Nr 12 (82)/2009 Rok VII P I S M O S A M O R Z Ą D U W O J E W Ó D Z T W A ISSN 1730-749X Mazowsze pięknieje Mazowsze pięknieje
Nr 12 (82)/2009
Rok VII
P I S M O S A M O R Z Ą D U W O J E W Ó D Z T W AISSN 1730-749X
Mazowsze piękniejeMazowsze pięknieje
NR 12 (82) / 2009
Redaguje Zespół w składzie:
Redaktor Naczelna
Magdalena Lewandowska
Zastępca Redaktor Naczelnej
Elżbieta Tomaszewska
Agnieszka Bogucka/Urszula Sabak
Elwira Kasprzak
Justyna Michniewicz
Zdjęcia:
Cezary Aftyka, arch. ARMSA,
arch. Książnicy Płockiej, arch. MODR,
arch. Muzeum Szlachty Mazowieckiej
– Oddział w Gołotczyźnie,
arch. Muzeum Mazowieckiego w Płocku,
arch. Starostwa Powiatowego w Płocku, arch. Roberta Sypka,
arch. SZP ZOZ w Ostrołęce, arch. UG Kuczbork, arch. UMWM,
Barbara Chmielewska, Joanna Czechowicz-Bieniek,
Kamil Dąbrowski, Anna Groszyk-Książak, Marta Guza,
Ewa Janoszka, Magdalena Lewandowska,
mat. Prasowe MCSW „Elektrownia” w Radomiu, Dariusz Mrozek,
Mirosław Szymon Nogalski, Paweł Oprządek, Dariusz Popielarz,
Krzysztof Prześlakowski, Konrad Skiba, Józef Sobiecki,
Agnieszka Stabińska, Agnieszka Sygut, Elżbieta Tomaszewska,
Beata Waluś, Wiesław Wismont, Andrzej Wiśniewski
Mapę wykonało:
© Biuro Geodety Województwa
Mazowieckiego w Warszawie
Al. Jerozolimskie 28, 00-024 Warszawa
tel. (22) 827 70 46, www.bgwm.pl
Opracowanie grafi czne
Robert Stachowicz
Skład komputerowy i druk:
QLCO. Agencja Reklamowo-Wydawnicza
Tel. (22) 699 71 21
Wydawca:
Urząd Marszałkowski
Województwa Mazowieckiego
03-719 Warszawa, ul. Jagiellońska 26
Tel. (22) 590 77 60, faks (22) 590 77 59
Nakład:
10 000 egz.Urząd Marszałkowski i „Kronika Mazowiecka”
w internecie: http://www.mazovia.pl
e-mail: [email protected]
Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania nadesłanych materiałów.
Z prac samorząduW komisjach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Posiedzenia Zarządu Województwa Mazowieckiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Temat miesiącaSylwetki laureatów Nagród Marszałka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Mazowsze pięknieje dzięki RPO WM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Warto wiedzieć„W lesie wyrosła, w lesie szumiała” Pachnąca polska choinka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Zachować narodowe specjały, zanim odejdą w zapomnienie – „Perła 2009” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Szlak Książąt Mazowieckich (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Mogilniki wkrótce znikną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Imprezy kulturalne na Mazowszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Radni mówiąW obronie programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Miesiąc na MazowszuElfy dla Kolei Mazowieckich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Rolnik ratownikiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Fotogeniczne Mazowsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Perła medycyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Nowa Scena Kameralna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Wkład w rozwój sportu na Mazowszu doceniony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Magia guzika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Z folklorem do stolicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Niebiańskie klimaty w Muzeum Kultury Kurpiowskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
„Nie jesteśmy sami” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
A może założyć fi rmę? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Po zdrowie do Ostrołęki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Świąteczne fantazje kulinarne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Codzienność mazowieckich dworów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
W trosce o środowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Wyśpiewane wojaże . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Adwentowe granie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Bezpiecznie do szkoły w powiecie sokołowskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
O funkcjach reprezentacyjnych i opresyjnych sukienki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
W szydłowieckim plenerze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Powrót „Zośki” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Tancerze na gali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Jak ballada, to w Iłży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Uroczyska Puszczy Kozienickiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Dla naszych małych ojczyzn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Droga będzie jak nowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Ognisty Anioł z Mazowsza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
„Od Egzekucji do uniewinnienia” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Stawiamy na młodych literatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poezja w Książnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Prawdziwy poeta jest poezją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
W skrócie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Foto na okładce:Muzeum guzika w Sochocinie, Formacja taneczna CMG Junior, Laureaci
konkursu kulinarnego
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
AW NUMERZE
NR 12 (82) / 2009
Szanowni Państwo!
W polskiej tradycji Święta Bożego Narodzenia zajmują miejsce szczególne. To czas
wielkiej radości, pojednania, miłości i nadziei. Spotkania i rozmowy z bliskimi, dziele-
nie się opłatkiem, świąteczne potrawy, kolędy, zielona, pachnąca lasem choinka – two-
rzą niezwykły nastrój, który łączy wszystkich ludzi, sprawia, że stajemy się lepsi, bar-
dziej otwarci i życzliwi, a nasze życie nabiera nowego, głębszego wymiaru. Żegnamy
Stary Rok i witamy Nowy, układając ambitne plany na przyszłość.
Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia składamy wszystkim Państwu
najserdeczniejsze życzenia zdrowia, radości i spokoju. Niech te wyjątkowe dni upłyną
w ciepłej, rodzinnej atmosferze i na długo pozostaną w Państwa sercach, zaś nadcho-
dzący 2010 rok okaże się niezwykle pomyślny i przyniesie ze sobą realizację wszyst-
kich planów oraz wielu sukcesów w życiu prywatnym i zawodowym. Ze swojej strony
pragniemy zapewnić, że Samorząd Województwa Mazowieckiego w dalszym ciągu
podejmować będzie działania na rzecz rozwoju naszego regionu i dokładać wszelkich
starań, by podnieść jakość życia jego mieszkańców.
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
AOD REDAKCJI
oraz Zespół Redakcyjny
Kroniki Mazowieckiej
Adam Struzik
Marszałek
Województwa Mazowieckiego
Robert Soszyński
Przewodniczący Sejmiku
Województwa Mazowieckiego
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶
Z PRAC SAMORZĄDU
2 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶
lat, czyli sprzed kryzysu światowego.
Nie znamy jeszcze tegorocznych wypły-
wów z tytułu podatku CIT.
W poszukiwaniu złotego środka zapro-
ponowano zmniejszenie jednostkom bu-
dżetowym wydatków bieżących o średnio
15 proc. Z budżetu wykreś lono wszelkie
wydatki na zakupy inwestycyjne (samo-
chody, programy itp.) oraz wycofano się
z komponentów Samorządowego Instru-
mentu Wsparcia Rozwoju Mazowsza, na
który przewidywano pierwotnie w tym
roku budżetowym 8,5 mln zł. Zostawio-
no jednak 4,5 mln zł dla spóźnialskich
benefi cjentów (głównie w obszarze oświa-
ty) oraz fi nansowanie programu budowy
boisk „Moje Boisko – Orlik 2012”. O po-
łowę obniżono wydatki na promocję. Nie
będzie również dotacji dla ochotniczych
straży pożarnych i policji. W przyszło-
rocznym budżecie nie przewiduje się
wydatków niewygasających. Niewyko-
rzystane, wracają jako składnik nowego
budżetu.
W przyszłorocznym budżecie nie za-
planowano również nowych inwestycji
rocznych. Natomiast nie zrobiono żad-
W komisjach
Pod koniec roku zarząd województwa przygotowuje i przedstawia sejmikowi
projekt budżetu na kolejny rok. Zgodnie z ustawą o samorządzie wojewódz-
twa musi to zrobić do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy.
Projekt na rok przyszły został przedstawiony na XXXVI – listopadowym – po-
siedzeniu sejmiku.
Od tego momentu Sejmik rozpoczął
dyskusję nad proponowanym projektem
budżetu. Każda z komisji wyrażała opi-
nię w zakresie przypisanego jej przed-
miotu działania.
Dyskusje w poszczególnych komisjach
otwierali Skarbnik Województwa – Ma-
rek Miesztalski oraz zastępca skarbnika
– Małgorzata Więckowska. Prezentowali
i wyjaśniali m ożliwości budżetu woje-
wództwa w 2010 roku. (Zarząd, przed-
kładając projekt uchwały budżetowej,
ustawowo musi sejmikowi przedstawić
dokładne materiały informacyjne). Przy-
szłoroczny budżet był bardzo trudny do
skonstruowania. Pierwsze przymiarki
nie wychodziły. Nie bilansował się przy
założeniu utrzymania wydatków na do-
tychczasowym poziomie. Dochody zma-
lały o ok. 450 mln zł, obowiązkowe „ja-
nosikowe” wzrosło do ogromnej sumy,
wynoszącej ok. 30 proc. wszystkich
wydatków. Jako jedyne województwo
w Polsce, musimy przekazać ponad po-
łowę naszego dochodu na rzecz pozosta-
łych regionów. Kwotę tę wyliczono nam
na podstawie dochodów sprzed dwóch
nych cięć w inwestycjach zapisanych
w WPI (Wieloletnim Programie Inwe-
stycyjnym). Wręcz przeciwnie – mimo
trudnej sytuacji, przewiduje się nakłady
w wysokości przekraczającej 650 mln zł.
Wszystkie projekty unijne, realizowa-
ne w ramach RPO, będą fi ansowane ze
środków unijnych, a wkład własny woje-
wództwa zostanie wpłacony dopiero pod
koniec realizacji projektu. Dotyczy to
przede wszystkim budowy dróg.
W związku z koniecznością zapłacenia
„janosikowego” nastąpiła nowa sytuacja.
Mamy, jako region, zbyt duży wskaź-
nik zadłużenia. Ustawowo nie może on
przekroczyć progu 60 procent wykona-
nych dochodów ogółem, a wynosi już
prawie 58,5 proc. Przyczyną tego stanu
jest m.in. konieczność zaciągnięcia przez
województwo mazowieckie długotermi-
nowego kredytu w wysokości 360 mln zł,
pozwalającego na realizację inwestycji za-
planowanych w Wieloletnim Programie
Inwestycyjnym Województwa Mazowiec-
kiego oraz na refi nansowanie inwestycji
z lat poprzednich (za zgodą banku).
Radni podczas posiedzeń zadawali
wiele pytań, wyrażali opinie, głosowali
wnioski do przedstawianego budżetu.
Należy przyznać, że wszystkie komisje ze
zrozumieniem podeszły do konieczności
dostosowania wydatków do obecnej sy-
tuacji fi nansowej województwa. Trudno
dyskutować z nową ustawą, która mówi,
że nie można budżetu konstruować tak,
by wydatki przekraczały wpływy czy
ustawą, która zobowiązuje nas do zapła-
cenia „janosikowego”.
Komisja Ochrony Środowiska, 19 lis-
topada
Komisja pozytywnie zaopiniowała
projekt budżetu, ale najpierw była dysku-
sja. Padło wiele pytań, m.in. radny Ma-
rek Papuga dopytywał o sprawy związa-
ne z programem usuwania mogilników
(patrz str. 18-19). Drugie pytanie doty-
czyło Wodociągu Północnego – dlaczego
dokładamy prawie milion złotych do tej
inwestycji?
W odpowiedzi, wicemarszałek Lud wik
Rakowski wyjaśnił, że Wodociąg Północ-
Z PRAC SAMORZĄDU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
3
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ny został przejęty na mocy porozumie-
nia. Czynione są starania, aby ta inwesty-
cja, zaopatrująca stolicę w wodę, została
przekazana władzom Warszawy. Trwają
trudne, mozolne rozmowy. Główny po-
wód to brak zgody na przejęcie Wodo-
ciągu przez Miejskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji, ze względu na
brak uregulowań prawnych gruntów, na
którym się znajduje. Jest także kwestia,
kto powinien ponieść koszty tego ure-
gulowania. Zarząd Województwa Ma-
zowieckiego stoi na stanowisku, że nie
można opłacać czegoś, z czego nie będzie
się w przyszłoś ci korzystać, a warszaw-
skie wodociągi nie chcą podjąć przejęcia
inwestycji bez tych uregulowań. I koło
się zamyka.
Komisja Rolnictwa i Terenów Wiej-
skich, 19 listopada
W tym dziale zmniejszono środki fi -
nansowe na działania bieżące o prawie
50 proc. O tyle samo również okrojono
wydatki na promocję rolnictwa mazo-
wieckiego podczas targów i wystaw za-
granicznych. W trudnej sytuacji fi nanso-
wej też trzeba sobie umieć radzić, dlatego
pomocne tu będzie fi nansowanie z tzw.
pomocy technicznej programów unijnych
– powiedział Radosław Rybicki, dyrektor
Departamentu Rolnictwa i Modernizacji
Terenów Wiejskich, podsumowując pro-
jekt budżetu w zakresie rolnictwa.
Dyrektor WZMiUW Jerzy Nasiadko,
omawiając budżet tej jednostki (pod-
legającej pod samorząd województwa)
stwierdził, że 2010 rok dla fi rmy, którą
kieruje, będzie bardzo trudny przy tak
ustalonym budżecie. Najważniejszym
zadaniem jest utrzymanie fachowej ka-
dry technicznej, a to można osiągnąć
przede wszystkim poprzez odpowiedni
poziom płac. Nasi pracownicy otrzymują
propozycje zmiany pracy na lepiej płatną.
U nas kadra zarabia średnio nieco powy-
żej trzech tysięcy złotych brutto. To nie jest
wysoka płaca. Jeśli stracimy tę kadrę, to jej
odbudowa będzie wręcz niemożliwa.
Radny Benedykt Pszczółkowski po-
wiedział, że z terenu płyną bardzo dobre
opinie związane z realizacją programu
„Praca i środowisko”. Jest to faktyczna
walka z bezrobociem na wsi. Na ten pro-
gram zmniejszono fundusze o 50 proc.
Zarząd województwa powinien wesprzeć
prośby Wojewódzkiego Zarządu Me-
lioracji i Urządzeń Wodnych o polep-
szenie fi nansowania w przyszłym roku,
szczególnie tam, gdzie środki własne
dają szansę na ubieganie się o fundusze
unijne. Konieczne są również rozmowy
z Wojewodą Mazowieckim.
Radni większością głosów wyrazili
negatywną opinię o projekcie uchwały
dotyczącej budżetu województwa mazo-
wieckiego na 2010 rok. Komisja poparła
wniosek złożony podczas sesji Sejmiku
w dniu 16 listopada przez radnego Ka-
rola Tchórzewskiego, a dotyczący utrzy-
mania Samorządowego Instrumentu
Wsparcia Rozwoju Mazowsza. Instru-
ment ten funkcjonuje już od 2005 roku
i został wyróżniony przez instytucje eu-
ropejskie. Komisja zaproponowała, by
kwota przeznaczona na ten cel była nie
mniejsza niż 32 mln złotych.
Komisja Strategii, Rozwoju Regio-
nalnego i Zagospodarowania Prze-
strzennego, 25 listopada
Członkowie komisji wydali pozytywną
opinię o projekcie budżetu.
Komisja Promocji Województwa
Mazowieckiego i Współpracy Zagra-
nicznej, 25 listopada.
Ograniczenie o połowę środków na
promocję województwa nie jest naj-
lepsze, zwłaszcza że zrezygnowano
z dużych kampanii wizerunkowych,
które były ujęte w Strategii Promo-
cji Województwa – powiedział wice-
marszałek Ludwik Rakowski. Wyraził
jednak nadzieję, że przyszły rok może
będzie lepszy od obecnego pod wzglę-
dem promocyjnym, mimo ograniczeń,
które narzuca kryzys ogólnoświatowy.
Z dużych zamierzeń promocyjnych –
przygotowywane są obchody rocznic:
bitwy pod Grunwaldem (nieduże kosz-
ty), Bitwy Warszawskiej i Roku Chopi-
nowskiego. O środki unijne na ten cel
stara się Departament Kultury, Pro-
mocji i Turystyki. Podczas posiedzenia
przedstawiono projekt obchodów Roku
Chopinowskiego. Pomysł spotkał się
z aprobatą komisji. Jest bardzo profe-
sjonalny – podsumował radny Cyprian
Gutkowski.
Komisja Kultury i Dziedzictwa Na-
rodowego, 26 listopada
Komisja wyraziła pozytywną opinię
o projekcie uchwały budżetowej, nie
mniej wnioskowała o zwiększenie wy-
datków na Rok Chopinowski o półtora
miliona złotych. Wskazano źródło fi -
nansowania – pokrycie z dotacji pod-
miotowej dla „Kolei Mazowieckich”.
Radny Krzysztof Skolimowski zgło-
sił z kolei wniosek o przeznaczenie
62,5 tys. zł na organizację obchodów
bitwy pod Grunwaldem. Jako źródło fi -
nansowania podał rezerwę ogólną.
Z PRAC SAMORZĄDU
4 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶Komisja Edukacji, Nauki i Szkolnic-
twa Wyższego, 26 listopada
Radny Krzysztof Skolimowski zdzi-
wił się bardzo aż takim radykalnym
spadkiem fi nansowania organizacji
pozarządowych z kwoty 1 250 tys. zło-
tych w tym roku, na planowane 364
tys. złotych na rok następny. Propono-
wana kwota jest zbyt mała dla potrzeb
organizacji pozarządowych i tu jest wy-
raźnie widoczny regres – powiedział.
Podkreślił, że edukacja powinna być
pod szczególną ochroną samorządu
województwa. W projekcie uchwały
budżetowej znalazły się pozycje wręcz
przeładowane fi nansowo, przykła-
dem mogą być „Koleje Mazowieckie”,
spółka, która powinna funkcjonować
w ramach rachunku ekonomicznego.
Podobnie jest z zapisem na rozwój kul-
tury fi zycznej. Kultura fi zyczna, jak się
planuje, w tym kryzysie ma dostać spo-
rą kwotę. Projekt budżetu dla oświaty
mazowieckiej jest bardzo skromny i nie
zachęca do jej rozwoju – podsumował
radny.
Komisja Zdrowia i Kultury Fizycz-
nej, 30 listopada
Komisja wyraziła pozytywną opinię
o projekcie uchwały w zakresie meryto-
rycznego działania komisji, jednocześ nie
wnioskując o:
rozdysponowanie wolnych środków
fi nansowych, które pojawią się w cią-
gu roku, związanych z inwestycją pn.
„Budowa Szpitala w Ostrołęce”
wygospodarowanie środków z rezer-
wy budżetowej na realizację programu
Były jednak zgłoszone wnioski. Do zakresu
działania komisji Budżetu i Finansów należy
opiniowanie projektu budżetu wojewódz-
twa, co oznacza dokładne zapoznanie się ze
zgłoszonymi wnioskami do projektu przy-
szłorocznego budżetu, zgłoszonymi przez
poszczególne komisje merytoryczne oraz
ich przegłosowanie. Nie wszystkie Komisja
Budżetu i Finansów zaopiniowała pozytyw-
nie. Efektem końcowym tego posiedzenia
było sformułowanie opinii do przedłożenia
zarządowi województwa.
Komisja Budżetu i Finansów, 14 grudnia
Komisja po raz drugi zebrała się
w sprawie przyszłorocznego budżetu.
Sejmik, zgodnie z harmonogramem prac
nad uchwalaniem budżetu Wojewódz-
twa Mazowieckiego, skierował projekt
uchwały budżetowej na 2010 rok do Ko-
misji Budżetu i Finansów, celem prze-
prowadzenia drugiego czytania, obej-
mującego sporządzenie sprawozdania
o projekcie uchwały, uwzględniającego
stanowisko Zarządu. Stanowisko przed-
stawili członkom komisji Przewodniczą-
cy Komisji Budżetu i Finansów Henryk
Antczak oraz Skarbnik Województwa,
Marek Miesztalski. Zarząd poparł sta-
nowiska przedstawione przez Komisję
Budżetu i Finansów, jednakże uwzględ-
nił jeden z wniosków negatywnie za-
opiniowanym przez tę komisje, a mia-
nowicie, dotyczącym zwiększenia planu
wydatków bieżących Krajowego Ośrod-
ka Mieszkalno-Rehabilitacyjnego dla
Osób Chorych na SM w Dąbku. W przy-
gotowanej autopoprawce do projektu
budżetu na 2010 rok znalazła się dla tego
ośrodka dodatkowa kwota 350.000zł.
Trzecie czytanie projektu uchwały zo-
stanie przeprowadzone 19 grudnia 2009
na, ostatniej w tym roku, sesji Sejmiku.
Oprac. ELŻBIETA TOMASZEWSKA
„Zdrowi mieszkańcy to zdrowe Ma-
zowsze” (patrz. str. 23)
wsparcie fi nansowe szpitali powiato-
wych w ramach Mazowieckiego In-
strumentu Wsparcia Ochrony Zdrowia
i Polityki Społecznej – Komponent G
planowanie w budżecie środków fi -
nansowych na tworzenie nowych klas
w roku szkolnym 2010-2011 w ramach
Programu „Szkoła Promocji Zdrowia”.
Komisja Polityki Społecznej i Proro-
dzinnej, 3 grudnia
Komisja nie wydała opinii o projekcie
uchwały w obszarze działania komisji,
z uwagi na brak quorum. Nie mniej, radna
Danuta Janusz wnioskowała o zwiększenie
budżetu (z rezerwy ogólnej) o 700 tys. zł
na wydatki bieżące w Krajowym Ośrodku
Mieszkalno-Rehabilitacyjnym dla Osób
Chorych na SM w Dąbku.
Komisja Rozwoju Gospodarczego,
Infrastruktury i Przeciwdziałania Bez-
robociu, 4 grudnia
Komisja pozytywnie zaopiniowała
projekt uchwały. Jedynie radny Karol
Tchórzewski złożył poprawkę, dotyczącą
sfi nansowania przebudowy drogi wo-
jewódzkiej 698 relacji Siedlce – Łosice
– granica województwa (na wybranych
odcinkach). Komisja nie przychyliła się
do tego wniosku.
Komisja Budżetu i Finansów, 4 grud-
nia
Wszystkie komisje, z wyjątkiem Komisji
Rolnictwa i Terenów Wiejskich, pozytywnie
zaopiniowały projekt budżetu na 2010 rok.
O tym, jak wysokie będą wpływy z tytułu
podatku CIT, dowiemy się dopiero w lutym
2010 roku. Obecnie kwota ta jest szacunkowa
– wpływy z tego tytułu mogą być większe lub
mniejsze. Niewiadomo. Należy jednak mieć
nadzieję, że pojawią się możliwości dofi nan-
sowania wielu dziedzin życia.
Z PRAC SAMORZĄDU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
5
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Posiedzenia Zarządu Województwa Mazowieckiego
W okresie od 1 do 30 listopada odbyło się 8 posiedzeń Zarządu Województwa Mazowieckiego, na których podję-
to 246 uchwał.
Uchwały, podjęte w okresie sprawoz-
dawczym, dotyczyły następującej pro-
blematyki:
kultury, promocji i turystyki – 30
organizacji, nadzoru, kontroli i bezpie-
czeństwa publicznego – 27
rolnictwa i modernizacji terenów wiej-
skich – 24
nieruchomości i infrastruktury – 24
funduszy strukturalnych – 29
zdrowia i pomocy społecznej – 20
ochrony środowiska i opłat
środowiskowych – 19
budżetu i fi nansów – 19
strategii i rozwoju regionalnego – 17
nadzoru właścicielskiego – 14
edukacji publicznej i sportu – 14
geodezji i kartografi i – 8
rynku pracy – 1
Uchwały Zarządu Województwa Ma-
zowieckiego dostępne są na stronie inter-
netowej Samorządu Województwa Mazo-
wieckiego www.mazovia.pl.
Opracowała
AGNIESZKA GONCZARYK
Kierownik Wydziału Zarządu
Adam Struzik,
Marszałek Województwa Mazowieckiego
Zarząd Województwa Mazowiec-
kiego podjął decyzję o wniesieniu pod
obrady Sejmiku projektu budżetu wo-
jewództwa mazowieckiego na 2010 r.
Przy jego opracowywaniu przyjęto
założenia, które podyktowane zostały
obecną światową sytuacją gospodar-
czo-ekonomiczną oraz obowiązkiem
przekazania przez województwo mazo-
wieckie do budżetu państwa subwencji
wyrównawczej (tzw. janosikowego),
która według szacunków wyniesie po-
nad 50 proc. uzyskanych w 2010 roku
dochodów podatkowych. W związku
z tym, w porównaniu z budżetem na
ten rok, m.in. o 15 proc. obniżone zo-
stały wydatki na bieżące utrzymanie
jednostek budżetowych, o 50 proc.
wydatki na promocję województwa,
zaś dotowanie organizacji pozarządo-
wych zmniejszyło się o ok. 36%. Zarząd
musiał również podjąć decyzję dotyczącą
rezygnacji z kontynuowania w 2010 roku
Samorządowego Instrumentu Wsparcia
Rozwoju Mazowsza, co nie było łatwe ze
względu na rolę, jaką w rozwoju Mazow-
sza odgrywają wysokie nakłady pocho-
dzące z budżetu województwa. Ich brak
pociąga za sobą negatywne skutki zarów-
no na poziomie powiatowym, jak i gmin-
nym, a w konsekwencji dotyka pojedyn-
czych mieszkańców. Zapewniam jednak,
że Samorząd Województwa Mazowieckie-
go dołoży wszelkich starań, aby sytuacja
ta nie miała przełożenia na rok 2011.
Województwo mazowieckie będzie na-
dal uczestniczyć w realizacji programu
„Moje Boisko – Orlik 2012”. Chęć udzia-
łu w nim w 2010 roku zadeklarowało
86 benefi cjentów – jednostek samorządu
terytorialnego z obszaru Mazowsza. Na
wsparcie realizacji zadań z zakresu spor-
tu, kultury fi zycznej oraz ratownictwa
wodnego przeznaczonych zostało z kolei
ponad 8,7 mln zł. Organizacje pozarządo-
we zapraszam do składania ofert w trzech
terminach – do 30 grudnia 2009 roku
oraz do 30 kwietnia i 15 lipca 2010 roku.
Podnoszenie standardu kolejowych
przewozów pasażerskich jest niezwykle
ważną kwestią dla naszego samorządu,
dlatego też inwestycje w tym zakresie mają
znaczenie priorytetowe. 1 grudnia zo-
stała podpisana umowa na dostawę
20 Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych
dla „Kolei Mazowieckich”. Koszt reali-
zacji tego zamówienia to ponad 460
mln zł. Inwestycja ta wpisana jest do In-
dykatywnego Wykazu Indywidualnych
Projektów Kluczowych dla RPO WM
2007-2013, otrzymała dofi nansowa-
nie z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego. Ponadto w listopadzie
Zarząd Województwa Mazowieckiego
zatwierdził do dofi nansowania następ-
ne dwa projekty, zapisane jako kluczo-
we. Pierwszy z nich, „«Matecznik Ma-
zowsze» – centrum folklorystyczne”,
zgłoszony przez Państwowy Zespół
Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tade-
usza Sygietyńskiego otrzymał wspar-
cie fi nansowe ze środków unijnych
w kwocie ponad 55 mln zł. Natomiast
prawie 16,4 mln zł, w ramach RPO
WM 2007-2013, zostało przeznaczone
dla projektu pn. „Renowacja kościoła
Świętego Krzyża wraz z zabudowania-
mi poklasztornymi w Warszawie jako
ważnego obiektu dziedzictwa kulturo-
wego”. To doskonale pokazuje, że pro-
jekty, służące zachowaniu dziedzictwa
kulturowego, dzięki środkom unijnym
mogą być realizowane w znacznie szer-
szym zakresie.
TEMAT MIESIĄCA
6 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶
W poprzednim numerze „Kroniki” zamieściliśmy
relację z gali rozdania Nagród Marszałka Woje-
wództwa Mazowieckiego. Poniżej przedstawia-
my sylwetki tegorocznych laureatów.
Przemysław Bednarczyk z Radomia – czło-nek Radomskiego Towarzystwa Naukowego, nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w III Liceum Ogólnokształcącym im. Dionizego Czachowskiego w Radomiu. Prowadzi działalność na rzecz upowszechniania historii Mazowsza i kultywowania tradycji narodowych. Organizator plenerowych lekcji historii, widowisk, spektakli, realizacji fi lmowych i publikacji. W 2007 r. został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi oraz Me-dalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej.
Zupełnie uczciwie powiem, że teraz wiem, jak czuł się prezydent Obama, który został zaskoczony Noblem. Ja również nie wiem, za co zostałem tak wyróżniony, ale przyznam, że to uczucie jest bardzo miłe – powiedział laureat. Ujawnił też kulisy orga-nizacji plenerowych lekcji historii (opisywaliśmy je wielokrotnie na łamach „Kroniki”). – Taka lekcja jest przedsięwzięciem o charakterze artystycznym. To zwykle widowisko osadzone bardzo mocno w realiach historycznych naszego regionu. Również postaci w nim występujące to historyczne postaci naszego regionu. W ich rolę wcielają się moi ucznio-wie, a także goście z zagranicy. Scenariusz, który realizujemy, ściśle nawiązuje do epizodów z historii Polski czy naszego regionu. Na przełomie ostatnich sześciu lat realizowaliśmy inscenizację powstania styczniowego. Z bieżących rzeczy – jest to m.in. spektakl dotyczący 11 listopada.
Wiesława Bogdańska z Kadzidła – twórczyni i miłośniczka sztuki ludowej, am-basadorka kultury kurpiowskiej. Od 12. roku życia wykonuje wycinanki, kwiaty, kierce, bukiety, ozdoby choinkowe, pisanki oraz palmy. Laureatka wielu konkursów i nagród, m.in.: nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Prezesa Związku Kurpiów „Kurpika”, Fundacji Cepelia „Zasłużony dla Cepelii” oraz Nagrody im. Oskara Kolberga. Jej wycinanki zdobią kolekcje mu-zeów m.in. w Warszawie, Białymstoku, Łomży, Krakowie, Ostrołęce, Toruniu, a także Muzeum Kultur Europejskich w Berlinie.
To było naprawdę wielkie zaskoczenie. W zeszłym roku dostałam Nagrodę Oskara Kolberga, a w tym pojawiła się Nagroda Marszałka. Czuję się naprawdę zaszczycona – powiedziała laureatka. – Właściwie swoje prace robię od dziecka. Pochodzę z rodzi-ny, w której kultura kurpiowska była pielęgnowana od zawsze. Jako mała dziewczynka, tworzyłam nasze sławne wycinanki. I tak już zostało. W tej chwili pracuję w Kadzidle – w Zagrodzie Kurpiowskiej. Jest to więc miejsce mocno związane z kulturą ludową na-szego regionu. Praca polega na oprowadzaniu zwiedzających po zagrodzie, lekcjach o tradycjach kurpiowskich zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Od bardzo dawna współpracuję z Muzeum Etnografi cznym w Warszawie – co najmniej dwa razy w roku prowadzę tam warsztaty, uczestniczę w kiermaszach ludowych.
Krzysztof Braun z Warszawy – etnograf, pracownik Instytutu Etnologii i Antropologii Kultu-rowej Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmował się organizacją badań naukowych i popularyza-cją wiedzy na obszarze historycznego Mazowsza. Jego dorobek naukowy liczy ponad 60 ksią-żek i artykułów, z czego ponad 20 dotyczy Mazowsza, a także kilkadziesiąt prac redakcyjnych, wiele zorganizowanych sesji naukowych oraz studenckich badań terenowych. Od 1967 r. czło-nek Mazowieckiego Towarzystwa Kultury, Założyciel Mazowieckiego Towarzystwa Naukowego i członek redakcji „Rocznika Mazowieckiego”. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodo-wej (2006 r.) i Złotym Krzyżem Zasługi (2008 r.).
Jestem ogromnie wzruszony i wdzięczny, że zostałem zauważony i doceniony. Ale poja-wiła się taka refl eksja – czy zasłużyłem na to wyróżnienie, czy nie mogłem zrobić więcej niż zrobiłem? Dlatego od razu chcę zaznaczyć, że będę się starał to „więcej” osiągać. Jestem fa-nem Mazowsza. Oczywiście obecne województwo mazowieckie nie jest spójne historycznie i kulturowo, i właściwie nigdy nie będzie, ale taki jest właśnie jego urok.
Sylwetki laureatów Nagród Marszałkailiśśmy
Wooje-
tawwiaai -
Wiesłaławwa Bogdańsńsk
y
-
-
TEMAT MIESIĄCA
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
7
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶Tadeusz Kaczyński z Płocka – prezes Stowarzyszenia Płocki Uniwersytet Ludowy im. Win-
centego Witosa w Płocku. Stowarzyszenie prowadzi kursy języków obcych i informatyki dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Z inicjatywy Tadeusza Kaczyńskiego w 2000 r. urucho-miono Szkołę Lektorów Języka Angielskiego – roczną, niepubliczną szkołę przygotowującą nauczycieli do pracy lektora. Laureat miał swój udział także w powstaniu Polskiego Stowarzy-szenia Międzynarodowych Letnich Wiosek Dla Dzieci CISV Polska, które organizuje warsztaty, seminaria oraz treningi dla dzieci i młodzieży wyjeżdżających na programy międzynarodowe.
To jest uhonorowanie całej mojej 25-letniej działalności – dla młodzieży i dla dorosłych. Ale jestem nią naprawdę zaskoczony. W XXI wieku uniwersytety ludowe są bardziej potrzebne niż kiedykolwiek były. Mają swoją 150-letnią tradycję, którą kontynuuję. Dawniej, np. w czasie rozbio-rów, kultywowały polskość. A to pielęgnowanie kultury polskiej, kultury ludowej jest dziś ogrom-nie potrzebne. Zgadzam się ze stwierdzeniem, że jeśli chcesz znać swoją przyszłość, musisz znać swoją przeszłość.
Uniwersytety prowadzimy np. dla seniorów – by mogli w jesieni wieku wciąż się rozwijać. Pro-wadzimy je też dla rodziców, bo mają być wsparciem w ich pracy z własnymi dziećmi. Dziś rodzice często sobie nie radzą, nie wiedzą, jak postępować ze swoimi dziećmi. Pokazujemy im, jak znaleźć rozwiązanie.
Artur Krajewski z Żyrardowa – malarz, adiunkt w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, kierow-nik „Galerii Perspektyw” promującej młode talenty. W swoim dorobku artystycznym ma ok. 100 wystaw indywi-dualnych, wydał kilka książek i albumów, dwa tomiki wierszy, dwa zbiory opowiadań oraz cztery płyty z muzyką autorską. Twórca i animator Festiwalu „Integralia” – wydarzenia integrującego dziedziny twórcze środowisk akade-mickich oraz Ogrodu Sztuk – Salonu Szkolnictwa Wyższego. Zajmuje się wieloma dziedzinami sztuki, a także szero-ko rozumianą animacją kultury. Organizowane przez niego przedsięwzięcia stały się niecodziennymi wydarzeniami artystycznymi, a publikacje związane z jego twórczością są wizytówkami ziemi żyrardowskiej. Pomysłodawca i au-tor Festiwalu Gwiazd w Żyrardowie.
Jestem bardzo zaskoczony. Nie spodziewałem się takiego wyróżnienia. Wykonując swoją pracę, nie myślę o tym, czy zostanę za nią nagrodzony. Ta Nagroda będzie dla mnie przede wszystkim doskonałą motywacją do dalszej pracy. Cieszę się, że lokalne społeczeństwo doceniło mnie, wyróżniło i nominowało do tej nagrody. Dzięki temu widzę, że warto wychodzić ze sztuką bliżej ludzi i tworzyć coś prospołecznie – powiedział laureat.
Witold Idzi Zapała z Otrębus – tancerz, choreograf, pedagog. Kierownik artystyczny i choreograf Państwowego Ludowego Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego. Od pół wieku kształtuje artystyczne ob-licze zespołu – opracował bogaty repertuar tańców i obrzędów ludowych, pochodzących z ok. 40 regionów Polski. Każda kreacja sceniczna poprzedzona jest żmudnymi poszukiwaniami i badaniami etnografi cznymi – kostiumolo-gicznymi, wokalnymi i choreografi cznymi. Warsztat pracy Witolda Zapały przedstawia fi lm Adama Gzyry zatytuło-wany „Mazowsze: od autentyku do stylizacji”.
Szczerze mówiąc, nie spodziewałem się tej nagrody. Chociaż oczywiście cieszę się bardzo, bo z „Mazowszem” przepra-cowałem 53 lata. Jestem wdzięczny za to, że jako zespół mamy taki piękny dom. Bardzo dobrze nam się pracuje w tak wspaniałych warunkach.
Mam też poczucie, że zostały nagrodzone nasze starania o rozsławienie kultury polskiej w świecie. A ona przecież jest źródłem naszej narodowości, a także samej kultury Mazowsza. Chciałbym, żeby to nadal trwało, zatem ta nagroda jest dla mnie mobilizacją do tworzenia jeszcze piękniejszych rzeczy.
Bogdan Józef Loebl z Józefowa – poeta, prozaik, publicysta, autor słuchowisk radiowych, tek-stów piosenek bluesowych. We wszystkich jego utworach, szczególnie w poezji, odnaleźć można zachwyt nad pięknem Mazowsza. Napisał i wydał 28 książek, m.in. powieść „Złota Trąbka” nagro-dzoną w 2003 r. warszawską Premierą Literacką. Natomiast jego tomik poezji „Kwiat odwrócony. Kwiaty rzeźne” otrzymał w 2006 r. Nagrodę Literacką im. Wł. Reymonta. Z jego inicjatywy powstał w Otwocku Komitet Budowy Ławeczki znanej wokalistki Miry Kubasińskiej, która przez wiele lat była mieszkanką Otwocka.
Czy Józefów jest dobrym miejscem do tworzenia?Bardzo dobrym. Sprzyja temu las, koty, pies. Miałem nawet kiedyś wiewiórkę – Filipka, ale musieliśmy
go oddać do zoo, bo przegryzał kable, co było niebezpieczne dla niego samego.Co z ławeczką Miry Kubasińskiej?Niestety, wciąż nie powstała. Miałem pomysł właściwie na taki murek, a nie ławeczkę. Okazało się, że
trwają dyskusje nad tym, jaki kształt ma to przybrać, czy w ogóle jest to dobry pomysł. A miejsca upa-miętniającego Mirę Kubasińską dalej nie ma.
TEMAT MIESIĄCA
8 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶
Iwona Orzełowska z Siedlec – kierownik artystyczny i choreograf Formacji Tanecznej „Caro Dance”, wykładowca Akademii Podlaskiej w Siedlcach. Tworzy mistrzowskie choreografi e dla solistów i duetów. Tworzyła układy dla wielu gwiazd polskiej estrady, m.in.: Elektrycznych Gitar, Tede, Blue Cafe, Norbiego, a także programów telewizyjnych, ta-kich jak „Randka w ciemno”. Na przestrzeni ostatnich lat jej choreogra-fi e zdobyły 93 tytuły mistrzów lub wicemistrzów świata i Europy. Tylko w 2009 r. ośmiokrotnie zostały nagrodzone tytułami Mistrzów Świata podczas Mistrzostw Świata Dance Jazz i Modern Dance w Kanadzie.
Co Pani czuje odbierając Nagrodę Marszałka? To ogromne wyróżnienie, wręcz motywacja. Jestem dyrektorem arty-
stycznym Teatru Tańca „Caro Dance” w Siedlcach i to, że praca ludzi z ta-kich miejscowości – z tzw. Polski B, zostaje zauważona przez marszałka, jest niezwykle ekscytująca, a jednocześnie mobilizująca.
Pani praca z pewnością wiąże się z pokonywaniem różnych ba-rier. Które z nich udało się pokonać?
Taniec turniejowy to zdobywanie wiary w siebie. Wszystkie tytuły, które ostatnio otrzymaliśmy, były tytułami zdobytymi za granicą – Rosja, Kana-da i USA. Jak widać, ciągle pokonujemy jakieś bariery. Jednak zdobywanie kolejnych tytułów jest dla nas bardzo mobilizujące. Dlatego ciągle wyzna-czamy sobie nowe cele i staramy się je realizować.
dr Jacek Szczepański z Legionowa – dyrektor Mu-zeum Historycznego w Legionowie, członek Towarzy-stwa Przyjaciół Legionowa. Od wielu lat bada dzieje tego miasta i powiatu. Jest autorem i współautorem 11 ksią-żek oraz kilkuset artykułów i opracowań dotyczących dziejów ziemi legionowskiej oraz historii wojskowości. Był inicjatorem powstania Muzeum Historycznego w Legionowie oraz wydania „Rocznika Legionowskie-go” – pierwszego w powiecie legionowskim naukowego periodyku historycznego. Jako pierwszy zbadał i opisał genezę koszar carskich w swoim mieście. Został wyróż-niony przez Kapitułę Konkursu im. Zygmunta Glogera (2006 r.), a także za zasługi na rzecz Legionowa – Złotym Krzyżem Zasługi (2008 r.).
Czy historia Legionowa i okolic może zaintereso-wać także innych mieszkańców Mazowsza?
Sądzę, że tak. Mało kto wie, że w Zegrzu jest fort rosyjski z XIX w. typu górskiego. W tej chwili opuściło go wojsko, więc można liczyć na to, że niedługo stanie się on nie tylko atrakcją dla samych historyków, ale również dla turystów. Wówczas moja rola będzie polegała na popularyzacji nie tylko walorów turystycznych, ale też i historycznych tego miejsca.
Co w ostatnich latach udało się zrobić, aby przeka-zać następnym pokoleniom historię Legionowa?
Myślę, że najważniejszym wydarzeniem jest otwarcie Muzeum Historycznego. Sam zabiegałem o tę instytucję od dawna. Poza tym właściwie co roku publikujemy książkę dotyczącą historii lokalnej. Udało nam się np. wydać pu-blikację o ppłk. Franciszku Hynku – znakomitym polskim pilocie i baloniarzu, który związany był swego czasu z Legio-nowem. Tą publikacją, przybliżającą historyczną dla miasta postać, udało nam się doprowadzić do nadania jednej z uli-czek w Legionowie imienia Hynka.
Zespół Taneczny „Abstrakt” z Sochaczewa – liczy ok. 150 młodych tan-cerzy w wieku od 7 do 20 lat. Założycielką zespołu jest Celina Osiecka, która wraz z córką Moniką prowadzi zajęcia w sześciu grupach tanecznych. Ze-spół był wielokrotnie nagradzany na ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach tanecznych, m.in. „Srebrnym Aplauzem” na Międzynarodowym Dziecięcym Festiwalu Piosenki i Tańca w Koninie, a także I miejscem na Mię-dzynarodowym Festiwalu Tańca Tropicana Cup w Mikołajkach w 2008 r.
Rozmowa z Celiną Osiecką założycielką zespołuCzym ta Nagroda jest dla całego zespołu?Myślę, że jest to bodziec do dalszej pracy. Nigdy nie traktuję nagród w ten
sposób, że są one już celem, jaki mamy jako zespół osiągnąć. Razem z córką – bo we dwie prowadzimy zespół, staramy się propagować taniec i dążyć do tego, żebyśmy jako grupa osiągali jeszcze więcej.
Czy praca z młodzieżą jest wdzięczną pracą?Oczywiście, że tak. Owszem, są dni trudniejsze, są osoby, nad którymi trzeba
bardziej pracować. Ale tych pięknych chwil jest naprawdę dużo. Dzieciaki są fantastyczne, dają z siebie wszystko. Praca z nimi dla mnie, jako emerytowane-go nauczyciela, jest po prostu pasją.
Oprac. ANNA GROSZYK
Biuro Prasowe
TEMAT MIESIĄCA
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
9
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Mazowsze pięknieje dzięki RPO WM
W dniach 7-8 grudnia odbyła się konferencja panelowa pn. „Mazowsze
pięknieje”, poświęcona Regionalnemu Programowi Operacyjnemu Wo-
jewództwa Mazowieckiego 2007-2013 (RPO WM) oraz jego roli w reali-
zowaniu polityki rozwoju Mazowsza.
Organizatorzy przygotowali aż pięć
paneli dyskusyjnych, na których szcze-
gółowo omówiono doświadczenia i wyz -
wania towarzyszące tworzeniu i wdra-
żaniu Programu na Mazowszu. Roz-
mawiano także o zadaniach, jakie są
i jakie powinny być realizowane w jego
ramach.
Konferencja była również okazją do
przedstawienia konkretnych projek-
tów, które udało się zrealizować dzięki
wsparciu fi nansowemu z Programu. Do
grudnia 2009 r. mazowieccy benefi cjen-
ci złożyli ponad 3,6 tys. wniosków na
łączną kwotę blisko 15 mld zł. Udało się
już zatwierdzić 884 projekty, z których
190 ma podpisane umowy.
Oprócz projektów, które wyłonio-
ne zostały w ramach konkursów ogła-
szanych przez Mazowiecką Jednost-
kę Wdrażania Programów Unijnych,
istnieje grupa projektów kluczowych,
o znaczeniu strategicznym dla woje-
wództwa mazowieckiego. Ich wyboru
dokonuje Zarząd Województwa Ma-
zowieckiego. Projekty tworzą tzw. In-
dykatywny Wykaz Indywidualnych
Projektów Kluczowych. Na liście znaj-
dują się obecnie 62 projekty na sumę
ok. 6,5 mld zł (środki z EFRR ok.
3,5 mld zł). Są to przedsięwzięcia o zna-
czeniu ponadlokalnym, istotne z punk-
tu widzenia rozwoju całego wojewódz-
twa.
W pierwszym dniu spotkania odby-
ły się trzy panele. Wśród prelegentów
znalazła się m.in. prof. Małgorzata Ewa
Sulmicka z Katedry Ekonomii Rozwo-
ju i Polityki Ekonomicznej SGH, która
przedstawiła stanowiska nowej Komi-
sji Europejskiej i regionów w kontek-
ście postlizbońskiej polityki rozwoju
Unii Europejskiej. Prof. Jerzy Regulski
– prezes Fundacji Rozwoju Demokracji
Lokalnej i współtwórca reformy admi-
nistracyjnej kraju przypomniał, że zamy-
słem twórców reformy było stworzenie
samorządowych jednostek zdolnych do
prowadzenia polityki regionalnej. Prof.
Tadeusz Markowski z Wydziału Zarzą-
dzania Uniwersytetu Łódzkiego przed-
stawił koncepcje rozwoju metropolii, ja-
kie prezentowane były na forum unijnym
i odniósł je do polskich realiów. Jego
zdaniem, promowany podczas ostat-
nich dyskusji na unijnym forum model
rozwoju metropolii nie uwzględnia pol-
skich uwarunkowań. Przypomniał, że 3/5
mieszkańców Mazowsza, czyli ok. 3 mln
ludzi mieszka w metropolii warszawskiej.
Piotr Żuber – dyrektor Departamen-
tu Koordynacji i Polityki Strukturalnej
w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego
mówił o kształtowaniu przyszłej polityki
regionalnej w świetle doświadczeń obec-
nego okresu programowania. Stwierdził,
że Mazowsze znajduje się w przełomo-
wym momencie – powinniśmy uwierzyć,
że nasza rola nie polega już na byciu
petentem, który przysłuchuje się jedy-
nie dyskusji, ale powinniśmy poczuć się
jej pełnoprawnymi uczestnikami i brać
czynny udział w pracach centrum do-
wodzenia. Wystąpienie Grzegorza Ko-
strzewy-Zorbasa, przewodniczącego Ko-
misji Strategii Rozwoju Regionalnego
i Zagospodarowania Przestrzennego
Sejmiku Województwa Mazowieckiego
nosiło tytuł „RPO WM na konferencji
Prezydencji Szwedzkiej. Rosnąc razem
dla zrównoważonej Europy”.
Obrady pierwszego panelu podsumo-
wał prof. Zbigniew Strzelecki, dyrektor
Mazowieckiego Biura Planowania Regio-
nalnego. Stwierdził, że Polska, jako jeden
z większych krajów unijnych, powinna
wnioskami z podobnych konferencji „za-
silać myślenie” Unii Europejskiej, ponie-
waż wpływ na przyszłe rozwiązania będą
mieli tylko ci, którzy przedstawią swoje
racje. Jego zdaniem, kierunek rozwoju,
warunkowany priorytetami Strategii Li-
zbońskiej jest nieodwracalny. Racjonal-
ne zarządzanie rozwojem regionalnym,
którego instrumentem operacyjnym są
FOTO Maria Samsel – dyrektor Muzeum Kultury
Kurpiowskiej
FOTO Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem
TEMAT MIESIĄCA
10 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶
żanych projektów RPO WM oraz Miro-
sław Grochowski – Sekretarz Naukowy
Projektu „trendy Rozwojowe Mazow-
sza”, który zaprezentował wyniki badań
ankietowych poświęconych realizacji
Regionalnego Programu operacyjnego.
Drugi panel poświęcony był podsumo-
waniu projektów realizowanych w ra-
mach RPO.
MAGDALENA LEWANDOWSKA
programy regionalne wymaga dobrego
planowania przestrzennego i społeczno-
gospodarczego.
W drugim panelu zaprezentowali się
benefi cjenci Regionalnego Programu
Operacyjnego. Maria Samsel, dyrektor
Muzeum Kultury Kurpiowskiej przed-
stawiła koncepcję zagospodarowania
Fortów Bema w Ostrołęce, natomiast
Jan Rzeszotarski, dyrektor Muzeum Wsi
Mazowieckiej w Sierpcu przedstawił
wyniki ostatnich inwestycji w skanse-
nie. Dyrektor Mazowieckiej Jednostki
Wdrażania Programów Unijnych Wie-
sław Raboszuk przedstawił aktualną
ocenę realizacji RPO WM i odpowiadał
Mazowieckie Biuro Planowania
Regionalnego w Warszawie (MBPR)
powstało na mocy Uchwały Sejmi-
ku Województwa Mazowieckiego
z 17 ma ja 1999 roku. Zostało utwo-
rzone poprzez połączenie biur plano-
wania przestrzennego byłych miast
wojewódzkich. Obecnie struktura
organizacyjna MBPR obejmuje biuro
w Warszawie oraz pięć oddziałów te-
renowych, mających swoje siedziby
w Ciechanowie, Ostrołęce, Płocku,
Radomiu i Siedlcach.
Mazowieckie Biuro Planowania
Regionalnego to jednostka realizu-
jąca szereg nowatorskich projektów
i zadań z zakresu polityki regionalnej
i zagospodarowania przestrzennego.
Doskonale wykwalifi kowana kadra
specjalistów poszerzających na bie-
żąco swoją wiedzę, aktywna współ-
praca międzynarodowa, prowadze-
nie działalności wydawniczej – to
niewątpliwe atuty Biura, które spra-
wiają, że zdobywa ono coraz większy
autorytet w środowisku zawodowym
i naukowym, cieszy się uznaniem
władz województwa oraz innych
partnerów rozwoju regionalnego
na Mazowszu. Wymownym potwier-
dzeniem rangi Biura może być fakt
powierzenia mu prowadzenia wie-
loletniego programu badawczego
pt. Trendy rozwojowe Mazowsza. Naj-
ważniejsze dokumenty, opracowane
przez MBPR to: Strategia Rozwoju
Województwa Mazowieckiego do roku
2020, Plan Zagospodarowania Prze-
strzennego Województwa Mazowiec-
kiego, Wojewódzki Program Opieki nad
Zabytkami na lata 2006-2009 oraz Stu-
dium rozwoju infrastruktury lotnictwa
cywilnego na Mazowszu.
na pytania w dyskusji, jaka wywiązała
się po prezentacjach.
Podczas trzeciego panelu prof. Zbi-
gniew Strzelecki podsumował dziesię-
ciolecie planowania regionalnego na
Mazowszu. Przedstawił dotychczasowe
osiągnięcia Mazowieckiego Biura Pla-
nowania Regionalnego i plany na przy-
szłość. Adam Struzik, Marszałek Wo-
jewództwa Mazowieckiego, podkreślił
ogromną rolę Biura w kształtowaniu
polityki rozwoju województwa mazo-
wieckiego. Podziękował również za za-
angażowanie w projekt ustawy metropo-
litalnej. Marszałek uhonorował profesora
Strzeleckiego dyplomem uznania za wy-
bitne zasługi oraz działalność
na rzecz rozwoju województwa
mazowieckiego. W panelu udział
wzięli także: Olgierd Dziekoński
– podsekretarz stanu w Minister-
stwie Infrastruktury, Waldemar
Roszkiewicz – członek Zarządu
Województwa Mazowieckiego
oraz Piotr Szprendałowicz –
członek Zarządu Województwa
Mazowieckiego.
Drugiego dnia odbyły się dwa
panele. W pierwszym z nich
udział wzięli Mariusz Frankow-
ski – zastępca dyrektor a de-
partamentu Strategii i Rozwoju
regionalnego Urzędu Marszał-
kowskiego, który przedstawił
system realizacji w świetle wdra-
FOTO Profesor Zbigniew Strzelecki odebrał z rąk marszałka Adama Struzika dyplom uznania
FOTO Dyrektor Elżbieta Sielicka i kierownik Bogusława Gajewska
z MBPR oraz dyrektor Ilona Nasiadka z MJWPU
WARTO WIEDZIEĆ
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
11
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ „W lesie wyrosła, w lesie szumiała”
Pachnąca polska choinkaJakie będzie nasze wigilijne drzewko – plastikowe czy prawdziwe, kupione
na ulicy czy osobiście przez nas wycięte?
W wielu domach wigilię spędza się
przy sztucznej choince, często doskona-
le imitującej prawdziwe drzewko. Rzecz
gustu. Z całą pewnością taka dekoracja
świąteczna sprawdza się w miejscach
użyteczności publicznej – centrach
handlowych, holach biurowców czy
w sklepach. Mnie zasmuca widok stoją-
cej w domu plastikowej imitacji. Ani to
eleganckie, ani ekologiczne i w dodat-
ku bez żywicznego zapachu – martwe.
I co roku identyczne. Wiele osób powie,
sztuczne lepsze, bo dbamy o przyrodę,
szkoda lasu. Nic bardziej błędnego. Świą-
teczne choinki pochodzą z plantacji i nie
mają możliwości wyrosnąć na wielkie
drzewa, by pozostać częścią lasu. Nato-
miast sztuczne drzewka wytwarzane są
z plastiku, a nic bardziej nie zatruwa śro-
dowiska niż produkcja tworzyw.
Istnieje kilka źródeł pochodzenia
świątecznych drzewek. Pierwsze, to
sprowadzane z innych krajów – impor-
towane. Zazwyczaj są to jodły kauka-
skie, długo niegubiące igieł, czy świerk
syberyjski. Są drogie, nawet dziesięcio-
krotnie droższe od choinek krajowych.
Ścinane pod koniec października, pako-
wane w siatki, nie są już tak naprawdę
pierwszej świeżości. Wprawdzie stoją
długo, nawet do końca stycznia, ale ich
gałązki nieładnie wyginają się do dołu,
szarzeją. I nie mają tego niepowtarzal-
nego zapachu lasu, zapachu Świąt Boże-
go Narodzenia.
Znacznie lepszym rozwiązaniem są
pachnące olejkami eterycznymi pol-
skie choinki, kupowane najczęściej na
placach (na ulicy), w centrach ogrod-
niczych. Kupując takie drzewko, wspie-
ramy naszą rodzimą produkcję. Lasy
Państwowe wiele lat temu rozpoczęły
hodowlę świątecznych drzewek – jo-
deł, sosen i świerków. Posadzone rosną
zazwyczaj w miejscach, gdzie nie moż-
na prowadzić normalnej gospodarki
leśnej, np. pod liniami energetyczny-
mi wysokiego napięcia. Największym
„wzięciem” cieszą się jodły, których
w normalnych uprawach leśnych nie
wolno wycinać. Niektóre drzewka po-
chodzą z regularnie przeprowadzanych
w lasach cięć pielęgnacyjnych, ale po
nie najczęściej przyjeżdżają detaliści,
którzy szukają choinek do postawienia
przed budynkiem użyteczności publicz-
nej, sklepem czy w kościele. FOTO Te choinki były ścięte w Danii w pierwszych
dniach listopada
FOTO Świerk serbski
FOTO Świerk serbski – z bliska
WARTO WIEDZIEĆ
12 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶
jest wg ustawy gospodarstwem rolnym.
Na taką produkcję decydują się naj-
częściej rolnicy, którzy gospodarzą na
słabych glebach. (Uwaga – do plantacji
choinek nie ma dopłat unijnych).
Założenie plantacji choinek jest spo-
sobem na zarobienie dodatkowych pie-
niędzy. Jest też świadectwem przedsię-
biorczości. Jednak, jak na razie, pomimo
zawsze dużego, przedświątecznego popy-
tu na choinki, jest stosunkowo niewielu
plantatorów. Lasy Państwowe udzielają
pomocy przy zakładaniu tego rodzaju
upraw. Wystarczy zgłosić się do najbliż-
szego nadleśnictwa. Pełne informacje
o takim przedsięwzięciu można uzyskać
w Ośrodkach Doradztwa Rolniczego.
Doskonałym sposobem na to, by w na-
szym domu znalazła się pachnąca i świe-
żutka choinka, jest wycięcie jej tuż przed
wigilią. Wystarczy samemu wybrać się
do najbliższej plantacji lub nadleśnictwa.
Można zabrać na taką wyprawę dzieci
i dać im szansę wyboru choinki spośród
wielu innych drzewek. Ojcowie mogą się
wykazać umiejętnościami drwala, w tym
czasie mamy będą miały czas na przygo-
towanie świąt. Dzieci będą na świeżym
powietrzu, a taką wyprawę zapamiętają
na całe życie.
A drzewko? – Będzie mogło długo
być z nami, ciesząc oko swym klasycz-
nym wyglądem i napełniając mieszka-
nie żywicznym, świątecznym zapachem.
Uwaga. Przed każdymi świętami
pojawiają się leśni złodzieje. Kupno
drzewka niewiadomego pochodzenia
może skończyć się sprowadzeniem do
domu niezbyt przyjemnych woni. Plan-
tacje młodych drzewek zabezpiecza się
bowiem przed kradzieżami, opryskując
je preparatami zapachowymi.
Oprac.
ELŻBIETA TOMASZEWSKA
* Informacja otrzymana z Lasów Państwowych.
W sprzedaży prowadzonej na placach
i ulicach w wyznaczonych miejscach,
najwięcej jest drzewek pochodzących
z plantacji, na których uprawiane są
m.in. takie odmiany, jak: świerk pos-
polity (Picea abies), świerk biały (Picea
glauca Densata), świerk kłujący sre-
brzysty (Picea pungens glauca), świerk
Engelmanna (Picea engelmanni), świerk
sitkajski (Picea sitchensis), świerk serbski
(Picea omorica) – jest on podobny do na-
szego, tylko mniej kłujący i ma bardziej
zwisające gałęzie, jodła kaukaska (Abies
nordmanniana), sosna pospolita (Pinius
silvestris) i sosna czarna (Pinius nigra).
Plantacje choinek zakłada się na słabych
glebach – drzewa iglaste nie są zbyt wy-
magające. Na zbyt żyznej glebie wyrasta-
ją brzydkie choinki, na gorszej – drzew-
ka gęste, bujne. Świerki nie lubią zbyt
suchego podłoża, mają bowiem płaski
system korzeniowy. Sosna, jak wiadomo,
może rosnąć nawet na piasku, bo jej ko-
rzeń palowy zawsze dotrze do wody.
Uprawa choinek nie jest zbyt intrat-
nym zajęciem, chociaż mało absorbują-
cym (w pierwszym roku po posadzeniu
trzeba wykosić chwasty, a potem już
drzewka same dają sobie radę). Ważna
przy prowadzeniu plantacji jest ciągłość
planowych nasadzeń oraz nawiązywa-
nie kontaktów handlowych. Plantatorzy
choinek nie muszą rejestrować działal-
ności gospodarczej, jeśli powierzchnia
plantacji nie przekracza hektara, czyli
Nadleśnictwa mazowieckie, które sprzedają choinki w 2009 roku to:
Chojnów, Ostrów Mazowiecka, Łochów (w leśnictwie Kamionna), Wielgie, So-
kołów (w leśnictwie Przeździatka), Wyszków, Jabłonna, Siedlce (w leśnictwie
Stok Wiśniewski), Łuków, Pułtusk (w leśnictwie: Załupie).* Ponadto Nadleśnic-
two Łąck uprawia świerki na plantacjach w Łącku i Soczewce, a nadleśnictwo
Gostynin w Lucieniu i Drzewcach.
Adresy plantacji prywatnych można znaleźć w Internecie, m.in. są w Grójcu,
Sulejówku, Łomiankach, w gminie Przesmyki itd.
FOTO Jodła Kaukaska
WARTO WIEDZIEĆ
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
13
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Zachować narodowe specjały,
zanim odejdą w zapomnienie – „Perła 2009”Zamiast fast foodów, promocja regionalnych i lokalnych produktów żyw-
nościowych, osadzonych w polskiej tradycji i od lat wytwarzanych tymi sa-
mymi metodami, według dawnych receptur.
Zaczęło się skromnie – dziewięć lat
temu ówczesna redaktor naczelna tygo-
dnika „Gospodyni”, Izabella Byszewska,
wymyśliła ogólnokrajowy konkurs „Na-
sze Kulinarne Dziedzictwo”. Był to strzał
w dziesiątkę – wzbudził on ogromne
zainteresowanie. Celem przedsięwzię-
cia było wyszukanie narodowych spe-
cjałów, ich poznanie i zapisanie recep-
tur (udokumentowanie), zanim odejdą
w zapomnienie, wyparte przez żywność
wytwarzaną przemysłowo. I udało się
to, w dużej mierze dzięki ośrodkom do-
radztwa rolniczego. Zakwalifi kowano
wtedy 150 produktów, wytwarzanych
przez osoby prywatne, gospodarstwa
agroturystyczne, koła gospodyń wiej-
skich, stowarzyszenia i lokalne orga-
nizacje, a także pensjonaty oraz małe
zakłady rzemieślnicze. Spośród nich zo-
stało nagrodzonych dwadzieścia najlep-
szych regionalnych specjałów. Do dziś
zidentyfi kowano blisko dwa tysiące re-
gionalnych produktów, dobrze znanych
małym społecznościom lokalnym.
Kolejne edycje tego konkursu pa-
tronatem objęli marszałkowie po-
szczególnych województw. W każdym
z regionów wyłaniano producentów naj-
lepszych polskich produktów regional-
nych. I tak jest do dzisiaj, ale w 2001 r.
konkurs nabrał znaczenia ogólnokra-
jowego. Jego końcowym etapem jest
wielki fi nał, odbywający się co roku na
Międzynarodowych Targach Polagra
Food w Poznaniu (pierwsza edycja była
w Warszawie). Nagrodzeni otrzymują
efektowną, znaczącą już w Europie sta-
tuetkę „Perły”.
Wysiłek wielu osób i organizacji, wło-
żony w rozpropagowanie konkursu, dziś
procentuje i takie polskie produkty, jak
m.in. bryndza podhalańska, oscypek,
wielkopolski ser smażony czy andruty
kaliskie otrzymały chronione oznacze-
nia europejskie. Zaistnieliśmy i mamy
oryginalne, typowe dla Polski produkty
żywnościowe, które polscy producen-
ci mogą zaoferować również w innych
krajach. Niewątpliwie konkurs ma wy-
miar europejski, ale ważniejsze jest jego
znaczenie społeczne. Zaktywizował on
lokalne społeczności i wytwórców. Wo-
kół nagrodzonych w konkursie wyro-
bów, m.in. śliwek z Doliny Dolnej Wi-
sły czy jabłek z okolic Łącka, powstały
grupy producenckie, konsorcja i inne
formy wspierania produktu regionalne-
go. Oryginalne produkty stanowią pro-
mocję regionu – oferują je restauracje,
gospodarstwa agroturystyczne, pensjo-
naty. Wabią turystów, a mieszkańców
obszarów wiejskich, szczególnie tych
o niekorzystnych warunkach gospoda-
rowania, zachęcają do poszukiwania in-
nych źródeł dochodu.
Mazowsze może pochwalić się kil-
koma dotychczas zdobytymi „Perłami”.
Przypomnijmy: pierwszą otrzymała
w 2001 roku Anna Kotuniak za sójki
mazowieckie, następnie były „Perły”
za: kiełbasę jałowcową nożem krojoną
(Elżbiety Bajszczak), sery podpuszczko-
we (Honoraty Cieślak), mąkę pszenną
podlaską (Witolda Kuczyńskiego), kieł-
basę jałowcową swojską (Małgorzaty
Dąbrowskiej), miód kurpiowski (Teresy
Niedźwiedzkiej). W ubiegłym roku, za
mazowieckie obwarzanki odrzywolskie,
„Perłę” odebrał Jan Binkowski. Warto
tu podkreślić, że wyszukiwanie regio-
nalnych produktów i doprowadzenie
do ich rejestracji to w głównej mierze
zasługa pracowników Mazowieckie-
go Ośrodka Doradztwa Rolniczego. FOTO Golonka faszerowana z grzybami leśnymi
FOTO Statuetka „Perły”
WARTO WIEDZIEĆ
14 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶
sposób zaprezentowała się szerokiemu
gremium mała gmina Stara Kornica.
Czyż można wyobrazić sobie lepszą pro-
mocję?
Warto poznawać również smaki innych
regionów Polski, szczególnie, że zbliżają się
święta, zabawy karnawałowe i liczne uro-
czystości ślubne. Są równie – jak nasze ma-
zowieckie – interesujące i niebanalne. „Per-
łami 2009” nagrodzono m.in.: musztardę
z gruszek (województwo dolnośląskie),
pasztet z sandacza z rakami (województwo
podlaskie), kołocz śląski (Konsorcjum Pro-
ducentów Kołocza Śląskiego), billar za dor-
sza po gdyńsku z bobem na boczku (woje-
wództwo pomorskie) czy zgłoszony przez
województwo lubuskie – stek z jelenia na
miodzie z żurawiną.
Wszystko pyszne, polskie, regionalne
i co najważniejsze, dające szansę na nie-
jedzenie „chemii”.
Oprac.
ELŻBIETA TOMASZEWSKA
W konkursie „Nasze Kulinarne Dzie-
dzictwo – Smaki Regionów”, bo tak
brzmi jego pałna nazwa, wprowadzono
w ubiegłym roku nową kategorię – „naj-
lepsze danie i potrawa regionalna przy-
rządzana według tradycyjnych receptur
z wykorzystaniem lokalnych, tradycyj-
nych surowców”. Po raz pierwszy otrzy-
mała ją Małgorzata Dąbrowska za pod-
glebiaki.
W tegorocznej edycji konkursu woje-
wództwo mazowieckie otrzymało dwie
„Perły” – za produkt oraz za potrawę.
Polędwiczki kurpiowskie podsuszane
Wędzone w drewnianej wędzarni, są
pachnące, delikatne, miękkie, soczyste
z chrupiącą skórką. Takie polędwiczki
znane są na Kurpiach od pokoleń, bo
kiedyś był to sposób na konserwowanie
mięsa, jego przechowywanie na uroczy-
ste okazje. Pani Krystyna Marcyjańska
znała tę technologię od najmłodszych
lat. Tak robiła jej prababka, babka i mat-
ka. Teraz ona wraz z mężem Andrzejem
zajęła się produkcją tego specjału. Dziś
z ich wędzarni wychodzi ok. 200 kg po-
lędwiczek tygodniowo. A wszystko to
dzieje się na Kurpiach, w Puszczy Białej
w Lutobroku, w gminie Zatory.
Golonka faszerowana z grzybami
leśnymi
Danie to zostało zaprezentowane na
poznańskich targach wraz z piwem włas-
nej roboty, z własnoręcznie uzbieranego
chmielu, a także chlebem bez konser-
wantów, robionego tradycyjną metodą,
chrzanem i ćwikłą oraz kurkami duszo-
nymi na maśle, którymi przyozdobiono
talerz z golonką. Nic dziwnego, że za-
chwyciło ono jurorów i otrzymało „Per-
łę 2009”. Te pyszności wyprodukowało
Koło Gospodyń Wiejskich z Rudki pod
przewodnictwem Wiesławy Malczew-
skiej z Mazowieckiego Ośrodka Do-
radztwa Rolniczego. W ten wyśmienity
Organizatorem centralnym konkursu, odbywającego się pod Patronatem
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz marszałków województw, jest Polska
Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego. Została utworzona pięć lat temu
przez producentów, w większości laureatów konkursu „Nasze Kulinarne Dzie-
dzictwo”. Jej prezesem został dr Grzegorz Russak – kucharz, gawędziarz znany
wszystkim nie tylko z gotowania na ekranie. Partnerami merytorycznymi i or-
ganizacyjnymi fi nałów konkursu w regionach są urzędy marszałkowskie i wo-
jewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego.
FOTO Tak wytwarza się polędwiczki kurpiowskie podsuszane
FOTO Tegoroczni laureaci
WARTO WIEDZIEĆ
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
15
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Szlak Książąt Mazowieckich (3)
Wyprawa Szlakiem Książąt Mazowieckich może dostarczyć ciekawych po-
mysłów na aktywny wypoczynek zarówno w weekendy, jak i na dłuższy
wakacyjny pobyt. Szlak gwarantuje ciekawe wycieczki, moc atrakcji tury-
stycznych, odwiedzenie ciekawych miejsc i poznanie historii, która wyda-
rzyła się dawno, dawno temu na Mazowszu.
W ostatnich numerach „Kroniki” pre-
zentujemy Szlak Książąt Mazowieckich
i zachęcamy do wyruszenia jego trasą.
Warto nim podążyć, bowiem, tak jak
przygotowywany Szlak Chopinowski,
może się on stać wizytówką Mazowsza.
O tym, skąd wziął się pomysł tego
szlaku i dokąd już w niedalekiej przy-
szłości zabierze turystów, opowiadają
Daniel Sukniewicz i Robert Sypek –
jego projektanci i koordynatorzy.
Jesteśmy fanami Szlaku Piastowskiego.
Nie fascynują nas jednak same zabytki,
muzea, restauracje czy hotele. Zadziwia
nas to, że co roku podróżują nim setki
tysięcy turystów, a autokary zapełnia-
ją parkingi pod katedrą w Gnieźnie, pod
parkiem archeologicznym w Biskupinie
czy grodem na Ostrowie Lednickim. Tych
kilka miejsc, związanych z początkami
polskiej państwowości, zrobiło w Polsce
niesamowitą karierę. Każdy choć raz chce
zobaczyć drzwi gnieźnieńskie, katedrę
w Poznaniu, unikatowe romańskie ko-
lumny w bazylice w Strzelnie czy wybrać
się na największy festyn archeologiczny do
Biskupina. Kiedyś zadaliśmy sobie pyta-
nie: dlaczego podobnie popularnego szla-
ku nie można stworzyć na Mazowszu?
Mit, że na Mazowszu nic nie ma, to
absolutna nieprawda. Mazowsze wcale
nie jest dla turysty białą plamą. W oko-
licach Warszawy są nie tylko ciekawe
zabytki, ale i bardzo wiele doskonale
zorganizowanych imprez historycznych.
Mało kto o tym wie, że w naszym regio-
nie jest kilkadziesiąt średniowiecznych
grodów, w tym jeden zrekonstruowany,
drzwi Płockie – podobnie fascynujące
jak gnieźnieńskie, romańskie opactwo,
na którego murach ostrzyli miecze ryce-
rze Władysława Jagiełły. Dużych imprez
turystycznych – zarówno historycznych,
jak i folklorystycznych, które przyciąga-
ją nawet kilkadziesiąt tysięcy widzów –
jest w sezonie ponad dwadzieścia.
Do tej pory brakowało jednak wspól-
nego dla całego Mazowsza mianownika
– czegoś, co by połączyło te wszystkie
miejsca, co nadałoby sens podróżowa-
niu. Nie wycieczka poznawcza do jed-
nego miejsca, ale podobnie jak w Wiel-
kopolsce, podróżowałoby się szlakiem,
spinającym w całość kilkanaście miej-
scowości.
I taki wspólny mianownik znaleźliś my.
Jest on nawet bardziej wyrazisty niż hi-
storia początków państwa polskiego, która
łączy miejscowości na Szlaku Piastow-
skim. Nasz mazowiecki mianownik odwo-
łuje się bowiem do niezawisłej państwo-
wości, która kwitła na Mazowszu przez
ponad 300 lat. Do czasów, gdy w Warsza-
wie, Płocku i kilku innych miastach były
dwory książęce, gdy rezydujący w nich
władcy zakładali na Mazowszu miasta,
budowali zamki, wspierali budowę mu-
rów miejskich, fundowali kościoły i klasz-
tory, nadawali przywileje odbywania jar-
marków, a na potrzeby dworów w setkach
miejscowości produkowano lokalne wyro-
by (np. mieszkańcy Sannik dostarczali na
dwór książęcy sanie).
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że
Mazowsze było w średniowieczu pań-
stwem – niezależnym od Polski. Usa-
modzielniło się na początku XIII wieku,
wtedy gdy w wyniku podziału Polski
na dzielnice Mazowsze otrzymał książę
Konrad, nazwany z tej racji Mazowiec-
kim. W szkołach wpaja się uczniom
jedynie fakt, iż sprowadził do Polski
Krzyżaków. Ale tak naprawdę to on
położył podwaliny pod niezawisłe pań-
stwo i jako pierwszy zasłużył na miano
księcia mazowieckiego, a jego potomko-
wie utrzymali niezależność swojej dziel-
nicy aż do początku XVI wieku.
Bazując na wspólnej tradycji miejsco-
wości na Mazowszu i zabytkach, które
mają podobne korzenie, zaprojektowaliś-
my Szlak Książąt Mazowieckich, a właś-
ciwie cztery szlaki. Każdy z nich prowa-
dzi w inny rejon Mazowsza, opowiada
inne historie. Każdemu patronują też
inni książęta, z którymi w szczegól-
ny sposób związana była ziemia, po
której dany szlak wiedzie. A jako że
Warszawa znajduje się dokładnie po
środku Mazowsza, zaproponowaliśmy
przecięcie się wszystkich czterech odcin-
ków właśnie w tym mieście. Droga roz-
poczęta w dowolnej miejscowości, leżącej
na jednym z czterech szlaków, zawsze
będzie przechodzić przez stolicę. Jest to
również wygodne, gdy pragniemy poka-
zać Mazowsze gościom zagranicznym.
Pierwszy ze szlaków – Szlak Księcia
Janusza, którego przebieg początkowo
projektowany był wokół Płocka, Ciecha-
nowa i Pułtuska, zdaniem autorów szla-
ku, powinien jednak odkrywać tajemni-
ce i atrakcje południowego Mazowsza.
Szlak Siemowitów zaprasza do wyprawy
na zachodnią, usianą zamkami, groda-
mi i historią, część księstwa. Jako cie-
kawostkę można przytoczyć hipotezę,
jakoby William Shakespeare w swoim
dramacie „Sen nocy letniej” wykorzy-
stał tragedię, jaka wydarzyła się blisko
sto lat wcześniej w Rawie Mazowieckiej.
Otóż książę Siemowit III, podejrzewając
swoją żonę o niewierność, kazał ją udu-
sić. Jak się później okazało, syn, którego
urodziła księżna, był łudząco podobny
do księcia Siemowita. Szlak Konrada
FOTO Książę Konrad Mazowiecki (fragm. obrazu
Jana Matejki
WARTO WIEDZIEĆ
16 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶Mazowieckiego to wycieczka do najstar-
szych i najważniejszych grodów i zam-
ków księstwa Mazowieckiego. Szlak
Księżnej Anny i Ostatnich Książąt Ma-
zowieckich zabiera natomiast turystów
na wschodnie Mazowsze i Podlasie,
na ziemie, o które książęta mazowiec-
cy toczyli boje z Litwinami i Rusinami
i gdzie do ostatka bronili niezależności
swojej domeny.
Powróćmy teraz do pierwszego ze
szlaków, odkrywającego perły połu-
dniowego Mazowsza.
Janusz Starszy – uczestnik bitwy pod
Grunwaldem, był tym władcą dla Ma-
zowsza, jakim dla Polski był król Ka-
zimierz Wielki. Książę Janusz zastał
Mazowsze drewniane i pozostawił je
murowane. (Profesor Henryk Samso-
nowicz, wybitny historyk, wieloletni
rektor UW uważa, że ksiażę Janusz za-
sługuje na szczególną pamięć miesz-
kańców Mazowsza). To mazowieckiemu
księciu okolice Warszawy zawdzięczają
najbardziej spektakularne zabytki – go-
tyckie zamki.
Szlak Księcia Janusza prowadzi na
południe od Warszawy. Pierwszym
przystankiem jest Czersk i gotycki za-
mek, którym książę Janusz zastąpił
drewniany gród, pamiętający jeszcze
czasy księcia Konrada Mazowieckie-
go. Z osobą Konrada związana jest też
malownicza legenda o lochu, w którym
miał ukryć swoje skarby. Natomiast
pamiątką po księciu Januszu jest jego
podobizna, umieszczona na siedzibie
czerskiego oddziału Towarzystwa Opie-
ki nad Zabytkami, a wykonana wedle
średniowiecznego wzoru.
Z Czerska szlak wiedzie do Warki.
Miasto kojarzone dziś z Kazimierzem
Pułaskim było niegdyś istotnym punk-
tem na mapie księstwa mazowieckiego.
W warzonym tutaj piwie rozsmako-
wali się bowiem książęta mazowieccy
i w 1483 roku nadali browarowi przywi-
lej wyłączności dostaw tego złocistego
trunku na dwór książęcy w Warszawie.
Dziś do Warki warto wybrać się nie tyl-
ko na piwo, ale i na całodniowy spływ
kajakowy – najpierw Pilicą do Wisły,
a potem Wisłą do Czerska. Po drodze
będziemy mogli odwiedzić najstar-
szy zabytek Warki – grodzisko w Sta-
rej Warce. Na lunch lub na kawę warto
zatrzymać się na podwareckiej Farmie
Sielanka. Miłośnicy jazdy konnej będą
mogli pogalopować po nadpilicznych
łąkach.
Z Warki dalsza droga wiedzie do Ko-
zienic, które wedle legendy wiążą swoje
początki z polowaniami, które prowa-
dzili tu zarówno królowie Polski, jak
i książęta mazowieccy. Ruszając dalej
przez Puszczę Kozienicką, dotrzemy do
Radomia. Wprawdzie granicą Księstwa
Mazowieckiego była Pilica, ale w Rado-
miu, położonym już na ziemiach kró-
lewskich, można zobaczyć, jak niegdyś
żyli średniowieczni mieszkańcy Ma-
zowsza. Co roku, w drugą niedzielę
WARTO WIEDZIEĆ
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
17
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶czerwca, na dawnym grodzie Piotrówka
odbywa się piknik archeologiczny, pod-
czas którego warto zobaczyć, jak kiedyś
przygotowywano pożywienie, na czym
polegała praca kowala, rogownika czy
dziegciarza. A odwiedzając Muzeum
Wsi Radomskiej w weekend poprze-
dzajacy noc świetojańską, można być
świadkiem dawnych, żywych w księ-
stwie mazowieckim, obrzędów sobótko-
wej nocy.
Stąd już niedaleko do Chlewisk, Szy-
dłowca i Iłży – miejscowości, które dziś
znajdują się w granicach Mazowsza.
Niegdyś leżały poza ziemiami książąt
mazowieckich, ale to z losami księstwa
związała je historia, o czym świadczą
wspaniałe, zachowane do dziś zabytki.
W Chlewiskach warto zajrzeć do pałacu
Odrowążów – miejsca, w którym moż-
na spędzić czas w przytulnej restaura-
cji. Uchodząc przed gniewem królowej
Bony, znalazła tu schronienie ostatnia
księżna mazowiecka, Anna. Uratowało
ją zamażpójcie za ówczesnego właści-
ciela zamku w Chlewiskach – kasztelana
Stanisława Odrowąża.
W Szydłowcu trzeba koniecznie zo-
baczyć renesansowy zamek i ratusz
oraz gotycki kościół pod wezwaniem
św. Zygmunta. Pochodzące z czasów re-
nesansu powiedzenie, że w szydłowiec-
kiej farze są złote ołtarze nie jest abso-
lutnie przesadzone. Być może właśnie
na szydłowieckim zamku ważyły się
losy księstwa mazowieckiego? Tutaj bo-
wiem mieli zwyczaj spotykać się na par-
tyjce szachów król Zygmunt Stary oraz
właściciele Szydłowca – Mikołaj oraz
Krzysztof Szydłowieccy, najważniejsze
osoby w ówczesnej Polsce. Następnym
punktem na szlaku jest Iłża, którą ko-
niecznie trzeba odwiedzić w długi ma-
jowy weekend. Przez dwa dni – zawsze
2 i 3 maja – na malowniczo położonym
zamku odbywa się największy turniej
rycerski na Mazowszu, gromadzący ty-
siące widzów i setki uczestników.
Wracając do Warszawy drogą krajową
nr 7, warto zatrzymać się w Białobrze-
gach. W okolicach tego miasta, na wy-
sokim, północnym brzegu Pilicy zacho-
wały się siedziby szlacheckie – mieszkali
tu spadkobiercy najstarszych mazowiec-
kich rodów, którym ziemię nadawali
jeszcze książęta mazowieccy. Okoliczne
miejscowości pamiętają czasy książąt
mazowieckich. Stromiec, leżący w ser-
cu Puszczy Stromeckiej, istniał już, gdy
zimą 1409 roku wycinano tu drzewa na
most pontonowy, którym pod Czerwiń-
skiem, pod koniec czerwca 1410 roku,
przemaszerowały wojska Jagiełły w dro-
dze pod Grunwald. W równie starym
Goszczynie zachowała się dawna tra-
dycja wyrobów z wikliny, a w Wyśmie-
rzycach, leżących już po drugiej stronie
Pilicy, można posłuchać kapel grających
ludową muzykę i zobaczyć kilkadziesiąt
ponadstuletnich domów.
Następnym przystankiem na szlaku
jest Grójec – dziś stolica największe-
go zagłębia sadowniczego w Europie,
a w średniowieczu jedno z najważniej-
szych miast w księstwie mazowieckim.
Kilka kilometrów dalej leży Tarczyn,
w którym wznosi się wspaniały gotycki
kościół pod wezwaniem św. Mikołaja,
z pierwszej połowy XVI wieku. Jeszcze
zostało Piaseczno, w zasadzie będące
nieomal częścią Warszawy. Rynek pia-
seczyński zachował swój układ urba-
nistyczny z czasów, gdy pod rządami
książąt mazowieckich miasto było tra-
dycyjnym miejscem targów i jarmar-
ków. Do Piaseczna zawsze warto się
wybrać w każdy wakacyjny weekend na
przejażdżkę kolejką wąskotorową (trasa
Piaseczno – Grójec) po ostępach lasów
chojnowskich – miejscu, w którym nie-
gdyś polowali książęta mazowieccy.
Pozostałe trzy szlaki książąt mazo-
wieckich opiszemy w następnych nume-
rach „Kroniki Mazowieckiej”.
Na podst. rozmowy
z Danielem Sukniewiczem
i Robertem Sypkiem
opracowała ELŻBIETA TOMASZEWSKA
WARTO WIEDZIEĆ
18 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Mogilniki wkrótce znikną
Zgodnie z „Krajowym Planem gospodarki odpadami 2010” , mogilniki znajdują-
ce się na terenie Polski powinny zostać zlikwidowane do końca przyszłego roku.
Przeprowadzenia ich kompleksowej likwidacji na Mazowszu podjął się sa-
morząd województwa.
Mogilniki, często błędnie nazywa-
ne mogielnikami, to obiekty, w których
składowano w Polsce, począwszy od lat
60., odpady chemiczne lub promienio-
twórcze oraz przeterminowane środki
ochrony roślin. Deponowano je w: do-
łach ziemnych (na podłożu piaszczystym
bez zabezpieczenia), studniach – skła-
dowiskach zbudowanych z kręgów stu-
dziennych o średnicy od 1 do 5 m i głę-
bokości od 3 do 5 metrów (najczęstsza
forma składowania), magazynach oraz
starych obiektach wojskowych, m.in.
bunkrach.
Większość z tych obiektów była od po-
czątku nieszczelna, co powodowało, i po-
woduje nadal, kontakt chemikaliów ze
środowiskiem i tym samym stanowi dla
niego poważne zagrożenie.
Zarząd Województwa Mazowieckiego,
na podstawie przepisów ustawy o odpa-
dach, opracował „Wojewódzki Plan Go-
spodarki Odpadami dla Mazowsza na
lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat
2012-2015”, który został przyjęty przez
Sejmik w 2007 roku. Jednym z zapisa-
nych w Planie działań jest właśnie likwi-
dacja mogilników.
W całym kraju od blisko dziesięciu lat
trwa systematyczna likwidacja niebez-
piecznych obiektów składowania prze-
terminowanych środków ochrony roślin.
Najwięcej trujących substancji pozostało
jeszcze w województwach: kujawsko-
pomorskim, zachodniopomorskim i na-
szym – mazowieckim. Szacuje się, że na
terenie Polski pozostało do usunięcia
3000 ton (3 tys. Mg) takich szkodliwych
odpadów. Może jednak okazać się, że jest
ich nawet o 50 proc. więcej. Pewności
można nabrać dopiero po otwarciu mo-
gilnika.
Może się zdarzyć, że idąc na spacer do
lasu mijamy składowisko niebezpiecz-
nych odpadów. Może nawet zbierzemy
jagody czy grzyby w poblizu rosnące.
Mogielniki to często porośnięte trawą
niewysokie wzniesienia.
Mazowsze musi usunąć ponad 315 ton
tego typu odpadów. Wydawałoby się, że
to niewiele i łatwo się tego pozbyć. Nie-
stety, działania z tym związane wymagają
nie tylko ogromnych nakładów pracy,
ale i środków fi nansowych – na ostroż-
ne usunięcie, wywóz, łącznie z gruzem
z rozbiórki obiektów oraz skażoną zie-
mią, kosztowną utylizację oraz pozosta-
wienie nieskażonego zrekultywowanego
środowiska, przeprowadzonego zgodnie
z wytycznymi Ministerstwa Środowiska.
FOTO Wzniesienie utworzone przez mogielnik Garlino-Krzywonoś, porośnięte drzewami
WARTO WIEDZIEĆ
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
19
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶
ochrony roślin. Znajdują się one często
na prywatnych terenach (w tym przy-
padku konieczne jest uzyskanie zgody
właścicieli) lub na terenach należących
do Lasów Państwowych czy jednostek
samorządu terytorialnego. W powie-
cie kozienickim znajduje się mogilnik
w bunkrze wojskowym systemu ochro-
ny twierdzy Dęblin w Forcie Bema.
Obiekt ten został wpisany do rejestru
zabytków byłego województwa radom-
skiego i z tego powodu jego likwidacja
będzie wymagała uzyskania zgody Ma-
zowieckiego Wojewódzkiego Konser-
watora Zabytków.
W „Wojewódzkim Planie Gospo-
darki Odpadami dla Mazowsza na
lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat
2012-2015” zaplanowano fi nansowa-
nie likwidacji mogilników ze środków
budżetów samorządów powiatowych,
samorządu województwa, budżetu pań-
stwa i funduszy ekologicznych. Na ten
cel potrzeba ponad 4 mln zł. Na pod-
stawie podpisanego miesiąc temu po-
rozumienia pomiędzy województwem
mazowieckim a Wojewódzkim Fun-
duszem Ochrony Środowiska i Gospo-
darki Wodnej w Warszawie w sprawie
fi nansowania przedsięwzięć z zakresu
ochrony środowiska, realizowanych
przez nasz region ze środków WFOŚ-
iGW w Warszawie zakłada się, że nasz
samorząd otrzyma dotację pokrywają-
cą w 100 proc. całkowity koszt zadania
związanego z likwidacją mogilników.
Opracowała
ELŻBIETA TOMASZEWSKA
* W takich wyspecjalizowanych spalarniach
emisja spalin jest bardzo kontrolowana.
nie dwie – duża w Dąbrowie Górniczej na
Śląsku i mała w Gdańsku*. Jeszcze kilka
lat temu niebezpieczne substancje trzeba
było wywozić do Holandii, bo Polska nie
posiadała odpowiedniej spalarni.
W procesie likwidacji mogielników
masa do usunięcia (gruz, ziemia itp.) jest
czterokrotnie większa niż ilość przeter-
minowanych środków ochrony roślin.
Musi być ona wywieziona na składowi-
ska odpadów niebezpiecznych. Likwida-
cja powinna być przeprowadzona przy
wykorzystaniu najlepszych dostępnych
metod, zgodnie z istniejącym stanem
wiedzy, a w szczególności zgodnie z wy-
mogami obowiązującego prawa, po uzy-
skaniu niezbędnych decyzji, uzgodnień
administracyjnych i cywilnych. Przeka-
zanie odpadów uprawnionym odbior-
com musi być udokumentowane kartami
przekazania odpadów.
W 2008 roku na zlecenie Departa-
mentu Środowiska Urzędu Marszał-
kowskiego Województwa Mazowieckie-
go w Warszawie sporządzono (do celów
przetargowych) „Inwentaryzację stanu
mogilników znajdujących się na tere-
nie województwa mazowieckiego wraz
z opracowaniem zakresu i oszacowa-
niem kosztów ich likwidacji i rekulty-
wacji terenu”. Na terenie Mazowsza zo-
stało jeszcze dziewięć mogilników oraz
magazyn przeterminowanych środków
I tak, między innymi, komory betonowe
(kręgi) należy usuwać stopniowo, specja-
listycznym sprzętem, następnie kruszyć,
a gruz wywieźć ciężarówkami. Spod
dna komór trzeba wybrać (i wywieźć)
metrową warstwę gruntu i półmetrową
ze ścian bocznych, uważając, by czysta
ziemia nie obsypywała się na dno mogil-
nika. Po ukończeniu tych prac następuje
rekultywacja, czyli wypełnienie (z za-
gęszczeniem) miejsca po mogilniku czy-
stą, dowiezioną ziemią. Po wyrównaniu
terenu narzuca się 20-25-centymetrową
warstwę ziemi, na której sadzi się krzewy,
drzewa lub sieje trawę – w zależności od
sposobu zagospodarowania terenu.
Utylizacja zawartości mogilników prze-
prowadzana jest w wyspecjalizowanej
spalarni. Na terenie Polski działają obec-
Mogilniki mazowieckie
• Dobieszyn (Cecylówka) – gmina Stromiec
• Garlino-Krzywonoś – gmina Szydłowo
• Kamion I – gmina Puszcza Mariańska
• Kamion II – gmina Puszcza Mariańska
• Zajezierze Nagórnik – gmina Sieciechów
• Osiny – gmina Zwoleń
• Orońsko – gmina Orońsko
• Podrogów – gmina Sokołów Podlaski
• Wielgie – gmina Ciepielów
FOTO Ściana bunkra mogilnika Kanion I
WARTO WIEDZIEĆ
20 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Imprezy kulturalne na Mazowszu
Poniżej przedstawiamy Państwu wykaz ważniejszych imprez kulturalnych, jakie odbędą się na terenie naszego
województwa w najbliższym miesiącu. Nie zawiera on imprez organizowanych przez m.st. Warszawę. Pełny wy-
kaz znajduje się na stronie internetowej Samorządu Województwa Mazowieckiego www.mazovia.pl
Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy
Imprezy realizowane przez Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawiewww.mckis.waw.pl
1 Barbara Falender„Łoże Penelopy z widokiem na morze”. Rzeźba
Galeria Krytyków Pokaz w Warszawie, ul. Krakowskie Przedmieście 20/22tel. 22 828 31 22
do 9 stycznia
2 Zbigniew Makowski „mi parea – wydawało mi się”. Malarstwo
14-30 stycznia
3 Piotr Bosacki „Sztaby i zegary”
Galeria Foksal w Warszawie, ul. Foksal 1/4tel. 22 827 62 43
do 15 stycznia
4 Wystawa „Milczenie w czerwieni” Zbigniewa Nowosadzkiego
Galeria Mazowiecka w Warszawie, Plac Bankowy 3/5 (hol główny)tel. 22 586 42 10
do 20 stycznia
5 Wystawa malarstwa Marzeny Paczkowskiej„Pejzaż globalny”
Galeria TEST w Warszawie, ul. Marszałkowska 34/50tel. 22 622 70 97
8-22 stycznia
6 „Vanishing point” (komunikacja przestrzenna cz. 3),Arkadiusz Karapuda, Igor Przybylski, Łukasz Rudnicki
Galeria XX1 w Warszawie, Al. Jana Pawła II 36tel. 22 620 78 72
8-29 stycznia
7 „Magiczna i industrialna. Współczesna polska biżuteria artystyczna”
Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie
16 stycznia – 14 marca
Imprezy realizowane przez Muzeum Azji i Pacyfi ku w Warszawiewww.muzeumazji.pl
8 „Wojownicy, piękności i demony” – chińskie lalki teatralne ze zbiorów MAiP
Muzeum Azji i Pacyfi ku w WarszawieGaleria Azjatycka,ul. Freta 5Tel. 22 635 28 11
do 17 stycznia
9 „Złota Birma” – sztuka i rzemiosło Myanmaru
28 stycznia – 30 czerwca
10 „Nasze lata w Królestwie” – spotkanie z Krystyną Żurek-Góralczyk i prof. Bogdanem Góralczykiem, byłym ambasadorem RP w Tajlandii (2003-2008), autorem książki „Zmierzch i brzask. Notes z Bangkoku”
15 grudnia,godz. 18.00-20.00
11 „Przewodnik dla zakochanych po Indiach” – wieczór indyjski. W programie fi lm z Indii oraz dyskusja. Prowadzenie Maciej Góralski.
17 grudnia,godz. 18.00-20.00
12 „Dobre serce” (wideo) – wieczór ekumeniczno-świąteczny. W programie m.in. spotkanie Dalajlamy z benedyktynami w Londynie oraz nauki ojca Jana Berezy OSB z cyklu „Sztuka życia codziennego”. Spotkania z cyklu „Z tradycji buddyzmu”
18 grudnia, godz. 18.00-20.00
Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy
13 „Dakszina, wama i kaula w jodze tantrycznej” – wykład w Klubie Jogi dr. Tomasza Rucińskiego.
20 grudnia,godz. 16.00-18.00
14 „Zimowe przesilenie według chińskiej Księgi Przemian” (I Cing) – spotkanie w Klubie „Księgi Przemian” z kustoszem Maciejem Góralskim.
21 grudnia
15 „Nepal – trekking pod Kangczendzongę”.Fotografi e Ewy Wenty
Traffi c Clubul. Bracka 25Warszawa
18 grudnia 09 – 29 stycznia 10
Imprezy realizowane przez Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawiewww.muzeumliteratury.pl
16 „Podróże Juliusza Słowackiego”. Wystawa przygotowana z okazji 200. rocznicy urodzin Poety
Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie,Rynek Starego Miasta 20Tel. 22 831 40 63
do 31 grudnia
17 Wystawa „Myśl wolna jest. Wydawnictwa drugiego obiegu ze zbiorów Biblioteki Instytutu Badań Literackich”
do 31 marca
Imprezy realizowane przez Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawiewww.muzeumsportu.waw.pl
18 „Dzieje sportu polskiego i olimpizmu”
Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie,ul. Wybrzeże Gdyńskie 4tel. 22 56 03 780
styczeń
19 „Coubertin i Sztuka” do 15 stycznia
20 „Karkonosze Zimą”. Wystawa fotografi i Zbigniewa Kulika
19 stycznia,godz.18.00
Imprezy realizowane przez Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawiewww.mhprl.pl
21 Spotkanie noworoczne ludowców warszawskich połączone z promocją wydawnictw MHPRL
ul. Kopernika 36/40, sala Wiadernego(II piętro)
7 styczenia, godz. 17.00
22 „Zjednoczone Stronnictwo Ludowe – znane i nieznane” – sympozjum naukowe z udziałem polityków ZSL, historyków i politologów
ul. Kopernika 36/40 w Warszawie,sala 427 (IV piętro)
14 stycznia,godz. 17.00
23 Otwarcie wystawy „Wieś polska między dwoma totalitaryzmami”
Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie,Al. Wilanowska 204Tel. 22 843 38 76 lub 22 843 78 73
15 stycznia
24 Otwarcie wystawy „Proces krakowski. Działacze WiN i PSL przed sądem komunistycznym”
15 stycznia
25 Spotkanie noworoczne z sympatykami MHPRL połączone z promocją wydawnictw MHPRL
Muzeum Historii Polskiego Ruchu LudowegoOddział w Sandomierzu, ul. Rynek 9
6 stycznia
WARTO WIEDZIEĆ
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
21
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy
26 Otwarcie wystawy „Stefan Korboński”
Muzeum Historii Polskiego Ruchu LudowegoOddział w Sandomierzu, ul. Rynek 9tel. 15 832 321 41
23 stycznia
27 Spotkanie noworoczne z członkami Towarzystwa Przyjaciół MHPRL w Sandomierzu i Opatowie połączone z wykładem „Ludowcy Ziemi Sandomierskiej”
26 stycznia
18 „Krwawa kociewska jesień” – wystawa
Muzeum Historii Polskiego Ruchu LudowegoOddział w Piasecznie k. Gniewatel. 58 535 14 29
styczeń
Imprezy realizowane przez Muzeum Niepodległości w Warszawie www.muzeumniepodleglosci.art.pl
19 „Rzeczpospolita Obywatelska: Działalność społeczna od „Solidarności” do wyborów czerwcowych”. Wykład dr. Mirosława Wawrzyńskiego
Muzeum Niepodległości w Warszawieal. Solidarności 62,tel. 22 826 90 91/92
4 stycznia, godz.17.00
20 Noworoczny koncert z dedykacją w wykonaniu uczniów i pedagogów Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. F. Chopina w Warszawie
6 stycznia,godz.17.00
21 Promocja książki J. I. Kra-szewskiego „Warszawa 1794 roku” i prezentacja fi lmu o życiu i działalności Kraszewskiego.
8 stycznia, godz. 12.00
22 Koncert kolęd w wykonaniu uczniów i pedagogów Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych nr 1 w Warszawie
9 stycznia, godz. 12.00
23 „II Brygada Legionów Polskich: Rafajłowa – wieś bardzo historyczna”. Wykład dr. Jana Skłodowskiego i promocja autorska albumu „Rzeczpospolita Rafajłowska. Na szlaku II Brygady Legionów Polskich w Karpatach”.
11 stycznia, godz. 17.00
24 „Być Polakiem: Znaczenie strategiczne pomocy Lend-Lease dla Związku Sowieckiego”. Prelekcja Zbigniewa Zielińskiego
13 stycznia,godz. 17.00
25 Wykład Jacka Frankowskiego o Ludomirze Benedyktynowiczu – leśniku, uczestniku powstania styczniowego.
18 stycznia, godz. 17.00
26 Prezentacja książki „Dziedzictwo i pamięć Kresów Wschodnich”
19 stycznia,godz. 12.00
27 „Filmowe konfrontacje historyczne: Wierna rzeka” w reż. L. Buczkowskiego
20 stycznia, godz. 11.00
Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy
28 Koncert w rocznicę wybuchu powstania styczniowego
24 stycznia, godz. 10.30
29 „W marszu do niepodległości: gen. bryg. Tadeusz Pełczyński”, prowadzenie Zbigniew Mierzwiński
25 stycznia, godz. 17.00
30 „Wieczór pamięci”: fi lm „Obroża” w reż. Mariana Kubery, komentarz dr. Jacka Z. Sawickiego
27 stycznia,godz. 17.00
31 „Spotkania Krzemienieckie: fotografi a krzemieniecka w zbiorach Muzeum Niepodległości”, prowadzenie Regina Madej-Janiszek
28 stycznia, godz. 13.00
Imprezy realizowane przez Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęcewww.muzeum-ostroleka.art.pl
32 „Niebiańscy posłańcy. Obraz anioła w sztuce ludowej i popularnej” – wystawa czasowa
Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, pl. gen. J. Bema 8,tel. 29 764 54 43
styczeń
33 „Polskie symbole narodowe” – lekcja muzealna
styczeń
34 Lekcja o gwarze „Trzeba ziedzieć jek poziedzieć”. Spotkanie z gwarą kurpiowską.
styczeń
Imprezy realizowane przez Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowiewww.muzeumciechanow.pl
35 Wystawa „Karty z dziejów Ciechanowa 1939 – 1945”
Muzeum Szlachty Mazowieckiej w CiechanowieBudynek ekspozycyjny przy ul. Warszawskiej 61tel. 23 672 55 87
styczeń
36 Wystawa „Dawne rzemiosło wsi mazowieckiej”
styczeń
37 Wystawa „Utracony Świat – ślady rodzin żydowskich w Ciechanowie do 1940 roku”
styczeń
38 Wystawa „Rzeźba ludowa z kolekcji Heleny i Mariana Przedpełskich”
styczeń
39 Koncert polskich kolęd i pastorałek w wykonaniu grupy „Przeznaczenie”
16 stycznia
40 Uroczystość wręczenia dorocznej nagrody im. Franciszka Rajkowskiego za 2009 rok „Ciechanowianin roku”
16 stycznia
41 Wystawa „Życie codzienne w mazowieckim dworku na przełomie XIX/XX wieku”
„Dworek” Aleksandry Bąkowskiejw Gołotczyźnie
styczeń
WARTO WIEDZIEĆ
22 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy
42 Wystawa stała „Szlachta mazowiecka w malarstwie i wnętrzach”. Składają się na nią następujące wystawy:„Mazowieckie dwory i zaścianki”„Portret szlachecki XVII-XX w.”„Malarstwo Adama Kazimierza Feliksa Ciemniewskiego 1866-1915”; „Malarstwo Jana Chryzostoma Ciemniewskiego 1908-1970”; „Malarstwo i biżuteria Olgierda Vetesco 1913-1983”; „Malarstwo i rzeźba Józefa Piwowara (1904 1987)”; „Ekspozycja poświęcona Aleksandrze z Sędzimirów Bąkowskiej 1851-1926r”.
„Dworek” Aleksandry Bąkowskiejw Gołotczyźnie
styczeń
43 Wystawa stała:„Krzewnia” – dom Al. Świętochowskiego
„Krzewnia” dom AleksandraŚwiętochowskiegow Gołotczyźnie
styczeń
44 Ekspozycja stała maszyn i urządzeń rolniczych z przełomu XIX/XX w.
Budynki inwentarskie w Gołotczyźnie
styczeń
45 „Pojazdy konne” styczeń
46 Wystawa „Szkoły rolnicze w Gołotczyźnie”
styczeń
Imprezy realizowane przez Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiuwww.muzeum.edu.pl/
47 „Jacek Malczewski 1854-1929”
Muzeum im. Jacka Malczewskiego w RadomiuRynek 11tel.: 48 363481
styczeń
48 „Był zamek” styczeń
49 „Zanim powstało miasto” styczeń
50 „Benedykt Dybowski – Rycerz niezłomny (1833 – 1930)”
do 30 maja
51 „Kolekcja sztuki nieprofesjonalnej”
do 30 marca
52 Wystawy przyrodnicze:„Ochrona przyrody na ziemi radomskiej”; „Środowiska przyrodnicze ziemi radomskiej”; „Gabinet przyrodnika XIX w.”; „Paleontologia i geologia ziemi radomskiej”
styczeń
53 Biennale autoportretu uczniów szkół plastycznych
Muzeum Sztuki WspółczesnejOddział Muzeum im. Jacka Malczewskiego w RadomiuRynek 4/5tel. 48 362 25 50
8-17 stycznia
54 Witold Tomasz Kowalik. 40 lat pracy twórczej
22 stycznia – 28 lutego
Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy
Imprezy realizowane przez Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiuwww.elektrownia.art.pl
55 „Sukienka”– wystawa zbiorowa. Artyści: Zbigniew Libera, Anna Baumgart, Agata Michowska, Agata Zbylut, Marta Deskur, Katarzyna Majak, Beata Ewa Białecka, Agata Rościecha, Jadwiga Sawicka, Barbara Pilch, Magdalena Moskwa
Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”ul. Kopernika 1tel. 48 383 60 77
do 10 stycznia
56 „Artyści spod znaku geometrii” – wystawa prac artystów uczestniczących w 27. Plenerze – Sympozjum dla Artystów Posługujących się Językiem Geometrii pt. „Prognozy dla sztuki”
Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”ul. Kopernika 1tel. 48 383 60 77
22 stycznia – 14 marca
57 „Elektryzujący Maraton Filmowy” – widzowie obejrzą trzy interesujące fi lmy premierowe
Kino „Helios” w Radomiu,ul. Poniatowskiego 5
18 stycznia,godz. 18.00
58 Klub Filmowy „Elektrowni” Projekcja fi lmu odbędzie się w namiocie na placu za MCSW „Elektrownia”
25 stycznia, godz. 18.30
Imprezy realizowane przez Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcuwww.muzeuminstrumentow.pl
59 Wystawa czasowa:„Sztuka czy igraszka? Ludowe zabawki muzyczne”
Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu,ul. Sowińskiego 2tel. 48 617 17 89
do 15 stycznia
60 „Koncert Noworoczny” 22 stycznia
61 Wystawa czasowa:„Motywy muzyczne w sztuce ludowej”
28 stycznia – kwiecień 2010
Imprezy realizowane przez Muzeum Mazowieckie w Płockuwww.muzeumplock.art.pl
62 Wystawa „Józef Chełmoński. In memoriam. W 160. rocznicę urodzin”
Muzeum Mazowieckie w PłockuUl. Tumska 8,Tel. 24 364 70 71
do 31 stycznia
63 Wystawa „0d egzekucji do uniewinnienia”
Spichlerzul. Kazimierza Wielkiego 11btel. 24 262 25 95 lub 24 262 48 69
do 31 stycznia
Zestawienie1 powstało na podstawie informacji przekaza-
nych przez instytucje kultury, dla których organem prowa-
dzącym jest Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Opracował MARCIN SAWICKI
Departament Kultury, Promocji i Turystyki1 Ze względu na ograniczoną ilość stron, zamieszczamy tylko wybrane
imprezy.
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
23
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ RADNI MÓWIĄ
W obronie programu
Mieszkańcy gmin i małych miejsco-
wości, jak wiadomo, mają utrudniony
dostęp do służby zdrowia, do badań.
Dotarcie do miasta, gdzie znajdują się
specjalistyczne przychodnie, jest kłopo-
tliwe, a dla rodzin wielodzietnych częs-
to zbyt kosztowne.
W 2006 roku zainicjowano Program
Promocji Zdrowia pt. „Zdrowi Miesz-
kańcy to Zdrowe Mazowsze”. Wdro-
żony został zgodnie z zapisem ustawy
o samorządzie województwa, do które-
go m.in. należy realizacja zadań zwią-
zanych z promocją i ochroną zdrowia.
Dzięki niemu wielu mieszkańców Ma-
zowsza po raz pierwszy w życiu miało
szanse skorzystać z badań profi laktycz-
nych.
Niejednokrotnie badania przeprowa-
dzone w ramach tego programu sygna-
lizowały symptomy poważnych chorób,
czasem nawet ratowały życie. Parafra-
zując powiedzenie „przychodzi baba do
lekarza”, ten program był dokładną tego
odwrotnością. To lekarze przyjeżdżali
do pacjentów – w niedziele, gdyż wtedy
ludność wiejska może korzystać z ofe-
rowanych badań i wizyt.
Niedzielne wyjazdy lekarzy i pielę-
gniarek do gmin cieszyły się ogrom-
nym zainteresowaniem, czego do wo-
dem może być liczba osób zgłaszają-
cych się na akcje promocyjne. Lud-
ność korzystała z porad lekarskich,
m.in.: laryngologa (256 osób), okulisty
(527 osób), ortopedy (286 osób), uro-
loga (131 osób), kardiologa (411 osób)
czy audiologa (256 osób). Podczas jed-
nego wyjazdu zgłaszało się od 120 do
150 osób.
W okresie trzech lat funkcjonowania
programu skorzystało z niego 30 gmin.
Lekarze i pielęgniarki z Wojewódzkiego
Szpitala Specjalistycznego w Radomiu
służyli pomocą w zakresie profi laktyki
chorób układu krążenia, cukrzycy, ja-
skry, wad postawy i płaskostopia, wad
słuchu, profi laktyki raka szyjki macicy.
Wykonano także tysiące bezpłatnych
badań m.in.: poziomu cukru we krwi,
ciśnienia tętniczego krwi, EKG, czy-
li badań serca, poziomu tlenku węgla,
spirometrii – niezbędnej do rozpozna-
nia astmy i chorób płuc, słuchu, densy-
tometrii (oceniającej łamliwość kości)
czy bardzo ważnego dla mężczyzn po
40. roku życia – badania antygenu PSA,
odpowiedzialnego za raka prostaty.
Największym zainteresowaniem (1527
osób) cieszyły się badania okulistyczne
(ostrość wzroku, ciśnienie śródgałkowe
i badanie dna oka).
W przypadku nieprawidłowych
wyników badań personel medyczny
udzielał porad na temat dalszego pro-
cesu leczenia. Pacjentów kierowano do
odpowiednich poradni specjalistycz-
nych lub na oddziały zabiegowe m.in.
na operacje przegrody nosowej czy na
operacje zaćmy. Dziesięciu pacjentom
wydano skierowania na leczenie szpi-
talne z uwagi na nieprawidłowy wynik
EKG. Wszyscy otrzymali materiały
edukacyjne.
W obecnych czasach edukacja w za-
kresie promocji zdrowia oraz działania
zapobiegawcze powinny docierać rów-
nież do najmłodszych obywateli, by się
wdrażali w zdrowy styl życia, wykształ-
cili w sobie postawę prozdrowotną,
poczucie odpowiedzialności za własne
zdrowie.
W ramach programu „Zdrowi
Mieszkańcy to Zdrowe Mazowsze”
przebadano ponad setkę dzieci w wieku
szkolnym (z Rzeczniowia i Chomento-
wa Puszcz), w zakresie badań wad po-
stawy, płaskostopia oraz badań słuchu.
Kilkoro skierowano do dalszego lecze-
nia specjalistycznego – do logopedy,
poradni rehabilitacyjnej i poradni au-
diologicznej.
W realizowanym programie uwz-
ględniono również radomskich lice-
alistów (IV LO im. T. Chałubińskiego
oraz I LO im. M. Kopernika), organi-
zując dla nich akcję pod nazwą „Wal-
ka z nikotynizmem”. Były wykłady na
temat schorzeń układu oddechowego
oraz badania spirometryczne. Przeba-
dano prawie sto osób i rozdano mate-
riały edukacyjne na temat skutków pa-
lenia tytoniu.
Dzięki programowi poprawiła się
świadomość potrzeby systematycznych
badań kontrolnych, przede wszystkim
pozwalających na zwiększenie wykry-
walności np. wczesnych przypadków
nowotworów oraz chorób układu krą-
żenia.
Jestem członkiem Komisji Zdrowia
i gdy dowiedziałam się, że w przy-
szłorocznym budżecie województwa
nie uwzględniono programu „Zdrowi
Mieszkańcy to Zdrowe Mazowsze” na-
tychmiast zgłosiłam wniosek, aby zare-
zerwowano środki fi nansowe na kon-
tynuowanie tego programu na terenie
gmin Województwa Mazowieckiego.
Niewielkie pieniądze przeznaczane
na ten cel przynoszą mieszkańcom
małych miejscowości ogromne efekty
profi laktyczne oraz – nie do przece-
nienia – edukacyjne. Mogę to z całą
odpowiedzialnością potwierdzić na
przykładzie bliskiego mi regionu ra-
domskiego.
O programie promującym zdrowie „Zdrowi Mieszkańcy to Zdrowe Mazowsze”
mówi Wiceprzewodnicząca Sejmiku Województwa Mazowieckiego, Bożen-
na Pacholczak (okręg radomski).
MIESIĄC NA MAZOWSZU
24 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Elfy dla Kolei Mazowieckich
Samorząd Województwa Mazowieckiego kupuje dla Kolei Mazowieckich
kolejnych dwadzieścia niskopodłogowych pociągów typu EZT. 1 grudnia
w urzędzie marszałkowskim władze województwa i przedstawiciele wyko-
nawców podpisali umowę dotyczącą realizacji zamówienia.
Pierwszych piętnaście pociągów typu
ELF trafi na mazowieckie tory do maja
2011 r., pozostałe pięć – do końca 2011 r.
Całkowita wartość projektu to ponad
460 mln zł. Zakup nowego taboru zo-
stał dofi nansowany z funduszy unijnych.
Projekt, decyzją Zarządu Województwa
Mazowieckiego, znalazł się na liście pro-
jektów kluczowych RPO WM. W lipcu
2009 r., w ramach prowadzonego przez
Koleje Mazowieckie przetargu, wyłonie-
ni zostali wykonawcy: Pojazdy Szynowe
PESA Bydgoszcz Holding oraz Zakłady
Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk
Mazowiecki” S.A.
Niskopodłogowy, klimatyzowany, wy-
posażony w monitoring, dostosowany
do potrzeb osób niepełnosprawnych
i rozwijający prędkość 160 km/h – to
najkrótsza charakterystyka nowych
pociągów typu ELF, które trafi ą do
„Kolei Mazowieckich”. ELF (skrót od
electric low fl oor, czyli elektryczny ni-
skopodłogowy) to pojazd jednoprze-
strzenny, czteroczłonowy, o długości
75 m. Pojazd wyposażony jest w silniki
asynchroniczne (prądu przemiennego)
o mocy ciągłej 2000kW. ELF jednora-
zowo będzie mógł zabrać na pokład
co najmniej 430 osób (w tym 200 na
miejscach siedzących). Ponadto pojazd
wyposażony będzie w monitoring, kli-
matyzację, WC w układzie zamkniętym
(przyjazne środowisku) przystosowane
do korzystania przez osoby niepełno-
sprawne, a także w windy obsługiwane
przez personel, ułatwiające wsiadanie
i wysiadanie pasażerom poruszającym
się na wózkach inwalidzkich. Pojazdy
typu ELF, jako pierwsze w Polsce, będą
spełniać europejską normę bezpieczeń-
stwa pasywnego (wymagania zderze-
niowe dla pudeł pojazdów kolejowych).
Spełnienie tej normy znacząco zwiększa
bezpieczeństwo pasażerów i maszynisty
podczas zderzenia i powoduje zmniej-
szenie kosztów ewentualnych napraw
pojazdu po kolizji. Stawia także tabor
w rzędzie najnowocześniejszych zagra-
nicznych konstrukcji.
Województwo mazowieckie
nie jest pierwsze i jedyne,
które realizuje przewozy re-
gionalne poprzez w pełni sa-
morządową spółkę. Marsza-
łek Adam Struzik, podpisując
umowę podkreślił, że komfort
i bezpieczeństwo podróżnych
są bardzo ważne i aby to za-
pewnić, dokonywane są zaku-
py nowego taboru. Jak dodał,
dostosowanie oferty KM do
potrzeb i oczekiwań pasaże-
rów nie jest procesem łatwym. Wymaga
olbrzymich nakładów fi nansowych i de-
terminacji.
Członek zarządu Piotr Szprenda-
łowicz podkreślił szczególny nacisk
samorządu województwa na kwestię
spełniania norm bezpieczeństwa przez
zamawiany tabor. Zaznaczył, że po raz
pierwszy w Polsce uwzględniony został
przy rozpisywaniu przetargu zapis, do-
tyczący spełnienia przez ELFA założeń
normy europejskiej w zakresie pasyw-
nego bezpieczeństwa konstrukcji.
Tomasz Zaboklicki, prezes Zarządu
Pojazdów Szynowych PESA Bydgoszcz
SA potwierdził, że samorząd woje-
wództwa w specyfi kacji przetargowej
wprowadził bardzo surowe kryteria, co
wymagało od oferentów zastosowania
najnowocześniejszych rozwiązań w pro-
ponowanych do sprzedaży składach.
Zadeklarował też dotrzymanie przyję-
tych terminów realizacji usługi.
Nowy tabor będzie wykorzystany do
obsługi takich połączeń, jak: Warszawa
– Żyrardów – (Skierniewice), Warsza-
wa – Sochaczew – (Łowicz), Warsza-
wa – Wołomin – Tłuszcz – Małkinia
– (Szepietowo), Warszawa – Siedlce
– (Łuków), Warszawa – Otwock – Pila-
wa – (Dęblin) czy Warszawa – Radom –
(Skarżysko Kamienna).
Arkadiusz Olewnik, p.o. prezesa
„Kolei Mazowieckich” zapowiedział,
że nowe pociągi systematycznie będą
dodawane do rozkładu jazdy „Kolei
Mazowieckich” na najbardziej oblega-
nych szlakach. Zakup ELFÓW jest jed-
nym z większych zadań, realizowanych
przez KM, kolejne z nich to moderni-
zacja starego taboru, zakup jedenastu
lokomotyw dla „push-pulli” oraz za-
kup szesnastu nowych EZT-ów.
Umowy podpisali: ze strony Samo-
rządu Województwa Mazowieckiego –
marszałek Adam Struzik oraz członek
zarządu Piotr Szprendałowicz, ze strony
Pojazdów Szynowych PESA Bydgoszcz
Holding – prezes zarządu Tomasz Za-
boklicki i dyrektor fi nansowy Robert
Świechowicz. Przy podpisaniu doku-
mentów obecni byli także wicemarsza-
łek Ludwik Rakowski i członek Zarządu
Województwa Mazowieckiego Walde-
mar Roszkiewicz.
BIURO PRASOWE
n
n
k
g
m
ł
u
i
s
p
p
d
p
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
25
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Rolnik ratownikiem
Blisko 900 osób zostanie przeszkolonych i uzyska tytuł ratownika. Będzie to możliwe
dzięki realizowanemu przez Agencję Rozwoju Mazowsza projektowi, współfi nanso-
wanemu ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Projekt pn. „Rolnik w Systemie Ratow-
nictwa” został rozpoczęty w sierpniu tego
roku i będzie trwał dwa lata. Skierowany jest
do rolników oraz ich domowników, w tym
także do członków Ochotniczych Straży Po-
żarnych. Dzięki jego realizacji
wzrośnie liczba ratowników
w naszym województwie,
którzy będą nieść pierwszą
pomoc ofi arom wypadków
drogowych, wypadków przy
pracach rolniczych, omdleń
i innych sytuacji związanych
z zagrożeniem zdrowia lub
życia.
Projekt jest formą uzu-
pełniającą działania służb
publicznych w zakresie bez-
pieczeństwa na Mazowszu.
Umożliwia ponadto osobom myślącym
o zrezygnowaniu z pracy w rolnictwie zna-
lezienie zatrudnienia w służbach współ-
pracujących z sys temem ratownictwa (np.
w pogotowiu czy w jednostkach ratowni-
czych). Pozwoli także stworzyć bazę profe-
sjonalnego wolontariatu przed Euro 2012.
Aby wziąć udział w tym programie, na-
leży spełniać trzy warunki:
posiadać status rolnika ubezpie-
czonego w KRUS lub domownika
(w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpie-
czeniu społecznym rolników)
zamieszkiwać na terenie wojewódz-
twa mazowieckiego w gminie wiej-
skiej, miejsko-wiejskiej lub w mieście
do 25 tys. mieszkańców
zadeklarować chęć podjęcia zatrud-
nienia w obszarach niezwiązanych
z działalnością rolniczą.
16 listopada w Warszawie została zor-
ganizowana konferencja prasowa, promu-
jąca projekt „Rolnik w Systemie Ratow-
nictwa”. Rozpoczął ją pokaz ratownictwa
medycznego. W spotkaniu udział wzięli
partnerzy i wykonawcy projektu: Woje-
wódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego
23 listopada komisja konkursowa wy-
łoniła laureatów IV edycji konkursu „Ma-
zowsze bliskie sercu”. Zostali nimi:
W kategorii krajobraz
I miejsce
Zbigniew Nowak z Płocka za pracę
„Łowcy Mgieł”
II miejsce
Piotr Grochala z Warszawy za pracę
„Zimowy poranek”
III miejsce
Michał Zduńczyk z Ostrołęki za pra-
cę „Z otchłani mroku”
Wyróżnienia
Zbigniew Nowak z Płocka za pracę
„Dzień dobry – Płock”
Małgorzata Wysocka z Michałowa
za pracę „Kwitnące sady Mazowsza”
W kategorii architektura
I miejsce
Marcin Pietraszek z Mińska Mazo-
wieckiego za pracę „Stolica kontra-
stów”
II miejsce
Martyna Singalewicz z Pruszkowa
za pracę „Stara i nowa Warszawa”
III miejsce
Piotr Raczyński z Warszawy za pracę
„Pałac na Złotej”
Wyróżnienia
Ernest Płaskociński z Pionek za pracę
„Stare piękno”
Grzegorz Grabowski z Płocka za pra-
cę „Lodowy Pałac”
Nagrodami w konkursie były: za
I miejsce – 3 tys. zł, za II miejsce – 2 tys. zł,
za III miejsce – 1 500 zł. Osoby wyróżnio-
ne otrzymały pamiątkowe albumy.
Prace laureatów publikujemy na trzeciej
stronie okładki.MARTA MILEWSKA
Rzecznik Prasowy
Fotogeniczne Mazowsze
Zakończyła się IV edycja organizowanego
przez urząd marszałkowski konkursu foto-
graficznego „Mazowsze bliskie sercu”. Na-
desłanych zostało ponad 2 tys. zdjęć przed-
stawiających krajobrazy oraz architekturę
z Warszawy i całego regionu. Wybór tych
dziesięciu najlepszych nie był łatwy. Wszyst-
kie prace reprezentowały bardzo wysoki
poziom.
i Transportu Sanitarnego „Meditrans”,
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rol-
niczego, Wojewódzki Oddział Związ-
ku Ochotniczych Straży Pożarnych RP
w Warszawie oraz członek Zarządu Wo-
jewództwa Mazowieckiego Waldemar
Roszkiewicz.
Uczestnicy konferencji podkreśla-
li znaczenie zwiększenia przeszkolonej
kadry na obszarze województwa ma-
zowieckiego. – Znajduje się tu blisko
1000 km dróg, które podczas Euro 2012
będą oblężone i może dochodzić na nich
do kolizji i zdarzeń drogowych – zauwa-
żył Zbigniew Gołąbek, Wiceprezes OSP
na Mazowszu. Członek zarządu Walde-
mar Roszkiewicz podkreślił, że samo-
rząd województwa prowadzi edukację
ratowniczą od kilku lat, ale po raz pierw-
szy grupą docelową są rolnicy. – Jestem
przekonany, że osoby, które przejdą kurs,
nabędą nowe kwalifi kacje, będą bardziej
konkurencyjne na rynku pracy i pomoże
im to w przekwalifi kowaniu na działal-
ność pozarolniczą – powiedział natomiast
podczas konferencji Artur Andrysiak,
członek Zarządu ARMSA.
Informacje na temat projektu oraz szcze-
góły dotyczące rekrutacji zamieszczane są
na bieżąco na stronie www.rolnik.armsa.pl
Na podst. mat. ARMSA
oprac. REDAKCJA
FOTO Pokaz ratownictwa medycznego
MIESIĄC NA MAZOWSZU
26 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Perła medycyny
Przedstawiciele najlepszych zakładów opieki zdrowotnej i fi rm działających na
polskim rynku medycznym 14 listopada spotkali się, żeby wyłonić ze swego gro-
na tegoroczne „perły medycyny”.
Pod takim tytułem też co roku
w Warszawie odbywa się uroczysta gala
wręczenia nagród najbardziej zasłużo-
nym instytucjom medycznym. Kapitu-
ła, wybierając laureatów, uwzględniała
dane ekonomiczne, statystyczne oraz
osiągnięcia fi rmy na przełomie dwóch
ostatnich lat działalności. Jej uwadze
nie uszły również metody zarządzania
procesami, dbałość o inwestycje w reor-
ganizację i modernizację, podnoszenie
kwalifi kacji zespołu oraz efektywność
zarządzania. W kategorii „Ratownic-
two Medyczne i Transport Sanitarny”
I nagrodę zdobyła Wojewódzka Stacja
Pogotowia Ratunkowego i Transportu
Sanitarnego „Meditrans” w War-
szawie. Dyplom i statuetkę ode-
brali dyrektor WSPRiTS „Me-
ditrans” SP ZOZ w Warszawie,
Artur Kamecki oraz zastępca
dyrektora ds. technicznych Jaro-
sław Krzymowski.
Na galę przybyło wielu ludzi
świata polityki, biznesu i oczy-
wiście pracowników branży me-
dycznej. Podczas części ofi cjal-
nej, zwycięzcy poszczególnych
kategorii konkursu otrzymali zasłużone
statuetki. Wyróżnieni uczestnicy zostali
nagrodzeni także dyplomami oraz pre-
zentacją w księdze „Perły medycyny”.
Dzięki niej przedstawiciele wiodących
fi rm, organizacji i instytucji branży far-
maceutycznej i medycznej mają łatwy
dostęp do wiedzy o najlepszych jednost-
kach służby zdrowia. Publikacja ta do-
ciera również do administracji rządowej
i samorządowej oraz władz akademii
medycznych.
Konkurs został zorganizowany przez
Mazowieckie Zrzeszenie Handlu Prze-
mysłu i Usług oraz fi rmę „Europa 2000
Consulting”. Idea konkursu od lat cieszy
się uznaniem m.in. Samorządu Wo-
jewództwa Mazowieckiego, Polskiego
Towarzystwa Lekarskiego, Polskiego To-
warzystwa Farmaceutycznego, Związku
Pracodawców Ratownictwa Medyczne-
go SP ZOZ oraz Polskiej Agencji Roz-
woju Przedsiębiorczości.
CEZARY AFTYKA
WSPRiTS Meditrans
Nowa Scena Kameralna 5 grudnia, po ośmioletniej przerwie, Scena Kameralna Teatru Polskiego rozpoczę-
ła działalność w nowym budynku.
Na rozbudowę Teatru Polskiego,
w tym budowę Sceny Kameralnej, Sa-
morząd Województwa Mazowieckiego
w latach 2005-2009 przeznaczył ponad
25,2 mln zł. Nowa Scena Kameralna to
połączenie stuletniej tradycji i nowocze-
sności. Wspólnym elementem pomiesz-
czeń, zaprojektowanych przez pracow-
nię Arca A&C, są żelbetowe ściany
o zróżnicowanej fakturze. Ramami dla
betonu są podłoga z dębu polskiego, su-
fi t z miedzianej siatki, wątki ceglanych
ścian i żwir wiślany.
Doskonale wyposażona scena, z moż-
liwością dowolnego kształtowania prze-
strzeni, daje twórcom ogromne moż-
liwości inscenizacyjne. Jednorazowo
przedstawienia będzie mogło w niej
oglądać 200 widzów. W nowo powsta-
łym budynku znajdą się również sale
prób aktorskich dla dużej i małej sce-
ny, sala muzyczna, magazyny dekora-
cji i kostiumów, archiwum artystyczne
i pracownie teatralne.
Nowa Scena Kameralna pozwo-
li na realizację dramatu klasycznego
w zaskakujących nieraz ujęciach, a także
współczesnej dramaturgii europejskiej
i polskiej. Scena ta będzie doskonałym
miejscem dialogu wybitnych i doświad-
czonych artystów z twórcami młodego
pokolenia.
Marszałek Adam Struzik, gratulu-
jąc uporu w dążeniu do powstania tej
nowoczesnej sceny, podkreślił, że kul-
tura jest wartością, która ma ogromny
wpływ na jakość naszego życia, dlatego
należy ją pielęgnować, rozwijać i wzbo-
gacać. Artystom życzył, aby powstają-
ce tu spektakle cieszyły się uznaniem
wśród krytyków i znawców sztuki te-
atralnej.
W uroczystym otwarciu udział wzięli
m.in. Marszałek Województwa Mazo-
wieckiego Adam Struzik, wicemarszałek
Ludwik Rakowski oraz Sekretarz Woje-
wództwa – Dyrektor Urzędu Marszał-
kowskiego Waldemar Kuliński.
BIURO PRASOWE
S
s
b
d
A
d
s
ś
w
d
n
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
27
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Wkład w rozwój sportu na Mazowszu doceniony
Spotkanie z darczyńcami to znaczące wydarzenie, organizowane od kilkunastu lat
przez Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. W tym roku odbyło się ono 18 li-
stopada. Towarzyszyło mu podsumowanie i wręczenie pucharów Mazowieckiego
Sportowego Turnieju Miast i Gmin.
Wśród licznie zgromadzonych goś-
ci pojawili się m.in. Irena Szewińska,
siedmiokrotna medalistka olimpijska,
Adam Krzesiński, Sekretarz Generalny
PKOl, Wojciech Zabłocki, przewodni-
czący Rady Muzeum oraz członek Za-
rządu Województwa Mazowieckiego
Waldemar Roszkiewicz.
Wojciech Brzozowski przekazał do
zbiorów MSiT statecznik z deski wind-
surfi ngowej, na której zdobył złoty me-
dal na Mistrzostwach Świata w Formule
Windsurfi ng w 1999 roku. Tego dnia
Muzeum Sportu i Turystyki wzbogaci-
ło swoje zbiory o kolejny cenny ekspo-
nat. Prezes fi rmy Samsung Electronics
Polska, Kyungsik Choi, przekazał po-
chodnię olimpijską Igrzysk XXIX Olim-
piady Pekin 2008. To szósta pochodnia
w zbiorach muzeum, po podobnych
pamiątkach z Berlina (1936 r.), Mo-
skwy (1980 r.), Seulu (1988 r.), Atlanty
(1996 r.) i Turynu (2006 r.).
Dyrektor muzeum Tomasz Jagodziń-
ski, w uznaniu za szczególne wzboga-
cenie zbiorów, nadał honorowy tytuł
Darczyńcy Roku za lata 2007-2009
następującym osobom i instytucjom:
Samorządowi Województwa Mazowiec-
kiego, Polskiemu Komitetowi Olim-
pijskiemu, fi rmie Samsung Electro-
nics Polska, Janowi Antoniewiczowi,
Ewie Cytowskiej-Siegrist, Krzysztofowi
Kmieciowi, Iwonie Łotysz, Marii Rot-
kiewicz, Wojciechowi Zabłockiemu
oraz Szymonowi Ziółkowskiemu.
Marszałek Województwa Mazowiec-
kiego Adam Struzik został uhonoro-
wany także przez Mazowieckie Towa-
rzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej
medalami za wsparcie i zaangażowanie
w organizację V Otwartych Mistrzostw
Polski TKKF w brydżu sportowym oraz
za objęcie honorowym patronatem i po-
moc w organizacji Europejskiego Tygo-
dnia Sportu dla Wszystkich.
KAMIL SIEMIRADZKI
Muzeum Sportu i Turystyki
Magia guzikaO tak zdawałoby się prozaicznych elementach naszej garderoby przypominamy
sobie najczęściej dopiero wtedy, gdy musimy je na nowo przyszyć do ubrania lub
gdy spotkamy na swojej drodze kominiarza. Tymczasem już sam wyrób guzików
może okazać się sztuką, a nawet częścią lokalnej tradycji.
Tak właśnie stało się w Sochocinie.
W tamtejszym Gminnym Ośrodku
Kultury 11 grudnia otwarto Izbę Pa-
miątkową Guzikarstwa. Składa się na
nią wystawa stała, nazwana „Z bogactw
natury – sochocińskie guziki”. Dzięki
niej zostanie ocalone od zapomnienia
unikalne i charakterystyczne dla tej
miejscowości rzemiosło – wyrób „so-
chocińskiego guzika”. Guziki bowiem
produkowane były w tej miejscowości
ręcznie z muszli rzecznej. Produkcja
trwała ponad 100 lat, a zapoczątkowana
została przez miejscowych Żydów.
Dzisiaj o dziejach sochocińskiego rze-
miosła wiele mówią zgromadzone do-
kumenty historyczne, a także maszyny
i sprzęt niezbędny do produkcji guzi-
ków. Oczywiście na wystawie nie mogło
zabraknąć samych, wyprodukowanych
tymi metodami, zapinek. Obecnym
mieszkańcom i kolejnym pokoleniom
pragniemy pozostawić część ocalonej hi-
storii i tradycji oraz zachęcić do jej dal-
szego dokumentowania i gromadzenia.
Na wystawie prezentowana będzie
również historia Sochocina. Podczas
uroczystego otwarcia przedstawiono
krótki fi lm na temat powstawania wy-
stawy oraz spektakl teatralny pt. „Magia
guzika”. Przeszłość Sochocina można
było także poznać dzięki wystawie ma-
larstwa tutejszego artysty – Stanisława
Prokopczyka, pt. „Śladami przodków”.
Wystawa powstała z inicjatywy miesz-
kańców Sochocina oraz wójta gminy
Jerzego Zawadzkiego przy współpracy
Muzeum Mazowieckiego w Płocku.
Przedsięwzięcie zostało dofi nansowa-
ne przez Samorząd Województwa Ma-
zowieckiego w ramach działania PROW
2007-2013 pn. „Odnowa i rozwój wsi”
(tytuł wniosku „Nowe oblicze Sochoci-
na – przebudowa rynku oraz wyposaże-
nie Izby Pamiątkowej Guzikarstwa”).
KRYSPIN KADEJ
Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury
w Sochocinie
ELŻBIETA KRAUZE
Sekretarz Gminy Sochocin
FOTO Wojciech Brzozowski i dyr. Tomasz Jagodziński
MIESIĄC NA MAZOWSZU
28 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Z folklorem do stolicy
I znowu przyjechali Kurpsie do Warsiawy… już po raz siódmy, aby podaro-
wać warszawiakom to, co mają najlepsze. Dni Kultury Kurpiowskiej to nie-
zwykle barwne i ciekawe spotkania, pokazujące bogactwo zarówno mate-
rialne, jak i niematerialne ziemi Kurpiów.
Tak jak przed rokiem, rozpoczęła je
msza święta, odprawiona w gwarze kur-
piowskiej, w jednej z najwspanialszych
świątyń stolicy – akademickim kościele
św. Anny. Liturgię odprawił ksiądz rek-
tor Jacek Siekierski, a kazanie wygłosił
proboszcz z Czarni, ksiądz kanonik Wa-
cław Nowacki. W eucharystii uczestni-
czyło wielu przyjaciół ziemi kurpiow-
skiej oraz trzy pokolenia mieszkańców
Myszyńca. Nad całością pieczę sprawo-
wała Stefania Prusaczyk, osoba wielce
zasłużona dla zachowania kurpiowskich
zwyczajów, pieśni i tańców.
Równie kurpiowskie stało się Cen-
trum Kultury i Sztuki. Sprawiły to wystę-
py zespołów kurpiowskich, a wśród nich
„Zawady” – jedego z najstarszych zespo-
łów kurpiowskich, który w roku 2010 bę-
dzie obchodził swoje 80-lecie. Założył go
w 1930 roku nauczyciel z Zawad, znany
społecznik, Aleksander Kopeć i jego też
imię nosi zespół. Swój repertuar prezen-
towały także zespoły: dziecięcy „Kur-
piki” z Myszyńca oraz złożony z bardzo
doświadczonych i utytułowanych ar-
tystek i artystów „Kurpsie od Mysiań-
ca”. Podczas Dni Kultury Kurpiowskiej
zaprezentowanych zostało kilka pieśni
kurpiowskich, skomponowanych przez
Rektora Uniwersytetu Muzycznego
im. Fryderyka Chopina w Warszawie
Stanisława Morytę, w znakomitym wy-
konaniu znanej śpiewaczki operowej,
solistki Warszawskiej Opery Kameral-
nej, Anety Łukaszewicz (mezzosopran)
z akompaniamentem fortepianowym
prof. Jerzego Maciejewskiego.
Duże zainteresowanie wzbudziło także
otwarcie wystawy świątków i kapliczek
przydrożnych. Rzeźby trafi ły na wysta-
wę z okolic Kadzidła
i Myszyńca. Twórcą
kilku z nich jest An-
drzej Staśkiewicz, zna-
ny rzeźbiarz z Kadzi-
dła. Od lat odtwarza
on również stare in-
strumenty muzyczne,
które demonstrował
podczas uroczystości.
Równie ciekawa oka-
zała się wystawa wyci-
nanek kurpiowskich,
na której znalazły się
dzieła: Czesławy Ko-
nopkówny, Apolonii
Nowak, Czesławy Kaczyńskiej czy Wie-
sławy Bogdańskiej.
Dniom Kultury Kurpiowskiej towa-
rzyszył kiermasz, na którym nie zabrakło
miodów kurpiowskich ze słynnej pasieki
Teresy i Czesława Niedźwiedzkich; można
było także podziwiać wyroby z bursztynu,
wykonane przez Zdzisława Bziukiewicza.
Na uczestników imprezy czekały również
kurpiowskie kołacze (wypiekane w pie-
karni myszynieckiej Gminnej Spółdzielni)
ze smakowitym wiejskim masłem i smal-
cem, przygotowanym przez znawczynię
kuchni regionalnej, Danutę Kostewicz –
sołtysa z Charcibałdy.
Do dobrej tradycji Dni Kultury Kur-
piowskiej w Warszawie weszły wystą-
pienia naukowców, którzy interesują się
kulturą i językiem Kurpiów. Tym razem
o stanie badań nad Kurpiowszczyzną,
kulturą i językiem mówiły prof. Barbara
Falińska i prof. Halina Karaś. Niezwykle
poznawcze okazało się też spotkanie ze
studentami Wydziału Filologii Polskiej
Uniwersytetu Warszawskiego, podczas
którego wystąpił pod kierownictwem
Pawła Łaszczycha zespół z Kadzidła.
Kurpie gościli także w Muzeum Hi-
storii Polskiego Ruchu Ludowego – pla-
cówce naukowej zasłużonej dla polskiej
wsi, która niedawno obchodziła jubileusz
25-lecia swojej działalności. Tutaj rów-
nież można było obejrzeć wystawy ka-
pliczek i wycinanek, a także wziąć udział
w festynie, na którym z koncertem wy-
stąpił zespół „Borowina” z Wykrotu, za-
łożony jeszcze przed wojną, a po wojnie
kierowany przez wielce zasłużonego dla
kultury kurpiowskiej, posła i senatora,
świetnego gawędziarza, Stanisława Ce-
berka. Dziś jego następcą jest Tadeusz
Lipka. To właśnie ten zespół przygotował
oprawę muzyczną mszy świętej, która od-
była się w kościele św. Katarzyny na Słu-
żewcu, w intencji poległych i pomordo-
wanych partyzantów Kurpiowszczyzny.
Dni Kultury Kurpiowskiej w Warsza-
wie, organizowane od 2008 roku przez
Warszawski Oddział Związku Kurpiów,
odbyły się m.in. dzięki wsparciu Samo-
rządu Województwa Mazowieckiego.
JÓZEF SOBIECKI
Związek Kurpiów
w
i
k
d
n
d
o
s
k
p
R
z
n
n
d
n
FOTO Andrzej Staśkiewicz i Krzysztof Zyśk
FOTO Kurpsie od Mysiańca przed kościołem św. Anny
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
29
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Niebiańskie klimaty w Muzeum Kultury Kurpiowskiej
Wiara w istoty anielskie czy podobne do nich duchy opiekuńcze występu-
je we wszystkich religiach i kulturach. Największą rolę przypisuje się im
w religiach opartych na objawieniu: w judaizmie, chrześcijaństwie i isla-
mie. Poglądy na anioły, ich istotę i cechy, funkcje i hierarchię podlegały
w ciągu wieków intensywnemu rozwojowi i zróżnicowaniu.
Nasza wiara w anioły i wiedza na ich
temat oparta jest głównie na księgach
Starego i Nowego Testamentu, apokry-
fach, bardzo bogatej patrystyce (pisma
Ojców Kościoła) oraz licznych pracach
z zakresu angelologii. Jawią się w nich
anioły jako istoty duchowe powoła-
ne przez Boga na początku stworzenia
świata. Zastępy anielskie podzielił na
chóry Pseudo-Dionizy Areopagita, wy-
różniając: Chór I: Serafi nowie, Che-
rubini i Trony – nieustannie wielbiący
i adorujący Boga, Chór II: Panowania,
Moce i Władze – wykonujący polecenia
Boga dotyczące wszechświata i Chór III:
Zwierzchności (Księstwa), Archanio-
łowie i Aniołowie – zajmujący się pań-
stwami i ludźmi. Wszystkie te zastępy
otaczają Stwórcę potrójnym kręgiem
i są Jego orszakiem, dlatego Bóg w Biblii
nazywany jest Panem Zastępów. Podział
ten utrwalił się w chrześcijańskiej tra-
dycji, poparty autorytetem św. Tomasza
z Akwinu, który w swoich rozważaniach
bardzo dużo miejsca poświęcał anio-
łom, stąd zwany jest też „anielskim dok-
torem”.
W sobotnie popołudnie, 14 listopada
odbył się w Muzeum Kultury Kurpiow-
skiej wernisaż wystawy „Niebiańscy po-
słańcy. Obraz anioła w sztuce ludowej
i popularnej”. Uroczystość zgromadziła
wielu gości, wśród nich księdza prała-
ta Zygmunta Żukowskiego i Mariana
Krupińskiego – Wiceprzewodniczącego
Sejmiku Województwa Mazowieckiego.
Na wystawie zaprezentowano prace
najwybitniejszych współczesnych rzeź-
biarzy i malarzy ludowych, a także mniej
liczne obiekty z zakresu sztuki dawnej –
drzeworyty i obrazy na płótnie. Ze sztuki
popularnej prezentowane są oleodruki,
a także makaty. Ekspozycja została po-
dzielona na trzy główne części:
Mieszkańcy niebios: rzeźby prezen-
tujące anioły wielbiące i adorujące,
grające na różnych instrumentach,
uczestniczące w niebiańskich miste-
riach oraz współuczestniczące w ado-
racji Najświętszego Sakramentu
Anioły w Starym i Nowym Testa-
mencie: anioły uczestniczące w hi-
storii od czasów stworzenia świata
aż po jego kres – wątki biblijne,
począwszy od buntu aniołów w nie-
bie i walki z nimi Michała Archa-
nioła, wygnania z raju pierwszych
rodziców i przewodnictwo naro-
dowi izraelskiemu poprzez towa-
rzyszenie Chrystusowi i Jego Matce
w ziemskim życiu, Wniebowstąpie-
niu i Wniebowzięciu aż po rolę, jaką
odegrają na Sądzie Ostatecznym
Opiekunowie i przewodnicy świętych
i zwykłych ludzi: liczne przedstawie-
nia anioła stróża, opiekuna człowieka
od narodzin aż po doprowadzenie go
do nieba (opieka w czyśćcu), pomoc
udzielana świętym, modlitwa anielsko-
ludzka, walka anioła z diabłem, św. Mi-
chał Archanioł, opiekun umierających
i odprowadzający dusze na Sąd.
Tematy anielskie są bardzo często obec-
ne w sztuce ludowej i popularnej, zwłasz-
cza we współczesnej. Wiąże się to w pew-
nym stopniu między innymi z modą na
anioły, widoczną nie tylko we wszystkich
rodzajach sztuk plastycznych, ale również
w literaturze i fi lmach. Moda z kolei wy-
nika z potrzeby poczucia bezpieczeństwa
i wiary, że człowiek nie jest pozostawiony
sam sobie, że może liczyć na opiekę swo-
jego anioła stróża, który jest duchowym
znakiem więzi człowieka z Bogiem. Stąd
też anioł stróż, orędownik i opiekun każ-
dego z nas, zdominował również anielską
ikonografi ę sztuki ludowej i plebejskiej.
Wernisażowi towarzyszyły zajęcia
warsztatowe. Goście muzeum mogli
własnoręcznie ulepić z masy solnej swo-
jego własnego anioła – stróża.
Eksponaty zaprezentowane na wysta-
wie pochodzą ze zbiorów Państwowego
Muzeum Etnografi cznego z Warszawy
oraz z Muzeum Kultury Kurpiowskiej
w Ostrołęce. Można je oglądać do końca
stycznia 2010 roku.
JADWIGA MIGDAŁ
Autorka scenariusza wystawy
ANNA ROMEJKO
Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce
MIESIĄC NA MAZOWSZU
30 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ „Nie jesteśmy sami”
Pod tym tytułem odbyło się kolejne przedsięwzięcie pokazujące, jak bogaty i nieprze-
brany jest sposób postrzegania świata przez osoby niepełnosprawne. Pozwoliło rów-
nież zrozumieć, jakie są ich potrzeby, do czego dążą i jak można im w tym pomóc.
Na to kulturalno-integracyjne spo-
tkanie, 20 listopada zaprosiło Ogólno-
polskie Stowarzyszenie Osób Niepełno-
sprawnych, współpracujące z ostrołęcką
fi lią Wojewódzkiego Urzędu Pracy.
Wpisała się ona doskonale w działania
na rzecz integracji osób niepełnospraw-
nych z osobami pełnosprawnymi. Dla
uczestników spotkania zostały przy-
gotowane ekspozycje prac oraz pokazy
umiejętności artystycz-
nych osób niepełno-
sprawnych. Mogli oni
zapoznać się również
z działalnością organi-
zacji pozarządowych
oraz instytucji, które
działają na rzecz osób
niepełnosprawnych.
Przygotowana zos-
tała także część arty-
styczna, w której osoby
niepełnosprawne pre-
zentowały swoje umie-
jętności na scenie.
W imprezie wzięło udział kilkanaście
instytucji z otoczenia osób niepełno-
sprawnych, m.in. środowiskowe domy
pomocy, warsztaty terapii zajęciowej,
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Zarząd
Rejonowy Polskiego Czerwonego Krzy-
ża, Gminny Ośrodek Pomocy Społecz-
nej, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wycho-
wawczy oraz przedszkola z oddziałami
integracyjnymi. Cieszyła się ona dużym
zainteresowaniem. W hali widowisko-
wo-sportowej im. Arkadiusza Gołasia
tego dnia gościło ponad 500 niepełno-
sprawnych osób.
Organizatorom spotkania pod ha-
słem „Nie jesteśmy sami” przyświecała
idea integracji i promocji twórczości
artystycznej osób niepełnosprawnych,
natomiast organizacje i instytucje
uczestniczące w imprezie mogły wy-
mienić się doświadczeniami i pomysła-
mi wykorzystywanymi podczas swojej
działalności.
MARIAN KRUPIŃSKI Dyrektor Filii WUP w Ostrołęce
A może założyć fi rmę?Osoby zainteresowane podjęciem własnej działalności gospodarczej mogły wziąć
udział w spotkaniu pn. „Zostań Przedsiębiorcą”, które Filia Wojewódzkiego Urzędu
Pracy w Ostrołęce zorganizowała 25 listopada.
Podczas spotkania, w którym uczest-
niczyło 55 osób, poruszane były zagad-
nienia dotyczące form organizacyjno-
prawnych prowadzenia działalności
gospodarczej, możliwości opodatkowa-
nia dochodów, formalności związanych
z rejestracją fi rmy oraz źródeł pozyski-
wania środków fi nansowych na podjęcie
działalności w ramach projektów współ-
fi nansowanych z funduszy unijnych.
Pierwszą część poprowadziła Be-
ata Kujszczyk – pracownik Centrum
Informacji i Planowa-
nia Kariery Zawodowej
w Wojewódzkim Urzę-
dzie Pracy w Warszawie,
która omówiła pierwsze
etapy prowadzenia wła-
snego biznesu. Druga
część spotkania poświę-
cona była możliwościom
pozyskiwania fi nansowego
wsparcia na rozpoczęcie
i rozwój działalności. Wie-
sława Milczarczyk z Powiatowego Urzę-
du Pracy w Ostrołęce w formie pre-
zentacji omówiła zasady otrzymania
jednorazowych środków na podjęcie
działalności gospodarczej z Funduszu
Pracy. Tomasz Marzewski, pracownik
Filii Wojewódzkiego Urzędu Pracy
w Ostrołęce, przybliżył natomiast moż-
liwości podjęcia działalności gospo-
darczej przy wsparciu Programu Ope-
racyjnego Kapitał Ludzki w ramach
Działania 6.2. „Wsparcie oraz pro-
mocja przedsiębiorczości i samoza-
trudnienia”. Na zakończenie spotka-
nia Edyta Bartłomiejczuk z Oddziału
Zamiejscowego MJWPU w Ostrołę-
ce przedstawiła prezentację na temat
„Przedsiębiorcy – szansa rozwoju
w odniesieniu do Regionalnego Pro-
gramu Operacyjnego Województwa
Mazowieckiego 2007-2013”.
MARIAN KRUPIŃSKI
Dyrektor Filii WUP w Ostrołęce
In
n
w
d
k
e
s
c
c
p
w
i
u
n
s
z
z
z
o
d
n
ta
s
n
z
ję
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
31
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Po zdrowie do Ostrołęki
Zapewnia je nie tylko czyste powietrze tamtejszej kurpiowskiej puszczy, ale też
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Ostrołęce, który w połowie listopada zmie-
nił swą siedzibę. Przenosiny działalności szpitala do nowego obiektu w alei Jana
Pawła II rozpoczęto 12 listopada.
Zainaugurowało je poświęcenie nowej
kaplicy szpitalnej przez biskupa pomoc-
niczego diecezji łomżyńskiej Tadeusza
Bronakowskiego dokonane podczas
uroczystej mszy świętej. Podczas homilii
biskup Bronakowski, przypomniał słowa
Jana Pawła II, w których papież zwracał
uwagę na to, by szczególną troską ota-
czać ludzi chorych i cierpiących. Wska-
zał też na postawę, której od każdego
lekarza oczekują pacjenci – by pamiętać,
że jest on nie tylko przypadkiem klinicz-
nym, ale zawsze i przede wszystkim cho-
rym człowiekiem. W uroczystości udział
wziął m.in. Marszałek Województwa
Mazowieckiego.
W pierwotnym planie budowy szpi-
tala nie było miejsca przeznaczonego
na kaplicę. Dopiero w ostatnich latach
dokonano zmian w projekcie. Dzięki
nim zarówno pacjenci, jak i pracow-
nicy będą mogli znaleźć odpowiednie
miejsce na modlitwę i wyciszenie. Od
tej pory bowiem zapewnia je piękna
kaplica, z witrażem i stacjami drogi
krzyżowej, wykonanymi metodą witra-
żową. Autorką tych dzieł jest Ewa Wi-
śniowolska z Kadzidła, artysta plastyk.
Uczestnicy uroczystości mieli także
okazję jako pierwsi podziwiać ołtarz,
wykonany przez Włodzimierza Borysa
z Małego Płocka. Nad całością wystroju
czuwał kapelan szpitala ks. Artur Mi-
chalak. Sam dobierał wszystkie detale,
co wymagało wiele czasu i wytrwałości,
ale efekt końcowy okazał się doskonały.
– Ludzie chorzy często potrzebują otuchy
ze strony kapłanów – powiedział Adam
Struzik Marszałek Województwa Mazo-
wieckiego. – Mam nadzieję, że kaplica
będzie dobrze służyła wszystkim chorym
w szpitalu.
Szpital w Ostrołęce jest budowany od
1985 r. Od roku 2000 budowa współfi -
nansowana jest z budżetu Samorządu
Województwa Mazowieckiego w ramach
Kontraktu Wojewódzkiego.
WOJCIECH MIAZGA
Dyrektor SZPZOZ w Ostrołęce
Świąteczne fantazje kulinarneW gminie Opinogóra od wielu lat organizowane są konkursy na potrawy i wy-
pieki wigilijne. W tym roku zgłoszono ich ponad dwadzieścia, wszystkie przy-
gotowane według tradycyjnych receptur.
Tradycje świąteczne, zwłaszcza ku-
linarne, są wielkim bogactwem zwy-
czajów, jakie od lat przekazywane są
z pokolenia na pokolenie. Niestety,
wiele z nich zanikło, pozostając tylko
w pamięci starszych mieszkańców. Dla-
tego też warto je przypomnieć i zapisać,
aby ocalić od całkowitego zapomnienia.
Służyć temu może doroczny konkurs,
jaki organizowany jest w Opinogórze.
W tym roku jego uczestniczki zasko-
czyły wszystkich niesamowitą pomysło-
wością i wspaniałym
kunsztem kulinarnym.
Ogromną pomysło-
wością i szczególnym
artyzmem wykazała
się Maria Kołakow-
ska z Niemierzyc, któ-
ra wykonała „Zamek
z piernika”, przypomi-
nający kształtem opi-
nogórski pałac. Za to
„dzieło” zdobyła na-
grodę specjalną.
Wśród prezentowanych, trady-
cyjnych potraw wigilijnych znala-
zły się przepyszne: pierogi z kapustą
i grzybami oraz barszczyk wigilijny
z uszkami, wykonane przez panie Ire-
nę Potępę i Krystynę Smolińską. Na
konkursowym stole znalazły się także:
„Ryba z ananasem”, „Sałatka łososio-
wa”, „Świąteczna rolada serowa”, „Ga-
lantyna świąteczna”, „Wigilijna sałatka
śledziowa”, „Ryba w sosie słodko-kwa-
śnym”, „Tatar ze śledzia”, „Sałatka śle-
dziowa”. W kategorii potrawy wigilij-
ne pierwsze miejsce zostało przyznane
pani Jolancie Żebrowskiej z Załuża
za „Tatar wigilijny”.
Oceniając wypieki, jury brało pod
uwagę walory smakowe, związek z tra-
dycją i estetykę wykonania. Pierwsze
miejsce zostało przyznane pani Rena-
cie Humięckiej z Woli Wierzbowskiej
za „Śliwkę w czekoladzie”.
BARBARA CHMIELEWSKA
Delegatura w Ciechanowie
p ę y y y y
w
k
O
w
a
s
s
r
z
n
n
„
g
MIESIĄC NA MAZOWSZU
32 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Codzienność mazowieckich dworów
Wieloletnie badania, dotyczące polskiej szlachty i ziemiaństwa, obejmują-
ce analizy m.in. dokumentów archiwalnych, wspomnień i wywiadów, poz-
woliły zgromadzić i częściowo pokazać bardzo bogaty materiał historycz-
ny. Najnowsza wystawa czasowa, zorganizowana w Dworku Aleksandry
Bąkowskiej w Gołotczyźnie, prezentuje codzienne życie w mazowieckim
dworze na przełomie XIX i XX wieku.
Ekspozycja składa się z trzech działów,
które przybliżają życie codzienne miesz-
kańców dworów w podziale na mężczyzn,
kobiety i dzieci. Ten sposób zróżnicowania
odpowiada panującej w tamtym okresie
hierarchii społecznej.
„Kącik kobiecy” został zaaranżowany
w sali koncertowej. Zgromadzone tam
przedmioty tworzą mały buduar, w któ-
rym zwiedzający odnajdą parawan zasła-
niający bieliźniarkę i oddzielający miejsce
wypoczynku pani domu. Panie wolny czas
spędzały podobnie, jak współcześnie: na
opiece nad rodziną i co znaczące – na sa-
morealizacji.
Po przeciwległej stronie możemy oglą-
dać miejsce stworzone z myślą o panu
domu – stolik z przyborami do palenia,
butelki z trunkami i teka na papiery. Za-
prezentowany został także strój męski. Na
ścianach zawieszono: portret przodka,
heroldia i wywody rodowe. Ważną męską
rozrywką w tym czasie były polowania,
stąd na ekspozycji pojawiły się również pa-
rostki, torba myśliwska czy skóra z dzika.
W innej części sali umieszczono kołys-
kę wraz z ubrankami dziecięcymi, ręcznie
dzierganymi przez panie, stąd też niżej
pokazane zostały drobne akcesoria do
haft owania i szycia. Nie zabrakło również
nawiązania do kobiecej kwestii dbania
o urodę – dlatego na wystawie znalazły się
pojemniki na pachnidła, fl akon na perfu-
my czy lokówka do włosów. Umieszczo-
no tam również, w oddzielnej gablocie,
przedmioty, bez których raczej nie wy-
chodzono z domu. Ułożono tam pudło na
kapelusze, rękawiczki, szal oraz torebkę ze
srebra.
W sali malarstwa można obejrzeć stroje
typowe dla tego okresu, również intymne
części garderoby – pantalety i staniczek
gorsetowy. Po przeciwnej stronie, w trzech
gablotach umieszczone zostały rzeczy
z jadalni (talerze, sztućce, imbryczek do
czekolady czy solniczka). Zwiedzający
odnajdzie w tym miejscu wszystko to, co
niejednokrotnie bywało głęboko schowa-
ne i wyjmowane tylko na specjalne okazje,
jak cukiernica zamykana na klucz, ozdob-
ne karafk i, dzbany, drobne przedmioty
użytkowe, jak popielniczki czy nożyce do
cygar. Jest również miejsce na drobną bi-
żuterię oraz specjalnie wydzielona półka
na dewocjonalia, bo przecież wiara i jej
kultywowanie stanowiło bardzo znaczą-
cy element życia codziennego. Znajduje
się tam m.in. bardzo ciekawy przybornik
liturgiczny – forma składanego zbioru
przedmiotów, przystosowana do podróży.
Sala malarstwa Cierniewskiego ukazuje
drobny sprzęt gospodarstwa domowego
– krajalnicę do wędlin, maszynę do szy-
cia czy wagi, bez których trudno również
i dzisiaj się obejść. Oddzielne miejsce zo-
stało poświęcone podróżom.
Pośród wielu znaczących muzealiów,
zgromadzonych w tej części wystawy,
warto zwrócić uwagę na dokumenty –
telegramy, wezwania do odbycia służby
wojskowej czy pamiętniki i książki. Eks-
ponaty te bądź zmuszały, bądź pomagały
w podróży. Umieszczono tutaj również
drobiazgi nawiązujące do zainteresowań
naszych przodków – mikroskop, klisze
szklane oraz – trochę przekornie – ko-
lekcję butelek. Trzeba pamiętać, że cza-
sami, czy to w podróży, czy w domu,
naszych pradziadków dosięgała choroba,
stąd na wystawie znalazły się także opa-
kowania po lekach czy apteczne ampułki
na lekarstwa.
Całość ekspozycji dopełniają fotografi e
z tamtych lat. Można na nich odnaleźć
elementy ubioru, biżuterię czy ozdoby,
prezentowane w Dworku Aleksandry Bą-
kowskiej w Gołotczyźnie. Wystawa otwar-
ta jest do 15 lutego 2010 roku.
JAROSŁAW WAŁASZYK
Kierownik Oddziału Muzeum Szlachty Mazowiec-
kiej w GołotczyźnieFOTO „Kącik kobiecy”
FOTO „Kącik męski”
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
33
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ W trosce o środowisko
17 listopada w Zielonej w gminie Kuczbork-Osada uroczyście odebrano mechanicz-
no-biologiczną oczyszczalnię ścieków. Inwestycja ta wpisuje się w Strategię Woje-
wództwa Mazowieckiego. Samorząd dofi nansował ją kwotą 150 tys. zł.
Wydajność nowej oczyszczalni ście-
ków to Qdśr=400m3/dobę. Dzięki niej
zlikwidowane będzie nielegalne wprowa-
dzanie ścieków bytowych do środowiska
i przede wszystkim poprawi się jakość
wód powierzchniowych i podziemnych.
W skład oczyszczalni wchodzą: budy-
nek oczyszczalni, wiata na osad, budy-
nek agregatu, pompownia ścieków, dwa
zbiorniki retencyjne, osiem reaktorów
SBR i STO (zbiorniki nadziemne wraz
z kanałami grawitacyjnymi, rurociągiem
ciśnieniowym, rurociągiem tłocznym,
kanałem ściekowym oraz zewnętrzny-
mi ścianami: wodociągową, elektryczną
i kanalizacji sanitarnej). Całkowity koszt
oczyszczalni wyniósł 3,8 mln zł.
W pierwszej kolejności podłączono
do niej bloki po byłym PGR. Korzysta
z niej już także Zespół Szkół Ponad-
gimnazjalnych w Zielonej. Natomiast
w późniejszych latach planowane jest
podłączenie pozostałej części miejsco-
wości.
Budowa inwestycji została dofi nan-
sowana ze środków własnych gminy,
Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu
Państwa w Warszawie oraz zaciągniętej
pożyczki z Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wod-
nej w Warszawie.
Wśród gości obecnych na otwarciu
byli przedstawiciele ciechanowskiej de-
legatury Urzędu Marszałkowskiego Wo-
jewództwa Mazowieckiego w Warszawie,
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Śro-
dowiska i Gospodarki Wodnej w War-
szawie, Agencji Nieruchomości Rolnych
Skarbu Państwa w Warszawie, Ma-
zowieckiego Urzędu Wojewódzkiego
w Warszawie, Starostwa Powiatowego
w Żurominie, Wojewódzkiego Inspekto-
ratu Ochrony Środowiska w Warszawie,
Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Bu-
dowlanego w Żurominie, gminy Kucz-
bork-Osada.
UG KUCZBORK
Wyśpiewane wojażeJednych z najprzyjemniejszych wrażeń dostarczają nam na pewno podró-
że. W Ciechanowie 7 grudnia zorganizowano imprezę, która wielu skłoniła do
wspom nień, a także snucia planów na przyszłe wyprawy.
W tamtejszym Centrum Kultury i Sztu-
ki im. M. Konopnickiej zorganizowano
XI Regionalny Przegląd Piosenki Turys-
tycznej. Uczestnicy mogą dzięki niemu
poznać sposób na atrakcyjne i pożyteczne
spędzenie wolnego czasu.
W tegorocznym przeglądzie uczestni-
czyło około stu uczniów ze szkół podsta-
wowych, gimnazjów i szkół ponadgim-
nazjalnych z powiatu ciechanowskiego,
mławskiego, płońskiego, pułtuskiego, żu-
romińskiego i nowodworskiego. Zawodni-
cy startowali w oddziel-
nych grupach wieko-
wych, w dwóch katego-
riach: solista i zespół.
Wśród uczniów ze
szkół podstawowych wy-
stąpiło czterech solistów
i pięć zespołów. Trium-
fowali uczniowie z Cie-
chanowa. Najlepiej śpie-
wającym solistą wśród
nich okazał się Mateusz
Jankowski, który zdobył I miejsce oraz
zespół „Rozśpiewana siódemka”, który
zdobył również I miejsce w kategorii ze-
społy. Wśród gimnazjalistów wystąpiło
pięciu solistów i osiem zespołów. I miejsce
w kategorii soliści zdobyła Aneta Rzew-
nicka z Pułtuska, w kategorii zespoły
I miejsce otrzymała grupa „Wikt” z Pu-
blicznego Gimnazjum w Winnicy. Grupę
tę uhonorowano również nagrodą Grand
Prix za najlepszą prezentację. Uczniów
szkół ponadgimnazjalnych reprezento-
wały dwa zespoły. I nagrodę dostał zespół
„Wokal” z Żuromina.
Organizatorem imprezy jest Zarząd
Oddziału Polskiego Towarzystwa Schro-
nisk Młodzieżowych w Ciechanowie.
Patronat honorowy objął Marszałek Wo-
jewództwa Mazowieckiego, Starosta Po-
wiatu Ciechanowskiego oraz Prezydent
Miasta Ciechanów.
BARBARA CHMIELEWSKA Delegatura w Ciechanowie
c
n
w
r
s
s
i
fo
c
w
nFOTO Na scenie „Rozśpiewana siódemka”
MIESIĄC NA MAZOWSZU
34 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Adwentowe granie
„Ligawka – ów fl et mazowieckich pasterzy – to długa na dwa lub trzy
łokcie trąba, pospolicie łukowato zgięta, z drzewa za pomocą toporka
wystrugana, zwykle z dwóch połówek dla łatwiejszego wewnątrz wy-
żłobienia złożona, chrapliwym głosem przeraźliwie razi uszy z bliska;
z odległości zaś dochodząc uszu naszych, ton jej staje się pełny, gładki,
posępny; jak powiedziano, wieczorną modlitwą pasterzy, trwożącą dra-
pieżnego zwierza, a polecającą Bogu straż i opiekę dobytku ubogiego
wieśniaka” – tak opisywał grę na ligawce Oskar Kolberg.
„Ligawka dzisiejsza, długa na kilka stóp,
czasem prosta, częściej nieco łukowata,
w szerszym końcu kilka cali średnicy ma-
jąca, w węższym do ust zakończona krót-
kim lejkiem. Głos jej przenikliwy, podobny
nieco do tonu oboja, lub ostrzejszy i znacz-
nie silniejszy. Nazwa ligawka pochodzi od
legania, czyli opierania jej (zwykle na pło-
cie) podczas trąbienia. Właściwa bowiem
ligawka 2 do 3 łokci długa, jest zbyt ciężką,
aby grać na niej swobodnie bez oparcia
(...)”.
W obecnych czasach przygotowaniom
do świąt towarzyszy radosna krzątanina
i skoczne kolędy, płynące z głośników su-
permarketów. Często tuszują one fakt, że to
jednak Adwent – okres zadumy i refl eksji.
Być może dlatego, że zanikły zupełnie sta-
re obyczaje, które przypominały ludziom
o charakterze tego czasu. W dawnej Pol-
sce istniał zwyczaj codziennego dęcia
w trąby w Adwencie. Miało to przypomi-
nać o oczekiwaniu na powtórne przyjście
Zbawiciela, które – jak pisał św. Paweł
w I Liście do Tesaloniczan – będzie ogło-
szone „dźwiękiem trąby Bożej”. W niektó-
rych wsiach w Polsce zwyczaj ten przetrwał
do II wojny światowej.
12 grudnia, pod hasłem „Adwentowe
granie”, Muzeum Regionalne w Siedlcach,
wspólnie z Centrum Kultury i Sztuki zor-
ganizowało kolejną edycję regionalnego
konkursu gry na instru-
mentach pasterskich. Po
raz piętnasty zabrzmiały
dźwięki ligawek, zwanych
przez Kolberga fl etami
mazowieckich pasterzy.
Wzięli w nim udział doro-
śli i dzieci, głównie z oko-
lic nadbużańskich, gdzie
granie na ligawkach jest
kultywowane od pokoleń,
a zamiłowanie do trąbie-
nia wpajane jest już od
najmłodszych lat. W tym
roku w eliminacyjnym
otrąbywaniu adwentu wystartowało kil-
koro dzieci w wieku 7 lat, a najstarszym
uczestnikiem konkursu okazał się 82-la-
tek, który na pewno wiele mógłby nauczyć
i przekazać swoim najmłodszym następ-
com.
W samo południe przed ratuszem „Ja-
cek” w Siedlcach rozbrzmiał adwentowy
hejnał w wykonaniu wszystkich uczestni-
ków konkursu. Znawcy tej sztuki zaprezen-
towali ligawki przeznaczone na sprzedaż
osobom chętnym do kultywowania daw-
nego zwyczaju. Następnie w plenerowej
scenerii odbył się przegląd konkursowy.
Z grona 41 wykonawców, komisja kon-
kursowa w składzie: Remigiusz Mazur-Ha-
naj, Jacek Jackowski oraz sekretarz Jolanta
Szymczyk, przyznała nagrody pieniężne
i upominki. W grupie dorosłych zwycięz-
cami zostali: Józef Gałaguz, Rafał Gała-
guz, Henryk Bojar, Zbigniew Stańczuk,
Sławomir Zadrożny i Tadeusz Augusty-
niak. W grupie młodzieży nagrodzono:
Patrycję Sawicką, Krzysztofa Przewoź-
nika i Łukasza Zalewskiego. Natomiast
wśród dzieci najlepsze okazały się: Ange-
la Polkowska, Gabriela Koroś, Dariusz
Oleszczuk i Mateusz Kurowski. Nagrodę
specjalną otrzymała Barbara Brodzik
z Trzcińca.
Uczestnicy konkursu przywożą wła-
sne instrumenty, nieraz liczące po kil-
kanaście lat. Nowe instrumenty dopiero
z czasem osiągają właściwą tonację i siłę
dźwięków.
Na pewno nie powróci już do nas zwy-
czaj codziennego dęcia w trąby w Adwen-
cie, ale warto zachować i pielęgnować miej-
scowe zwyczaje ludowe i polską tradycję
przedświąteczną.
EWA JANOSZKA
Delegatura w Siedlcach
k
m
r
d
p
m
W
ś
l
g
k
a
n
n
rFOTO Wspólny hejnał
FOTO Najstarszy uczestnik Jan Maliszewski
FOTO Najmłodszy uczestnik
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
35
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Bezpiecznie do szkoły w powiecie sokołowskim
Samorząd Województwa Mazowieckiego przywiązuje dużą wagę do za-
pewnienia dzieciom bezpieczeństwa na drogach. Dlatego w 2002 roku
zainaugurował program społeczny pod hasłem „Bezpieczna droga do
szkoły”. W powiecie sokołowskim tegoroczny fi nał jego VIII edycji odbył się
30 listopada w Publicznym Gimnazjum im. Heleny Mniszek w Sabniach.
Dla uczniów klas IV-VI szkół pod-
stawowych i uczniów klas I-III szkół
gimnazjalnych z gmin powiatu soko-
łowskiego zorganizowano turniej wie-
dzy o zasadach bezpieczeństwa w ru-
chu drogowym. W części teoretycznej
konkursu zawodnicy musieli wykazać
się znajomością przepisów ruchu dro-
gowego.
Czas oczekiwania na wyniki wy-
pełniły pokazy sprzętu i wyposażenia
policyjnego. Na podstawie jednego
z pokazów każdy mógł się przekonać,
jakie przeciążenia występują podczas
wypadku samochodowego. Do takiego
testu służył, udostępniony przez siedlec-
ki WORD, symulator zapiętych pasów
bezpieczeństwa. Okazało się, że już przy
prędkości 6-8 km/h gwałtowne zatrzy-
manie się jest niebezpieczne.
Po policyjnych pokazach rozpoczęła
się część praktyczna turnieju. Awan-
sowali do niej zawodnicy, którzy zajęli
miejsca w pierwszej dziesiątce w swo-
ich kategoriach. Teraz przed nimi do
pokonania był tor przeszkód. Dla wielu
okazał się on bardzo trudnym etapem
tego konkursu. Przed ogłoszeniem wy-
ników i wręczeniem nagród, imprezę
uatrakcyjniła część artystyczna, w któ-
rej uczniowie ze Szkoły Podstawowej
w Sabniach przedstawiali różne scenki
dotyczące bezpieczeństwa na drodze.
Werdykt jury ogłosił jego przewod-
niczący – nadkom. Zbigniew Pilip, kie-
rownik Referatu Ruchu
Drogowego Komendy Po -
wiatowej Policji w Soko-
ło wie Podlaskim. W koń-
cowej, trójstopniowej kla-
syfi kacji szkół podstawo-
wych, wśród dziewcząt
zwyciężyła Paulina Wol-
ska z Sokołowa Podla-
skiego, Klaudia Misiek
z gminy Sterdyń oraz Jo-
anna Wierzbicka z gmi-
ny Jabłonna Lacka. Spo-
śród chłopców najlepsi
okazali się Bartłomiej
Mieczkowski i Piotr Domański z Soko-
łowa Podlaskiego oraz Adrian Bieliński
z gminy Ceranów.
Zwyciężczyniami w klasyfi kacji gim-
nazjalnej okazały się Do mi nika Ka-
pusta z gmi ny Ceranów, Ewa Zupka
z gminy Repki i Wiolet-
ta Ławecka z gminy Bie-
lany. Wśród chłopców
na pierwszych miej-
scach uplasowali się:
Michał Kaniuk z Soko-
łowa Podlaskiego, Jaro-
sław Waszczuk i Paweł
Kruk z gminy Ceranów.
Zwycięzcom nagrody
wręczali: Janina Orze-
łowska – dyrektor De-
legatury UMWM w Sie-
dlcach, Krzysztof Knyż
kierownik Biura ds. Bezpieczeństwa
w Departamencie Organizacji UMWM
w Warszawie oraz Jacek Kobyliński,
dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Ru-
chu Drogowego w Siedlcach. Ponadto
wszyscy uczestnicy otrzymali specjalny
zestaw bezpiecznego rowerzysty, czyli
kask, kamizelkę odblaskową i oświetle-
nie roweru.
Celem programu jest poprawa bez-
pieczeństwa dzieci dojeżdżających do
szkół na rowerach oraz poruszających
się pieszo po drogach publicznych.
Projekt wspiera także szkolne inicjaty-
wy edukacyjne, dotyczące wychowania
komunikacyjnego. W poszczególnych
latach Samorząd Województwa Mazo-
wieckiego zorganizował szereg imprez
z zakresu bezpieczeństwa drogowego.
W tym roku programem „Bezpieczna
droga do szkoły” w powiecie sokołow-
skim objętych zostało 3 360 ucz niów,
a w ścisłym fi nale wzięło udział 180 dzie-
ci – byli to uczniowie szkół z gmin: Bie-
lany, Ceranów, Jabłonna Lacka, Kosów
Lacki, Repki, Sabnie, Sterdyń oraz miasta
i gminy Sokołów Podlaski.
Organizatorami turnieju byli: Starosta
Sokołowski, Wójt Gminy Sabnie oraz
dyrektor Zespołu Szkół w Sabniach.
Program ten jest realizowany przy
współpracy z Wojewódzkimi Ośrodka-
mi Ruchu Drogowego z terenu Mazow-
sza.
Patronat nad programem objął Mar-
szałek Województwa Mazowieckiego
Adam Struzik.
EWA JANOSZKA Delegatura w Siedlcach
k ł b d d
z
t
l
n
s
M
ł
s
K
Z
w
ł
l
d
k k
MIESIĄC NA MAZOWSZU
36 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ O funkcjach reprezentacyjnych i opresyjnych sukienki
Nie szata zdobi człowieka – podobno. Jednak strój determinuje i określa to,
kim jesteśmy i jak widzą nas inni. Jest kulturową etykietą, pozwalającą zakwa-
lifi kować nas do określonej płci, grupy społecznej, korporacji zawodowej. Cza-
sami to, jak wyglądamy, staje się ważniejsze od tego, kim jesteśmy.
Z myślą o tym złożonym socjologicz-
nie kontekście przygotowana została
w MCSW „Elektrownia” w Radomiu wy-
stawa „Sukienka”*, której wernisaż odbył
się 24 listopada.
Naznaczenie strojem w szczególny
sposób dotyczy kobiet i to nie dlatego, że
one bardziej zainteresowane są ubiorem
i modą. Przez wieki, jako płeć upośle-
dzona społecznie, były bardziej pętane
wymogami stroju, ale i przez strój wyróż-
niane lub – w zależności jak na to spojrzeć
– odróżniane.
Strój kobiet wyróżniał je i nadal wyróż-
nia w rozmaitych kontekstach kulturo-
wych, życiowych i rodzinnych. Często jest
to deprecjonujące, ale bywa też nobilitu-
jące. W niektórych tradycjach strój pełni
także rolę ochronną kobiety. Odmiennie
też jest postrzegany w różnych kulturach.
Wystawa, mimo że dotyczy ubioru ko-
biecego, ma być opowieścią o stroju i jego
roli, a nie o kobiecie jako takiej.
Wystawa rozpoczyna się od wideo
Zbigniewa Libery „Jak tresuje się dziew-
czynki”. To symboliczny wstęp, ukazujący
pozycję kobiety w kontekście społecznym
i wdrażanie jej w tradycyjne role od naj-
młodszych lat.
Ciekawszym punktem wyjścia inter-
pretacji wydaje się być bowiem ubiór
i jego postrzeganie w kontekście spo-
łecznym, kulturowym, na polu mitu
i tradycji. Stąd konfrontacja wideo
Marty Deskur „Welon to moje włosy”
i „4 siostry” oraz malarstwa Beaty Ewy
Białeckiej, uczennicy prof. Jerzego Nowo-
sielskiego, która odnosi się do świętości
kobiety-Marii sakralizowanej „sukien-
ką” świętego obrazu i „kobiety modnej”
sakralizowanej metką prestiżowej fi rmy
odzieżowej. Podobny dialog uzyskują
rzeźby Anny Baumgart i projekt „desire/
dechirer” Katarzyny Majak – oba odno-
szące się do sukni ślubnej i do tego, w jaki
sposób postrzegana jest kobieta-oblubie-
nica, określana poprzez swój strój cere-
monialny. W tym kontekście interesujący
jest też projekt Agaty Zbylut „Kwiat Pa-
proci”, który odnosząc się do dziewczęcej
sukienki komunijnej, pokazuje na polu
społecznym ceremonialną „obietnicę ślu-
bu”, jaką mała dziewczynka otrzymuje
„wchodząc do Kościoła”.
Separacje pomiędzy strojem a osobą
go noszącą podkreślają cykle malarskie
Agaty Rościechy „Porwanie Ifi genii”,
„Manekiny”, „Garderoba”, ale też i zdjęcia
fragmentów garderoby autorstwa Jadwigi
Sawickiej. „Manekiny” Rościechy tworzą
także ciekawy dialog z „zamaskowany-
mi” rzeźbami Anny Baumgart. Kontekst
kulturowy, jak również apotropaiczną
rolę stroju islamskiego przywołuje cykl
fotografi i „Fashion II” Marty Deskur. Po-
kazuje on dwuznaczność interpretacyjną,
wynikającą z wychowania w innej trady-
cji – to co dla przedstawiciela cywilizacji
zachodniej jest narzędziem opresji, dla
członka islamskiej społeczności jest me-
chanizmem ochronnym.
Strój „nie-zdobiący”, czyli suknia za-
przeczająca kobiecości i negująca podtek-
sty seksualne, a tym samym głos w dys-
kusji o sposobie patrzenia na kobietę to
koncepcja projektów ubiorów-obiektów
FOTO Marta Deskur „Welon to moje włosy”
FOTO „Egzekucja” Agaty Michowskiej – wieloekranowa projekcja wideo
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
37
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶
W szydłowieckim plenerzeZabytkowy, renesansowy ratusz, zamek czy gotycki kościół – choć nadal
chętnie uwieczniane na obrazach – ustępują miejsca zapomnianym, zda-
wałoby się, uliczkom miasta czy malowniczym krajobrazom.
Takie spostrzeżenia mogą mieć zwie-
dzający, otwartą 28 listopada, poplenerową
wystawę V Szydłowieckiego Pleneru Ma-
larskiego Artystów Mazowsza im. Włady-
sława Aleksandra Maleckiego, który odbył
się pod koniec sierpnia. Można podziwiać
na niej efekty twórczej pracy dwudzie-
stu artystów, którzy wówczas przebywali
w Szydłowcu. Wielu z nich co roku uczest-
niczy w plenerze, dzięki czemu goście
przyglądający się ich pracy mają okazję
odkrywać ewolucje warsztatu i pomysło-
wości ulubionych twórców. – Na takich
wystawach ludzie szukają odzwierciedlenia
ich własnej rzeczywistości, okolicy w której
żyją – zauważył Nino Ajdinowić, artysta
pochodzący z Bośni i Hercegowiny. Ściśle
związana z miastem tematyka prac, nie
ograniczała jednak artystom wyboru tech-
nik malarskich. Choć dominował impre-
sjonizm, pojawiły się też prace inspirowa-
ne… kubizmem. Obrazy, których twórcy
śmiało używali wyrazistych kolorów, łącząc
je z geometryzacją formy, według techniki
akrylowej inspirowanej pracami J. Pollocka
i A. Warhola, silnie kontrastują z pozosta-
łymi pejzażami.
Na wystawie znajduje się 120 prac
uczestników pleneru. Można ją zwiedzać
do końca lutego 2010 roku.
PAULINA STANIK, AGNIESZKA KLEPACZEWSKA
Szydłowieckie Centrum Kultury – Zamek
Magdy Moskwy. Na przeciwległym bie-
gunie plasują się fotografi e Agaty Zbylut,
z których część dotyczy także sukni ślub-
nej, więc koresponduje z projektami Ma-
jak i Baumgart. Praca Agaty Michowskiej
odnosi się do blichtru i elegancji, jakim
otaczać lubi się niejedna kobieta (biżu-
teria, lśniące czerwone szpilki). Jednak
poprzez swą strojność odczytywana bywa
jako prowokująca, wyzywająca, prosty-
tuująca się. Taki punkt widzenia okre-
śla krzesło – puste, ale w domyśle zajęte
przez męskiego widza. To projekt o tym,
jak postrzegana jest kobieta. Czasami to
jej wybór, częściej narzucona rola „mę-
skiej ozdoby”, przedmiotu pożądania, ale
i przedmiotu wyzwalającego chęć zbez-
czeszczenia. Słowo przedmiot nie jest tu
bez znaczenia. Istotnym odniesieniem
do prac prezentowanych na wystawie jest
zapętlony fragment fi lmu Federico Felli-
niego „Casanova”, ukazujący taniec głów-
nego bohatera z manekinem. Czy kobieta
to tylko manekin, na który nakłada się
adekwatne do okoliczności stroje? Odpo-
wiedź jest oczywiście przecząca, choć po
głębszym zastanowieniu... Każda dziew-
czynka marzy o białej sukience, każda
chce się podobać, każda kobieta chce też
być bezpieczna i niezawisła w swoich de-
cyzjach. Ile może zasygnalizować przez
ubiór, a jak często strój jest jej narzucony
przez społeczność, rodzinę, religię. Jak
wiele sukienek wkładamy na siebie auto-
matycznie, bez zastanowienia, bo tak ro-
bią inne?
AGNIESZKA GNIOTEK kurator wystawy
KATARZYNA MAJAK asystent kuratora
* Wystawa czynna będzie do 10 stycznia 2010 r.
Władysław Aleksander Malecki uro-
dził się w rodzinnej posiadłości ziemskiej
w Masłowie koło Kielc w 1836 r. W latach
1852-1856 studiował malarstwo w war-
szawskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kie-
runkiem Christiana Breslauera. Jego
obrazy nie znalazły uznania wśród ówczes -
nych elit. Malował pejzaże wiejskie, Góry
Świętokrzyskie, ziemię szydłowiecką oraz
epizody z powstania styczniowego. Do
Szydłowca przyjechał w latach 80. XIX w.
Ówczesny burmistrz miasta zapropono-
wał mu swój mecenat. Malecki zamieszkał
w ratuszowej wieży, która stała się także
atelier. Poświęcił się utrwalaniu na płót-
nie pejzaży Szydłowca. Zmarł w 1900 r. Po
latach zaczyna być doceniany wśród pol-
skich artystów oraz historyków sztuki.
FOTO Strój „nie-zdobiący” Magdaleny Moskwy
MIESIĄC NA MAZOWSZU
38 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Tancerze na gali
Już po raz piąty w hali sportowej Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Szydłowcu odbyła
się gala taneczna. 15 listopada zjechali się na nią tancerze, by zaprezentować tańce
standardowe, latynoamerykańskie, a także taniec współczesny.
Rywalizowały ze sobą grupy tanecz-
ne z Szydłowca, Skarżyska-Kamiennej
i Radomia. Dzięki nim w hali sporto-
wej można było obejrzeć zarówno pełne
wdzięku i dostojeństwa tanga i walce,
jak i dynamiczne układy choreografi cz-
ne. Można zaryzykować stwierdzenie, iż
tegoroczną galę zdominowali juniorzy.
Na parkiecie wystąpili bowiem tancerze
w wieku od 6 do 15 lat. Niektórzy po raz
pierwszy w życiu. To właśnie ich pu-
bliczność gorąco nagradzała brawami.
Gospodarze prezentowali tańce w róż-
nych grupach wiekowych i stopniach
zaawansowania. Obok nich wystąpili
podopieczni Skarżyskiej Szkoły Tań-
ca z zespołu „Hip-hop junior”. Hip-
hopowe układy i solówki w wykonaniu
dziewcząt z SST na pewno przybliżyły
widzom atmosferę rywalizacji w duchu
wielkomiejskich ulic.
Pod komendą współprowadzącego galę
Piotra Stefańskiego, odbył się prawdziwie
energetyzujący pojedynek tancerzy break
dance – grupy „Błąd Systemu 2” ze Skar-
żyska-Kamiennej z kielecką „Broken’s
Snickers”. Dzięki obu zespołom widzowie
mieli okazję podziwiać ten taniec, tak cha-
rakterystyczny dla Bronx’u lat 70. Znawcy
Nie wszystkie miasta dawniej było
stać na wystawienie tak kosztownego
obiektu jak rzeźba, którą 5 listopada
uroczyście odsłonięto na Rynku Wiel-
kim w Szydłowcu. Po stu kilkudziesię-
ciu latach, odrestaurowana kolumna
z postacią kobiety, wróciła na swoje
miejsce, by stać się jeszcze jedną atrak-
cją szydłowieckiego rynku.
Rzeźba stała już tam w roku 1795.
Uwiecznił ją razem z widokiem całego
szydłowieckiego rynku znany polski
rysownik i malarz ze szkoły Canaletta,
Zygmunt Vogel.
Z pewnością nie jest „Zośka” pomni-
kiem wystawionym dla upamiętnienia
konkretnej kobiety. Przypuszcza się, że
kolumna wraz z fi gurą kobiety była ro-
dzajem pręgierza, czyli miejsca przezna-
czonego do ogłaszania i egzekucji prawa,
służącego również jako ostrzeżenie przed
jego łamaniem. Sama fi gura jest przyję-
tą w dawnej sztuce formą personifi kacji
jednej z postaw, które publicznie napięt-
nowano lub przed którymi przestrzega-
no. Jako postacie kobiece chętnie przed-
stawiano w XVII i XVIII wieku takie
pojęcia, jak „Próżność”, „Pycha ukarana”,
„Nieczystość” czy „Rozpacz”.
Odrestaurowanie rzeźby wsparł m.in.
Samorząd Województwa Mazowieckiego.
KRZYSZTOF PRZEŚLAKOWSKI
Urząd Miasta w Szydłowcu
Powrót „Zośki”
O „Zośce” i jej pochodzeniu wiemy nie-
wiele. Nie wiadomo dokładnie, kiedy
ją ustawiono pod ratuszem. Obecnie
jest świadectwem wielkiego znaczenia
i zasobności dawnego Szydłowca.
mogli rozpoznać kroki tzw. toprocku,
power moves, freeze’u czy footworku.
Zwycięzcami jednogłośnie zostali wy-
brani przez publiczność przedstawiciele
Skarżyska-Kamiennej, którzy zachwycili
wszystkich swą znako-
mitą kondycją i dużym
poczuciem rytmu.
Gośćmi specjalnymi
imprezy byli tancerze
z radomskiej Akademii
Tańca Moniki i Ceza-
rego Gruszków. Wystą-
pili w dwóch grupach
wiekowych – najmłod-
sza CMG „Maskotki”
oraz młodzież do lat 15
z CMG „Junior”, któ-
ra w tym roku zdoby-
ła tytuł Mistrza Polski
formacji latynoame-
rykańskich w Elblągu.
Podczas szydłowieckiej
gali można było podziwiać ich układy
do utworów ze słynnego „High school
musical”. Były one równocześnie do-
skonałym zakończeniem tegorocznych
zmagań tanecznych.
PAULINA STANIK
SCK Zamek
w
m
p
i
z
T
r
p
w
s
o
z
r
ł
f
rFOTO Formacja hip-hop SST
FOTO Para KTT Zamek
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
39
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Jak ballada, to w Iłży
Co roku jesienią rozbrzmiewa w Iłży balladowa muzyka. Do grodu pod
basztą przybywają muzycy, by prezentować nastrojowe teksty i spoty-
kać się z publicznością, która z niecierpliwością czeka na kolejne koncerty
gwiazd tego unikalnego gatunku muzycznego.
W tegorocznych prezentacjach kon-
kursowych, zorganizowanych 15 listo-
pada i ocenianych przez jury pod
kierunkiem znanego kompozytora,
autora tekstów i barda Tomasza Korde-
usza, uczestniczyło siedemnaście zes-
połów i solistów z różnych stron kraju.
W gronie uczestników balladowego fe-
stiwalu znaleźli się zarówno stali bywal-
cy imprezy, jak również grupa obiecują-
cych debiutantów. Podczas większości
występów prezentowane były własne
autorskie teksty i muzyka, zaś wyko-
nawcy sięgający po balladową klasykę
postarali się o jej nową aranżację.
W kategorii solistów nagrody główne
otrzymali: Piotr Kędziora (Starachowi-
ce), Bożena Mazur (Tarnobrzeg) oraz
Aleksandra Abramczyk (Sandomierz).
W uznaniu wysokiego i wyrównanego
poziomu artystycznego jury nagrodziło
ponadto: Marka Sochackiego, Klaudię
Smardz i Patrycję Szubstarską z San-
domierza oraz Zuzannę Idzik z Iłży.
Iłżecki zespół Nie Jest Źle po raz
kolejny potwierdził wysoką pozycję
na balladowym rynku muzycznym
i w kategorii zespołów otrzymał nagro-
dę główną, którą uhonorowano także
grupy Dominik Skrzyniarz i Człowiek
na Księżycu (Kielce) oraz AD HOC
(Stąporków). Nagrody zdobyli również:
Czerwieńsza Strona Jabłka (Góra Kal-
waria), Lech i Madagaskar (Iłża) oraz
Izabela Paś i Jasiek (Sandomierz).
Podczas imprezy rozstrzygnięty zo-
stał również fi nał konkursu wiedzy
o muzyce. Jego laureatami zostali: Pa-
weł Solecki i Marek Bazela z Krako-
wa, Michał Zębala i Klaudia Smardz
z Samborca oraz Magdalena i Zuzanna
Idzik z Iłży.
Podczas recitalu tegorocznej gwiazdy
Spotkań z Balladą – krakowskiej artystki
Basi Stępniak-Wilk z zespołem publicz-
ność wypełniała widownię do ostatniego
miejsca. Artystka zaprezentowała pio-
senki znane i lubiane ze słynnym prze-
bojem „Bombonierka” oraz premierowe
utwory z nowej płyty „Obce kraje”. Dzię-
kowano jej gromkimi brawami i proszo-
no o bisy.
XVII Ogólnopolskie Spotkania z Bal-
ladą odbyły się dzięki pomocy i wspar-
ciu fi nansowemu Samorządu Wo-
jewództwa Mazowieckiego, powiatu ra -
domskiego oraz gminy i miasta Iłża,
a także Towarzystwa Przyjaciół Ziemi
Iłżeckiej i Domu Kultury w Iłży.
Wysoki poziom artystyczny prezen-
tacji konkursowych oraz liczna i gorąco
reagująca na występy publiczność do-
wodzą, że tegoroczną edycję iłżeckiego
balladowego festiwalu należy zaliczyć do
imprez udanych i wartościowych kultu-
ralnie.
KRZYSZTOF KOZERA Dyrektor Domu Kultury w Iłży
FOTO Klaudia Smardz z Sandomierza
FOTO Duet Dominik Skrzyniarz i Człowiek na Księżycu
MIESIĄC NA MAZOWSZU
40 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Uroczyska Puszczy Kozienickiej
Jak się okazuje, nie trzeba planować całodniowej wyprawy, by poznać
uroki dziewiczego lasu. Zamiast tego wystarczy wziąć udział w konkursie
„Moje Spotkania z Puszczą”, organizowanym w tym roku już po raz dzie-
więtnasty. Uczestnictwo w konkursie, a także samo oglądanie prac, było
jak zdobycie biletu na podróż w nieznane.
Podsumowanie konkursu odbyło się
25 listopada w Miejskim Ośrodku Kultu-
ry w Pionkach. Dzięki niemu uczestnicy
mieli okazję odbyć swoistą podróż po uro-
czyskach dziewiczej Puszczy Kozienickiej.
Nadesłane prace dają niezwykły obraz
dawnych dzikich zakątków leśnych. Były to
miejsca odludne, owiane tajemnicą, wokół
której powstały różne legendy. Nadawano
im różne nazwy, część z nich nie przetrwa-
ła próby czasu, niektóre jednak nadal są
żywe w świadomości okolicznych miesz-
kańców. Nawet leśnicy używają ich chęt-
niej niż funkcjonujących w administracji
leśnej.
W eliminacjach szkolnych wzięło udział
593 uczniów z 29 szkół. Do etapu regional-
nego zgłoszono 143 prace. Jurorzy nagro-
dzili 29 uczestników konkursu, a 27 wyróż-
nili. Swoimi zdolnościami można się było
wykazać, startując w trzech kategoriach:
plastyka, literatura i fotografi a. W pierwszej
z nich, w grupie wiekowej 7-9 lat, nagrody
odebrali: Patrycja Małyszczuk (lat 8) z Je-
dlni-Letnisko, Wiktoria Krawczyk (lat 9)
z Czarnej oraz Dominika Fabiszewska
(lat 9) z Pionek. Wśród uczniów w wieku
10-12 lat zwyciężyli: Alicja Wąsik z Pionek,
Karolina Nastula z Kozienic oraz Karol
Traczyk z Kozienic, Ada Petniak z Czar-
nej, Przemysław Wziątek z Jedlni-Letni-
sko. Najzdolniejszymi plastykami wśród
uczestników w wieku 13-15 lat okazały się:
Paulina Żurowska ze Świerży Górnych,
Monika Delega i Karolina Jurek z Susko-
woli, Emilia Morawska z Garbatki-Let-
nisko. Jury miało także niemały problem
z wyborem prac, w których uczniowie
wykazywali się swoimi zdolnościami lite-
rackimi. W pierwszej kategorii wiekowej
nagrodę wręczono Oliwii Bogumił (lat 8)
z Ryczywołu. Klaudia Wziątek z Cecy-
lówki-Brzózkiej oraz Patrycja Lis z Bogu-
cina były najlepsze w kategorii wiekowej
10-12 lat. Wśród uczestników w wieku
13-15 lat laureatkami okazały się Ada La-
chor (lat 13) z Pionek oraz Olga Brodnic-
ka (lat 13) z Garbatki-Letnisko. W kate-
gorii literatura wyróżniono także czwartą,
najstarszą grupę wiekową – 16-19 lat. Je-
dyną zwyciężczynią okazała się Marcelina
Malec (lat 18) z Kozienic.
Realistycznie piękno uroczysk Puszczy
Kozienickiej przedstawiały fotografi e. Te
najbardziej urzekające i tajemnicze, wy-
brano spośród prac przesłanych przez
uczniów, startujących również w trzech
kategoriach wiekowych. W pierwszej
z nich wybrano prace Piotra Maja (8 lat)
i Mikołaja Grygiela (lat 9) z Garbatki-
Letnisko. W drugiej Klaudii Bogumił
(lat 11) z Ryczywołu, Joanny Amano-
wicz (lat 11) z Jaroszek i Karoliny Nastuli
(lat 12) z Kozienic. Wśród prac nadesła-
nych przez uczestników w wieku (wiek
13-15) wybrano fotografi e wykonane przez
Mariusza Mąkosa (lat 15) z Kozienic, Bo-
żennę Szumlak i Dorotę Piwarską (lat
15) z Brzózy, Adę Lachor (lat 13) z Pionek.
Najstarszymi zwyciężczyniami były Olga
Baczkowska (lat 18) z Kozienic i Martyna
Wójcik (lat 16) z Garbatki-Letnisko.
Nagrody dla tegorocznych laureatów
ufundował m.in. Samorząd Województwa
Mazowieckiego. Organizatorem konkursu
jest Kozienicki Park Krajobrazowy, Miejski
Ośrodek Kultury w Pionkach oraz nadle-
śnictwa: Kozienice, Radom i Zwoleń.
BEATA WALUŚ
Kozienicki Park Krajobrazowy
FOTO Karolina Nastula
FOTO Monika Delega
FOTO Karolina Jurek
FOTO Paulina Żurowska
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
41
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ Dla naszych małych ojczyzn
To dzięki zamiłowaniu do lokalnej tradycji takich ludzi, jak członkinie zespołu
„Pawłowianki” możemy być pewni, że folklor naszej rodzinnej ziemi nie zaniknie.
28 listopada w Gminnym Ośrodku Kultury w Chlewiskach świętowano jubileusz
20-lecia ich pracy artystycznej.
Zespół powstał w 1989 r. w Gmin-
nym Ośrodku Kultury w Chlewiskach.
Inicjatorem jego powstania był ów-
czesny dyrektor GOK Czesław Kaleta.
„Pawłowianki”, uczestnicząc w różnych
przeglądach i festiwalach folklorystycz-
nych, upowszechniały oryginalne pieśni
i przyśpiewki zasłyszane w rodzinnych
domach, przekazane przez rodziców,
dziadków i znajomych. Można je było
usłyszeć m.in. na Przeglądzie Folkloru
w Przysusze, Szydłowcu, Diecezjalnym
Przeglądzie Pieśni Maryjnej w Zakrze-
wie, Kiermaszu Wielkanocnym w Szy-
dłowcu, występach dla pensjonariuszy
domu opieki. Brały też udział w uroczy-
stościach i imprezach gminnych. Teksty
zostały zebrane i wydane w śpiewni-
ku, który ukazał się z okazji jubileuszu
15-lecia zespołu.
Wielkim wyróżnieniem była nagroda
im. Jana Kochanowskiego, przyznana
zespołowi za całokształt działalności
w dziedzinie folkloru i sztuki ludowej.
Stowarzyszenie Miłośników Poezji Jana
Kochanowskiego „Renesans” posta-
nowiło nią uhonorować „Pawłowian-
ki” podczas obchodów sobótkowych
23 czerwca 2007 r. w Czarnolesie.
Zespół zdobył również pierwsze
miejsce w kategorii „zespół śpiewaczy”
w tegorocznym przeglądzie im. Oska-
ra Kolberga w Przysusze, a tym samym
możliwość udziału w 43. Ogólnopol-
skim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Lu-
dowych w Kazimierzu Dolnym nad
Wisłą. Obecnie w skład zespołu wcho-
dzą: Zofi a Małkus, Katarzyna Ziomek,
Alina Kucfi r, Zofi a Teresa Krak, Barbara
Frankiewicz, Wiesława Czubak, Wanda
Serdak, Helena Łabęcka, Marianna Fi-
garska. Kierowniczką jest Zofi a Markus,
a opiekunem artystycznym instruktor
ds. folkloru Sławomir Jacek Miernik.
W tym ważnym dniu „Pawłowian-
kom” towarzyszyli: Starosta Szydłowiec-
ki Włodzimierz Górlicki, Wójt Gminy
Chlewiska Krzysztof Adamczyk, prze-
wodniczący rady gminy Jerzy Górlicki,
przedstawiciel Urzędu Marszałkowskie-
go Województwa Mazowieckiego Adolf
Krzemiński.
ANDRZEJ SZYMON WODA
Dyrektor GOK w Chlewiskach
Droga będzie jak nowaW Starostwie Powiatowym w Płocku, 20 listopada spotkali się przedstawiciele
władz województwa mazowieckiego, powiatu płockiego oraz Mazowieckiej Jed-
nostki Wdrażania Programów Unijnych. Wspólnie podpisali umowę dotyczącą do-
fi nansowania przebudowy drogi powiatowej z Płocka przez Zągoty do Bonisławia.
Wartość całego projektu opiewa na
kwotę 6,2 mln zł, z czego 5,3 mln zł to
środki unijne. Inwestycja jest współfi -
nansowana z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Prio-
rytetu III „Regionalny System Trans-
portowy”, Działanie 3.1 „Infrastruktu-
ra Drogowa” Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Mazo-
wieckiego na lata 2007-2013.
Projekt przewiduje remont i wzmoc-
nienie istniejącej dotychczas konstruk-
cji nawierzchni drogi oraz zmiany w jej
przekroju poprzecznym. Wykonanych
zostanie sto dziewięć zjazdów do po-
sesji, osiem zatok autobusowych oraz
dziewięć skrzyżowań z drogami w gra-
nicach pasa drogowego o nawierzchni
bitumicznej. Dodatkowo w miejscowo-
ści Zągoty wyremontowane zostaną ist-
niejące już chodniki, a także położone
nowe, zaś na długości całego moderni-
zowanego odcinka wzmocnione będą
pobocza.
W imieniu Zarządu Województwa
Mazowieckiego w podpisaniu umowy
udział wzięli: Marszałek Województwa
Mazowieckiego Adam Struzik oraz wi-
cemarszałek Stefan Kotlewski, MJWPU
reprezentował dyrektor Wiesław Ra-
boszuk, a ze strony powiatu płockiego
swoje podpisy złożyli: Starosta Płocki
Michał Boszko oraz wicestarosta Jan
Ciastek.
Marszałek Adam Struzik podkre-
ślił, że realizacja tego przedsięwzięcia
umożliwi gruntowną modernizację
drogi, co uczyni ją o wiele bezpieczniej-
szą dla użytkowników – zarówno kie-
rowców, jak i pieszych. Będzie to także
kolejny krok w kierunku podniesienia
standardu bezpieczeństwa na drodze,
który wpłynie także na rozwój całego
regionu poprzez usprawnienie ruchu.
MAŁGORZATA MARUSZEWSKA
Delegatura w Płocku
MIESIĄC NA MAZOWSZU
42 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Ognisty Anioł z Mazowsza
Walka wieczoru VI Gali Sportów Walki „Angels of Fire – Redemption” po-
została w cieniu walki o tytuł Zawodowego Mistrza Świata Federacji WKA
(Światowej Federacji Kick-Boxingu). Mazowszanin Łukasz Rajewski poko-
nał Belga Joghena Waegemansa.
Każda gala to uczta dla fanów K-1 (mie-
szanki boksu, judo i muay thai o szerokim
zakresie dozwolonych technik, na krótkich
dystansach, wyłącznie w stójce) i MMA
(mieszanych sztuk walki, w tym również
boksu, judo i muay thai o szerokim zakre-
sie dozwolonych technik, w stójce i parte-
rze).
21 listopada w Płocku, podczas jesien-
nej edycji „Angelsów”, mistrzowski pas
WKA uzyskał Łukasz Rajewski (Rajew-
ski Team Płock). Ten dwudziestoletni
zawodnik w pięciu rundach pokonał pra-
wie dwukrotnie starszego Belga Joghena
Waegemansa, mającego już za sobą dzie-
więtnaście wygranych pojedynków. Wal-
ka wieczoru w formule MMA przyniosła
zwycięstwo Nilsonowi Pereira (Gracie
Barra Brazylia). Pokonał on Sławomira
Kołtunowicza (Radomski Klub Taekwon-
do) przez nokaut techniczny, spowodowa-
ny kontuzją łokcia.
Publiczność gali „Angels of fi re” mia-
ła jak zwykle okazję obejrzeć pojedynki
amatorskie i zawodowe w kilkunastu kate-
goriach wagowych. Swoiste preludium do
walk zawodowców stanowiły walki Mazo-
wieckiej Młodzieżowej Ligi Kick-Boxingu,
projektu zorganizowanego pod patrona-
tem Marszałka Województwa Mazowiec-
kiego. W jej kolejnej edycji w formule K-1
amatorów, licznie reprezentowany był klub
„Rajewski Team”, który do swojego grona
przyjął dwie młode kobiety. Liga rozgrywa-
na jest w Wyszogrodzie, ale występ w trak-
cie gali to dla najbardziej utalentowanych
młodych sportowców nagroda za dotych-
czasowe osiągnięcia.
Wzorem majowych „Angelsów”, w któ-
rych rozegrano pojedynki „Płock vs Reszta
Polski”, tym razem na ringu skonfronto-
wano Mazowsze i Czechy. Tryumfowali
goście.
Do największych walk MMA tym razem
należy zaliczyć dwa dwurundowe star-
cia. Zwyciężyli w nich: Dariusz Majewski
(Radomski Klub Taekwondo), który po-
konał Przemysława Zbiciaka (Arrachion
MMA Olsztyn) – 70 kg oraz Krzysztof
Piechota (Akademia Sarmatia Gdańsk),
któremu uległ Michał Gaweł (Change
Gym Kraków) – 91 kg. W najważniejszych
pojedynkach K-1 swoich rywali pokonali:
Mateusz Rajewski (Rajewski Team Płock),
walczący z Michałem Polakiem (Gladiator
Bydgoszcz) – 57 kg, Damian Krawczyk
(Change Gym Kraków), który pojedynko-
wał się na ringu z Robertem Rajewskim
(Rajewski Team Płock) – 63,5 kg. Z Da-
nielem Długajczykiem (Ronin Tychy) –
54 kg zwyciężył natomiast Michał Królik
(PACO Katowice).
W „walkach właściwych”, w których
emocje potęgowała adekwatna do imprezy
oprawa muzyczna, a każdy gong oznaczał
bliższe zwycięstwo faworyta, w klatce ro-
zegrano sześć pojedynków. W czterooso-
bowym turnieju na zasadach K-1 przez
jednogłośne decyzje sędziów Rafał Dudek
(Halny Nowy Sącz) pokonał Przemysława
Zygmuntowicza (Arrachion MMA Olsz-
tyn), a Tomasz Kowalski (Palestra War-
szawa) – Łukasza Szulca (Czerwony Smok
Poznań). Ostatecznie w starciu Dudek vs
Kowalski zwyciężył zawodnik z Warsza-
wy. W walkach fi nałowych skonfrontowa-
no zawodników walczących na zasadach
MMA i K-1. W kategorii 73 kg werdykt sę-
dziowski zadecydował o wygranej Łukasza
Sajewskiego (Akademia Sarmatia Gdańsk)
nad Piotrem Kurowskim (Okniński MMA
Warszawa).
Współorganizatorem gali jest m.in. Sa-
morząd Województwa Mazowieckiego.
BARBARA CHRZANOWSKA
Delegatura w Płocku
FOTO Łukasz Rajewski i Joghen Waegemans
FOTO Mazowiecka Młodzieżowa Liga Kick-Boxingu
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
43
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶ „Od Egzekucji do uniewinnienia”
Pod tym intrygująco brzmiącym tytułem kryje się najnowsza wystawa, zorganizowa-
na przez Muzeum Mazowieckie w Płocku. 3 grudnia, podczas jej wernisażu, wkroczy-
liśmy po raz kolejny w krąg sztuki naiwnej.
Autorami obrazów, prac na papierze
i rzeźb są artyści z Płocka i okolic, przeważ-
nie mieszkańcy domów opieki społecznej,
którzy już od lat swoją twórczość pokazują
w galeriach miejskich całej Polski i poza jej
granicami (w Belgii, Francji czy na Słowa-
cji). Większość z nich – Roman Rutkow-
ski, Tadeusz Głowala, Adam Dembiński,
Krzysztof Wiśniewski, Włodzimierz Ro-
słon, Regina Chludzińska, Barbara Chęcka
– została odkryta i wypromowana przez
płockie stowarzyszenie „Oto Ja”. Inni (np.
Ryszard Kosek czy Radosław Pytelewski)
to wolni strzelcy, samodzielnie kształtujący
swoje oblicze artystyczne. Pozostała grupa,
jak np. nieżyjące już Marianna Razik i He-
lena Szczypawka-Ptaszyńska, jest bardziej
znana jako twórcy ludowi (którymi w isto-
cie nie są), bo będąc mieszkańcami wsi,
brali udział w wystawach organizowanych
dotychczas przez etnografów. Prace niektó-
rych z nich znajdują się w kolekcjach pry-
watnych i zbiorach muzealnych polskich
i zagranicznych.
Na dwóch piętrach spichlerza przy
ul. Ka zimierza Wielkiego do końca stycz-
nia 2010 roku można będzie oglądać tzw.
twórczość samorodną, która charaktery-
zuje się tym, że nie jest i przede wszystkim
nie chce być naśladowaniem sztuki upra-
wianej przez zawodowych artystów. Oso-
bliwość ta, indywidualność czy osobność
Konkurs, którego organizatorami są
Płockie Stowarzyszenie Przyjaciół Książki
i Bibliotek oraz Książnica Płocka im. Wła-
dysława Broniewskiego, ogłaszany jest
nieprzerwanie od 1991 roku. W pierw-
szych latach nie miał on jeszcze zasięgu
ogólnokrajowego, skierowany był tylko do
młodych twórców mieszkających w ów-
czesnym województwie płockim. Dopiero
w 2006 roku, w związku ze stale rosnącym
zainteresowaniem, organizatorzy zde-
cydowali się wyjść poza dotychczasowe
granice terytorialne i umożliwić udział
w konkursie młodym autorom z terenu
całej Polski. W każdej edycji debiutu-
jącym twórcom towarzyszy inne hasło
przewodnie, które określa tematykę prac
konkursowych.
Pomysłodawcy tego przedsięwzięcia
kulturalnego deklarują, że ich celem jest
odkrywanie i rozwijanie w młodych lu-
dziach talentów prozatorskich. Dają szansę
na wyrażenie słowem pisanym tego, co ro-
dzi się w wyobraźni zdolnych, początkują-
cych literatów. Swoją propozycję kierują do
uczniów ze szkół podstawowych oraz gim-
nazjów, w wieku od 8 do 16 lat. Wszystkie
nadesłane prace oceniane są przez komisję,
w skład której wchodzą autorzy książek
dla dzieci i młodzieży. W tym roku laure-
atami konkursu zostali: (I grupa wiekowa
– 8-10 lat) Łukasz Bogdański ze Starej
Wsi, Katarzyna Matuszak z Kutna, Agata
Jezierska z Płocka; (II grupa wiekowa –
11-12 lat) Jakub Chazarkiewicz z Gostyni-
na, Dominika Czyżo ze Świnic Warckich,
Weronika Kanicka z Kutna; (III grupa
wiekowa – 13-16 lat) Olga Stanik z Kutna,
Monika Dziembowska z Łącka, Aleksan-
dra Jasińska z Podgórza.Na podst. mat. Książnicy Płockiej
oprac. MAŁGORZATA MARUSZEWSKA
Delegatura w Płocku
Stawiamy
na młodych literatówPo raz kolejny rozstrzygnięty został
Ogólnopolski Konkurs Literacki dla dzie-
ci i młodzieży „Młodzi twórcy literatury”.
5 grudnia poznaliśmy tegorocznych lau-
reatów, którzy swoją twórczością udo-
wadniali, że świat to wielka tajemnica.
nie wynika z kalkulacji i programu, ale jest
konsekwencją typu ekspresji autorów oraz
braku ich sprawności warsz-
tatowej, nieznajomości kon-
wencji artystycznych i spo-
łecznego tabu, co objawia się
w powstałych dziełach. Ci
artyści, niektórzy przynaj-
mniej, nie mając możliwo-
ści naturalnego kontaktu ze
światem, przy pomocy arty-
stycznego języka informują,
wyrażają, apelują, dzielą się...
Nie zawsze też mają świado-
mość istnienia odbiorców
ich twórczości poza nimi
samymi, czego następstwem jest szczerość
i autentyczność wypowiedzi.
ZBIGNIEW CHLEWIŃSKI
Muzeum Mazowieckie w Płocku
b
ta
w
łe
w
a
m
ś
św
st
w
N
m
ic
Ryszard Kosek „Egzekucja”
Radosław Pytelewski „Uwaga. Radek wszystko widzi”
Tadeusz Głowala „Kolebka Azteków”
miasto Meksyk
MIESIĄC NA MAZOWSZU
44 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶ Prawdziwy poeta jest poezją
Te słowa ze szkicu literackiego Edwarda Stachury oddają poziom literacki Ogólnopol-
skiego Konkursu Poetyckiego im. Władysława Broniewskiego „O Liść Dębu”, zakoń-
czonego 13 listopada w Płocku.
Przez dziesięciolecia nabrał on dyna-
miki, popularności i zmienił swe oblicze.
Dwudziesta pierwsza edycja ujawniła
utalentowanych poetów o wyrazistych
osobowościach i wyjątkowej sprawności
warsztatowej. Każdy z twórców, prezen-
tujących jurorom zestaw pięciu niepu-
blikowanych i nienagrodzonych wierszy
w języku polskim, opatrzonych godłem
(pseudonimem), mógł sięgnąć po Liść
Dębu – główną wygraną. W tym roku,
po zapoznaniu się z 211 zestawami wier-
szy, jury uhonorowało siedmiu poetów.
Najlepszy okazał się Robert Miniak z Ło-
dzi, II miejsce zajęła Krystyna Myszkie-
wicz ze Zgorzelca, a III – Dorota Ryst
z Warszawy, którą wyróżniono również
za wiersz płocki. Laureaci II i III nagro-
dy zostali laureatami nagrody specjalnej
Marszałka Województwa Mazowieckiego.
Krystian Medard Czerwiński z Ciecho-
cinka otrzymał nagrodę Dyrektora Książ-
nicy Płockiej za poezję miłosną. W gro-
nie wyróżnionych znaleźli się Wojciech
Roszkowski z Tykocina i Karol Samsel
z Ostrołęki. Ich teksty, w interpretacji
Katarzyny Anzorge i Łukasza Mąki, ak-
Konkurs zorganizowano 14 listopada
w Książnicy Płockiej. Jury przeanalizo-
wało 210 wierszy. Najbardziej prestiżowe
nagrody Marszałka Województwa Mazo-
wieckiego przypadły: Milenie Rytelew-
skiej z Płocka (I miejsce), Jarosławowi
Borszewiczowi z Łaska (II miejsce) i An-
nie Kuhn-Cichockiej z Płocka (III miej-
sce). Corocznie przyznawane są też na-
grody specjalne. W tym roku otrzymali je:
Grzegorz Maria Pozimka z Inowrocła-
wia (Nagroda Starosty Płockiego), Piotr
Macierzyński z Łodzi (Nagroda Starosty
Przasnyskiego), Tadeusz Charmuszko
z Suwałk (Nagroda Rektora Państwowej
Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku)
i płocczanin Daniel Ratz (Nagroda Preze-
sa Płockiego Towarzystwa Oświatowego).
W gronie wyróżnionych znaleźli się rów-
nież płocczanie: Lech Franczak, Anna
Sulima-Barańska i Karolina Szuchnik.
Konkurs zainicjował płocki Oddział
Stowarzyszenia Autorów Polskich, z któ-
rym był związany Stanisław Nawrocki.
Artysta na początku swej twórczości pu-
blikował wiersze pod pseudonimem Ma-
rek Bartnicki. Oprócz poezji zajmował się
publicystyką, malarstwem oraz tłumacze-
niem literatury francuskiej.
BARBARA CHRZANOWSKA
Delegatura w Płocku
Poezja w KsiążnicyTegoroczna, czwarta edycja ogólnopol-
skiego konkursu poetyckiego im. Sta-
nisława Nawrockiego, stała się okazją
do wspomnień o trudnej rzeczywistości
peerelowskiej, o kabarecie jako antido-
tum na smutek i obrazach malowanych
„do szufl ady”.
torów płockiego Teatru Dramatycznego,
brzmiały wyjątkowo dostojnie.
Zwieńczeniem poetyckiego spotkania
była melorecytacja „Mszy Wędrujące-
go” według Edwarda Stachury, w wyko-
naniu Anny Chodakowskiej, określanej
mianem „aktorki mediumicznej” i Ro-
mana Ziemlańskiego. Płocka premiera
to trzytysięczne wykonanie spektaklu
przez ten ceniony duet.
Wieczór literacki tradycyjnie zakończo-
no tzw. turniejem jednego wiersza. Obec-
ni na sali poeci prezentowali swoją twór-
czość przed jury konkursu „O Liść Dębu”
i publicznością, którzy jednogłośnie zade-
cydowali, że najlepszym z najlepszych jest
ponownie Robert Miniak. Dodatkową
nagrodę poeta otrzymał od przewodni-
czącego jury, Bohdana Urbankowskiego.
Przedsięwzięcie, zrealizowane przez
Płockie Stowarzyszenie Przyjaciół
Książ ki i Bibliotek oraz Książnicę Płoc-
ką, dofi nansowano ze środków Samo-
rządu Województwa Mazowieckiego.
BARBARA CHRZANOWSKA Delegatura w Płocku
Milena Rytlewska i prezes SAP Krzysztof
Bieńkowski
Nagrodę odbiera Dorota Ryst
MIESIĄC NA MAZOWSZUK
RO
NIK
A M
AZ
OW
IEC
KA
45
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶
NR 7 (79) / 2009
W skrócie
Warszawa Zespół Szkół Specjalnych w Mazowiec-
kim Centrum Neuropsychiatrii i Reha-bilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu czekają korzystne zmiany. Do dyspozycji uczniów i pracowników szkoły oddane zostały 23 sale lekcyjne, oddział przed-szkolny, dwie pracownie komputerowe, biblioteka z czytelnią, gabinet lekarski, pomieszczenia administracyjno-gospo-darcze oraz sala gimnastyczna dostoso-wana do potrzeb chorych. Powierzch-nia użytkowa nowego obiektu wynosi 3 412 mkw., co tworzy optymalne warun-ki do nauki i pracy dla dzieci i młodzieży przewlekle chorych, przebywających na leczeniu w MCNiRDiM w Zagórzu. War-tość budowy nowego obiektu szkolnego wyniosła 8,6 mln zł. Środki na ten cel pochodziły z budżetu województwa ma-zowieckiego.
23 listopada w sali kolumnowej Sejmu RP Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik uroczyście otworzył I Kra-jowe Forum Grup Producentów Owo-ców i Warzyw. Grupy producentów mają za zadanie rozwijanie zorganizowanych form działalności producentów rolnych w celu dostosowywania ilości i jako-ści produkcji do wymogów jednolitego rynku europejskiego oraz racjonalizacji kosztów produkcji i profesjonalnego za-biegania o rynki i klientów, co w warun-kach narastającej konkurencji na rynku europejskim i poza nim staje się nie-odzowne.
Powołanie przez Marszałka Wojewódz-twa Mazowieckiego Adama Struzika Pełnomocnika ds. wdrażania programu Gambit Mazowiecki oraz regionalnych pełnomocników odpowiedzialnych za wdrożenie programu w subregionach odpowiadających lokalnym WORD-om to jedne z głównych punktów progra-mowych posiedzenia Mazowieckiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, które odbyło się 25 listopada.
W tym samym dniu wręczono nagro-dy w konkursie na najlepszy komiks o bezpieczeństwie w ruchu drogowym. Do konkursu zgłoszonych zostało aż 208 prac. Wybór nie był łatwy. Poziom nadesłanych prac był bowiem wyjątkowo wysoki. Uczestnicy konkursu w bardzo odważny i niebanalny sposób opowiadali o bezpieczeństwie na drodze. Ostatecz-nie komisja konkursowa wyłoniła trzech fi nalistów. Siedem prac otrzymało wyróż-nienie.
Marszałek Województwa Mazowieckiego wziął udział w 19. posiedzeniu Komisji
Stosunków Zewnętrznych i Współpracy Zdecentralizowanej Komitetu Regio-nów oraz w seminarium „Współpraca w ramach Wymiaru Północnego na po-ziomie subnarodowym ze szczególnym naciskiem na region Morza Bałtyckiego”. Spotkania odbyły się w Helsingborgu w Szwecji w dniach 26-27 listopada.
30 listopada, w siedzibie Urzędu Marszał-kowskiego, 20 najzdolniejszych uczniów z terenu Mazowsza odebrało umowy stypendialne, a 10 – Nagrody Marszałka Województwa Mazowieckiego dla najlep-szych uczniów z Mazowsza. W tym roku o stypendia ubiegało się 550 uczniów, otrzyma je natomiast 417 najzdolniej-szych z nich. Wsparcie unijne w wysoko-ści 380 zł miesięcznie będą mogli prze-znaczyć na opłacenie dodatkowych zajęć czy zakup książek.
W tym samym dniu pracownicy „Kolei Mazowieckich” uroczyście obchodzili doroczny Dzień Kolejarza. W imieniu Samorządu Województwa Mazowieckie-go życzenia złożył członek Zarządu Piotr Szprendałowicz.
Promocja działań i dobrych praktyk w zakresie kształtowania polityki spo-łecznej w regionie była głównym celem konferencji zorganizowanej w dniach 2-4 grudnia w Warszawie. W spotka-niu inaugurującym wziął udział m.in. Marszałek Województwa Mazowiec-kiego Adam Struzik. Podczas spotkania przedstawiony został projekt systemowy Mazowieckiego Centrum Polityki Spo-łecznej pt. „Razem dla Mazowsza – Edu-kacja w działaniu”. Celem strategicznym programu jest kształtowanie postaw prointegracyjnych, mających na celu adaptację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych, zwiększenie dostę-pu oraz podniesienie poziomu usług re-habilitacji medycznej, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób pozosta-jących bez pracy. Projekt współfi nanso-wany jest ze środków Europejskiego Fun-duszu Społecznego.
W dniach 3-4 grudnia Marszałek Wo-jewództwa Mazowieckiego wziął udział w 82. Sesji Plenarnej Komitetu Regio-nów, która odbyła się w Brukseli. Podczas spotkania przedstawiciele samorządów regionalnych i lokalnych UE omówili kwestię swojej przyszłej roli i oczekiwań w dwóch kluczowych obszarach: wdro-żenia traktatu z Lizbony i realizacji od-nowionej Strategii Lizbońskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.
Trzy nowe pociągi przyspieszone, nowe połączenia weekendowe, więcej pocią-
gów w godzinach szczytu na niektórych trasach – to zmiany w rozkładzie jazdy „Kolei Mazowieckich” (KM). Kolejne pociągi przyspieszone będą mogły być wprowadzone po dostarczeniu nowego taboru. Rozkład zaczął obowiązywać od 13 grudnia. Nowy rozkład jazdy pocią-gów uwzględnia potrzeby mieszkańców Mazowsza. Jednocześnie jest kompromi-sem możliwości fi nansowych Samorządu Województwa Mazowieckiego oraz po-tencjału taborowego spółki. W nowym rozkładzie jazdy znajduje się 12 pociągów pospiesznych. Udało się w nim umie-ścić dwa nowe połączenia z Radomia (wyjazd – 7.21, w Warszawie – 9.20) i z Łukowa (wyjazd – 5.42, w Warszawie – 8.08) oraz przesunąć odjazd z Warsza-wy pociągu „Bolimek” (po południu ze średnicy podmiejskiej do Żyrardowa). Pozostałe pociągi kursować będą odpo-wiednio: „Radomiak” – Warszawa Wsch. (16.18) – Radom (18.25); Radom (5.32) – Warszawa Wsch. (7.37); Radom (7:21) – Warszawa Wsch. (9:32), „Wiedenka” – Warszawa Wsch. (15.43) – Skierniewice (16.45); Skierniewice (6.01) – Warszawa Wsch. (7.07), „Bolimek” – Warszawa Wsch.(16.41) – Żyrardów (17.29); Ży-rardów (5.45) – Warszawa Wsch. (6.37), „Łukowianka” – Warszawa Zach. (16.34) – Łuków (18.29); Łuków (4.45) – War-szawa Zach. (6.51); Łuków (5.42) – War-szawa Zach. (8.08), „Mazovia” – Warsza-wa Wsch. (17.38) – Płock (20.39); Płock (5.02) – Warszawa Wsch. (7.52).
Rozkład jazdy pociągów WKD, któ-ry obowiązuje również od 13 grudnia 2009 r. do 11 grudnia 2010 r. nie ule-gnie znaczącej zmianie. Zachowa swoje mocne strony, czyli stosunkowo dobrą częstotliwość w godzinach szczytu oraz stałe godziny odjazdów. Przewidywane jest także uruchomienie, tak jak dotych-czas, 129 pociągów w dni powszednie i 76 – w dni świąteczne. W 2010 roku WKD planuje także liczne prace związane z mo-dernizacją infrastruktury. Pociągi WKD – tak jak dotychczas – będą kursowały z częstotliwością od 7 do 10 minut na naj-bardziej obciążonym odcinku pomiędzy Komorowem i Warszawą. Zachowana zostanie także cykliczność odjazdów, do której pasażerowie zdążyli się już przy-zwyczaić (stałe godziny odjazdów w po-szczególnych kierunkach: 20 minut po każdej pełnej godzinie – do Grodziska Mazowieckiego i 10 minut przed każdą pełną godziną – do Milanówka).
Już po raz piąty zrealizowano na Ma-zowszu Plan „Praca i środowisko” pole-gający na zatrudnieniu osób bezrobot-nych, w ramach prac interwencyjnych, przy wykonaniu robót konserwacyjnych
MIESIĄC NA MAZOWSZU
46 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶urządzeń melioracyjnych. W spotka-niu podsumowującym program, które odbyło się 7 grudnia, wziął udział m.in. Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik. Plan „Praca i Środowisko” realizowany jest od 2005 roku w ramach współpracy pomiędzy Urzędem Marszał-kowskim Województwa Mazowieckiego, Wojewódzkim Urzędem Pracy, Woje-wódzkim Zarządem Melioracji Urządzeń Wodnych oraz starostwami powiato-wymi województwa mazowieckiego. W 2009 roku zweryfi kowano pozytywnie i podpisano ogółem 404 umowy o pra-cę. Konserwacją bieżącą objęto 1348 km rzek i kanałów, co stanowi 24 proc. ogól-nego rozmiaru cieków uregulowanych i kanałów znajdujących się w ewidencji WZMiUW. Na wykonane prace złożyło się: koszenie skarp i dna cieków, wyci-nanie krzaków ze skarp i cieków, ręczne odmulenie dna cieków oraz usuwanie ko-żucha roślin pływających i hakowanie. Na realizację programu przeznaczono ponad 5 mln zł, z czego blisko 4 mln zł pocho-dziły z budżetu województwa mazowiec-kiego.
Ostrołęka 25. Ostrołęckie Spotkania z Piosenką Ka-
baretową odbyły się w dniach 14-15 listo-pada w Ostrołęckim Centrum Kultury.
„Rok 1989 – polska transformacja i jej następstwa na północno wschodnim Ma-zowszu” konferencja pod takim tytu-łem odbyła się 17 listopada w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. Re-feraty wygłoszone zostały m.in. przez Jerzego Kijowskiego nt. „Czerwcowe wybory 1989 w województwie ostrołęc-kim”. Współorganizatorami spotkania byli: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika i Muzeum Kultury Kurpiowskiej.
18 listopada w sali widowiskowej OSP w Goworowie odbył się VII Wojewódzki Przegląd Legend Mazowsza. Organizato-rem było Towarzystwo Przyjaciół Gowo-rowszczyzny.
W tym samym dniu w Gminnym Ośrod-ku Kulturalno-Oświatowym w Le li sie odbyło się spotkanie fi nałowe XXVI Kon-kursu Recytatorskiego „Kurpie Zielone w Literaturze”. Impreza współfi nanso-wana jest przez Samorząd Województwa Mazowieckiego i Starostwo Powiatowe w Ostrołęce.
Melodie oraz tańce andaluzyjskie można było zobaczyć i posłuchać 18 listopada w Ostrołęckim Centrum Kultury. Są to kolejne z cyklu spotkania z Filharmonią Narodową. Wystąpił Zespół „Contra-tiempo” z Łodzi.
23 listopada w Muzeum Kultury Kur-piowskiej w Ostrołęce odbył się koncert z okazji 10-lecia działalności chóru na-uczycielskiego ZNP w Ostrołęce pod dy-rekcją Bożeny Harasimowicz-Pęzy.
25 listopada odbyło się podsumowanie XVI Konkursu Poetyckiego „Kurpie Zie-lone w Literaturze”. Spotkanie odbyło się w sali Centrum Kultury Kurpiowskiej w Kadzidle.
25 listopada w Publicznym Gimnazjum w Czarni odbyła się konferencja naukowa pt. „Kurpie. Korzenie tożsamości regio-nalnej”. Spotkanie zorganizowało: Ostro-łęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika, Mazowieckie Towarzystwo Naukowe w Warszawie oraz Wójt Gminy Czarnia.
26 listopada podpisany został list inten-cyjny dotyczący utworzenia w Ostrołęce centrum wsparcia dla organizacji poza-rządowych.
W piątek 27 listopada odbyła się uroczy-stość oddania do użytku zmodernizo-wanego budynku Szkoły Podstawowej w Dębach (gm. Łyse).
W ramach programu „Moje Boisko – Or-lik 2012” otwarte zostały nowe obiekty sportowe przy Szkole Podstawowej nr 6 w Ostrołęce – 27 listopada, Szkole Pod-stawowej nr 1 w Ostrołęce – 30 listopada oraz przy Gimnazjum im. Kardynała Ste-fana Wyszyńskiego w Troszynie – 2 grud-nia.
Z okazji 90 lat Polskiego Czerwonego Krzyża 2 grudnia w Ostrołęckim Cen-trum Kultury odbyło się spotkanie Hono-rowych Dawców Krwi „Dar krwi – Da-rem serca”.
2 grudnia uroczyście oddano do użyt-ku wóz strażacki dla Ochotniczej Straży Pożarnej w Zamościu (gm. Troszyn). Zakup samochodu dofi nansował Sa-morząd Województwa Mazowieckiego. W uroczystości wziął udział członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Piotr Szprendałowicz.
9 grudnia w hali widowiskowo-sportowej w Ostrołęce odbyła się konferencja peda-gogiczna pt. „Jak skutecznie wprowadzać zmiany w edukacji?” Jej organizatorami byli: Delegatura Kuratorium Oświaty w Ostrołęce i Mazowieckie Centrum Po-lityki Społecznej.
Ciechanów W Glinojecku zostanie wybudowana in-
frastruktura techniczna, umożliwiająca uruchomienie sieci szerokopasmowego internetu, do którego będą mogli pod-łączyć się wszyscy mieszkańcy gminy. Na ten cel urząd w Glinojecku otrzymał wsparcie fi nansowe z funduszy unijnych. Wniosek został złożony w ramach dzia-
łań przewidzianych przez Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego w latach 2007-2013. Koszt budowy sieci przewidziany jest na ok. 3,7 mln zł. 85 proc. tej kwoty, czyli ok. 3, 1 mln zł, da Unia Europejska. Po-zostałą część pieniędzy przekaże samo-rząd gminny.
W niedzielę, 22 listopada, w dniu św. Ce- cylii patronki wszystkich śpiewających, w kościele farnym w Ciechanowie moż-na było wysłuchać koncertu ciechanow-skich chórów parafi alnych. Wystąpił chór Victoria z kościoła farnego oraz chóry z Parafi i Matki Bożej Fatimskiej i św. Franciszka. W koncercie zaprezen-tował się również kameralny chór Cie-chanowa – Sine Nomine.
18 listopada w Mławie oddano do użyt-ku kolejną drogę oraz przekazano spe-cjalistyczny sprzęt strażacki. Ochotni-cza Straż Pożarna otrzymała małe butle przenośne z ustnikiem, pilarkę spalino-wą do drewna, specjalistyczną odzież, prądownice wodne oraz wielofunkcyjne narzędzia ratownicze. Na powyższy cel samorząd województwa przeznaczył kwotę około 14 tys. zł. Marszałek Adam Struzik otworzył także drogę dojazdową do dzielnicy przemysłowej. Inwestycja objęła m.in. budowę jezdni o długości około 500 m, chodników, ścieżki rowe-rowej, kanalizacji deszczowej, montaż oświetlenia ulicznego. Samorząd Wo-jewództwa Mazowieckiego, w ramach Samorządowego Instrumentu Wsparcia Rozwoju Mazowsza, dofi nansował bu-dowę drogi kwotą 1 mln zł.
W Miejskim Zespole Szkół Nr 1 w Cie-chanowie odbyło się spotkanie profi lak-tyczne dla dzieci i młodzieży, na które zaproszono Artura Amandę z Ogólno-polskiego Stowarzyszenia Pomocy Arka Noego. Celem spotkania było przekona-nie uczniów do mówienia „nie” deale-rom narkotyków.
Marszałek Województwa Mazowiec-kiego Adam Struzik, przedstawiciele Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Pro-gramów Unijnych oraz powiatów mław-skiego i przasnyskiego podpisali dwie umowy dotyczące przebudowy, przy udziale środków unijnych, dróg powia-towych: Nowa Wieś – Załęże – Wieczf-nia Kościelna – Kuklin oraz Duczymin – Nowa Wieś – Jarzyny Kierz. Łączna wartość projektów to ponad 5,5 mln zł, z czego dofi nansowanie unijne wynosi przeszło 4,6 mln zł. Inwestycje reali-zowane będą w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013.
MIESIĄC NA MAZOWSZU
NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
47
✶✶✶
✶
✶✶✶ ✶✶Siedlce
20 listopada w Łosickim Domu Kultury został podsumowany XIV Ponadregio-nalny Konkurs Literacki im. Romualda III Mikoszewskiego pod hasłem „Ziemia najbliższa”. Spotkanie odbyło się w sali widowiskowej Łosickiego Domu Kultu-ry. Konkurs literacki na stałe wpisał się w kalendarz imprez artystycznych regio-nu. Organizuje go Towarzystwo Przyja-ciół Ziemi Łosickiej wspólnie z Łosickim Domem Kultury.
Również w tym samym dniu w myśl mot-ta „Prawdziwie wielki jest ten człowiek, który chce się czegoś nauczyć” Jana Paw-ła II – Kuratorium Oświaty w Warszawie Delegatura w Siedlcach zorganizowała uroczystość wręczenia Dyplomów Sty-pendystom Prezesa Rady Ministrów, któ-ra odbyła się w Zespole Szkół Ponadgim-nazjalnych nr 3 im. Stanisława Staszica w Siedlcach.
22 listopada w Siedlcach odbył się kon-cert wieńczący obchody 91. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości. Tytuł uroczystości „Wolnego ludu śpiew zanieś przed Boga tron” zaczerpnięty zo-stał z poematu Juliusza Słowackiego „Bo-gurodzica”.
Złożenie hołdu ofi arom obozów Treblin-ka I i Treblinka II oraz uroczyste odda-nie do użytku rozbudowanego budynku administracyjnego Muzeum Walki i Mę-czeństwa w Treblince było celem wizyty Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika 23 listopada. Koszt I eta-pu prac budowlanych wyniósł ok. 1 mln 200 tys. zł, z czego ponad 1 mln zł pocho-dzi z budżetu województwa mazowiec-kiego. Marszałek podkreślił, że muzeum, odwiedzane przez blisko 60 tys. ludzi rocznie, wymaga nieustannych inwestycji w wymiarze przestrzeni muzeum, a także infrastruktury otoczenia.
„Ekonomia społeczna i biznes. Utopia czy szansa?” – to tytuł konferencji, która od-była się 24 listopada w Zakładzie Aktyw-ności Zawodowej w Siedlcach. W progra-mie konferencji znalazł się m.in. wykład zastępcy dyrektora Mazowieckiej Jed-nostki Wdrażania Programów Unijnych w Warszawie Elżbiety Szymanik na te-mat „Możliwości fi nansowania ekonomii społecznej z funduszy unijnych” i Piotra Karasia, dyrektora Filii Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie z siedzibą w Siedlcach, dotyczący „Służby zatrud-nienia w pracy na rzecz ekonomii spo-łecznej”. Uczestnicy konferencji mieli możliwość indywidualnego skorzystania z zabiegów odnowy biologicznej – aro-materapii, masażu czy ćwiczeń rehabilita-cyjnych, wykonania bezpłatnego pomia-
ru ciśnienia tętniczego i poziomu cukru we krwi.
Wieczór Poezji Chorwackiej odbył się 25 listopada w Muzeum Regionalnym w Siedlcach. Wybitni poeci z Chorwa-cji przyjechali na zaproszenie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Siedlcach, Sto-warzyszenia Pisarzy Polskich Oddział w Warszawie oraz Muzeum Regionalne-go w Siedlcach. Utwory ich tłumaczone są na wiele języków. Gośćmi byli także Grzegorz Łatuszyński (autor „Antologii poezji chorwackiej XX wieku”) i wydaw-ca tejże antologii – Maria Siwkowska-Ła-tuszyńska, muzykę bałkańską zaprezento-wał wirtuoz akordeonu – Paweł Sulej.
Radom 8 listopada w Muzeum Witolda Gombro-
wicza we Wsoli wystąpiła charyzmatycz-na rosyjska pianistka jazzowa Lena Le-doff . Zaprezentowała nowatorski projekt muzyczny „Komeda – Chopin – Kome-da”. Artystka łączy w nim utwory wybit-nego kompozytora Fryderyka Chopina i Krzysztofa Komedy, autora znanych na całym świecie standardów jazzowych. Mariaż muzyki tych dwóch wybitnych twórców przybiera formę suity jazzowej na fortepian solo. Projekt jest przedsię-wzięciem powstałym w 2009 r. na zamó-wienie Poznańskiego Stowarzyszenia Mi-łośników Twórczości Krzysztofa Komedy „Astigmatic”. Lena Ledoff urodziła się w Sant Petersburgu, ukończyła Akademię Muzyczną w Woroneżu w klasie fortepia-nu. W Polsce mieszka od 15 lat.
10 listopada Muzeum im. Jacka Malczew-skiego w Radomiu otrzymało od rodziny artysty nowe dary. Są to cztery rysunki, a także jeden nowy obraz jako depozyt. Tym samym kolekcja prac tego wybit-nego malarza, urodzonego w Radomiu, systematycznie się powiększa. Ogółem muzeum ma już prawie trzysta pamią-tek związanych z Jackiem Malczewskim, które obok blisko 40 obrazów znakomi-tego symbolisty stanowią kolekcję, jakiej nie ma żadne inne muzeum w Polsce. Ostatnio dołączył do obrazów ten zatytu-łowany „U studni”, będący depozytem. To autoportret artysty, któremu towarzyszy i jego Muza, czyli Maria Balowa.
14 listopada odbył się ingres nowego bi-skupa ordynariusza w Radomiu. Został nim bp. Henryk Tomasik, dotychczasowy biskup pomocniczy diecezji siedleckiej. W uroczystości wzięli udział m.in. Wice-przewodnicząca Sejmiku Województwa Mazowieckiego Bożenna Pacholczak, Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik oraz członek Zarządu Wo-jewództwa Mazowieckiego Piotr Szpren-dałowicz.
Podczas wielkiej Gali Biznesu i Samorzą-du, która odbyła się 15 listopada nagra-dzano najlepsze fi rmy i instytucje w Polsce oraz na Mazowszu. Wśród nagrodzonych byli reprezentanci regionu radomskiego. Najwięcej nagród otrzymano w „kon-kursie samorządowym”. Gminy i powiaty oceniano, między innymi, pod względem skuteczności zabiegania o fundusze unij-ne, sprzyjanie przedsiębiorcom, umiejęt-ność promowania walorów gminy. Tym razem nagrodzono Starostwo Powiatowe w Przysusze, a także samorządy gminne Zakrzewa, Szydłowca i Nowego Miasta. Burmistrz Nowego Miasta nad Pilicą, wójt Zakrzewa oraz starosta przysuski dostali nagrody indywidualne. Najlepszym staro-stą 2009 roku wybrano Mariana Niemir-skiego z Przysuchy, w gronie najlepszych wójtów i burmistrzów 2009 roku znalazł się Sławomir Białkowski z Zakrzewa i Bar-bara Gąsiorowska z Nowego Miasta nad Pilicą. W gronie gmin przyjaznych przed-siębiorczości znalazło się Nowe Miasto nad Pilicą, a wśród trzech gmin „atrak-cyjnych turystycznie” wymieniono Szy-dłowiec. W konkursie „Perły Medycyny 2009” nagrodę dostało Regionalne Cen-trum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Radomiu.
21 listopada w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku otwarto dwie wystawy: Jana Mioduszewskiego – absolwenta Akade-mii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Jerzego Dobrzańskiego – również absol-wenta Akademii Sztuk Pięknych w War-szawie. Autorzy zaprezentowali rzeźby, instalacje i projekcje wideo, a także por-trety bokserów i meble oraz fotografi e.
W tym samym dniu nowy samochód ratowniczo-gaśniczy trafi ł do jednostki ochotniczej straży pożarnej w Woli So-leckiej. Zakup auta sfi nansowała gmina Lipsko i Samorząd Województwa Mazo-wieckiego. W uroczystości poświęcenia i przekazania samochodu ratowniczo – gaśniczego na podwoziu Mercedesa wzięła udział Bożenna Pacholczak, wi-ceprzewodnicząca Sejmiku Wojewódz-twa Mazowieckiego. By tradycji stało się zadość, wóz przeszedł chrzest bojowy. Wylano na niego wiadro zimnej wody, by nigdy nie zabrakło wody do gaszenia po-żarów.
W Szydłowcu 27 listopada otwarto wysta-wę z czasów PRL pt. „Koniu polski! Bierz przykład z konia radzieckiego!” Organi-zatorami wystawy są: Towarzystwo Ak-tywnych Kulturalnie Projektoriat, Gru-pa Fotografi czna „Młodzi, piękni i bez przyszłości?”, a partnerami: Biblioteka Pedagogiczna w Szydłowcu, Szydłowiec-kie Centrum Kultury – Zamek. Można na niej zobaczyć zdjęcia z Szydłowca z okre-
MIESIĄC NA MAZOWSZU
48 NR 12 (82) / 2009
KR
ON
IKA
MA
ZO
WIE
CK
A
✶✶
✶✶
✶✶✶✶ ✶su PRL, butelki po mleku oraz spektakl w wykonaniu teatru „Ciut Frapującego” z Pińczowa pod tytułem „Z PRL-em w tle, czyli wężykiem”.
30 listopada w Muzeum im. Witolda Gombrowicza we Wsoli odbył się mono-dram „Gobrotypy” oparty na utworach „Ferdydurke”, „Ślub”, „Kosmos”, „Ope-retka” oraz „Dzienniki”. Przedstawienie składa się z monologów ośmiu diame-tralnie różnych postaci z dzieł pisarza. Wszystkie wygłasza Przemysław Gąsio-rowicz. Na scenie pojawiają się m.in.: Urzędnik bankowy („Kosmos”), Ojciec („Ślub”), Belfer („Ferdydurke”), Witold („Historia”), Henryk („Ślub”) oraz Ary-stokrata i Dyktator Mody („Operetka”). Charakter osób podkreślają pomysłowe kostiumy i rekwizyty. Sztuka łamie kla-syczny podział na scenę i widownię: nie-które z postaci wchodzą w bezpośrednie relacje z poszczególnymi widzami.
Na początku grudnia zakończono prace konserwatorskie w kościółku z Wolano-wa znajdującym się na terenie Muzeum Wsi Radomskiej. W drewnianej świątyni pw. św. Doroty w każdą Niedzielę Palmo-wą odbywają się uroczyste msze święte. Prace konserwatorskie trwały kilka lat. Kościół został wybudowany w Wolano-wie k. Radomia w 1749 roku.
10 grudnia w Muzeum Wsi Radomskiej odbył się wernisaż wystawy „Pamięć o wojnie”, upamiętniającej 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej 1-17 wrze-śnia 1939 roku. Autorem ekspozycji jest profesor Marian Pokropek, który od ponad 40 lat gromadzi kolekcję sztu-ki ludowej w Muzeum Sztuki Ludowej w podwarszawskich Otrębusach. Wysta-wa składa się z obrazów, rysunków, szki-ców, wycinanek, tkanin, rzeźb o tematyce wojennej i martyrologicznej. Eksponaty prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach i kolekcji Ludwiga i Kariny Zimmerer, ze zbiorów Muzeum Podla-skiego w Białymstoku, Muzeum Wojska w Białymstoku, Muzeum Regionalnego w Łukowie, Muzeum Mazowieckiego w Płocku, Muzeum Wsi Radomskiej, Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, Muzeum Etnografi cznego w Toruniu, Państwowego Muzeum Etnografi cznego w Warszawie oraz z kolekcji „Barwy Ślą-ska” Stanisława Trefona i ze zbiorów wła-snych Stanisława Kulona.
12 grudnia w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku odbył się III Festiwal Sztuki imienia Jerzego Buszy. Organizatorzy fe-stiwalu to: Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Rado-miu, Mazowieckie Centrum Kultury w Warszawie i Centrum Rzeźby Polskiej
w Orońsku. Imprezę rozpoczęła inaugu-racja instalacji interaktywnej Andrzeja Kwietniewskiego, Andrzeja Świetlika, Ryszarda Grzyba – „Tiergarten, w tym: Akwarium pobożnych życzeń, czyli co nam zostało po Złotej Rybce” oraz „Kło-pot Leonarda da Vinci, czyli kolejna pró-ba podniesienia konia.” Następnie w Ga-lerii Kameralna Zbigniew Warpechowski pokazał wystawę „Rzeźby” połączoną z promocją książki „Wolność”. Patronem Festiwalu Sztuki jest Jerzy Busza (1947--1997). Krytyk sztuki zajmujący się foto-grafi ą, skupiający swoją uwagę na zagad-nieniach z pogranicza fotografi i i fi lozofi i.
Płock 12 listopada w Muzeum Mazowieckim
w Płocku otwarta została wystawa „Józef Chełmoński. In memoriam”. Wystawa została objęta honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckie-go. Podczas wernisażu wystawy odby-ło się rozstrzygnięcie Ogólnopolskiego Konkursu Fotografi cznego „Chełmoński” oraz otwarcie wystawy pokonkursowej z pracami uczestników.
W Nowej Górze, powiat płocki, 15 listo-pada odbył się IV Powiatowy Przegląd Zespołów i Kapel Ludowych. W tego-rocznej edycji udział wzięło 21 zespołów, które oceniało jury złożone z profesjo-nalnych muzyków. Przeglądowi towarzy-szył III Jarmark Kasztelański. Jak zgodnie twierdzą organizatorzy, przedsięwzięcie to służy popularyzacji tradycji ludowych oraz podtrzymywaniu w sercach i umy-słach lokalnej tożsamości kulturowej i na-rodowej. Uczestników oceniano w trzech kategoriach: dziecięcej, młodzieżowej oraz w kategorii dorosłych. Impreza została do-fi nansowana przez Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie. Na uroczy-stość przybył także Marszałek Wojewódz-twa Mazowieckiego Adam Struzik.
17 listopada w Muzeum Mazowieckim w Płocku miało miejsce uroczyste otwar-cie wystawy zatytułowanej „110 lat FC Barcelona. Polskie ślady w historii klubu”. Została ona zorganizowana przez Mu-zeum Mazowieckie w Płocku oraz Mu-zeum Sportu i Turystyki w Warszawie. Patronat honorowy nad wystawą objął Marszałek Adam Struzik.
Wicemarszałek Stefan Kotlewski wraz z przedstawicielami władz powiato-wych oraz mieszkańcami 18 listopada wziął udział w otwarciu wielofunkcyjne-go boiska Orlik przy zespole Szkół nr 2 w Sierpcu. Budowa obiektu została dofi -nansowana przez Samorząd Wojewódz-twa Mazowieckiego w kwocie 333 tys. zł. Boisko będzie dostępne nie tylko dla uczniów zespołu szkół, ale w godzinach
popołudniowych będą mogli z niego ko-rzystać członkowie sierpeckich klubów sportowych oraz zorganizowane grupy dzieci, młodzieży i dorosłych, oczywiście nieodpłatnie i pod okiem trenera.
21 listopada w Płocku odbywały się uro-czystości związane z jubileuszem 90-lecia Polskiego Czerwonego Krzyża, podczas których uhonorowano odznaczeniami najbardziej zasłużonych krwiodawców. Pierwszym punktem programu obcho-dów była uroczysta msza święta w płoc-kiej katedrze, przed którą stał ambulans do pobierania krwi. Został on poświę-cony przez biskupa, aby później przez kilka godzin przyjmować krew. Następ-nie zebrani udali się do Muzeum Diece-zjalnego. 5 osób zostało udekorowanych odznakami „Honorowego Dawcy Krwi Zasłużonego Dla Zdrowia Narodu”.
25 listopada odbyły się kolejne „Konfron-tacje historyczne”, organizowane przez Muzeum Mazowieckie w Płocku. Tym razem tematem przewodnim dyskusji był „Początek państwa polskiego. Nowe od-krycia, nowe interpretacje”.
W Książnicy Płockiej 26 listopada otwar-ta została wystawa „Juliusz Słowacki w ilustracji”. Wszystkie eksponaty pocho-dzą ze zbiorów BWA Galerii Zamojskich.
Od 2 do 30 grudnia Muzeum Wsi Mazo-wieckiej w Sierpcu proponuje program dla grup zorganizowanych „Mikołaj-ki w skansenie”. W ramach programu uczestnicy mogą zwiedzić wystawę „Boże Narodzenie na Mazowszu”, spotkać się z Mikołajem, obejrzeć prezentację mul-timedialną „Zwyczaje i obrzędy bożo-narodzeniowe na Mazowszu”, a także wziąć udział w kuligu lub zabawach przy ognisku. Mikołaj przyjmuje swoich gości i wręcza im prezenty na polanie lub w sali oświatowej. Wszystko odbywa się w cie-płej, świątecznej atmosferze.
7 grudnia w Muzeum Mazowieckim w Płocku odbyła się III Sesja Art Deco. Tym razem przedmiotem rozważań uczestników były głównie wnętrza uży-teczności publicznej w stylu art deco. Zaprezentowano referaty dotyczą-ce pomieszczeń, głównie architektury warszawskiej, ale również gmachów w Stalowej Woli i Białej Podlaskiej. W se-sji udział wzięli specjaliści z tej dziedzi-ny z całego kraju, a wśród nich prof. dr hab. Anna Sieradzka z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. dr hab. Andrzej Olszewski, który przewodniczył obradom.
Na podst. mat. z delegatur opracowała
MAGDALENA LEWANDOWSKA
NR 12 (82) / 2009
MAZOWSZE BLISKIE SERCUK
RO
NIK
A M
AZ
OW
IEC
KA
Zbigniew Nowak „Łowcy mgieł”
Piotr Grochola „Zimowy poranek”Piotr Raczyński „Pałac na Złotej”
Zbigniew Nowak „Dzień dobry – Płock”
Marcin Pietraszek „Stolica kontrastów”
Martyna Singalewicz „Stara i nowa Warszawa”
Grzegorz Grabowski „Lodowy Pałac”
Małgorzata Wysocka „Kwitnące sady Mazowsza”
Ernest Płaskociński „Stare piękno”
Michał Zduńczyk „Z otchłani mroku”