Mini Dental Implant - Chiang Mai Universityweb1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_398.pdfdental implants including factors that might affect treatment outcome to make

รากเทยมขนาดเลกMini Dental Implant

วระพนธ อนเมองทอง1, ปฐว คงขนเทยน1

1ศนยความเปนเลศทางทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมWeerapan Aunmeungtong1, Pathawee Khongkhunthian1

1Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University

ชม. ทนตสาร 2559; 37(1) : 13-23CM Dent J 2016; 37(1) : 13-23

บทคดยอ รากเทยมขนาดเลกถกน�ามาใชงานรกษาดานทนต

กรรมรากเทยมอยางแพรหลายในปจจบน ทงการน�ามาใช

เพอชวยการใชรวมกบฟนเทยมแบบตดแนนและในการยด

อยของฟนเทยมแบบถอดได รากเทยมขนาดเลกมขอดคอ

สามารถทดแทนฟนซทมขนาดเลก สามารถท�าการผาตดฝง

รากเทยมโดยไมยงยากซบซอน สามารถท�าไดงาย ใชเวลาใน

การรกษานอย ไมตองผาตดเปดเหงอก หลงจากฝงรากฟน

เทยมแลวสามารถยดเขากบฟนเทยมแบบถอดไดทนท และ

ผปวยสามารถใสฟนเทยมดงกลาวไดทนทหลงการผาตด

โดยไมตองรอระยะเวลาการหายของกระดกแบบเดม ทตอง

รอ 3-4 เดอน รากฟนเทยมดงกลาวแมมขนาดเลก แตให

ประสทธภาพสงในการยดฟนเทยมแบบถอดได แตอยางไร

กตาม ทนตแพทยตองเขาใจถงขอด ขอเสย ขอจ�ากดรวม

ถงปจจยตางๆทมผลกระทบตอการรกษาซงจะน�าไปสความ

ส�าเรจของการรกษาตอไป

ค�ำส�ำคญ: รากเทยม รากเทยมขนาดเลก ฟนเทยมครอม

รากฟนเทยม การโหลดแรงทนท เสถยรภาพปฐมภม

Abstract In present, mini dental implants are widely used in both supporting fixed prosthesis and retaining removable denture. Mini dental implants are the optimal modality for placement in the area with narrow bone width and atrophic bone. Because of their small size, the procedure for mini dental implant placement is flapless surgery, which results in less complexity than in standard implant placement. Unlike standard protocol for conven-tional implant, which need recovery time for 3-4 months after insertion, mini dental implants can be immediately loaded. Despite small in diameter, mini dental implants have high efficacy in retain-ing removable denture. However, dentists should realized the advantages and disadvantages of mini dental implants including factors that might affect treatment outcome to make successful treatment.

Keywords: implant, mini dental implant, implant retained, overdenture immediate loading, primary stability

Corresponding Author:

วระพนธ อนเมองทองศนยความเปนเลศทางทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม

Weerapan AunmeungtongCenter of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai UniversityE-mail: [email protected]

บทความปรทศนReview Article

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201614

ปจจบน รากเทยมขนาดเลกถกน�าไปใชอยางแพรหลาย

ในการรกษาทางทนตกรรม โดยมการพฒนาเทคนคใหมๆ

เพอปรบปรงใหรากเทยมมประสทธภาพเพมขนในการรองรบ

และชวยในการยดอยของฟนเทยม รากเทยมขนาดเลก

สามารถใชเพอทดแทนฟนซเดยวในบางกรณหรอสญเสยฟน

ธรรมชาตหลายๆ ซรวมกบฟนเทยมบางสวนถอดไดหรอกรณ

ทผปวยทสญเสยฟนธรรมชาตไปทงหมดรวมกบฟนเทยมทง

ปาก การฝงรากเทยมขนาดเลกเปนทางเลอกในการรกษา

ซงชวยผปวยในการเพมประสทธภาพดานการยดอยของฟน

เทยม การบดเคยว เพมคณภาพชวต เพมความสวยงามและ

ความมนใจใหผปวย(1)

ประวตความเปนมา รากเทยมขนาดเลกถกพฒนาขนเมอประมาณชวง 20 ปท

ผานมา (ค.ศ.1990s) โดย Sendax และ Bulard ไดออกแบบ

และพฒนารากเทยมขนาดเลกและใชส�าหรบเพอใหเปนเครอง

มอปรบเปลยนเพอใชส�าหรบรบฟนเทยมตดแนน ปจจบนราก

เทยมขนาดเลกไดรบการพสจนแลววาสามารถใชได ในระยะ

ยาว(2) และ ในป ค.ศ.1997 ไดรบการรบรองความปลอดภยใน

การใชเปนเครองแพทย โดยองคการอาหารและยาของประเทศ

สหรฐอเมรกา (FDA) โดยวสดทใชท�ามาจากไททาเนยม-

อลลอยด ชนด Ti-6Al-4V ซงมความเปราะนอย รวมถงม

การเกดสนมหรอการกดกรอนต�ามาก และยงมคณสมบตเขา

กนไดกบเนอเยอในรางกายเหมอนรากเทยมขนาดปกต

ในอดตรากเทยมขนาดเลกถกน�ามาประยกต ใชทาง

คลนก เพอเปนรากเทยมเฉพาะกาลรวมกบรากเทยมขนาด

ปกต เพอชวยในการยดอยของสงประดษฐเฉพาะกาล (pro-visional prosthesis) ขณะทรอรากเทยมขนาดปกตเกด

ขบวนการกระดกเชอมประสาน (osteointegration) แตเมอ

ถงเวลาทรากเทยมขนาดปกตเชอมประสาน (integration)กบกระดกดแลว ถงเวลาทจะน�าเอารากเทยมขนาดเลกออก

กลบพบวาไมสามารถน�ารากเทยมขนาดเลกออกไดเนองจาก

รากเทยมขนาดเลกเกดการเชอมตดกบกระดกเหมอนกบราก

เทยมขนาดปกต พบวาแรงตานทานทจะดงรากเทยมขนาดเลก

ออกนน (pull-out strength) อาจขนกบความยาวของรากเทยม

มากกวาเสนผานศนยกลางและพบวาจากการวเคราะหดวย

กระบวนการทางอนกายวภาคศาสตร (histologic analysis) รากเทยมขนาดเลกนนเกดกระบวนการกระดกเชอมประสาน

เชนเดยวกบรากเทยมขนาดปกต จากสงทคนพบรวมถงม

การรายงานถงขอเทจจรงทเกดขนเหลาน เปนสงทสนบสนน

ใหทนตแพทยน�ามาประยกตใช ในการรกษาคนไขและใชราก

เทยมขนาดเลกในงานทนตกรรมรากเทยมกนอยางแพรหลาย

ทงชวยในการทดแทนฟนธรรมชาตทสญเสยไป การรองรบ

และการยดอยของสงประดษฐทางทนตกรรม (dental pros-thesis)

ค�าจ�ากดความ พจนานกรมทางศลยกรรมรากเทยมและชองปาก (Glos-sary of Oral and Maxillofacial Implants)(3) ไดใหค�า

นยามของรากเทยมขนาดเลก คอรากเทยมทประกอบดวย

วสดทมความเขากนไดกบเนอเยอของรางกาย เชนเดยวกบ

รากเทยมแบบมาตรฐาน แตมขนาดเสนผานศนยกลางเลก

กวา ดงรปท 1

รปท 1 แสดงรปรางและลกษณะของ รากเทยมขนาดเลก

ทใชในปจจบน

Figure 1 Shapes and characteristics of mini dental implant

รากเทยมขนาดเลกอาจเปนชนเดยวรวมกบสวนของ

หลกยด (abutment) ในตว เพอรองรบฟนเทยมเฉพาะกาล

(provisional prosthesis) หรอ ฟนเทยมหลก (definitive prosthesis) ในเวลาตอมามการใชค�าเรยกตางๆ ในการใช

เรยกรากเทยมขนาดเลกท�าใหเกดความสบสนในการเรยกชอ

ซงสามารถสรปความแตกตางของชอดงกลาวไดตามตารางท 1

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201615

ตารางท 1 สรปความแตกตางระหวาง รากเทยมขนาดเลก (mini dental implant) และ รากเทยมทมเสนผานศนยกลางนอย

(narrow diameter implants)(4) (ดดแปลงจาก Avinash S. Bidra 2013)

Table 1 Summary of differences between mini dental implants and narrow diameter implantsรำกเทยมขนำดเลก

(Mini dental implant)รำกเทยมทมเสนผำนศนยกลำงนอย

(Narrow/Small diameter implants)1. ประกอบดวยวสดทมความเขากนไดทางชวภาพ (bio-compatible) เชนเดยวกบรากเทยมขนาดปกต แตมขนาดเสนผานศนยกลางเลกกวา มกเปนชนเดยวรวมกบหลกยด(abutment) ในตวเพอรองรบสงประดษฐจรงหรอชวคราว(3) (provisional or definitive prosthesis) มกมขนาด1.8-2.9 มลลเมตร

ไมมขอสรปค�าจ�ากดความชดเจน โดยทวไปหมายถงรากเทยมทประกอบดวยวสดทมความเขากนไดทางชวภาพ (biocom-patible) เชนเดยวกบรากเทยมแบบมาตรฐานทมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวาหรอเทากบ 3 มลลเมตร

2. ใชร วมในการรกษาทางทนตกรรมจดฟนและทนต-กรรมประดษฐทงแบบตดแนนและถอดไดโดยจะใชชวคราว (interim)

ใช ในงานทนตกรรมประดษฐ ทงแบบตดแนนในฟนหนาขากรรไกรลางและฟนตดขางขากรรไกรบน

3. มกเปนชนเดยวทมทงตวรากเทยม (implant body) และหลกยด (abutment) เปนชนเดยวกน (single piece)

มกประกอบดวย 2 ชนคอ ตวรากเทยม (implant body) และหลกยด (abutment)

4. จดประสงคเพอการโหลดแรงทนท (immediate load-ing)

ใชไดทงการโหลดแรงทนท (immediate loading) หรอ การโหลดชา (delayed load)

5. แผลผาตดมขนาดเลกกวา อาจตองผาตดเปดเหงอก

6. เนองจากแผลมขนาดเลกจงแทบจะไมตองท�าการผาตดปลกถายกระดก (bone graft)

อาจตองท�าผาตดปลกถายกระดก (bone graft) ถามการผาตดเปดเหงอก

7. ไมนยมฝงในผปวยทม สนกระดกขากรรไกรแคบ (nar-row alveolar ridge) ยกเวนมขอบงชบางประการเชน ขอจ�ากดดานเศรษฐกจของผปวย

มกฝงในผปวยทม สนกระดกขากรรไกรแคบ ขอบงชทถกก�าหนดโดย ความกวางของสนกระดกและชองระหวางฟนนอย (interdental space)

8. ในผปวยทไมมฟน นยมฝงรากเทยมมากกวา 2 ตว เนอง จากมเสนผานศนยกลางขนาดเลก แตไมสามารถพยากรณอตราการอยรอด (survival rate) ได และตองการหลกฐานทางวทยาศาสตรเพมเตม

ในผปวยทไมมฟน จ�านวนรากเทยมทจะฝงขนกบสภาพกระดก ปจจยทางการเงน

9. แรงบดหมนในการใส (insertion torque) รากเทยมขนาดเลกขณะผาตดต�ากวาในการฝงรากเทยมขนาดปกต

แรงบดหมนในการใส (insertion torque) รากเทยมขนาดเลกขณะผาตดใกลเคยงกบในการฝงรากเทยมขนาดมาตรฐาน

10. มราคายอมเยากวาเมอเทยบกบรากเทยมขนาดมาตรฐาน มราคาเทาๆ กบในการฝงรากเทยมขนาดมาตรฐาน

11. เมอใชในการรกษาทางทนตกรรมจดฟน สามารถเลอกฝงไดในทกขนตอนการรกษา

เมอใช ในการรกษาทางทนตกรรมจดฟน ควรมการวางแผนขนตอนการฝงอยางดและมความระมดระวง

12. เมอใช ในการรกษาทางทนตกรรมประดษฐสามารถเหนผลการรกษาและความพงพอใจของผปวยไดชดเจน

เมอใช ในการรกษาทางทนตกรรมประดษฐยงไมสามารถประเมนผลการรกษาไดทนท

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201616

โดยทวไปรากเทยมขนาดเลกสวนมากท�าจาก โลหะผสม

ไทเทเนยม (titanium alloy) เชนเดยวกบในรากเทยมขนาด

ปกต และบรเวณสวนเกลยวมกถกออกแบบมาใหเปนรปตว

วทมรองระหวางเกลยวลก (deep V pattern) เพอเพมพนท

ผวสมผสระหวางกระดกและรากเทยม (bone to implant contact) เพมการกระจายแรง (force distribution) และ

เสถยรภาพปฐมภม (primary stability) ในผปวยทสญเสยฟนธรรมชาตไปทงหมด การใชราก

เทยมรวมกบฟนเทยมทงปากจะชวยลดปญหาทเกดในการ

ใชฟนเทยมทงปากเพยงอยางเดยว เชน การไมสามารถเคยว

อาหารบางชนด ความเจบปวด การขาดการยดอย การขาด

สารอาหาร ลดการละลายตวของกระดกในแนวตง และปญหา

ดานสภาพจตใจและคณภาพชวต(1) แตในบางกรณ เชน มชอง

ระหวางซฟน (interdental space) นอย ระยะระหวางดานสบ

ฟน (interocclusal space) นอย ชองวางทรากฟนชดฟนหรอ

สอบเขาหากน หรอมความหนาของกระดกขากรรไกรนอยอน

เนองมาจากกระดกฝอลบ คนไขอายมากและมโรคประจ�าตว

ท�าใหการฝงรากเทยมแบบปกตอาจไมสามารถท�าได เพราะ

รากเทยมมขนาดใหญและปรมาณกระดกไมเพยงพอหรออาจ

ตองท�าการผาตดทซบซอน เชน การผาตดปลกกระดกเพม

เตม การผาตดยกพนไซนส (sinus lift) การใชรากเทยม

ขนาดเลกจะเปนทางเลอกทมความเหมาะสมมากกวา และม

คาใชจายในการรกษานอยกวา หรอกรณทผปวยมโรคประจ�า

ตวหรอไดรบยาบางชนดทเปนขอหามในการฝงรากเทยมแบบ

มาตรฐาน การฝงรากเทยมขนาดเลกจะเกดภยนตรายตอ

คนไขนอย (low invasive) ใชเวลาในการฝงรากเทยมนอย

รวมถงเวลาในการหาย (healing time) ทเรวขนจงอาจเปน

ทางเลอกหนงทชวยผปวยได นอกจากน การฝงรากเทยม

ขนาดเลกยงท�าใหเกดการสญเสยกระดกนอยกวา ชวยชะลอ

การฝอของกระดกขากรรไกรและยงเกดภาวะแทรกซอนนอย

กวา

การรกษาดวยรากเทยมขนาดเลกนนสามารถท�าการ

รกษาแบบการโหลดทนทได (immediate loading) หลง

การฝงรากเทยมขนาดเลกใหผปวย โดยตองมการวางแผนการ

รกษามาเปนอยางด ปฏบตตามวธการรกษาอยางเครงครด

การคดเลอกผปวยทเหมาะสมและตองพจารณาแลววาผปวย

มความหนาแนนของกระดกทเพยงพอรวมถงการสบฟนทปกต

เกณฑในการประเมนการผาตดฝงรากเทยมขนาดเลก 1. การผาตดฝงรากเทยมขนาดเลกควรใช ในผ ทม

ลกษณะกระดกชนด 1 หรอ 2 ตามการจ�าแนกของมช(5)

(Misch type I, II) 2. มความหนาของกระดกทบ (cortical bone) ทงดาน

แกมและดานลน อยางนอย 1 มลลเมตรโดยรอบรากเทยม

และควรอยหางจากฟนธรรมชาตอยางนอย 0.5 มลลเมตรใน

กรณทเปนสงประดษฐทนตกรรมชนดตดแนน (fixed dental prosthesis) ควรท�าการลดแรงกดดานบดเคยว (occlusal relief) ประมาณ 100 ไมครอน

3. ผปวยทใชฟนเทยมทงปาก ในการฝงรากเทยมขนาด

เลกเพอรองรบฟนเทยมทงปากชนดถอดไดในขากรรไกรบน

นน ควรใชรากเทยมอยางนอย 6 ตว และในขากรรไกรลาง

ควรใชรากเทยมอยางนอย 4 ตว

4. ผปวยทใชฟนเทยมตดแนนทงปาก ฟนเทยมบนทง

ปากควรใชรากเทยมขนาดเลกอยางนอย 10 ตว สวนในฟน

เทยมลางทงปาก ควรใชอยางนอย 8 ตว(5)

5. การรกษาทตองการความสวยงามมากตองมการ

วางแผนการรกษาอยางดรวมถงอธบายขอจ�ากดและปจจย

ตางๆ ทเกยวของรวมถงผลตางๆ ทอาจเกดขนกบคนไขกอน

ทจะเรมท�าการรกษา การใชรากเทยมขนาดเลกรวมกบฟน

เทยมตดแนนไมแนะน�าใหท�าการรกษาโดยการโหลดแรงทนท

(immediate loading)

ขอบงชในการรกษา 1. ชวยในการยดอยของฟนเทยมทงปากแบบถอดไดใน

ขากรรไกรบนและลาง

2. ชวยในการยดอยของฟนเทยมบางสวนถอดไดในขา

กรรไกรบนและลาง

3. ฟนเทยมแบบตดแนนทงในฟนซเดยว (ฟนหนาในขา

กรรไกรลาง ฟนตดซขางในขากรรไกรบน) และทดแทนฟน

หลายๆ ซ (ในบางกรณ)

4. ทดแทนฟนทมชองวางขนาดเลก (นอยกวา 5

มลลเมตร)

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201617

การเกดขบวนการออสทโออนทเกรชน (Osteointegration) ในป 2001 Balkin และคณะไดท�าการศกษาถงผลทาง

คลนคและอนกายวภาคศาสตร (histology) โดยท�าการผาตด

ฝงรากเทยมขนาดเลกขนาด 1.8 มลลเมตรใหกบผปวย 2

รายเพอชวยในการตดอยของฟนเทยมลาง หลงจากนน 4-5

เดอนท�าการผาตดออกโดยใชหวกรอกระดก (trephine bur) แลวท�าการตรวจประเมนทางอนกายวภาคศาสตร พบวาม

กระดกแนบชดกบผวรากเทยมขนาดเลกและมเสนเลอดรวม

เปนสวนประกอบในกระดกนนดวย โดยลกษณะกระดกอยใน

สภาพด มลกษณะทสมบรณอยตดกบผวรากเทยมขนาดเลก(6)

ดงรปท 2

และในป 2012 ทมหาวทยาลย Loma Linda โดย

Lee และคณะ ท�าศกษาดานจลพยาธวทยา และสณฐานวทยา

ของรากเทยมขนาดเลก 2 ยหอ ขนาดเสนผานศนยกลาง1.8

มลลเมตร 2.0 มลลเมตร 2.4 มลลเมตรและ 2.5 มลลเมตร

ทท�าการผาตดฝงรากเทยมในหมขนาดเลก (miniature swine) เปนระยะเวลา 3 และ 6 เดอน พบวาสามารถเกด

กระบวนการกระดกเชอมประสานไดโดยไมค�านงถงขนาดเสน

ผานศนยกลางของรากเทยม(8) ดงรปท 4

รปท 2 แสดงกระดกลอมรอบรากเทยมขนาดเลกภายใต

กลองจลทรรศนแบบใชแสง (light microscope) (ดดแปลงจาก Balkin 2001)

Figure 2 Mini dental implant and bone surrounding under light microscope

จากการศกษาของ Serra ในป 2011 พบวารากเทยม

ขนาดเลก สามารถเกดกระบวนการกระดกเชอมประสาน ได

เชนเดยวกบรากเทยมขนาดปกต โดยมคาปรมาณของกระดก

ทสมผสกบรากเทยม (Bone-to-implant contact; BIC) แตกตางกบรากเทยมขนาดปกต มการสรางกระดกเพมมาก

ขนเมอเวลาผานไป โดยพบวามคา BIC สงถงรอยละ 70.96

เมอผานไป 1 4 และ12 สปดาห แมวาจะมการโหลดแรงทนท

ดวยแรงกระท�าปรมาณ 1 นวตน(7) ดงรปท 3

รปท 3 แสดงการเกดการสรางกระดกลอมรอบรากเทยม

ขนาดเลก (ดดแปลงจาก Serra 2011)

Figure 3 Osseointegration around mini dental im-plant

รปท 4 แสดงการมกระดกลอมรอบรากเทยมขนาดเลก

(ดดแปลงจาก Lee 2012)

Figure 4 Mini dental implant and bone surrounding

การใชงาน มการศกษามากมายเกยวกบการใชรากเทยมขนาด

เลกเพอรองรบฟนเทยมชนดถอดไดบางสวนหรอฟนเทยม

ชนดถอดไดทงปาก นอกจากนรากเทยมขนาดเลกยง

สามารถรองรบฟนเทยมชนดตดแนน ทงแบบบางสวนหรอ

ฟนเทยมตดแนนทงปากโดยในกรณนตองผานการคดกรอง

และพจารณาอยางดแลว ในปจจบนยงมการศกษามากมาย

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201618

เกยวกบการฝงรากเทยมขนาดเลกเพอประโยชนดานทนต

กรรมจดฟน อยางไรกตาม การคดกรองและเตรยมขอมล

ผปวย การตรวจวดความหนาและประเมนสภาพของกระดก

ขากรรไกรบรเวณทจะท�าการฝงรากเทยมรวมถงสภาพของ

เหงอก มสวนในการน�าไปสความส�าเรจในการฝงรากเทยม

ขนาดเลก(5)

การใชรากเทยมขนาดเลกรวมกบฟนเทยมชนดถอดได รากเทยมขนาดเลกสามารถใชยดฟนเทยมชนดถอดได(1)

โดยความหนาแนนของกระดกขากรรไกรในบรเวณทจะท�าการ

ฝงรากเทยมควรเปนกระดกชนด 1 หรอ 2 ตามการจ�าแนก

ของมช (Misch bone type I,II,III,IV classification) ดงรปท 5 เพราะกระดกชนดท 1 และ 2 นมความหนาแนนสง

แขงแรงสามารถใชงานไดในระยะยาว นอกจากนยงสามารถ

รองรบแรงไดทนทหลงจากท�าการฝงรากเทยมในผปวยทม

สนเหงอกฝอลบโดยอตราความส�าเรจสมพนธกบเสถยรภาพ

ปฐมภม เมอท�าการฝงรากเทยมขนาดเลกในกระดกขา

กรรไกรลางทมความหนาแนนกระดกสงโดยวดทอรกในการ

ใส (insertion torque) ไดอยางนอย 30 นวตนเซนตเมตร

กสามารถพจารณาใหรองรบแรงและฟนเทยมไดทนท(1,5)

โดยฟนเทยมทใชอาจเปน ฟนเทยมครอมรากฟน ฟนเทยม

ทงปากถอดได (รปท 6) และฟนเทยมบางสวนแบบถอดได

(รปท 7) หลงจากการฝงรากเทยมขนาดเลกเสรจแลว ตวยด

โลหะ (metal housing) จะถกฝงลงในฐานเรซนอะครลก

(acrylic resin base) ของฟนเทยมโดยใชวธผสมอะครลก

เหลวแลวใสใตฐานฟนเทยมทถกเตรยมชองวางไว (pick-up technique) แลวท�าการเชคการกดสบ รวมถงการสอน

การถอดใส และการดแลท�าความสะอาด หลงจากเสรจสน

กระบวนการนแลว ผปวยสามารถใชฟนเทยมไดทนท การ

รกษาดวยวธนมคาใชจายต�ากวาและรวดเรวกวาการฝงราก

เทยมแบบมาตรฐาน

อยางไรกตามพบวา ความลมเหลวของการรกษาก

สามารถเกดขนไดถงแมวาจะเปนการฝงรากเทยมขนาดเลก

ลงในกระดกทมความหนาแนนสงอนเนองมาจากการทราก

เทยมรบแรงบดเคยวทมากเกนไป จากการวเคราะหอตราการ

อยรอด (survival rate) ในผปวยทไดรบการฝงรากเทยม

ขนาดเลกพบวา การฝงรากเทยมขนาดเลกท�าใหมเสถยรภาพ

ของฟนเทยม (denture stabilization) สง และมอตราการ

อยรอด (survival rate) มากกวารอยละ 90 ขนกบวธการ

และ เกณฑการอยรอด (survival criteria) ในการฝงรากเทยมขนาดเลกเพอรองรบฟนเทยมทงปาก

ชนดถอดไดในขากรรไกรบนควรใชรากเทยมอยางนอย 6 ตว

และในขากรรไกรลางควรใชรากเทยมอยางนอย 4 ตว(10-13)

ส�าหรบการฝงรากเทยมขนาดเลกเพอรองรบ ฟนเทยมครอม

รากเทยม ควรฝงใหรากเทยมแตละตวอยในแนวขนานกนโดย

ควรมความตางของแนวแกนของรากเทยมแตละรากไมเกน 20

องศาเพอปองกนการเกดความไมขนาน ท�าใหใสฟนเทยมยาก

และปญหาทางดานชวกลศาสตร (biomechanics) ทจะเกด

ขนตามมา(5,10-12,14-15)

การใชแผนแบบสงปลกฝง (surgical template) รวมดวยในขณะท�าการฝงรากฟนจงเปนสงจ�าเปนเพอใหแนวแกน

ของรากเทยมแตละตวขนานกนมากทสด

การใชรากเทยมขนาดเลกกบฟนเทยมแบบถอดไดนน ไม

จ�าเปนตองกรอเตรยมโครงสรางของฟนขางเคยงทมสขภาพ

ดจงท�าใหไมตองสญเสยเนอฟน นอกจากนน ในการจ�าแนก

แบบเคนเนดแบบท 1 และ 2 (Kennedy Class I, II) การ

ใชรากเทยมขนาดเลกชวยยดนนจะชวยปองกนการบดหมนท

บรเวณสวนยนดานทาย และในกรณทเปน เคนเนดแบบท 4 ซง

รปท 5 การแบงแยกลกษณะของกระดกทง 4 ชนด(9)

(ดดแปลงจาก Misch CE 2004)

Figure 5 4 types of bone classification(9) (modified from Misch CE 2004)

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201619

ส�าหรบการฝงรากเทยมขนาดเลกเพอรองรบฟนเทยมตด

แนน ควรมการพจารณาคดเลอกผปวยทมความหนาแนนของ

กระดกขากรรไกรแบบมช ชนดท 1 หรอ 2 และควรมลกษณะ

การสบฟนปกตทสามารถกระจายแรงแบบเทาๆ กนโดยทว

หรอควรออกแบบการสบฟนทปองกนอนตรายตอรากเทยม

แตอยางไรกตาม ปจจบนขอมลการศกษาเกยวกบการใชราก

เทยมขนาดเลกในกระดกขากรรไกรบนเพอรองรบฟนเทยม

ตดแนนทงแบบบางสวนหรอทงปากยงมนอย(5,10,11)

หลงเสรจสนกระบวนการฝงรากเทยมขนาดเลก ยงไม

ควรใหแรงทนทเนองจากแรงในแนวแรงดานขาง (lateral force) อาจเหนยวน�าใหเกดการเคลอนทเลกนอย (micro- movement) ซงอาจไปรบกวนขบวนการกระดกเชอมประสาน

และอาจน�าไปสความลมเหลวของการรกษาได

มการรายงานกรณศกษาผปวยทแสดงถงการฝงราก

เทยมขนาดเลกในกระดกขากรรไกรบนเพอรองรบฟนเทยม

ตดแนนทงปาก อาจตองใชรากเทยม 10-12 ตว เพอชวย

เพมพนทและกระจายแรง รองรบแรงในการบดเคยวทกระท�า

ตอกระดกขากรรไกรทรองรบ และการใชรากเทยมขนาดเลก

2 ตว อาจใชรองรบฟนกรามลางโดยท�าครอบฟนเชอมตด

กน(5,14,16) โดยในผปวยทมชองวางระหวางฟนนอย ซงระยะ

จากรากเทยมถงฟนธรรมชาตเลกเกนกวาทจะใชรากเทยม

ขนาดมาตรฐาน อาจพจารณาใชรากเทยมขนาดเลก 2 ตว เพอ

รบแรงในแนวดง(5,11,14)

รากเทยมขนาดเลกสามารถรองรบครอบฟนเดยวได ใน

ผปวยทมระยะหางระหวางซฟนนอยกวา 5 มลลเมตร เชน

ในฟนตดหนาบนซขาง ฟนตดหนาลาง หรอในบรเวณทม

การเคลอนของฟนซขางเคยงภายหลงการถอนฟนท�าใหระยะ

หางระหวางซฟนแคบลง(7,11) โดยการฝงรากเทยมขนาดเลก

ในบรเวณดานหนาจะมความเหมาะสมกวาเนองจากบรเวณน

รบแรงบดเคยวนอย ดงรปท 8

รปท 6 แสดงการฝงรากเทยมขนาดเลกเพอชวยในการยด

ตดฟนเทยมชนดถอดได

Figure 6 Mini dental implant procedure for overden-ture retaining

รปท 7 แสดงการฝงรากเทยมขนาดเลกเพอชวยในการยด

ตดฟนเทยมบางสวนชนดถอดได

Figure 7 Mini dental implant procedure for remov-able partial denture retaining

มบรเวณสนเหงอกวางทางดานหนายงชวยใหมความสวยงาม

มากขน เนองจากอาจไมตองใชตะขอชวยยด

การใชรากเทยมขนาดเลกรวมกบฟนเทยมชนดตดแนน ในบางครงผ ปวยทมกระดกฝอลบบางและมชองวาง

ระหวางซฟนบรเวณทตองการฝงรากเทยมนอย การใชราก

เทยมขนาดเลกอาจพจารณาใชเพอรองรบฟนเทยมชนดตด

แนนได อยางไรกตามอาจมปญหาดานความสวยงามเนองจาก

การทมความกวางระหวางซฟนนอยจะท�าใหครอบฟนทท�าขน

นนมขนาดเลกเมอเทยบกบฟนซขางเคยง ซงควรแจงใหผปวย

ทราบถงขอเสยนกอนเรมท�าการรกษาทกครง

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201620

การตรวจดวยภาพเอกซเรยคอมพวเตอรหรอท�าแบบสบ

ฟน การจ�าลองซฟนดวยขผงกอนการผาตดรวมถงการใชแผน

แบบสงปลกฝง (surgical template) มความส�าคญส�าหรบ

การฝงรากเทยมขนาดเลกเพอรองรบฟนเทยมแบบตดแนนทง

แบบซเดยวหรอหลายซ(5)

กรณทฝงรากเทยมขนาดเลกหลายตวเพอรองรบฟน

เทยมตดแนนหรอฟนเทยมทงปากแบบถอดได รากเทยม

ทงหมดจะถกยดเขาดวยกนเปนหลกยดซงกนและกนเพอ

ชวยกระจายแรงและลดการเกดการเคลอนทเลกนอย แต

อยางไรกตาม ถามการขยบของครอบฟนเพยง 1 ซ เชน

จากการทมการรวซม (micro leakage) มการขยบของครอบ

ฟนเนองจากมการละลายไปของซเมนตทใชยดไปบางสวน

ในฟนหลกเพยงหนงซ จะท�าใหเกดการบดหมนไดเลกนอยท

ฟนหลกนนและน�าไปสการละลายของกระดกรอบรากเทยม

และอาจการเกดการลมเหลวของการเกดกระดกเชอมประสาน

ในกรณทรากเทยมขนาดเลกเปนชนเดยวกนดงนนจง

ไมมชองวางขนาดเลก (micro-gap) และบรเวณดานบนสด

ของรากเทยมชนดนจะเปนสวนของฟนหลกทสามารถเตรยม

ใหมความขนานและมความเหมาะสมกบเทคนคการพมพปาก

ท�าครอบฟนและสะพานฟน การพมพปากดวยวสดโพลไวนล

ไซลอกเซน (polyvinyl siloxane) จะใหผลดและมความเปน

พษตอเนอเยอนอย สวนขนตอนการกรอเตรยม (prepara-tion) ใหมความขนาน หากมากเกนไป (over preparation) จะท�าใหเกดการลาของโลหะและรอยแตกได ดงนนทนตแพทย

ผฝงรากเทยมควรระมดระวงและตงใจทจะผาตดฝงรากเทยม

ใหขนานกนใหมากทสดโดยไมตองเตรยมฟนหรอเตรยมฟนให

นอยทสด

ฟนธรรมชาตนนจะมเอนยดปรทนตและสามารถถกดนลง

ไปทางปลายรากฟนเพอรองรบแรงบดเคยวไดสงสดเปนระยะ

200 ไมโครเมตร ในขณะทรากเทยมไมมเอนยดปรทนต ดงนน

รากเทยมทรองรบฟนเทยมจะตองรบแรงบดเคยวขณะบด

เคยวโดยตรง ดงนนจงตองท�าการปรบแตงดานบดเคยวเพอ

ลดแรงกดขณะบดเคยวไมใหรบแรงทงหมดจากขากรรไกร

ขณะมการใชงานจงเปนวธทเหมาะสมทจะแกไขปญหาดงกลาว

ได(5)

อตราความส�าเรจของการใชรากเทยมขนาดเลก การฝงรากเทยมขนาดเลกมผลลพธในการอยรอด (sur-vival outcome) สงขนเรอยๆ ในป 2004 Ahn และคณะ

รายงานวาการฝงรากเทยมขนาดเลกในขากรรไกรลาง ราก

เทยมขนาดเลก 26 ใน 27 รากยงคงมเสถยรภาพทด ไมมการ

ละลายของกระดกและคนไขไมมอาการผดปกตใดๆ หลงการ

รกษาและคนไขมความพงพอใจในการรกษา เมอตดตามผล

ภายหลงการฝงรากเทยม 21 สปดาห(17) ในป 2005 Griffitts และคณะ ท�าการฝงรากเทยมขนาดเสนผานศนยกลาง 1.8

มลลเมตร จ�านวน 116 ตว บรเวณสวนหนาของขากรรไกร

ลางในคนไขจ�านวน 30 ราย ตดตามผลโดยใหผปวยตอบ

แบบสอบถามพบวาคนไขพงพอใจในแงประสทธภาพการยด

อย การพด การบดเคยวทดขนมาก และพบวามอตราความ

ส�าเรจถงรอยละ 97.4

ตอมาในป 2007 Shatkin และคณะ พบวารากเทยม

ขนาดเลกทฝงในขากรรไกรลางและบนมอตราการอยรอด

รอยละ 94.1(18) และอกการศกษาหนงโดย Bulard และ

Vance ในป 2005 กพบวาการฝงรากเทยมขนาดเลกมอตรา

การประสบความส�าเรจรอยละ 90 Alvydas ในป 2012

ท�าการศกษาถงอตราความส�าเรจ (survival rate) ของราก

เทยมขนาดเลกของบรษทตางๆ ทมจ�าหนายในทองตลาดดงน(19) 3M ESPE, IMTEC, Bicon Dental, Zimmer, Im-plant Direct, Intra lock, Hiossen, Simpler Implant, KAT Implants, OCO, Biomedical, American Dental Implant โดยมการตดตามผลตงแต 4 เดอนถง 8 ป(17)

พบวา มอตราการอยรอดรอยละ 91.17 ถง 100 ดงรปท 9

ในป 2012 Shatkin และ Christopher(20) ไดท�าการ

ศกษาแบบยอนหลงเปนเวลา 12 ป มการฝงรากเทยมขนาด

เลกทงหมด 5,640 ตว พบวามอตราการอยรอดรอยละ 91.5

รปท 8 แสดงการฝงรากเทยมขนาดเลกเพอรองรบฟน

เทยมตดแนน

Figure 8 Mini dental implant procedure for fixed prosthesis

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201621

รปท 9 แสดงอตราการอยรอด(survival rate)ของรากเทยมขนาดเลก(ดดแปลงจากShatkin TE 2007)(20)

Figure 9 Survival rate for mini dental implant

Citation Implant company

Implant diameter, mm

Implant length, mm

Number of

implant

Implantation area

Type of prosthesis

Follow up duration

Survival rate

Bulard et al. 2005

IMTEC 1.8-2.4 NS 1029 Mandible Overdentures 4 months to 8 years

91.17%

Comfort et al. 2005

Branemark 3.3 10, 13, 15 23 6 anterior maxilla, 17 Posterior

Fixed and com-plete dentures

5 years 96%

Shatkin et al. 2007

3M 1.8-2.4 NS 2514 50% Mandible50% Maxilla

45% Over dentures55% Fixed

2.9 years 94.20%

Vigolo et al. 2000

3I 2.9 8.5, 10, 13,15 52 23% Mandible29% Maxilla

Single fixed 5 years 94.2%

Griffitts et al IMTEC 1.8 10-18 116 Anterior area of mandible

Overdenture 5 months 97.4%

Elsyad et al. 2011

IMTEC 1.8 12,14,16,18 112 Mandible Overdenture 3 years 96.4%

Ahn et al. 2004

IMTEC 1.8-2 13,15,18 27 Mandible Overdentures 5.5 months 96.3%

Hallman et al. 2001

ITI 3.3 8,10,12 160 Maxilla Various fixed 1 year 99.4%

Romeo et al. 2006

ITI 3.3 10,12 12 MandibleMaxilla

Single and partially fixed

7 years 96.9% (Mandible)98.1% (Mandible)

Sohn et al. 2006

Biohorizons 3.0 12,15 62 8 Mandible54 Maxilla

Fixed 23±4.3 months

100%

Cho et al. 2007 Dentatus 2.4 7,10,14 34 Mandible Overdenture 14-36 months 94%

Reddy et al. 2008

Biohorizons 3.0 NS 31 Maxilla Mandible Single fixed 1 year 96.7%

Morneburg et al 2008

Microplant 2.5 9,12,15 134 Mandible Overdenture 6 years 95.5%

Andersen et al. 2011

3i 3.25 13,15 32 Anterior maxilla Single fixed 2 years 93.8%

Anitua et al. 2010

Tiny 2.5, 3.0 10, 11.5, 13,15 89 66 Mandible23 Maxilla

30% over-denture70% fixed

3 years 98.90%

Malo et al. 2011

Branemark 3.3 10,11.5,13,15 247 144 posterior maxilla103 posterior mandible

Fixed 5 yaers 95.10%

Degidi et al. 2009

XIVE 3.0 13,15 60 Anterior Maxilla Single fixed 3 years 100%

Vigolo et al. 2004

3i 2.9, 3.25 8.5,10,11.5,13,15 192 40% Mandible60% Maxilla

94 single fixed98 partial

7 years 95.3%

Zinsli et al 2004

ITI 3.3 8,10,12 298 57% Mandible43% Maxilla

120 overdentures57 fixed

6 years 96.6%

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201622

โดยมความลมเหลวเกดขน 445 รากเนองจากการโยก โดย

อตราการอยรอดของรากเทยมขนาดเลกทฝงในกระดกขา

กรรไกรบนและลางไมมความแตกตางกน โดยในขากรรไกร

ลางมอตราการอยรอดรอยละ 93.1 และในกระดกขากรรไกร

บนรอยละ 91.3 (รปท 10) เมอแยกตามลกษณะของฟนเทยม

รากเทยมขนาดเลกทรองรบ ฟนเทยมลางแบบถอดได มอตรา

การอยรอดสงสดทรอยละ 95.6 ในขณะทรากเทยมขนาดเลก

ทรองรบฟนเทยมบนทงปากแบบถอดไดมอตราการอยรอดต�า

สดทรอยละ 85.2 รากเทยมทรองรบฟนเทยมแบบตดแนน ม

อตราการอยรอดสงกวาทรองรบฟนเทยมแบบถอดได โดย

อตราการอยรอดรอยละ 94.7 และรอยละ 88.4 ตามล�าดบ

เมอพจารณาต�าแหนงของการฝงในกระดกขากรรไกรบนพบ

วาการฝงรากเทยมขนาดเลกในกระดกสวนหนาและหลง ม

อตราการอยรอดรอยละ 90.3 และรอยละ 92.5 ตามล�าดบ

ในขณะทอตราการอยรอดของการฝงรากเทยมในกระดกขา

กรรไกรลางสวนหนาและหลงคอรอยละ 92.3 และรอยละ 94.1

ตามล�าดบ การทอตราการอยรอดของการฝงรากเทยมลงใน

กระดกขากรรไกรบนต�ากวาในขากรรไกรลางอาจเปนเพราะ

ในบรเวณกระดกขากรรไกรบนมคณภาพและความหนาแนน

ของกระดกทนอยกวา

เมอพจารณาตามกลมอาย พบวาผปวยทอยในชวงอาย

21-30 ป มอตราการอยรอดสงสดคดเปนรอยละ 95.8

(รปท 11)(20)

โดยสวนใหญ ความลมเหลวของการรกษามกเกดภายใน

6 เดอน ซงสาเหตอาจเกดจากการฝงรากในต�าแหนงทมความ

หนาแนนของกระดกต�า หรอการเลอกใชรากเทยมทมความ

ยาวไมเพยงพอ โดยทวไป การฝงรากเทยมขนาดเลกควรม

ความยาวอยางนอย 11.5 มลลเมตร เนองจากมขนาดเสน

ผานศนยกลางเลก จงควรฝงใหลกทสดเทาทจะท�าได เพอเพม

ระยะทรากเทยมขนาดเลกอยในมวลกระดก และลดความเคน

(stress) ทกระท�าตอกระดก(5)

ในการฝงรากเทยม รากเทยมตองไดรบการรองรบและ

ถายทอดแรงลงสกระดกไดหลงจากเกดกระบวนการกระดก

เชอมประสานเพอการใชงานไดยาวนาน หากไมมการรองรบ

จากกระดกทด เชน เกดรอยกระดกเปดแยก (dehiscences) หรอชองกระดกโหว (fenestrations) อาจน�าไปสความลม

เหลวทงในระยะสนและยาว ในการศกษาของ Shatkin และ

Christopher(20) พบวาความลมเหลวทเกดขนคอ การโยก

และการหกของรากเทยมขนาดเลก

ความลมเหลวของการรกษาคอมการโยกของรากเทยม

การละลายตวของกระดกมากกวาปกตและอาจเกดหนอง

รวมหรอไมกได และมกเกดขนภายใน 6 เดอน หลงการ

รกษา(5,10-11,20)

การหลกเลยงความลมเหลวของการรกษา ความลมเหลวของการรกษาสามารถหลกเลยงได

เมอมการวางแผนการรกษาทด โดยพจารณาปจจยทาง

กายวภาคศาสตร (anatomical factors) และจ�านวนราก

เทยมทตองท�าการฝง การยดตามวธการรกษาอยางเครงครด

รปท 10 แสดงอตราการอยรอดของรากเทยมขนาดเลก

และ ชนดของการรกษา (ดดแปลงจาก Shatkin tE 2012)

Figure 10 Survival rate for mini dental implant and treatment type

รปท 11 แสดงการรกษาดวยรากเทยมขนาดเลกทแจกแจง

ตามชวงอาย (ดดแปลงจาก Shatkin tE 2012)

Figure 11 Survival rate for mini dental implant and age range

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201623

(strict to protocol) ส�าหรบการรกษานนประกอบไปดวย

ขนตอนการผาตดและขนตอนการบรณะโดยมปจจยทตอง

พจารณามดงตอไปน(1)

1. ความหนาของเนอเยอออน (soft tissue thickness) ถาหนาเกน 2 มลลเมตร ใหลดขนาดลงโดยการผาตดเพอลด

ระยะงด (lever arm) การทมระยะงดทยาวเกนไป จะท�าให

เกดแรงบดงดและแรงเคน (bending force และ stress) ท

รากเทยมและน�าไปสความลมเหลวได

2. ความขนานของรากเทยม (parallel implants) รากเทยมขนาดเลกควรไดรบการฝงใหอยในแนวขนานกนมาก

ทสด โดยแนวการฝงไมควรท�ามมตางกนเกน 15-20 องศา

หากมากกวานมโอกาสเกดความลมเหลวจากการทมแรงดาน

ขาง (lateral force) ทมากเกนไป และท�าใหผปวยมปญหา

ใสและถอดฟนเทยมยากรวมถงการสกของยางทใหการยดอย

(retention ring) 3. ความหนาแนนของกระดก (bone density) การ

ผาตดฝงรากเทยมขนาดเลกมโอกาสเกดความส�าเรจสงกวา

ในผปวยทมกระดกหนาแนนโดยเฉพาะในสวนของกระดกทบ

(cortex) การท�าการตรวจสนกระดก (ridge mapping) จะชวยในการประเมนความหนาของกระดก การฝงรากเทยม

ขนาดเลกจะไดผลดในผปวยทมกระดกชนดท1และ 2 และ

ควรระมดระวงการใชรากเทยมขนาดเลกในผปวยทมกระดก

ชนดท 3 และ 4 ตามการจ�าแนกของมช

4. จ�านวนรากเทยมทท�าการฝง (number of im-plants) กรณฝงการเทยมเพอรองรบฟนเทยมครอมรากเทยม

ในกระดกขากรรไกรลางควรฝงรากเทยมอยางนอย 4 ตว สวน

ในกระดกขากรรไกรบนควรฝงรากเทยมอยางนอย 6 ตว โดย

มอตราสวนจ�านวนรากเทยมขนาดเลก 2 รากตอรากเทยม

มาตรฐาน 1 ราก

5. ความยาวของรากเทยม (length of implants) ไมควรนอยกวา 10 มลลเมตร ควรเลอกใหมความยาวมาก

ทสดเทาทจะท�าไดเพอเพมพนทผวและชวยในการยดตดทม

เสถยรภาพ (stability) 6. การโหลดแรงและการบดเคยว (loading and occlusion) สวนใหญนยมท�าการรกษาแบบโหลดแรงทนท

เมอวดแรงในการบดหมน (insertion torque) มากกวาหรอ

เทากบ 30 นวตนเซนตเมตร หากวดแรงในการบดหมนได

ต�ากวา 30 นวตนเซนตเมตร (Ncm) ใหระวงการขยบของ

รากเทยม และควรเสรมฐานดวยสารรองพนเนอเยอแบบนม

(soft tissue liner) เพอทงระยะเวลาเพมโอกาสเกดกระดก

เชอมประสาน (osseointegration)

บทวจารณ ในอดต รากเทยมขนาดเลกเคยถกใชเพอยดฟนเทยม

เฉพาะกาลใหมความมนคง ขณะทรากเทยมขนาดปกตก�าลง

เกดกระบวนการกระดกเชอมประสานแตเมอถงเวลาทตองเอา

รากเทยมขนาดเลกออกพบวามการเกดกระดกเชอมประสาน

รอบๆ รากเทยมขนาดเลกนมากกวารอยละ 50 ปจจบน ราก

เทยมขนาดเลกท�าจาก ไททาเนยม อลลอยด (Ti alloy) และ

มลกษณะพนผวเชนเดยวกบรากเทยมขนาดปกต(1) สามารถ

น�ามาใช ในการรกษาในการทดแทนฟนธรรมชาตซเดยวทม

ชองวางขนาดเลก เชน ฟนตดหนาในขากรรไกรลาง ฟนตด

ซขางในขากรรไกรบน และการใชเพอเพมการยดอยของฟน

เทยมถอดได

รากเทยมขนาดเลกมกถกออกแบบใหเปนรปรางคลาย

รากฟน (root form-shape) และมกมเกลยวเปนรปตวว

(deep V pattern) เพอเพมระยะประชดระหวางกระดกและ

รากเทยม (bone-to-implant contact) เพมเสถยรภาพ

ปฐมภม (primary stability) และเพมพนทรบการกระจาย

แรงบดเคยว มพนผวทขรขระเพอชวยในกระบวนการกระดก

เชอมประสาน โดยปกตแลวเมอใชหวเจาะ (drill) จะใชการ

เจาะเพยง 1 หรอ 2 ครงเพอใหเกดขนาดของรเจาะทมขนาด

เลกกวาขนาดของรากเทยมและท�าใหเกลยวของรากเทยม

สามารถท�างานไดโดยการเจาะเขาไปในกระดกโดยรอบไดดวย

ตวเอง (self-engage) ขณะทหมนและกดรากเทยมลงไปใน

ชองกระดกทหนาแนนและไดรบการเตรยมไวอยางเหมาะสม(1)

การทรากเทยมขนาดเลก ท�าใหเมอท�าการเจาะฝงลงไป

จะเกดการสญเสยกระดกและการบาดเจบของเหงอกนอยกวา

เนองจากการใชเครองมอเจาะเหงอก (tissue punch) และ

มระยะเวลาในการหายนอยกวาเมอเทยบกบรากเทยมขนาด

มาตรฐาน และโดยเทคนคในการฝงคอเจาะผานสนเหงอกท

เปนกระดกทบ (cortical bone) ทะลลงไปยงกระดกพรน

(spongy bone) โดยทรากเทยมขนาดเลกทฝงลงไปนน

ตองมเสถยรภาพปฐมภมทด จงจะท�าใหผวรากเทยมสมผส

กบกระดกโดยตรง(21) โดยดไดจากแรงบดหมนในการใส

(insertion torque) ทมากกวา 30 แตไมควรเกน 50 นวตน

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201624

เซนตเมตร เนองจากรากเทยมอาจจะหกได อาจจะท�าใหม

ความเคน (stress) และความเครยด (strain) ทมากเกนไป

จนท�าใหเกดการละลายของกระดกรอบๆ รากเทยมได

จากคณลกษณะดงกลาวและการคดเลอกกรณผปวยท

เหมาะสม ท�าใหรากเทยมขนาดเลกเปนทางเลอกในการรกษา

และสามารถโหลดทนทไดหลงการผาตดฝงรากเทยม ในผปวย

ทมสนเหงอกวางทงปากในขากรรไกรลาง โดยในปจจบน ราก

เทยมขนาดเลกสามารถใชในฟนเทยมลางทงปาก ฟนซเดยว

เชน ฟนหนาในขากรรไกรลาง ฟนหนาซขางในขากรรไกรบน

ฟนเทยมบางสวนแบบถอดได

บทสรป การใชรากเทยมขนาดเลกเปนการรกษาทางเลอกหนง

ในการทดแทนฟนธรรมชาตของคนไขโดยเฉพาะในผปวยทม

สนกระดกฝอลบ ชองระหวางฟนนอย ความกวางของกระดก

เหลอนอย ซงถาท�าการรกษาดวยรากเทยมขนาดปกตจะ

ใชระยะเวลาในการรกษานาน อาจจ�าเปนตองมการผาตดท

ซบซอนและยาก คนไขสวนมากเปนผสงอายอาจมโรคประจ�า

ตว ซงอาจเปนอนตรายขณะท�าการผาตดทตองใชเวลานาน

ผปวยตองเดนทางมาหลายครง การใชรากเทยมขนาดเลกมก

ท�าการผาตดดวยวธการไมเปดแผนเหงอกซงท�าใหแผลหาย

เรวและบอบช�านอย มการสญเสยกระดกนอย และชวยคง

สภาพของกระดกคนไข(22) จากการศกษาทผานมาพบวาราก

เทยมขนาดเลกมอตราความอยรอดคอนขางสง(20) ถงรอยละ

91.5 บางการศกษามอตราความส�าเรจรอยละ 97.4(23) ซงจะ

แตกตางกนไปตามต�าแหนงของขากรรไกร ความหนาแนนของ

กระดก และการท�าหนาท

แตอยางไรกตาม การทจะท�าใหการรกษาประสบผล

ส�าเรจไดนน ผ ใหการรกษาจ�าเปนตองท�าความเขาใจถงหลก

ชวกลศาสตร คณสมบตและขอจ�ากดของรากเทยมขนาดเลก

ขอบงชในการรกษา ขนตอนการรกษา การคดเลอกผปวยทจะ

รกษา ตลอดจนการวางแผนการรกษาทเหมาะสมจงจะท�าให

การรกษาประสบผลส�าเรจในระยะยาว

กตตกรรมประกาศ คณะผวจยขอขอบคณ ทนตแพทย วรตม ตรบรษ และ

ทนตแพทย ชยวฒน อดมสวสด ทเออเฟอภาพประกอบเนอหา

ในบทความน

เอกสารอางอง1. Paresh B Patel. Narrow-diameter implants: A

minimally invasive solution for overdenture treatment. Dental Learning 2012; 1(7)

2. Bulard RA, Vance JB. Multi-clinic evaluation using mini-dental implants for long-term denture stabilization: a preliminaiy hiometric evaluation. Compend Contin Educ Dent. 2005; 26(12): 892-897.

3. Laney WR (ed.) Glossary of oral and maxillofa-cial implants. Chicago: Quintessence Publishing Co; 2007: 40, 102, 113, 133.

4. Avinash S, Bidra, BDS, MSa and Khalid Almas, BDS, MScb. Mini implants for definitive prostho-dontic treatment: A systematic review. J Prosthet Dent 2013; 109: 156-164.

5. Flanagan D, Mascolo A. The mini dental in fixed and removable prosthetics: A review, J Oral Implantol 2011; 27: 123-132.

6. Balkin BE, Steflik DE, Naval F. Mini-dental im-plant insertion with the auto-advance technique for ongoing applications. J Oral Implantol 2001; 27: 32-37.

7. Serra G, Morais LS, Elias CN. Sequential bone healing of immediately loaded mini-implants: histomorphometric and fluorescence analysis. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2010; 137(1): 80-90.

8. Li Y Lee, S Zhang, W Aprecio, Zunt SL. Tissue response to two mini dental implants in miniature swine. J Dent Res 2012; 91 (Spec. Iss. A): 351.

9. Misch CE, Wang HL, Misch CM, et al. Rationale for the application of immediate load in implant dentistry: part 1. Implant dentistry 2004; 13: 207-217.

10. Shatkin TE, Shatkin S, Oppenheimer AJ, et al. A simplified approach to implant dentistry with mini dental implants. Alpha Omegan 2003; 96: 7-15.

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201625

11. Shatkin TE, Shatkin S, Oppenheimer. Mini dental implants for the general dentist. Compend Contin Educ Dent 2003; 24(S1): 26-34.

12. Bulard RA, Vance JB. Multi clinic evaluation using mini-dental implants for long term denture stabilization: a preliminary biometric evaluation. Compend Contin Educ Dent 2005; 26: 892-897.

13. Morneburg TR, Proschel PA. Success rates of microimplants in edentulous patients with resid-ual ridge resorption. J Oral Maxillofac Implants 2008; 23: 270-276.

14. Flanagan D. A method for estimating preoper-ative bone volume for implant surgery. J Oral Implantol 2000; 26: 262-266.

15. Watanabe F, Hata Y, Komatsu S, Ramos TC, Fukuda H. Finite element analysis of the influ-ence of implant inclination, loading position, and load direction on stress distribution. Odontology 2003; 91: 31-36.

16. Sato Y, Shindoi N, Hosokawa R, Tsuga K, Ak-agawa Y. Biomechanical effects of double or wide implants for single molar replacement in the posterior mandibular region. J Oral Rehabil 2000; 27: 842-845.

17. Ahn MR, An KN, Cho Jh, Sohn DS. Immediate loading with mini dental implants in the fully edentulous mandible. Implant Dent 2004; 13(4): 367-372.

18. Shatkin TE, Shatkin S, Oppenheimer BD, Oppen-heimer AJ. Mini dental implants for long-term fixed and removable prosthetics; a retrospective analysis of 2514 implants placed over a five-year period. Compend Contin Educ Dent 2007: 28(2): 92-99.

19. Alvydas G, Gediminas S. New approach to-wards mini dental implants and small-diameter implants: an option for long-term prostheses. Stomatologija Journal 2012; 14: 39-45

20. Shatkin TE, Christopher AP. Mini dental im-plants: A retrospective analysis of 5640 implants placed over a 12-year period. Compend Contin Educ Dent. 2012: 33(3): 1-7

21. Sendax V. Mini dental implants: Principles and practice; 2013: 20-35

22. Puneet C, Priyanka C, Harpreet SG. Mini dental implants-the same days implants. Int. Journal of Contemporary Dentistry 2011; 2(3): 89-94

23. Griffitts TM, Collins CP, Collins PC. Mini dental implants: An adjunct for retention, stability, and comfort for the edentulous patient. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2005; 100: 81-84.