Modul Rbt3112 Pengurusan Keselamatan Bengkel Edit

8/17/2019 Modul Rbt3112 Pengurusan Keselamatan Bengkel Edit

1/78

Falsafah keselamatan dan kesihatan

Istilah keselamatan, kesihatan dan kemalangan

Persediaan menghadapi kecemasan

Teori keselamatan kemalangan

Teori penyebab kemalangan

Konsep utama keselamatan

ngenalan kepada keselamatan dan kesihatan pekerjaan

TAJUK 1Pengenalan kepada keselamatan dan kesihatan pekerjaan

1.1 Falsafah Keselamatan dan Kesihatan

Falsafah keselamatan dan kesihatan ialah satu set pandangan/teori/pengetahuan

tentang keselamatan dan kesihatan manusia di mana sebarang akta atau peraturan

yang berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan manusia disediakan berdasarkan

falsafah tersebut.

1.2 Istilah Keselamatan, Kesihatan dan Kemalangan

• Keselamatan bermaksud keadaan terpelihara atau terhindar daripada bahaya /

bencana, gangguan, aman, sentosa dan sejahtera.


2/78

• Keadaan terbentuk daripada perubahan perlakuan manusia.

• Kesihatan bermaksud keadaan terhindar dari penyakit pada tubuh badan iaitu segar

• Ketiadaan risiko yang boleh menyebabkan kemudaratan dan kecederaan kepada tubuh

badan seperti penyakit.

• Kemalangan bermaksud peristiwa yang tidak dirancang dan memberikan keputusan

yang tidak boleh diterima.

• Tindakan yang tidak terkawal disebabkan oleh manusia, persekitaran atau akibat proses

terganggu yang menyebabkan kecederaan, kesakitan, kematian dan kerosakan harta

benda.

1.3 Konsep Utama Keselamatan

• Keselamatan adalah satu keadaan yang terhasil akibat perubahan tingkah laku manusia

atau reka bentuk persekitaran fizikal supaya dapat mengurangkan kemalangan.

Menurut trasser, !aron " #ohn $%&'%(, terdapat dua konsep utama yang berkaitan

dengan keselamatan iaitu)

i. Tingkah *aku Manusia

ii. Mencegah Kemalangan

i. Tingkah *aku Manusia

+alau di mana manusia berada, sama ada di rumah, sekolah dan lainlain, keselamtan

berkait rapat dengan tingkah laku manusia.

• Manusia mengharapkan keselamatan tetapi dengan tidak disedari ada kalanya mereka

merupakan penyebab kemalangan.

• -saha mengurangkan kesilapan manusia $human error( boleh menghindarkan

kemalangan.

ii. Mencegah Kemalangan preention is better than cure0

• Keselamatan perlu dikekalkan bagi mencegah kemalangan berlaku.

• 1encegahan kemalangan mesti dijadikan matlamat utama dalam keselamatan.

• Kemalangan yang berlaku ada penyebab tetapi langkahlangkah perlu diambil untuk

mengawal kemalangan.


3/78

• *angkah pembetulan perlu dilaksanakan agar kemalangan tidak berulang.

1.3 Persediaan menghadapi keemasan

!en"r"t Teori Keperl"an !aslo#, asas keperluan manusia selain daripada keperluan

fisiologi ialah keperluan keselamatan diri. 2leh itu, manusia pada dasarnya

sentiasa bersedia menghadapi sebarang keadaan cemas yang mengancam keselamatan

dan kesihatan diri. 3i samping itu, manusia juga cuba mewujudkan kehidupan selesa

yang bebas daripada sebarang kemalangan atau keadaan yang bahaya pada diri.

1.3.1 $"%"ngkait antara Teori Keperl"an !an"sia !aslo# dengan keselamatan dan

kesihataan

1.3.1.1 Teori Keperl"an !an"sia !aslo#

pencapaian

kendiri

kebanggaan

kepunyaan " kasih sayang

keselamatan

fisiologi


4/78

4ajah %) Teori Keperluan Manusia Maslow $%&56(

Keperluan fisiologi keperluan pertama untuk memenuhi kehendak biologi seperti

makanan, air udara, tidur dan lainlain.

Keperluan keselamatan keperluan untuk selesa dalam persekitaran yang selamat.

7ontoh) tempat tinggal, perlindungan seperti pakaian dan lainlain.

Keperluan kepunyaan dan kasih sayang keperluan untuk terlibat dengan orang lainseperti menjadi ahli dalam kumpulam, mempunyai rakanrakan atau diterima oleh rakan

rakan, atau disayangi poleh ahli keluarga dan lainlain.

Keperluan kebanggaan keperluan untuk merasa diri sendiri dihormati atau dihargai

seperti dapat darjat dan status tertentu dalam masyarakat, dapat gelaran dan lainlain.

Keperluan kecapaian kendiri keperluan untuk mencapai sesuatu yang terbaik

berdasarkan kebolehan indiidu seperti berenang menyeberangi elat Melaka dan lain

lain.

1.3.2 Falsafah Kehid"pan &elesa

Terdapat 8 faktor yang mengawal tingkah laku iaitu)

i. ikap) sebagai kecederungan/kesediaan untuk bertindak balas secara positif/negatif)

!da 6 aspek berkaitan)

ikap selalunya diarahkan kepada sesuatu objek

ikap bukan set tindakan tetapi kecenderungan untuk bertindak

ikap boleh bertahan lama iaitu bersikap kekal


5/78

ikap bersetuju menentang

ii. Tabiat) bermaksud tindakan/respon automatik kepada sebarang rangsangan. Tindakan

rutin manusia adalah automatik contoh) makan, berpakaian dan lainlain

• 1embentukan tabiat automatik berlaku apabila respon kepada rangsangan berulang

ulang. ama dengan sikap kerana sukar diubah/dibaiki kerana sikapnya yang automatik

dan tidak melibatkan proses berfikir sebelum tindakan dilakukan.

• ikap buruk hanya boleh diubah dengan memberikan kesedaran kepadanya dan ia

sendiri perlu berusaha mengeluarkan tabiat itu daripada senarai respon automatiknya.

• 1embentukan amalan yang baik akan menghasilkan tabiat yang baik contoh pelajar

yang telah didedahkan lebih awal tentang peraturan di bengkel, mereka akhirnya akan

menjadikan tabiat

iii. 9ilai) bermaksud prinsip dalam kehidupan seseorang indiidu. 9ilai selalunya telah

lama dibentuk untuk menjadikan sebahagian kehidupan manusia.

• 9ilai berkait rapat dengan kepercayaan dan pegangan seseorang indiidu / kumpulan.

• !da masanya struktur nilai akan mengatasi sikap atau tabiat.

1.3 Teori Keselamatan Kemalangan

Teori keselamatan kemalangan berkait rapat dengan teori penyebab kemalangan. Kadang

kala keduadua teori bertindih.

1.3.1 Teori Keselamatan 'omino

Menurut +. :einrich $%&8;() Kemalangan berlaku akibat daripada beberapa peristiwa

yang berlaku secara berturutan. Kemalangan merupakan satu tindakan berantai.

Kemalangan berlaku disebabkan beberapa faktor iaitu segi latar belakang manusia dan

ciriciri manusia, tindakan manusia yang tidak selamat dan keadaan persekitaran yang


6/78

tidak selamat. #erasaskan kepada kegagalan pekerja sebagai nadi kepada masalah atau

punca utama kemalangan. *ima faktor kegagalan pekerja mengikut turutan)

Faktor < ) *atar belakang manusia gaya hidup dan personaliti, sifatsifat yang tidak

baik dari keturunan ataupun terbentuk akibat interaksi dengan persekitaran.

7ontoh) kecuaian, degil, tamak dan lainlain.

Faktor


7/78

a( #eban lebih ketidaksepadanan antara beban $tugas, persekitaran, emosi

dan situasi( dengan keupayaan manusia.

Tugas) melibatkan fizikal " pemikiran.

1ersekitaran) keadaan sekeliling seperti bising, pencahayaan, gangguan

yang boleh menyebabkan tekanan $stressors( dan lainlain.

>mosi) gangguan perasaan seperti bimbang, tertekan dan lainlain.

ituasi) kekaburan matlamat, beban dan bahaya yang sedia ada dan lain

lain.

Keupayaan) melibatkan sifat semula jadi indiidu, situasi fizikal, keadaan

mental, tekanan, keletihan, bahan pencemaran dan stressors yang

mengganggu kemahiran bertindak.

b( Ketidaksuaian tindak balas tidak sesuai dengan sesuatu situasi.

7ontoh saiz stesen kerja terlalu besar atau tempat terlampau dekat

dengan gangguan dan lainlain.

c( !ktiiti salah aktiiti salah dilakukan kerana tidak tahu atau sengaja

ambil langkah pintas kerana memiliki persepsi amat rendah terhadap

kemalangan.

1.(.2 !odel Pen)e%a% Kemalangan * Insiden +Petersen

- Kemalangan sebab kesilapan manusia dan sistem

a( #eban lebih

b( >rgonomik penerangan tentang satu keadaan tentang pegantaramukaan mesin

dengan manusia supaya manusia akan menjadi lebih selesa serta dapat mengoptimakan kerja.

>rgonomik melibatkan faktorfaktor biomekanikal seperti rekanan pada otot, sendi dan

saraf, faktorfaktor seperti, keletihan mata kepanasan dan faktor persekitaran luaran

seperti gegaran dan pencahayaan.

c( #uat keputusan salah manusia sering membuat keputusan yang salah sama ada sedar

atau tidak.


8/78

• pengaruh rakan sebaya, berfikir bahawa cuma orang lain akan mengalami

kemalangan.

•

1.(.3 !odel &istem * !odel &istem Firen-e +. J. Firen-e, 1/0

- Konsep berasaskan kepada interaksi 8 komponen iaitu manusia, mesin " persekitaran

dengan proses menggunakan maklumat untuk membuat keputusan atau mengambil

risiko. Tugas akan dilakukan dengan berjaya jika tiada stressors yang akan menggangu

keseluruhan proses.

-

- 5 kriteria sebagai panduan untuk membuat keputusan yang baik)

• keperluan tugas,

• kebolehan pekerja dan batasan untuk menerima tugas,

• apakah keuntungan yang diperolehi jika kita cuba lakukan tugas dan berjaya,

• apakah akibatnya jika kita cuba lakukan tugas tetapi gagal,

• apakah kita akan rugi jika tidak mencuba langsung.

1.(.( Per%e-aan antara !odel Faktor Keman"siaan Ferell, !odel Pen)e%a% Kemalangan

Insiden Petersen dan !odel &istem Firen-e


9/78

Punca kemalangan dalam bengkel(faktor zikal, faktor kemanusiaan faktor pentadbiran

Pencegahan kemalangan(jenis kemalangan, panduan pencegahan

Keselamatan mesin

Kebisingan

Keracunan

Panduan keselamatan kebakaran

Punca dan pencegahan kemalangan

TAJUK 2P"na dan penegahan kemalangan

Kerangka Konsep Taj"k 2


10/78

2.1 P"na Kemalangan 'alam engkel

2.1.1 3 P"na Kemalangan * Fi-ikal, Keman"siaan Pentad%iran


11/78

2.2 Penegahan Kemalangan

• 1encegahan kemalangan adalah gabungan antara sains dan seni.


12/78

2.2.1 Jenis Kemalangan

Terdapat ? jenis kemalangan)

i. penggunaan mesin dan peralatan tangan tanpa mengikut peraturan,

ii. bahan mudah bakar atau bahan api $contoh) kayu, cat, turpentine, thinner( yang

tidak diurus dengan baik

2.3 Pand"an Keselamatan Ke%akaran

2.3.1 Keselamatan Ke%akaran

• Kebakaran) hasil tindak balas kimia 8 jenis elemen iaitu haba, bahan api " oksigen

$egi Tiga !pi(

• :aba asli @ dari matahari, kilat

• :aba tidak asli @ alat elektrik

• #ahan api @ pepejal $plastik, kayu, kertas, kain(

• #ahan api @ cecair $minyak, alkohol, cat, turpentine, thinner(

• #ahan api @ gas $hidrogen, oksigen(

2.3.2 &e%a% erlak" Ke%akaran

• #ahan api dipanaskan kepada suhu nyalaan api

• #ahan api mengeluarkan gas mudah terbakar

• Tambahan oksigen

• Kebakaran berlaku tanpa sumber api

• 1embakaran rangkaian berlaku

2.3.3 P"na Ke%akaran

• Kelalaian/kecuaian


13/78

• Kurang pengetahuan

• abotaj

• 1enyalaan kendiri $cuaca terlalu panas(

• Kemalangan

• *itar pintas $salah pasang, lebih beban(

2.3.( 4ara !em%erhentikan Ke%akaran

• 1utuskan elemen egi Tiga !pi

• +ujudkan 4angkaian Tindak #alas Kimia $bahan kimia kering " halogen sebagai agen

pemadaman kebakaran(

2.3.5 Klasifikasi Api

• 6 Kelas $!, #, 7, 3(

• #erdasarkan)

• #ahan yang terbakar

• !gen pemadam

• Tindakan

• 1enting mengenalpasti kelas api untuk tujuan mengenalpasti agen pemadam api yang

paling sesuai digunakan


14/78

2.3.6 7angkah Keselamatan Penegahan Ke%akaran

• %( usun atur

• Mesin/peralatan disusun $tidak menghalang laluan(

• !singkan proses berisiko kebakaran

• !singkan mesin/peralatan mahal

• ?( Mesin/peralatan

• diperiksa/diselenggara

• 8( 1eralatan elektrik

• entiasa diperiksa

• Kurangkan penggunaan kabel

• 1eralatan pemanas dilengkapkan dengan lampu penunjuk

• Matikan suis/tanggalkan plug bila tidak digunakan

• Matikan suis utama sebelum meninggalkan tempat kerja

• Aunakan litar berasingan untuk peralatan yang perlu sentiasa dihidupkan


15/78

• 6( 1unca api

• !rahan Bangan Menyalakan !pi di iniC

• Bauhkan peralatan pemanas daripada bahan mudah terbakar

• ediakan dinding/penghadang di sekeliling punca pemanas D %;;E7

• 1astikan pengudaraan yang mencukupi di kawasan gas mudah terbakar

• 5( 1eralatan pencegahan kebakaran $!lat/Benis yang sesuai dan diletakkan di tempat

strategik

• 1ili #omba/:ydran

• 1engesan asap

• 1engesan api

• prinkler

• !lat pemadam api

2.( Keselamatan !esin

• Mesin) suatu kelengkapan untuk membekalkan kuasa, mempunyai bahagian yang

bergerak dan tetap, setiap bahagian berfungsi tertentu

• #ahagian Mesin)

• #ahagian operational melakukan fungsi pengeluaran

• #ahagian functional $kefungsian( @ bahagian yang menghantar kuasa kepada

bahagian operational

• ? bahagian utama)

• 1enggerak utama

• Bentera penghantaran

2.(.1 aha)a !esin

• 1unca kemalangan akibat bahaya mesin)

• 4eka bentuk mesin

• 1erangkap $perangkap salingan, perangkap mengetam dan lainlain(


16/78

• Kekusutan $entanglement( putaran gerudi tanpa pelindung $cedera mat, tangan

dan lainlain(

• *entingan $serpihan(

• entuhan $tubuh badan(

• Mengendalikan mesin)

• Tidak berhatihati

• 1enggunaan bahan licin

• 1embuangan sisa yang tidak betul

• 4uang kerja yang sempit

• *antai bengkel yang kotor $licin(

2.(.2 Penegahan aha)a !esin

• 1elindung satu peranti yang boleh mengelakkan seseorang daripada bahaya

• Benis 1elindung)

• 1elindung tetap

• 1elindung jauh

• 1elindung boleh laras

• 1elindung memasung (interlocking guard) – mempunyai bahagian bergerak yang

disambungkan dengan kawalan mesin di mana bahagianbahagian mesin yang

berbahaya tidak boleh digerakkan atau tiada bekalan elektrik sehinga pelindung

ditutup

• 1elindung elektrik

• 1elindung mekanik

2.5 Ke%isingan

• #unyi) $tenaga akustik( kewujudan dikehendaki

• Kebisingan) kewujudan tidak dikehendaki dan tidak bersesuaian pada tempat " ketika

• Aanggu ketenteraman

• Aanggu kesihatan

• Memberi kesan fisiologi " psikologi

#ergantung kepada jangka masa pendedahan $ 'jam( " keamatan/had

kebisingan $ &;d#!(


17/78

#ergantung kepada frekuensi, kenyaringan

• -nit /keamatan/had kebisingan @ desibel $d#(

• -nit frekuensi bunyi @ :ertz $:z(

• Bulat frekuensi yang boleh didengar oleh manusia @ ?; hingga ?;,;;; :z

• G ?; :z @ infrasonik

• D ?;,;;; :z -ltrasonik

2.5.1 Kesan Ke%isingan

• Keupayaan koklear $menerima isyarat bunyi( menurun kurang sensitif

• :ilang pendengaran sementara $&;d#!, masa singkat(

• :ilang pendengaran kekal $%?;d#!, masa berterusan(

• Kesan kepada jantung, tekanan darah, saraf otot ketat, pening, pitam dan lainlain

$getaran bunyi(

• !spek riadah letih, tidak dapat memberi tumpuan, hilang kawalan perasaan "

pertimbangan

• !spek kecekapan kerja @ tertekan, menaikkan potensi melakukan

kesilapan/kemalangan

• Tekanan mental gangguan emosi $hubungan interpersonal merosot(

2.5.2 Ka#alan Ke%isingan erdasarkan kepada 3 Aspek8

• 1unca kebisingan

• *aluan kebisingan

• 1enerima kebisingan

• 1unca/laluan kebisingan)

• Mengalih lokasi alat/mesin

• Mengubah orientasi kedudukan mesin

• Menutup peralatan/mesin dengan bahan penyerap bunyi $mengurangkan %; @

8;d#!(

• Memasang penyerap bunyi $tiub memampatkan bunyi air, gas/wap

• Memasang penyerap bunyi $gentian kaca, sabut dan lainlain sebagai pelapik(

• Memasang penghadang $mengurangkan %5d#!(

• 1enerima kebisingan


18/78

• Memakai penutup telinga $earplug(

2.6 Kera"nan

• Takrif) kebolehan bahan kimia menghasilkan kecederaan atau bahaya pada anggota

manusia

• Kesankesan keracunan)

• Kesan acuteC kesan pantas akibat pendedahan kepada agen bertoksik

• Kesan sub-acute kesan kurang daripada kesan acute

• Kesan kronik akibat dedahan agen bertoksik berpanjangan /berturutan dalam masa

yamg lama

• Kesan kronik progresif kesan yang berterusan atau berkembang walaupun

dedahan berhenti

• Kesan setempat kesan yang berlaku pada tempat sentuhan

• Kesan sistemik berlaku selain dari sentuhan permulaan dan berkait dengan sistem

pernafasan dan sistem saraf pusat

2.6.1 Kemas"kan a"n ke &istem T"%"h

• 1enafasan @ bahan toksik dalam bentuk habuk, debu, bauan, gas $klorin, karbon

monoksida, hidrogen sulfilda, nitrik oksida( wap dihidu oleh manusia

• 4esapan @ bahan toksik masuk terus melalui kulit ke tisu dan saluran darah dan

menyebabkan kulit berubah

• Menelan @ bahan toksik memasuki badan melalui mulut dan terus ke usus

2.6.2 7angkah Keselamatan Pengendalian ahan Tosik

• 1enyimpanan maklumat bahan jenis, cara memasuki badan, tindak balas pada tubuh,

penandapenanda terkena keracunan, kaedah pemulihan

• Aanti bahan yang bahaya dengan yang kurang bahaya

• >lakkan sentuhan anggota badan dengan bahan toksik $jauhkan bahan toksik daripada

tubuh badan(

• #ahan toksik disimpan di tempat tertutup

• 1engudaraan yang baik $saluran hood, duct(


19/78

Tanggungja!ab guru bengkel"malan keselamatan bengkel

Program keselamatan bengkel

Peraturan am keselamatan

• Aunakan kaedah lembapan untuk mengendalikan debu

• Aunakan perlindungan keselamatan

• Membersihkan tempat yang melibatkan penggunaan bahan toksik dengan

menggunakan prosedur yang betul

TAJUK 3Amalan keselamatan %engkel

Kerangka Konsep Taj"k 3

3.1 Program Keselamatan engkel

3.1.1 !eranang Program Keselamatan engkel

• Menetapkan objektif program)


20/78

Persekitaran

Bahan

Pengaruh Luar Proses

Faktor Manusia

Peralatan & Kelengkapan

Maklum Balas

• Memastikan keadaan bengkel selamat

• Menerapkan sikap " rasa hormat kepada prinsipprinsip pencegahan

kemalangan di kalangan pelajar

• Kandungan program keselamatan)

• Kenyataan falsafah keselamatan

• !rahan keselamatan

• 1rogram pemeriksaan keselamatan

• Bawantankuasa keselamatan

• 4ancangan tindakan segera/prosedur terperinci sekiranya berlaku

kecemasan/kemalangan

• Kempen kesedaran keselamatan

• 1englibatan program keselamatan)

• emua pihak

3.1.2 Program Keselamatan &eara Pendekatan &istem

• !plikasi teori sistem " teknologi kawalan @ perubahan yang amat signifikan dalam

teknologi moden

• Teori sistem @ kesan komponen atau subsistem ke atas prestasi keseluruhan sistem

$setiap subsistem memainkan peranan masingmasing( =. +illiam 3eluca " +. Bames

:aynie $%&'&(


21/78

• KomponenKomponen Model 1endekatan istem

• Persekitaran8

• 6 bidang

• 1embuatan

• 1embinaan

• Komunikasi

• 1engangkutan

• Faktorfaktor

• 1encahayaan

• Kebisingan

• 1engudaraan

• Kod warna

• uhu

• 1enyimpanan

• 1rosedur pencegahan kebakaran

• :ousekeeping

• >rgonomik

• Keperluan pertolongan cermas

• Faktor manusia)

• 6 domain

Kognitif $pengetahuan(

!fektif $sikap(

1sikomotor $kemahiran(

• 1eralatan " Kelengkapan)

• 1eralatan tangan/mesin yang memakai kuasa elektrik/manual

• 1enyelenggaraan

• 1roses)

• 1roses penggunaan yang berbahaya

• #ahan)

• #ahan " isa bahan

• 1enyimpanan

• 1enyelenggaraan

• 1engaruh luar)

• 1olisi daerah/kebangsaan


22/78

• 1entadbiran sekolah

• >kspektasi masyarakat

• Maklum balas)

• 3ari komponenkomponen mengintegrasikan kandungan pengajaran dalam

program Keselamatan #engkel

3.1.3 Faedah Program Keselamatan engkel di Tempat Kerja

• Mencegah risiko kemalangan, keracunan

• Mengelakkan kerugian

• 1ekerjaan dapat dilakukan dengan lebih efisien " produktif

• 1enghasilan produk yang lebih berkualiti

• 1eningkatan produktiiti

• 1eningkatan keupayaan persaingan

• 2perasi lancar/berterusan tanpa gangguan

• Mengelakkan berlakunya kemalangan

• Mengelakkan kehilangan masa " produktiiti

• Menerapkan kesedaran tentang bahaya " risiko kemalangan

• Melahirkan pelajar yang bertanggungjawab ke atas keselamatan diri dan orang lain

• Mengurang kos tanggungan akibat kemalangan

• Mengukuhkan kepercayaan ibu bapa/masyarakat kepada pihak sekolah sebagai tempat

yang selamat

• Menjaga imej sekolah sebagai institusi pengajian yang selamat

3.2 Tangg"ngja#a% 9"r" engkel

• Melaksanakan 2bjektif Keselamatan

• Menanam rasa tangungjawab menjaga keselamatan diri " orang lain

• Membantu pelajar memahami kaedah yang selamat dalam melaksanakan tugas

• Membantu pelajar membiasakan diri dengan keadaan yang boleh membahayakan

• Membantu pelajar belajar amalan keselamatan

• Menggalakkan pelajar menyertai pogram keselamatan

• Merancang 1engajaran Keselamatan

• Faham kandungan arahan keselamatan


23/78

• 1astikan langkah keselamatan am ditetapkan

• 1astikan langkah keselamatan spesifik ditetapkan $untuk mata pelajaran/tugas

tertentu(

• Merancang arahan dan tunjuk cara

• Mengedarkan salinan arahan keselamatan kepada pelajar

• Menyediakan !rahan Keselamatan)

• *angkahlangkah yang perlu

• Tunjuk ajar penggunaan/pelindungan diri

• 1enyelenggaraan peralatan/mesin

• Kaedah yang selamat untuk mengendalikan peralatan/mesin " bahan

• 1eraturan keselamatan bengkel di papan kenyataan, dalam bentuk poster dan

lainlain

• 1eraturan keselamatan untuk pelajar

• Menyimpan rekod/salinan arahan keselamatan untuk pihak pentadbiran

• Melaksanakan 1eraturan Keselamatan)

• Auru sebagai contoh) 1erlu melaksanakan peraturan keselamatan

• Menilai 1engajaran Keselamatan)

• ecara bertulis

• ecara praktikal

• Tujuan Menilai 1engajaran)

• Menilai keberkesanan pelaksanaan $aspek guru " pelajar(

• Mengesan kekurangan/kelebihan

• Mewujudkan pembaikan berterusan

3.3 Perat"ran Am Keselamatan

• #entuk ayat negatif/positif

• Bangan bergurau

• Bangan berlari dalam bengkel

• Bangan bercakap semasa mengendalikan mesin

• Bangan membawa barangan melebihi kemampuan diri

• Bangan menggunakan peralatan/mesin sebelum mengenalpasti cara

penggunaannya

• Bangan menggunakan peralatan/mesin sebelum dapat kebenaran guru


24/78

Pengertian dan tujuan organisasi dan pengurusan bengkel

#kop organisasi dan pengurusan bengkel

#usun atur bengkel

Pengurusan dan pengendalian bengkel

Pengurusan personel

Prinsip$prinsip organisasi dalam pengurusan bengkel sekolah

%rganisasi dan pengurusan bengkel

• #ersihkan bengkel sebelum meninggalkan bengkel

• Bangan menggunakan peralatan/mesin yang tumpul/rosak

• Tutup suis selepas melaksanakan tugas

• Aunakan alat pelindung diri semasa melaksanakan tugas

• Fikirlah terlebihlebih dahulu sebelum mngendalikan tugas $guna common

sense(

TAJUK (:rganisasi dan peng"r"san %engkel

Kerangka Konsep Taj"k (


25/78

(.1 Pengertian dan T"j"an :rganisasi engkel

• #engkel harus diurus dan diorganisasikan untuk memastikan pengajaran dan

pembelajaran di bengkel dapat dilaksanakan dengan lancar iaitu secara cekap "

berkesan.

• 7ekap keupayaan melakukan proses kerja dengan betul, mengeluarkan output

setimpal dengan input dari segi tenaga manusia, bahan dan masa dengan

mengurangkan kos sumbersumber yang terlibat untuk mencapai matlamat yang

ditentukan.

• #erkesan pelaksanaan perkara dengan betul untuk mencapai matlamat dan objektif

yang telah ditetapkan tanpa pembaziran.

(.1.1 Pengertian :rganisasi engkel

• 2rganisasi #engkel kesatuan atau gabungan yang merangkumi manusia, alatan,

kemudahan dan bahan yang diurus dengan sistematik dan berlaku dalam jangka

tertentu, melibat peranan/tugas tertentu dan pembuatan keputusan secara bersama

untuk tujuan memenuhi matlamat yang ditentukan.

• ? bentuk organisasi)

• organisasi formal

• mempunyai carta organisasi yang jelas

• setiap ahli ada peranan yang jelas

• terdapat hirarki kuasa iaitu aliran penurunan kuasa dari atas ke bawah

• ada jawatankuasa yang lebih kecil untuk melaksanakan tugas

• organisasi tidak formal

• biasanya dalam bentuk ad hoc

• jangka masa pendek

• dibubarkan setelah aktiiti dilaksanakan

• ? bentuk agihan kuasa di organisasi)

• kuasa berpusat kuasa diagih kepada seorang

• kuasa disentralisasi agihan kuasa kepada lebih daripada seorang


26/78

(.1.2 T"j"an :rganisasi engkel

• mewujudkan suasana pengurusan yang lebih teratur, sistematik " tersusun

• memudahkan pengagihan tugas pengurusan seperti penyelenggaraan stor, stok,

inentori etc.

• membantu dalam pencapaian objektif pengajaran " pembelajaran secara tidak langsung

seperti memudahkan proses penyediaan bahan untuk tujuan pengajaran dan

pembelajaran

• dapat menghasilkan produk yang lebih berkualiti sambil menjimat masa dan kos

(.1.3 Pengertian Peng"r"san engkel

• pengurusan bengkel proses sosial yang merangkumi perancangan, pelaksanaan

proses, kawalan dan pemantauan proses, penyelarasan dan penilaian untuk

memastikan segala aktiiti yang dilaksanakan dengan cekap dan berkesan.

• merupakan usaha koperatif

• proses pengintegrasian input organisasi yang merangkumi sumber manusia, bahan dan

peralatan

(.1.( T"j"an Peng"r"san engkel

• mengelakkan pembaziran masa dan tenaga serta menjimat kos

• mewujudkan keselamatan bengkel, alatan dan bahan

• mewujudkan suasana bengkel yang kondusif untuk membolehkan pengajaran dan

pembelajaran dilaksanakan dengan berkesan

• menghasilkan produk yang lebih berkualiti

• mengelakkan daripada berlakunya kemalangan

• mengurangkan kos pengeluaran dan pembaziran

• menjimatkan masa bekerja

• bengkel yang terurus kelihatan kemas dan teratur

• menjadi kebanggaan dan dorongan kepada guru bahawa bengkel yang terurus adalah

salah satu kejayaan pada diri


27/78

(.2 &kop :rganisasi dan Peng"r"san engkel

1roses pengurusan bengkel merangkumi 5 elemen seperti berikut)

• Merancang merancang tentang bangunan, kurikulum, kelengkapan , peralatan dan

pelajar

• Mengelola aktiiti seperti mengatur, menyusun, menyediakan peralatan

• Mengarah melibatkan peraturanperaturan dan amalan yang perlu dipatuhi

• Menyelaras memastikan bengkel berada dalam keadaan kemas dan tersusun

• Mengawal melibatkan pengawalan stok dan inentori

(.2.1 Aspek Penting 'alam Peng"r"san engkel

• 1emilihan bekalan dan peralatan dari segi kurikulum dan perlindungan keselamatan

• 1erancangan kemudahan

• 1engawalan bahan

• 1enyelenggaraan dan rekod

• Keselamatan dari segi fizikal bengkel dan peraturan dan panduan

• 1engurusan kakitangan

• !gihan peruntukan kewangan

(.3 Prinsip*prinsip :rganisasi dalam Peng"r"san engkel &ekolah

• Menurut :enri Fayol, %6 perkara perlu dititikberatkan)

• 1engkhususan/pembahagian kerja perkerja akan tumpu perhatian kepada tugas

yang tertentu

• Kuasa dan tanggungjawab kuasa rasmi dan kuasa personel $kebijaksanaan,

karisme, kebolehan memimpin(

• 3isiplin patuhan, taat setia dan hormatmenghormati

• Kesepakatan dalam perintah penerimaan arahan atau perintah daripada ketua

• Kesepakatan dalam arahan pelaksanaan aktiiti mengikut hala tuju yang sama

• Kepentingan peribadi kepada kepentingan keseluruhan kepentingan keseluruhan

organisasi diberi keutamaan dan kepentingan peribadi diketepikan

• 1enghargaan penghargaan dan penilaian yang diberikan kepada setiap kakitangan

organisasi harus adil dan berdasarkan kepada prestasi kerja


28/78

• 1emusatan pelaksanaan aktiiti secara pemusatan mengikut keperluan organisasi

• 4angkaian skala susunan struktur dalam organisasi iaitu daripada atas ke bawah

yang melibatkan hubungan dan kuasa setiap ahli organisasi

• Tersusun peranan dan tugas setiap ahli mesti sesuai

• 1ersamaan persamaan dan keadilan harus diamalkan dalam organisasi untuk

menggalakkan ahli sentiasa taat kepada organisasi

• Kestabilan dalam pemegangan jawatan setiap anggota dalam organisasi harus

diberi masa untuk menyesuaikan diri dalam tugasnya

• sprit de corps penekanan kepada pembentukan perasaan harmoni antara

anggota dalam organisasi untuk mewujudkan kerja kumpulan dan hubungan

interpersanal yang erat

(.( &"s"n At"r engkel

• #engkel disusun atur untuk mengelakkan kemalangan, meningkatkan produktiiti,

mengurangkan pembaziran bahan, mengurangkan kos pengeluaran, menjimatkan masa

bekerja, memudahkan proses kerja dan menjadi bengkel kelihatan kemas dan ceria

(.(.1 &trategi :rganisasi dan Peng"r"san engkel

• 1enyatuan manusia persefahaman antara anggota dalam organisasi adalah penting

• Tempat meneroka ilmu menjadikan bengkel meneroka ilmu

• Mewujudkan pengalaman kerjaya yang baru mengadakan program perkembangan staf

untuk pengurusan bengkel

(.(.2 Keperl"an Keselamatan dalam :rganisasi dan Peng"r"san

• Keperluan organisasi " pengurusan dapat dipenuhi melalui ? fasa)

• Fasa perancangan " pengelolaan 3ilakukan mengikut prinsip bukan kehendak

indiidu. 3alam fasa ini reka bentuk bengkel, stesenstesen kerja, sistem

pendawaian, perpaipan, pengudaraan, pencahayaan, penempatan alat dan mesin,

hal keselamatan, warna, bahan kedap bunyi dan lainlain dirancang.


29/78

• Fasa tenaga kerja penglibatan semua pihak seperti guru, pihak pentadbiran,

pembantu bengkel dan murid dalam pengurusan bengkel. Fasa ini melibatkan

proses penyelarasan, pengarahan melakukan kerja oleh orang tertentu tanpa

tindihan tugas, pengawalan atau pemantauan proses pengurusan dan penghasilan

laporan sebagai penyampaian maklumat kepada pihak pentadbiran dan peruntukan

kewangan.

(.(.3 Pet"nj"k !eranang engkel

1erancangan bengkel merangkumi perkara berikut)

• 1elan lantai bengkel teratur dan tersusun

• 1elan lantai proses pelan lantai yang mengumpulkan mesinmesin di satu lokasi

mengikut jenis mesin dan proses menlaksanakan tugas khas mengikut mesin.

7ontoh) semua mesin gerudi disusun pada satu tempat yang sama

• 1elan lantai produk pelan lantai disusun mengikut kelengkapan mesin mengikut

langkah kerja untuk menghasilkan produk dengan lancar. 7ontoh) jika langkah kerja

ialah menggerudi diikuti dengan memotong alur dengan mesin meraut, maka mesin

disusun dengan mesin gerudi di sebelah mesin meraut dan mesin melarik diletak

pada tempat yang berdekatan dengan mesin meraut

• 1elan lantai gabungan proses dan produk

• Kemudahan 1engajaran ruang dan kelengkapan untuk memudahkan pengajaran dan

pembelajaran dijalankan

• #unyi #engkel harus kalis bunyi untuk mengurangkan gangguan tumpuan " minat

murid

• +arna 1enggunaan warna yang sesuai untuk bengkel seperti dinding dan lantai

bengkel dapat mengurangkan kesilauan, menjadikan pengguna merasa tenang dan

bengkel kelihatan kemas. warna tertentu seperti warna merah dan kuning boleh

digunakan untuk menanda mesin atau kawasan yang merbahaya. 3engan itu

kefahaman tentang teori warna dan kod warna keselamatan adalah perlu

• 1encahayaan 1encahayaan dalam bentuk penggunaan lampu kalimantang adalah

biasa tetapi pencahayaan semula jadi dari matahari harus diberi keutamaan untuk

menjimat kos. Kadar pencahayaan bagi sebuah bengkel ialah nisbah antara keluasan


30/78

tingkap dengan keluasan lantai iaitu 5)%. Tingkap yang dibina harus tidak terlampau

tinggi dari lantai agar sinaran matahari tidak tersekat.

• 1engudaraan !liran udara yang lancar dapat dilaksanakan dengan membuka pintu "

tingkap bengkel. 1emasangan blower juga dapat membantu pengaliran udara yang

lancar.

• #engkel am #engkel am yang beroperasi secara unitunit kecil boleh menggantikan

bengkel pengkhususan bidang pengajaran yang melibatkan kos pembinaan tinggi.

• istem stor istem penyimpanan berkait rapat dengan saiz bengkel. -ntuk bengkel

yang kecil penggunaan almari untuk menyimpan bahan dan peralatan akan menjadikan

ruang bengkel sempit. 1enggunaan panel alat yang digantung di dinding amatlah sesuai

kerana alat disusun dengan kemas, alat mudah dikenali dan dicapai, di samping itu ia

mudah diperiksa dan kehilangan alat mudah dikesan. 4akrak juga adalah sesuai untuk

menyimpan mesin mudah alih dan peralatan tangan serta bahan mentah seperti kayu,

logam dan lainlain. 1enyediaan stor am dan stor khas juga perlu terutamanya untuk

bengkel yang luas. tor am ialah stor pusat yang menyimpan semua jenis bahan yang

dibeli oleh pihak sekolah manakala stor khas ialah tempat untuk menyimpan bahan,

peralatan dan rekod stok " inentori yang berkait dengan bengkel.

• Kebersihan Merangkumi pengangkutan bahan, mesin, peralatan, tempat bahan

buangan, sistem penyedut habuk dan bahan toksik,udara mampatan dan lainlain.

Kedudukan punca eletrik harus berdekatan dengan mesin. #ekalan air harus

mempunyai saliran yang keluar yang baik. Aas, bahan beracun " bahan yang

merbahaya harus diasingkan " diletakkan di ruang khas.

(.(.( Prinsip :rganisasi dan Peng"r"san engkel !engik"t Keperl"an Keselamatan

Keperluan keselamatan harus diterapkan dalam pengurusan bengkel. 1rinsip

keselamatan merangkumi perkara berikut)

• 4uang " kawasan kerja 4uang bengkel harus sesuai dengan bidang kursus mata

pelajaran untuk memudahkan pergerakan, pelaksanaan " penyeliaan kerja. Kawasanbengkel ialah kemampuan ruang bengkel untuk menempatkan stesenstesen kerja,

kawasan meletak mesin, kawasan penstoran, kawasan pameran, laluan untuk pekerja,

kawasan untuk menyimpan bahan/alatan kesihatan " pencegahan kebakaran serta

kawasan untuk pelaksanaan pengajaran " pembelajaran.


31/78

• 1intu dan tanda keluar Mengikut peraturan Babatan #omba " 1enyelamat, setiap

premis harus ada sekurangkurangnya ? pintu. aiz pintu untuk bengkel harus %.5 kali

lebih lebar daripada pintu rumah kediaman.

• Kawalan Kesihatan dan 1ersekitaran Kawalan ini meliputi kawalan dari segi cahaya,

pengedaran udara, bunyi, bahan toksik " bahan pelupusan.

• 1eralatan perlindungan diri !lat seperti penutup hidung, pelindung mata dan telinga

dan apron harus disediakan.

• 1erubatan dan pertolongan cemas 1eti ubat dilengkapkan dengan bahan yang lengkap

dan terkini harus disediakan.

• 1encegahan kebakaran !lat pencegah kebakaran harus disediakan " disemak dari

masa ke semasa untuk memastikan ia berfungsi. !lat pemadam api harus diletakkan

pada tempat strategik yang mudah dilihat serta mudah diambil. 3i samping itu, hos

bomba, pengesan haba dan sprinler juga harus disediakan.

• 1eralatan pemampatan udara !lat ini disediakan untuk membersihkan mesin dan

kawasan bengkel.

• 1enstoran bahan istem penstoran bahan dan alatan bagi memudahkan penyemakan

serta inentori.

• Mesin dan perlindungan mesin pelindung mesin/bahagian mesin disediakan untuk

mencegah berlakunya kemalangan.

• Mesin berkuasa mudah alih Mesin ini adalah lebih mudah dibawa dari satu tempat ke

tempat lain. !lat ini mudah rosak, maka perlu mengawal penggunaannya.

(.(.5 Pemeriksaan Keselamatan engkel

Tujuan pemeriksaan bengkel)

• mengurangkan/menghindar kemalangan

• menyelidik kemalangan apa jenis jua

• menyelidik keadaan persekitaran yang kurang selamat


32/78

!spek penting pemerhatian dalam pemeriksaan keselamatan bengkel)

• keadaan bangunan dan kemudahan

• susun atur tempat kerja

• pergerakan pekerja

• pergerakan bahan dan pembuangan sisa• penggunaan bahan bahaya

• kawalan bahan merbahaya dan proses pengendalian

• keselamatan kebakaran

• keselamatan persekitaran

• amalan keselamatan dan perlindungan diri

1ihak yang terlibat dalam organisasi pemeriksaan keselamatan bengkel)

• guru bengkel

• jawatankuasa pemeriksaan sekolah

• staf penyelenggaraan sekolah

• jawatankuasa keselamatan pelajar

• pemeriksa luaran

Benis pemeriksaan keselamatan bengkel)

• pemeriksaan berjadual

• pemeriksaan tergempar

• pemeriksaan berterusan

• pemeriksaan khas

1rosedur tindakan keselamatan bengkel)

• tindakan pertama diberikan bantuan sertamerta

• tindakan kedua mendapat bantuan seperti menghantar ke hospital

• tindakan ketiga merekodkan sebab kemalangan

Tujuan menyimpan rekod keselamatan)

• sebagai rujukan untuk menyediakan laporan yang lengkap " tepat

• panduan keberkesanan sebagai langkah pencegahan

• asas penilaian keberkesanan program keselamatan bengkel

• melindungi guru daripada tindakan saman berkaitan dengan kecederaan murid

• menghalang kemungkinan berlakunya kemalangan yang serupa pada masa hadapan

• menjadi sumber fakta untuk analisis yang berkaitan dengan kemalangan


33/78

• sebagai panduan cadangan perubahan bengkel

• menjelaskan keadaan merbahaya dan amalan tidak selamat

• sebagai bahan rujukancadangan perubahan kandungan kurikulum

• sebagai bahan perbandingan keselamatan bengkel antara sekolah

(.5 Peng"r"san dan Pengendalian engkel

#engkel harus diurus agar untuk memaksimakan penggunaannya dalam keadaan yang

selamat dan selesa untuk mencapai matlamat program yang dijalankan.

(.5.1 Prinsip Pengendalian dan Peng"r"san engkel

egala kemudahan yang disediakan di bengkel harus dapat membantu pelajar

mendapat pengalaman yang berguna pada masa hadapan. 3engan itu pengendalian

dan pengurusan harus merangkumi prinsip/tujuan berikut)

• menghasilkan bengkel yang efisien susunan alat dan kelengkapan yang dapat

membantu pelajar menjalankan kerja dengan berkesan serta memaksimakan produktiiti

dan mengurangkan pembaziran

• mewujudkan persekitaran yang selamat dan sihat memastikan perkara seperti

pencahayaan yang baik, sistem pengudaraan yang lancar, sistem penyerapan bunyi

yang berkesan, mesin dan peralatan yang selamat dan lainlain

• Memenuhi keperluan psikologi pelajar persekitaran yang kondusip dapat mendorong

pembentukan sikap yang baik di kalangan plajar seperti menjaga keselamatan diri dan

rakan, berdisiplin, memupuk perasaan kekitaan terhadap penggunaan bengkel, secara

tidak langsung dapat meningkatkan minat pelajar untuk melakukan kerja di bengkel

• memudahkan kawalan guru di sepanjang masa guru dapat garis penglihatan yang baik

untuk melihat setiap bahagian bengkel serta dapat mengesan bunyi yanmg luar biasa

dan dapat sampai ke tempat melalui laluan yang sistematik

• mewujudkan keadaan yang selamat kepada semua mesin, peralatan dan bahan di

bengkel meminimumkan kehilangan dan kerosakan pada mesin, peralatan dan bahan

disebabkan kecurian, salah guna dan lainlain

• mewujudkan pengcahayaan yang baik kepada pengguna bengkel pencahayaan yang

mencukupi dapat mengurangkan berlaku kemalangan, penggunaan warna susunan


34/78

bengkel ruang juga memberi kesan kepada penglihatan. 1emcahayaan yang baik dapat

meningkatkan minat dalam menghasilkan produk yang berkualiti serta dari segi kuantiti

(.5.2 Proses Peng"r"san engkel !engik"t Fasa

• Fasa pertama perancangan dan pengendalian kemudahan di bengkel

• Mereka bentuk mereka bentuk pelan lantai bengkel

• 1erancangan menyediakan kemudahan asas) pendawaian,

pengudaraan, perpaipan

penyusun/menyediakan ruang untuk meletak peralatan utama

menyusun perabot di dalam ruang kerja

kedudukan stor

laluan keselamatan

penggunaan warna di dalam bengkel

• Fasa kedua proses merancang dan melaksanakan proses pembangunan bengkel

• Merancang untuk jangka masa panjang

•

Merancang mengikut arus perubahan

• !ktiiti merancang membina rak, panel penyimpanan, mewarnakan kawasan

mesin/kawasan merbahaya, menandakan tanda amaran merbahaya, menyediakan

• Menghasilkan lakaran pelan, lukisan berskala dan menyediakan model

• 1englibatan rakan sejawat, pekerja dan pelajar dalam perancangan dan

pelaksanaan proses bengkel

(.5.3 aik P"lih dan Pen)elenggaraan

• 1enyelenggaraan ialah kerja baik pulih dan penyimpan alatan dan bahan dengan

tujuan)

• membolehkan alatan/bahan tahan lebih lama


35/78

• memudahkan penggunaan semula alatan/bahan

• mengelakkan berlakunya kemalangan

• berjimat cermat

• Kerja penyelenggaraan)

• !singkan alatan dan bahan mengikut kategori mudah bakar, mudah rosak, bahan

kering, bahan basah, bahan beracun dan lainlain

• *abelkan bahan beracun

• #ahan gas disimpan di tempat dengan pengudaraan yang baik

• bersih dan simpan alatan selepas digunakan

• minyakkan alat yang mudah berkarat

• buang bahan yang ruput tarikh

• bahan mudah bakar disimpan di dalam bekas bertutup, berlabel serta diletakkan di

tempat jauh daripada punca api

• periksa dan uji alatan dari masa ke semasa untuk memastikan alatan dalam keadaan

baik dan selamat digunakan

• periksa bekalan elektrik dari segi keadaan plug, soket dan lainlain

(.6 Peng"r"san Personel

• -ntuk meningkatkan produktiiti pelajar

• -ntuk meningkatkan kepuasan kerja tenaga mengajar

• Mengandungi)

• 7arta 2rganisasi• =isi

• Misi

• objektif

• Tanggungjawab


36/78

(.6.1 :rganisasi Peng"r"san engkel &ekolah

• !ktiiti pengurusan personel melibatkan)

• 1erancangan $tindakan/aktiiti untuk masa depan(

• 1engemaskinian $maklumat/rekod selari dengan perancangan

• 1emerhatian $kelebihan/kekurangan(

• 1embahagian Tugas

• 4efleksi/renungan $kelebihan/kekurangan, masalah " penyelesaian(

• 7iriciri pngurusan personel bengkel sekolah

• Menyimpan rekod

• Menyediakan bekalan bahan

• Menentukan peralatan untuk penyelenggaraan

• Melayan pelanggan

• Menyimpan rekod inentori

• Menentukan aspek keselamatan

• Menyediakan perkhidmatan

(.6.2 :%jektif Peng"r"san Personel

• 6 2bjektif)

• 1elajar $suasana 1 " 1 di bengkel yang kondusif, keselamatan bengkel(

• 2rganisasi $melengkapkan proses pengurusan peringkat sekolah, memenuhi

1ekeliling 1erbendaharaan Kerajaan Malaysia(

• Fungsian $mencapat matlamat 1 " 1 melalui rancangan panitia/sukatan pelajaran(

• 1eribadi $kebaikan guru " pelajar dalam proses 1 " 1, kerjaya untuk pelajar(

(.6.3 Peng"r"san Personel $irarki

• 1eringkat atas sekali iaitu peringkat pertama terdiri daripada guru besar

• 1eringkat kedua terdiri daripada penolong kanan % " ? serta penyelia petang

• 1eringkat ketiga terdiri daripada ketua bidang


37/78

• 1eringkat kelima terdiri daripada ketua panitia mata pelajaran

• 1eringkat kelima terdiri daripada guru mata pelajaran

(.6.( F"ngsi :rganisasi Panitia !ata Pelajaran

• Mengadakan mesyuarat panitia $6 kali setahun(

• Menentukan pelaksanaan sukatan pelajaran

• Menentukan penggunaan !#M " kaedah 1 " 1

• Menyediakan rancangan tahunan, mingguan

• Menyelaras penyediaan soalan peperiksaan " pemeriksaan kertas jawapan

• Menganalisa keputusan peperiksaan

• Menentukan jenis buku rujukan

• Mengkaji " menilai buku teks " buku latihan

• Membuat anggaran pembelanjaan tahunan

• Menguruskan hal pameran $bahan " peralatan(

• Melaksanakan perubahan baru dalam sukatan pelajaran(

• 1enilaian 1ersonel)

• Ketrampilan teknikal $perancangan, penyampaian, penilaian(

• Ketrampilan 1 " 1

• *atihan 1erkembangan staf $untuk meningkatkan kualiti pengurusan personel(

• #erfokus kepada inoasi

• Melaksanakan analisis keperluan

• #erterusan

• Benis kursus)

• Kursus pendek $%6 hari( luar/dalaman $inhouse(

• *awatan di dalam atau ke luar negara untuk menanda aras

• #engkel/seminar

(.6.5 &tr"kt"r :rganisasi Pelajar dalam Peng"r"san engkel

• 1englibatan pelajar dalam pengurusan personel bengkel harus diadakan untuk

mewujudkan suasana saling bertanggungjawab terhadap kesempurnaan bengkel. 3i

samping menyampaikan pengetahuan dan kemahiran teknikal, guru juga perlu

menyampaikan ilmu tentang pengurusan bengkel kepada pelajar.


38/78

• 2rganisasi bengkel untuk pelajar juga berbentuk hirarki)

• 1eringkat atas sekali iaitu peringkat pertama terdiri daripada formen

• 1eringkat kedua terdiri daripada penolong formen

• 1eringkat ketiga terdiri daripada !hli Bawatan Kuasa seperti memeriksa alat,

menyusun alat, menjaga kebersihan dan lainlain

• Kaedah pengajaran dan perbelajaran dipengaruhi oleh penglibatan pelajar dalam

pengurusan bengkel)

• tesen kerja/istem pusingan kerja

• untuk tahap kemahiran yang berbeza

• Kumpulan simulasi

• untuk 1 " 1, kos tinggi dari segi ruang kerja, peralatan/mesin, bahan

• Kumpulan kemajuan tugasan

• untuk kelengkapan " peralatan terhad

• istem penggiliran secara penomboran

• Tugas berorientasikan kemahiran

• Tugas berorientasikan fungsi $berdasarkan tanggungjawab/peranan(

• 1elajar diberi nombor dan tugasan

• 1erlukan sediakan diskripsi tugas pada setiap stesen

• 1endedahan situasi sebenar

Fikirkan8

• Mengapa kita perlu mengorganisasi dan menguruskan bengkel H

• !pakah peranan guru panitia mata pelajaran 4eka #entuk " Teknologi dalam

pengurusan bengkel H

• !pakah kekuatan dan kelemahan proses mengurus bengkel mengikut mengikut fasa H


39/78

T"&'K )

*+K" +-T'K +-.K+/ 0"-. +*K+#"-

#inopsis

Keberkesanan pengajaran dan pembelajaran yang melibatkanlatihan kemahiran juga bergantung kepada reka bentuk bengkel

yang berkesan. Reka bentuk bengkel adalah satu faktor yangamat kritikal di dalam menentukana keberkesanan penggunaanruang dan keselamatan individu yang melibatkan kerjakerja didalam bengkel. !i antara faktor yang perlu di ambil kira di dalamdi dalam menentukan reka bentuk yang berkesan ialah bentukbengkel" keluasana bengkel" ruang bengkel" ruang tambahan"lokasi alatan" perabot" pintu masuk dan pintu keluar.

%&+KTIF

!i akhir bab ini" anda memperolehi #

$. Menyatakan empat jenis ruang kerja bersama %iri%iri yangperlu diran%ang di dalam bengkel untuk menghasilkan bengkel yang berkesan.. Menerangkan lima kepentingan faktor yang dipertimbangkandalam meran%ang reka bentuk bengkel yang berkesan.'. Menganalisa perbe(aan keluasan ruang kerja bagi kerja ringan"kerja berat dan

kerja sederhana berdasarkan ruang yang men%ukupi.

12 &enis ruang di dalam bengkel


40/78

)ebelum meran%ang pelan lantai bengkel" guru perlu mengenalpasti jenis ruang yang perlu terdapat di dalam setiap bengkel.Langkah ini penting bagi memastikan kedudukan ruang dan

keluasan yang disediakan men%ukupi bagi memenuhi fungsisetiap ruang yang disediakan. )ebagai panduan jadual berikutmenyediakan garis panduan asas berkenaan jenis ruang dan %iri%iri yang diperlukan.

&adual 12 &enis ruangan di dalam bengkel

Ruang bengkel yang diperlukan *iri%iri ruangRuang kelas teori Berasingan dari tempat amali

)tor alat dan bahan Berdekatan dengan tempatduduk guruBerdekatan dengan tempatkerjaKeluasan + $, kaki - ' kaki

)tor untuk menyimpan projekpelajar

!iletakkan dihujungbengkel/stor

Ruang pintu masuk $ 0 kali ganda dari pintu biasa

1empat simpan barang pelajar !iletakkan dihujung bengkel/stor

Kabinet pameran !isedian ditepi bilik bilik guru

Ruang kerja +

• Ruang tunjuk %ara

2demokrasi3

• Ruang kerja individu

!i hadapan ruang kerja pelajar

Bergantung kepada jenisbengkel" jenis aktiviti dan


41/78

• Ruang kerja kemasan danpenyudah

• Ruang mesin

bilangan pelajar

!isediakan se%ara berasingandari ruang kerja

Penempatan mesin perlumengikut proses kerja

Jenis ruang dalam bengkel mengikut keperluan sesuatu bengkel berkenaan. Sebagai contoh

bengkel pertukangan kayu tidak sama keperluan dengan bengkel automotif. Sebagai seorang

perancang ruang bengkel, guru perlu mendapat khidmat nasihat dan perbincangan denganmereka yang berpengalaman. Reka bentuk bengkel di sekolah juga telah ditentukan oleh pihak

Jabatan Kerja Raya (JKR. Jenis ruang dan ciri-ciri ruang di atas boleh dijadikan sebagai

panduan asas bagi merancang pembangunan ruang di dalam sesuatu bengkel.

Reka bentuk bengkel yang berkesan

!ada umumnya bengkel dibina di dalam bentuk empat segi tepat dan mempunyai

panjang dua kali ganda dari lebar bengkel. "entuk demikian yang berkesan bagi

memudahkan proses pengurusan bengkel dari segi penyusunan bahan, alatan, mesindan meja kerja. #a juga lebih praktikal dan dapat beroperasi dengan berkesan.

"engkel juga mempunyai sekurang-kurangnya dua laluan pintu sebagai keluar dan

masuk ke bengkel. !intu juga bagi tujuan keselamatan kepada pengguna bengkel

bagi memasukkan mesin, bahan dan alatan di bengkel.

"engkel yang baik perlu mempunyai ruang yang cukup dan sesuai dengan bilangan

pelajar dan akti$iti yang akan dilakukan di dalamnya. Kecukupan ruang diambil kira

dari segi keluasan stesen atau meja kerja untuk seseorang pelajar di gandakan dengan

bilangan maksimum pelajar yang akan menggunakan ruang kerja di dalam bengkel.

Kebiasannya keluasan stor yang diperlukan untuk sesebuah bengkel ialah %& kakilebar dan ' kaki panjang.

Jadual 5.2 Keluasan ruang di dalam bengkel berdasarkan jenis aktiviti

Jenis aktiviti Keluasan diperlukan

seorang pelajar

Anggaran keluasan

minimum bagi 10

orang pelajar


42/78

Kerja berat ) bengkel

mesin

%** kaki persegi %*** kaki persegi

Kerja sederhana -

pertanian

+* kaki persegi +** kaki persegi

Kerja ringan - elektrik '* kaki persegi '** kaki persegi

Semasa merancang ruang kerja di bengkel beberpa faktor yang perlu dipertimbangkan. #aitu

• kenal pasti bilangan indi$idu akan bekerja di sesuatu stesen pada satu masa.

• Keluasan ruang yang diperlukan untuk pelajar bekerja dengan selesa dan bergerak dengan

selamat.

• anggaran sai bahan yang maksimum yang akan digunakan di bengkel berkenaan.

orak aliran kerja di bengkel perlu diambil kira di dalam pengurusan bengkel bagi membentuk

bengkel yang berkesan. orak pergerakan pelajar dalam bengkel adalah perlu

• lorong pergerkan utama yang lebar

• pelajar boleh bergerak dengan mudah untuk mendapatkan alat dan bahan tanpa perlu

mengganggu kerja rakan yang lain.

• jarak antara tempat kerja dengan tempat simpanan bahan tidak jauh.

• mempunyai beberapa lorong yang lurus untuk membolehkan pelajar bergerak pergi dan

balik dengan selesa.• bahan yang panjang seperti papan dan kayu, boleh diba/a dari stor ke tempat kerja tanpa

perlu membahayakan pelajar.

• memudahkan ka/alan guru terhadap kerja pelajar di stesen.

• menyediakan persekitaran kerja yang selesa dan selamat kepada pelajar

• membolehkan kerja di dalam bengkel dijalankan dengan berkesan dan mengurangkan

pembairan masa semasa amali dilaksanakan.

0i dalam bengkel faktor penglihatan adalah amat penting. 1uru sentiasa boleh melihat semua

ka/asan kerja pelajar bagi tujuan keselamatan. Reka bentuk bengkel yang baik perlu bagi guru

penglihatan dari jarak jauh juga. 2leh itu bengkel perlu

• "engkel berbentuk 3 dan mempunyai ka/asan berasingan.

• jangan membina pemisah dinding bagi menghalang pemandangan di dalam bengkel.

• alatan yang besar perlu diletakan di tepi dinding di mana ia tidak akan mengganggu

pandangan guru.


43/78

• tiada tiang atau atau mesin yang besar mengganggu pandangan.

Selain itu faktor pendengaran penting bagi guru menga/al akti$iti amali di dalam bengkel.

"unyi yang ganjil dari mesin, mungkin disebabkan ia tidak dapat berfungsi dengan baik.4ungkin juga pelajar tidak dapat mengendalikan mesin dengan betul dan perlu mendapat

perhatian dari guru dengan segera. 1uru perlu menegur kesalahan pelajar bagi tujuan

keselamatan pelajar dan mencegah kerosakan sesuatu mesin.

Prinsip Pengendalian dan Pegurusan Bengkel

!engendalian dan pengurusan bengkel oleh guru perlu kepada prinsip pengendalian dan

pengurusan bengkel yang berkesan. #aitu

a- Mengasilkan sebua bengkel !ang berkesan ) Susunan alatan, bahan dan kelengkapan

yang terdapat dalam bengkel perlu dilaksanakan dengan teratur dan kemas. Susunan yang teratur

dapat membantu pelajar melaksanakan amali dengan berkesan.

b- Me"ujudkan persekitaran !ang selamat ) !ersekitan bengkel yang selamat dapat

membantu kesihatan pelajar sepanjang mereka melaksanakan latihan di bengkel. "engkel perlu

kepada kemudahan pengcahayaan yang baik, sistem pengudaraan yang berfungsi dengan baik,

sistem penyerapan bunyi yang baik dan peralatan dan mesin yang digunakan oleh pelajar dengan

selamat.

c- Ka"alan guru sepanjang masa ) 1uru boleh memiliki garis penglihatan yang baik di semua

bahagian di dalam bengkel. 1uru dapat mendengar bunyi peralatan dan mesin yang sedang

beroperasi dan mempunyai kemudahan laluan yang cepat ke semua arah dan bahagian di dalam

bengkel.

d- Me"ujudkan pen#aa!aan !ang baik kepada pengguna bengkel ) "engkel perlu kepada

pengcahayaan yang mencukupi, penggunaan /arna, susunan bengkel, ruang dan semua faktor

yang memberi kesan penglihatan kepada latihan amali pelajar. Ruang pengcahayaan yang baik

akan mendorong minat pelajar, keselamatan kerja pelajar dan meningkat produkti$iti pelajar.

e- Me"ujudkan pengudaraan !ang baik kepada pengguna bengkel ) "engkel perlu kepada pengudaraan yang segar, tiada bau busuk dan bau tidak menyenangkan bertujuan memberi

keselesaan kepada pelajar untuk melaksanakan amali dengan gembira. Jika perlu bengkel perlu

ada kipas dan penapis udara supaya pelajar rasa segar semasa berada di bengkel.

f- Me"ujudkan keselamatan kepada semua mesin$ alatan dan baan di dalam bengkel )

!elajar perlu kepada keselamatan semasa menggunakan mesin, alatan dan bahan. !elajar juga


44/78

perlu mengendalikan semua perkara yang perlu dalam bengkel dengan selamat. !elajar perlu

tahu semua perkara dalam bengkel amali mereka. "engkel juga perlu direka bentuk bagi

mengelakkan kerosakan, kehilangan dan elemen-elemen negatif yang lain dalam mengekalkan

keselamatan bengkel.

g- Keperluan psikologi pelajar ) !engendalian dan pengurusan bengkel perlu dapatmenghasilkan persekitaran yang membentuk sikap yang baik antaranya menjaga kebersihan,

berdisiplin, berdidikasi, rajin, seronok dan gembira. !ada masa yang sama ia membentuk

kesihatan mental yang baik kepada pelajar seperti rasa selamat, tersusun, sistematik, kepuasan

dan mahu datang lagi. Secara langsung ia akan meningkatkan produkti$iti kerja kepada pelajar.

%AJ&K ' (

P)*+&,&-A* K)A*+A* /A* BAA*

'.1 -umber Ke"angan

"erdasarkan pengalaman dan pemerhatian anda bagaimanakah pihak pengurusan sekolahmendapatkan sumber ke/angan bagi menjalankan akti$iti pengajaran dan pembelajaran di

sekolah5

1uru-guru di dalam bidang pendidikan teknik dan $okasional harus menjadikan matlamat untuk menyediakan kemudahan pendidikan $okasional kepada semua pelajar yang berkelayakan tanpa

pengecualian yang berpunca dari masalah kekurangan sumber ke/angan. 2leh itu, sebelum anda

membuat proses perancangan ke/angan, anda perlu mendapatkan ja/apan bagi persoalan- persoalan berikut6

(i 7pakah sumber ke/angan yang digunakan disekolah untuk membeli keperluanakti$iti pengajaran dan pembelajaran5

(ii 7pakah dasar kerajaan di dalam penyediaan kemudahan ke/angan bagi akti$iti

pengajaran di sekolah5

(iii !unca ke/angan sekolah boleh di dapati daripada tiga sumber iaitu6


45/78

• Kerajaan6

0iterima daripada yuran pengajian yang dibayar oleh setiap pelajar

• !elajar 8 #bubapa6

"antuan atau peruntukan yang diberikan oleh Kerajaan seperti peruntukan berdasarkanmata pelajaran, "iasis/a Kecil !ersekutuan, "iasis/a daripada "ank89ayasan, 9uran

!eperiksaan dan lain-lain.

• 2rang a/am6

:ang yang diterima daripada orang a/am termasuklah derma serta pungutan yangdibenarkan oleh !engarah !endidikan ;egeri untuk menambah tabungan sekolah.

2leh itu, /ang yang diterima oleh sekolah boleh diklasifikasikan kepada tiga kumpulan

seperti jadual


46/78

ii.3ukisan Kejuruteraan - R4eknologi Kejuruteraan - R4


47/78

'.2.2 +uru Membuat Peran#angan Perbelanjaan

a3 Men!ediakan Anggaran Perbelanjaan

7nggaran perbelanjaan yang perlu dibuat oleh guru dua atau tiga bulan sebelum akhir

tahun pada setiap tahun. 2leh kerana peruntukan ke/angan yang disediakan olehkerajaan adalah berdasarkan bilangan pelajar, guru perlu mengambil kira bilangan pelajar

semasa (enrolmen semasa ketika membuat anggaran bilangan alatan, kelengkapan dan

bahan yang diperlukan untuk akti$iti pengajaran untuk tahun hadapan. 0aripadaanggaran keperluan alatan dan bahan guru perlu membuat cadangan pembelian mengikut

spesifikasi yang telah dikenal pasti terlebih dahulu oleh guru.

b Alat Bantu Mengajar

Sebuah bengkel yang baik juga perlu dilengkapi dengan alat abntu mengajar (7"4 yang

berkualiti bagi membantu pengajaran guru. 2leh itu, pembelian 7"4 ini perlu dirancang

oleh guru dan dimasukkan dalam senarai perancangan perbelanjaan bengkel.

c ,ekod Pen!elenggaraan

1uru juga perlu menyemak rekod ser$is atau penyelenggaraan di bengkel bagi merancang

keperluan penyelenggaraan terhadap mesin dan alatan pada tahun hadapan. Keperluan bajet untuk penyelenggaraan alatan dan mesin amat penting untuk diambil kira kerana

selain daripada ia dapat membantu memanjangkan jangka hayat mesin dan alatan ia juga

dapat mengurangkan risiko pembairan. 2leh itu, peruntukan ke/angan perlu mengambil

kira faktor ini agar ia dapat ditambah di dalam perancangan ke/angan terbabit.

d Perubaan Kurikulum

2leh kerana kurikulum sekolah sentiasa berubah mengikut perkembangan semasa maka

perancangan perbelanjaan turut meliputi perancangan perkembangan mata

pelajaran.!erancangan ini meliputi perancangan pembelian buku rujukan tambahan dan juga kursus yang diperlukan oleh guru bagi meningkatkan pengetahuan dan kemahiran

mengikut keperluan masa.

e ,ekod 4nventori

Selain daripada itu, guru juga perlu membuat semakan terhadap rekod in$entori dan stok

yang terdapat di bengkel. >ujuan semakan ini adalah untuk mengetahui jumlah alatan dan bahan yang belum habis digunakan dan masih boleh digunakan untuk keperluan pengajaran

masa akan datang. makan jumlah keperluan tadi perlu ditolak dengan jumlah alatan,

Kelengkapan dan bahan yang masih boleh digunakan di dalam panel alat atau bilik stor bagi menganggarkan jumlah peruntukan ke/angan sebenar yang diperlukan. Sekiranya

dasar ini tidak diambil kira masalah yang timbul ialah pembairan dan masalah ruang untuk

menyimpan alatan atau bahan yang berlebihan.


48/78

f ,ekod utang

0asar yang terakhir ialah melihat rekod-rekod hutang perbelanjaan tahun semasa untuk diambil kira dan ditambah didalam peruntukan perbelanjaan pada tahun hadapan.3angkah

ini perlu diambil kira supaya guru tidak membuat anggaran yang melebihi peruntukan yang

disediakan dan mengelakkan masalah hutang lapuk.

Setelah perancangan perbelanjaan disediakan, ia akan diserahkan kepada penyelaras. !enyelaras

kemudiannya akan mengadakan mesyuarat dengan semua pengurus makmal bagi menyediakananggaran perbelanjaan tahunan semua bengkel-bengkel yang terdapat di sekolah. 3angkah

seterusnya penyelaras akan membincangkan anggaran perbelanjaan dengan !engetua bagi

mendapatkan kelulusan. setelah cadangan perbelanjaan diluluskan guru perlu memulakan proses

pembelian alatan. 3ampiran


49/78

P)*+&,&-A* AA%A* /A* BAA*6P),7)A*P)MB)4A*

!erolehan bermaksud mendapatkan suatu barangan atau perkhidmatan dengan mengikuti tatacarayang telah ditetapkan oleh !erbendaharaan atau yang telah diluluskan oleh Ja/atankuasa yang

dilantik mengikut syarat yang telah ditetapkan oleh !erbendaharaan.

4anakala maksud pembelian pula ialah suatu urusan permintaan perolehan bekalan atau perkhidmatan mengikut kehendak sesebuah agensi pada semua kemungkinan harga, sama ada

pembelian runcit melalui pesanan tempatan atau pembelian melalui kontrak pusat.

8.1.1 Pematuan Prosedur Perolean Pembelian

0asar penting dalam pembelian atau perolehan yang perlu diambil kira ialah6

(i utamakan Syarikat "umiputera

(ii berdaftar dengan Kementerian Ke/angan dan

(iii utamakan barang-barang buatan tempatan

:alau bagaimanapun, apa yang lebih penting di dalam proses pembelian ialah memastikan

pembelian yang dibuat adalah paling menguntungkan dari segi harga, kualiti dan kegunaannya.

8.1.2 Kaeda6kaeda pembelian


50/78

Setelah mendapatkan kelulusan daripada pengetua seperti yang telah diterangkan di dalam bab ender terbuka

9a3 Pembelian -e#ara %unai 9P,3

!embelian menggunakan bil tunai yang tidak melebihi R4+*.** hendaklah dilakukan dalam

sistem panjaran /ang runcit dan tidak memerlukan pesanan tempatan (local order

9b3 Pembelian ,un#it Melalui Pesanan %empatan 9 Local Order)

!embelian melalui pesanan tempatan perlu melalui ja/atankuasa pembelian. Ja/atankuasa

pembelian terdiri daripada penga/ai-penga/ai yang dilantik seperti yang ditunjukkan dalam jadual D.B.

Jadual 8.2 Ja"atankuasa pembelian melalui pesanan tempatan

Ali Peranan %ugas!engetua !engerusi 4emberi anggaran peruntukan mengikut pecahan

unit

1uru penolong kanan,guru kanan mata

pelajaran atau guruKanan panitia

7hli ja/atankuasa

4engadakan perbincangan dengan guru-gurumata pelajaran berkenaan perancangan pembelian

alatan dan bahan berdasarkan stok semasa denganmenggunakan borang seperti di dalam lampiranD.% untuk diserahkan kepada pengerusi yang

membuat keputusan.


51/78

Sekiranya perancangan pembelian telah diluluskan oleh pengetua maka proses yang seterusnya

adalah seperti berikut 6

i. 4ena/arkan sebut harga kepada sekurang-kurangnya lima pembekal tempatan

ii. Ja/atankuasa pembelian memilih pembekal yang dipersetujui

iii. 4engisi borang local order (32 (rujuk lampiran D.B dalam ' salinan, B (asal dan

pendua salinan dihantar kepada jpn beserta ta/aran sebut harga yang telah dipilih oleh ja/atankuasa pembelian

i$. !ihak jabatan akan mengembalikan borang lp yang telah diluluskan ke sekolah dan

$. !ihak sekolah hendaklah mengirim borang pesanan (lampiran D.' dalam ' salinan di

mana6 B (asal dan pendua salinan dihantar kepada pembekal.

9#3 Pembelian Melalui -ebut arga

7hli ja/atankuasa sebut harga mengandungi ' orang6 seorang daripadanya adalah daripadakalangan pega/ai kumpulan 7, B orang pega/ai dari kumpulan ", setelah mendapat

kelulusanproses seterusnya adalah seperti berikut6

i. Sebut harga hendaklah dipela/a sekurang-kurangnya daripada + pembekal

ii. Sebut harga hendaklah menggunakan borang seperti di dalam lampiran D. dengan

syarat-syarat berikut6

• !ihak sekolah hendaklah memberi gambaran yang jelas kepada firma-firma dan

keutamaan pemilihan berdasarkan kualiti

• ;ama dagangan atau jenama tidak boleh digunakan

• Jika kurang daripada + pembekal, ja/atankuasa sebut harga mestilah berpuas

hati dengan bilangan pembekal yang ada dan keputusan dibuat mengikut 7.!.

%


52/78

7hli ja/atankuasa tender terdiri daripada pega/ai pendidikan daerah8pengarah pendidikan

negeri. Setelah mendapat kelulusan cadangan pembelian proses yang seterusnya adalah seperti

berikut6

i. #klan dan publisiti perlu dilakukan bagi nilai tender R4 +*,***.** keatas.

ii. Syarat bagi /ang sandaran 8 deposit

Semua tender bagi bekalan dan perkhidmatan yang nilainya melebihi R4 +*,***.**

mestilah disertai dengan /ang sandaran8pertaruhan berjumlah sebanyak B EF daripadaamaun yang ditenderkan. 0eposit boleh dibuat dalam bentuk /ang tunai atau jaminan

bank (bank guaranteedaripada bank diluluskan perniagaannya di malaysia.

iii. Keputusan 60alam pela/aan tender, hendaklah dinyatakan baha/a jika penender enggan

menandatangani sesuatu kontrak selepas tendernya dipersetujui untuk diterima atau

menarik balik tendernya, deposit akan dirampas. 0eposit tender yang tidak berjaya

hendaklah dikembalikan

Apaka perbe:aan pembelian melalui sebut arga dengan tender ;

4enyediakan spesifikasi alat dan bahan

Mendapatkan sebut harga 24uotations344mmm44endapatkan sebut harga (quotation)

5a6atankuasa sebut harga memilih pembekal jjJa/atankuasa sebut harga memilih pembekal

Membuat pesanan4embuat pesanan

Menerima bahan / alatan dan nota hantaran4enerima bahan8alatan dan nota hantaran

Menerima invois dan menandatangani sekiranya berpuas hati dengan

4enerima in$ois dan menandatangani sekiranya berpuas hati dengan barangan yang

dihantar


53/78

*ajah 712 proses perolehan 8 pembelian melalui sebut harga

8.2 %erimaan Bekalan

7pabila pembekal menghantar bekalan yang dipesan bersama nota hantaran, alatan tersebut tidak

boleh terus disimpan di dalam stor. 1uru atau pengurus makmal bertanggungja/ab memeriksa

dan memastikan bekalan yang dihantar memenuhi setiap spesifikasi yang dinyatakan di dalamsebut harga seperti sai, bilangan, jenis, fungsi, /arna dan dapat berfungsi dengan baik.

Sekiranya perlu, guru boleh meminta pembekal membuat penyambungan dan demonstrasi

penggunaan alatan tersebut.

Sekiranya bekalan yang dihantar tidak mengikut spesifikasi dan terdapat sebarang masalah dari

segi penggunaan dan sebagainya guru perlu memaklumkan kepada pembekal dan pastikan anda

tidak menandatangani in$ois yang dihantar terlebih dahulu.Sekiranya guru telah menandatanganiin$ois ini bermaksud guru telah bersetuju untuk menerima alat yang dihantar oleh pembekal.

Sebarang rungutan berkenaan dengan alatan tersebut mungkin tidak akan dilayan lagi oleh

pembekal dan ini akan menimbulkan masalah pembairan kepada pihak sekolah. 4aka pastikanguru benar-benar berpuas hati barulah anda menandatangani in$ois yang dihantar oleh pembekal.

1uru atau pengurus bengkel bertanggungja/ab juga untuk merekodkan maklumat alatan dan

bahan yang dibeli ke dalam stok dan in$entori sebelum dikeluarkan untuk digunakan dalamakti$iti pengajaran dan pembelajaran.

#n$ois yang telah ditandatangani perlu diserahkan kepada kerani ke/angan yang bertanggungja/ab mencatatkan rekod ke/angan sekolah.

"agi pembelian bahan mentah untuk pengajaran, guru berkenaan bertanggungja/ab untuk merancang keperluan alatan mengikut gerak kerja amalai yang akan dilakukan. 1uru berkenaan

juga perlu menyemak stok bahan mentah dan menyediakan senarai bahan sebenar yang

4erekod ke dalam stok8in$entori8kad -kad stok

#n$ois dicop dengan mencatatkan nombor muka surat dan nombor bukustok

Merekod ke dalam stok / invebtori / kadkad stok7nvois di%op dengan men%atat nombor muka surat dan

nombor buku stok

4enyerah in$ois kepada kerani ke/angan"il-bil didaftarkanmm dalam bukju daftar pembelian harian

Menyerahkan invois kepada kerani ke6angan


54/78

diperlukan. Senarai bahan hendaklah diserah kepada pengurus makmal atau ketua bengkel untuk

dipesan mengikut prosedur di atas.

Seterusnya, anda dikehendaki senaraikan syarat-syarat perolehan perisian computer untuk

kegunaan sekolah anda dengan sumber ke/angan kerajaan.

P)*+&,&-A* AA%A* /A* BAA* ( KA)/A KAAA* -%7K

/A* 4*


55/78

($ii dengan memastikan bekalan yang disediakan mencukupi, secara tidak langsung ia dapat

mengelakkan berlakunya ganguan terhadap akti$iti pembelajaran pelajar

($iii sistem in$entori turut merangkumi rekod penyelenggaraan. maka pengurusan sistem

in$entori yang baik turut dapat memudahkan dan meningkatkan keberkesanan proses penyelenggaraan dan

(iG kesan daripada program penyelenggaraan yang baik juga dapat mengurangkan risikonya berlakunya kerosakan alat dan seterusnya memenjangkan jangka hayat mesin dan alatan

yang terdapat di bengkel.

Sistem in$entori yang digunakan seharusnya dapat disesuaikan dengan fungsi sesuatu bengkel.apa yang lebih penting di sini ialah memilih satu sistem in$entori yang mudah dan fleksibel serta

dapat meminimumkan masa pengurusan guru.

=.2 Kaeda Menga"al -tok /an 4nventori

0i antara kaedah yang sering digunakan untuk merekod maklumat stok dan in$entori ialah

sistem fail, sistem buku, borang khas dan kad. :alaubagaimanapun, kaedah kad merupakankaedah yang paling sesuai untuk keperluan semua jenis bengkel.Kaedah ini lebih mudah dan

lebih fleksibel. 3ebih fleksibel di sini bermaksud dengan menggunakan kaedah kad ia lebih

senang untuk dipindahkan, diganti dan diubah mengikut keperluan.

Sai kad yang di cadangkan ialah sama ada 'HG +H atau HG


56/78

lama seperti cat, minyak enjin, $arnis, dan lain-lain lagi.Sistem penyimpanan item sebegini

perlulah dapat memudahkan guru untuk membuat semakan dari masa ke semasa supaya guru

dapat memastikan bekalannya adalah mencukupi.

4anakala bagi bahan tidak habis guna pula ia merujuk kepada bahan yang perlu diganti atau

ditambah disebabkan rosak, hilang atau berlaku penambahan pelajar. 4aklumat yang perludicatatkan di dalam kad in$entori item tidak habis guna ialah nama, spesifikasi, tarikh

pembelian, harga, nama pembekal dan alamat. #n$entori bagi bahan tidak habis guna hanya perlu

disemak dan direkodkan pada setiap hujung semester persekolahan.

7lat pula terdapat dua kumpulan iaitu alat dan alat kelengkapan.#tem di dalam kumpulan alat

ialah item yang kosnya lebih rendah daripada satu jumlah yang telah ditetapkan oleh pihak

pengurusan sekolah.#tem ini juga bersifat separa kekal dan mudah alih. 4aklumat yang perludirekodkan didalam kad in$entori termasuklah maklumat penyelenggaraan termasuklah nama

syarikat, nombor telefon dan alamat selain daripada spesifikasi, tarikh pembelian dan harga yang

perlu menjadi rujukan penting sekiranya guru ingin membuat pembelian gentian atau tambahan

pada masa hadapan. Kad yang berasingan diperlukan bagi merekodkan setiap item yang lengkapdengan maklumat nombor siri bagi setiap item.#n$entori bagi alat perlu disemak sekali pada

setiap akhir tahun persekolahan.

4anakala bagi alat kelengkapan pula ia merujuk kepada kumpulan alat kekal dan separa kekal di

mana kos perolehannya lebih tinggi dari satu tahap jumlah yang ditetapkan oleh pentadbir sekolah. 0engan kata lain, kos alat kelengkapan ini lebih mahal dan ia bukan tergolong di dalam

kumpulan alat mudah alih. 7lat kelengkapan termasuklah mesin seperti mesin pemotong kayu,

mesin pengerudi, mesin pengetam kayu dan lain-lain lagi. Kaedah merekod, menyimpan dan

menyemak in$entori bagi alat kelengkapan sama seperti item di dalam kumpulan alatan di atas.

Kumpulan seterusnya ialah kumpulan perabot.>erdapat beberapa kepentingan menyimpan rekodmaklumat perabot yang terdapat di bengkel.!ada kebiasaannya perabot yang terdapat di bengkel

mungkin di pinjam oleh pelajar atau guru untuk majlis tertentu. 2leh itu, sekiranya guru

menyimpan rekod, ia boleh membantu guru mencari dan menentukan lokasi di mana pergerakan perabot tersebut berada sekiranya ia tidak dapat dipulangkan.

!engkelasan item yang seterusnya ialah alat kelengkapan audio-$isual di mana adakalanya iadiletakkan di ba/ah kumpulan kelengkapan perabot. 4aklumat yang perlu dicatatkan di dalam

in$entori kad ialah nama alatan, spesifikasi, nombor siri, dan penyelenggaraan.

Secara ringkasnya pengkelasan item dapat dilihat seperti berikut 6-

(i bahan habis guna

(ii bahan habis tidak guna

(iii alat-separa kekal, murah dan mudah alih

(i$ alat kelegkapan-kelak, separa kekal dan lebih mahal harganya

($ perabot


57/78

($i alat audio-$isual

>erdapat juga perbeaan pendapat di dalam mendefinasikan maksud bahan dan alat.7da sistemsekolah yang mendefinasikan bahan sebagai item yang jangka hayat penggunaannya selama tiga

tahun atau kurang.>erdapat juga yang mengklasifikasikan bahan sebagai item yang berharga

kurang rm %*.** setiap satu.2leh itu sebelum menyediakan sistem in$entori, guru perlumemastikan definasi bahan dan alat kelangkapan yang diguna pakai oleh sistem pentadbiran

sekolah.

Secara ringkasnya pula maklumat yang perlu direkod di dalam kad in$entori ialah6

(a nama item

(b jenis atau model

(c nombor siri

(d sumber, kos dan tarikh di terima

(e keadaan item

(f tarikh dan jadual penyelenggaraan

(g maklumat-maklumat lain yang difikirkan perlu

ontoh kad in$entori alat kelengkapan boleh dirujuk di dalam lampiran &.%. 1uru digalakkanmelibatkan pelajar di dalam menyediakan dan merekod in$entori di bengkel. !englibatan pelajar

bukan sahaja dapat membantu kerja guru tetapi juga boleh memberi peluang kepada pelajar

untuk mengenali dengan lebih dekat keadaan bengkel dan mengetahui jenis item dan di manasesuatu item disusun atau disimpan di dalam bengkel. Secara tidak langsung ia boleh membantu

guru memudahkan kerja-kerja pengurusanmakmal pada masa hadapan. 7pabila sistem kad telah

siap disediakan, tambahan kad baru hanya perlu apabila terdapat item yang baru dimasukkan kedalam makmal.

Sekiranya terdapat item yang dilupuskan, guru mesti mencatatkan kaedah pelupusan yang telah

dijalankan dank ad tersebut perlu dipindahkan ke dalam fail tidak aktif.

0engan perkembangan teknologi baru pada masa kini kaedah merekodkan stok atau in$entori

menjadi lebih mudah.Sistem kad yang digunakan boleh dipindahkan ke dalam komputer ataumembangunkan satu sistem yang lebih canggih di mana sistem merekod dan penyimpanan rekod

menjadi lebih mudah dan tidak memakan ruang yang banyak.

=.> Pergerakan Alatan ( Menga"al Peminjaman Alatan dari Bengkel


58/78

Kelengkapan bengkel untuk tujuan latihan teknik dan vokasional biasanya boleh

menarik perhatian pelbagai pihak untuk meminjam sama ada untuk tujuan peribadi

atau aktiviti tertentu yang dijalankan di dalam sekolah seperti gotongroyong"

aktiviti kokurikulum dan sebagainya. 8leh itu" setiap pengurus bengkel atau guru

bengkel perlu jelas dengan peraturan peminjaman alat di bengkel kerana adalah

menjadi tanggungja6ab mereka untuk menga6al dan menjaga sebaik mungkinsegala kemudahan yang ada untuk kepentingan aktiviti pengajaran dan

pembelajaran.

>erdapat beberapa peraturan yang jelas telah di gariskan oleh Kementerian !endidikan

atau"ahagian !endidikan teknik dan ?okasional. 0i antara peraturan tersebut ialah6

a. !eminjaman alatan dari bengkel selain daripada untuk tujuan pengajaran dan

pembelajaran adalah tidak digalakkan.

b. 1uru-guru yang berkaitan dengan mata pelajaran berkenaan sahaja yang dibenarkan

meminjamkan kemudahan tersebut.c. Sebarang peminjaman alatan hendaklah melalui penyelarasan makmal.

d. !enggunaan alatan tertaklul di dalam ka/asan sekolah sahaja.e. !enyelaras makmal perlu merekodkan ke dalam buku khas Ibuku peminjaman alatH.f. 7latan yang dipinjam adalah menjadi tanggungja/ab si peminjam dan memastikan

dipulangkan di dalam keadaan baik sebagaimana semasa ia diambil dari bengkel.

0i antara maklumat yang perlu direkodkan dalam buku rekod peminjaman alatan ialah6

a. ;ama sipeminjam

b. >ujuan meminjam

c. ;ama alatd. Kuantiti

e. >arikh dan masa dipinjamf. >arikh dan masa dipulangkang. >andatangan penyelaras makmal

h. >andatangan si peminjam


59/78

1uru atau pengurus bengkel hendaklah bertanggungja/ab untuk memastikan alatan yang

dipulangkan oleh si peminjam berada dalam keadaan baik dan disimpan kembali di tempat

asalnya

P),A%&,A* /A* P),&*/A*+A* /AAM P)*+&,&-A* B)*+K)

1?.1 Jabatan Keselamatan dan Kesiatan Pekerjaan 9JKKP3

4e/ujudkan program keselamatan dan kesihatan dalam pengurusan bengkel sekolah adalah satu

ke/ajipan bagi guru bengkel. uba fikirkan jenis program keselamatan dan kesihatan yangsesuai dilaksanakan di sekolah atau di tempat kerja anda.

Jabatan Keselamatan dan Kesihatan !ekerjaan telah didirikan pada tahun %&D& apabila

!emeriksa Jentera yang pertama dilantik.Selepas itu, jabatan ini dikenali sebagai Jabatan Jentera

sehingga tahun %AD*. ;ama jabatan ini kemudian ditukar kepada Jabatan Kilang dan Jentera

(JKJ. 0engan ter/artanya 7kta Keselamatan dan Kesihatan !ekerjaan pada tahun %AA, jabatanini sekali lagi mengubah nama kepada Jabatan Keselamatan dan Kesihatan !ekerjaan (JKK!.

JKK! kini merupakan agensi kerajaan utama yang berfungsi memastikan keselamatan, kesihatandan kesejanteraan pekerja semasa bekerja.

ntuk mencapai matlamat yang dinyatakan di atas, JKK! melaksanakan tiga akti$iti pentingiaitu perumusan pia/aian, penguatkuasaan, dan penggalakan. JKK! dari semasa ke semasa akan

menggubal peraturan, kod amalan dan garis panduan yang berkaitan, untuk membimbing para

majikan dan pekerja. "agi memastikan agar segala perundangan dan kod amalan yang digubal

itu dipatuhi, Jabatan ini menjalankan akti$iti penguatkuasaan yang berkesan.ntuk tujuan ini,JKK! mempunyai pejabat ca/angan di setiap negeri kecuali di negeri !erlis.JKK! juga

menjalankan akti$iti penggalakan dengan memberi ceramah dan menganjurkan pameran sertakempen keselamatan dan kesihatan pekerjaan (KK!.>ujuannya ialah meningkatkan kesedaranmajikan, pekerja dan masyarakat mengenai pentingnya KK! dan untuk me/ujudkan satu budaya

kerja yang selamat dan sihat.


60/78

1?.1.1 7bjekti JKKP

!enubuhan JKK! mempunyai ' objektif utama iaitu6

%. menggubal dan mengkaji dari masa ke semasa melalui proses tripartisme dasar, undang-

undang, tata-amalan dan garis panduan keselamatan, kesihatan dan kebajikan pekerja

B. menjalankan kegiatan penguatkuasaan dan alakan supaya majikan, pereka bentuk dan

pembekal, pengimport dan pekerja sentiasa mengamalkan budaya kerja yang selamat dan

sihat, dan sentiasa mematuhi kehendak undang-undang, tata-amalan dan garis panduanyang sedia ada dan

'. membantu dan memberikan khidmat kepakaran dalam kegiatan galakan, latihan, penyebaran maklumat dan penyelidikan untuk agensi kerajaan dan bukan kerajaan,

institusi pengajian tinggi, persatuan-persatuan majikan, pekerja dan professional dalamusaha untuk meningkatkan lagi taraf keselamatan, kesihatan dan kebajikan pekerja.

1?.1.2 /asar Keselamatan dan Kesiatan Pekerjaan

Jabatan Keselamatan dan Kesihatan !ekerjaan mempunyai dasar untuk me/ujudkan persekitaran

kerja yang selamat dan sihat untuk semua pekerjanya dan orang lain yang mungkin terjejas oleh

akti$iti-akti$itinya. !ihak pengurusan dan pekerja akan bersama-sama berusaha untuk mencapaimatlamat dan objektif dasar melalui rundingan dan kerjasama.

Secara khususnya dasar JKK! ialah6

• menyediakan dan menyelenggarakan tempat kerja yang selamat dan sihat

• memastikan baha/a semua kakitangan telah diberi maklumat, arahan, latihan dan

penyeliaan mengenai cara menjalankan tugas dengan selamat dan tanpa risiko kepada

kesihatan

• menyiasat semua kemalangan, penyakit, keracunan dan kejadian berbahaya dan

mengambil langkah-langkah untuk memastikan kejadian-kejadian tersebut tidak berulang

lagi

• mematuhi kehendak perundangan berkenaan keselamatan dan kesihatan dan peraturan-

peraturannya dan taat-amalan yang diluluskan di dalam 7kta Keselamatan dan Kesihatan

!ekerjaan %AA

• menyediakan kemudahan-kemudahan kebajikan bagi semua pekerja dan


61/78

• mengkaji semula dasar ini jika perlu.

JKK! yakin baha/a keselamatan dan kesihatan mestilah ditergrasikan ke dalam akti$iti-akti$itiharian kita, dan penggunaan cara kerja selamat dan sihat adalah faktor utama ke arah pencapaian

kejayaan misi mereka. ntuk memastikan perlaksanaan dasar ini, seorang pega/ai keselamatan

dan kesihatan dilantik disetiap pejabat untuk menyelaraskan akti$iti-akti$iti keselamatan dankesihatan seperti yang telah dirancang.JKK! bertanggungja/ab memastikan keselamatan dan

kesihatan di tempat kerja. #ni akan tercapai melalui perumusan pia"aian$ penguatkuasaan$penggalakan dan pen!ediaan kidmat nasiat dengan 6

• membangunkan sebuah organisasi yang bertenaga, bersemangat dan memandang kea rah

kebersihan

• me/ujudkan dan

Modul Rbt3112 Pengurusan Keselamatan Bengkel Edit

Documents