uygun bulunmuş özel tedavileri tanımlamaktadır
(Onkolojide NCCN Uygulama Kılavuzları.
Multipl Miyelom. www.nccn.org sayfasında
mevcuttur.)
aListelenen onaylı
endikasyonlar Amerika
Birleşik Devletleri için
geçerlidir
TABLO 6. MİYELOM TEDAVİLERİ
a
Tedavi Tanım
Velcade® (bortezomib, Millennium:
Takeda Onkoloji Firması)
Enjeksiyonluk
Proteazom inhibitörü, miyelom hastalığının tüm spektrumunda
kullanılmak üzere onaylanmıştır
Revlimid® (lenalidomid, Celgene) Thalomid
®'den geliştirilmiş ve miyelom hastalığının tüm spektrumunda
etkili bir oral ajan; daha önce tedavi olan kişilerde deksametazon ile
beraber kullanılmak üzere onaylanmıştır.
Tedavi Tanım
Velcade® (bortezomib, Millennium:
Takeda Onkoloji Firması)
Enjeksiyonluk
Proteazom inhibitörü, miyelom hastalığının tüm spektrumunda
kullanılmak üzere onaylanmıştır
Revlimid® (lenalidomid, Celgene) Thalomid
®'den geliştirilmiş ve miyelom hastalığının tüm spektrumunda
etkili bir oral ajan; daha önce tedavi olan kişilerde deksametazon ile
beraber kullanılmak üzere onaylanmıştır.
Thalomid (talidomid, Celgene) Miyelom hastalığının tüm spektrumunda etkili olduğu gösterilmiş bir oral
ajan; ön tedavi olarak deksametazon ile kombinasyon şeklinde
onaylanmıştır.
Doxil® (doksorubisin HCl lipozom
enjeksiyonu, Ortho Biotech)
Önceden, Velcade'dan başka bir ajanla tedavi olan kişiler için Velcade
ile beraber kullanılmak üzere onaylanmış kemoterapi ajanı
Steroidler (kortikosteroidler)
(deksametazon ve prednizon)
Miyelom tedavisinde, hastalığın tüm spektrumunda onlarca yıldır
kullanılan ilaçlar; tek başlarına veya diğer tedavilerle beraber
kullanılabilirler
Konvansiyonel (standart doz)
kemoterapi
Kanser hücrelerini öldürmek için tek başına veya kombinasyon
şeklinde uygulanan ilacın (ilaçların) kullanımı; bazı örnekler, melfalan
(Alkeran,® GlaxoSmithKline) ve siklofosfamid
Yüksek-doz kemoterapi ve kök
hücre nakli
Kemoterapi yüzünden hasar görmüş sağlıklı hücreleri değiştirmek için
hematopoietik kök hücre naklini takiben yüksek doz kemoterapi
ilaçlarının kullanılması.
Radyasyon tedavisi Kanserli hücrelere hasar vermek ve büyümelerini önlemek için yüksek
enerjili ışınların kullanılması.
Destekleyici tedavi Belirtileri hafifleten, hastalığın ve tedavisinin komplikasyonlarını yöneten
tedaviler, örneğin; kemik hastalıkları için bifosfonatlar, ağrının
giderilmesi için düşük-doz radyasyon tedavisi ve ağrı kesiciler, büyüme
faktörleri, antibiyotikler, damar içine uygulanan immünglobulin,
ortopedik müdahaleler, derin ven trombozunu (DVT; kan pıhtıları)
önlemek ve şiddetini azaltmak için ilaçlar (esas olarak pıhtılaşmayı
önleyici ilaçlar ((antikoagülanlar), mide bulantısını gideren ilaçlar
(antiemetikler) venöropatiyi (sinir hasarı) önleyen ve şiddetini azaltan
ilaçlar.
Thalomid (talidomid, Celgene) Miyelom hastalığının tüm spektrumunda etkili olduğu gösterilmiş bir oral
ajan; ön tedavi olarak deksametazon ile kombinasyon şeklinde
onaylanmıştır
Steroidler (kortikosteroidler)
(deksametazon ve prednizon)
Miyelom tedavisinde, hastalığın tüm spektrumunda onlarca yıldır
kullanılan ilaçlar; tek başlarına veya diğer tedavilerle beraber
kullanılabilirler
Konvansiyonel (standart doz)
kemoterapi
Kanser hücrelerini öldürmek için tek başına veya kombinasyon şeklinde
uygulanan ilacın (ilaçların) kullanımı; bazı örnekler, melfalan (Alkeran,®
GlaxoSmithKline) ve siklofosfamid
Yüksek-doz kemoterapi ve kök
hücre nakli
Kemoterapi yüzünden hasar görmüş sağlıklı hücreleri değiştirmek için
hematopoietik kök hücre naklini takiben yüksek doz kemoterapi
ilaçlarının kullanılması.
Radyasyon tedavisi Kanserli hücrelere hasar vermek ve büyümelerini önlemek için yüksek
enerjili ışınların kullanılması
Destekleyici tedavi Belirtileri hafifleten, hastalığın ve tedavisinin komplikasyonlarını yöneten
tedaviler, örneğin; kemik hastalıkları için bifosfonatlar, ağrının
giderilmesi için düşük-doz radyasyon tedavisi ve ağrı kesiciler, büyüme
faktörleri, antibiyotikler, damar içine uygulanan immünglobulin,
ortopedik müdahaleler, derin ven trombozunu (DVT; kan pıhtıları)
önlemek ve şiddetini azaltmak için ilaçlar (esas olarak pıhtılaşmayı
önleyici ilaçlar ((antikoagülanlar), mide bulantısını gideren ilaçlar
(antiemetikler) venöropatiyi (sinir hasarı) önleyen ve şiddetini azaltan
ilaçlar.
14 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
Miyelom için başlangıç tedavisinin seçimi
kişide belirtilerin olup (etkin hastalık)
olmamasına (etkin olmayan hastalık) bağlıdır.
Etkin Olmayan Hastalık
Etkin olmayan hastalık izlenen kişiler, yani
MGUS veya asemptomatik (içten içe var olan)
miyelom izlenenler, genellikle izlenir ve
hastalıkları etkinleşene kadar tedavi edilmezler.
Eğer böyle hastalarda osteoporoz belirtisi varsa,
kemiğe olan hasarı önlemek veya azaltmak için
genel olarak osteoporozda kullanılana benzer
bir doz programı uygulanarak bifosfonatlarla
tedavi olmaları gerekir. Yakın bir zamanda, bir
klinik çalışmada, yüksek riskli içten içe var olan
multipl miyelom izlenen hastalarda,
Revlimid®'in, belirtileri olan miyeloma kadar
geçen süreyi uzattığı gösterilmiştir . Bununla
birlikte, bu tedavi hala deneysel olarak
düşünülmektedir ve tedavinin fayda ve riskleri
üzerine yeterli veri yoktur. Bu ilacın, hastalığın
ilerlemesini geciktirip geciktiremediğini ve bu
hasta grubunda sağkalımı iyileştirip
iyileştiremediğini belirlemek için büyük bir
ulusal çalışma başlatılmıştır.
Etkin Hastalık
Semptomatik miyelom izlenen kişiler
genellikle miyelom hücrelerinin miktarını
azaltmayı amaçlayan bazı tedavileri alırlar.
Tedavinin seçimi kişinin yüksek-doz
kemoterapi ve otolog kök hücre nakli ile
tedavi olmak için aday veya istekli olup
olmamasına bağlıdır.
Miyelom için yeni
tedavileri daha da
geliştirmek için, uygun tüm
hastaların bir klinik
çalışmaya katılmayı
düşünmesi şiddetle
önerilmektedir.
Otolog nakil, miyelomda iyileşmiş yanıt
oranları ve sağkalım sağladığı ispatlanmış bir
tedavidir. Fiziksel durumu iyi ve yeterli
böbrek, akciğer ve kalp fonksiyonu olan
kişiler otolog nakil için potansiyel adaylardır.
Şekil 1'de gösterilen şemada, etkin miyelom
izlenen bir kişi için uygun olan özgün
seçenekler özetlenmektedir. Hem nakil
adayları hem de nakil için uygun olmayan
kişiler bazı başlangıç (ön) tedavilerini
almaktadır. (Bir sonraki bölümde bu
seçeneklerden ayrıntılarıyla söz
edilmektedir.)
Otolog
nakil
HAYIR EVET
Ön tedavi
Aşağıdakilerden herhangi biri
kullanılabilir:
Velcade-MP, Revlimid-MP veya
MP-Thalomid (9-12 siklus)
Revlimid-düşük-doz
deksametazon
Nakil adayları için seçenek olarak
listelenmiş rejimlerin herhangi
biri
Klinik çalışma
Ön indüksiyon tedavisi (3-4 siklus)
Aşağıdakilerden herhangi biri kullanılabilir:
Deksametazon artı Revlimid ve/veya Velcade
esaslı rejim
Diğer Velcade esaslı rejim
Klinik çalışma
Ön tedaviye yanıt var mı?
EVET HAYIR Yanıt veya nüks yok
Aşağıdakilerden biri ile devam:
Gözlem
İdame tedavi
İkinci Basamak Tedavi
Yanıt yoksa veya
başlangıç tedavisinden
sonra 6 ay içerisinde
nüks meydana gelirse,
başlangıç tedavisinde
kullanılandan farklı bir ilaç (ilaçlar) kullanılır.
Aşağıdakilerden herhangi biri kullanılabilir:
Revlimid- veya Velcade-esaslı rejim (+/-
deksametazon ve/veya diğer ajanlar)
Velcade + Doxil
İkinci nakil, kök hücreler mevcutsa / hasat
mümkünse
Bir klinik çalışma
Platoya kadar
indüksiyona
devam; nüks
durumunda gecikmiş nakil
Başlangıç tedavisinden
en az 6 ay geçtikten
sonra nüks meydana
gelirse, başlangıç tedavisi tekrarlanabilir.
Otolog kök hücre nakli adayı mı?
16 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
NAKLİN MİYELOMDA GELİŞEN ROLÜ
Başlangıç tedavisi olarak daha yeni ilaçların
kullanılmasıyla iyileşen yanıt oranları, naklin
miyelom tedavisindeki rolünü gündeme
getirmiştir. Farklı çalışmalardan elde edilen ilk
sonuçlar, naklin standart bir tedavi olarak
kaldığını ve daha yeni ilaçlarla yapılan standart
tedavilere göre sonuçları iyileştirebileceğini
belirtiyor gibi gözükmektedir. Yine de,
sağkalımı karşılaştırmak için daha uzun bir
takip gereklidir ve nakil ile ilişkili potansiyel
toksisiteler fayda ile dengelenmelidir.
Bu sebeple, miyelom izlenen kişiler
doktorlarıyla tedavi seçeneklerinin fayda ve
risklerini dikkatle tartışmalıdır.
Nakil için uygun tüm kişiler kök hücrelerinin
("hasat edilmiş" olarak da bilinir) alınması
yönünde cesaretlendirilmektedir, böylece kişi
daha sonra nakil olmayı seçerse hücreler
mevcut bulunacaktır
Nakil yapılmayacak adaylar için, başlangıç
tedavisi yaklaşık bir yıl veya hastalığın
tedaviye olan yanıtı bir platoya ulaşana ve
düzleşene kadar devam eder. Bu esnada, kişi
tedavi olmaksızın yakından izlenir
(çoğunlukla "gözlem" olarak belirtilir) veya
kişi, klinik çalışmanın bir parçası olarak da
yapılabilen idame tedavisini düşünebilir.
Başlangıç tedavileri ile (indüksiyon tedavisi
olarak da bilinir) bir yanıt elde eden veya
hastalıkları stabilleşen nakil adaylarına
hemen nakil yapılabilir veya başlangıç
tedavilerine devam etmeye ve nüks görülene
kadar nakli ertelemeye karar verebilirler.
Sonraki tedavi seçenekleri çoğunlukla önceden
alınan tedavilere ve sonuçlara dayanarak
seçilmektedir. Kişiler, hastalığın ve tedavisinin
komplikasyonlarını tedavi etmek için gerekli
destekleyici bir tedaviyi de alabilirler. Klinik
çalışmaya katılmak, aslında hastalığın her
aşamasında var olan bir seçenektir.
Listelenen tedavi seçeneği sırasının, onların
etkinlik dereceleri anlamına gelmediğine dikkat
edin.
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 17
NAKİL YAPILMAYACAK BİR ADAY
OLARAK BAŞLANGIÇ TEDAVİSİ
SEÇENEKLERİM NELERDİR?
Geçmişte, nakil için aday olmayan kişiler için en
yaygın başlangıç tedavisi kemoterapi ilacı olan
melfalan ve kortikosteoid olan prednizonun
kombinasyonu (MP) olmuştur. Bununla birlikte,
Velcade (bortezomib), Thalomid® (talidomid),
ve Revlimid (lenalidomid) ile yapılan klinik
çalışmalarda, bu ilaçlardan bir tanesinin MP'ye
eklenmesinin yanıt oranlarını iyileştirdiği
gösterilmiştir. Velcade artı MP ve Thalidomid
artı MP kombinasyonlarının da tek başına
MP'ye göre iyileşmiş sağkalım sağladığı
gösterilmiştir. Bu sebeple, MP'nin, nakil için
uygun olmayan hastalarda başlangıç tedavisi
olarak yeni ilaçların herhangi biriyle beraber
kullanımı önerilen bir seçenektir.
Dahası, Revlimid-düşük doz-deks ve Velcade-
deks de bu hastalarda başlangıç tedavisi olarak
önerilen seçeneklerdir.
Velcade-MP
Velcade, daha önceden tedavi olmamış miyelom
izlenen kişilerde kullanılmak üzere FDA'dan
onay almıştır. Onay, 682 hastanın kayıtlı olduğu
VISTA olarak bilinen bir Faz III çalışmasından
elde edilen verilere dayandırılmıştır. Velcade ve
MP (Velcade-MP veya VMP)
kombinasyonunun, nakil için uygun olmayan
kişilerde MP'den anlamlı derecede daha iyi
olduğu farklı yollarla bulunmuştur:
Toplam yanıt oranı, Velcade-MP alan
hastalarda MP'ye göre anlamlı derecede yüksekti (%71'e karşı %35).
MP alan hastalardaki yüzde 4 ile karşılaştırıldığında, Velcade-MP alan hastaların yüzde otuzunda tam bir yanıt (bir otolog nakil ile elde edilene benzer bir oran)
elde edilmiştir.
Beş yıl sonra, Velcade-MP alan hastaların sağkalımında MP alanlara göre %44'lük bir iyileşme görülmüştür.
18 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
TEMEL GERÇEKLERDİR?
VELCADE NEDİR?
Velcade, ABD'de miyelom tedavisinde
kullanılmak üzere onaylanmış bir proteazom
inhibitötördür.
VELCADE NASIL UYGULANIR?
Velcade intravenöz (damar içine enjeksiyon
yapılarak) yoldan uygulanır. Velcade, MP ile
beraber ön tedavi olarak kullanıldığında,
genellikle yaklaşk 9-12 ay verilir. Velcade,
genellikle iki hafta boyunca haftada iki defa
verilir ve sonra 10 gün verilmez. Bununla
birlikte, iki çalışmada Velcade'ın hafta bir doz
programı ile kullanılmasıyla etkililiği
kaybolmadan daha düşük ciddi nöropati riski
olduğu gösterilmiştir. Bu sebepten, çoğu hekim
haftada bir uygulanan programı kullanmaktadır.
Velcade, ikinci basamak tedavi ve ötesi olarak
kullanıldığında, 21 günlük bir siklusun belirli
günlerinde verilmektedir (1., 4., 8., ve 11.
günler). Sekiz siklusa kadar verilebilir. Ön
tedavide olduğu gibi, çoğu hekim nöropati
riskini azaltmak için haftada bir uygulanan
programı kullanmaktadır. Bir kişide ciddi yan
etkiler görülürse, Velcade'ın dozu/programı
daha fazla değiştirilebilir
Velcade'i uygulamanın bir alternatif yolu olan
deri altına enjeksiyonun (subkutan), periferik
nöropati dahil ciddi yan etkileri, etkililiği
kapsamadan azalttığı gösterilmiştir. Bu
uygulama yöntemi onay için FDA tarafından
incelenmektedir.* Bununla birlikte, Velcade'in
subkutan uygulanması halihazırda ruhsatsız
olarak yapılmakta ve klinik çalışmalarda
kullanılmaktadır.
*: bu broşür hazırlandığında henüz Bortezomib FDA tarafından cilt altı için onay alınmamıştı ancak şubat 2012 den beri artık cilt altı uygulama ABD de kabul edilen bir yöntemdir. (MBeksaç ın notu)
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 19
what are the Possible side
effects of velcade? VELCADE'İN OLASI YAN ETKİLERİ N
Velcade artı MP'nin en sık bildirilen yan
etkileri:
Düşük kan sayımı (trombositopeni,
nötropeni, anemi)
Gastrointestinal etkiler (mide bulantısı,
diyare, kabızlık, kusma, iştah kaybı)
Periferik nöropati veya sinir ağrısı
Kuvvet kaybı/eksikliği
Öksürük
Uykusuzluk
Sıvı oluşumu
Velcade artı MP'nin en sık bildirilen şiddetli yan
etkileri:
Düşük trombosit ve kan hücre sayımı
Periferik nöropati veya sinir ağrısı
Yorgunluk veya kuvvet kaybı/eksikliği
Pnömoni
Diyare
Düşük potasyum seviyeleri.
Özellikle can sıkıcı bir yan etki olan nöropati
tedavi durdurulduktan sonra genellikle iyileşir
veya giderilir
20 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
Bu kanıt, Velcade-MP'nin NCCN
kılavuzlarında bir tedavi seçeneği olarak
şiddetle önerilmesine yol açmıştır. Bununla
birlikte, kombinasyonun sakıncası, artmış bir
periferik nöropati ve mide bağırsak sistemi
üzerine olan yan etki riskidir. Bazı
araştırmacılar bu konuyu, alternatif uygulama
amaçlarını değerlendirmenin yanı sıra
Velcade'in dozunu azaltarak ele almaya
başlamıştır. Yeni yapılan iki çalışmada,
Velcade'in tedavinin ilk dört siklusunda sadece
haftada bir defa verilmesinin periferik nöropati
oranını önemli derecede azaltabileceği
gösterilmiştir. Ayrıca, Velcade'i uygulamanın
bir alternatif yolu olan deri altına enjeksiyonun
(subkutan), periferik nöropati dahil ciddi yan
etkileri, etkililiği kapsamadan azalttığı
gösterilmiştir. Bu uygulama yöntemi onay için
FDA tarafından incelenmektedir.
*(bir önceki sayfadaki nota bakınız).
Araştırmacılar, Velcade-MP ile elde edilen
sonuçları daha da iyileştirmek amacıyla, dört
ilaçlık bir rejimi oluşturmak için Thalomid'i
eklemiştir . VMPT olarak da bilinen bu
kombinasyon, hastaların hastalıksız kaldıkları
süreyi (progresyonsuz sağkalım olarak da
bilinir) ve tam yanıt oranlarını Velcade-MP'ye
göre anlamlı derecede iyileştirmiştir. Özellikle,
tam yanıt oranları VMPT ile Velcade-MP'ye
göre anlamlı derecede daha yüksektir (%38'e
karşılık %24). Velcade esaslı kombinasyonlar
ile yapılan diğer çalışmalarda olduğu gibi,
Velcade'in dozu çalışma boyunca yarıyolda, iyi
bir sonuç elde edilen kişi sayısını etkilemeden
periferik nöropatisi olan kişi sayısını önemli
derecede azaltan haftada bir uygulanan
programa değiştirilmiştir. Bununla birlikte, ilave
ilaçlarla doğal olarak artan potansiyel yan etkiler
de göz önünde bulundurulmalıdır.
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 21
Nötropeni, enfeksiyonlar ve DVT Revlimid-
deks ile ilişkilendirilen en yaygın yan etkiler
olmuştur. Revlimid-deks alan kişilerde DVT'yi
önlemek için, aspirin veya antikoagülan gibi
ilaçlar önerilmektedir.
MP-Thalomid
MP-Thalomid (MPT) miyelomu tedavi etmek
için ara sıra kullanılan bir diğer
kombinasyondur. Faz III çalışmalarının
sonuçları, MP-Thalomid'in, tek başına MP'ye
göre daha iyi yanıtlara ve sağkalıma yol açtığını
göstermiştir. Bununla birlikte, düşük akyuvar
sayımı (nötropeni), DVT, nörolojik etkiler ve
enfeksiyonlar dahil yan etkiler MP-Thalomid
ile tedavi sonrası daha sık meydana gelmiştir.
Artan DVT riski sebebiyle, bu rejimi alan
kişilere antikoagülanlar önerilmektedir.
MP-Revlimid
MP ve Revlimid kombinasyonu da, nakil için
uygun olmayan kişilerde MP'ye göre daha iyi
yanıt oranlarının elde edilmesine yol açmıştır.
459 hastanın dahil olduğu, MP-Revlimidin MP
ile karşılaştırıldığı bir Faz III çalışmasında
aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir:
Tek başına MP için %50'lik bir orana
karşılık MP-Revlimid için %77'lik bir yanıt
oranı
Tek başına MP için %5'lik bir orana karşılık
MP-Revlimid için %18'lik bir tam yanıt
oranı
MP-Revlimidin progresyonsuz ve genel
sağkalım üzerine etkisini belirlemek için daha
fazla araştırma yapılması gereklidir.
Progresyona kadar geçen süre, Revlimid
idamesi olan Revlimid ile tedavi edilen
hastalarda MP'ye göre daha uzundu. Bununla
birlikte, progresyona kadar geçen süre idame
Revlimid olmadan MP ile benzerdi. (İdame
tedavi hakkında daha fazla bilgi için sayfa 28'e
bakın.) Bu çalışmada, çok az sayıda ikinci
primer kanser bildirilmiştir. Bir çok doktor, bu
rejim ile elde edilen iyileşmiş sonuçların ikincil
bir kanser riskinden daha önemli olduğuna
inanmaktadır. Bununla birlikte, daha uzun
dönem takip gereklidir. Hastaların bu rejimin
potansiyel fayda ve risklerini doktorları ile
tartışmaları gerekmektedir. MP-Revlimid'i MP-
Thalomid ile karşılaştıran bir çalışma devam
etmektedir.
Revlimid - Düşük Doz Dex
Revlimid - Düşük Doz Deksamatozon
Revlimid ve düşük doz kortikostetoid
deksamatazon (dex) kombinasyonu, revlimid ve
yüksek doz deksametazon ( miyelom
tedavisinde kullanılan geleneksel doz ) ile
karşılaştırıldığında sağkalımı geliştirirken daha
az yan etki görülmesi avantajını sağlamıştır.
Geniş çaplı faz III çalışma sonuçları göstermiştir
ki; Revlimid'e ek düşük doz deksametazonun bir
yıllık sağkalım oranı ( %96), revlemide ek
22 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
yüksek doz deksametazon tedavisine oranla (
%87) daha yüksektir. Düşük doz dex'in yan etki
oranı (%35) yüksek doz dex'e (%52) oranla
daha düşüktür. Revlimide ek düşük doz dex, şu
aşamada transplantasyon için uygun olmayan
tedavi edilmemiş miyelom hastaları için tavsiye
edilen tedavi yöntemidir ve iyi tolere
edilebilirliği ve Velcade-MP ile kıyaslandığında
yaşça yüksek hastalarda sağladığı üç yıllık
sağkalım sebebi ile bu düzende kullanımı
gitgide atmaktadır..
Velcade- Dex
Transplantasyona uygun olmayan hastaların
tedavisi için bir diğer seçenek Velcade ve
deksametazon kombinasyonudur. 300 hasta ile
gerçekleştirilen bir çalışma sonuçları
göstermiştirki bu tedavi ile sağlanan yanıt
oranları Velcade-MP tedavisi de dahil olmak
üzere Velcade bazlı diğer tedaviler ile benzerdir
Bir transplantasyon adayı olarak başlangıç
tedavisi için seçeneklerim nelerdir?
Yüksek doz melfalan gibi bazı kemoterapi
ajanları, otolog transplantasyon kullanımı için
gerekli olan kök hücrelerin toplanma
kabiliyetini azaltabilir. Bu sebeple, yüksek doz
kemoterapi ve otolog transplant adayları
başlangıç tedavisi için diğer ajanları alır. Daha
önce yaygın olarak kullanılan bir başlangıç
tedavisi olan deksametazon, şimdi daha yaygın
olarak özellikle düşük dozlarda daha yeni
ajanlar ile kombine olarak kullanılmaktadır
Velcade Bazlı Rejimler
Bir çok Velcade bazlı tedavi rejiminin yüksek
doz kemoterapi ve transplantasyon öncesi
kullanılan başlangıç tedavisi olarak, iyi sonuçlar
sağladığı görülmüştür.
Velcade-Dex
Velcade deksametazon kombinasyonunun
başlangıç tedavisi olarak etkililiği iki büyük faz
III çalışma ile ortaya çıkarılmıştır.Velcade-dex
ile yanıt oranı VAD olarak bilinen eski rejimlere
göre daha gelişmiştir. Önemli olarak; Velcade-
dex'in, prognostik özellikleri düşük olan
hastalarda da bu özellikte olmayan hastalarda
olduğu gibi etkili olduğu görülmüştür. bu
bulguların sonucunda, Velcade-dex başlangıç
düzeninde bakım standartı ve NCCN (Ulusal
Kapsamlı Kanser Ağı) kılavuzunda tavsiye
edilen bir seçenektir.
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 23
Velcade- Thal- Dex
Velcade , Thalomid-dexsametazona (thal-dex)
eklenmiştir ve tedavi iyi sonuçlar ortaya
koymuştur. Örneğin, büyük bir faz III
çalışmasında (480 hasta) Velcade-Thal-dex
hem transplantasyon öncesi hem de sonrasında
anlamlı derecede daha iyi sonuçlar sağlamıştır.
Trasnplantasyon sonrası progresyonsuz
sağkalım da daha iyidir. Bu kombinasyon da
NCCN(Ulusal Kapsamlı Kanser Ağı)
kulavuzlarında tavsiye edilmektedir.
Hem velcade hem de thalomid periferal
nötropeni riskini arttırdığı için, Fransız IFM
çalışma grubu Velcade dozunu düşürmüştür. Bu
kombinasyonun ( v-thal-dex olarak refere
edilmektedir.) yanıt oranının yalnız velcade-
dex'ten daha iyi olduğu 205 hasta ile
gerçekleşen bir çalışmada ortaya çıkmıştır.
Velcade- Revlemid- Dex
Velcade'e ek revlimid ve deksametazon (RVD)
umut vadetmektedir. Küçük çaplı erken
çalışmanın verileri göstermiştir ki, bu
kombinasyon yeni tanı almış miyelom hastaları
arasında en yüksek yanıt oranlarından birini
sağlamaktadır.
66 hastanın %100'ü bu tedaviye yanıt
vermiştir, tam yanıt verenlerin oranı
%39'dur.
Hastaların %97'si tedavi
başlangıcından 18 ay sonrasında
hayattadır.
Açıkça, hastaların transplantasyon alması
veya almamasından bağımsız olarak
sonuçlarda herhangi bir farklılık
gözlemlenmemiştir. RVD (Velcade'e ek
revlimid ve deksametazon ) tedavisinin yan
etkileri idare edilebilir derecededir fakat, bir
çok hastada periferal nötropati
gözlemlenmiştir. Bir çok vakada, nötropati
hafif şiddetlidir. Yüksek doz kemoterapi ve
transplantasyon için uygun olan hastalarda
RVD'nin(Velcade'e ek revlimid ve
deksametazon ) etkililiğinin ve güvenliliğinin
revlemid-dex ile kıyaslanması için büyük çapta
ulusal faz III çalışma gerçekleştirilmiştir.
24 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
Velcade- Siklofosfamid Dex
Velcade, Siklofosfamid ve deksametazon
kombinasyonu (VCD veya CyBorD), toplamda
500 hastanın dahil edildiği üç faz II çalışmada
gözlemlenen yüksek yanıt oranı ve hızlı yanıtlar
baz alındığında önerilen bir seçenek olmuştur.
Bu çalışmalardaki toplam yanıt oranları %84 -
%100 aralığındadır. Bu çalışmaların ikisinde
tam/tama yakın yanıt oranları %39'dan %47'ye
görülmüştür.
Diğer velcade bazlı kombinasyonlar erken
çalışmalarda değerlendirilmektedir.
Dört İlaç Kombinasyonları
Az hasta ile yapılan erken çalışmalarda alınan
iyi sonuç veren diğer kombinasyonlar; iki dört-
ilaç kombinasyonudur: Velcade'e ek revlimid,
doksil ve deksametazol, ve velcade'e ek
siklofosfamid, revlimid and deksametazol. Dört
ilaçlı rejimler, yan etkiyi arttırma potasniyeline
sahiptir ve etkililik ve tolerabilitenin dengesini
belirleyebilmek için daha ileri seviyede
araştırma gerektirmektedir
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 25
Revlimid- düşük doz Deksametazol
Revlimid -deksametazol, başlangıç tedavisi
için önerilen bir diğer seçenektir. Daha düşük
dozlardaki dex, tedavi seçeneğini daha tolere
edilebilir yapacağı için, araştırmalar, özellikle
65 yaş üstü bireylerde, sonuçtan ödün
vermeden dex dozunun düşürülüp
düşürülmemesi üzerinde gerçekleştirilmektedir
Transplantasyon için uygun olan 445 hasta ile
yapılan faz III çalışması göstermiştir ki,
revlimid'e ek yüksek doz dex daha iyi yanıt
oranları vermiş fakat bu yanıt oranları daha iyi
bir genel sağkalım sağlamamıştır. Aslında, bir
yıllık ve iki yıllık genel sağkalımlar revlimid'e
ek düşük doz dex'te daha iyidir. ( bir yıllık
sağkalım için %96 vs %87; iki yıllık sağkalım
için %87 vs %75). Düşük doz dex ile daha az
yan etki gözlemlenmiştir. Sonuç olarak
Revlimid'e ek düşük doz dex artarak standart bir
yaklaşım haline gelmektedir.
Mayo Klinik'te gerçekleştirlen ve 411 hastanın
katıldığı analizde de Revlimid-dex
kombinasyonu talomid-dex kombinasyonuna
göre daha üstün çıkmıştır.Bu çalışmada Rev-
Dex'in daha iyi yanıt oranı, tümör
progresyonuna kadar geçen süre ve genel
sağkalım açısından daha iyi sonuç verdiği
görülmüştür. (Tablo 7) Bu sonuçların teyid
edilebilmesi için randomize çalışmaların
gerçekleştirilmesi gerekmetedir.
Nötropeni enfeksiyonları ve DVT (Derin Ven
Tombozu) revlemid-dex ile ilişkilendirilen en
yaygın yan etkiler olmuştur. DVT'nin ( Derin
Ven Trombozu) önüne geçebilmek için
revlimid-dex alan bireylere aspirin veya
antikoagulan gibi ilaçlar önerilmektedir
Tablo 7. Revlimid-Dex ile Thal-Dex 'in başlangıç tedavisi olarak Mayo Klinikm'te tedavi edilen 411 hastanın analizi ile karşılaştırılması
Sonuç
Revlimid-Dex
Thal-Dex
Çok iyi kısmi yanıt veya daha iyisi
%34
%12
Kısmi yanıt veya daha iyisi
%80
%61
Tümör progresyonuna kadar geçen süre
27 ay.
17 ay.
26 | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
TEMEL GERÇEKLERDİR
revliMid (lENAlIDOMIDE)
revlimid nedir?
Revlimid immünmodülatör ilaçlar olarak adlandırılan
ilaç grubunda yer almaktadır. Talomid ile benzer
kimyasal özelikler gösterir, fakat daha etkilidir ve farklı
yan etkileri vardır. Revlimid'in , daha önce en az bir
tedavi almış miyelom hastalarının tedavisinde
deksametazon ile kombine olarak kulanımı
onaylanmıştır .
revlimid nasıl alınır?
Revlimid farklı dirençlerde kapsüller olarak bulunur.
Revlemid için tavsiye edilen başlangıç dozu 1. günden
21. güne ve 28 günlük döngüler ile verilen 25
mg/gün'dür. Doz düzeni, klinik ve laboratuvar bulguları
değerlendirilerek devam edilebilir veya modifiye
edilebilir.
Revlimid'in olası yan etkileri
nelerdir?
Revlemid-dex için en çok rapor edilen yan etkiler;
gastrointestinal etkiler (kabızlık, diyare,
bulantı)
yorgunluk, kuvvet azalması,
uykusuzluk
kas krampları
düşük kan sayımı (nötropeni, anemi)
ateş, baş ağrısı, baş dönmesi
sıvı toplanması
nefes daralması
titreme
Revlimid dex için en çok rapor edilen ciddi yan etkiler
düşük kan sayımı ( nötropeni, trombositopeni
anemi)
yüksek kan şekeri
DVT ( derin ven trombozu)
yorgunluk
pnömani
Çalışmalar göstermiştir ki; (DVT( derin ven
trombozu) ve pulmoner emboli gibi kan pıhtılaşma
olayları plasebo-dex tedavisine kıyasla revlimid-dex
tedavisinde daha sık görülmüştür, bu sebeple bu
kombinasyonu alan bireylerde aspirin veya
antikoagulan kullanımı önerilmektedir.
Yüksek doz kemoterapinin parçası veya MP-
Revlimid rejimi olarak, melfalan ile kullanılan
revimid alan az miktarda miyelom hastasında yeni
primer kanserlerin oluştuğuna dair raporlar
bulunmaktadır. Bir çok doktor, revlimid tedavisinin
faydalarının ikinci kanser potansiyel riskine göre
daha ağır bastığı inancındadır. Yine de bu,
potansiyel bir yan etki olduğu için, hastalar
potansiyel risk vs tedavi faydaları konusunda
doktorları ile görüşmelidirler.
Revlimid, transplantasyon için kök hücre elde
edilme kabiliyetini etkileyebileceği için, Revlimid
kullanımının uzatılmasından önce kök hücrelerin
saklanması önerilmektedir.
Revlimid, doğum bozukluklarına sebep
olabilmektedir ve hamile kadınlarda
kullanılmamalıdır. Bu, yalnızca RevAssist®. adında
özel sınırlı giriş yapılabilen program ile
mümkündür.
.
Miyelom'da başlangıç tedavisinin seçimi
Yukarda tartışıldığı üzere, transplantasyon
adayları ve trasnsplantasyon olmayacak adaylar
için bir çok yeni rejim uygulanabilmektedir.
Henüz bu rejimler hastanın hangi rejimi alması
gerektiği ile ilgili olarak kesin karar
verilebilmesini sağlayacak şekilde birbiri ile
karşılaştırılamamıştır. Rejimlerin seçimi bir çok
faktöre bağlıdır , bu faktörlere miyelomun
başlangıç öğeleri, ilaç elverişliliği, uyumluluk,
beklenen yan etki riskleri, tedavi eden doktorun
tedavi rejimine olan yatkınlığı da dahildir. Genel
olarak, yukarıda tartışılan tüm rejimler miyelom
tedavisi için üstün avantajlar sağlamaktadır ve
hastalar bilmelidir ki bir rejim başarısız olur ise
diğer rejim de kullanılabilir. Günümüzde
uygulanabilir pek çok seçenek vardır ve
tedaviler gelişmeye devam etmektedir
Şekil 2. Kök Hücre Transplantasyonu 1. Toplama
kök hücre transplantasyonunda, periferal kan kök
hücreleri (PBSC ) büyüme faktöleri yönetimini takip
ederek kemoterapi ile veya kemoterapisiz olarak
miyelomlu bireyden veya donörden) toplanır ( hasat
edilir).
Kök hücre
2. Yüksek Doz Kemo
Hücreler laboratuvar ortamında donmuş olarak
işlenir ve gerekene kadar saklanır. Bireyler
yüksek doz kemoterapi alırlar.
3. İnfüzyon
kök hücreler daha sonra eritilir ve miyelomlu
hastaya infüze edilir.
Kök Hücre
Transplante edilen kök hücreler yeni kan hücresi üretmeye başlar.
.
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 27
Yüksek Doz kemoterapi ve Kök Hücre
Transplantasyonu Nedir?
Kök hücre transplantasyonu ile yüksek doz
kemoterapi (sıklıkla melfalan), bir çok hasta
için devamlı hastalık hafiflemesi sağlayan
terapötik bir stratejidir. Yüksek doz
kemoterapi, konvansiyonel kemoterapiye
oranla miyelom hücrelerinin öldürülmesinde
daha etkili bir yoldur ve aynı zamanda kemik
iliğindeki kan yapıcı hücreleri de tahrip eder.
Kök hücre transplantasyonu bu önemli
hücreleri de yerine koyar. (Şekil 2)
Kök hücreleri normalde kemik iliği ve
periferal kanda ( arterlerdeki veya damardaki
kanda) bulunur. Esasen miyelomdaki tüm
transplantlar günümüzde periferal kandan
elde edilmektedir ve periferal kan kök
hücresi (PBSC) olarak adlandırılmaktadır.
Büyüme faktörleri genel olarak yeterli
sayının elde edilebilmesi için kök
hücrelerin büyümesini uyarmak amacıyla
verilir. Kök hücrelerin büyümelerinin
uyarılması işlemi mobilizasyon olarak
bilinir. Mozobil® adlı bir ilaç (pleriksafor
enjeksiyonu, Genzyme corp. Sanofi
firması) kök hücre mobilizasyonunu daha
ileri seviyede arttırmak için büyüme
faktörleri ile kombinasyon halinde
kullanılabilir.
Kök hücre transplantları kök hücrenin
kaynağına bağlı olarak kategorize edilir:
n Otolog transplantlar, miyelomlu bireylerden
miyelomlu hücre miktarını azaltmak için
uygulanan başlangıç tedavisinin üçüncü veya
dördüncü döngüsü sonrasında kök hücrelerin
toplanmasını kapsar. Otolog transplantlar en sık
kullanılan miyelom transplant prosedürüdür. .
n Allojeneik transplantlar bir donörden (
genellikle bir akrabadan) toplanır ve
yüksek doz kemoterapi sonrası bireye
aşılanır. Bu tip transplantlar günümüzde,
komplikasyon riski sebebi ile faydalı
ektilerine rağmen çok sık
kullanılmamaktadır. Mini( miyeloablatif
olmayan) allogeneik transplant allogeneik
transplantın modifiye edilmiş halidir ve
allogeneik transplantların faydasal
etkilerini korurken daha güvenli hale
getirmeyi amaçlar.
28 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
Bu ve diğer transplantlar hakkında klinik
çalışmalarda araştırılan bilgiler aşağıdaki
tabloda özetlenmiştir
Yüksek doz kemoterapi ve transplantasyon
için muhtemel yan etkiler; bulantı, kusma,
diyare, mukozit (sindirim sistemi sınırında
enflamasyon) yorgunluk ve organ hasarı,
özellikle kalp, akciğer, karaciğer ve
böbreklerde.) Buna ek olarak, yüksek doz
kemoterapi kanserli hücreleri olduğu gibi
sağlıklı ve hastalıkla savaşan hücrelere de
saldırdığı için kök hücre transplantları yüksek
enfeksiyon riski ile ilişkilendirilmiştir.
İdame tedavisi almalı mıyım?
Tek başına ön basamak tedavisi veya ön
basamak tedavisi ile birlikte transplantasyon
sonrasında alınan bakım tedavisinin rolünü
destekleyen artan deliller bulunmaktadır.
Tablo 8: Miyelom için Gerçekleştirilen Transplantlar
Tip Tanım
Otolog • miyelomda gerçekleştirilen en yaygın türdür.
Ardışık (çift) • birbirleri ile 6 ay aralıklar ile yapılan iki otolog transplant
otolog
• Genellikle, ikinci transplant, ilk transplantta tam yanıt veya çok iyi kısmi yanıt
alınamaz ise faydalıdır.
• Tek transplanta göre artmış yan etkiler
• İndüksiyon düzenlerinde uygulanan yeni ajanlar ve gelişmiş yanıt oranı sebebi ile
nadiren kullanılmaktadır.
Allojenik • Enfeksiyon ve Graft-versus-Host hastalığı ve enfeksiyon gibi komplikasyon
riskinin yüksek olması sebebi ile nadiren kullanılmaktadır.
Mini • Allojenik transplantların yerini aldı
(miyeloablatif olmayan) • kemik iliğini tamamen tahrip etmediğinden yüksek doz kemoterapiyi faydalı hale
allojenik getirir.
• tek başına veya otolog transplantları takiben kullanılır.
• uzun dönem sonuçlar ulaşılabilir olana kadar en iyi şekilde klinik çalışma
düzeni ile kullanılır
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 29
Miyelom, tedavi edilebilen bir hastalık olmadığı
için, tedavi sonrası tam yanıt sağlanan hastalarda
dahi nüksedecektir. Bakım tedavisinin genel
amacı, yanıtı mümkün olduğunda uzun süre
sağlamak ve böylece sağkalımı geliştirmektir
Çalışma sonuçları göstermektedir ki, bakım
tedavisi sağkalımı geliştirmekte yardımcı olabilir
ve transplantasyon sonrası miyelomu
remisyonda tutabilir. İki büyük çalışma - biri
ABD'de gerçekleşen ( 568 hasta) ve diğeri
Fransa da gerçekleşen (614 hasta)- göstermiştir
ki, revlimid bakım tedavisi gibi anlamlı derecede
fayda sağlamaktadır
nABD'de yürütülen çalışmada, genel sağkalım
oranı revlimid alan hastalarda daha
yüksektir. Bu çalışma revlimid bakım
tedavisi ile sağkalım faydasını gösteren ilk
çalışmadır.
n Fransa'da yapılan çalışmada, plasebo alan
hastalara oranla revlimid alan hastalarda
transplantasyon sonrası hastalık progresyon riski
yarı yarıya düşürülmüştür.
Her iki çalışmada da, revlimid bakımında
düşük kan sayımları sıkılıkla görülmüş,
plasebo ile kıyaslandığında revlimid'de
daha şiddetli yan etkiler gözlemlenmiştir.
Diğer bir çalışma tek başına ön basamak tedavisi
sonrası revlimid tedavisi ile birlikte idame
tedavisinin faydalarını göstermiştir. bu çalışma
transplantasyon içn uygun olmayan 65 yaş üstü
459 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Hastalar MP-
Revlimidi takiben Revlimid ile idame tedavisi
veya tek başına MP tedavisi almıştır. Yanıt oranı
ve hastalık progresyonuna kadar geçen süre MP
revlimid ve revlimid idame tedavisi ile tedavi
edilen hastalarda sadece MP ile tedavi edilen
hastalara oranla daha iyi sonuçlar vermiştir.
Buna rağmen MP revlimid tedavisini takip eden
revlimid idame tedavisinin sağkalıma etkisinin
olup olmadığı bilinmemektedir.
Bu üç çalışmada ikinci kanserde küçük bir artış
görülmüştür, fakat araştırıcılar arasındaki
konsensus faydaların bu risklerden daha ağır
bastığı yönündedir. Diğer yan etkilerde olduğu
gibi hasta ikinci kanser riskini doktoru ile
tartışmalıdır.
30 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
İdame tedavisinin sağkalım faydalarını
tanımlamak için daha fazla tanımlayıcı veri
gerekiyor olsada; sonuçlar araştırıcıların sonm
zamanlarda ön basamak tedavi çalışmalarına
idame tedavisini eklemelerini sağlamıştır.
sonuçlar, daha fazla doktorun riskler (örn; ikinci
kanser) vs faydalar (gelişen progresyonsuz
sağkalım ve olası genel sağkalım) açısından
idame tedavisini hastaları ile tartışmalarını
sağlamıştır.
Araştırmacılar, aynı zamanda Talomid ve
Velcade (tek başına veya Talomid ile) de dahil
olmak üzere ( tek başına veya dex veya
prednizon ile) diğer rejimleri de idame tedavisi
olarak değerlendirmeye almaktadır. Özellikle,
İsviçre'de gerçekleştirilen büyük bir çalışma
göstermiştir ki, transplantasyondan sonra
verilen Velcade yanıtı ve hastalık
progresyonsuz süreyi geliştirmiştir.
Terapiye yanıt vermemem veya nüksetme
durumunda seçeneklerim nelerdir?
Miyelom, başlangıç tedavisine yanıt vermez ise
veya başlangıç tedavisinin tamamlanmasından
sonra altı ay içinde nükseder ise , miyelom
dayanıklı, veya tedaviye dirençli olarak kabul
edilir. Bu sebeple, hastalık aynı tedaivye cevap
vermez ve ikinci basamak tedavi olarak farklı
bir tedavi rejimi uygulanabilir. Eğer başlangıç
tedavisini takip eden altı ay sonrasında hastalık
nükseder ise, başlangıç tedavisi yeniden
uygulanabilir veya başlangıç tedavisdi olarak
sıklıkla uygulanan başka rejimler de
uygulanabilir.
Nükseden/dayanıklı hastalık için uygulanabilir
bir çok tedavi rejimi mevcuttur ve umut
vaad eden yeni ajanlar ile ilgili araştırmalar
da devam etmektedir.
Nükseden veya dayanıklı hastalık için tedavi
seçenekleri:
Çeşitli onaylanmış ajanlar;
revlimid-dex, Velcade ( dex ile
veya tek başına), Velcade-Doksil,
Talomid-Dex ve melfalan ve
siklofoffamid gibi konvansiyonel
kemoterapi ajanları
Velcade-Revlimid-Dex gibi
kemoterapi ile veya kemoterapisiz
ve/veya steroid ile veya steroidsiz
özgün tedavilere dayanan
yayınlanmış çeşitli çoklu ilaç
kombinasyonları
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 31
kök hücre transplantasyonu
klinik çalışmaya katılım
revlimid-dex
Nükseden ya da tedavisi güç miyelom için
Revlimid'in dex ile kombine FDA onayı
miyelomu olan ve daha önceden en az bir
tedavi görmüş olan 705 kişide Revlimid-dex'in
plasebo dex ile karşılaştırıldığı iki faz III
çalışmasının sonuçlarına dayanmıştır.
Revlimid, nükseden ya da tedavisi güç olan
miyelomu olan bireylerde anlamlı bir şekilde
hastaların hastalıksız kaldıkları süreyi uzatmış
ve progresyon süresini geçiktirmiştir (Tablo 9).
Revlimid-dex ile genel yanıt oranı yüzde 60'ın
üzerindeydi ki bu plasebo-dex ile görülenin iki
katından daha fazla olmuştur.
Plasebo dex ile karşılaştırıldığında Revlimid-
dex'ten sık görülen yan etkiler kabızlık, kas
krampı, diyare, nötropeni ve anemidir. Ciddi
yan etkiler her şeyden önce doğal olarak
hematolojik olmuştur ve Revlimid-dex alan
bireyler, plasebo-dex alan hastalar ile
karşılaştırıldıklarında, trombotik olaylar
(DVT(Derin Ven Trombozu) ve pulmoner
embolizma)için daha yüksek risk altındadırlar.
Eritropoietin de almış olan EritropRevlimid-dex
alan kişilerde DVT riski de yükselmiştir.
tablo 9. Faz III revlimid çalışmaları: takip analizlerinin birleştirilmesi
Sonlanım noktası Revlimid-dex (N=353) Plasebo-dex (N=351)
Progresyona kadar geçen (TTP) ortalama zaman
11.1 ay 4.6 ay
Genel yanıt oranı (ORR)
%61
%22 Tam yanıt (CR) %15 %2
Ortalama progresyonsuz sağkalım (PFS)
Bir yıl genel sağkalım (OS)
10.9 ay
%82
4.6 ay
%75
32 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
velcade
V e l c a d e m i y e l o m i ç i n F D A
o n a y l ı b i r t e d a v i s e ç e n e ğ i d i r .
Nükseden ya da tedavisi güç miyelom
hastalarında Faz III çalışması sonuçları,
yüksek doz deksametazon ile
karşılaştırıldığında anlamlı derecede daha uzun
hastalığa kadar olan süre progresyonu, daha
yüksek yanıt oranı, ve Velcade ile gelişmiş
sağkalım göstermiştir.
Buna ek olarak, zayıf prognostik faktörlü
hastalar da Velcade'den yararlanmıştır.
Velcade alan hastalar, artan gastrointestinal
etkiler, nöropati, düşük kan sayımları ve
trombosit sayısında geçici tersinir düşüş
tecrübe etmiştir.
Velcade, nükseden ya da tedavisi güç
hastalıkları tedavi ederken tek başına
kullanılabilir olmasına rağmen diğer ajanlar ile
olduğu kadar daha çok dex ile kombinasyonda
kullanılmıştır.
velcade-doxil
Doxil, daha önceden Velcade'den başka bir
tedavi almış olan kişileri tedavi etmek için
Velcade ile kombinasyonda kullanım için
onaylanmıştır.
Onay, Faz III çalışmanın ara sonuçlarına
dayanmıştır ve bu göstermiştir ki standart
Velcade rejimine Doxil eklemek hastalık
progresyon riskini düşürmüştür ve yalnız
başına Velcade ile karşılaştırıldığında,
nükseden ve tedavisi güç hastalığı olan
kişilerde yanıt süresini uzatmıştır.
Kombinasyon aynı zamanda daha uzun sağ
kalıma yol açmıştır.
Çalışmadaki yan etkilerin paternleri,
bireysel ajanlar ile görülen tipik yan etkiler
ile tutarlı olmuştur.
Kombinasyon ile en sık görülen ciddi advers
etkiler düşük trombosit ve beyaz kan hücre
sayımlarıdır.
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 33
diğer velcade tabanlı rejimler
Velcade, Thalomid, dex, Revlimid ve Doxil
gibi diğer ilaçlar ile ve melfalan,
siklofosfamid ve doksorubisin gibi
konvansiyonel kemoterapi ilaçları ile ve
nükseden ya da tedavisi güç hastalıkta
gelişmekte olan tedavi kombine olarak klinik
çalışmalarda değerlendirilmeye devam
edilmiştir. Örnek olarak, Velcade-Revlimid-
dex kombinasyonunun Faz II çalışmasında
çok efektif olduğu gösterilmiştir.
Hastaların yüzde seksen dördü tedaviye yanıt
vermiştir ve yüzde 25'i tamama yakın ya da
tam yanıta ulaşmıştır.
ikinci basamak tedavi için diğer
kemoterapi rejimleri
Çeşitli kemoterapi ajanları ve
kombinasyonları da nükseden/ tedavisi güç
hastalık tedavisinde kullanılmaktadır.
Kombinasyon tedavilerinin çeşiti, birçok
daha yeni ve yeni çıkmış ajanlar, bu düzende
kullanım için araştırılmaktadır
Miyelomda hangi destekleyici tedaviler
kullanılmaktadır?
Destekleyici tedaviler hastalığın
semptomlarını ve komplikasyonlarını
irdelemektedir ve gerekli olduğu taktirde
diğer tedaviler ile birlikte kullanılmaktadır.
n Kemik hastalığını tedavi etmek için
bifosfonatlar ve diğer ilaçlar
n Büyüme faktörleri n Antibiyotikler n intravenöz immunglobulin n Ortopedik girişimler n Plazmaferez n Acı kontrol ölçütler
34 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
kemik hastalığını tedavi etmek için
bifosfonatlar ve diğer ilaçlar
Bifosfonatlar, miyelom kemik hastalığının
daha kötüye gitmesini önleyen, kemik acısını
ve kırık olma ihtimalini azaltan ilaçlardır.
Bu sınıftaki iki ilaç, miyelomlu kişilerde ve
aynı zamanda kemik metastazı ve malignite
hiperkalsemi pamidronat(Aredia®) ve
zoledronik asit (zometa®, Novartis), kemik
komplikasyonlarının tedavisi için
onaylanmıştır. Zometa ve pamidronat,
miyelom kemik hastalığının iskelet
komplikasyonlarını düşürmede eşit
olarak etkilidirler.
Ancak, zometa daha kısa infüzyon zamanı
dolayısıyla daha uygundur.
Birleşik Krallıktaki büyük bir Faz III
çalışması yakın zamanda bildirmiştir ki 4
yıl takibin ardından hem kemik hastalığı
olan hem de olmayan hastalar zometa'dan
fayda sağlamıştır.
Her iki grup da azalmış iskeletsel
komplikasyonlara sahip olmuştur.
Bu çalışma, aynı zamanda, zometa'nın anti
miyelom etkisi olabileceğini göstermiştir.
Zometa, Amerika Birleşik Devletleri'nde
geçerli olmayan diğer bifosfonat ile
karşılaştırıldığında, kemik hastalığı olan
hastalarda genel sağkalımı anlamlı
oranda, ortalama 5.5 ay, geliştirmiştir .
Genel sağkalımda zometa'nın faydalı etkisi
sadece kemik etkisi ile açıklanamaz ki bu
da ilacın uygun anti miyelom etkileri
olabileceği olasılığını arttırmaktadır.
Böbrek fonksiyonunun bifosfonatlarca
etkilenebilmesi nedeniyle, hafif veya orta
böbrek sakatlığı olan bireylerin tedaviye
başlarken zometa'nın azaltılmış dozunu kabul
etmeleri önerilmektedir. Ciddi böbrek sakatlığı
olan hastalar için pamidronate önerilmektedir.
Bifosfonatların uzun dönem kullanımını
içeren bazı çalışmalar osteonekroz gibi
bilinen çene kemiği hasarı ile
ilişkilendirilebilir, ve bu risk zometa ile daha
da yükseklebilir. Bu nedenle, sadece kemik
hastası olan miyelomlu hastaların çene
osteonekrozunun küçük riski nedeniyle
zometa'yı kabul etmesi önerilir.
Bifosfonatları kabul eden miyelomlu
bireylerin ağız sağlığını idame etmek için
tedbir aldıkları tavsiye edilmiştir.
Osteonekrozun ciddi vakalarında,
bifosfonatları durdurma veya kesme
düşünülebilir. Yakın zamanda yayınlanan
klinik uygulama kılavuzu, yanıt veren veya
stabil olan bireylerde 2 yıllık bir periyottan
sonra bifosfonatları durdurmayı göz ardı
etmemeyi önermektedir. Ayrıca, klinik
çalışmalar bifosfonatların daha az frekanslı
dozajlamasını değerlendirmektedir.
Miyelom kemik hastalığınının tedavisi için
umut vaat eden diğer bir ilaç Xgeva®
(denosumab, Amgen)'dir. Bifosfonat olmayan
Xgeva, kanserin diğer türlerine sahip
hastalardaki kemik komplikasyonlarını önlemek
için FDA tarafından şu an itibari ile onaylanmış
yeni bir ajandır. Mevcut durumda miyelomda
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 35
kullanılması adına onaylanmamasına rağmen,
çok sayıda faz III çalışma multipl miyelomlu
hastalarda özellikle Xgeva ve zometa'nın
karşılaştırılması için yürütülmektedir.
36 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
büyüme faktörü
Miyelomda çeşitli büyüme faktörleri
kullanılmıştır Örneğin ortadan ağır tedavi
ilgili anemi (hemoglobin<10 g/dl)tecrübe eden
kişiler, kemik iliklerinin daha fazla kırmızı
kan hücresi üretmesine yardımcı olmak için
eritropoietin ( Procrit® [epoetin alfa, Ortho
Biotech] gibi) ya da ilgili bir ürün Aranesp®
(darbepoetin alfa, Amgen®) alabilirler. Bu
ajanların Thalomid ya da Revlimid gibi belirli
miyelom tedavileri ile kullanımı, kan pıhtısı
riskinin yüksek olması nedeniyle uygun
olmayabilir.
Bifosfonatları alırken
ağızımı nasıl sağlıklı
tutabilirim?
n Bifosfonat tedavisine
başlamadan önce tam majör
dental bakım uygulayın
n İyi bir oral hijyen tatbik edin
n Düzenli olarak diş hekimi
ziyaretlerinde bulunun
n Diş hekiminizin bifosfonat
aldığınızı bilmesini sağlayın
n Dental sorunları ihtiyatlı bir
şekilde çözün (minimumda invasiv
strateji kullanarak)
n Doktorunuzu diş ile
ilgili konular
hakkında/diş
tedavisine ihtiyaç
duyduğunuzda
bilgilendirmelisiniz
Düşük sayıda beyaz kan hücreleri olan
kişiler (hastalıklarının sonucu olarak
kemoterapi ya da Revlimid-dex gibi
tedaviler) ve kök hücre transplantasyonu ile
yüksek doz kemoterapiden gecikmiş bir
şekilde iyileşenler, koloni uyarıcı faktör
olarak bilinen (csfs) büyüme faktörü
alabilirler.
CSF, enfeksiyon ile savaşan beyaz kan
hücrelerinin üretimini canlandırır. CSF
örnekleri, Neupogen® (filgrastim, Amgen®),
Neulasta® (pegfilgrastim, Amgen®) ve
leukine® (sargramostim, Genzyme
Corp.,bir Sanofi şirketi) içermektedir.
Beyaz kan hücre sayımlarını yüksek tutmak ve
enfeksiyonu önlemek miyelomlu kişilere
kemoterapi dozu ve planlaması konusunda her
şeyin yolunda gitmesine yardımcı olabilir ki bu
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 37
tedavilerinden maksimum faydayı almalarının
sağlanmasına yardımcı olur.
Yüksek doz kemoterapiden ve kök hücre
transplantasyonundan sonra CSF'ler beyaz
kan hücre sayılarının artmasına, enfeksiyonu
ve antibiyotik ihtiyacını azaltmaya ve
hastanede kalma sayısını kısaltmaya
yardımcı olur.
Miyelomda kullanılan onaylanmış bir diğer
büyüme faktörü ise Kepivance®
(palifermin, Biovitrum)dır. Paliferminin, kök
hücre transplantasyonunu takiben yüksek doz
kemoterapi alan hematolojik kanseri olan
kişilerde ağır oral mukozit görülme sıklığını
ve süresini azalttığı belirtilmiştir.
Oral mukozit, kemoterapi ya daradyasyon
tarafından ağız ve boğazı kaplayan hücreler
zarar gördüklerinden, yeme ve içme ile
ilişkili acı veren bir durumdur ve enfeksiyon
ile sonlanabilir.
ortopedik girişimler O r t o p e d i k g i r i ş i m l e r , a c ı yı
k o n t r o l e t me ye ya r d ı m c ı o l ma k ya
d a f o n s yi o n u ya d a h a r e k e t l i l i ğ i
k o r u m a k i ç i n g e r e k l i o l a b i l i r .
Bunlar, fizik tedavi, kırıkların oluşmasını
önlemek ya da onları tedavi etmek için
kemiklerin sabitlenmesini ya da omurgadaki
çökme kırıklarını onarmak için cerrahi
işlemleri içerebilir.. İki minimal invaziv
cerrahi işlem - vertebroplasti ve balon
kifoplasti - vertebrayı güçlendirmek için
kullanılmaktadır Vertebroplasti, vertebrayı
güçlendirmek için çimento benzeri bir maddeyi
enjekte etmeyi kapsamaktadır.
Balon kifoplasti sıkıştırılmış vertebra
yüksekliğini geri kazanmak için bir şişme balon
yerleştirilmesini ve yeniden yapılandırılmış
yüksekliği korumak için bunu takiben kemik
çimentosunun enjeksiyonunu kapsamaktadır
(Şekil 3).
Etkilenmiş olan vertebrayı stabilize ederek,
bu işlemler miyelomlu kişilerde ağrıyı
dindirmeye ve yaşam fonksiyonunu ve
kalitesini geliştirmeye yardımcı olmaktadır.
Multiple Myeloma Treatment Overview | 37
Figure 3. Balloon kyphoplasty
1.
Balon kifoplasti sırasında, ince bir tüp aracılığı ile
sıkışmış olan kemiğin içine iki balon yerleştirilir
( burada sadece bir balon gösterilmiştir.)
Kesik, yaklaşık olarak 1 cm uzunluğundadır
2.
Ezilmiş olan omurların yükselerek eski
halini alabilmeleri için balonlar şişirilir.
3.
Balonlar söndürülür ve çıkarılır. Boşluk
kendisini çevreleyen kemiklere destek
olması ve oluşabilecek çökmeleri
engellemek için kemik dolgusu ile
doldurulur.
.
4.
Kemik dolgusu omurları yerinde
tutmayı sağlayan iç destek oluşturur.
38 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
Klinik çalışmayı nasıl bulurum?
Klinik çalışmalar hastalıklar için yeni
tedavilerin bulunmasına yardımcı olur. Klinik
çalışmalara katılım çok önemlidir. Tüm
katılımcılar multipl miyelom için test edilen
tedaviyi veya uygulanabilir olan en iyi
standart tedaviyi alırlar. Klinik çalışmalara
katılan bireyler yakından gözlemlenirler ve
bununla beraber uygulanabilir olan en yeni
tedavilerden faydalanma şansını bulurlar.
Fakat şunu anlamak önemlidir ki; yeni
tedaviler standart tedavi seçeneklerine göre
daha etkili, daha az etkili veya eşdeğer
olabilirler. Ayrıca beklenmedik yan etkileri de
olabilir.
Klinik çalışmalar kanser merkezlerinde,
hastanelerde, kliniklerde veya doktor
muayenehanelerinde gözlenir. Çalışmada yer
almadan önce tedavinin tüm detayları size
anlatılır ve katılımınız için onay vermeniz
gerekmektedir. Klinik çalışmadan her hangi
bir zamanda ayrılabileceğinizi unutmayınız.
Klinik çalışmalar fazlarına göre sınıflandırılır
ve her faz belirli bir amaca hizmet eder. (Tablo
10) Klinik çalışma sonuçları baz alarak, FDA
güvenli, etkili ve uygulanabilir standart
tedaviden daha iyi olduğu gözlenen tedavileri
onaylar.
tablo 10. Klinik araştırma fazları
Faz Büyüklük amaç ortalama
(katılımcı sayısı) sürea
I
II
III
küçük (15-30)
orta (30-100)
büyük (100-1000+)
güvenlilik ve dozu aynı zamanda ilacın vücutta nasıl emildiğini ve etki ettiğini tanımlar
etkililik ve güvenliliği değerlendirir.
etkililik ve güvenliliği standart tedavi
ile kıyaslar.
1 yıl
1-2 yıl
2-4 yıl
açalışmalar kimi zaman tahmin edilen süreden daha erken veya daha sonra kapanabilir..
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 39
MMRF (Multipl Miyelom Araştırma Kurumu)
Hasta Navigasyon Programı bireyleri uygun
olan çalışmalar ile eşleştirmek için
tasarlanmıştır. Bu programın avantajlarından
faydalanmak için siz ( veya bakımınızı üstlenen
kişi veya aile üyeniz) www.themmrf.ord
adresinde online olarak bulunan basit anketi
tamamlayabilirsiniz. Veya,
866.603.MMCT(6628)'i arayabilir ve size
sorular sorarak hangi klinik çalışma için uygun
olduğunuzu belirleyecek olan klinik çalışma
uzmanı ile görüşebilirsiniz. Klinik çalışma
uzmanı eğer katılmayı seçerseniz sizin klinik
çalışmaya katılmanıza da yardım edebilir.
Spesifik çalışma ve tedavi seçenekleri için
doktorunuz ile görüşünüz.
weblink: klinik çalışma
bilgisi
MMRF Hasta Navigatör Programı
https://myeloma.trialx.com/
Ulusal Kanser Enstitüsü
www.cancer.gov
CenterWatch Klinik çalışma listeleme servisi
www.centerwatch.com
40 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
Klinik çalışmalarda umut veren tedavilerden bazıları nelerdir? Miyelomun klinik öncesi ve klinik gelişim
aşamalarında kullanılabilecek özgün aksiyon
mekanizmaları ile çeşitli yeni tedaviler
mevcuttur. Bu ajanlar miyeloma karşı farklı
şekillerde davranır ve geleneksel kanser
tedavilerinde yaygın olarak görülen bazı yan
etkileri azaltabilir. Buna rağmen bu ilaçların
bazılarının uygunluğu hastalığın belirli
aşamalarındaki bazı bireyler için kısıtlı olabilir
ve yan etki gözlemlenebilir.
Tablo 11: Faz II klinik çalışmalardaki
tedavilerin listesi
weblink: yeni geliştirilen tedaviler
Bu ve diğer tedaviler hakkında daha fazla
ayrıntı için MMRF internet sitesine
(www.themmrf.org) veya
www.clinicaltrials.gov sitesine bakınız.
Tedavi seçenekleriniz
Bu kitapçık multipl miyelom için bir çok
tedaviyi sunmuştur. Doktorunuz sizin için
en uygun olan tedavi ile ilgili daha ayrıntılı
bilgi sağlayabilir. Klinik çalışmalara katılım
ek faydalar sağlayabilir, doktorunuz
bölgenizdeki çalışmalardan size uygun
olanları belirleyebilir.
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 41
tablo 11. Faz III çalışmalarda multipl miyelom için geliştirilen yeni tedaviler
İsim Şirket
Aplidin (plitidepsin) PharmaMar
Carfilzomib (PR-171) Onyx Pharmaceuticals
Elotuzumab (HuLuc63) Facet Biotech/Bristol-Myers Squibb
Panobinostat (LBH589) Novartis
Perifosine (KRX-0401) Keryx
Pomalidomide (CC-4047) Celgene Corporation
Siltuximab (CNTO 328) Janssen Biotech, Inc.
Zolinza® (vorinostat) Merck
42 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
references
American Cancer Society. Multiple
myeloma. Accessed October 4, 2010.
Available at: http://www.cancer.org.
Anderson KC, Weller S, lonial A, et al.
lenalidomide, bortezomib, and
dexamethasone in patients with newly
diagnosed multiple myeloma. Blood.
2010.116(5):679-686.
Attal M, Oliver P, lauwers VC, et al.
Maintenance treatment with lenalidomide
after transplantation for myeloma: analysis
of secondary malignancies within the IFM
2005-02 trial [abstract]. Haematologica.
2011;96(suppl 1):S23.
Bladé J, Samson D, Reece D, et al on
behalf of the Myeloma Subcommittee
of the EBMT (European Group for
Blood and Marrow Transplant), Chronic
leukaemia Working Party and the
Myeloma Working Committee of the
IBMTR (International Bone Marrow
Transplant Registry), and ABMTR
(Autologous Blood and Marrow
Transplant Registry). Br J Haematol.
1998;102(5):1115-1123.
Boccadoro M, Cavallo F, Nagler A, et al.
Melphalan/prednisone/lenalidomide
(MPR) versus high-dose melphalan and
autologous transplantation (MEl200)
in newly diagnosed multiple myeloma
(MM) patients: a phase III trial [abstract].
J Clin Oncol. 2011;29(suppl):8020. Boyd K, Morgan G, Davies F, et al.
Does zoledronic acid (zOl) reduce
skeletal-related events (SREs) and improve
progression-free survival (PFS) in patients
(pts) with multiple myeloma (MM) with
or without bone disease? MRC Myeloma
IX study results [abstract]. J Clin Oncol.
2011;29(suppl):8010. Cavo M, Tacchetti P, Patriarca F, et al. A
phase III study of double autotrans-
plantation incorporating bortezomib-
thalidomide-dexamethasone (VTD) or
thalidomide-dexamethasone (TD) for mul-
tiple myeloma: superior clinical outcomes
with VTD compared to TD [abstract].
Blood. 2009;114:351.
Davies F, Morgan G, Wu P. Are there
benefits to long-term bisphosphonate
treatment in multiple myeloma (MM)?
Insights from temporal analyses
of zoledronic acid (zOl) versus
clodronate (ClO) in the MRC Myeloma
IX Trial [abstract]. J Clin Oncol.
2011;29:2011(suppl):8011. Dispenzieri A, Rajkumar SV, Gertz MA, et
al. Treatment of newly diagnosed multiple
myeloma based on Mayo Stratification
of Myeloma and Risk-adapted Therapy
(mSMART): consensus statement. Mayo
Clin Proc. 2007;82(3):323-341.
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 43
Durie BGM, Harousseau J-l, San Miguel
JS, et al on behalf of the International
Myeloma Working Group. International
uniform response criteria for multiple
myeloma. Leukemia. 2006;20:1467-1473.
Einsele H, liebisch P, langer C, et al.
Velcade, intravenous cyclophosphamide
and dexamethasone (VCD) induction for
previously untreated multiple myeloma
(German DSMM XIa Trial) [abstract].
Blood. 2009;114:131.
Gay F, Hayman SR, lacy MQ, et al.
lenalidomide plus dexamethasone versus
thalidomide plus dexamethasone in newly
diagnosed multiple myeloma: a com-
parative analysis of 411 patients. Blood.
2010;115:1343-1350.
Greipp PR, San Miguel J, Durie BG,
et al. International staging system
for multiple myeloma. J Clin Oncol.
2005;23(15):3412-3420.
Harousseau J-l, Avet-loiseau H,
Attal M, et al. High complete and very
good partial response rates with bortezo-
mib-dexamethasone as induction prior
to ASCT in newly diagnosed patients
with high-risk myeloma: results of the
IFM2005-01 phase 3 trial [abstract].
Blood. 2009;114:353.
Henry DH, Costa l, Goldwasser F, et. al.
Randomized, double-blind study of
denosumab versus zoledronic acid in the
treatment of bone metastases in patients
with advanced cancer (excluding breast
and prostate cancer) or multiple myeloma.
J Clin Oncol. 2011;29(9):1125-1132.
Jakubowiak AJ, Reece DE, Hofmeister
CC, et al. lenalidomide, bortezomib,
pegylated liposomal doxorubicin, and
dexamethasone in newly diagnosed
multiple myeloma: updated results of
phase I/II MMRC trial [abstract]. Blood.
2009;114:132. Kumar S, Flinn IW, Richardson, PG et al.
Novel three- and four-drug combination
regimens of bortezomib, dexamethasone,
cyclophosphamide, and lenalidomide, for
previously untreated multiple myeloma:
results from the multi-center, randomized,
phase 2 EVOlUTION Study [abstract]. Blood.
2010;116(21):621. Kumar S, Giralt S, Stadtmauer EA, et al.
Mobilization in myeloma revisited: IMWG
consensus perspectives on stem cell
collection following initial therapy with
thalidomide-, lenalidomide-, or bort-
ezomib-containing regimens. Blood.
2009;114(9):1729-1735. Kyle RA, Yee GC, Somerfield MR, et al.
American Society of Clinical Oncology 2007
clinical practice guideline update on the role
of bisphosphonates in multiple myeloma.
J Clin Oncol. 2007;25:2464-2472.
44 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
Mateos MV, lopez-Corral l, Hernandez
MT, et al. Smoldering multiple myeloma
(SMM) at high-risk of progression to
symptomatic disease: a phase III,
randomized, multicenter trial based on
lenalidomide-dexamethasone (len-dex)
as induction therapy followed by
maintenance therapy with len alone vs
no treatment [abstract]. Haematologica.
2011:96(suppl 1):P-178.
Mateos M-V, Oriol A, Martinez J, et al.
A prospective, multicenter, randomized,
trial of bortezomib/melphalan/prednisone
(VMP) versus bortezomib/thalidomide/
prednisone (VTP) as induction therapy
followed by maintenance treatment
with bortezomib/thalidomide (VT) versus
bortezomib/prednisone (VP) in elderly
untreated patients with multiple myeloma
older than 65 years [abstract]. Blood.
2009;114:3.
McCarthy Pl, Owzar K, Anderson KC, et
al. Phase III intergroup study of
lenalidomide versus placebo maintenance
therapy following single autologous
stem cell transplant (ASCT) for multiple
myeloma (MM): CAlGB ECOG BMT-
CTN 100104 [abstract]. Haematologica.
2011;96(suppl 1):S23.
Mellqvist UH, Gimsing P,Hjertner O,
et al. Improved progression-free survival
with bortezomib consolidation after high
dose melphalan: results of a randomized
phase III trial [abstract]. Haematologica.
2011;96(suppl 1):O-11. Moreau P, Facon T, Attal M, et al.
Comparison of reduced-dose bortezomib
plus thalidomide plus dexamethasone
(vTD) to bortezomib plus dexamethasone
(VD) as induction treatment prior to ASCT
in de novo multiple myeloma (MM):
Results of IFM2007-02 study [abstract].
J Clin Oncol. 2010;28(15 suppl):8014. Moreau P, Pylypenko H, Grosicki S.
Subcutaneous versus intravenous
administration of bortezomib in patients
with relapsed multiple myeloma: a
randomised phase 3, non-inferiority study.
Lancet Oncol. 2011;12(5):431-440.
National Cancer Institute. PDQ®. Multiple
myeloma and other plasma cell
neoplasms. Treatment. Patient version.
November 18, 2009. Accessed October 4,
2010. Available at: http://www.cancer.gov. NCCN Clinical Practice Guidelines in
Oncology. Multiple Myeloma. v.1.2011.
[To request a free copy, email the Na-
tional Comprehensive Cancer Center at
mailto:[email protected]@nccn.org.
]
Palumbo AP, Delforge M, Catalano J, et al.
A phase 3 study evaluating the efficacy
and safety of lenalidomide combined with
melphan and prednisone in patients greater
than 65 years with newly
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 45
diagnosed multiple myeloma (NDMM):
continuous use of lenalidomide vs fixed-
duration regimens [abstract]. Blood.
2010;116(21):622.
Palumbo AP, Delforge M, Catalano J, et al.
Incidence of second primary malignancy
(SPM) in melphalan-prednisone-
lenalidomide combination followed by
lenalidomide maintenance (MPR-R) in
newly diagnosed multiple myeloma
patients (pts) age 65 or older [abstract].
J Clin Oncol. 2011;29(suppl): 8007.
Rajkumar SV, Jacobus S, Callander NS, et
al. lenalidomide plus high-dose
dexamethasone versus lenalidomide plus
low-dose dexamethasone as initial therapy
for newly diagnosed multiple myeloma:
an open-label randomized controlled trial.
Lancet Oncol. 2010;11(1):29-37.
Reeder CB, Reece DE, Kukreti V, et al.
Cyclophosphamide, bortezomib and
dexamethasone induction for newly
diagnosed multiple myeloma: high
response rates in a phase II clinical trial.
Leukemia. 2009;23(7):1337-1341.
Richardson P, Xie W, Jagannath S, et al.
lenalidomide (R), bortezomib (V), and
dexamethason (D) in patients (pts) with
relapsed (REl) and relapsed/refractory
multiple myeloma (MM): efficacy and
safety data after 3 years of follow-up
in a multicenter phase II trial [abstract].
Haematologica. 2011;96(suppl 1):P250.
Rossi AC, Mark TM, Jayabalan D, et al.
Incidence of second primary malignancies
(SPM) after 6-yers follow-up of continuous
lenalidomide in first-line treatment
of multiple myeloma (MM) [abstract].
J Clin Oncol. 2011;29(suppl):8008. Siegel DS, Jacobus S, Rajkumar S,
et al. Outcome with lenalidomide plus
dexamethasone followed by early
autologous stem cell transplantation
in the ECOG E4A03 randomized clinical
trial [abstract]. Blood. 2010;116:38.
The International Myeloma Working
Group. Criteria for the classification of
monoclonal gammopathies, multiple
myeloma and related disorders: a report
of the International Myeloma Working
Group. Br J Haematol. 2003;121:749-757. Waage A, Gimsing P, Fayers P, et al.
Melphalan and prednisone plus
thalidomide or placebo in elderly
patients with multiple myeloma. Blood.
2010;116(9):1405-1412. Trademarks are the property of their
respective owners.
s. vincent rajkumar, M.D ye bu
broşüre katkılarından dolayı
teşekkür etmek isteriz
46 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 47
sözlük
albumin: Kanda bulunan majör protein.
Kişinin albumin seviyesi genel sağlık
durumu ve beslenmesi hakkında bazı
bilgiler verebilir.
allogeneik transplant: Kök hücrelerin
başka bir insandan alınarak transplante
edilmesi.
anemi: Kandaki akyuvar sayısındaki
azalma.
antikor: Vücudu hastalık ve
enfeksiyondan korumak için plazma
hücreleri tarafından üretilen protein.
İmmünoglobulin olarak da
adlandırılır.
antikoagulan: Kanın pıhtılaşmasını önleyen
ilaç.
antiemetik: Bulantı ve kusmayı
engelleyen veya azaltan ilaç.
otolog transplant: Kök hücrelerin tedavi
edilecek bireyin kendisinden alındığı kök
hücre transplantasyonu.
balon kipoplasti: Spinal kompresyon
tedavisine kullanılan prosedür. Bu işlemde
sıkışan omurgaya bir balon yerleştirilir ve
çöken kısmı yükseltmek için şişirilir. Oyuk
yeniden ayarlanan yüksekliği stabilize etme
ve korumak için kemik dolgusu ile
doldurulur
bence Jones proteini: miyelom
hücreleri tarafından üretilen kısa
(hafif zincir) protein.
beta2-mikroglobulin (ß2-mikroglobulin
veyaß2-M) : çeşitli vücut hücrelerinin
yüzeyinde bulunan protein. inflamatuvar
koşullarda ve miyelom gibi bazı lenfosit
bozukluklarında kandaki seviyesinde artış
olur.
bifosfonat: Kanserli hastalarda osteoporoz
ve kemik hastalıklarının tedavisinde
kullanılan ilaç türü. Bifosfonatlar osteoklast
adı verilen ve kemiğe zarar veren hücrelerin
aktivitesini inhibe ederek çalışır.
kemik iliği: Bir çok kemiğin merkezinde
bulunan ve kan hücrelerinin üretildiği
yumuşak, süngersi doku.
kalsiyum: kemik oluşumunda önemli bir
mineral. Kemik bozulması olan
durumlarda kandaki seviyesi artar.
kemoterapi: hızlı bölünen kanser
hücrelerini öldürmek için ilaç kullanımı.
koloni uyarıcı faktör: beyaz kan hücresi
üretmesi için kemik iliğini uyaran büyüme
faktörü.
kortikosteroid: Anti enflamatuvar, immünosupresif ve antitümör etkisi olan ilaç
grubu. Deksametazon ve prednizon,
48 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
kortikosteroide örnektir.
derin ven trombozu: (dvt) Genellikle
bacaklarda veya alt abdomende gözlemlenen,
vücuttaki derin damarların birinin içinde kan
pıhtısının oluşması durumu.
eritropoitein: kırmızı kan hücresi üretmesi
için kemik iliğini uyaran büyüme faktörü
serbest hafifi zincir oranı: (fcl) : normalde
serumda bulunan iki farklı imminoglobulin
hafif zincir (kappa ve lambda) seviyesinin
birbirine oranı. anormal oranlar miyeloma
hücrelerinin varlığını gösterir.
ön basamak tedavi: Verilen başlangıç tedavisi
( ilk basamak tedavi olarak da bilinir.)
graft versus host hastalığı:(gvhd): Donörün
bağışıklık hücrelerinin alıcının hücrelerini
yabancı madde olarak algılayıp saldırı
geliştirmesi sebebi ile oluşan allogeneik
transplant komplikasyonu
büyüme faktörü: Hücre bölünmesini uyaran
madde.
hematolojik: Kan ile ilgili olan
hematopoetik kök hücre: Kırmızı kan
hücresi, beyaz kan hücresi ve platelet
üretmek için büyüyen ve bölünen ana hücre.
hemoglobin: kırmızı kan hücrelerinde
oksijen taşıyan madde
hiperkalsemi: Artan kemik bozunmasına
bağlı kandaki kalsiyum seviyesinin
artması
immunofiksasyon: Eser miktardaki M proteini
için yapılan hassas test.
immunoglobülin: (ig): Vücudu enfeksiyon
ve hastalıktan korumak için plazma
hücreleri tarafından üretilen protein.antikor
olarak da adlandırılır.
indüksiyon tedavisi: Tümör hasarını azaltmak
için kök hücre transplantasyonu öncesinde
uygulanan tedavi.
malign: kanserli, bölünmeye devam eden
.
48 | | Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış
Medyan: Tüm veriler arasındaki ortadaki
verinin seçilmesi ile tanımlanan bir tür ortalama
(medyan değerden küçük ve büyük eşit sayıda
veri vardır.) Örneğin: medyan sağkalımın beş
yıl olması tüm hastaların beş yıl yaşayacağı
anlamına gelmez. Daha çok, hastaların yüzde
50'sinin 5 yıldan fazla, yüzde 50'sinin de 5
yıldan az yaşayacağı anlamına gelir.
mini (miyeloablatif olmayan) allogeneik
transplant: kısmen yüksek doz kemoterapi
içeren ve allogeneik transplantlarıın etkisini
korurken daha güvenli olmasını sağlamak için
modifiye edilmiş allogeneik transplant formu.
Mobilizasyon Transplantasyon için gerekli
yeterli miktarda kök hücre sağlayabilmek için
kök hücre gelişiminin uyarılması işlemi.
belirlenmemiş anlamlılık monoklonal
gamopatisi: (MGUS): Kandaki veya üredeki
M proteini varlığından anlaşılan kanser öncesi
ve asemptomatik durum. MGUS sonuçta
miyeloma progrese olabilir.
monoklonal (M) proteini: Miyelom hücreleri
tarafından üretilen eş immunoglobülin
proteinleri. M proteini kanda veya idrarda
bulunur ve var olan miyelomun miktarını
belirlemede işaret olarak kullanılır.
Mukozit: sindirim sisteminde yer alan mukoz
membranların enflamasyonu; yanık ve
enfeksiyon ile sonuçlanabilen yaygın ve ağrılı
kemoterapi ve radyoterapi yan etkisi
Nöropati: anormal veya azalmış duyarlılık
veya yanma/karıncalanma ile sonuçlanan
sinirsel bozukluk. eller ve ayaklar
etkilendiğinde; periferal nötropati olarak da
adlandırılır.
Nötropeni: normalin altında nötrofil değeri (
bakterileri parçalama görevi olan beyaz kan
hücresi türü)
osteoklik lezyon: kemik dokusunun tahrip
olduğu yerdeki yumuşak nokta. lezyon,
standart kemik x-ışınında delik olarak görülür.
osteopeni: kemik yoğunluğunun
azalması durumu
osteoporoz: genellikle ileri yaş ile
ilişkilendirilen fakat miyelomda da
görülen genel kemik kaybı
periferal kan kök hücresi (Pbsc): kan
akışında bulunan kök hücre
plazma hücresi: B hücresinden gelişen
antikor salgılayıcı bağışıklık hücresi
plazmasitoma: kemik veya yumuşak dokudan
| Multipl Miyelom Tedavisine Genel Bir Bakış | 49
oluşan tek tümör miyelom bireylerde
plasmasitoma ile gelişebilir.
plazmaferez: Miyelomlu hastadan kanın
alınıp, fazla M proteini bulunan plazmanın
ayrılması ve hücrelerin ve protez sıvının bireye
yeniden aşılanması işlemi. plazmaferez,
miyelomlu hastalarda böbrek yetmezliğini
önleyebilir veya yavaşlatabilir.
progresyoınsuz sağkalım (Pfs): Tedavi
sırasında veya sonrasında bireyin hastalıksız
kaldığı süre
proteazom: görevlerini tamamladıktan
sonra proteinleri hücre içinde parçalayarak
hücre fonksiyon ve büyümesinde görev alan
ve bir çok hücresel faaliyetin devamının
sağlayan enzim kompleksi.
radyasyon tedavisi: kanser hücrelerini yok
etmek ve büyümelerini engellemek için
yüksek enerjili ışınların kullanılması;kimi
zaman kontrol edilemeyen ağrılarda ve olası
kemik kırılmaları ve omurilik sıkışmalarında
kullanılır.
dirençli hastalık: tedaviye yanıt vermeyen
hastalık
Relaps: hastalığın geri dönmesi
veya hastalık progresyonu
remisyon: Kanser belirti ve semptomlarının
tamamen veya kısmen ortadan kalkması veya
kanser kontrol altında ise; yanıt ile değişimli
olarak kullanılabilir.
ikinci basamak tedavi: İlk basamak
tedavinin başarısız olması (hastalık
dayanıklıdır) veya hastalığın nüksetmesi
durumunda verilen tedavi.
kök hücre transplantasyonu: Yüksek doz
kemoterapi sonrasında kemik iliği veya periferal
kan kök hücrelerinin kan hücresi üretimini
onarmak için toplanması, saklanması ve bireye
aşılanması
ardışık otolog transplant: Bireyin altı aylık
zaman zarfında iki planlı otolog transplant
geçirdiği kök hücre transplantasyonu.
trombositopeni: Platelet sayısındaki azalma
( kanda bulunan ve pıhtılaşmayı sağlayan
küçük hücre parçaları)
vertebroplasti: Etkilenen omurların arasına
dengeleyici madde enjekte edilerek omurilik
sıkışma kırıklarını tedavi etmekte kullanılan
prosedür.
beyaz kan hücresi: Lökosit olarak da
adlandrılır. Kandaki majör hücre türlerinden
biri. bağısıklık korumasından sorumludur
Multiple Myeloma Research Foundation
383 Main Avenue, 5th Floor
Norwalk, CT 06851
www.themmrf.org
email: [email protected] MM.TO.11.2011