MINERALAK Kontzeptua Kontzeptua : ELEMENTU KIMIKOEN KONBINAZIO KIMIKOEZ; HAU DA, MOLEKULEZ EGINDAKO SOLIDOAK DIRA. HARRIAK OSATZEN DUTE. EZAUGARRIAK EZAUGARRIAK : 1. SUBSTANTZIA NATURALAK DIRA. 2. JATORRI EZ-ORGANIKOA DUTE 3. KONPOSIZIO KIMIKO HOMOGENEOA DUTE (MINERALEN ZATI GUZTIAK SUBSTANTZIA BERBERAZ OSATUAK DAUDE) KONPOSIZIOA KONPOSIZIOA : 1. OSAGAIAK: SUBSTANTZIA PURUAK DIRA MOLEKULA MOTA BAKAR BAT DUTE. EZPURUTASUNA (BATZUETAN BESTE SUBSTANTZIA BAT AGERTZEN DA ETA KASU HORRETAN BARIETATEA DEITZEN ZAIO MINERALARI) 2. ANTOLAMENDUA: OSAGAIAK; HAU DA MOLEKULAK, ANTOLATUAK EGOTEN DIRA - ORDENATU GABE BADAUDE (MINERAL AMORFOA DA) - ORDENEAN BADAUDE, MATERIA KRISTALINOAK OSATZEN DUTE (MINERAL KRISTALDUAK). AURPEGIAK, ERPINAK ETA ERTZAK BADITUZTE KRISTALAK DERITZE
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
MINERALAK
KontzeptuaKontzeptua: ELEMENTU KIMIKOEN KONBINAZIO KIMIKOEZ; HAU DA, MOLEKULEZ EGINDAKO SOLIDOAK DIRA. HARRIAK OSATZEN DUTE.
EZAUGARRIAKEZAUGARRIAK: 1. SUBSTANTZIA NATURALAK DIRA.
2. JATORRI EZ-ORGANIKOA DUTE
3. KONPOSIZIO KIMIKO HOMOGENEOA DUTE (MINERALEN ZATI GUZTIAK SUBSTANTZIA BERBERAZ OSATUAK DAUDE)
KONPOSIZIOAKONPOSIZIOA: 1. OSAGAIAK: SUBSTANTZIA PURUAK DIRA MOLEKULA MOTA BAKAR BAT DUTE.
EZPURUTASUNA (BATZUETAN BESTE SUBSTANTZIA BAT AGERTZEN DA ETA KASU HORRETAN BARIETATEA DEITZEN ZAIO
MINERALARI)
2. ANTOLAMENDUA: OSAGAIAK; HAU DA MOLEKULAK, ANTOLATUAK EGOTEN DIRA
- ORDENATU GABE BADAUDE (MINERAL AMORFOA DA)
- ORDENEAN BADAUDE, MATERIA KRISTALINOAK OSATZEN DUTE (MINERAL KRISTALDUAK). AURPEGIAK, ERPINAK ETA ERTZAK BADITUZTE KRISTALAK DERITZE
ARGI ZURIZ ARGITUTA ISLATZEN DUEN ARGI MOTA
ARGIA ISLATZEKO MODUA (METALIKOA, BEIRAKADA, KOIPETSUA MATEA)
BESTE MINERALAK MARRA EZ DEZATEN EGITEN DUEN ERRESISTENTZIA (MOHS-ESKALA)
MARRA EGITEAN SORTZEN DEN HAUTSAREN KOLOREA
APURTZEAN SORTZEN DUTEN ZATIAREN FORMA
MINERAL GOGORTASUNA ADIERAZTEKO 1ETIK 10RA BITARTEKO ZENBAKIAK OSOAK ETA HAMARTARRAK ERABILTZEN DIRA.
Harriak
KontzeptuaKontzeptua:
Elkarri lotutako mineral zatiz osatutako solidoak dira.
Mineral berdinez osatuta badaude, mineralbakarrak esango diegu.
Hiru harri mota daude: sedimentarioak, magmatikoak eta metamorfikoak.
OrganikoakLandare edo animali sedimentuz oinarriuta bere egitura
Ikatza-Petroleoa
H. Metamorfikoak
Presio eta tenperatura altuen ondorioz
Laminarrak Laminak sortzen dituzte Arbela
KristalinoakHomogeneoak dira, ez dira orritan banatzen
Marmola
H. Magmatikoak
Magma hoztean sortutakoak
PlutonikoakLurraren barnean magma apurka-apurka hoztean sortu
Granitoa
BolkanikoakLurraren kanpoaldean laba azkar-azkar hoztean sortu
Basaltoa-obsidiana
Harri sedimentarioaHarri
magmatikoa
Harri metamorfikoa
Lurraren barnealdera sartu, urtu eta hoztu
Zatikatu, metatu eta sedimentatu
Zatikatu, metatu eta sedimentatu
Lurraren barnealdera sartu, urtu eta hoztu
Metamorfismoa
Metamorfismoa
Harrien zikloa
• Eraikuntzarako material gisa: Harri asko euren gogortasuna, isolatzaileak izatea edota beste ezaugarriengatik oso aproposak dira eraikuntzarako (arbela, granitoa..), edo zenbait material lortzeko zementua (kareharritik), eskiola (igeltsu harritik), material zeramikoak (buztinetik..)
• Apaingarriak egiteko: marmola etab. eskulturak egiteko (lantzeko erraza da eta disdira ederra du).
• Ontziak egiteko: zeramikagintzan buztin harriak erabiltzen dira (modelatu eta gero egosten dira gogortasuna emateko)
• Erregai gisa: Ikatza, petrolioa eta honen deribatuak erregai gisa erabiltzen dira (ibilgailuetan,.)
• Industria kimikoan; petrolioaren deribatuak plastikoak, pinturak, etab. egiteko erabiltzen dira.
Harrien erabilerak
Bideoak
• Mineralak eta arrokak: http://www.youtube.com/watch?v=QPvVv7K_ycM