13 Trouw donderdag 6 november 2008 dedonderdagGids 12 dedonderdagGids Trouw donderdag 6 november 2008 recept bakken Tapiocabolletjes met soep Benodigdheden: Bakmateriaal: bakplaat belegd met bak- papier. Soep (1½ l): 25 g boter, 1 gesnipperde ui, 1 gepelde tomaat in stukjes, 1 uit- geperste teen knoflook, 1-2 rode pe- pers, zonder zaad, kleingesneden, 800 g geschild pompoenvlees in stukjes, 8 dl (groente)bouillon, zout, suiker, platte peterselie. Voor ongeveer 18 bolletjes: 1,25 dl water, 1,25 dl melk, 0,75 dl maïskiemolie, 1 theelepel zout, 250 g tapiocazet- meel, 2 theelepels bakpoeder, 2 eie- ren, 100 g geraspte Parmezaanse kaas, olie voor de handen. In Brazilië heten ze ’kaasbrood’, Pão de Queijo, want het gebruik van het zetmeel van cassave (manihot escu- lenta), daar polvilho doce genoemd en hier ’tapioca(zet)meel’, is er niets bijzonders. De glutenvrije cassave- wortel komt namelijk oorspronke- lijk uit Noordwest-Brazilië, hoort bij de oudste Indiaanse eetcultuur en werd door de Portugezen naar Afrika gebracht, waar het gewas ba- sisvoedsel is geworden. De grootste producenten zijn tegenwoordig Bra- zilië, Thailand, Congo, Indonesië en Nigeria. De Portugese naam tapioca is een beetje verwarrend, want we hebben een fijne bloem nodig, en niet de pareltjes waarvan moeders vroeger die glibberige puddingen maakten. De bloem is niet overal te krijgen. Wel bij een toko of bijvoorbeeld de website GlutenvrijeMarkt.com. De elastische broodjes zijn in Brazi- lië gewild bij het ontbijt, maar ook bij iedere snackbar. Je eet ze warm. Ze kunnen voor het bakken (los) worden ingevroren en zo uit de kou de oven in (zelfde baktijd). Erbij de Braziliaanse soep Quibebe en mis- schien een glas Zuid-Amerikaanse chardonnay. • Voor de Quibebe de boter smel- ten. Ui, tomaat, knoflook en pe- pers erin smoren tot de ui glazig is. Pompoen en bouillon toevoe- gen met zout en een snufje suiker. In 20 minuten tot moes koken. Met een garde opkloppen, niet in de blender want de soep mag structuur houden, ten slotte met fijngesneden peterselie bestrooi- en. • Oven voorverwarmen op 180°C. • Water, melk, olie en zout aan de kook brengen. Tapiocazetmeel en bakpoeder zeven in een kom. He- te vloeistof erdoor roeren. Afkoe- len tot lauw. Een kleverig deeg kneden met eieren (na elkaar) en vervolgens kaas. Ongeveer 18 pingpongballetjes vormen met ge- oliede handen. Over de plaat ver- delen. In circa 30 minuten licht- bruin bakken net boven de onder- ste richel. Janny de Moor natuurdagboek 6 november 2008 Zwemmende mollen Zoveel reacties, vragen, e-mails en brieven als u schreef over zwem- mende mollen! Eén lezer zag zelfs een eekhoorn zwemmen, de staart uitwaaierend op het water. De mollenvanger ving jaarlijks 700 mollen op de dijk, herinnert N. Wiertsema zich. Toen de vaart langs de dijk een betonnen kade kreeg, decimeerde dat aantal tot 70. Niet de mollenvanger, maar de kade hield ze tegen. Mollen vangen had behalve bestrijding ook de glanzen- de mollenvachtjes als oogmerk, waarvoor de bontjassenfabriek tien cent per stuk neertelde. Een zwemmende mol die de over- kant bereikt, boort zich bliksem- snel de oever in, schrijft W. Lang- broek. Hij heeft rond zijn huis dui- zenden mollen gevangen, met klemmen waarin ze in één keer dood zijn. Toch overleefden sommi- ge mollen de klap en die heldhafti- ge exemplaren herkregen hun vrij- heid. „Verbazingwekkend, hoe snel kruiswoordtest 2116 Horizontaal: 1 schrijver van ’Das Kapital’, wiens pa- pieren stijgen (4 + 4) 5 niet gebruikt kernwapen (1-3) 8 ’Homerus’ dichtte de …… en de Odyssee (5) 9 Charlie ….., stomme-filmster (7) 11 raad!, en nog slim ook (3) 12 hart- stimulator (9) 13 eigenaar van wijngaard bij wie koning Achab nul op ’t rekest kreeg (pre-NBV-spelling) (6) 15 tro- pische plant en (vaak inge- blikte) vrucht (6) 18 man wiens vrouw zojuist ’t mens- dom heeft vermeerderd (9) 19 meestal onschuldige kin- derziekte (3) 20 twee lede- maten vormen samen een bot in een ervan (7) 21 com- ponist van ’Rigoletto’ en ’Il Trovatore ’ (5) 22 grootste Duitse filosoof uit 18de eeuw (4) 23 Friese stad met plane- tarium van Eise Eisinga (8). Verticaal: 1 cercles, waar- van de hoogste onder de ogen kunnen zitten (7) 2 N.- Franse stad, beroemd om ka- thedraal (5) 3 Tweestromen- land (11) 4 18de-eeuwse stijl- periode (6) 6 …… Pasen valt na Pasen (7) 7 bijvak in hoger onderwijs; Morris ……, auto- type (5) 10 laatste rustplaat- sen voor nooddruftigen (11) 14 de ultieme werkelijkheid, volgens hindoeïsten, als in ‘k Ben ....., maar we zitten zonder meid (Dèr Mouw) (7) 16 blauwachtige edelsteen (7) 17 treiteraar; ontwikkelaar van pokkenvaccin (6) 18 ziek in Duitsland, vroeger ook hier (5) 19 houten noodge- bouw (5). Oplossing 2115. Hor.: 1 va- derland, 6 fez, 8 tekst, 9 ge- noten, 10 Fortis, 12 piano, 13 soera’s, 14 preses, 17 opdat, 19 Thomas, 21 foxtrot, 22 haiku, 23 NMa, 24 negentien. Verticaal: 1 vita, 2 dakloze, 3 rot, 4 August, 5 Dinxperlo, 6 Fitna, 7 zinloos, 11 trakte- ren, 13 sloffen, 15 Swahili, 16 statig, 18 Dexia, 20 puin, 22 Han. (JdB) sudoku Plaats de getallen 1 t/m 9 zo dat ze in elke rij, kolom en 3x3-vak één keer voorkomen. De sudoku, die in de loop van de week moeilijker wordt, is ook interactief op te lossen op: www.trouw.nl/sudoku Morgen de oplossing. Een egeltje. FOTO D. SCHÜTTEN Wilmie Geurtjens E ls Leijs, een officiële privé- detective met een vergunning van het ministerie van justitie, ontvangt in de vriendelijke woonka- mer van haar Bussumse jarentwin- tighuis. Haar kantoorruimtes boven mogen niet door onbevoegden betre- den worden. Er liggen immers dos- siers, op een whiteboard staan actie- punten. Daarbij verloopt het eerste gesprek gemakkelijker in een huise- lijke omgeving, met foto’s van haar kinderen aan de muur, literaire thril- lers in de boekenkast en een warm drankje. Veel cliënten staan vaak be- vend van nervositeit op de stoep. Leijs noemt haar bedrijf zowel de- tective- als zoekbureau. Ze is detec- tive wanneer ze voor een buitenland- se onderneming nagaat of een nieu- we zakenrelatie als betrouwbaar te boek staat. En als ze een anteceden- tenonderzoek doet naar iemand die bijvoorbeeld bij een kinderdagver- blijf of bejaardentehuis heeft gesolli- citeerd. Ze is aan het zoeken als ze speurt naar personen met onbeken- de woon- of verblijfplaats. Die activi- teit vormt het overgrote deel van haar werk. Bij de ene helft gaat het om familiezaken, bij de andere om oude liefdes. Wat ze beslist niet doet: overspeli- ge echtgenoten bespioneren. „Je bent dan bezig met iets negatiefs, daar houd ik niet van. Zoeken naar vermiste mensen is altijd positief. Ongeacht wat ik ontdek, het is voor de zoeker altijd beter om te weten, in plaats van eindeloos met in het hoofd ronddraaiende vragen te blij- ven zitten.” „Mensen komen niet vrij van die vraag: waar kom ik vandaan, zou ik niet moeten zoeken, wat is nou het fijne van dat familiegeheim? Sommi- Verrassend veel mensen hebben de grootste moeite om uit het oog verloren familie, vrienden of geliefden terug te vinden. Privédetective Els Leijs lukt het vaak wél. Mijn hele dag is goed als ik iemand terugvind Privédetective Els Leijs: „Zoeken naar vermiste mensen is altijd positief”. FOTO JÖRGEN CARIS, TROUW gen worden regelrecht obsessief. Als je helpt zo’n hindernis uit de weg te ruimen, accepteren ze hun leven meer, kunnen ontspannen. Voor mij is dat enorm bevredigend. Ik word soms helemaal hyper als ik net iets of iemand heb gevonden. Dan is mijn hele dag goed.” Zeven jaar lang was Leijs redactrice bij het televisieprogramma ’Spoor- loos’, dat mensen helpt bloedver- wanten terug te vinden. Ze deed al- les, van het lezen van de brief waarin om hulp werd gevraagd, tot het zoe- ken van personen en het regelen van de uiteindelijke ontmoeting. Toen de taken opgesplitst werden, vond ze er niet veel meer aan, nam ontslag en overdacht vervolgens tijdens de verbouwing van haar huis wat ze het leukste vond om te doen. Dat was overduidelijk: mensen zoeken en computeren. In 2002 was Leijs’ zoekservice een feit. Bij het ministerie van justitie vroeg ze om een bijzondere opspo- ringsbevoegdheid. Ze bleek eigenlijk strafbaar te zijn, omdat voor haar diensten het diploma particulier on- derzoeker vereist was. Meteen begon Leijs met de noodzakelijke oplei- ding. Naast wetskennis en rapporta- gevaardigheden leerde ze toen ook de dingen die passen bij het span- nende plaatje van de privédetective: observeren, achtervolgingen in een auto, het herkennen van illegale handel op parkeerplaatsen. Terwijl ze normaal gesproken vooral werkt in archieven, met internet, telefoon en e-mail. „Ik heb daarna overigens inderdaad wel eens letterlijk in de bosjes gelegen. Voor het huis van een vrouw die beweerde na een nacht met mijn cliënt, een Canadese man, zwanger te zijn geraakt. Het kind was al geboren, liet ze weten. Hij vroeg me uit te zoeken of er een kind was, en zo ja, of dat van hem was. Een DNA-test leek me de simpelste oplos- sing, maar hij wilde geen enkel con- tact met de vrouw. Ik ontdekte dat ze wel kinderen had, maar geen baby. In haar kliko zaten ook geen luiers. Uiteindelijk gaven haar buren de doorslag. Ik deed alsof ik van een fe- licitatieservice was en vroeg hen wel- ke van hun buren een baby had. Geen van beiden werd toen duide- lijk.” Het verschil tussen Leijs en pro- gramma’s als ’Spoorloos’ en ’Ver- mist’ is, dat zij zich specialiseert in zaken waarvan heel weinig gegevens bekend zijn. Een tv-programma draait om het bijzondere verhaal. Er moet al redelijk wat informatie zijn en een bovengemiddelde kans dat de gezochte persoon daadwerkelijk te vinden is. Leijs: „Als je in Nederland geadopteerd bent, staat de naam van je moeder op het geboortebewijs. Maar als je van je vader alleen weet dat hij Henk heette, taxichauffeur was in Gouda en dat zijn zus ge- trouwd was met de slager op de hoek, vind je hem niet zo snel. Daar ga ik juist mee aan de slag. Speuren naar slagers in oude archieven van de kamer van koophandel, hun kin- deren of andere familieleden opzoe- ken, buurtonderzoek doen.” Twee jaar geleden kreeg Leijs ver- sterking van een office manager, die ondersteunt bij het zoekproces en de administratieve klussen doet. Alleen in de bosjes liggen mag ze niet: geen diploma. In datzelfde jaar zette de privéde- tective uit puur idealisme ook het gratis contactregister (www.contact- register.nl) op, voor mensen die nog niet actief kunnen of willen zoeken, maar wel gevonden willen worden. Dat telt inmiddels duizenden na- men. Vaak zijn dat kinderen die ho- pen dat hun vader of moeder hen weer willen zien, en die tegelijker- tijd bang zijn voor hun reactie als ze ze zelf zouden vinden. Leijs begrijpt dat maar al te goed. „Wanneer je bent afgestaan door je moeder voel je je hoe dan ook afgewezen. Als ze dat voor de tweede keer doet, kan dat een behoorlijke domper zijn. Soms wordt mijn rechtvaardigheidsgevoel zo aangesproken dat ik op zoek ga naar andere familieleden, bijvoor- beeld halfbroers of -zussen. Vaak wil- len die juist heel graag contact. Mijn prioriteit ligt altijd bij het kind. Ik vind dat iedereen het recht heeft om zijn afstamming te kennen, daar ben ik heel fanatiek in.” Wanneer de gezochte waarschijn- lijk in het buitenland woont, scha- kelt Leijs haar correspondenten in. Ze werken in twintig landen in Euro- pa, de VS, Canada en Indonesië. In adoptielanden als Korea en Colom- bia en de vroegere gastarbeiderslan- den Spanje, Italië en Griekenland. De correspondenten spreken de taal, kennen de cultuur, weten wanneer ze discreet moeten zijn. Net als Leijs moeten ze goed kunnen luisteren, vasthoudend zijn en creatief in het combineren van informatie. Omdat, zegt Leijs, er altijd iemand op de we- reld rondloopt die weet hoe het zit. „En die moet je weten te vinden.” Els Leijs doet bij het zoeken naar vermiste personen altijd een intakegesprek resulterend in een advies. Dit kost € 75. Daarna kan de cliënt besluiten om wel of niet door te gaan met de zoekopdracht. Een basisonderzoek kost € 450 en is vaak genoeg om de opdracht af te sluiten. Als verder zoeken nodig is, blijft de prijs € 75 per uur. Detec- tiveopdrachten kosten€ 95 per uur. Wie geen internet heeft, kan Els be- reiken via Leijs & Partners, postbus 265, 1400 AG Bussum. Er is ook een telefonische helpdesk 0900-7009001. U krijgt hier meteen deskundig advies. Daarom kost bel- len 80 eurocent per minuut. WWW. DEDAGEN . NL 6 november: 16.00 - 20.00 uur 7,8en 9november: 11.00 -18.00 uur & A rt D e c o Dagen 8 ste De Art No uv e a u Najaars Editie H e t Pa nd in Haa r lem Frankestraat31 t/m 39 &A rt D e c o Dagen 8ste De Art Nouveau WWW.MUSEUMDEFUNDATIE.NL PALEIS A/D BLIJMARKT ZWOLLE 21 SEP T/M 11 JAN 2009 PAUL CITROEN TUSSEN MODERNISME EN PORTRET Met uw advertentie in Kunst bereikt u een groot en zeer geïnteresseerd publiek in moderne beeldende kunst. Bel voor advertentie- mogelijkheden in Kunst (020) 562 62 00 Adverteren ? T 020 562 62 00 Ik vind dat iedereen het recht heeft om zijn afstamming te kennen Wat kost het? hij direct een gat weet te graven”, schrijft Langbroek. En zo snel zag hij een mol ook zwemmen. „Met zijn geweldige graafpoten kan hij roeien met een snelheid die zelfs een waterrat niet verbetert.” Mollen kunnen ook snel rennen, door gan- gen of over de grond. Volgens Lang- broek kunnen mollen het beste zwemmen van alle zoogdieren. Respect voor de mol! Je ziet ze weinig, mollen. Je ziet molshopen op het gras. Daarom worden die fraaie, blinde diertjes gedood. U gooit ze levend in de plomp! Trek uw fluweelzachte vij- and een boetekleed aan van scherpe punten, en u smelt weg. Een egel is een prikkelbare mol. Onaaibaar maar innig geliefd. Henk van Halm schreef eens dat je een winterse egel niet naar de opvang voor zieli- ge egels hoeft te brengen. Hij werd bijna gelyncht. Nou vraag ik u: kun- nen egels zwemmen? Koos Dijksterhuis i www.trouw.nl/groen voor eerdere afleveringen en vragen over inheemse natuur. • Een brief schrijven naar tv-pro- gramma’s als ’Spoorloos’ en ’Ver- mist’ en het radioprogramma ’Adres onbekend’ • Contact opnemen met de afdeling Vermiste personen van Het Leger des Heils 036-5398281, of met het Rode Kruis via www.vermisteper- sonen.nl • Op www.voelspriet.nl/personen- zoekers.htm staan tientallen links naar sites in België en Ne- derland waar vermiste personen aangemeld kunnen worden. Googelen op privédetectives levert honderden hits op. Lang niet ieder- een doet echter familiezaken. Goed opletten dus. Andere mogelijkheden