-
Tp ch Nghin cu Khoa hc - i hc Sao 29
NGHIN CU KHOA HC
1. t vn Trong bi cnh hin nay, BSCL l vng t c tm quan trng c bit
i vi qu
trnh pht trin kinh t - x hi t nc. Vi v tr a l, ti nguyn thin
nhin thun li, trong c ti nguyn t sn c, BSCL c nhiu li th pht trin
bn vng trong bi cnh hi nhp.
BSCL thuc chu th sng M Kng c din tch t t nhin gn 4 triu ha1,
chim 12% din tch ca c nc, trong khong 2,6 triu ha c s dng pht trin
nng nghip v nui trng thu sn chim 65%. Trong qu t nng nghip, t trng
cy hng nm chim trn 50%, trong ch yu t la trn 90%. t chuyn canh cc
loi cy mu v cy cng nghip ngn ngy khong 150.000 ha, t cy lu nm chim
trn 320.000 ha, khong 8,2% din tch t nhin. t ai ti vng BSCL va ng
vai tr l ngun lc, va ng vai tr l yu t u vo khng th thiu trong hot
ng kinh t ca vng. Trong cc ngnh phi nng nghip, t ai gi vai tr th ng
vi chc nng l c s khng gian v v tr hon thin qu trnh lao ng, l kho
tng d tr trong lng t. Trong cc ngnh nng - lm nghip, t ai l yu t tch
cc ca qu trnh sn xut, l iu kin vt cht - c
1. vi.wikipedia.org/wiki/, truy cp lc 9h, ngy 14 thng 8 nm
2013
Mt s gii php c bn hng n qun l ti nguyn t ai vng ng bng sng Cu
Long trong giai on hin nay
Some solutions towards basic land resources management area
during current period
TS. Trn Mai c*
* Trng i hc Ngn hng Thnh ph H Ch Minh
Tm ttThc tin chng minh rng, ng
bng sng Cu Long (BSCL) l vng t c tm quan trng c bit i vi qu trnh
pht trin kinh t - x hi ca t nc. Vi li th v t ai, BSCL ang tng bc
pht trin khng nh mnh. Giai on sp ti, thc hin nh hng pht trin kinh t
- x hi ca vng theo hng bn vng, theo chng ti, BSCL cn ch trng vo cng
tc qun l t ai. Bi vit i vo nhng vn c bn v cng tc qun l t ai ca vng
BSCL trong giai on hin nay.
AbstractMekong Delta has been proved
naturally to be a specially important area for the process of
socio-economic development of country. With the advantage of the
land, the Mekong Delta is taking steps to assert its development.
In our opinions, to perform the orientation for the socio-economic
development steadily, Mekong Delta should be focus on land
management. This article raises fundamental issues about the land
managements of the Mekong Delta in the current period.
-
Tp ch Nghin cu Khoa hc - i hc Sao 30
NGHIN CU KHOA HC NGHIN CU KHOA HC
s khng gian, ng thi l i tng lao ng v cng c hay phng tin lao ng.
Trong tin trnh y mnh cng nghip ha, hin i ha hin nay nc ta ni chung
v BSCL ni ring, ti nguyn t ai vn cha c qun l, khai thc hp l, s dng
cn lng ph v km hiu qu, nhiu ni t ai b suy thoi, nhim, ph hoi n mc
bo ng; tranh chp, khiu ni v t ai vn l vn nng ca vng BSCL; ng gp v
kinh t ca vng cho c nc cha tng xng vi tim nng ca ti nguyn t sn c.
Do vy, vic pht trin bn vng ngun ti nguyn t vng BSCL trong giai on
hin nay c ngha c bit quan trng i vi s pht trin bn vng ca vng.
2. Ni dung2.1. Qun l v s dng t ai vng BSCL: Nhng bt cp v hn ch
Hin nay, vng BSCL c cc nhm t chnh, bao gm: t ph sa sng (1,2
triu
ha) tp trung vng trung tm ng bng sng Cu Long. Chng c ph nhiu t
nhin cao v khng c cc yu t hn ch nghim trng no. Nhiu loi cy trng c
th canh tc c trn nn t ny; t phn (1,6 triu ha) c c trng bi axit cao,
nng c t nhm tim tng cao v thiu ln. Nhm t ny cng bao gm c cc loi t
phn nhim mn nng v trung bnh. Cc loi t phn tp trung ti ng Thp Mi v T
Gic Long Xuyn cn cc loi t phn mn tp trung ti vng trung tm bn o C
Mau; t nhim mn (0,75 triu ha), cc loi t ny chu nh hng ca nc mn
trong ma kh v kh c th c cung cp nc ngt. Hin nay la c trng vo ma ma
v mt s khu vc ngi ta nui tm trong ma kh; Cc loi t khc (0,35 triu
ha) gm t than bn (vng rng U Minh), t xm trn ph sa c (cc Bc ca ng
bng sng Cu Long) v t i ni (pha Ty - Bc ng bng sng Cu Long)2.
2. S liu c ly t Bo co c chnh sa theo kt lun ca Ch tch Hi ng thm
nh Nh nc v vng BSCL, hp ngy 15/7/1997 ti H Ni
Bn ng bng Sng Cu Long (Map of the Mekong Delta)Ngun:
http://ctu.edu.vn/guide_det.php?id=14
Giai on va qua, cng tc qun l nh nc v t ai t c nhng tin b r rt, h
thng qun l nh nc v t ai c tng cng3, tng bc phn cp v pht huy tnh t
ch ca a phng nh vic lp v thc hin qui hoch, k hoch s dng t, giao t,
cho thu t nng nghip cho h gia nh, c nhn s dng, thu hi t bi thng gii
phng mt bng chuyn sang mc ch s dng khc. Php lut v t ai ngy cng c
hon thin; cc quyn ca ngi s dng t c m rng v c Nh nc bo m; th trng bt
ng sn, trong c quyn s dng t c hnh thnh v pht trin nhanh. Nhng kt qu
trn to iu kin cho vic s dng t ai hp l v hiu qu hn.
Tuy nhin, tnh hnh qun l v s dng t ai hin nay vng BSCL cn bc l
nhiu yu km th hin ch:
Mt l, vic thc thi chnh sch v t ai, trong thc t cha thc s mang li
hiu qu nh mong i. Nhng hn ch yu km trong vic thc thi chnh sch php
lut t ai dn n nhng tn ti:
S phn nh gia quyn s hu v quyn s dng v t ai thiu r rng, khng cht
ch; vic ng nht cc quyn ca ngi s dng i vi cc loi t ai khc nhau dn n
nhiu bt cp trong cc chnh sch, bin php qun l i vi cc loi t ai khc
nhau.
Lut php v cc chnh sch v t ai quy nh quyn s dng t c gi tr v c em
ra trao i chuyn nhng trn th trng, song cc chnh sch t ai cha ph hp
vi cc yu cu v quy lut hot ng ca nn kinh t th trng.
Lut php v cc chnh sch v t ai cha th hin c nguyn tc phn phi a t
gia ngi s dng t v ch s hu t ai lm tht thot cc ngun li do t ai mang
li t Nh nc chuyn sang ngi s dng v chim gi t ai.
Lut php tha nhn s tn ti v pht trin ca th trng bt ng sn song cha
c h thng lut php v chnh sch qun l v iu tit hot ng ca th trng
ny.
Cng tc quy hoch v k hoch s dng t ai cn mang tnh hnh thc, cha ph
hp vi yu cu thc t v nh hng pht trin kinh t - x hi.
3. Thi gian va qua, nhiu vn bn mi v lnh vc ni trn c ban hnh nh
Ngh nh 38/2011/N-CP sa i, b sung Ngh nh 181/2004/N-CP; Ngh nh
149/2004/N-CP quy nh v th tc hnh chnh trong qun l t ai; Thng t
16/2011/TT-BTNMT quy nh sa i, b sung mt s ni dung lin quan n th tc
hnh chnh v lnh vc t; Ngh nh 121/2010/N-CP v sa i, b sung mt s iu ca
Ngh nh s 142/2005/N-CP v thu tin thu t, thu mt; Ngh nh
120/2010/N-CP sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 198/2004/N-CP v thu
tin s dng t; Ngh nh 20/2011/N-CP quy nh chi tit v hng dn thi hnh
Ngh quyt 55/2010/QH12 v min, gim thu s dng t nng nghip; Thng t
39/2011/TT-BTC sa i, b sung Thng t 83/2007/TT-BTC hng dn thc hin
Quyt nh s 09/2007/Q-TTg vic sp xp li, x l nh, t thuc s hu nh nc;
Thng t lin tch 07/2011/TTLT-BNNPTNT-BTNMT hng dn mt s ni dung v
giao rng, thu rng gn lin vi giao t, thu t lm nghip; Thng t
9/2011/TT-BTNMT quy nh u thu cung cp dch v s nghip cng s dng ngn
sch nh nc v o c t ai phc v cp giy chng nhn quyn s dng t, quyn s hu
nh v ti sn khc gn lin vi t. . Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ln th 7
(kha IX) nh gi tng qut tnh hnh thc hin chnh sch php lut v t ai t
nhng nm i mi v quyt nh ch trng tip tc i mi chnh sch, php lut v t ai
trong thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc v hi nhp kinh t quc
t. Trn c s , Lut t ai nm 2003 ra i, l mt bc tin mi trn con ng hon
thin dn h thng chnh sch php lut t ai ca nc ta.
-
Tp ch Nghin cu Khoa hc - i hc Sao 31
NGHIN CU KHOA HC NGHIN CU KHOA HC
s khng gian, ng thi l i tng lao ng v cng c hay phng tin lao ng.
Trong tin trnh y mnh cng nghip ha, hin i ha hin nay nc ta ni chung
v BSCL ni ring, ti nguyn t ai vn cha c qun l, khai thc hp l, s dng
cn lng ph v km hiu qu, nhiu ni t ai b suy thoi, nhim, ph hoi n mc
bo ng; tranh chp, khiu ni v t ai vn l vn nng ca vng BSCL; ng gp v
kinh t ca vng cho c nc cha tng xng vi tim nng ca ti nguyn t sn c.
Do vy, vic pht trin bn vng ngun ti nguyn t vng BSCL trong giai on
hin nay c ngha c bit quan trng i vi s pht trin bn vng ca vng.
2. Ni dung2.1. Qun l v s dng t ai vng BSCL: Nhng bt cp v hn ch
Hin nay, vng BSCL c cc nhm t chnh, bao gm: t ph sa sng (1,2
triu
ha) tp trung vng trung tm ng bng sng Cu Long. Chng c ph nhiu t
nhin cao v khng c cc yu t hn ch nghim trng no. Nhiu loi cy trng c
th canh tc c trn nn t ny; t phn (1,6 triu ha) c c trng bi axit cao,
nng c t nhm tim tng cao v thiu ln. Nhm t ny cng bao gm c cc loi t
phn nhim mn nng v trung bnh. Cc loi t phn tp trung ti ng Thp Mi v T
Gic Long Xuyn cn cc loi t phn mn tp trung ti vng trung tm bn o C
Mau; t nhim mn (0,75 triu ha), cc loi t ny chu nh hng ca nc mn
trong ma kh v kh c th c cung cp nc ngt. Hin nay la c trng vo ma ma
v mt s khu vc ngi ta nui tm trong ma kh; Cc loi t khc (0,35 triu
ha) gm t than bn (vng rng U Minh), t xm trn ph sa c (cc Bc ca ng
bng sng Cu Long) v t i ni (pha Ty - Bc ng bng sng Cu Long)2.
2. S liu c ly t Bo co c chnh sa theo kt lun ca Ch tch Hi ng thm
nh Nh nc v vng BSCL, hp ngy 15/7/1997 ti H Ni
Bn ng bng Sng Cu Long (Map of the Mekong Delta)Ngun:
http://ctu.edu.vn/guide_det.php?id=14
Giai on va qua, cng tc qun l nh nc v t ai t c nhng tin b r rt, h
thng qun l nh nc v t ai c tng cng3, tng bc phn cp v pht huy tnh t
ch ca a phng nh vic lp v thc hin qui hoch, k hoch s dng t, giao t,
cho thu t nng nghip cho h gia nh, c nhn s dng, thu hi t bi thng gii
phng mt bng chuyn sang mc ch s dng khc. Php lut v t ai ngy cng c
hon thin; cc quyn ca ngi s dng t c m rng v c Nh nc bo m; th trng bt
ng sn, trong c quyn s dng t c hnh thnh v pht trin nhanh. Nhng kt qu
trn to iu kin cho vic s dng t ai hp l v hiu qu hn.
Tuy nhin, tnh hnh qun l v s dng t ai hin nay vng BSCL cn bc l
nhiu yu km th hin ch:
Mt l, vic thc thi chnh sch v t ai, trong thc t cha thc s mang li
hiu qu nh mong i. Nhng hn ch yu km trong vic thc thi chnh sch php
lut t ai dn n nhng tn ti:
S phn nh gia quyn s hu v quyn s dng v t ai thiu r rng, khng cht
ch; vic ng nht cc quyn ca ngi s dng i vi cc loi t ai khc nhau dn n
nhiu bt cp trong cc chnh sch, bin php qun l i vi cc loi t ai khc
nhau.
Lut php v cc chnh sch v t ai quy nh quyn s dng t c gi tr v c em
ra trao i chuyn nhng trn th trng, song cc chnh sch t ai cha ph hp
vi cc yu cu v quy lut hot ng ca nn kinh t th trng.
Lut php v cc chnh sch v t ai cha th hin c nguyn tc phn phi a t
gia ngi s dng t v ch s hu t ai lm tht thot cc ngun li do t ai mang
li t Nh nc chuyn sang ngi s dng v chim gi t ai.
Lut php tha nhn s tn ti v pht trin ca th trng bt ng sn song cha
c h thng lut php v chnh sch qun l v iu tit hot ng ca th trng
ny.
Cng tc quy hoch v k hoch s dng t ai cn mang tnh hnh thc, cha ph
hp vi yu cu thc t v nh hng pht trin kinh t - x hi.
3. Thi gian va qua, nhiu vn bn mi v lnh vc ni trn c ban hnh nh
Ngh nh 38/2011/N-CP sa i, b sung Ngh nh 181/2004/N-CP; Ngh nh
149/2004/N-CP quy nh v th tc hnh chnh trong qun l t ai; Thng t
16/2011/TT-BTNMT quy nh sa i, b sung mt s ni dung lin quan n th tc
hnh chnh v lnh vc t; Ngh nh 121/2010/N-CP v sa i, b sung mt s iu ca
Ngh nh s 142/2005/N-CP v thu tin thu t, thu mt; Ngh nh
120/2010/N-CP sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 198/2004/N-CP v thu
tin s dng t; Ngh nh 20/2011/N-CP quy nh chi tit v hng dn thi hnh
Ngh quyt 55/2010/QH12 v min, gim thu s dng t nng nghip; Thng t
39/2011/TT-BTC sa i, b sung Thng t 83/2007/TT-BTC hng dn thc hin
Quyt nh s 09/2007/Q-TTg vic sp xp li, x l nh, t thuc s hu nh nc;
Thng t lin tch 07/2011/TTLT-BNNPTNT-BTNMT hng dn mt s ni dung v
giao rng, thu rng gn lin vi giao t, thu t lm nghip; Thng t
9/2011/TT-BTNMT quy nh u thu cung cp dch v s nghip cng s dng ngn
sch nh nc v o c t ai phc v cp giy chng nhn quyn s dng t, quyn s hu
nh v ti sn khc gn lin vi t. . Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ln th 7
(kha IX) nh gi tng qut tnh hnh thc hin chnh sch php lut v t ai t
nhng nm i mi v quyt nh ch trng tip tc i mi chnh sch, php lut v t ai
trong thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc v hi nhp kinh t quc
t. Trn c s , Lut t ai nm 2003 ra i, l mt bc tin mi trn con ng hon
thin dn h thng chnh sch php lut t ai ca nc ta.
-
Tp ch Nghin cu Khoa hc - i hc Sao 32
NGHIN CU KHOA HC NGHIN CU KHOA HC
Cng tc ng k cp giy chng nhn quyn s dng t ln u cng nh ng k bin ng
t ai cn chm, hn ch vic thc hin cc quyn v ngha v ca ngi s dng t, gy
kh khn trong cng tc qun l t ai, gii quyt tranh chp v chng ln
chim.
Vic phn nh trch nhim qun l t ai cho cc cp cc ngnh cha r rng, cn
thiu c th, khng r trch nhim.
H thng vn bn php lut v chnh sch t ai c ban hnh nhiu, thay i thng
xuyn nhng khng ton din, thiu thng nht, cn chng cho v c nhiu l
hng.
Hai l, h thng qui hoch, k hoch s dng t cha p ng c yu cu thc tin
t ra, vic lp qui hoch, k hoch s dng t cp x, cp huyn ti mt s tnh
thnh trong c nc cn chm. Thiu ng b gia qui hoch s dng t v qui hoch
chi tit ca cc ngnh, qui hoch khng gian th ca thnh ph... Ngoi ra,
vic lp v ph duyt qui hoch, k hoch s dng t cn chm, tnh kh thi cha
cao, vic cng b cng khai v t chc thc hin qui hoch, k hoch s dng t cn
yu km dn n vic phi iu chnh qui hoch, k hoch s dng t. Kt qu thc hin
k hoch s dng t hng nm cha st vi k hoch s dng t c ph duyt.
Ba l, vic giao t, cho thu t vo mc ch chuyn dng v t ti cc a phng
cn mt s tn ti nh s dng khng ng v tr, sai lch din tch c giao, s dng
sai mc ch, tin xy dng chm hoc b hoang ha, khng s dng t, chm np tin
thu t. Vn cn nhng hnh vi tiu cc trong lnh vc t ai.
Bn l, c ch ti chnh v t ai thiu hiu qu, th trng bt ng sn cn hot
ng t pht, tnh trng u c t ai y gi t ln cao gy tc ng xu n mi trng u
t. C quan qun l t ai cc cp nhn chung cn nhiu yu km, cn b a chnh c s
cn hn ch v chuyn mn, nghip v Trong thc t, cng tc qun l v s dng t ai
ti cc doanh nghip nh nc, cc n v s nghip nh nc, cc b, ngnh cn nhiu
lng ph.
Nhng tn ti, bt cp trn, chng ti cho rng, v c bn c th c gom li bi
nhng nguyn nhn nh sau:
Th nht, phn cp thc hin chc nng qun l nh nc v t ai hin nay cha hp
l. iu ny th hin s chng cho v thm quyn gia cc cp, cc ngnh trong vic
t chc lp v thc hin qui hoch, k hoch s dng t v qui hoch xy dng th;
Thanh tra, kim tra, gii quyt tranh chp, khiu ni, t co v x l vi phm
php lut v t ai... do c nhiu ngnh, nhiu cp tham gia thc hin cc cng
vic v vy trch nhim ca tng ngnh, cp khng r rng nh hng n cht lng cng
vic v ko di thi gian thc hin. Ngoi ra, s hn ch, bt cp ca h thng
chnh sch, php lut v t ai cha theo kp vi thc tin cng l cn lc ng k gy
kh khn cho cng tc qun l t ai.
Th hai, lc lng i ng cn b, cng chc ngnh a chnh cc cp cn qu mng,
cng vi trnh chuyn mn nghip v cn hn ch. Chng ta cng bit rng, chnh i
ng cn b a chnh cp c s ng vai tr rt quan trng trong vic gim st thi
hnh lut t ai ca a phng v cc i tng s dng t, nhng cha c o to su v
chuyn mn, nghip v, thiu phng tin lm vic. Chc nng, nhim v ca ngnh
a
chnh cha r rng cn mang nng tnh tham mu, gip vic hn l mt c quan
chuyn trch v qun l t ai.
Th ba, cng tc thanh tra, kim tra v x l vi phm v t ai cha c tin
hnh thng xuyn. iu ny gp phn dn n vic pht hin v ngn chn kp thi cc
hnh vi sai phm, thiu kin quyt trong khc phc hu qu cc hnh vi sai phm
khng thc s t hiu qu cao. Thm ch, do trch nhim ca ngi ng u cha c qui
nh cht ch, ch ti x l cha r rng, thiu gng mu, bung lng trong cng tc
qun l, do vy c vic gin tip cn tip tay cho sai phm v li ch cc b ca a
phng v quyn li ca c nhn m lm tri cc qui nh v qun l t ai.
Th t, cha nhn thc ng mc t ai l ti sn c bit ca quc gia, l ngun ni
lc quan trng v ngun vn to ln ca t nc; cha khng nh r quyn s dng t l
hng ha c bit v cn c c ch qun l ph hp. Qun l nh nc v t ai cn nhiu hn
ch, yu km, qun l th trng bt ng sn b bung lng. Ngi s dng t cha thc
hin tt cc ngha v i vi Nh nc. Chnh sch ti chnh i vi t ai cn nhiu bt
cp, gy tht thot ln cho ngn sch nh nc. Khuynh hng t pht chy theo c
ch th trng gy ra nhiu sai lch trong vic thc hin chnh sch t ai.
Th nm, mt s ch trng, chnh sch ln rt quan trng ca ng v t ai cha c
th ch ha (nh: ch s hu ton dn i vi t ai; th trng bt ng sn, trong c
quyn s dng t...). Vn bn php lut v t ai ban hnh nhiu, nhng chng cho,
thiu ng b. Cha lm tt vic ph bin, tuyn truyn chnh sch, php lut v t
ai trong nhn dn. Nhiu chnh sch ban hnh cha c t chc ch o, hng dn v
thi hnh nghim tc.
Th su, chm tng kt thc tin lm r nhiu vn l lun v qun l t ai trong
iu kin nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Cng tc nghin cu khoa
hc v t ai cn yu. Chm tho g cc vng mc trong chnh sch, php lut v t
ai.
Th by, vn cn tn ti mt b phn cn b, ng vin tha ha, li dng chc quyn
trc li, tham nhng trong cng tc qun l, s dng t ai, gy nh hng xu
trong x hi v bt bnh trong nhn dn.
Th tm, vai tr v trch nhim i din ch s hu ca Nh nc i vi t ai cha c
xc nh r. Cha quan tm ng mc vic u t cho cng tc qun l t ai, xy dng b
my v ch o cng tc qun l t ai. Cha thc hin tt cng khai, dn ch trong
vic thc thi cc chnh sch, php lut v t ai. Cng tc gii quyt khiu ni, t
co, tranh chp v t ai cc a phng cha p ng yu cu. Cha kp thi thanh
tra, kim tra v kin quyt x l nghim cc vi phm php lut v t ai.
2.2. Mt s gii php c bn hng n pht trin bn vng ti nguyn t BSCL
trong giai on hin nay
Thc tin hnh thnh v pht trin vng BSCL va qua, cho thy rng, t ai c
mt v tr c bit i vi con ngi, x hi, doanh nghip. Ti nguyn t ai l mt
trong nhng c hch quan trng BSCL pht trin. duy tr n nh cc mi quan h
v t ai t to iu kin cho s dng t ai hiu qu, nh nc u rt ch trng xy dng
chnh sch, php lut qun l t ai. Trong bo co chnh tr ca Ban chp
hnh
-
Tp ch Nghin cu Khoa hc - i hc Sao 33
NGHIN CU KHOA HC NGHIN CU KHOA HC
Cng tc ng k cp giy chng nhn quyn s dng t ln u cng nh ng k bin ng
t ai cn chm, hn ch vic thc hin cc quyn v ngha v ca ngi s dng t, gy
kh khn trong cng tc qun l t ai, gii quyt tranh chp v chng ln
chim.
Vic phn nh trch nhim qun l t ai cho cc cp cc ngnh cha r rng, cn
thiu c th, khng r trch nhim.
H thng vn bn php lut v chnh sch t ai c ban hnh nhiu, thay i thng
xuyn nhng khng ton din, thiu thng nht, cn chng cho v c nhiu l
hng.
Hai l, h thng qui hoch, k hoch s dng t cha p ng c yu cu thc tin
t ra, vic lp qui hoch, k hoch s dng t cp x, cp huyn ti mt s tnh
thnh trong c nc cn chm. Thiu ng b gia qui hoch s dng t v qui hoch
chi tit ca cc ngnh, qui hoch khng gian th ca thnh ph... Ngoi ra,
vic lp v ph duyt qui hoch, k hoch s dng t cn chm, tnh kh thi cha
cao, vic cng b cng khai v t chc thc hin qui hoch, k hoch s dng t cn
yu km dn n vic phi iu chnh qui hoch, k hoch s dng t. Kt qu thc hin
k hoch s dng t hng nm cha st vi k hoch s dng t c ph duyt.
Ba l, vic giao t, cho thu t vo mc ch chuyn dng v t ti cc a phng
cn mt s tn ti nh s dng khng ng v tr, sai lch din tch c giao, s dng
sai mc ch, tin xy dng chm hoc b hoang ha, khng s dng t, chm np tin
thu t. Vn cn nhng hnh vi tiu cc trong lnh vc t ai.
Bn l, c ch ti chnh v t ai thiu hiu qu, th trng bt ng sn cn hot
ng t pht, tnh trng u c t ai y gi t ln cao gy tc ng xu n mi trng u
t. C quan qun l t ai cc cp nhn chung cn nhiu yu km, cn b a chnh c s
cn hn ch v chuyn mn, nghip v Trong thc t, cng tc qun l v s dng t ai
ti cc doanh nghip nh nc, cc n v s nghip nh nc, cc b, ngnh cn nhiu
lng ph.
Nhng tn ti, bt cp trn, chng ti cho rng, v c bn c th c gom li bi
nhng nguyn nhn nh sau:
Th nht, phn cp thc hin chc nng qun l nh nc v t ai hin nay cha hp
l. iu ny th hin s chng cho v thm quyn gia cc cp, cc ngnh trong vic
t chc lp v thc hin qui hoch, k hoch s dng t v qui hoch xy dng th;
Thanh tra, kim tra, gii quyt tranh chp, khiu ni, t co v x l vi phm
php lut v t ai... do c nhiu ngnh, nhiu cp tham gia thc hin cc cng
vic v vy trch nhim ca tng ngnh, cp khng r rng nh hng n cht lng cng
vic v ko di thi gian thc hin. Ngoi ra, s hn ch, bt cp ca h thng
chnh sch, php lut v t ai cha theo kp vi thc tin cng l cn lc ng k gy
kh khn cho cng tc qun l t ai.
Th hai, lc lng i ng cn b, cng chc ngnh a chnh cc cp cn qu mng,
cng vi trnh chuyn mn nghip v cn hn ch. Chng ta cng bit rng, chnh i
ng cn b a chnh cp c s ng vai tr rt quan trng trong vic gim st thi
hnh lut t ai ca a phng v cc i tng s dng t, nhng cha c o to su v
chuyn mn, nghip v, thiu phng tin lm vic. Chc nng, nhim v ca ngnh
a
chnh cha r rng cn mang nng tnh tham mu, gip vic hn l mt c quan
chuyn trch v qun l t ai.
Th ba, cng tc thanh tra, kim tra v x l vi phm v t ai cha c tin
hnh thng xuyn. iu ny gp phn dn n vic pht hin v ngn chn kp thi cc
hnh vi sai phm, thiu kin quyt trong khc phc hu qu cc hnh vi sai phm
khng thc s t hiu qu cao. Thm ch, do trch nhim ca ngi ng u cha c qui
nh cht ch, ch ti x l cha r rng, thiu gng mu, bung lng trong cng tc
qun l, do vy c vic gin tip cn tip tay cho sai phm v li ch cc b ca a
phng v quyn li ca c nhn m lm tri cc qui nh v qun l t ai.
Th t, cha nhn thc ng mc t ai l ti sn c bit ca quc gia, l ngun ni
lc quan trng v ngun vn to ln ca t nc; cha khng nh r quyn s dng t l
hng ha c bit v cn c c ch qun l ph hp. Qun l nh nc v t ai cn nhiu hn
ch, yu km, qun l th trng bt ng sn b bung lng. Ngi s dng t cha thc
hin tt cc ngha v i vi Nh nc. Chnh sch ti chnh i vi t ai cn nhiu bt
cp, gy tht thot ln cho ngn sch nh nc. Khuynh hng t pht chy theo c
ch th trng gy ra nhiu sai lch trong vic thc hin chnh sch t ai.
Th nm, mt s ch trng, chnh sch ln rt quan trng ca ng v t ai cha c
th ch ha (nh: ch s hu ton dn i vi t ai; th trng bt ng sn, trong c
quyn s dng t...). Vn bn php lut v t ai ban hnh nhiu, nhng chng cho,
thiu ng b. Cha lm tt vic ph bin, tuyn truyn chnh sch, php lut v t
ai trong nhn dn. Nhiu chnh sch ban hnh cha c t chc ch o, hng dn v
thi hnh nghim tc.
Th su, chm tng kt thc tin lm r nhiu vn l lun v qun l t ai trong
iu kin nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Cng tc nghin cu khoa
hc v t ai cn yu. Chm tho g cc vng mc trong chnh sch, php lut v t
ai.
Th by, vn cn tn ti mt b phn cn b, ng vin tha ha, li dng chc quyn
trc li, tham nhng trong cng tc qun l, s dng t ai, gy nh hng xu
trong x hi v bt bnh trong nhn dn.
Th tm, vai tr v trch nhim i din ch s hu ca Nh nc i vi t ai cha c
xc nh r. Cha quan tm ng mc vic u t cho cng tc qun l t ai, xy dng b
my v ch o cng tc qun l t ai. Cha thc hin tt cng khai, dn ch trong
vic thc thi cc chnh sch, php lut v t ai. Cng tc gii quyt khiu ni, t
co, tranh chp v t ai cc a phng cha p ng yu cu. Cha kp thi thanh
tra, kim tra v kin quyt x l nghim cc vi phm php lut v t ai.
2.2. Mt s gii php c bn hng n pht trin bn vng ti nguyn t BSCL
trong giai on hin nay
Thc tin hnh thnh v pht trin vng BSCL va qua, cho thy rng, t ai c
mt v tr c bit i vi con ngi, x hi, doanh nghip. Ti nguyn t ai l mt
trong nhng c hch quan trng BSCL pht trin. duy tr n nh cc mi quan h
v t ai t to iu kin cho s dng t ai hiu qu, nh nc u rt ch trng xy dng
chnh sch, php lut qun l t ai. Trong bo co chnh tr ca Ban chp
hnh
-
Tp ch Nghin cu Khoa hc - i hc Sao 34
NGHIN CU KHOA HC NGHIN CU KHOA HC
Trung ng ng kha X ti i hi i biu ton quc ln th XI ca ng nhn mnh n
vic: i mi, hon thin lut php, c ch, chnh sch v s hu i vi t ai, ti
nguyn, vn v cc loi ti sn cng khc ti nguyn, vn v cc ti sn cng c qun
l, s dng c hiu qu, khc phc tnh trng tht thot, lng ph. t ai, ti
nguyn, vn, ti sn do Nh nc i din ch s hu c giao cho cc ch th thuc mi
thnh phn kinh t s dng theo nguyn tc hiu qu4.
thc hin nh hng trn, theo chng ti cn tp trung vo cc quan im pht
trin qun l t ai theo nh hng hin i ha, kinh t ha v phc v mc tiu pht
trin kinh t - x hi ca vng BSCL theo hng bn vng, v c bn cn ch trng 3
quan im chnh sau y:
Cng tc qun l t ai ti vng BSCL cn c pht trin theo hng hin i ha
trn c s xy dng m hnh t chc tin v ng dng cng ngh hin i.
y mnh kinh t ha lnh vc qun l t ai nng tm ng gp ca t ai v cng tc
qun l t ai cho pht trin kinh t - x hi ca vng BSCL.
Phc v mc tiu pht trin kinh t - x hi bn vng ca vng BSCL phi l yu
cu xuyn sut trong cng tc qun l t ai.
Giai on sp ti, thc hin nh hng pht trin bn vng ti nguyn t ai ca
vng BSCL yu t quan trng v cn thit cho s pht trin kinh t - x hi ca
vng theo hng bn vng, theo chng ti cn tin hnh ng b cc gii php c bn
sau:
Th nht, vng BSCL cn tip tc ch trng tng cng v nng cao hiu qu ci
cch hnh chnh trong qun l nh nc v t ai. C th, giai on sp ti thch ng
vi s thay i ca thc tin, vng BSCL cn tp trung hn na vic th ch v hon
thin h thng vn bn quy trnh, quy ch v qun l v s dng ti nguyn t ph hp
hn vi yu cu thc t, song song cn y mnh ci cch th tc hnh chnh, bo m
gim thi gian, gim th tc, gim chi ph i vi t chc v cng dn. C quy nh
thc hin quy hoch s dng t ng b vi cc quy hoch chuyn ngnh; khng giao
t cho cc d n sn xut phi nng nghip ngoi quy hoch cc khu, cm cng
nghip, khu kinh t, lng ngh; giao t, cho thu t ng nhu cu s dng t hiu
qu v tnh kh thi ca d n u t.
Th hai, qun l cht ch ti nguyn t. Chng ta bit rng, t ai ti vng
BSCL l ngun ti nguyn c gii hn, khng th no mun l tng ln c, trong khi
, con ngi ngy cng tng, do vy cng tc qun l cht ch ngun ti nguyn t ca
vng BSCL v a vo khai thc s dng c hiu qu l mt vic lm cp thit trong
giai on hin nay.
Th ba, trong tt c cc yu t nm trong lc lng sn xut, con ngi l yu t
quan trng nht. pht trin bn vng ti nguyn t ai vng BSCL trong giai on
sp ti, cn ch trng nng cao trnh qun l ca cn b ngnh a chnh. V thc
trng cho thy cn b ca ngnh a chnh cn qu mng. c bit, cp x, li thng
khng c o to chuyn mn nghip v v t ai m ch yu l qun l theo kinh
nghim. V vy, thc t cn b a chnh khng nm bt c kp thi v y v qun l t
ai, khi xy ra vi phm, khng c bin php ngn chn c kp thi v cng lu li
cng
4. ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, Nxb
Chnh tr Quc gia, H Ni, 2011, tr.207.
kh x l. Xut pht t thc tin , giai on sp ti cn thit phi kt hp gia
gio dc v tinh thn trch nhim o c ngh nghip cho i ng cn b a chnh kin
quyt u tranh vi nhng hnh vi tiu cc, tham nhng, vi vic ch trng tng
cng lc lng cn b ca ngnh a chnh mnh v c s lng v cht lng, ng thi c
quan tm o to, bi dng nghip v chuyn mn thng xuyn m nhn cng vic, p ng
c yu cu qun l trong giai on hin nay.
3. Thay li ktMc d cn khng t kh khn nhng kinh t - x hi vng BSCL
trong giai on
va qua cng c nhiu bc pht trin ton din; c s h tng ngy cng c hon
thin; chuyn dch c cu kinh t ng hng, hiu qu sn xut c nng cao, t chc
huy ng tt cc ngun lc u t; mi trng u t c ci thin; tng bc hnh thnh
vng sn xut tp trung, chuyn canh, th hin vai tr trung tm ln v sn xut
la go, nui trng, nh bt thy sn ca c nc Chng ta cng tin tng v hy vng
rng, vi th v lc v ti nguyn t ai, BSCL s ct cnh trong giai on hi nhp
nh hin nay./.
Ti liu tham kho[1] ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc
ln th XI, Nxb
Chnh tr Quc gia, H Ni, 2011.[2] Lut t ai 2003, Nxb Chnh tr quc
gia, H Ni, 2004.[3] Ngh nh 92/2002/N_CP ngy 01/11/2002 ca Chnh ph
quy nh chc nng,
nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Ti nguyn v Mi trng.[4] Ngh nh
181/2004/N_CP ngy 29/10/2004 ca Chnh ph v vic thi hnh Lut
t ai.[5] Thng t 30/2004/TT_BTNMT ngy 01/11/2004 ca B trng B Ti
nguyn v Mi
trng v vic hng dn lp, iu chnh v thm nh quy hoch, k hoch s dng t.
[6] Nguyn Nh Hng, Trn Mai c, Mt s gii php c bn hng n kin ton
qun l t ai trong thi k y mnh cng nghip ha, hin i hc, HTKH S dng
hiu qu t ai gn vi xy dng nng thn mi Ty Nguyn, Tp ch Cng sn, Ban Ch
o Ty Nguyn v Tnh y c Lc, 2012.
[7] Nguyn Nh Hng, Trn Mai c, Pht trin bn vng ti nguyn t ai vng
ng bng sng Cu Long, HTKH Nhng vn v s hu, qun l v s dng t ai trong
giai on hin nay, Hc vin Chnh tr - Hnh chnh khu vc IV thuc Hc vin
Chnh tr - Hnh chnh quc gia H Ch Minh, Tp ch Cng sn, 2013.
-
Tp ch Nghin cu Khoa hc - i hc Sao 35
NGHIN CU KHOA HC NGHIN CU KHOA HC
Trung ng ng kha X ti i hi i biu ton quc ln th XI ca ng nhn mnh n
vic: i mi, hon thin lut php, c ch, chnh sch v s hu i vi t ai, ti
nguyn, vn v cc loi ti sn cng khc ti nguyn, vn v cc ti sn cng c qun
l, s dng c hiu qu, khc phc tnh trng tht thot, lng ph. t ai, ti
nguyn, vn, ti sn do Nh nc i din ch s hu c giao cho cc ch th thuc mi
thnh phn kinh t s dng theo nguyn tc hiu qu4.
thc hin nh hng trn, theo chng ti cn tp trung vo cc quan im pht
trin qun l t ai theo nh hng hin i ha, kinh t ha v phc v mc tiu pht
trin kinh t - x hi ca vng BSCL theo hng bn vng, v c bn cn ch trng 3
quan im chnh sau y:
Cng tc qun l t ai ti vng BSCL cn c pht trin theo hng hin i ha
trn c s xy dng m hnh t chc tin v ng dng cng ngh hin i.
y mnh kinh t ha lnh vc qun l t ai nng tm ng gp ca t ai v cng tc
qun l t ai cho pht trin kinh t - x hi ca vng BSCL.
Phc v mc tiu pht trin kinh t - x hi bn vng ca vng BSCL phi l yu
cu xuyn sut trong cng tc qun l t ai.
Giai on sp ti, thc hin nh hng pht trin bn vng ti nguyn t ai ca
vng BSCL yu t quan trng v cn thit cho s pht trin kinh t - x hi ca
vng theo hng bn vng, theo chng ti cn tin hnh ng b cc gii php c bn
sau:
Th nht, vng BSCL cn tip tc ch trng tng cng v nng cao hiu qu ci
cch hnh chnh trong qun l nh nc v t ai. C th, giai on sp ti thch ng
vi s thay i ca thc tin, vng BSCL cn tp trung hn na vic th ch v hon
thin h thng vn bn quy trnh, quy ch v qun l v s dng ti nguyn t ph hp
hn vi yu cu thc t, song song cn y mnh ci cch th tc hnh chnh, bo m
gim thi gian, gim th tc, gim chi ph i vi t chc v cng dn. C quy nh
thc hin quy hoch s dng t ng b vi cc quy hoch chuyn ngnh; khng giao
t cho cc d n sn xut phi nng nghip ngoi quy hoch cc khu, cm cng
nghip, khu kinh t, lng ngh; giao t, cho thu t ng nhu cu s dng t hiu
qu v tnh kh thi ca d n u t.
Th hai, qun l cht ch ti nguyn t. Chng ta bit rng, t ai ti vng
BSCL l ngun ti nguyn c gii hn, khng th no mun l tng ln c, trong khi
, con ngi ngy cng tng, do vy cng tc qun l cht ch ngun ti nguyn t ca
vng BSCL v a vo khai thc s dng c hiu qu l mt vic lm cp thit trong
giai on hin nay.
Th ba, trong tt c cc yu t nm trong lc lng sn xut, con ngi l yu t
quan trng nht. pht trin bn vng ti nguyn t ai vng BSCL trong giai on
sp ti, cn ch trng nng cao trnh qun l ca cn b ngnh a chnh. V thc
trng cho thy cn b ca ngnh a chnh cn qu mng. c bit, cp x, li thng
khng c o to chuyn mn nghip v v t ai m ch yu l qun l theo kinh
nghim. V vy, thc t cn b a chnh khng nm bt c kp thi v y v qun l t
ai, khi xy ra vi phm, khng c bin php ngn chn c kp thi v cng lu li
cng
4. ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, Nxb
Chnh tr Quc gia, H Ni, 2011, tr.207.
kh x l. Xut pht t thc tin , giai on sp ti cn thit phi kt hp gia
gio dc v tinh thn trch nhim o c ngh nghip cho i ng cn b a chnh kin
quyt u tranh vi nhng hnh vi tiu cc, tham nhng, vi vic ch trng tng
cng lc lng cn b ca ngnh a chnh mnh v c s lng v cht lng, ng thi c
quan tm o to, bi dng nghip v chuyn mn thng xuyn m nhn cng vic, p ng
c yu cu qun l trong giai on hin nay.
3. Thay li ktMc d cn khng t kh khn nhng kinh t - x hi vng BSCL
trong giai on
va qua cng c nhiu bc pht trin ton din; c s h tng ngy cng c hon
thin; chuyn dch c cu kinh t ng hng, hiu qu sn xut c nng cao, t chc
huy ng tt cc ngun lc u t; mi trng u t c ci thin; tng bc hnh thnh
vng sn xut tp trung, chuyn canh, th hin vai tr trung tm ln v sn xut
la go, nui trng, nh bt thy sn ca c nc Chng ta cng tin tng v hy vng
rng, vi th v lc v ti nguyn t ai, BSCL s ct cnh trong giai on hi nhp
nh hin nay./.
Ti liu tham kho[1] ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc
ln th XI, Nxb
Chnh tr Quc gia, H Ni, 2011.[2] Lut t ai 2003, Nxb Chnh tr quc
gia, H Ni, 2004.[3] Ngh nh 92/2002/N_CP ngy 01/11/2002 ca Chnh ph
quy nh chc nng,
nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Ti nguyn v Mi trng.[4] Ngh nh
181/2004/N_CP ngy 29/10/2004 ca Chnh ph v vic thi hnh Lut
t ai.[5] Thng t 30/2004/TT_BTNMT ngy 01/11/2004 ca B trng B Ti
nguyn v Mi
trng v vic hng dn lp, iu chnh v thm nh quy hoch, k hoch s dng t.
[6] Nguyn Nh Hng, Trn Mai c, Mt s gii php c bn hng n kin ton
qun l t ai trong thi k y mnh cng nghip ha, hin i hc, HTKH S dng
hiu qu t ai gn vi xy dng nng thn mi Ty Nguyn, Tp ch Cng sn, Ban Ch
o Ty Nguyn v Tnh y c Lc, 2012.
[7] Nguyn Nh Hng, Trn Mai c, Pht trin bn vng ti nguyn t ai vng
ng bng sng Cu Long, HTKH Nhng vn v s hu, qun l v s dng t ai trong
giai on hin nay, Hc vin Chnh tr - Hnh chnh khu vc IV thuc Hc vin
Chnh tr - Hnh chnh quc gia H Ch Minh, Tp ch Cng sn, 2013.