Międzynarodowa Ochrona Własności Intelektualnej

Międzynarodowa Ochrona Własności Intelektualnej

Wydział Prawa i AdministracjiKatedra Prawa CywilnegoDr Piotr Kostański

Zagadnienia

Blok II

Międzynarodowe Prawo Autorskie (i baz danych)

1.

Konwencja Berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych

Dla wyznaczenia zasięgu stosowania KB mają znaczenie łączniki dotyczące autora i dzieła, i tak KB znajdzie zastosowanie gdy:

1.miejsce pierwszej publikacji dzieła leży w państwie – stronie KB

2.autor lub co najmniej jeden ze współautorów jest obywatelem państwa – strony KB,

3.autor lub co najmniej jeden ze współautorów ma miejsce stałego pobytu w państwie – stronie KB,

• Kryterium pierwszej publikacji w kraju – stronie KB jest łagodzone poprzez możliwość uwzględnienia także kolejnej publikacji („równoczesnej”) o ile nastąpiła ona nie później niż 30 dni od dnia publikacji pierwszej poza krajami KB.

• MIEJSCE PUBLIKACJI– miejsce publicznego udostępnienia za zgodą

autora,– niezależnie od tego, czy utwór spotkał się tam

z jakimkolwiek zainteresowaniem,- art. 3 ust. 3 KB – co nie stanowi publikacji,- problem publikacji w Internecie.

• PODMIOTOWY ZAKRES OCHRONY

• Kryterium autorstwa– Kto to jest „autor” ?– Domniemania prawne– Kryterium obywatelstwa– Kryterium miejsca pobytu

• Domniemania autorstwa:1. osoba, której nazwisko (lub rozpoznawalny

pseudonim) umieszczono na dziele, w sposób zwyczajowo przyjęty,

2. w przypadku dzieł anonimowych lub opatrzonych pseudonimem, który nie pozwala w sposób jednoznaczny wskazać twórcy, domniemuje się, że prawa twórcy wykonuje wydawca,

• Odnośnie do ochrony dzieł niepublikowanych autorów nieznanych państwa mogą wprowadzić reprezentację przez organ władzy.

• Ochrona utworów pracowniczych – według standardów narodowego traktowania, wobec braku regulacji w KB,

• tak samo co do współautorstwa.

• Ochrona przewidziana w KB wykonywana jest także na rzecz następców prawnych autora.

• KRYTERIUM OBYWATELSTWA

• najstarszy łącznik w KB

• Ochrona przysługuje na podstawie KB autorom zagranicznym z państwa strony KB.

• Ochrona autorów rodzimych pozostaje poza zakresem oddziaływania KB.

• Ochrona KB nie działa „wewnętrznie” tzn. dla obywateli danego państwa – strony w tym państwie. We własnym państwie można liczyć tylko na ochronę krajową.

• W Polsce zasada ta jest ograniczona przez art. 7 Pr.aut.

• Jeżeli umowy międzynarodowe, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, przewidują dalej idącą ochronę, niż to wynika z ustawy, do nieopublikowanych utworów obywateli polskich albo do utworów opublikowanych po raz pierwszy na terytorium RP lub równocześnie na terytorium RP albo opublikowanych po raz pierwszy w języku polskim - stosuje się postanowienia tych umów.

• Problem osób posiadających obywatelstwo wielu państw, w tym państw nie będących stroną KB.

• Problem osób posiadających obywatelstwo kraju w którym poszukują ochrony na podstawie KB, gdy posiadają jeszcze obywatelstwo innego kraju KB (czy przełamuje to zakaz działania wewnętrznego KB ?).

• Problem zmiany obywatelstwa– Na jaki moment ustalać prawnie relewantne

dla zastosowania KB obywatelstwo?• Moment publikacji utworu

– Utwory niepublikowane?» Moment stworzenia dzieła» Moment ustalenia dzieła» Moment utrwalania dzieła» Moment poszukiwania ochrony

• Kryterium stałego miejsca pobytu– Co to jest stałe miejsce pobytu ?– Które miejsce pobytu twórcy (w jakim

momencie) ma decydujące znaczenie ?• Utworu opublikowanego

– Moment publikacji

• Utworu nieopublikowanego– Moment powstania praw do utworu (zależnie od prawa

krajowego: moment stworzenia, ustalenia lub utrwalenia utworu) .

• Szczególne kryteria podmiotowe– Architekci– Autorzy dzieł sztuki graficznej lub plastycznej

zespolonych z nieruchomościami» Kryterium miejsca położenia

nieruchomości

– Autorzy dzieł filmowych» Kryterium siedziby lub stałego miejsca

pobytu producenta

• Czasowy zakres stosowania KB i zasada ograniczonej retroakcji– KB znajduje zastosowania do dzieł,

podlegających ochronie prawnoautorskiej w państwie pochodzenia w dacie wejścia w życie (odnośnie do tego państwa) KB,

– KB nie znajduje zastosowania do dzieł, których ochrona wygasała ze względu na upływ czasu w państwie pochodzenia w dacie wejścia w życie (odnośnie do tego państwa) KB,

• a contrario– KB może spowodować „odżycie” praw

autorskich do dzieł, których ochrona wygasła w państwie pochodzenia na skutek innych zdarzeń niż upływ czasu (np. na skutek niedopełnienia formalności, w państwach, które takowych wymagały),

– Wydaje się, że takie „odżycie” i tak będzie ograniczone kryterium czasu.

6. Zasady ochrony konwencyjnej

• Zasada asymilacji (narodowego traktowania)

• Zasada automatyzmu ochrony

• Zasada niezależności ochrony

• Zasada minimum konwencyjnego

• ZASADA ASYMILACJI– narodowego traktowania– wszelkie krajowe normy prawne służące

osiągnięciu celu KB – tzn. ochrony praw autorów do ich dzieł literackich i artystycznych, przewidziane w prawie krajowym dla własnych obywateli, mają zastosowanie do podmiotów korzystających z praw przyznanych KB.

– Zasada ta nie odnosi się do norm prawnych mających tylko pośredni związek z prawem autorskim np. prawa podatkowego /skorzystanie z 50% kosztów uzyskania przychodu w pdof możliwe jest dla podmiotów zagranicznych na warunkach przewidzianych w prawie podatkowym, ale nie wprost na podstawie KB/.

– Czy Z.A. objęte są normy prawa zwyczajowego?

• PAŃSTWO POCHODZENIA DZIEŁA• Kryterium to ma znaczenie co do utworów twórców

nie pochodzących z państwa strony KB (brak kryterium obywatelstwa lub domicylu)

– w wypadku opublikowania dzieła równocześnie w kilku państwach

• Gdy wszystkie z nich są stroną KB– Wybór państwa stosującego krótszy okres ochrony

• Gdy jedno z nich nie jest stroną KB– Wybór państwa – strony KB

• ZASADA AUTOMATYZMU OCHRONY– ochrona prawnoautorska powstaje

niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności,

– ALE nie oznacza to, że państwom nie wolno uzależnić wykonywania (dochodzenia) ochrony od spełnienia pewnych formalności.

• ZASADA NIEZALEŻNOŚCI OCHRONY– ochrona na podstawie KB (zarówno prawami

wprost w KB przyznanymi jak i prawami przyznanymi z prawa krajowego na podst. zasady asymilacji) nie zależy od obywatelstwa autora, objęcia utworu ochroną w państwie pochodzenia ani od zakresu ochrony w państwie pochodzenia,

– zakres ochrony jest regulowany prawem państwa, w którym tej ochrony się żąda (por. art. 49 p.p.m.).

• PRAWA TWÓRCY

• 2 grupy uprawnień przysługujących twórcy w kraju- stronie KB, nie będącym krajem pochodzenia:– Uprawnienia z prawa krajowego państwa, w

którym ochrony się żąda – takie jak dla własnych obywateli tego państwa (z.asym.);

– Uprawnienia przyznane ex iure conventionis

• UPRAWNIENIA TWÓRCY PRZYZNANE WPROST W KONWENCJI– PRAWA OSOBISTE:

1.Ochrona prawa do autorstwa utworu,

2.Ochrona prawa do integralności utworu,- PRAWA MAJĄTKOWE:

1.Prawo zezwalania na tłumaczenie

2.Prawo zezwalania na reprodukcję

3. Prawo zezwalania na wystawienie, wykonanie i recytację dzieła,

4. Prawo zezwalania na nadawanie utworów drogą radiowo- telewizyjną lub ich publiczne rozpowszechnianie wszelkimi środkami przekazu bezprzewodowego, służącymi do przekazu znaków, dźwięków lub obrazów,