-
9 7 7 1 7 3 1 9 9 6 5 1 1 40
ISSN 1731-996X
KODEKS KADR I PAC
Kodeks pracy 2015 z komentarzemKomentarz: Aleksander P.
Kuniar
Stan prawny na 20 stycznia 2015 r.
Publikacja wchodzi w skad MONITORA prawa pracy i ubezpiecze
dwutygodnik
prawa pracyi ubezpieczeMONITOR
KOD
EKS KAD
R I PAC KO
DEKS PRACY 2015
Bd na bieco!550 zmian w przepisach
Zmieniaj si m.in.: ustawa o systemie ubezpiecze spoecznych,
Kodeks pracy, ustawa zasikowa.
Aby by na bieco ze zmianami, zamw prenumerat MONITORA prawa
pracy i ubezpiecze.
W ramach prenumeraty otrzymasz:
Przewodnik po zmianach w prawie pracy i ubezpieczeniach
2014/2015
4 dodatki z serii Wskaniki i stawki
6 kartonikw z serii ciga Kadrowego
pyt CD ze szkoleniem dotyczcym zmian przepisw
telefoniczne dyury ekspertw z zakresu
prawa pracy i ZUS
e-wydanie MPPiU dostpne na www.mp.infor.pl
[email protected] 626 666, 22 212 07
30www.sklep.infor.pl/oferta
6 ksiek z serii Kodeks Kadr i Pac
4 dodatki z serii Sposb na pace
4 dodatki z serii Temat na yczenie
3 dodatki z serii Kadry i pace
w sferze budetowej
zmiany-165x235.indd 1 2015-01-07 15:21:09
-
2stycze 2015IFK
DZIA PIERWSZY PRZEPISY OGLNE . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Rozdzia I Przepisy wstpne
(art . 191) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Rozdzia
II Podstawowe zasady prawa pracy (art . 10183) . . . . . . . . 6
Rozdzia IIa Rwne traktowanie w zatrudnieniu (art . 183a183e) . . .
. . . 7 Rozdzia IIb Nadzr i kontrola przestrzegania prawa pracy
(art . 184185) . . . 8 Rozdzia III (art . 1921 uchylone) . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9KOMENTARZ Dzia I:
Przepisy oglne (art . 121) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 9 DZIA DRUGI STOSUNEK PRACY . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Rozdzia I Przepisy
oglne (art . 2224) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Rozdzia II Umowa o prac (art . 2567) . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 14 Rozdzia IIa Warunki zatrudnienia pracownikw
skierowanych do pracy
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z pastwa bdcego czonkiem
Unii Europejskiej (art . 671674) . . . . . . . . . . . . 22
Rozdzia IIb Zatrudnianie pracownikw w formie telepracy (art .
6756717) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 22
Rozdzia III Stosunek pracy na podstawie powoania, wyboru,
mianowania oraz spdzielczej umowy o prac (art . 6877) . . . . . . .
. 24
KOMENTARZ Dzia II: Stosunek pracy (art . 2277) . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . 26 DZIA TRZECI WYNAGRODZENIE ZA PRAC I
INNE WIADCZENIA . . . . . . . . . . . . 50 Rozdzia I Ustalanie
wynagrodzenia za prac i innych wiadcze
zwizanych z prac (art . 771775) . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 50 Rozdzia Ia Wynagrodzenie za prac (art . 7883) . . . . . . .
. . . . . . . . 51 Rozdzia II Ochrona wynagrodzenia za prac (art .
8491) . . . . . . . . . 52 Rozdzia III wiadczenia przysugujce w
okresie czasowej
niezdolnoci do pracy (art . 92) . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 54 Rozdzia IIIa Odprawa rentowa lub emerytalna (art .
921) . . . . . . . . . . . . 54 Rozdzia IV Odprawa pomiertna (art .
93) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54KOMENTARZ Dzia III:
Wynagrodzenie za prac i inne wiadczenia (art . 77193) . . . 55 DZIA
CZWARTY OBOWIZKI PRACODAWCY I PRACOWNIKA . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 65 Rozdzia I Obowizki pracodawcy (art . 9499) . . . . .
. . . . . . . . . . . . 65 Rozdzia II Obowizki pracownika (art .
100101) . . . . . . . . . . . . . . . 66 Rozdzia IIa Zakaz
konkurencji (art . 10111014) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Rozdzia III Kwalifikacje zawodowe pracownikw (art . 1021036) . . .
. 67 Rozdzia IV Regulamin pracy (art . 1041044) . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . 68 Rozdzia V Nagrody i wyrnienia (art . 105107) .
. . . . . . . . . . . . . . . 69 Rozdzia VI Odpowiedzialno
porzdkowa pracownikw (art . 1081131) . . . 69KOMENTARZ Dzia IV:
Obowizki pracodawcy i pracownika (art . 941131) . . . . . 70
SPIS TRECI
INFOR PL S.A.Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
tel. 22 530 41 93
Biuro Obsugi Klienta03-308 Warszawa, ul. Batalionu Platerwek 3,
tel. 22 212 07 30, 801 626 666,
e-mail: [email protected], strona: www.sklep.infor.pl
-
3 Kodeks kadr i pacIFK
DZIA PITY ODPOWIEDZIALNO MATERIALNA PRACOWNIKW . . . . . . . . .
. . 81 Rozdzia I Odpowiedzialno pracownika za szkod wyrzdzon
pracodawcy (art . 114123) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 81 Rozdzia II Odpowiedzialno za mienie powierzone
pracownikowi
(art . 124127) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 82KOMENTARZ Dzia V: Odpowiedzialno materialna
pracownikw (art . 114127) . . 82 DZIA SZSTY CZAS PRACY . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 85 Rozdzia I Przepisy oglne (art . 128) . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . 85 Rozdzia II Normy i oglny wymiar czasu
pracy (art . 129131) . . . . . . 85 Rozdzia III Okresy odpoczynku
(art . 132134) . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Rozdzia IV
Systemy i rozkady czasu pracy (art . 135150) . . . . . . . . . 86
Rozdzia V Praca w godzinach nadliczbowych (art . 1511516) . . . . .
. 89 Rozdzia VI Praca w porze nocnej (art . 15171518) . . . . . . .
. . . . . . . . 90 Rozdzia VII Praca w niedziele i wita (art .
151915112) . . . . . . . . . . . 91KOMENTARZ Dzia VI: Czas pracy
(art . 12815112) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
DZIA SIDMY URLOPY PRACOWNICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . 112 Rozdzia I Urlopy wypoczynkowe
(art . 152173) . . . . . . . . . . . . . . . 112 Rozdzia II Urlopy
bezpatne (art . 174175) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
115KOMENTARZ Dzia VII: Urlopy pracownicze (art . 152175) . . . . .
. . . . . . . . . . . . 115 DZIA SMY UPRAWNIENIA PRACOWNIKW ZWIZANE
Z RODZICIELSTWEM
(art . 1761891) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 124KOMENTARZ Dzia VIII:
Uprawnienia pracownikw zwizane z rodzicielstwem
(art . 1761891) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 130
DZIA DZIEWITY ZATRUDNIANIE MODOCIANYCH . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . 149 Rozdzia I Przepisy oglne (art .
190193) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 Rozdzia II
Zawieranie i rozwizywanie umw o prac w celu
przygotowania zawodowego (art . 194196) . . . . . . . . . . .
149 Rozdzia III Doksztacanie (art . 197200) . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . 150 Rozdzia IIIa Zatrudnianie modocianych w innym
celu
ni przygotowanie zawodowe (art . 20012002) . . . . . . . . . 150
Rozdzia IV Szczeglna ochrona zdrowia (art . 201204) . . . . . . . .
. . 150 Rozdzia V Urlopy wypoczynkowe (art . 205) . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . 151 Rozdzia VI Rzemielnicze przygotowanie
zawodowe (art . 206) . . . . . . 151KOMENTARZ Dzia IX: Zatrudnianie
modocianych (art . 190206) . . . . . . . . . . . . 151
DZIA DZIESITY BEZPIECZESTWO I HIGIENA PRACY . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . 156 Rozdzia I Podstawowe obowizki
pracodawcy (art . 2072093) . . . . 156 Rozdzia II Prawa i obowizki
pracownika (art . 210212) . . . . . . . . . . 158 Rozdzia III
Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy (art . 213214) . . . . 159
Rozdzia IV Maszyny i inne urzdzenia techniczne (art . 215219) . . .
. 159 Rozdzia V Czynniki oraz procesy pracy stwarzajce
szczeglne
zagroenie dla zdrowia lub ycia (art . 220225) . . . . . . . .
159
SPIS TRECI
-
4stycze 2015IFK
Rozdzia VI Profilaktyczna ochrona zdrowia (art . 226233) . . . .
. . . . 161 Rozdzia VII Wypadki przy pracy i choroby zawodowe
(art . 2342371) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 164 Rozdzia VIII Szkolenie (art . 23722375) . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Rozdzia IX rodki ochrony
indywidualnej oraz odzie i obuwie
robocze (art . 237623710) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 166 Rozdzia X Suba bezpieczestwa i higieny pracy (art .
23711) . . . . . . 167 Rozdzia XI Konsultacje w zakresie
bezpieczestwa i higieny pracy
oraz komisja bezpieczestwa i higieny pracy (art . 23711a23713a)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Rozdzia XII Obowizki organw sprawujcych nadzr nad
przedsibiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi pastwowymi
albo samorzdowymi (art . 23714) . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . 168
Rozdzia XIII Przepisy bezpieczestwa i higieny pracy dotyczce
wykonywania prac w rnych gaziach pracy (art . 23715) . . . 169
KOMENTARZ Dzia X: Bezpieczestwo i higiena pracy (art . 20723715)
. . . . . . . 169
DZIA JEDENASTY UKADY ZBIOROWE PRACY . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . 174 Rozdzia I Przepisy oglne (art
. 23824113) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 Rozdzia II
Ponadzakadowy ukad zbiorowy pracy (art . 2411424121) . . . 178
Rozdzia III Zakadowy ukad zbiorowy pracy (art . 2412224130) . . . .
. 179KOMENTARZ Dzia XI: Ukady zbiorowe pracy (art . 23824130) . . .
. . . . . . . . . . . 181
DZIA DWUNASTY ROZPATRYWANIE SPORW O ROSZCZENIA ZE STOSUNKU PRACY
. . 183 Rozdzia I Przepisy oglne (art . 242243) . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . 183 Rozdzia II Postpowanie pojednawcze (art .
244261) . . . . . . . . . . . 183 Rozdzia III Sdy pracy (art .
262280) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184KOMENTARZ
Dzia XII: Rozpatrywanie sporw o roszczenia ze stosunku pracy
(art . 242280) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 185
DZIA TRZYNASTY ODPOWIEDZIALNO ZA WYKROCZENIA PRZECIWKO PRAWOM
PRACOWNIKA (art. 2812901) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 186
Rozdzia II (art . 2842901 uchylone) . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . 187KOMENTARZ Dzia XIII: Odpowiedzialno za
wykroczenia przeciwko prawom
pracownika (art . 2812901) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 187
DZIA CZTERNASTY PRZEDAWNIENIE ROSZCZE (art . 291295) . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . 190KOMENTARZ Dzia XIV: P
rzedawnienie roszcze (art . 291295) . . . . . . . . . . . . . .
190
DZIA CZTERNASTYA (art . 29512952 uchylone) . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . 191
DZIA PITNASTY PRZEPISY KOCOWE (art . 296305) . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . 192KOMENTARZ Dzia XV: Przepisy kocowe
(art . 296305) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
WYKAZ NAJWANIEJSZYCH ROZPORZDZE . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . 195
SPIS TRECI
-
5 Kodeks kadr i pacIFK
DZIA I. PRZEPISY OGLNE [art. 191]
USTAWAz dnia 26 czerwca 1974 r.
KODEKSPRACY(j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z
2014 r., poz. 1662)1
Preambua (uchylona).
DZIAPIERWSZY PRZEPISY OGLNE
RozdziaI Przepisy wstpne
Art. 1. [Zakres regulacji]2
Kodeks pracy okrela prawa i obowizki pra-cownikw i
pracodawcw.
Art. 2. [Definicja pracownika]Pracownikiem jest osoba
zatrudniona na pod-
stawie umowy o prac, powoania, wyboru, miano-wania lub
spdzielczej umowy o prac.
Art. 3. [Definicja pracodawcy]Pracodawc jest jednostka
organizacyjna,
choby nie posiadaa osobowoci prawnej, a take osoba fizyczna,
jeeli zatrudniaj one pracownikw.
Art. 31. [Czynnoci z zakresu prawa pracy] 1. Za pracodawc bdcego
jednostk or-
ganizacyjn czynnoci w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje
osoba lub organ zarz-dzajcy t jednostk albo inna wyznaczona do tego
osoba.
2. Przepis 1 stosuje si odpowiednio do pracodawcy bdcego osob
fizyczn, jeeli nie dokonuje on osobicie czynnoci, o ktrych mowa w
tym przepisie.
Art. 4. (uchylony).Art. 5. [Przepisy szczeglne]Jeeli stosunek
pracy okrelonej kategorii pra-
cownikw reguluj przepisy szczeglne, przepisy kodeksu stosuje si
w zakresie nie uregulowanym tymi przepisami.
Art. 6. (uchylony).Art. 7. (uchylony).Art. 8. [Naduycie prawa
podmiotowego]Nie mona czyni ze swego prawa uytku, kt-
ry byby sprzeczny ze spoeczno-gospodarczym
przeznaczeniem tego prawa lub zasadami wsp-ycia spoecznego.
Takie dziaanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uwaane za
wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
Art. 9. [Definicja prawa pracy] 1. Ilekro w Kodeksie pracy jest
mowa o pra-
wie pracy, rozumie si przez to przepisy Kodeksu pracy oraz
przepisy innych ustaw i aktw wyko-nawczych, okrelajce prawa i
obowizki pra-cownikw i pracodawcw, a take postanowie-nia ukadw
zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumie zbiorowych,
regulaminw i statutw okrelajcych prawa i obowizki stron stosunku
pracy.
2. Postanowienia ukadw zbiorowych pracy i porozumie zbiorowych
oraz regulaminw i sta-tutw nie mog by mniej korzystne dla
pracowni-kw ni przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktw
wykonawczych.
3. Postanowienia regulaminw i statutw nie mog by mniej korzystne
dla pracownikw ni po-stanowienia ukadw zbiorowych pracy i
porozu-mie zbiorowych.
4. Postanowienia ukadw zbiorowych pra-cy i innych opartych na
ustawie porozumie zbio-rowych, regulaminw oraz statutw okrelajcych
prawa i obowizki stron stosunku pracy, naruszaj-ce zasad rwnego
traktowania w zatrudnieniu, nie obowizuj.
Art. 91. [Porozumienie o zawieszeniu stosowa-nia przepisw prawa
pracy]
1. Jeeli jest to uzasadnione sytuacj finan-sow pracodawcy, moe
by zawarte porozumie-nie o zawieszeniu stosowania w caoci lub w
cz-ci przepisw prawa pracy, okrelajcych prawa
1) W ujednoliconym przez redakcj tekcie uwzgldniono wszystkie
dotychczasowe zmiany. Najnowsze zmiany zostay wyrnione czcionk
pogrubion.
2) Hasa w klamrach pochodz od redakcji.
-
6stycze 2015IFK
[art. 10181] USTAWA KODEKS PRACY
i obowizki stron stosunku pracy; nie dotyczy to przepisw Kodeksu
pracy oraz przepisw innych ustaw i aktw wykonawczych.
2. Porozumienie, o ktrym mowa w 1, za-wiera pracodawca i
reprezentujca pracownikw or-ganizacja zwizkowa, a jeeli pracodawca
nie jest objty dziaaniem takiej organizacji, porozumienie zawiera
pracodawca i przedstawicielstwo pracow-nikw wyonione w trybie
przyjtym u tego praco-dawcy.
3. Zawieszenie stosowania przepisw prawa pracy nie moe trwa duej
ni przez okres 3 lat. Przepis art. 24127 3 stosuje si
odpowiednio.
4. Pracodawca przekazuje porozumienie waciwemu okrgowemu
inspektorowi pracy.
5. Przepisy 14 nie naruszaj przepisw art. 24127.
RozdziaII Podstawowe zasady prawa pracy
Art. 10. [Prawo do pracy] 1. Kady ma prawo do swobodnie
wybranej
pracy. Nikomu, z wyjtkiem przypadkw okrelo-nych w ustawie, nie
mona zabroni wykonywania zawodu.
2. Pastwo okrela minimaln wysoko wy-nagrodzenia za prac.
3. Pastwo prowadzi polityk zmierzajc do penego produktywnego
zatrudnienia.
Art. 11. [Nawizanie stosunku pracy]Nawizanie stosunku pracy oraz
ustalenie wa-
runkw pracy i pacy, bez wzgldu na podstaw prawn tego stosunku,
wymaga zgodnego owiad-czenia woli pracodawcy i pracownika.
Art. 111. [Poszanowanie dbr osobistych pra-cownika]
Pracodawca jest obowizany szanowa god-no i inne dobra osobiste
pracownika.
Art. 112. [Rwne prawa pracownikw]Pracownicy maj rwne prawa z
tytuu jedna-
kowego wypeniania takich samych obowizkw; dotyczy to w
szczeglnoci rwnego traktowania mczyzn i kobiet w zatrudnieniu.
Art. 113. [Zakaz dyskryminacji]Jakakolwiek dyskryminacja w
zatrudnieniu, bez-
porednia lub porednia, w szczeglnoci ze wzgl-du na pe, wiek,
niepenosprawno, ras, religi, narodowo, przekonania polityczne,
przynaleno zwizkow, pochodzenie etniczne, wyznanie, orienta-cj
seksualn, a take ze wzgldu na zatrudnienie na
czas okrelony lub nieokrelony albo w penym lub w niepenym
wymiarze czasu pracy jest niedopusz-czalna.
Art. 12. (uchylony).Art. 13. [Prawo do godziwego
wynagrodzenia]Pracownik ma prawo do godziwego wynagro-
dzenia za prac. Warunki realizacji tego prawa okrelaj przepisy
prawa pracy oraz polityka pa-stwa w dziedzinie pac, w szczeglnoci
poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za prac.
Art. 14. [Prawo do wypoczynku]Pracownik ma prawo do wypoczynku,
ktry za-
pewniaj przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o
urlopach wypoczynkowych.
Art. 15. [Zapewnienie bezpiecznych i higie-nicznych warunkw
pracy]
Pracodawca jest obowizany zapewni pra-cownikom bezpieczne i
higieniczne warunki pracy.
Art. 16. [Potrzeby socjalno-bytowe pracowni-kw]
Pracodawca, stosownie do moliwoci i wa-runkw, zaspokaja bytowe,
socjalne i kulturalne potrzeby pracownikw.
Art. 17. [Podnoszenie kwalifikacji zawodo-wych]
Pracodawca jest obowizany uatwia pracow-nikom podnoszenie
kwalifikacji zawodowych.
Art. 18. [Zgodno umw i innych aktw z pra-wem]
1. Postanowienia umw o prac oraz innych aktw, na ktrych
podstawie powstaje stosunek pracy, nie mog by mniej korzystne dla
pracowni-ka ni przepisy prawa pracy.
2. Postanowienia umw i aktw, o ktrych mowa w 1, mniej korzystne
dla pracownika ni przepisy prawa pracy s niewane; zamiast nich
stosuje si odpowiednie przepisy prawa pracy.
3. Postanowienia umw o prac i innych aktw, na podstawie ktrych
powstaje stosunek pracy, naruszajce zasad rwnego traktowania w
zatrudnieniu s niewane. Zamiast takich posta-nowie stosuje si
odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisw
posta-nowienia te naley zastpi odpowiednimi posta-nowieniami
niemajcymi charakteru dyskrymina-cyjnego.
Art. 181. [Tworzenie organizacji] 1. Pracownicy i pracodawcy, w
celu reprezen-
tacji i obrony swoich praw i interesw, maj prawo tworzy
organizacje i przystpowa do tych orga-nizacji.
-
7 Kodeks kadr i pacIFK
DZIA I. PRZEPISY OGLNE [art. 182183b]
2. Zasady tworzenia i dziaania organizacji, o ktrych mowa w 1,
okrela ustawa o zwiz-kach zawodowych, ustawa o organizacjach
praco-dawcw oraz inne przepisy prawa.
Art. 182. [Uczestniczenie w zarzdzaniu]Pracownicy uczestnicz w
zarzdzaniu zaka-
dem pracy w zakresie i na zasadach okrelonych w odrbnych
przepisach.
Art. 183. [Obowizki pracodawcy i organw administracji]
Pracodawcy oraz organy administracji s obo-wizani tworzy warunki
umoliwiajce korzysta-nie z uprawnie okrelonych w przepisach, o
kt-rych mowa w art. 181 i 182.
RozdziaIIa Rwne traktowanie w zatrudnieniu
Art. 183a. [Zakaz dyskryminacji] 1. Pracownicy powinni by rwno
traktowa-
ni w zakresie nawizania i rozwizania stosunku pracy, warunkw
zatrudnienia, awansowania oraz dostpu do szkolenia w celu
podnoszenia kwali-fikacji zawodowych, w szczeglnoci bez wzgl-du na
pe, wiek, niepenosprawno, ras, religi, narodowo, przekonania
polityczne, przynale-no zwizkow, pochodzenie etniczne, wyznanie,
orientacj seksualn, a take bez wzgldu na za-trudnienie na czas
okrelony lub nieokrelony albo w penym lub w niepenym wymiarze czasu
pracy.
2. Rwne traktowanie w zatrudnieniu ozna-cza niedyskryminowanie w
jakikolwiek sposb, bezporednio lub porednio, z przyczyn okrelo-nych
w 1.
3. Dyskryminowanie bezporednie istnieje wtedy, gdy pracownik z
jednej lub z kilku przyczyn okrelonych w 1 by, jest lub mgby by
trakto-wany w porwnywalnej sytuacji mniej korzystnie ni inni
pracownicy.
4. Dyskryminowanie porednie istnieje wte-dy, gdy na skutek
pozornie neutralnego postano-wienia, zastosowanego kryterium lub
podjtego dziaania wystpuj lub mogyby wystpi nieko-rzystne
dysproporcje albo szczeglnie niekorzyst-na sytuacja w zakresie
nawizania i rozwizania stosunku pracy, warunkw zatrudnienia,
awanso-wania oraz dostpu do szkolenia w celu podno-szenia
kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby
pracownikw nalecych do grupy wyrnionej ze wzgldu na jedn lub kilka
przyczyn okrelonych w 1, chyba e postanowie-
nie, kryterium lub dziaanie jest obiektywnie uza-sadnione ze
wzgldu na zgodny z prawem cel, kt-ry ma by osignity, a rodki suce
osigniciu tego celu s waciwe i konieczne.
5. Przejawem dyskryminowania w rozumie-niu 2 jest take:1)
dziaanie polegajce na zachcaniu innej oso-
by do naruszenia zasady rwnego traktowa-nia w zatrudnieniu lub
nakazaniu jej narusze-nia tej zasady,
2) niepodane zachowanie, ktrego celem lub skutkiem jest
naruszenie godnoci pracowni-ka i stworzenie wobec niego
zastraszajcej, wrogiej, poniajcej, upokarzajcej lub uwa-czajcej
atmosfery (molestowanie). 6. Dyskryminowaniem ze wzgldu na pe
jest take kade niepodane zachowanie o cha-rakterze seksualnym
lub odnoszce si do pci pracownika, ktrego celem lub skutkiem jest
na-ruszenie godnoci pracownika, w szczeglnoci stworzenie wobec
niego zastraszajcej, wrogiej, poniajcej, upokarzajcej lub
uwaczajcej atmo-sfery; na zachowanie to mog si skada fizycz-ne,
werbalne lub pozawerbalne elementy (molesto-wanie seksualne).
7. Podporzdkowanie si przez pracowni-ka molestowaniu lub
molestowaniu seksualnemu, a take podjcie przez niego dziaa
przeciwsta-wiajcych si molestowaniu lub molestowaniu sek-sualnemu
nie moe powodowa jakichkolwiek ne-gatywnych konsekwencji wobec
pracownika.
Art. 183b. [Naruszenie zasady rwnego trak-towania]
1. Za naruszenie zasady rwnego traktowania w zatrudnieniu, z
zastrzeeniem 24, uwaa si rnicowanie przez pracodawc sytuacji
pracowni-ka z jednej lub kilku przyczyn okrelonych w art. 183a 1,
ktrego skutkiem jest w szczeglnoci:1) odmowa nawizania lub
rozwizanie stosunku
pracy,2) niekorzystne uksztatowanie wynagrodzenia
za prac lub innych warunkw zatrudnienia albo pominicie przy
awansowaniu lub przy-znawaniu innych wiadcze zwizanych z pra-c,
3) pominicie przy typowaniu do udziau w szko-leniach podnoszcych
kwalifikacje zawodowe
chyba e pracodawca udowodni, e kierowa si obiektywnymi
powodami.
2. Zasady rwnego traktowania w zatrud-nieniu nie naruszaj
dziaania, proporcjonalne do
-
8stycze 2015IFK
[art. 183c184] USTAWA KODEKS PRACY
osignicia zgodnego z prawem celu rnicowa-nia sytuacji
pracownika, polegajce na:1) niezatrudnianiu pracownika z jednej lub
kilku
przyczyn okrelonych w art. 183a 1, jeeli ro-dzaj pracy lub
warunki jej wykonywania powo-duj, e przyczyna lub przyczyny
wymienione w tym przepisie s rzeczywistym i decyduj-cym wymaganiem
zawodowym stawianym pra-cownikowi,
2) wypowiedzeniu pracownikowi warunkw za-trudnienia w zakresie
wymiaru czasu pracy, je-eli jest to uzasadnione przyczynami
niedoty-czcymi pracownikw bez powoywania si na inn przyczyn lub
inne przyczyny wymienione w art. 183a 1,
3) stosowaniu rodkw, ktre rnicuj sytuacj prawn pracownika, ze
wzgldu na ochron rodzicielstwa lub niepenosprawno,
4) stosowaniu kryterium stau pracy przy usta-laniu warunkw
zatrudniania i zwalniania pracownikw, zasad wynagradzania i
awan-sowania oraz dostpu do szkolenia w celu podnoszenia
kwalifikacji zawodowych, co uza-sadnia odmienne traktowanie
pracownikw ze wzgldu na wiek. 3. Nie stanowi naruszenia zasady
rwne-
go traktowania w zatrudnieniu dziaania podej-mowane przez
okrelony czas, zmierzajce do wyrwnywania szans wszystkich lub
znacznej liczby pracownikw wyrnionych z jednej lub kilku przyczyn
okrelonych w art. 183a 1, przez zmniejszenie na korzy takich
pracownikw fak-tycznych nierwnoci, w zakresie okrelonym w tym
przepisie.
4. Nie stanowi naruszenia zasady rwne-go traktowania
ograniczanie przez kocioy i inne zwizki wyznaniowe, a take
organizacje, ktrych etyka opiera si na religii, wyznaniu lub
wiatopo-gldzie, dostpu do zatrudnienia, ze wzgldu na religi,
wyznanie lub wiatopogld jeeli rodzaj lub charakter wykonywania
dziaalnoci przez kocio-y i inne zwizki wyznaniowe, a take
organizacje powoduje, e religia, wyznanie lub wiatopogld s
rzeczywistym i decydujcym wymaganiem zawo-dowym stawianym
pracownikowi, proporcjonalnym do osignicia zgodnego z prawem celu
zrnico-wania sytuacji tej osoby; dotyczy to rwnie wyma-gania od
zatrudnionych dziaania w dobrej wierze i lojalnoci wobec etyki
kocioa, innego zwizku wyznaniowego oraz organizacji, ktrych etyka
opie-ra si na religii, wyznaniu lub wiatopogldzie.
Art. 183c. [Prawo do jednakowego wynagrodze-nia]
1. Pracownicy maj prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakow
prac lub za prac o jednakowej wartoci.
2. Wynagrodzenie, o ktrym mowa w 1, obejmuje wszystkie skadniki
wynagrodzenia, bez wzgldu na ich nazw i charakter, a take inne
wiadczenia zwizane z prac, przyznawane pra-cownikom w formie
pieninej lub w innej formie ni pienina.
3. Pracami o jednakowej wartoci s pra-ce, ktrych wykonywanie
wymaga od pracowni-kw porwnywalnych kwalifikacji zawodowych,
potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrbnych przepisach lub
praktyk i dowiad-czeniem zawodowym, a take porwnywalnej
od-powiedzialnoci i wysiku.
Art. 183d. [Prawo do odszkodowania]Osoba, wobec ktrej pracodawca
naruszy za-
sad rwnego traktowania w zatrudnieniu, ma pra-wo do
odszkodowania w wysokoci nie niszej ni minimalne wynagrodzenie za
prac, ustalane na podstawie odrbnych przepisw.
Art. 183e. [Ochrona pracownika] 1. Skorzystanie przez pracownika
z upraw-
nie przysugujcych z tytuu naruszenia zasady rwnego traktowania w
zatrudnieniu nie moe by podstaw niekorzystnego traktowania
pra-cownika, a take nie moe powodowa jakich-kolwiek negatywnych
konsekwencji wobec pra-cownika, zwaszcza nie moe stanowi przyczyny
uzasadniajcej wypowiedzenie przez pracodaw-c stosunku pracy lub
jego rozwizanie bez wy-powiedzenia.
2. Przepis 1 stosuje si odpowiednio do pracownika, ktry udzieli
w jakiejkolwiek formie wsparcia pracownikowi korzystajcemu z
upraw-nie przysugujcych z tytuu naruszenia zasady rwnego
traktowania w zatrudnieniu.
RozdziaIIb Nadzr i kontrola przestrzegania prawa
pracy
Art. 184. [Pastwowa Inspekcja Pracy, Pastwowa Inspekcja
Sanitarna]
1. Nadzr i kontrol przestrzegania prawa pracy, w tym przepisw i
zasad bezpieczestwa i higieny pracy, sprawuje Pastwowa Inspekcja
Pracy.
-
9 Kodeks kadr i pacIFK
DZIA I KOMENTARZ [art. 121]
2. Nadzr i kontrol przestrzegania za-sad, przepisw higieny pracy
i warunkw ro-dowiska pracy sprawuje Pastwowa Inspekcja
Sanitarna.
3. Organizacj i zakres dziaania inspekcji, o ktrych mowa w 1 i
2, okrelaj odrbne prze-pisy.
Art. 185. [Spoeczna inspekcja pracy] 1. Spoeczn kontrol
przestrzegania pra-
wa pracy, w tym przepisw i zasad bezpiecze-stwa i higieny pracy,
sprawuje spoeczna in-spekcja pracy.
2. Organizacj, zadania i uprawnienia spo-ecznej inspekcji pracy
oraz zasady jej wspdzia-ania z Pastwow Inspekcj Pracy i innymi
pa-stwowymi organami nadzoru i kontroli okrelaj odrbne
przepisy.
RozdziaIII (uchylony)
Art. 19. (uchylony).Art. 20. (uchylony).Art. 21. (uchylony).
KOMENTARZ Dzia I: Przepisy oglne
Pracodawca
Pracodawc jest jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna, jeeli
zatrudniaj pracownikw. Tak jednostk moe by osoba prawna np. spka,
spdzielnia, przedsibiorstwo lub jed-nostka pozbawiona takiej
osobowoci np. jednostka budetowa. Za pracodawc mona zatem uzna
jedynie taki podmiot, ktry jest upowaniony do samodzielnego
zatrudniania pracowni-kw. Nie bdzie natomiast pracodawc jednostka,
ktrej kierownik zatrudnia jedynie w imieniu pracodawcy i na
podstawie upowanienia.
Pracodawc moe by rwnie osoba fizyczna, a zatem kady obywatel. Ma
on prawo do za-trudniania pracownikw, nawet jeli nie prowadzi
jakiejkolwiek dziaalnoci gospodarczej.
PracownikPracownikiem jest osoba pozostajca w stosunku pracy na
podstawie umowy o prac, mia-
nowania, powoania, wyboru, spdzielczej umowy o prac.
Pracownikami nie s zatem osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne,
np. umow zlecenia lub umow o dzieo. Za pracownika naley uzna rwnie
osob wykonujc prac w warunkach waciwych dla stosunku pracy, bez
wzgldu na nazw zawartej przez ni umowy.
PRZYKADFirma zatrudnia osob na podstawie umowy zlecenia na
stanowisku sekretarki. Osoba ta wykonuje prac w siedzibie firmy
codziennie, w staych godzinach od 8.00 do 16.00. Jest
podporzdkowana dyrektorowi, ktry na bieco zleca jej wykonywanie
zada subowych. W takiej sytuacji, mimo e osoba ta jest zatrudniona
na podstawie umowy zlecenia, mamy do czynienia ze stosunkiem pracy.
Decyduje o tym charakter pracy sekretarki, poniewa spenione s cechy
waciwe dla stosunku pracy, takie jak: podporzdkowanie, stae miejsce
pracy, stae godziny pracy. Sekretarka moe w tej sytuacji wystpi do
sdu pracy o uznanie zawartej umowy zlecenia za umow o prac.
AktyprawawewntrzzakadowegoDo aktw prawa wewntrzzakadowego
zaliczane s m.in. ukady zbiorowe pracy, regulaminy
pracy, regulaminy wynagradzania, statuty oraz inne przepisy
wewntrzne obowizujce w danym zakadzie pracy. Postanowienia zawarte
w aktach prawa wewntrznego nie mog by w adnym punkcie mniej
korzystne od oglnie obowizujcych przepisw prawa pracy zawartych
zarwno w Kodeksie pracy, jak i w innych regulacjach
szczegowych.
-
10
stycze 2015IFK
[art. 121] USTAWA KODEKS PRACY
Zawieszenieprawawewntrzzakadowego
W przypadku zej sytuacji finansowej firmy pracodawca moe zawrze
ze zwizkami zawodo-wymi, a gdy takie nie dziaaj w zakadzie, z
przedstawicielstwem pracownikw, porozumienie o zawieszeniu
stosowania w caoci lub w czci przepisw wewntrzzakadowych.
Porozumienie to moe dotyczy wycznie bardziej korzystnych, ni
oglnie obowizujce przepisy, postanowie wewntrzzakadowych. Nie moe
ono zawiesza jakichkolwiek postano-wie Kodeksu pracy oraz innych
oglnie obowizujcych przepisw prawa pracy. Maksymalny okres
zawieszenia przepisw wewntrzzakadowych wynosi 3 lata. Po upywie
tego okresu praco-dawca musi powrci do stosowania zawieszonych
przepisw.
Dyskusyjne jest natomiast to, czy porozumienie o zawieszeniu
przepisw moe by zawarte ponownie po pewnym czasie, jeeli ju trwao 3
lata, a w firmie znw wystpi problemy eko-nomiczne. Wikszo ekspertw
prawa pracy przyjmuje, e jeeli porozumienie trwao 3 lata, to nie
mona go ponownie zawrze, nawet po dugiej przerwie od zakoczenia
zawartego wczeniej porozumienia.
Porozumienie w tej sprawie pracodawca jest zobowizany przekaza
waciwemu miejscowo inspektorowi pracy. Przekazanie tego
porozumienia ma charakter zawiadomienia, a nie koniecz-noci
uzyskania zgody PIP na jego zawarcie.
Naley przyj, e porozumienie o zawieszeniu przepisw prawa pracy
nie podlega wypowie-dzeniu. Jest bowiem zawierane na okrelony czas.
Nie ma jednak przeszkd, aby je rozwiza wczeniej za porozumieniem
stron, jeeli sytuacja ekonomiczna pracodawcy poprawi si.
Wprowadzenie zawieszenia przepisw prawa pracy oznacza, e
pracodawca nie musi wrcza pracownikom wypowiedze zmieniajcych, mimo
e dochodzi do pogorszenia ich warunkw zatrudnienia. Zawieszenie
przepisw dotyczy rwnie pracownikw chronionych, np. pracownic w ciy,
pracownikw przebywajcych na urlopach macierzyskich, pracownikw w
wieku przed-emerytalnym. Jeeli bowiem organizacja zwizkowa lub
przedstawiciele pracownikw wyra zgod na zawieszenie przepisw, to
dotyczy ono wszystkich pracownikw, w tym take podlega-jcych
ochronie.
W czasie obowizywania zawieszenia przepisw pracownicy nie
nabywaj prawa do wiadcze lub uprawnie, ktre zostay zawieszone.
PRZYKADPracodawca zawar z przedstawicielami pracownikw
porozumienie o zawieszeniu przepi-sw dotyczcych wypaty nagrd
jubileuszowych, premii rocznych i prawa do 100% wyna-grodzenia za
pierwsze 33 dni choroby. W czasie obowizywania porozumienia
pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej za 20 lat pracy. Ze
wzgldu na to, e przepisy o przy-znawaniu nagrd jubileuszowych
zostay zawieszone, pracownikowi nie przysuguje nagroda.
Po upywie okresu, na jaki zostay zawieszone przepisy prawa
pracy, automatycznie nastpuje ich przywrcenie. Powinny wic by
stosowane ponownie.
PodstawowezasadyprawapracyPrzepisy Kodeksu pracy zawieraj w art.
10183 gwne zasady prawa pracy. Zasady te dotycz
m.in. prawa pracownika do godziwego wynagrodzenia i wypoczynku,
poszanowania dbr oso-bistych pracownika, zapewnienia pracownikom
przez pracodawc bezpiecznych i higienicznych warunkw pracy.
Jednak zasada prawa pracy, ktra najczciej ma zastosowanie w
praktyce, okrela, e po-stanowienia umw o prac oraz innych aktw, na
podstawie ktrych powstaje stosunek pracy (akt powoania,
mianowania), nie mog by mniej korzystne dla pracownika ni przepisy
prawa pracy. Takie postanowienia s niewane, a w ich miejsce stosuje
si odpowiednie przepisy prawa pracy. Zasada ta oznacza, e nawet
jeeli pracodawca w porozumieniu z pracownikiem ustali
-
11
Kodeks kadr i pacIFK
DZIA I KOMENTARZ [art. 121]
w umowie o prac zapisy niezgodne z prawem pracy, to bd one
niewane (art. 18 2 Kodeksu pracy).
PRZYKADPracodawca zawar z pracownikiem umow na czas nieokrelony.
Ustalono w niej, e pra-cownika obowizuje 2-tygodniowy okres
wypowiedzenia. Taki zapis po przepracowaniu przez pracownika co
najmniej 6 miesicy u tego pracodawcy bdzie niewany. Okresy
wypowie-dzenia dla umw na czas nieokrelony okrela bowiem Kodeks
pracy. W przypadku gdy pracownik ma u danego pracodawcy
przepracowane co najmniej 6 miesicy, obowizuje go 1 miesic
wypowiedzenia. Dwa tygodnie wypowiedzenia przysuguj przy
zatrudnieniu na umow na czas nieokrelony poniej 6 miesicy. Oznacza
to, e jeli pracownik przepracuje 6 miesicy, zapis w umowie o prac
dotyczcy okresu wypowiedzenia nie bdzie obowizy-wa. Jest on bowiem
mniej korzystny dla pracownika ni przepisy Kodeksu pracy. Zamiast
nie-go naley stosowa przepisy Kodeksu pracy o okresach
wypowiedzenia umw na czas nie-okrelony. A zatem pracownikowi, mimo
ustalenia w umowie o prac 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia,
bdzie przysugiwa, po przepracowaniu co najmniej 6 miesicy, 1 miesic
wypowiedzenia, natomiast po osigniciu 3 lat pracy 3 miesice
wypowiedzenia.
RwnetraktowaniewzatrudnieniuJedn z podstawowych zasad
obowizujcych w Kodeksie pracy jest to, e pracownicy powinni
by rwno traktowani w zakresie nawizywania i rozwizywania
stosunku pracy, warunkw za-trudnienia, awansowania oraz dostpu do
szkole w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Nie mog by w tym
zakresie dyskryminowani, w szczeglnoci ze wzgldu na pe, wiek,
niepe-nosprawno, ras, religi, narodowo, przekonania polityczne,
przynaleno zwizkow, po-chodzenie etniczne, wyznanie, orientacj
seksualn, a take ze wzgldu na to, czy s zatrudnieni na czas
okrelony, czy nieokrelony albo w penym lub niepenym wymiarze czasu
pracy.
Uyty przez ustawodawc zwrot w szczeglnoci oznacza w tym
przypadku, e nie jest to katalog zamknity i kade inne kryterium
powodujce rnicowanie sytuacji pracownikw moe zosta uznane za
nieuzasadnione, skutkujce naruszeniem zasady rwnego traktowania w
za-trudnieniu. Takim kryterium moe by posiadanie lub nieposiadanie
dzieci, stan majtkowy itp.
PRZYKADPrywatne przedszkole, chcc zatrudni nauczyciela na
podstawie umowy o prac, za-miecio w prasie ogoszenie, w ktrym jako
warunek konieczny do zatrudnienia wskazao posiadanie przez
kandydata wasnych dzieci. Taki warunek nie moe zosta uznany za
uzasadniony wymg zawodowy i stanowi naruszenie rwnego traktowania w
zakresie na-wizania stosunku pracy.
Rnicowanie pracownikw w zatrudnieniu musi by uzasadnione zgodnym
z prawem celem, ktry ma by przez to osignity, a rodki suce
osigniciu tego celu musz by waciwe i konieczne. Zastosowanie przez
ustawodawc tak oglnych poj bdzie niewtpliwie powodo-wao rozbienoci
interpretacyjne, ktre w konkretnym przypadku bdzie musia rozstrzygn
sd pracy.
Zarwno poddanie si przez pracownika molestowaniu lub
molestowaniu seksualnemu, jak i podjcie przez pracownika dziaa
przeciwstawiajcych si takim zachowaniom, nie moe po-wodowa dla tego
pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji. Zwolnienie z
pracy pra-cownika, ktry przeciwstawi si molestowaniu, lub pomijanie
go przy nagrodach czy podwy-kach zakadowych bdzie mogo zawsze zosta
uznane jako naruszenie tego zakazu.
Niezatrudnienie pracownika ze wzgldu na kryterium wieku, pci czy
np. niepenosprawnoci jest w niektrych przypadkach oczywiste i
uzasadnione. Mczyzna nie bdzie mg skutecznie udowodni przejaww
dyskryminacji ze wzgldu na pe, gdy oferta pracy dotyczya
modelek
-
12
stycze 2015IFK
[art. 121] USTAWA KODEKS PRACY
majcych reklamowa damskie ubrania. Tak samo oczywiste i
niepodwaalne jest stosowanie rodkw, ktre rnicuj sytuacj prawn
pracownikw ze wzgldu na ochron rodzicielstwa lub niepenosprawno.
Dodatkowe uprawnienie kobiet w ciy czy pracownikw niepenospraw-nych
(np. zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej,
dodatkowe urlopy) jest w peni uzasadnione ze wzgldu na ochron tych
osb.
Nie stanowi przejawu dyskryminacji rnicowanie sytuacji
pracownikw ze wzgldu na kryte-rium stau pracy, co uzasadnia
odmienne traktowanie pracownikw ze wzgldu na wiek. Dotyczy to m.in.
takich kwestii, jak np. wysoko dodatku staowego, wysoko odprawy
zwalnianego pracownika, przyznanie odpowiedniego stopnia awansu
zawodowego itp.
Dodatkowej ochronie podlega pracownik, ktry skorzysta z uprawnie
przysugujcych z ty-tuu naruszenia zasad rwnego traktowania w
zatrudnieniu i wystpi do sdu z pozwem o od-szkodowanie. Nie mona
bowiem tym uzasadnia zwolnienia takiego pracownika z pracy, ale
rwnie nie moe to powodowa dla niego adnych innych niekorzystnych
konsekwencji. Ochro-nie podlega dodatkowo pracownik, ktry w
jakiejkolwiek formie udzieli wsparcia pracownikowi korzystajcemu z
uprawnie przysugujcych z tytuu naruszenia zasad rwnego traktowania
w zatrudnianiu. Regulacja ta dotyczy przede wszystkim pracownikw
zeznajcych jako wiadko-wie w postpowaniu o naruszenie zasad rwnego
traktowania w zatrudnieniu.
Pracodawca jest zobowizany udostpni pracownikom tekst przepisw
dotyczcych rw-nego traktowania w zatrudnieniu w formie pisemnej
informacji rozpowszechnionej na terenie zakadu pracy (np. przez
wywieszenie na tablicy ogosze) lub zapewni pracownikom dostp do
tych przepisw w inny sposb przyjty u danego pracodawcy (art. 941
Kodeksu pracy). Moe np. zamieci tekst tych przepisw w regulaminie
pracy, z ktrym kady z pracownikw ma obo-wizek zapozna si przed
rozpoczciem pracy, albo indywidualnie przekaza pracownikom tekst
tych przepisw.
Naruszenie przez pracodawc zasad rwnego traktowania w
zatrudnieniu uprawnia pracow-nika do wystpienia do sdu pracy z
pozwem o odszkodowanie w kwocie nie niszej ni obowi-zujce minimalne
wynagrodzenie za prac (od 1 stycznia 2015 r. wynosi ono 1750 z
brutto).
W takim przypadku ciar dowodu spoczywa na pracodawcy, ktry bdzie
musia dowie przed sdem pracy rwnego traktowania pracownika, ktry
zoy pozew, z innymi pracownikami zatrudnionymi na takich samych
stanowiskach, z rwnorzdnymi obowizkami i innymi elemen-tami
stosunku pracy.
NadzrikontrolaprzestrzeganiaprawapracyPodstawowy nadzr
pracodawcw w zakresie przestrzegania przepisw prawa pracy, w
tym
bezpieczestwa i higieny pracy oraz legalnoci zatrudnienia i
innej pracy zarobkowej, sprawuje Pastwowa Inspekcja Pracy. Jej
uprawnienia dotycz moliwoci kontroli o kadej porze dnia i nocy
respektowania przez pracodawc przepisw prawa pracy oraz stosowania
odpowiednich rodkw w tym zakresie wobec pracodawcw, polegajcych na
wydawaniu decyzji administracyj-nych i stosowaniu innych rodkw
prawnych kierowanych pod adresem pracodawcw. Niewy-konanie decyzji
we wskazanym przez PIP terminie stanowi wykroczenie przeciwko
prawom pra-cownika, podlegajce karze grzywny. Natomiast utrudnianie
lub udaremnianie przeprowadzenia kontroli stanowi przestpstwo
przeciwko dziaalnoci instytucji pastwowych i jest zagroone kar
pozbawienia wolnoci do 3 lat.
Spoeczn kontrol przestrzegania w zakadzie prawa pracy sprawuje
spoeczna inspekcja pra-cy. Spoecznego inspektora pracy wybieraj
pracownicy zakadu na okres 4 lat. Pracodawca jest zobowizany zoy w
zakadzie ksig uwag i zalece spoecznego inspektora pracy. W ksidze
tej spoeczny inspektor pracy wpisuje uwagi i zalecenia dla
pracodawcy. Niewykonanie zalece spoecznego inspektora pracy przez
pracodawc stanowi wykroczenie podlegajce karze grzywny. Pracodawca,
ktry nie zgadza si z zaleceniem sformuowanym przez spoecznego
inspektora pracy, moe wnie sprzeciw do waciwego inspektora pracy
Pastwowej Inspekcji Pracy w ter-minie 7 dni od dnia dorczenia
zalecenia, a od zalecenia inspektora nakazujcego natychmiasto-
-
13
Kodeks kadr i pacIFK
DZIA II STOSUNEK PRACY [art. 22231]
we usunicie bezporednich zagroe mogcych spowodowa wypadek przy
pracy niezwocz-nie. W takim przypadku inspektor pracy PIP po
przeprowadzeniu kontroli w tym zakresie wydaje decyzj
administracyjn lub stosuje inne dostpne rodki prawne, np.
pouczenie.
DZIADRUGI STOSUNEK PRACY
RozdziaI Przepisy oglne
Art. 22. [Stosunek pracy] 1. Przez nawizanie stosunku pracy
pracow-
nik zobowizuje si do wykonywania pracy okre-lonego rodzaju na
rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie
wyznaczo-nym przez pracodawc, a pracodawca do za-trudniania
pracownika za wynagrodzeniem.
11. Zatrudnienie w warunkach okrelonych w 1 jest zatrudnieniem
na podstawie stosunku pracy, bez wzgldu na nazw zawartej przez
stro-ny umowy.
12. Nie jest dopuszczalne zastpienie umo-wy o prac umow
cywilnoprawn przy zachowa-niu warunkw wykonywania pracy, okrelonych
w 1.
2. Pracownikiem moe by osoba, kt-ra ukoczya 18 lat. Na warunkach
okrelonych w dziale dziewitym pracownikiem moe by rw-nie osoba,
ktra nie ukoczya 18 lat.
3. Osoba ograniczona w zdolnoci do czyn-noci prawnych moe bez
zgody przedstawiciela ustawowego nawiza stosunek pracy oraz
do-konywa czynnoci prawnych, ktre dotycz tego stosunku. Jednake gdy
stosunek pracy sprzeci-wia si dobru tej osoby, przedstawiciel
ustawowy za zezwoleniem sdu opiekuczego moe stosu-nek pracy
rozwiza.
Art. 221. [Obowizek podania danych osobo-wych]
1. Pracodawca ma prawo da od osoby ubiegajcej si o zatrudnienie
podania danych osobowych obejmujcych:1) imi (imiona) i nazwisko,2)
imiona rodzicw,3) dat urodzenia,4) miejsce zamieszkania (adres do
koresponden-
cji),5) wyksztacenie,6) przebieg dotychczasowego
zatrudnienia.
2. Pracodawca ma prawo da od pracow-nika podania, niezalenie od
danych osobowych, o ktrych mowa w 1, take:1) innych danych
osobowych pracownika, a tak-
e imion i nazwisk oraz dat urodzenia dzieci pracownika, jeeli
podanie takich danych jest konieczne ze wzgldu na korzystanie przez
pracownika ze szczeglnych uprawnie prze-widzianych w prawie
pracy,
2) numeru PESEL pracownika nadanego przez Rzdowe Centrum
Informatyczne Powszech-nego Elektronicznego Systemu Ewidencji
Lud-noci (RCI PESEL). 3. Udostpnienie pracodawcy danych oso-
bowych nastpuje w formie owiadczenia osoby, ktrej one dotycz.
Pracodawca ma prawo -da udokumentowania danych osobowych osb, o
ktrych mowa w 1 i 2.
4. Pracodawca moe da podania innych danych osobowych ni okrelone
w 1 i 2, jeeli obowizek ich podania wynika z odrbnych
prze-pisw.
5. W zakresie nieuregulowanym w 14 do danych osobowych, o ktrych
mowa w tych prze-pisach, stosuje si przepisy o ochronie danych
osobowych.
Art. 23. (uchylony).Art. 231. [Przejcie zakadu pracy] 1. W razie
przejcia zakadu pracy lub jego
czci na innego pracodawc staje si on z mocy prawa stron w
dotychczasowych stosunkach pra-cy, z zastrzeeniem przepisw 5.
2. Za zobowizania wynikajce ze stosunku pracy, powstae przed
przejciem czci zaka-du pracy na innego pracodawc, dotychczasowy i
nowy pracodawca odpowiadaj solidarnie.
3. Jeeli u pracodawcw, o ktrych mowa w 1, nie dziaaj zakadowe
organizacje zwizkowe, dotychczasowy i nowy pracodawca informuj na
pi-mie swoich pracownikw o przewidywanym terminie przejcia zakadu
pracy lub jego czci na innego pracodawc, jego przyczynach,
prawnych, ekono-
-
14
stycze 2015IFK
[art. 231a251] USTAWA KODEKS PRACY
micznych oraz socjalnych skutkach dla pracowni-kw, a take
zamierzonych dziaaniach dotyczcych warunkw zatrudnienia pracownikw,
w szczeglno-ci warunkw pracy, pacy i przekwalifikowania;
prze-kazanie informacji powinno nastpi co najmniej na 30 dni przed
przewidywanym terminem przejcia za-kadu pracy lub jego czci na
innego pracodawc.
4. W terminie 2 miesicy od przejcia za-kadu pracy lub jego czci
na innego pracodaw-c, pracownik moe bez wypowiedzenia, za
sied-miodniowym uprzedzeniem, rozwiza stosunek pracy. Rozwizanie
stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie
przepisy prawa pracy wi z rozwizaniem stosunku pra-cy przez
pracodawc za wypowiedzeniem.
5. Pracodawca, z dniem przejcia zakadu pracy lub jego czci, jest
obowizany zapropo-nowa nowe warunki pracy i pacy pracownikom
wiadczcym dotychczas prac na innej podstawie ni umowa o prac oraz
wskaza termin, nie krt-szy ni 7 dni, do ktrego pracownicy mog zoy
owiadczenie o przyjciu lub odmowie przyjcia proponowanych warunkw.
W razie nieuzgodnie-nia nowych warunkw pracy i pacy dotychczaso-wy
stosunek pracy rozwizuje si z upywem okre-su rwnego okresowi
wypowiedzenia, liczonego od dnia, w ktrym pracownik zoy owiadczenie
o odmowie przyjcia proponowanych warunkw, lub od dnia, do ktrego mg
zoy takie owiad-czenie. Przepis 4 zdanie drugie stosuje si
od-powiednio.
6. Przejcie zakadu pracy lub jego czci na innego pracodawc nie
moe stanowi przyczyny uzasadniajcej wypowiedzenie przez pracodawc
stosunku pracy.
Art. 231a. [Porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunkw
zatrudnienia]
1. Jeeli jest to uzasadnione sytuacj finanso-w pracodawcy,
nieobjtego ukadem zbiorowym pracy lub zatrudniajcego mniej ni 20
pracow-nikw, moe by zawarte porozumienie o stoso-waniu mniej
korzystnych warunkw zatrudnienia pracownikw ni wynikajce z umw o
prac za-wartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez czas
ustalone w porozumieniu.
2. Przepisy art. 91 14 stosuje si odpo-wiednio.
Art. 232. [Wspdziaanie z organizacj zwizko-w]
Jeeli przepisy prawa pracy przewiduj wsp-dziaanie pracodawcy z
zakadow organizacj
zwizkow w indywidualnych sprawach ze stosun-ku pracy, pracodawca
ma obowizek wspdziaa w takich sprawach z zakadow organizacj
zwiz-kow reprezentujc pracownika z tytuu jego czonkostwa w zwizku
zawodowym albo wyrae-nia zgody na obron praw pracownika nie
zrzeszo-nego w zwizku zgodnie z ustaw o zwizkach zawodowych.
Art. 24. (uchylony).
RozdziaII Umowa o prac
Oddzia1 Zawarcie umowy o prac
Art. 25. [Rodzaje umw] 1. Umow o prac zawiera si na czas
nie-
okrelony, na czas okrelony lub na czas wykona-nia okrelonej
pracy. Jeeli zachodzi konieczno zastpstwa pracownika w czasie jego
usprawied-liwionej nieobecnoci w pracy, pracodawca moe w tym celu
zatrudni innego pracownika na pod-stawie umowy o prac na czas
okrelony, obejmu-jcy czas tej nieobecnoci.
2. Kada z umw, o ktrych mowa w 1, moe by poprzedzona umow o prac
na okres prbny, nie przekraczajcy 3 miesicy.
Art. 251. [Kolejna umowa na czas okrelony] 1. Zawarcie kolejnej
umowy o prac na
czas okrelony jest rwnoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem
umowy o prac na czas nieokrelony, jeeli poprzednio strony
dwukrot-nie zawary umow o prac na czas okrelony na nastpujce po
sobie okresy, o ile przerwa midzy rozwizaniem poprzedniej a
nawiza-niem kolejnej umowy o prac nie przekroczya 1 miesica.
2. Uzgodnienie midzy stronami w trakcie trwania umowy o prac na
czas okrelony du-szego okresu wykonywania pracy na podstawie tej
umowy uwaa si za zawarcie, od dnia nastpuj-cego po jej rozwizaniu,
kolejnej umowy o prac na czas okrelony w rozumieniu 1.
3. Przepis 1 nie dotyczy umw o prac na czas okrelony
zawartych:1) w celu zastpstwa pracownika w czasie jego
usprawiedliwionej nieobecnoci w pracy,2) w celu wykonywania
pracy o charakterze do-
rywczym lub sezonowym albo zada realizo-wanych cyklicznie.
-
15
Kodeks kadr i pacIFK
DZIA II STOSUNEK PRACY [art. 26291]
Art. 26. [Termin nawizania stosunku pracy]Stosunek pracy
nawizuje si w terminie okre-
lonym w umowie jako dzie rozpoczcia pracy, a jeeli terminu tego
nie okrelono w dniu zawar-cia umowy.
Art. 27. (uchylony).Art. 28. (uchylony).Art. 29. [Forma i tre
umowy o prac] 1. Umowa o prac okrela strony umowy, ro-
dzaj umowy, dat jej zawarcia oraz warunki pracy i pacy, w
szczeglnoci:1) rodzaj pracy,2) miejsce wykonywania pracy,3)
wynagrodzenie za prac odpowiadajce ro-
dzajowi pracy, ze wskazaniem skadnikw wy-nagrodzenia,
4) wymiar czasu pracy,5) termin rozpoczcia pracy.
2. Umow o prac zawiera si na pimie. Jeeli umowa o prac nie
zostaa zawarta z za-chowaniem formy pisemnej, pracodawca powi-nien,
najpniej w dniu rozpoczcia pracy przez pracownika, potwierdzi
pracownikowi na pi-mie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umo-wy
oraz jej warunkw.
3. Pracodawca informuje pracownika na pi-mie, nie pniej ni w
cigu 7 dni od dnia zawarcia umowy o prac, o:1) obowizujcej
pracownika dobowej i tygo-
dniowej normie czasu pracy,2) czstotliwoci wypat wynagrodzenia
za prac,3) wymiarze przysugujcego pracownikowi urlo-
pu wypoczynkowego,4) obowizujcej pracownika dugoci okresu
wypowiedzenia umowy o prac,5) ukadzie zbiorowym pracy, ktrym
pracownik
jest objty,a jeeli pracodawca nie ma obowizku ustalenia
regulaminu pracy dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i
czasie wypaty wynagrodze-nia oraz przyjtym sposobie potwierdzania
przez pracownikw przybycia i obecnoci w pracy oraz
usprawiedliwiania nieobecnoci w pracy.
31. Poinformowanie pracownika o jego wa-runkach zatrudnienia, o
ktrych mowa w 3 pkt 14, moe nastpi przez pisemne wskazanie
odpowiednich przepisw prawa pracy.
32. Pracodawca informuje pracownika na pi-mie o zmianie jego
warunkw zatrudnienia, o kt-rych mowa w 3 pkt 14, o objciu
pracownika ukadem zbiorowym pracy, a take o zmianie uka-
du zbiorowego pracy, ktrym pracownik jest ob-jty, niezwocznie,
nie pniej jednak ni w cigu 1 miesica od dnia wejcia w ycie tych
zmian, a w przypadku gdy rozwizanie umowy o prac miaoby nastpi
przed upywem tego terminu nie pniej ni do dnia rozwizania
umowy.
33. Poinformowanie pracownika o zmianie jego warunkw
zatrudnienia, o ktrych mowa w 3 pkt 14, moe nastpi przez pisemne
wskazanie odpowiednich przepisw prawa pracy.
4. Zmiana warunkw umowy o prac wyma-ga formy pisemnej.
5. Przepisy 14 stosuje si odpowiednio do stosunkw pracy
nawizanych na innej podstawie ni umowa o prac.
Art. 291. [Skierowanie do pracy za granic] 1. Umowa o prac z
pracownikiem skierowa-
nym do pracy na obszarze pastwa niebdcego czonkiem Unii
Europejskiej na okres przekracza-jcy 1 miesic, niezalenie od
warunkw okrelo-nych w art. 29 1, powinna okrela:1) czas wykonywania
pracy za granic,2) walut, w ktrej bdzie wypacane pracowniko-
wi wynagrodzenie w czasie wykonywania pra-cy za granic. 2. Przed
skierowaniem pracownika do pracy
pracodawca dodatkowo informuje pracownika na pimie o:1)
wiadczeniach przysugujcych z tytuu skie-
rowania do pracy poza granicami kraju, obej-mujcych zwrot kosztw
przejazdu oraz za-pewnienie zakwaterowania,
2) warunkach powrotu pracownika do kraju. 3. Poinformowanie
pracownika o jego warun-
kach zatrudnienia, o ktrych mowa w 2, moe nastpi przez pisemne
wskazanie odpowiednich przepisw.
4. Pracodawca informuje pracownika na pi-mie o zmianie jego
warunkw zatrudnienia, o kt-rych mowa w 2, niezwocznie, nie pniej
jed-nak ni w cigu 1 miesica od dnia wejcia w ycie tych zmian, a w
przypadku gdy rozwizanie umowy o prac miaoby nastpi przed upywem
tego ter-minu nie pniej ni do dnia rozwizania umowy.
5. Poinformowanie pracownika o zmianie jego warunkw
zatrudnienia, o ktrych mowa w 2, moe nastpi przez pisemne wskazanie
odpowiednich przepisw.
6. Przepisy 15 stosuje si odpowiednio do stosunkw pracy
nawizanych na innej podstawie ni umowa o prac.
-
16
stycze 2015IFK
[art. 29236] USTAWA KODEKS PRACY
Art. 292. [Zatrudnienie w niepenym wymiarze] 1. Zawarcie z
pracownikiem umowy o prac
przewidujcej zatrudnienie w niepenym wymiarze czasu pracy nie
moe powodowa ustalenia jego warunkw pracy i pacy w sposb mniej
korzystny w stosunku do pracownikw wykonujcych tak sam lub podobn
prac w penym wymiarze cza-su pracy, z uwzgldnieniem jednak
proporcjonal-noci wynagrodzenia za prac i innych wiadcze zwizanych
z prac, do wymiaru czasu pracy pra-cownika.
2. Pracodawca powinien, w miar moliwo-ci, uwzgldni wniosek
pracownika dotyczcy zmiany wymiaru czasu pracy okrelonego w umo-wie
o prac.
Oddzia2 Przepisy oglne o rozwizaniu umowy
o prac
Art. 30. [Rozwizanie umowy o prac] 1. Umowa o prac rozwizuje
si:
1) na mocy porozumienia stron,2) przez owiadczenie jednej ze
stron z zachowa-
niem okresu wypowiedzenia (rozwizanie umo-wy o prac za
wypowiedzeniem),
3) przez owiadczenie jednej ze stron bez za-chowania okresu
wypowiedzenia (rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia),
4) z upywem czasu, na ktry bya zawarta,5) z dniem ukoczenia
pracy, dla ktrej wykona-
nia bya zawarta. 2. Umowa o prac na okres prbny rozwi-
zuje si z upywem tego okresu, a przed jego upy-wem moe by
rozwizana za wypowiedzeniem.
21. Okres wypowiedzenia umowy o prac obejmujcy tydzie lub miesic
albo ich wielo-krotno koczy si odpowiednio w sobot lub w ostatnim
dniu miesica.
3. Owiadczenie kadej ze stron o wypowie-dzeniu lub rozwizaniu
umowy o prac bez wypo-wiedzenia powinno nastpi na pimie.
4. W owiadczeniu pracodawcy o wypowie-dzeniu umowy o prac
zawartej na czas nie okre-lony lub o rozwizaniu umowy o prac bez
wy-powiedzenia powinna by wskazana przyczyna uzasadniajca
wypowiedzenie lub rozwizanie umowy.
5. W owiadczeniu pracodawcy o wypowie-dzeniu umowy o prac lub
jej rozwizaniu bez wypowiedzenia powinno by zawarte pouczenie
o przysugujcym pracownikowi prawie odwoania do sdu pracy.
Art. 31. (uchylony).
Oddzia3 Rozwizanie umowy o prac
za wypowiedzeniem
Art. 32. [Wypowiedzenie umowy o prac] 1. Kada ze stron moe
rozwiza za wypo-
wiedzeniem umow o prac zawart na:1) okres prbny,2) (uchylony),3)
czas nieokrelony.
2. Rozwizanie umowy o prac nastpuje z upywem okresu
wypowiedzenia.
Art. 33. [Okres wypowiedzenia umowy na czas okrelony]
Przy zawieraniu umowy o prac na czas okre-lony, duszy ni 6
miesicy, strony mog przewi-dzie dopuszczalno wczeniejszego
rozwizania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Art. 331. [Okres wypowiedzenia umowy na za-stpstwo]
Okres wypowiedzenia umowy o prac zawar-tej na czas okrelony w
okolicznociach, o kt-rych mowa w art. 25 1 zdanie drugie, wynosi 3
dni robocze.
Art. 34. [Okres wypowiedzenia umowy na okres prbny]
Okres wypowiedzenia umowy o prac zawartej na okres prbny
wynosi:1) 3 dni robocze, jeeli okres prbny nie przekra-
cza 2 tygodni,2) 1 tydzie, jeeli okres prbny jest duszy ni
2 tygodnie,3) 2 tygodnie, jeeli okres prbny wynosi 3 mie-
sice.Art. 35. (uchylony).Art. 36. [Okres wypowiedzenia umowy na
czas
nieokrelony] 1. Okres wypowiedzenia umowy o prac za-
wartej na czas nieokrelony jest uzaleniony od okresu
zatrudnienia u danego pracodawcy i wy-nosi:1) 2 tygodnie, jeeli
pracownik by zatrudniony
krcej ni 6 miesicy,2) 1 miesic, jeeli pracownik by zatrudniony
co
najmniej 6 miesicy,3) 3 miesice, jeeli pracownik by zatrudniony
co
najmniej 3 lata.
-
17
Kodeks kadr i pacIFK
DZIA II STOSUNEK PRACY [art. 361411]
11. Do okresu zatrudnienia, o ktrym mowa w 1, wlicza si
pracownikowi okres zatrudnie-nia u poprzedniego pracodawcy, jeeli
zmiana pracodawcy nastpia na zasadach okrelonych w art. 231, a take
w innych przypadkach, gdy z mocy odrbnych przepisw nowy pracodawca
jest nastpc prawnym w stosunkach pracy nawi-zanych przez pracodawc
poprzednio zatrudniaj-cego tego pracownika.
2. (uchylony). 3. (uchylony). 4. (uchylony). 5. Jeeli pracownik
jest zatrudniony na sta-
nowisku zwizanym z odpowiedzialnoci mate-rialn za powierzone
mienie, strony mog usta-li w umowie o prac, e w przypadku, o ktrym
mowa w 1 pkt 1, okres wypowiedzenia wynosi 1 miesic, a w przypadku,
o ktrym mowa w 1 pkt 2 3 miesice.
6. Strony mog po dokonaniu wypowie-dzenia umowy o prac przez
jedn z nich usta-li wczeniejszy termin rozwizania umowy; usta-lenie
takie nie zmienia trybu rozwizania umowy o prac.
Art. 361. [Skrcenie okresu wypowiedzenia] 1. Jeeli wypowiedzenie
pracownikowi umo-
wy o prac zawartej na czas nieokrelony nast-puje z powodu
ogoszenia upadoci lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn
niedotycz-cych pracownikw, pracodawca moe, w celu wczeniejszego
rozwizania umowy o prac, skr-ci okres trzymiesicznego
wypowiedzenia, naj-wyej jednak do 1 miesica. W takim przypadku
pracownikowi przysuguje odszkodowanie w wy-sokoci wynagrodzenia za
pozosta cz okresu wypowiedzenia.
2. Okres, za ktry przysuguje odszkodo-wanie, wlicza si
pracownikowi pozostajcemu w tym okresie bez pracy do okresu
zatrudnienia.
Art. 37. [Zwolnienie na poszukiwanie pracy] 1. W okresie co
najmniej dwutygodniowego
wypowiedzenia umowy o prac dokonanego przez pracodawc
pracownikowi przysuguje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z
zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
2. Wymiar zwolnienia wynosi:1) 2 dni robocze w okresie
dwutygodniowego
i jednomiesicznego wypowiedzenia,2) 3 dni robocze w okresie
trzymiesicznego
wypowiedzenia, take w przypadku jego skr-cenia na podstawie art.
361 1.
Art. 38. [Konsultacja zwizkowa] 1. O zamiarze wypowiedzenia
pracowniko-
wi umowy o prac zawartej na czas nieokrelony pracodawca
zawiadamia na pimie reprezentuj-c pracownika zakadow organizacj
zwizko-w, podajc przyczyn uzasadniajc rozwizanie umowy.
2. Jeeli zakadowa organizacja zwizkowa uwaa, e wypowiedzenie
byoby nieuzasadnione, moe w cigu 5 dni od otrzymania zawiadomienia
zgosi na pimie pracodawcy umotywowane za-strzeenia.
3. (uchylony). 4. (uchylony). 5. Po rozpatrzeniu stanowiska
organizacji
zwizkowej, a take w razie niezajcia przez ni stanowiska w
ustalonym terminie, pracodawca po-dejmuje decyzj w sprawie
wypowiedzenia.
Art. 39. [Ochrona przedemerytalna]Pracodawca nie moe wypowiedzie
umowy
o prac pracownikowi, ktremu brakuje nie wi-cej ni 4 lata do
osignicia wieku emerytalnego, jeeli okres zatrudnienia umoliwia mu
uzyskanie prawa do emerytury z osigniciem tego wieku.
Art. 40. [Wyczenie ochrony przedemerytal-nej]
Przepisu art. 39 nie stosuje si w razie uzyska-nia przez
pracownika prawa do renty z tytuu ca-kowitej niezdolnoci do
pracy.
Art. 41. [Ochrona w czasie usprawiedliwionej nieobecnoci w
pracy]
Pracodawca nie moe wypowiedzie umo-wy o prac w czasie urlopu
pracownika, a tak-e w czasie innej usprawiedliwionej nieobecno-ci
pracownika w pracy, jeeli nie upyn jeszcze okres uprawniajcy do
rozwizania umowy o pra-c bez wypowiedzenia.
Art. 411. [Wyczenie ochrony w razie upado-ci lub likwidacji
pracodawcy]
1. W razie ogoszenia upadoci lub likwida-cji pracodawcy, nie
stosuje si przepisw art. 38, 39 i 41, ani przepisw szczeglnych
dotyczcych ochrony pracownikw przed wypowiedzeniem lub rozwizaniem
umowy o prac.
2. W razie ogoszenia upadoci lub likwida-cji pracodawcy, umowa o
prac zawarta na czas okrelony lub na czas wykonania okrelonej
pra-cy moe by rozwizana przez kad ze stron za dwutygodniowym
wypowiedzeniem.
3. (uchylony). 4. (uchylony).
-
18
stycze 2015IFK
[art. 4248] USTAWA KODEKS PRACY
Art. 42. [Wypowiedzenie zmieniajce] 1. Przepisy o wypowiedzeniu
umowy o prac
stosuje si odpowiednio do wypowiedzenia wyni-kajcych z umowy
warunkw pracy i pacy.
2. Wypowiedzenie warunkw pracy lub pa-cy uwaa si za dokonane,
jeeli pracownikowi za-proponowano na pimie nowe warunki.
3. W razie odmowy przyjcia przez pracownika zaproponowanych
warunkw pracy lub pacy, umowa o prac rozwizuje si z upywem okresu
dokonane-go wypowiedzenia. Jeeli pracownik przed upywem poowy
okresu wypowiedzenia nie zoy owiadcze-nia o odmowie przyjcia
zaproponowanych warun-kw, uwaa si, e wyrazi zgod na te warunki;
pismo pracodawcy wypowiadajce warunki pracy lub pacy powinno
zawiera pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia,
pracownik moe do koca okresu wypowiedzenia zoy owiadczenie o
odmo-wie przyjcia zaproponowanych warunkw.
4. Wypowiedzenie dotychczasowych warun-kw pracy lub pacy nie
jest wymagane w razie po-wierzenia pracownikowi, w przypadkach
uzasad-nionych potrzebami pracodawcy, innej pracy ni okrelona w
umowie o prac na okres nie przekra-czajcy 3 miesicy w roku
kalendarzowym, jeeli nie powoduje to obnienia wynagrodzenia i
odpo-wiada kwalifikacjom pracownika.
Art. 43. [Wypowiedzenie zmieniajce dla pra-cownika w wieku
przedemerytalnym]
Pracodawca moe wypowiedzie warunki pracy lub pacy pracownikowi,
o ktrym mowa w art. 39, je-eli wypowiedzenie stao si konieczne ze
wzgldu na:1) wprowadzenie nowych zasad wynagradzania
dotyczcych ogu pracownikw zatrudnio-nych u danego pracodawcy lub
tej ich grupy, do ktrej pracownik naley,
2) stwierdzon orzeczeniem lekarskim utrat zdol-noci do
wykonywania dotychczasowej pra-cy albo niezawinion przez pracownika
utrat uprawnie koniecznych do jej wykonywania.
Oddzia4 Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub
niezgodnego
z prawem wypowiedzenia umowy o prac przez pracodawc
Art. 44. [Odwoanie od wypowiedzenia]Pracownik moe wnie odwoanie
od wypo-
wiedzenia umowy o prac do sdu pracy, o ktrym mowa w dziale
dwunastym.
Art. 45. [Orzeczenia sdu pracy] 1. W razie ustalenia, e
wypowiedzenie umo-
wy o prac zawartej na czas nieokrelony jest nieuzasadnione lub
narusza przepisy o wypowia-daniu umw o prac, sd pracy stosownie do
dania pracownika orzeka o bezskutecznoci wypowiedzenia, a jeeli
umowa ulega ju rozwi-zaniu o przywrceniu pracownika do pracy na
poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
2. Sd pracy moe nie uwzgldni dania pracownika uznania
wypowiedzenia za bezsku-teczne lub przywrcenia do pracy, jeeli
ustali, e uwzgldnienie takiego dania jest niemoliwe lub niecelowe;
w takim przypadku sd pracy orzeka o odszkodowaniu.
3. Przepisu 2 nie stosuje si do pracowni-kw, o ktrych mowa w
art. 39 i 177, oraz w przepi-sach szczeglnych dotyczcych ochrony
pracow-nikw przed wypowiedzeniem lub rozwizaniem umowy o prac,
chyba e uwzgldnienie dania pracownika przywrcenia do pracy jest
niemo-liwe z przyczyn okrelonych w art. 411; w takim przypadku sd
pracy orzeka o odszkodowaniu.
Art. 46. (uchylony).Art. 47. [Wynagrodzenie za czas
pozostawa-
nia bez pracy]Pracownikowi, ktry podj prac w wyniku
przywrcenia do pracy, przysuguje wynagrodze-nie za czas
pozostawania bez pracy, nie wicej jednak ni za 2 miesice, a gdy
okres wypowie-dzenia wynosi 3 miesice nie wicej ni za 1 mie-sic.
Jeeli umow o prac rozwizano z pracowni-kiem, o ktrym mowa w art.
39, albo z pracownic w okresie ciy lub urlopu macierzyskiego,
wy-nagrodzenie przysuguje za cay czas pozostawa-nia bez pracy;
dotyczy to take przypadku, gdy rozwizano umow o prac z
pracownikiem-oj-cem wychowujcym dziecko w okresie korzysta-nia z
urlopu macierzyskiego albo gdy rozwiza-nie umowy o prac podlega
ograniczeniu z mocy przepisu szczeglnego.
Art. 471. [Odszkodowanie]Odszkodowanie, o ktrym mowa w art.
45,
przysuguje w wysokoci wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3
miesicy, nie niszej jednak od wynagrodzenia za okres
wypowiedzenia.
Art. 48. [Odmowa ponownego zatrudnienia] 1. Pracodawca moe odmwi
ponownego
zatrudnienia pracownika, jeeli w cigu 7 dni od przywrcenia do
pracy nie zgosi on gotowoci niezwocznego podjcia pracy, chyba e
przekro-
-
19
Kodeks kadr i pacIFK
DZIA II STOSUNEK PRACY [art. 4953]
czenie terminu nastpio z przyczyn niezalenych od pracownika.
2. Pracownik, ktry przed przywrceniem do pracy podj zatrudnienie
u innego pracodawcy, moe bez wypowiedzenia, za trzydniowym
uprzedzeniem, rozwiza umow o prac z tym pracodawc w cigu 7 dni od
przywrcenia do pracy. Rozwizanie umo-wy w tym trybie pociga za sob
skutki, jakie przepi-sy prawa wi z rozwizaniem umowy o prac przez
pracodawc za wypowiedzeniem.
Art. 49. [Skrcony okres wypowiedzenia]W razie zastosowania
okresu wypowiedzenia
krtszego ni wymagany, umowa o prac rozwi-zuje si z upywem okresu
wymaganego, a pra-cownikowi przysuguje wynagrodzenie do czasu
rozwizania umowy.
Art. 50. [Odszkodowanie] 1. Jeeli wypowiedzenie umowy o prac
zawar-
tej na okres prbny nastpio z naruszeniem przepi-sw o
wypowiadaniu tych umw, pracownikowi przy-suguje wycznie
odszkodowanie. Odszkodowanie przysuguje w wysokoci wynagrodzenia za
czas, do upywu ktrego umowa miaa trwa.
2. (uchylony). 3. Jeeli wypowiedzenie umowy o prac za-
wartej na czas okrelony lub na czas wykonania okrelonej pracy
nastpio z naruszeniem przepi-sw o wypowiadaniu tych umw,
pracownikowi przysuguje wycznie odszkodowanie.
4. Odszkodowanie, o ktrym mowa w 3, przysuguje w wysokoci
wynagrodzenia za czas, do upywu ktrego umowa miaa trwa, nie wicej
jednak ni za 3 miesice.
5. Przepisu 3 nie stosuje si w razie wypo-wiedzenia umowy o prac
pracownicy w okresie ciy lub urlopu macierzyskiego,
pracownikowi--ojcu wychowujcemu dziecko w okresie korzysta-nia z
urlopu macierzyskiego, a take pracowniko-wi w okresie korzystania z
ochrony stosunku pracy na podstawie przepisw ustawy o zwizkach
za-wodowych. W tych przypadkach stosuje si odpo-wiednio przepisy
art. 45.
Art. 51. [Okres pozostawania bez pracy] 1. Pracownikowi, ktry
podj prac w wyni-
ku przywrcenia do pracy, wlicza si do okresu za-trudnienia okres
pozostawania bez pracy, za ktry przyznano wynagrodzenie. Okresu
pozostawania bez pracy, za ktry nie przyznano wynagrodzenia, nie
uwaa si za przerw w zatrudnieniu, pociga-jc za sob utrat uprawnie
uzalenionych od nieprzerwanego zatrudnienia.
2. Pracownikowi, ktremu przyznano od-szkodowanie, wlicza si do
okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, odpowiadajcy
okresowi, za ktry przyznano odszkodowanie.
Oddzia5 Rozwizanie umowy o prac
bez wypowiedzenia
Art. 52. [Rozwizanie umowy z winy pracownika] 1. Pracodawca moe
rozwiza umow
o prac bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:1) cikiego
naruszenia przez pracownika pod-
stawowych obowizkw pracowniczych,2) popenienia przez pracownika
w czasie trwania
umowy o prac przestpstwa, ktre uniemoli-wia dalsze zatrudnianie
go na zajmowanym sta-nowisku, jeeli przestpstwo jest oczywiste lub
zostao stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnie koniecznych do
wykonywania pracy na zajmo-wanym stanowisku. 2. Rozwizanie umowy o
prac bez wypo-
wiedzenia z winy pracownika nie moe nastpi po upywie 1 miesica
od uzyskania przez pracodaw-c wiadomoci o okolicznoci uzasadniajcej
roz-wizanie umowy.
3. Pracodawca podejmuje decyzj w spra-wie rozwizania umowy po
zasigniciu opinii re-prezentujcej pracownika zakadowej organizacji
zwizkowej, ktr zawiadamia o przyczynie uza-sadniajcej rozwizanie
umowy. W razie zastrze-e co do zasadnoci rozwizania umowy zaka-dowa
organizacja zwizkowa wyraa swoj opini niezwocznie, nie pniej jednak
ni w cigu 3 dni.
4. (uchylony).Art. 53. [Rozwizanie umowy z przyczyn nie-
zawinionych przez pracownika] 1. Pracodawca moe rozwiza umow
o prac bez wypowiedzenia:1) jeeli niezdolno pracownika do pracy
wsku-
tek choroby trwa:a) duej ni 3 miesice gdy pracownik by
zatrudniony u danego pracodawcy krcej ni 6 miesicy,
b) duej ni czny okres pobierania z tego tytuu wynagrodzenia i
zasiku oraz pobie-rania wiadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze
3 miesice gdy pracownik by zatrudniony u danego pracodawcy co
naj-
-
20
stycze 2015IFK
[art. 5459] USTAWA KODEKS PRACY
mniej 6 miesicy lub jeeli niezdolno do pracy zostaa spowodowana
wypadkiem przy pracy albo chorob zawodow,
2) w razie usprawiedliwionej nieobecnoci pra-cownika w pracy z
innych przyczyn ni wymie-nione w pkt 1, trwajcej duej ni 1 miesic.
2. Rozwizanie umowy o prac bez wypo-
wiedzenia nie moe nastpi w razie nieobecnoci pracownika w pracy
z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem w okresie pobierania z
tego tytuu zasiku, a w przypadku odosobnienia pracownika ze wzgldu
na chorob zakan w okresie pobie-rania z tego tytuu wynagrodzenia i
zasiku.
3. Rozwizanie umowy o prac bez wypo-wiedzenia nie moe nastpi po
stawieniu si pra-cownika do pracy w zwizku z ustaniem przyczyny
nieobecnoci.
4. Przepisy art. 36 11 i art. 52 3 stosuje si odpowiednio.
5. Pracodawca powinien w miar moliwoci ponownie zatrudni
pracownika, ktry w okresie 6 miesicy od rozwizania umowy o prac bez
wy-powiedzenia, z przyczyn wymienionych w 1 i 2, zgosi swj powrt do
pracy niezwocznie po us-taniu tych przyczyn.
Art. 54. (uchylony).Art. 55. [Rozwizanie umowy przez pracownika]
1. Pracownik moe rozwiza umow o prac
bez wypowiedzenia, jeeli zostanie wydane orzecze-nie lekarskie
stwierdzajce szkodliwy wpyw wykony-wanej pracy na zdrowie
pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w
orzecze-niu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze wzgl-du na
stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.
11. Pracownik moe rozwiza umow o pra-c w trybie okrelonym w 1
take wtedy, gdy pracodawca dopuci si cikiego naruszenia
podstawowych obowizkw wobec pracowni-ka; w takim przypadku
pracownikowi przysugu-je odszkodowanie w wysokoci wynagrodzenia za
okres wypowiedzenia, a jeeli umowa o prac zo-staa zawarta na czas
okrelony lub na czas wy-konania okrelonej pracy w wysokoci
wynagro-dzenia za okres 2 tygodni.
2. Owiadczenie pracownika o rozwizaniu umowy o prac bez
wypowiedzenia powinno na-stpi na pimie, z podaniem przyczyny
uzasad-niajcej rozwizanie umowy. Przepis art. 52 2 stosuje si
odpowiednio.
3. Rozwizanie umowy o prac z przyczyn okrelonych w 1 i 11 pociga
za sob skutki, ja-
kie przepisy prawa wi z rozwizaniem umowy przez pracodawc za
wypowiedzeniem.
Oddzia6 Uprawnienia pracownika
w razie niezgodnego z prawem rozwizania przez pracodawc
umowy o prac bez wypowiedzenia
Art. 56. [Roszczenia pracownika] 1. Pracownikowi, z ktrym
rozwizano umo-
w o prac bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisw o rozwizywaniu
umw o prac w tym trybie, przysuguje roszczenie o przywrcenie do
pracy na poprzednich warunkach albo o odszko-dowanie. O przywrceniu
do pracy lub odszkodo-waniu orzeka sd pracy.
2. Przepisy art. 45 2 i 3 stosuje si odpo-wiednio.
Art. 57. [Wynagrodzenie za czas pozostawa-nia bez pracy]
1. Pracownikowi, ktry podj prac w wyniku przywrcenia do pracy,
przysuguje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie wicej
jednak ni za 3 miesice i nie mniej ni za 1 miesic.
2. Jeeli umow o prac rozwizano z pra-cownikiem, o ktrym mowa w
art. 39, albo z pra-cownic w okresie ciy lub urlopu
macierzy-skiego, wynagrodzenie przysuguje za cay czas pozostawania
bez pracy; dotyczy to take przy-padku, gdy rozwizano umow o prac z
pracow-nikiem-ojcem wychowujcym dziecko w okresie korzystania z
urlopu macierzyskiego albo gdy rozwizanie umowy o prac podlega
ograniczeniu z mocy przepisu szczeglnego.
3. (uchylony). 4. Przepisy art. 48 i 51 1 stosuje si odpo-
wiednio.Art. 58. [Odszkodowanie]Odszkodowanie, o ktrym mowa w
art. 56,
przysuguje w wysokoci wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Jeeli rozwizano umow o pra-c, zawart na czas okrelony albo na czas
wy-konania okrelonej pracy, odszkodowanie przy-suguje w wysokoci
wynagrodzenia za czas, do ktrego umowa miaa trwa, nie wicej jednak
ni za 3 miesice.
Art. 59. [Odszkodowanie w przypadku umw terminowych]
W razie rozwizania przez pracodawc umowy o prac, zawartej na
czas okrelony lub na czas wy-
-
21
Kodeks kadr i pacIFK
DZIA II STOSUNEK PRACY [art. 6067]
konania okrelonej pracy, z naruszeniem przepisw o rozwizywaniu
umw o prac bez wypowiedze-nia, pracownikowi przysuguje wycznie
odszkodo-wanie, jeeli upyn ju termin, do ktrego umowa miaa trwa,
lub gdy przywrcenie do pracy byoby niewskazane ze wzgldu na krtki
okres, jaki pozo-sta do upywu tego terminu. Odszkodowanie
przy-suguje w wysokoci okrelonej w art. 58.
Art. 60. [Rozwizanie umowy w okresie wy-powiedzenia]
Jeeli pracodawca rozwiza umow o prac w okresie wypowiedzenia z
naruszeniem prze-pisw o rozwizywaniu umw o prac bez wy-powiedzenia,
pracownikowi przysuguje wycz-nie odszkodowanie. Odszkodowanie
przysuguje w wysokoci wynagrodzenia za czas do upywu okresu
wypowiedzenia.
Art. 61. [Odesanie do innych przepisw]Do pracownika, ktremu
przyznano odszkodo-
wanie na podstawie przepisw niniejszego oddzia-u, stosuje si
odpowiednio przepis art. 51 2.
Oddzia6a Uprawnienia pracodawcy w razie nieuzasadnionego
rozwizania
przez pracownika umowy o prac bez wypowiedzenia
Art. 611. [Roszczenie pracodawcy]W razie nieuzasadnionego
rozwizania przez
pracownika umowy o prac bez wypowiedzenia na podstawie art. 55
11, pracodawcy przysuguje roszczenie o odszkodowanie. O
odszkodowaniu orzeka sd pracy.
Art. 612. [Wysoko odszkodowania] 1. Odszkodowanie, o ktrym mowa
w art. 611,
przysuguje w wysokoci wynagrodzenia pracow-nika za okres
wypowiedzenia, a w przypadku roz-wizania umowy o prac zawartej na
czas okre-lony lub na czas wykonania okrelonej pracy w wysokoci
wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
2. W razie orzeczenia przez sd pracy o od-szkodowaniu, przepisu
art. 55 3 nie stosuje si.
Art. 62. (uchylony).
Oddzia7 Wyganicie umowy o prac
Art. 63. [Wyganicie umowy o prac]Umowa o prac wygasa w
przypadkach okrelo-
nych w kodeksie oraz w przepisach szczeglnych.
Art. 631. [mier pracownika] 1. Z dniem mierci pracownika
stosunek pra-
cy wygasa. 2. Prawa majtkowe ze stosunku pracy prze-
chodz po mierci pracownika, w rwnych cz-ciach, na maonka oraz
inne osoby speniajce warunki wymagane do uzyskania renty rodzin-nej
w myl przepisw o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze
Spoecznych. W razie braku takich osb prawa te wchodz do spadku.
Art. 632. [mier pracodawcy] 1. Z dniem mierci pracodawcy
umowy
o prac z pracownikami wygasaj, z zastrzee-niem przepisu 3.
2. Pracownikowi, ktrego umowa o prac wygasa z przyczyn
okrelonych w 1, przysu-guje odszkodowanie w wysokoci wynagrodzenia
za okres wypowiedzenia, a w przypadku zawarcia umowy o prac na czas
okrelony lub na czas wy-konania okrelonej pracy w wysokoci
wynagro-dzenia za okres 2 tygodni.
3. Przepis 1 nie ma zastosowania w razie przejcia pracownika
przez nowego pracodawc na zasadach okrelonych w art. 231.
Art. 64. (uchylony).Art. 65. (uchylony).Art. 66. [Tymczasowe
aresztowanie pracow-
nika] 1. Umowa o prac wygasa z upywem 3 mie-
sicy nieobecnoci pracownika w pracy z powodu tymczasowego
aresztowania, chyba e pracodaw-ca rozwiza wczeniej bez
wypowiedzenia umo-w o prac z winy pracownika.
2. Pracodawca, pomimo wyganicia umo-wy o prac z powodu
tymczasowego aresztowa-nia, jest obowizany ponownie zatrudni
pracow-nika, jeeli postpowanie karne zostao umorzone lub gdy zapad
wyrok uniewinniajcy, a pracow-nik zgosi swj powrt do pracy w cigu 7
dni od uprawomocnienia si orzeczenia. Przepisy art. 48 stosuje si
odpowiednio.
3. Przepisw 2 nie stosuje si w przypad-ku, gdy postpowanie karne
umorzono z powodu przedawnienia albo amnestii, a take w razie
wa-runkowego umorzenia postpowania.
Art. 67. [Odwoanie do sdu pracy]W razie naruszenia przez
pracodawc przepi-
sw niniejszego oddziau, pracownikowi przysu-guje prawo odwoania
do sdu pracy. W zakresie roszcze stosuje si odpowiednio przepisy
od-dziau 6 niniejszego rozdziau.
-
22
stycze 2015IFK
[art. 671676] USTAWA KODEKS PRACY
RozdziaIIa Warunki zatrudnienia pracownikw
skierowanych do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z
pastwa bdcego czonkiem Unii
Europejskiej
Art. 671. [Delegowanie pracownikw] 1. Przepisy niniejszego
rozdziau stosuje si
w przypadku wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej przez pracownika skie-rowanego do tej pracy na okrelony
czas przez pracodawc majcego siedzib w pastwie bd-cym czonkiem Unii
Europejskiej.
2. Pracodawca, o ktrym mowa w 1, kierujcy pracownika do pracy na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:1) w zwizku z realizacj umowy
zawartej przez
tego pracodawc z podmiotem zagranicznym,2) w zagranicznym
oddziale (filii) tego pracodaw-
cy,3) jako agencja pracy tymczasowej zapewnia pracownikowi, w
zakresie okrelonym w art. 672, warunki zatrudnienia nie mniej
korzyst-ne ni wynikajce z przepisw Kodeksu pracy oraz innych
przepisw regulujcych prawa i obowizki pracownikw.
Art. 672. [Warunki zatrudnienia] 1. Warunki zatrudnienia
dotycz:
1) norm i wymiaru czasu pracy oraz okresw od-poczynku dobowego i
tygodniowego,
2) wymiaru urlopu wypoczynkowego,3) minimalnego wynagrodzenia za
prac, ustala-
nego na podstawie odrbnych przepisw,4) wysokoci dodatku za prac
w godzinach nad-
liczbowych,5) bezpieczestwa i higieny pracy,6) uprawnie
pracownikw zwizanych z rodzi-
cielstwem,7) zatrudniania modocianych oraz wykonywa-
nia pracy lub innych zaj zarobkowych przez dziec ko,
8) zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu,9) wykonywania pracy
zgodnie z przepisami o za-
trudnianiu pracownikw tymczasowych. 2. Do pracownikw, o ktrych
mowa
w art. 671, nie stosuje si przepisw 1 pkt 24, jeeli zgodnie z
posiadanymi kwalifikacjami wyko-nuj oni na danym stanowisku przez
okres nie duszy ni 8 dni w cigu roku, poczynajc od dnia rozpoczcia
pracy na danym stanowisku wstp-
ne prace montaowe lub instalacyjne poza budow-nictwem,
przewidziane w umowie zawartej przez pracodawc z podmiotem
zagranicznym, ktrych wykonanie jest niezbdne do korzystania z
dostar-czonych wyrobw.
Art. 673. [Pracodawca spoza Unii Europejskiej]Przepisy art. 671
i 672 stosuje si odpowied-
nio w przypadku wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej przez pracownika skie-rowanego do tej pracy przez
pracodawc maj-cego siedzib w pastwie niebdcym czonkiem Unii
Europejskiej.
Art. 674. [Przedsibiorstwa marynarki handlo-wej]
Przepisw niniejszego rozdziau nie stosuje si do przedsibiorstw
marynarki hand lowej w od-niesieniu do zag na morskich statkach
handlo-wych, jeeli pracodawca ma siedzib w pastwie bdcym czonkiem
Unii Europejskiej lub w pa-stwie czonkowskim Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stronie umowy o Europejskim
Obszarze Gospodarczym.
RozdziaIIb Zatrudnianie pracownikw w formie
telepracy
Art. 675. [Definicje] 1. Praca moe by wykonywana regularnie
poza zakadem pracy, z wykorzystaniem rodkw komunikacji
elektronicznej w rozumieniu przepi-sw o wiadczeniu usug drog
elektroniczn (te-lepraca).
2. Telepracownikiem jest pracownik, ktry wykonuje prac w
warunkach okrelonych w 1 i przekazuje pracodawcy wyniki pracy, w
szcze-glnoci za porednictwem rodkw komunikacji elektronicznej.
Art. 676. [Warunki stosowania telepracy] 1. Warunki stosowania
telepracy przez pra-
codawc okrela si w porozumieniu zawiera-nym midzy pracodawc i
zakadow organiza-cj zwizkow, a w przypadku gdy u pracodawcy dziaa
wicej ni jedna zakadowa organizacja zwizkowa w porozumieniu midzy
pracodawc a tymi organizacjami.
2. Jeeli nie jest moliwe uzgodnienie treci porozumienia ze
wszystkimi zakadowymi organi-zacjami zwizkowymi, pracodawca
uzgadnia tre porozumienia z organizacjami zwizkowymi
repre-zentatywnymi w rozumieniu art. 24125a.
-
23
Kodeks kadr i pacIFK
DZIA II STOSUNEK PRACY [art. 6776711]
3. Jeeli w terminie 30 dni od dnia przedsta-wienia przez
pracodawc projektu porozumienia nie dojdzie do zawarcia
porozumienia, zgodnie z 1 i 2, pracodawca okrela warunki stosowania
telepracy w regulaminie, uwzgldniajc ustalenia podjte z zakadowymi
organizacjami zwizkowy-mi w toku uzgadniania porozumienia.
4. Jeeli u danego pracodawcy nie dziaaj za-kadowe organizacje
zwizkowe, warunki stosowa-nia telepracy okrela pracodawca w
regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracownikw
wyo-nionymi w trybie przyjtym u danego pracodawcy.
Art. 677. [Sposb uzgodnienia wykonywania telepracy]
1. Uzgodnienie midzy stronami umowy o prac, e praca bdzie
wykonywana w warun-kach okrelonych w art. 675, moe nastpi:1) przy
zawieraniu umowy o prac albo2) w trakcie zatrudnienia.
2. Jeeli do uzgodnienia dotyczcego wyko-nywania pracy w formie
telepracy dochodzi przy zawieraniu umowy o prac, w umowie dodatkowo
okrela si warunki wykonywania pracy, zgodnie z art. 675.
3. W trakcie zatrudnienia zmiana warun-kw wykonywania pracy, na
okrelone zgodnie z art. 675, moe nastpi na mocy porozumie-nia
stron, z inicjatywy pracownika lub pracodaw-cy. Pracodawca
powinien, w miar moliwoci, uwzgldni wniosek pracownika dotyczcy
wyko-nywania pracy w formie telepracy.
4. Nie jest dopuszczalne powierzenie wyko-nywania pracy w formie
telepracy na podstawie art. 42 4.
Art. 678. [Wniosek o zaprzestanie pracy w for-mie telepracy]
1. W terminie 3 miesicy od dnia podjcia pracy w formie
telepracy, zgodnie z art. 677 1 pkt 2, kada ze stron moe wystpi z
wicym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy w formie telepracy
i przywrcenie poprzednich warunkw wykonywania pracy. Strony ustalaj
ter-min, od ktrego nastpi przywrcenie poprzed-nich warunkw
wykonywania pracy, nie duszy ni 30 dni od dnia otrzymania
wniosku.
2. Jeeli wniosek telepracownika zostanie zoony po upywie terminu
okrelonego w 1, pracodawca powinien w miar moliwoci uwzgldni ten
wniosek.
3. Po upywie terminu okrelonego w 1 przywrcenie przez pracodawc
poprzednich wa-
runkw wykonywania pracy moe nastpi w try-bie art. 42 13.
Art. 679. [Ochrona pracownika]Brak zgody pracownika na zmian
warunkw wy-
konywania pracy, w przypadku okrelonym w art. 677 3, a take
zaprzestanie wykonywania pracy w for-mie telepracy na zasadach
okrelonych w art. 678, nie mog stanowi przyczyny uzasadniajcej
wypo-wiedzenie przez pracodawc umowy o prac.
Art. 6710. [Przekazanie informacji o warun-kach
zatrudnienia]
1. Jeeli podjcie pracy w formie telepracy nastpuje zgodnie z
art. 677 1 pkt 1, informacja, o ktrej mowa w art. 29 3, obejmuje
dodatkowo co najmniej:1) okrelenie jednostki organizacyjnej
pracodaw-
cy, w ktrej strukturze znajduje si stanowisko pracy
telepracownika,
2) wskazanie osoby lub organu, o ktrych mowa w art. 31,
odpowiedzialnych za wspprac z tele-pracownikiem oraz upowanionych
do przepro-wadzania kontroli w miejscu wykonywania pracy. 2. W
przypadku, o ktrym mowa w art. 677
1 pkt 2, pracodawca przekazuje na pimie tele-pracownikowi
informacje okrelone w 1 pkt 1 i 2, najpniej w dniu rozpoczcia przez
niego wyko-nywania pracy w formie telepracy.
Art. 6711. [Podstawowe obowizki pracodawcy] 1. Pracodawca jest
obowizany:
1) dostarczy telepracownikowi sprzt niezbd-ny do wykonywania
pracy w formie telepracy, speniajcy wymagania okrelone w rozdziale
IV dziau dziesitego,
2) ubezpieczy sprzt.3) pokry koszty zwizane z instalacj,
serwi-
sem, eksploatacj i konserwacj sprztu,4) zapewni telepracownikowi
pomoc techniczn
i niezbdne szkolenia w zakresie obsugi sprztu chyba e pracodawca
i telepracownik postanowi inaczej, w odrbnej umowie, o ktrej mowa w
2.
2. Pracodawca i telepracownik mog, w od-rbnej umowie, okreli w
szczeglnoci:1) zakres ubezpieczenia i zasady wykorzystywania
przez telepracownika sprztu niezbdnego do wykonywania pracy w
formie telepracy, stano-wicego wasno telepracownika, speniajce-go
wymagania okrelone w rozdziale IV dziau dziesitego,
2) zasady porozumiewania si pracodawcy z te-lepracownikiem, w
tym sposb potwierdzania obecnoci telepracownika na stanowisku
pracy,
-
24
stycze 2015IFK
[art. 671268] USTAWA KODEKS PRACY
3) sposb i form kontroli wykonywania pracy przez telepracownika.
3. W przypadku, o ktrym mowa w 2 pkt 1,
telepracownikowi przysuguje ekwiwalent pieni-ny w wysokoci
okrelonej w porozumieniu lub re-gulaminie, o ktrych mowa w art.
676, lub w umo-wie, o ktrej mowa w 2. Przy ustalaniu wysokoci
ekwiwalentu bierze si pod uwag w szczeglno-ci normy zuycia sprztu,
jego udokumentowane ceny rynkowe oraz ilo wykorzystanego materia-u
na potrzeby pracodawcy i jego ceny rynkowe.
Art. 6712. [Ochrona tajemnicy firmy] 1. Pracodawca okrela zasady
ochrony da-
nych przekazywanych telepracownikowi oraz prze-prowadza, w miar
potrzeb, instrukta i szkolenie w tym zakresie.
2. Telepracownik potwierdza na pimie zapozna-nie si z zasadami
ochrony danych, o ktrych mowa w 1, oraz jest obowizany do ich
przestrzegania.
Art. 6713. [Przekazywanie informacji midzy telepracownikiem a
pracodawc]
Telepracownik i pracodawca przekazuj infor-macje niezbdne do
wzajemnego porozumiewania si za pomoc rodkw komunikacji
elektronicz-nej albo podobnych rodkw indywidualnego po-rozumiewania
si na odlego.
Art. 6714. [Uprawnienia kontrolne pracodawcy] 1. Pracodawca ma
prawo kontrolowa wy-
konywanie pracy przez telepracownika w miejscu wykonywania
pracy.
2. Jeeli praca jest wykonywana w domu te-lepracownika,
pracodawca ma prawo przeprowa-dza kontrol:1) wykonywania pracy,2) w
celu inwentaryzacji, konserwacji, serwisu
lub naprawy powierzonego sprztu, a take jego instalacji,
3) w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy za uprzedni zgod
telepracownika wyraon na pimie, albo za pomoc rodkw komunikacji
elek-tronicznej, albo podobnych rodkw indywidual-nego
porozumiewania si na odlego.
3. Pracodawca dostosowuje sposb prze-prowadzania kontroli do
miejsca wykonywania pracy i charakteru pracy. Wykonywanie czynnoci
kontrolnych nie moe narusza prywatnoci tele-pracownika i jego
rodziny ani utrudnia korzysta-nia z pomieszcze domowych, w sposb
zgodny z ich przeznaczeniem.
4. Pierwsz kontrol, w zakresie okrelonym w 2 pkt 3, przeprowadza
si, na wniosek telepra-
cownika, przed rozpoczciem przez niego wyko-nywania pracy.
Art. 6715. [Zakaz dyskryminacji telepracownika] 1. Telepracownik
nie moe by traktowany
mniej korzystnie w zakresie nawizania i rozwiza-nia stosunku
pracy, warunkw zatrudnienia, awan-sowania oraz dostpu do szkolenia
w celu podno-szenia kwalifikacji zawodowych ni inni pracownicy
zatrudnieni przy takiej samej lub podobnej pracy, uwzgldniajc
odrbnoci zwizane z warunkami wykonywania pracy w formie
telepracy.
2. Pracownik nie moe by w jakikolwiek sposb dyskryminowany z
powodu podjcia pra-cy w formie telepracy, jak rwnie odmowy podj-cia
takiej pracy.
Art. 6716. [Wstp do zakadu pracy]Pracodawca umoliwia
telepracownikowi, na
zasadach przyjtych dla ogu pracownikw, prze-bywanie na terenie
zakadu pracy, kontaktowanie si z innymi pracownikami oraz
korzystanie z po-mieszcze i urzdze pracodawcy, z zakadowych obiektw
socjalnych i prowadzonej dziaalnoci socjalnej.
Art. 6717. [Wyczenie obowizkw bhp]Jeeli praca jest wykonywana w
domu tele-
pracownika, pracodawca realizuje wobec niego, w zakresie
wynikajcym z rodzaju i warunkw wy-konywanej pracy, obowizki
okrelone w dziale dziesitym, z wyczeniem:1) obowizku dbaoci o
bezpieczny i higie-
niczny stan pomieszcze