Modernizacja krajowego systemu kwalifikacji opartego na Polskiej Ramie Kwalifikacji Wojciech Stęchly Instytut Badań Edukacyjnych Warszawa, 13 grudnia 2012 roku
Modernizacja krajowego systemu kwalifikacji
opartego na Polskiej Ramie Kwalifikacji
Wojciech Stęchły Instytut Badań Edukacyjnych
Warszawa, 13 grudnia 2012 roku
Potrzeba modernizacji krajowego systemu kwalifikacji
Wynika z sytuacji w Polsce oraz procesów zachodzących w Unii Europejskiej
� Globalizacja
� Zmiany technologiczne
� Zmiany demograficzne
� Zmiany na rynku pracy
� Aktualnie w Polsce działania w zakresie kwalifikacji nie układają się w czytelny i spójny system.
� Brak powszechnie obowiązujących i czytelnych zasad i procedur zapewniania jakości nadawanych kwalifikacji.
� Dyplomy, świadectwa i certyfikaty często potwierdzają udział w procesie nauczania, w mniejszym stopniu nabycie konkretnych kompetencji.
� Brak powszechnych procedur uznawania kompetencji zdobywanych w innych kontekstach niż szkoła (np. w miejscu pracy).
System kwalifikacji w Polsce –ocena sytuacji
W Unii Europejskiej w 2009 roku wśród osób w wieku 25-64 lata dokształcało się 9,3%
W Danii, Finlandii Szwecji oraz Szwajcarii i Wielkiej Brytanii – ponad 20%
W Polsce – mniej ni ż 5 %
Uczenie si ę dorosłych w Polsce
Krajowy system kwalifikacji (KSK) to ogół działań państwa związanych z potwierdzaniem efektów uczenia się dla potrzeb rynku pracy, społeczeństwa obywatelskiego oraz indywidualnego rozwoju uczących się, oparty na Polskiej Ramie Kwalifikacji.
Prace nad opracowaniem całościowej koncepcji krajowego systemu kwalifikacji w Polsce są prowadzone w Instytucie Badań Edukacyjnych w ramach projektu:
„Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie”.
Modernizacja krajowego systemu kwalifikacji
� Polska Rama Kwalifikacji
� Krajowy rejestr kwalifikacji
� Walidowanie efektów uczenia się (także w ramach
edukacji pozaformalnej i uczenia się nieformalnego)
� Akumulowanie i przenoszenie osiągnięć
� Zapewnianie jakości kwalifikacji
Główne elementy konstytuuj ące system kwalifikacji
� Przejście z systemu, w którym główna uwaga skupia się na treściach nauczania do systemu skoncentrowanego na szeroko rozumianych efektach uczenia się.
� Zapewnienie większej integracji wszystkich trzech „sektorów” edukacji w Polsce (ogólnej, wyższej, zawodowej) i uelastycznienie ścieżek uczenia się.
� Stworzenie warunków ułatwiających uznawanie nadawanych w Polsce kwalifikacji w innych krajach.
Cele Polskiej Ramy Kwalifikacji
Polska Rama Kwalifikacji (PRK)
Opis wzajemnych relacji między kwalifikacjami, integrujący różne krajowe podsystemy kwalifikacji, służący większej przejrzystości, dostępności i jakości kwalifikacji, stworzony dla potrzeb rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego.
W szczególności, zawiera on opis hierarchii poziomów kwalifikacji – każda kwalifikacja jest umieszczona na jednym z tych poziomów. Każdemu z tych poziomów przyporządkowany jest odpowiadający mu poziom w Europejskiej Ramie Kwalifikacji.
Poziomy w Polskiej Ramie Kwalifikacji
1 2 3 4 5 6 7 8ERK Stopień meta
1 2 3 4 5 6 7 8PRK uniwersalneDeskryptory generyczneI stopień gen.
PRK Deskryptory generyczneII stopień gen.
Właściwe dla kwalifikacji ogólnych
Właściwe dla szkolnictwa wyższego
Właściwe dla kwalifikacji zawodowych
Krajowy rejestr kwalifikacji - zało żenia� Zawiera informacje na temat dostępnych w Polsce kwalifikacji:� poziom w PRK
� rodzaj/kategoria kwalifikacji� instytucje, które mają prawo nadawać daną kwalifikację� wymagania dla danej kwalifikacji dotyczące efektów uczenia się� sposób ich walidowania
� Wpisanie do rejestru równocześnie oznacza przypisanie tej kwalifikacji do poziomu w PRK
� Wpisanie do rejestru odbywa się po merytorycznej ocenie zasadności włączenia danej kwalifikacji do rejestru
Wszelkie zaświadczenia i dyplomy nie wpisane do krajowego rejestru kwalifikacji będą funkcjonowały na dotychczasowych „przedsystemowych” zasadach
System akumulowania i przenoszenia osi ągnięć
� Stworzenie technicznych ram dla przenoszenia osiągnięć zdobywanych w różnych kontekstach oraz ich akumulowania w celu uzyskania kwalifikacji.
� Określenie „wielkości” kwalifikacji oraz ich części.
� Przykłady systemów przenoszenia i akumulowania osiągnięć:
�ECTS w szkolnictwie wyższym,
�ECVET w kształceniu i szkoleniu zawodowym.
Zespół Ekspertów ECVET
Europejski System
Transferu Osiągnięć w
Kształceniu i Szkoleniu
Zawodowym (ECVET)
Wojciech Stęchły
Instytut Badań Edukacyjnych
krajowy zespół ekspertów ECVET
Warszawa, 13 grudnia 2012 roku
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Wybrane cele systemu:• Uznawanie efektów uczenia się w celu uzyskania
kwalifikacji,• Transnarodowa mobilność,• Uczenie się przez całe życie,
• Przejrzystość kwalifikacji,• Ułatwienie akumulowania i przenoszenia osiągnięć
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiego system u
transferu osi ągni ęć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET) (2009/C155/02).
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Definicje podstawowych pojęć
• „efekty uczenia się” oznaczają stwierdzenie tego, co uczący się wie, co
rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu procesu uczenia się, ujęte w
kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji;
• „jednostka efektów uczenia się” (jednostka): oznacza składnik kwalifikacji,
będący spójnym zbiorem wiedzy, umiejętności i kompetencji, który może
podlegać ocenie i walidacji;
• „kwalifikacja” oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany
w efekcie stwierdzenia przez właściwą instytucję, że osiągnięte przez
daną osobę efekty uczenia się są zgodne z określonymi standardami;
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Tworzenie jednostek efektów uczenia się
• Czytelne i zrozumiałe kryteria wyodrębniania
• Spójne z daną kwalifikacją
• Umożliwiające ocenę i walidację
• Może być wspólna dla kilku kwalifikacji
• Nie powinna być mylona ze składnikiem formalnego programu kształcenia
• Tworzenie jednostek dla mobilności
• Wielkość jednostek?
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
• osiągnięcia odpowiadające efektom uczenia się
• ocena, walidacja i uznawanie efektów uczenia się
ocena (assessment)
• Metody i
procesy
prowadzące do
określenia
zakresu, w jakim
uczący się
faktycznie
przyswoił
określone efekty
uczenia się.
„walidacja”
• Proces
potwierdzania,
że określone,
poddane ocenie
efekty uczenia
się uzyskane
przez uczącego
się odpowiadają
konkretnym
efektom
wymaganym w
ramach
jednostki lub
kwalifikacji.
uznawanie
• Proces
oficjalnego
poświadczania
uzyskanych
efektów uczenia
się poprzez
przyznanie
pełnych
kwalifikacji lub
ich elementów
składowych –
jednostek
uczenia się.
Przenoszenie efektów uczenia się
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Podstawowe dokumenty w systemie ECVET:
• Porozumienie o partnerstwie (Memorandum
of Understanding)
• Porozumienie o programie zajęć (Learning
Agreement)
• Indywidualny wykaz osiągnięć
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Porozumienie o partnerstwie(Memorandum of Understanding)• Ustanawia ogólne ramy współpracy między instytucjami
• Sprzyja budowaniu zaufania
• Ułatwia dokonywanie szczegółowych ustaleń odnośnie transferu
osiągnięć
• Powinno zawierać stwierdzenia o:
• Wzajemnej akceptacji instytucji
• Akceptacji kryteriów i procedur oceny, walidacji i uznawania efektów uczenia się
• Akceptacji warunków partnerstwa, w tym celów, czasu trwania, możliwości
aktualizacji
• Uznaniu porównywalności kwalifikacji dla celów transferu, przy zastosowaniu
poziomów Europejskiej Ramy Kwalifikacji
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Porozumienie o programie zajęć (Learning Agreement)• Zawierane między instytucją macierzystą (wysyłającą) i goszczącą
(przyjmującą) oraz uczącym się
• Określa warunki dotyczące okresu mobilności, tj.:
• Tożsamość uczącego się
• Długość okresu mobilności
• Zakładane efekty uczenia się oraz odpowiadające im punkty
ECVET
• Stwierdza, że jeżeli zakładane efekty uczenia się zostały
uzyskane, to powinny one zostać walidowane i uznane przez
instytucję macierzystą
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Indywidualny wykaz osiągnięć
• Wyszczególnia uzyskane przez uczącego się:
• Efekty uczenia się
• Jednostki efektów uczenia się
• Punkty ECVET
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Punkty ECVET
• Liczbowe źródło informacji o kwalifikacjach i jednostkach
• Konwencja: 1 rok formalnego kształcenia = 60 punktów ECVET
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Przydzielenie punktów
(całej) kwalifikacji:
• Na podstawie
odniesienia do
formalnego
kontekstu
kształcenia
Przydzielenie punktów
jednostkom efektów
uczenia się, według:
• Znaczenia na rynku
pracy,
• Dalszego rozwoju
uczącego się,
• Trudności i zakresu
• Wysiłku, nakładu
pracy.
Jak przydzielane są punkty ECVET?
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Przykłady projektów i dokumentów, źródła informacji.
http://www.ecvet-team.eu/
• Publikacje dotyczące funkcjonowania ECVET, m.in.:
• Treść Zalecenia dot. ECVET
• Przewodnik użytkownika cz. 1. „Pytania i odpowiedzi”
• Przewodnik użytkownika cz. 2. „ECVET w mobilności”
• Informacje o seminariach, warsztatach.
http://www.adam-europe.eu/adam/thematicgroup/ECVET
• Baza projektów LdV wykorzystujących ECVET,
Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
http://www.ecvet-projects.eu/
• W zakładce „projects” opis i informacje na temat zakończonych i trwających
projektów ECVET
• W zakładce „tool box” m.in. przykłady i wzory dokumentów – porozumienia o
współpracy i porozumienia o programie zajęć,
ale także informacje o opisywaniu kwalifikacji przy pomocy efektów uczenia się,
nadawaniu punktów ECVET, projektowaniu jednostek efektów uczenia się oraz
roli instytucji we współpracy w dotychczas przeprowadzonych projektach.
http://www.cedefop.europa.eu/EN/about-cedefop/proje cts/european-credit-
system-for-vocational-education-and-training/index. aspx
• Szeroki wachlarz materiałów – od teoretycznych opracowań po analizy rozwoju
ECVET w poszczególnych krajach