MỤC TIÊU KHÓA TẬP HUẤN

TẬP HUẤNĐƯA NỘI DUNG GIÁO DỤC ỨNG

PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀO CÁC MÔN HỌC VÀ CÁC

HoẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC

MỤC TIÊU KHÓA TẬP HUẤN

Học xong khóa tập huấn này, học viên có khả năng: Hiểu được những vấn đề cơ bản, cần thiết về Biến đổi

khí hậu (BĐKH). Hiểu mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức dạy

học lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục BĐKH trong các môn học và các hoạt động giáo dục khác.

Rà soát chương trình, khai thác nội dung để thiết kế bài dạy theo hướng lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục BĐKH.

Tích cực thực hiện dạy học lồng ghép nội dung giáo dục BĐKH vào các môn học và hoạt động giáo dục.

NỘI DUNG TẬP HUẤN

- Phần thứ nhất: Những vấn đề chung về BĐKH và ứng phó với BĐKH

- Phần thứ hai: Giáo dục BĐKH và ứng phó với BĐKH trong trường tiểu học

- Phần thứ ba: Tích hợp nội dung giáo dục BĐKH vào các môn học và hoạt động GDNGLL trong trường tiểu học

- Phần thứ tư: Thực hành soạn bài và trình bày bài soạn

Phần thứ nhất

Những vấn đề chung về BĐKH và ứng phó với BĐKH

MỘT SỐ KIẾN THỨC VỀ KHÍ HẬU VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

I. Khái niệm BĐKH, biểu hiện của BĐKH

II. Đặc điểm và nguyên nhân của BĐKH

III. Tác động của sự BĐKH đối với tự nhiên và mọi mặt hoạt động của con người

IV. Hành động ứng phó với BĐKH


Khái niệm về khí hậu và biến đổi khí hậu Thời tiết Khí hậu Các nhân tố hình thành khí hậu: bức xạ mặt trời, đặc

điểm bề mặt trái đất, chuyển động của hướng khí Biến đổi khí hậu

Thuật ngữ “Biến đổi khí hậu” hiện nay được dùng để chỉ sự nóng lên toàn cầu do các hoạt động của con người gây ra.


Những biểu hiệu của biến đổi khí hậu Trên phạm vi toàn cầu

+ Biến đổi của nhiệt độ+ Các hiện tượng thời tiết cực đoan: nắng nóng, mưa lớn, bão, …+ Biến đổi của mực nước biển: nước biển dâng

Ở Việt Nam+ Biến đổi của nhiệt độ+ Biến đổi của lượng mưa+ Biến đổi của các hiện tượng thời tiết cực đoan+ Biến đổi của bão+ Mực nước biển dâng

Sự thay đổi nhiệt độ trung bình toàn cầu từ năm 1880 đến năm 2010

Mực nước biển trung bình và xu thế mực nước biển toàn cầu giai đoạn 1993-2011

Tính chung, mực nước biển trung bình lên 10 - 25cm với tốc độ tăng trung bình 1 - 2mm/năm trong thế kỷ 20

II. Đặc điểm và nguyên nhân của BĐKH toàn cầu

1. Đặc điểm:- BĐKH diễn ra chậm, từ từ, khó phát hiện, khó ngăn

chặn và đảo ngược- BĐKH diễn ra trên phạm vi toàn cầu, có ảnh hưởng

đến tất cả các lĩnh vực có liên quan đến đời sống và hoạt động của con người

- BĐKH diễn ra với cường độ ngày một tăng và hậu quả khó lường trước

- BĐKH là nguy cơ lớn nhất mà con người phải đối mặt với tự nhiên trong suốt lịch sử phát triển của mình

2. Nguyên nhân:a. Nguyên nhân tự nhiên

- Thay đổi cường độ bức xạ mặt trời- Khói bụi do hoạt động của núi lửa hoặc do sự va dập của các thiên thạch vào Trái Đất- Sự biến động các thành phần chất khí trong khí quyển

b. Hoạt động của con người và BĐKH hiện đại - Khí nhà kính và hiệu ứng nhà kính- Sự gia tăng hàm lượng các chất khí nhà kính do tác động của con người

II. Đặc điểm và nguyên nhân của BĐKH toàn cầu


1. Một số biến đổi của các hệ tự nhiên và hệ sinh thái

- Làm gia tăng các thiên tai

- Ngập lụt vùng ven biển

- Sự biến mất của một số loài sinh vật

Một số biến đổi của các hệ tự nhiên và hệ sinh thái

• Tác động của BĐKH đến điều kiện và tài nguyên khí hậu Đến năm 2020: nhiệt độ tăng 0,3-0,5ºC Đến năm 2050: nhiệt độ tăng 0,9-1,5ºC Đến năm 2100: nhiệt độ tăng 2-2,8ºC. Nhiệt độ trung bình

năm phổ biến từ 14-26ºC. Tác động đến sự phân bố của lượng mưa trong các thời kỳ

mùa mưa và mùa khô. Tác động của BĐKH đến tần số một vài yếu tố hoàn lưu

khí quyển: Tần số áp thấp nhiệt đới và bãoBĐ tăng lên đáng kể cả về trị số trung bình cũng như trị số cao nhất, trị số thấp nhất. (Slide 17: Bão Linda- 1997)


2. Tác động của BĐKH đối với các lĩnh vực kinh tế - xã hội

- Đối với sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp - Đối với công nghiệp, năng lượng và xây dựng - Đối với ngành giao thông vận tải và du lịch - Đối với sức khỏe và đời sống của con người (bệnh tật,

dịch bệnh, thiệt hại về người và của…)

IV. Hành động ứng phó với biến đổi khí hậu

1. Ứng phó với BĐKH- Ứng phó với BĐKH là các hoạt động của con người

nhằm giảm nhẹ BĐKH và thích ứng với BĐKH.- Các biện pháp ứng phó với BĐKH là các biện pháp

làm giảm nhẹ tác động của BĐKH và thích ứng với BĐKH+ Giảm nhẹ: sự can thiệp của con người làm giảm nguồn phát thải khí nhà kính.+ Thích ứng: điều chỉnh các hoạt động của con người để thích nghi và tăng cường khả năng chống chịu của con người trước tác động của BĐKH.


2. Một số hoạt động ứng phó với BĐKH- Năm 1988: Ủy ban liên chính phủ về BĐKH được

thành lập.- Năm 1992: 155 nước kí Công ước khung của Liên

hợp quốc về BĐKH (có Việt Nam).- Năm 1997: kí kết nghị định thư KYOTO về cắt giảm

phát thải khí nhà kính- Năm 2008: Việt Nam phê duyệt chương trình mục tiêu

quốc gia ứng phó với BĐKH- Năm 2010: Việt Nam thông qua Luật sử dụng năng

lượng tiết kiệm và hiệu quả.


3. Những hành động giảm nhẹ BĐKH- Các hoạt động bảo vệ môi trường: trồng cây xanh, hạn

chế rác thải, phân loại rác...- Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.- Sử dụng nguồn năng lượng sạch: máy sử dụng năng

lượng mặt trời, thiết bị tiết kiệm điện…- Thay đổi khẩu phần ăn hàng ngày.- Tiết kiệm trong sinh hoạt.

Giảm nhẹ

BĐKH

Các chính sách giảm khí nhà

kính

Tiết kiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng

Nghiên cứu, triển khai và

tăng cường sử dụng các nguồn

năng lượng sạch

Bảo vệ tăng cường các bể

chứa và bể hấp thụ khí nhà kính

Định hướng phát triển nông nghiệp và tăng

cường các phương thức canh tác bền

vững

Giảm phát thải khí nhà kính

thông qua thu hồi khí CH4

trong sản xuất và vận tải năng

lượng


4. Những hành động thích ứng với BĐKH- Tự bảo vệ mình trước thiên tai- Phòng các dịch bệnh.- Rèn luyện sức khỏe, bảo vệ cơ thể

Phần thứ hai

Giáo dục BĐKH và ứng phó với BĐKH trong trường tiểu học

GIÁO DỤC BĐKH VÀ ỨNG PHÓ VỚI BĐKH TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC

I. Vai trò, nhiệm vụ của giáo dục tiểu học đối với những thách thức của BĐKH

II. Mục tiêu của giáo dục ứng phó với BĐKH trong trường Tiểu học

III. Tích hợp nội dung giáo dục ứng phó với BĐKH trong trường Tiẻu học

IV. Một số yêu cầu khi thiết kế bài dạy có tích hợp nội dung giáo dục ứng phó với BĐKH vào các môn học trong trường tiểu học

I. Vai trò, nhiệm vụ của giáo dục tiểu học đối với những thách thức của BĐKH

Vai trò

Số lượng học sinh Tiểu học rất đông,

hơn 7 triệu học sinh chiếm 1/10

dân số

Các đối tượng học sinh tiểu học rất trẻ đang hình

thành nhân cách.

HS TH có khả năng làm thay đổi hành vi, cách ứng xử của mọi người

trong xã hội đối với BĐKH.

Việc đầu tư giáo dục ứng phó với BĐKH cho giáo dục TH hiệu quả

và bền vững.

II. Mục tiêu của giáo dục ứng phó với BĐKH trong trường Tiểu học1. Kiến thức:

- Trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản, ban đầu về khí hậu, thời tiết, biểu hiện của BĐKH. Nguyên nhân và hậu quả của BĐKH

- Trang bị cho học sinh một số giải pháp cơ bản nhằm hạn chế tác động của BĐKH cũng như để ứng phó và thích nghi với BĐKH.

2. Kĩ năng:- Hình thành và rèn luyện cho học sinh những kĩ năng cơ bản để giảm nhẹ,

thích ứng với BĐKH.- Biết cách ứng phó với những rủi ro, thiên tai thường gặp trong cuộc sống.

3. Thái độ:- Giáo dục cho học sinh ý thức trong việc ứng phó với BĐKH (giảm nhẹ và

thích ứng).- Vận dụng các hiểu biết, kĩ năng thu được để tham gia các hoạt động tuyên

truyền về ứng phó với BĐKH, tham gia các hoạt động nhằm ứng phó với BĐKH phù hợp với lứa tuổi

Một số yêu cầu của giáo dục ứng phó với BĐKH trong trường Tiểu học

Quan điểm tiếp cận là lấy giáo dục nhận thức làm trung tâm Thông qua việc tích hợp kiến thức về BĐKH qua nội dung môn học, ở trong và

ngoài lớp học, ở trong và ngoài nhà trường để nâng cao nhận thức, phát triển thái độ, hành vi ứng xử, rèn luyện kỹ năng và hành động cụ thể ứng phó với BĐKH.

Giáo dục ứng phó với BĐKH là giáo dục tổng thể, nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức về môi trường, về BĐKH, về khoa học công nghệ và cách thức để học sinh ứng phó với BĐKH thông qua từng môn học như: Địa lý,Tự nhiên-Xã hội, Khoa học, Tiếng Việt, Đạo đức, Mĩ thuật, Thủ công, Kĩ thuật...

Nội dung của giáo dục ứng phó BĐKH phải đảm bảo tính khoa học, tính hệ thống các khối kiến thức, kỹ năng và đảm bảo tính liên thông giữa các cấp học.

Ứng phó với BĐKH đòi hỏi có sự hợp tác. Giáo dục về BĐKH và ứng phó BĐKH là dạy cho học sinh biết cách ứng xử và hành động. Bởi vậy cần tận dụng các kĩ năng hợp tác.

Giáo dục ứng phó BĐKH là giáo dục về nhận thức, hành động để có thể tham gia giải quyết những rủi ro của BĐKH. Hiệu quả về nhận thức và hành động thực tiễn là thước đo chất lượng của nó.

III. Tích hợp nội dung giáo dục ứng phó với BĐKH trong trường Tiẻu học

1. Quan niệm về giáo dục tích hợp

2. Các nguyên tắc giáo dục tích hợp

3. Phương pháp giáo dục tích hợp

4. Một số nội dung cơ bản về giáo dục BĐKH có thể lựa chọn để tích hợp vào các môn học và các hoạt động giáo dục

1. Quan niệm về giáo dục tích hợp

Tích hợp có nghĩa là "gộp lại, sáp nhập lại thành một tổng thể". Hiện nay tư tưởng tích hợp đã được vận dụng trong nhiều giải pháp công nghệ cũng như trong lĩnh vực kinh tế-xã hội , trong đó có giáo dục.

Phương thức tích hợp các môn học trong quá trình dạy học, hay dạy học tích hợp, đã được vận dụng tương đối phổ biến ở nhiều nước và ở Việt Nam.

Dạy học tích hợp là một cách tiếp cận dạy học đòi hỏi người học phải vận dụng kiến thức và kĩ năng để giải quyết một tình huống phức hợp có vấn đề.

Dạy học tích hợp dựa trên cơ sở các mối liên hệ lý luận và thực tiễn được đề cập trong các môn học.

2. Nguyên tắc giáo dục tích hợp

Nguyên tắc thống nhất tích hợp và phân hóa Nguyên tắc người học làm trung tâm Nguyên tắc đặc trưng văn hóa của giáo dục tích hợp

Văn hóa bên ngoài, đó là các chuẩn mực đạo đức, sinh hoạt và nhu cầu của người học;

Văn hóa bên trong, là đời sống tinh thần của con người và văn hóa xã hội là các quan hệ xã hội và văn hóa dân tộc.

Để đảm bảo hiệu quả việc tích hợp các nội dung ứng phó với BĐKH vào các môn học ở trường phổ thông, chúng ta cần xem xét và tuân theo các nguyên tắc dạy học tích hợp nêu trên.

3. Phương pháp giáo dục tích hợp

a. Các phương thức tích hợp Tích hợp toàn phần Tích hợp bộ phận Hình thức liên hệ

b. Các hình thức tổ chức dạy học tích hợp Hình thức thứ nhất: Thông qua các bài học bộ môn trên

lớp Hình thức thứ hai: Tổ chức tham quan, ngoại khóa tích

hợp nội dung môn học và giáo dục BĐKH

4. Một số nội dung cơ bản về giáo dục BĐKH có thể lựa chọn để tích hợp vào các môn học và các hoạt động giáo dục

BĐKH là gì? Nguyên nhân gây ra BĐKH. Các biểu hiện của BĐKH: Nhiệt độ, mực nước

biển, thiên tai và các hiện tượng thời tiết cực đoan, sự phân bố tài nguyên nước bị thay đổi…

Tác động của BĐKH đối với tự nhiên, xã hội, cuộc sống của con người

Các hành động nhằm giảm nhẹ và thích ứng với BĐKH

IV. Một số yêu cầu khi thiết kế bài dạy có tích hợp nội dung giáo dục ứng phó với BĐKH vào các môn học trong trường tiểu học

1. Bổ sung mục tiêu bài học: những yêu cầu cần đạt về kiến thức, kĩ năng, thái độ về nội dung giáo dục BĐKH sẽ tích hợp.

2. Chuẩn bị thiết kế bài dạy: đồ dùng, phương tiện dạy học

3. Xác định nội dung giáo dục BĐKH và các địa chỉ cụ thể

- Xác định nội dung có khả năng tích hợp

- Xác định mức độ và thời điểm tích hợp

- Bố trí thời gian hợp lí

- Tăng cường tích hợp dưới hình thức trò chơi, đố vui

MỤC TIÊU KHÓA TẬP HUẤN

Documents