MHNiaitt ftKfijiHaacTiKO ιβριφαικφ • -------------------- @>itg) -------------------- - 6K\\\6Tk\ M6 ΤΗΝ ΠΡΟΝΟΙλ TOY C6K. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ Μ YTI \H N H C K 0 Y I \ K (D K Ο Y IAPYTHC: 0 MYTI\HNHC l\K(DBOC (t) 1333 ΛΙ6ΥΘΥΝΤΗ0: λΡΧΙΜ. l\K(DBOC C. K\p\MOY£HC lepoKHpYX exoc oct ' λεκθμεριοο · 2 0 1 1 · APIΘ. 1 2 R?KR6\0 K K Η Μ I \ C λθΗΝΟΝ
36
Embed
MHNiaitt ftKfijiHaacTiKO · Εγκύκλιος επί τη εορτη των Χριστουγέννων .....269 Της Α.Θ.Π. του Οικουμενικου Πατριάρχου
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
M H N ia itt f tK f ij iH a a c T iK O ι β ρ ι φ α ι κ φ
•-------------------- @ > i tg ) -------------------- -
6 K \ \ \ 6 T k \ M6 Τ Η Ν Π Ρ Ο Ν Ο Ι λ T O Y C6 K . Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Τ Ο Υ Μ Y T I \ H N H C
K 0 Y I \ K (D K Ο YI APYT HC: 0 M Y T I \ H N H C l \ K( DBOC ( t ) 1 3 3 3
ΛΙ6ΥΘΥΝΤΗ0: λΡΧΙΜ. l \K(DBOC C. K \p \MOY£HClepoKHpYX
e x o c o c t ' λ ε κ θ μ ε ρ ι ο ο · 2 0 1 1 · APIΘ. 1 2
κηρύξεις και ή μεγίστη πλει- ονότης των ανθρώπων, αν και έορτάζη Χριστούγεννα, δεν δύ- ναται να άντιληφθη τό νόημα τοΰ άγγελικοΰ αότοΰ δμνου και διερωταται εαν δντως σήμερον δοξάζεται όπό των
άνθρώπων ό Θεός και διατι πρέπει να δοξάζεται, ποΰ δύ- ναταί τις να εδρη έπι γης την έξαγγελθεϊσαν ειρήνην και δια ποιον λόγον ή σημερινή άνθρω- πότης πρέπει να ζη έν εόδοκία.
Διότι, όντως, ή πλειονότης των άνθρώπων δεν δοξάζει τόν Θεόν, ούτε δια των έργων της, οΰτε δια των χειλέων της, άρκε- τοι δε έξ αότων άμφισβητοΰν
—* 265 · - Ο ΠΟΙ
κα'ι αότήν ταύτην τήν δπαρξιν τοΰ Θεοΰ και την
παρουσίαν Του εις τήν ζωήν των. Είναι μάλιστα πολλοι έκεϊνοι, οί όποϊοι άποδίδουν εις τόν Θεόν εόθύνας, δι’ δσα δυσάρεστα συμβαίνουν είς τήν ζωήν των. Άλλ’ όμως οί τοιουτοτρόπως άγανακτοΰντες έναν- τίον τοΰ Θεοΰ σφάλλουν βαρέ- ως, καθ’ δσον τό κακόν δεν προέρχεται άπό Αότόν. Άντι- θέτως, ή έξ άγάπης πρός τόν άνθρωπον σάρκωσις τοΰ Υίοΰ και Λόγου τοΰ Θεοΰ και τα έπακολουθήσαντα αότήν γεγονότα της Σταυρώσεως και Άναστάσεώς Του, άναμορφώ- νουν τόν πιστόν είς τό άρχαϊον κάλλος και χαρίζουν είς αότόν τήν αίώνιον ζωήν κα'ι τήν πάντα νοΰν υπερέχουσαν είρήνην και καθιστοΰν αότόν συγκλη- ρονόμον της αίωνίου βασιλείας τοΰ Θεοΰ. Ή πραξις αδτη της τοΰ Θεοΰ Συγκαταβάσεως, αν κα'ι περικλείη τήν έσχάτην τα- πείνωσιν, είναι άφ’ έαυτης ίκανή να υπερδοξάση Αότόν. Οδτως, αν και πολλων άνθρώπων αί καρδίαι δεν δοξάζουν τόν Θεόν, άποδίδοται δόξα είς Αότόν, τόν έν υψίστοις οίκοΰν- τα, υπό πάσης τε της κτίσεως και υπό των άντιλαμβανομένων
τα γενόμενα άνθρώπων. Διό κα'ι ήμεϊς εόγνωμόνως άναφω- νοΰμεν μετα των Άγγέλων τό “Δόξα έν υψίστοις Θεω” δια τήν μεγαλωσύνην των έργων Του και τό άσύλληπτον της άγάπης Του πρός ήμας.
Ή άπορία όμως άφορα κα'ι είς τήν δευτέραν έξαγγελίαν των άγγέλων "και έπι γης είρήνη". Κατα ποϊον τρόπον ευρί- σκεται έπι γης είρήνη, δταν τό ημισυ σχεδόν τοΰ πλανήτου είναι είτε έν δράσει είτε έν προετοιμασία πολεμική; Ή γλυκύ- φθογγος έξαγγελία των Άγγέλων “έπι γης είρήνη” είναι βεβαίως πρωτίστως μία υπόσχε- σις τοΰ Θεοΰ, δτι έαν οί άνθρωποι άκολουθήσουν τόν δρόμον τόν όποϊον τό τεχθεν Παιδίον υποδεικνύει είς αότούς, θα φθάσουν είς τήν έσωτερικήν είρήνην κα'ι τήν είρηνικήν συμ- βίωσιν. Άλλά, φεΰ, μέγα μέρος των άνθρώπων συγκινεϊται κα'ι ελκεται άπό τα τύμπανα τοΰ πολέμου και βαρυθυμεϊ είς τό ακουσμα της υποσχέσεως της είρηνικης ζωης. Δεν όμιλοΰμεν βεβαίως μόνον περι των ζηλωτών τών δι’ δπλων πολεμι - κων συρράξεων, άλλα κυρίως περι δλων έκείνων, οί όποϊοι μετατρέπουν τήν εόγενη αμιλ-
Π Ο Ι Μ Η Ν -# 266
λαν είς σύγκρουσιν κα'ι έφοδον κατα των συνανθρώπων κα'ι έπιδιώκουν τήν έξόντωσιν τοΰ άντιπάλου. Ύπ’ αότήν τήν έννοιαν, ό πόλεμος βιώνεται ώς πραγματικότης μεταξύ των μελων άντιτιθεμένων κοινω- νικων όμάδων κα'ι παρατάξεων, παντός είδους, έθνικων, κομ- ματικων, συνδικαλιστικων, οίκο- νομικων, ίδεολογικων, θρη- σκευτικων, άθλητικων κα'ι εί τι- νος άλλης, κα'ι ό ψυχισμός των μελων των διαμορφώνεται είς φιλοπόλεμον, άντι τοΰ, ώς θα έπρεπε, φιλειρηνικοΰ. Αύτό δμως δεν άναιρεϊ τήν άλήθειαν της έξαγγελίας των Άγγέλων, δτι δια της Γεννήσεως τοΰ Χρι- στοΰ κα'ι της άποδοχης των διδαγμάτων Αότοΰ, θα έπικρα- τήση δντως έπι γης ή είρήνη. Ό Χριστός ήλθε κομίζων τήν είρήνην και έαν αότή δεν κυριαρχη είς τόν κόσμον, εόθύνονται οί μή άποδεχόμενοι κα'ι μή βιοΰν- τες αότήν ανθρωποι, και δχι ό προσφέρων αότήν Θεός.
Δεδομένης της τοιαύτης στάσεως τοΰ συγχρόνου άνθρώπου έναντι τοΰ Θεοΰ κα'ι της προ- σφερομένης υπ’ Αότοΰ είρήνης, δεν είναι παράδοξον τό γεγονός δτι σπανίζει μεταξύ των άνθρώπων ή εόδοκία. Ή καλή διάθε-
I \ .μ έ τη Χάρη καί τό άπειρο Έ λεος του Πανοικτίρ- μονος Τριαδικού Θεου μας, τη Γέννηση του Χριστού μας, άναφωνώντας μετά του ίερου ύμνωδου: Σημερα «ο ουρανός καί η γη ηνώθησαν, τεχθέντος του Χριστου». Σημερα «Θεός έπί γης παραγέγονε, καί άνθρωπος εις ουρανούς άνα- βέβηκε». Σημερα «οραται σαρκί, ο φύσει άόρατος, διά τόν άνθρωπον· διά τουτο καί ημείς δοξολογουντες, βοησω- μεν αύτω Δόξα έν ύψίστοις Θεω καί έπί γης ειρηνη».
Άληθεια, άγαπητοί μου ά- δελφοί, πόσο μας συγκλονίζει σημερα η έν σώματι φανέρωση του Θεου στην άνθρωπότητα; Πόσο άντηχεί στίς καρδιές μας τό Μυστηριο της Θείας Ένανθρωπησεως; Πόσο αισθάνεται ο έσωτερικός μας κόσμος την παρουσία του Χριστου; Πόσο ποθουμε τό Λυτρωτη καί Εύεργέτη μας Θεάνθρωπο Ίησοΰ Χριστό, ο οποίος «έλαβε μορφη δούλου» (Φιλιπ. 2,7), προκειμένου ν ’ άπελευθε- ρώσει τόν άνθρωπο άπό τά δε- σμά της άμαρτίας καί του θανάτου; Άραγε, έχουμε συνει
— 269 ♦ O Π Ο Ι Μ Η Ν
δητοποιήσει τό μέγεθος τής άγάπης του Θεοΰ γιά τόν άνθρωπο η μήπως έχουμε έγκλωβιστεΐ τόσο πολύ στή γήϊνη καί υλική πραγματικότητα, στίς έπιστήμες, τά γράμματα καί τίς τέχνες, ώστε κάθε λόγος γιά προσέγγιση του Θείου Βρέφους καί γιά ένωση μαζί Του, άκόμη γιά μας τούς σύγχρονους χριστιανούς, έάν δέν ήχεΐ παράξενα καί άδιά- φορα, νά μήν άποτελεΐ τό βασικό μέλημα τής ζωής μας;
Γιά νά τοποθετηθούμε υπεύθυνα καί σοβαρά στά παραπάνω έρωτήματα, είναι ά- ναγκαΐο προηγουμένως νά παραδεχθούμε οτι ή παρουσία μας στόν κόσμο έχει αιώνια προοπτική καί οτι ή πραγματοποίηση του Θείου θελήματος παντοΰ καί πάντοτε οφείλει νά είναι ο πρώτος στόχος μας. Ότι ή άμαρτία είναι έκεΐνο τό σαράκι τής ψυχής μας, πού μέρα μέ τή μέρα ολο καί περισσότερο μας άφανίζει. Ό τι τά πάθη μας έχουν παραμορφώσει καί άλλοιώσει. Ό τι ή άπο- μάκρυνση μας άπό τό Θεό μας έκανε έγωϊστές, φιλήδονους, πλεονέκτες, φιλάργυρους, φθονερούς, ιδιοτελεΐς, έμπαθεΐς, σκληρούς καί άνε-
λέητους μέ τούς συνανθρώπους μας. Ό τι ή άπροθυμία μας νά μετέχουμε συνειδητά στή ζωή τής Εκκλησίας μας νέκρωσε τήν ύπαρξή μας. Ό τι ή θεραπεία τής ψυχής μας καί ή μεταμόρφωσή της έπιτυγχά- νεται μόνον άπό τόν «έν φάτνη άνακλιθέντα Ίησοΰ Χριστό», ο Όποΐος προσφέρει τή Χάρη Του μέσα άπό τά Ιερά Μυστήρια τής Εκκλησίας μας. Ό τι χωρίς άνυπόκριτη άγά- πη, ταπείνωση, έλεημοσύνη, μετάνοια, συγχωρητικότητα έ- ξομολόγηση καί Θεία Κοινωνία δέν μπορεΐ νά γεννηθεΐ στίς καρδιές μας, ο έκ Παρθένου τεχθείς Ίησοΰς Χριστός. Τότε καί μόνο τότε έρχεται ή ειρήνη σέ μας καί στό περιβάλλον μας.
Κ αλούμεθα καί πάλι νά προσκυνήσουμε τόν Ή λιο τής δικαιοσύνης, τόν Φιλάνθρωπο καί Πολυέλεο Ίησοΰ Χριστό μας, ο Όποΐος άνέτειλε, γιά νά θερμάνει τίς καρδιές μας, λιώνοντας τούς πάγους κάθε κα-
/ 9 Γ / / V C \ /κίας σ έναν κόσμο άθεο, φί- λαυτο, άδικο, υποκριτικό, άγ- χώδη, άνέλπιδο καί σκοτεινό άπό κάθε άποψη. Σέ μιά κοινωνία πού οι νέοι μας, οπως γράφει λόγιος Ιεράρχης τών
• ------- O Π Ο Ι Μ Η Ν -φ 270
ήμερων μας, «είναι σκανδαλισμένοι άπό τή διαγωγή των μεγάλων, μέ άποτέλεσμα νά είναι δύσκολο νά τούς μιλήσεις γιά ειρήνη, όταν στήν κοινωνία μας υπάρχουν συνεχώς πολεμικές συγκρούσεις. Νά είναι δύσκολο νά τούς μιλήσεις γιά τήν άγάπη, όταν έπικρατεΐ τό δίκαιο τοΰ ίσχυροτέρου .Νά είναι δύσκολο νά τούς μιλήσεις γιά τό Θεό, όταν βλέπουν στά πρόσωπα τών έκκλησιαστικών άνθρώπων τήν άπουσία τοΰ Θεοΰ. Γενικά νά τούς μιλήσεις, όταν έξαναγκάζονται νά ζοΰν
Ο Ίβάν ’Ίλ ιτς Σέρκιεφ γεννήθηκε στίς 19 ’Οκτωβρίου 1829 στήν Σούρα, μικρό χωριό στήν έπαρχία τοΰ Αρχαγγέλου, στόν ρωσικό Ά πω Βορρα, από γονείς πτωχούς. Ο πατέρας του ήταν νεωκόρος καί τοΰ έμφύση - σε τήν αγάπη γιά τήν έκκλησία,
τίς ακολουθίες καί τήν προσευ - χή· τόν δ ίδαξε έπίσης νά μήν ζητα καταφύγιο καί παρηγορία γ ιά τίς δοκιμασίες του παρά μόνο στόν Θεό. Στό σχολείο, ό μικρός Ίβάν δυσκολευόταν πο - λύ νά μάθει γράμματα· ό Θεός όμως άκουσε τίς παρακλήσεις του καί έν μια νυκτί τόν απάλ
• ------- Ο Π Ο Ι Μ Η Ν 276
λαξε από τήν νωθρότητα τοΰ πνεύματος· ό Ιωάννης εγινε τόσο λαμπρός μαθητής ώστε κέρδισε υποτροφία γ ιά νά συνεχίσει τίς σπουδές του στήν Θεολο- γική Σχολή της Αγίας Π ετρούπολης. Ώ ς σπουδαστής, ένδια- φερόταν γ ιά όλες τίς έπιστημες, μελετοΰσε πολύ αλλά αναζη- τοΰσε πάνω α π ’ όλα τήν προσευχή καί τήν δοξολογία τοΰ Κυρίου σέ μοναχικούς π ερ ιπά τους στήν φύση. Ό ταν πέθανε ό πατέρας του, ό Ιω άννης αναγκάσθηκε παράλληλα μέ τίς σπουδές του νά έργάζετα ι ώς γραμματέας, ώστε νά συμβάλλει στίς ανάγκες της οίκογενεί - ας του. Δοκιμάσθηκε σκληρά από κάθε λογης δεινά καί από τόν πειρασμό της αποθάρρυν- σης, καί αγωνιζόταν διαρκώς προσευχόμενος, ζητώντας από τόν Θεό τήν χάρη της πίστεω ς καί της χαρας. Ή θλίψη, ε'λεγε, είναι αποστασ ία καί θάνατος της καρδιας. Ο Ιω άννης θεω- ροΰσε κάθε γεγονός της ζωης του ώς σημείο έκ Θεοΰ, καί γ ι ’ αυτό, μετά από αποκαλυπτικό ένύπνιο, δέχθηκε νά νυμφευθεί τήν θυγατέρα τοΰ πρω θιερέα
τοΰ καθεδρικοΰ ναοΰ της Κρο - στάνδης, έγκαταλείποντας τά όνειρα γ ιά ιεραποστολικές πε - ριοδείες στήν μακρινή Κίνα, γιά νά γίνει ιεραπόστολος στήν ϊδια του τήν πατρίδα, στόν ναύσταθμο αυτό κοντά στήν πρωτεύου - σα, πού συγκέντρωνε όλη τήν αθλιότητα, τήν κοινωνική αδικία καί τήν ήθική κατάπτωση μιας κοινωνίας πού βρισκόταν στό χείλος της καταστροφης.
Τήν ήμέρα τοΰ γάμου του, είπε στήν γυναίκα του: «Λίζα, ευτυχισμένες οικογένειες ύπάρ - χουν πολλές. Ά ς θέσουμε τούς εαυτούς μας στήν ύπηρεσία τοΰ Θεοΰ!» Καί μέχρι τέλος της ζω - ης τους φύλαξαν τέλεια παρθε - νία, αποκαλώντας «αδελφό» η «αδελφή» ό ένας τόν άλλο. Χει - ροτονήθηκε στίς 12 Νοεμβρίου 1855, καί ό πατήρ Ιωάννης θεμελίωσε τήν ιερατική του διακονία στήν ένδελεχη μελέτη τών ιερών Γραφών, στίς όλονύκτιες αγρυπνίες τίς αφιερωμένες στήν ευχή τοΰ Ίησοΰ, καί κυρίως στήν τέλεση της θείας Λειτουργίας. «Ή θεία Λειτουργία είναι αληθώς ή ουράνια τελετή έπί γης, κατά τήν διάρκεια της όποίας ό
* Τιμήθηκε ώς άγιος από όλον τόν ρωσικό λαό, ένόσω ακόμη ζοΰσε, ό Ιωάννης της Κρονστάνδης· ανακηρύχθηκε άγιος από τό Πατριαρχείο της Μόσχας τό 1990. Ή Ρωσική Εκκλησία έν Ύπερορρία είχε προβεί στήν αγιοκατάταξή του ηδη από τό 1964. Εκτενέστερη βιογραφία: Επίσκοπος Αλέξανδρος Σέμενωφ - Τιάν- Σάνσκι, ό πατήρ Ιωάννης της Κρονστάνδης, εκδ. Ί. Μ. Παρακλήτου, Όρωπός Άττικης 1976.
277 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν
ίδιος ο Θεός, μέ τρόπο ιδιαίτερο, άμεσο καί έγγύτατο, παρουσιάζεται καί σκηνώνει έν μέσω των ανθρώπων, όντας ο ίδιος έκεΐνος ο αόρατος Ίερουγός, ο προσφέ - ρων καί προσφερόμενος. Δέν υπάρχει τ ίποτα πλέον μεγαλειώδες, πλέον ιερό, πλέον υψη - λό, πλέον ζωοποιό, από τήν θεία Λειτουργία», γράφει στό ήμε - ρολόγιό του Ή έν Χριστώ ζωή μου1. Γιά τόν Ιωάννη, όλες οί ένέργειες του πρεσβυτέρου, συμ- περιλαμβανομένης της ποιμαντικής στοργής γ ιά τό ποίμνιο, αποτελουν προέκταση του μυ - στηρίου της θείας Λειτουργίας, της ίερατείας, του Χριστου πού ένεργεΐ τήν σωτηρία καί τόν καθαγιασμό των ανθρώπων στήν Εκκλησία. Ό ιερέας είναι ζώσα εικόνα Χριστου, καί γ ι’ αύτό, ήδη από τήν αρχή της ίερωσύνης του, ο πατήρ Ιωάννης αφοσιώ- θηκε στό νά φέρνει τήν φωτεινή καί ζωοποιό παρουσία του Φιλάνθρωπου Χριστου στίς πιό έ ξαθλιωμένες καί κακόφημες συ - νοικίες. Πήγαινε στά σπίτια, ε- παιρνε τά πα ιδιά στήν αγκαλιά του καί μέ τά λεγόμενά του, πού σφραγίζονταν από ασυνήθιστη πραότητα καί στοργή, βοηθουσε τούς γονείς νά μεταστραφουν. Φρόντιζε τούς αρρώστους μετα
μορφώνοντας τήν «κλίνη του πόνου σέ κλίνη εύτυχίας μέ τήν παραμυθία της πίστεως», ε'δινε έλεημοσύνη ο,τι είχε καί δέν είχε, καί συχνά έπέστρεφε στήν οικία του δίχως υποδήματα ή πανωφόρι. Πήγαινε παντου, όχι γ ιά νά κρίνει, αλλά γ ιά νά προ σευχηθεΐ καί νά μεταφέρει τήν παρουσία του Χριστου. Μέ τό πνευμα διαρκώς προσηλωμένο στόν Θεό, διέσχιζε τό πληθος πού πάντα συγκεντρωνόταν στό διά βα του καί, όπως ο ήλιος διαχέ- ει τό φώς, ο πατήρ Ιωάννης διέ- χεε γύρω του τήν εύωδία Χρι- στου καί τήν φιλευσπλαγχνία, εύλογώ ντας, προσευχόμενος, προσφέροντας αμέσως μέ τό αριστερό χέρι ο,τι δεχόταν στό δεξί (βλ. Ματθ. 6,4). Ή διαγωγή του σύντομα τόν εκανε στόχο κα τηγοριών καί συκοφαντιών, από ολες τίς πλευρές. Κατηγορήθηκε οτι ε'χασε τά λογικά του, αλλά έκεΐνος συνέχιζε π α ρ ’ ολα αύτά τό εργο του, χαρούμενος πού τα λαιπωρουνταν ετσι γιά τήν αγά πη του Χριστου. Παρά τίς αναρίθμητες δυσκολίες, κατόρθωσε χάρις στίς ολο καί μεγαλύτερες δωρεές, νά ιδρύσει τόν Οίκο Εργασίας, τεράστιο φιλανθρωπικό συγκρότημα πού αποτε λουνταν από ναό, σχολεία, νο-
1. Ή έν Χριστώ ζωή μου, τόμ. 1- 3, μτφρ. καί εκδ. π. Μπόστης, Αθήνα 2003-2004
• -------Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -# 278
σοκομεία, έργαστήρια, οπου χιλιάδες κάτοικοι της πόλης λάμ - βαναν οχι μόνο ύλική βοήθεια άλλά ξαναέβρισκαν τήν άξιο- πρέπειά τους μέσω της έκπαί- δευσης καί της συμμετοχής τους στήν έκκλησιαστική ζωή. Έ π ί τριάντα δύο χρόνια, παράλληλα μέ τό ποιμαντικό εργο του, δ ίδασκε καί στό σχολείο. Άντί της συσσώρευσης των γνώσεων, προ- έκρινε τήν έκπαίδευση της καρ διας καί προετοίμαζε τούς μαθητές νά δεχθούν τήν χάρη τοΰ Θεοΰ, έμφυσώ ντας τους τήν αίσθηση της ωραιότητας τοΰ σύμπαντος καί τόν σεβασμό πρός τόν άνθρωπο ως εικόνας Θεοΰ.
Τά χρόνια περνοΰσαν καί ή άγάπη τοΰ πατρός Ιωάννη γιά τούς άνθρώπους ολοένα καί με - γάλωνε, οπως μεγάλωνε ή φήμη του καί άπλωνόταν πέρα άπό τά ορια της πόλεως Κρονστάνδης. «Ό ιερέας πρέπει νά συμπονά ολον τόν κόσμο· πρέπει νά καθίσταται τά πάντα τοΐς πασι», ελεγε. Καί ο Κύριος εδωσε στήν προσευχή του έξαιρετική δύνα μη γ ιά τήν θεραπεία τοΰ σώματος, γ ιά τήν παραμυθία καί τήν μεταστροφή των ψυχων, δεί- χνοντάς του μέ αύτόν τόν τρόπο ποιά ήταν ή άποστολή του: νά καταστεί ζωντανός στύλος προ- σευχης καί δεήσεων γιά ολον τόν κόσμο, νά γίνει ο «ποιμήν πάσης
Ρωσίας». Αργότερα στήν ζωή του εγινε μιά άλλαγή στήν κοι νωνία του μέ τούς άνθρώπους· δέν ήταν τόσο έκεΐνος πού εσπευδε νά πάει νά συναντήσει τούς δεινοπαθοΰντες, οσο ο φι λόχριστος ρωσικός λαός πού προσέτρεχε σέ κείνον. Κατά χιλιάδες εφθαναν κάθε μέρα στήν Κρονστάνδη γιά νά λάβουν συμ - βουλές καί βοήθεια, γ ιά νά τοΰ ζητήσουν νά προσευχηθεί γ ιά έκείνους η άπλως γ ιά νά τόν δοΰν. Τό ταχυδρομείο άναγκά- στηκε νά άνοίξει ειδική ύπηρεσία γ ιά νά διανέμει τόν ογκο των γραμμάτω ν, τηλεγραφημάτων καί έμβασμάτων πού εφθαναν καθημερινά γ ιά τόν π α τέρα Ιωάννη. Μέ τά χρήματα αύτά, ο άγιος πρόσφερε συσσίτιο σέ περισσότερους άπό χίλιους άπό ρους καί ίδρυσε πολλούς ναούς καί μοναστήρια.
Ξυπνοΰσε στίς τρείς τό πρωί καί πήγαινε στήν έκκλησία, πού ήταν ηδη γεμάτη κόσμο γ ιά τόν ορθρο. Τήν ώρα της προσκομιδης εφερναν τά πρόσφορα σέ πελώ ρια πανέρια, μαζί μέ άτελεί ωτους καταλόγους ονομάτων. Ό πατήρ Ιωάννης τά ε'παιρνε στά χέρια του καί άνέπεμπε διάπυρο προσευχή πρός τόν Κύ ριο, ωσάν νά μεσίτευε γ ιά κάθε έναν χωριστά. Δέος σέ καταλάμβανε οταν τόν ε'βλεπες νά τε - λεί τήν θεία Λειτουργία· στεκό -
— 279 φ- Ο Π Ο Ι Μ Η Ν
ταν ένώπιον της Αγίας Τράπεζας ώσάν νά βρισκόταν ένώπιον τοΰ θρόνου της δόξης τοΰ Θεοΰ, πρόσφερε τίς εόχές μέ τρόπο πού συγκινοΰσε καί τούς πιό σκληρόκαρδους, καί όταν μετε - λάμβανε τό πρόσωπό του λουζόταν από δάκρυα. «Πεθαίνω όταν δέν τελώ τήν θεία Λειτουργία», ελεγε. Στά φλογερά του κηρύγματα παρότρυνε τούς χρι - στιανούς νά κοινωνοΰν συχνά, διότι τήν έποχή έκείνη πολλοί αρκοΰνταν νά κοινωνοΰν μιά φορά τόν χρόνο. Καθώς ήταν αδύνατο νά έξαγορεύσει τήν έξομολόγηση τοΰ καθενός χωρι - στά, οί πιστοί ξεναέβρισκαν α6 - θόρμητα τήν αρχαία συνήθεια της δημόσιας έξομολόγησης. Μετα- νοοΰντες καί θρηνοΰντες, έξομο- λογοΰνταν όλα τά αμαρτήματα ένώπιον τών αδελφών πρίν πανε νά αντλήσουν νέα ζωή από τήν Πηγή της Χαρας. Τόσο μέ τά λόγια του όσο καί μέ τήν διαγωγή του, ό πατήρ Ιωάννης είχε λάβει τό χάρισμα νά μπορεί νά μετα - δίδει τήν αίσθησή του γιά τήν παρουσία τοΰ Χριστοΰ: «Ο Χρι - στός είναι ή αναπνοή μου, πιό πολύ κι α π ’ τόν αέρα, κάθε στιγμή της ζωης μου. Είναι τό φώς μου πάνω από κάθε άλλο φώς, ή τροφή καί ή πόσις μου, ή ενδυσή μου, ή εόωδία μου, ή πραότης, ό πατέρας καί ή μητέ - ρα μου, τόπος πιό στέρεος από
τή γη, πού τίποτε δέν μπορεί νά κλονίσει καί μέ βαστάζει». Μετά τήν Λειτουργία, πού τέλειωνε τό μεσημέρι, περνοΰσε τήν ύπόλοι - πη μέρα του δεχόμενος αιτήματα γιά προσευχές, έπισκεπτόμε- νος τά ίδρύματά του, έμπνέοντας πίστη, έλπίδα καί χαρά στούς απελπισμένους, καί γυρνοΰσε στήν οίκία του πολύ αργά τό βράδυ. Παρά τό πληθος τών δραστηριοτήτων του, τό πνεΰμα του δέν περιεσπατο ποτέ από τήν προσευχή, διότι εχοντας γί - νει κατά χάριν θεός, όλα τά λό - για καί ε'ργα του ήσαν προσευ - χές πλήρεις θείας ένέργειας.
Πρός τά τέλη τοΰ βίου του δοκιμάσθηκε σκληρά από αρρώ - στια τήν όποία ύπέμεινε μέ πραότητα, υπομονή καί ευχαριστία. Προείπε τήν ήμέρα της έκδημίας του καί έκοιμήθη έν Κυρίω στίς 20 Δεκεμβρίου 1908, περιβεβλημένος τήν τιμή καί τήν εόλάβεια όλου τοΰ ρωσικοΰ λαοΰ, από τούς πιό ταπεινούς μέχρι τήν αότο- κρατορική οικογένεια. Σταλείς από τόν Θεό ώσάν προφήτης, ό πατήρ Ιωάννης της Κρονστάνδης κατέστη αφετηρία της πνευμα- τικης αφύπνισης τοΰ ρωσικοΰ λαοΰ στίς παραμονές της Ε π α νάστασης καί κατέδειξε τί πρέ - πει νά είναι ό ορθόδοξος ιερέας: ε'φορος καί οικονόμος της θείας φιλευσπλαγχνίας μεταξύ τών ανθρώπων.
Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -Φ 280 "W Sa—
Γνωριμία μέ τήν πίστη μας
Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΖΩΗΤοΰ Σεβ. Μητροπολίου Ναυπάκτου καίΆγ. Βλασίου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΥ
6 κ τ η Κ α τ ή χ η σ η
Διάγραμμα
1. Ό άσωτος νοΰς2. Οί συνέπειες της άπομακρύνσεως τοΰ νοΰ άπό τήν καρδιά.3. Ή ούσία της άμαρτίας4. Ή άληθινή μετάνοιαΉ παραβολή του άσώτου υίου πού
μελετάμε, έκτός από τήν θεολογική, ανθρωπολογική καί έκκλησιολογική πλευρά έ'χει καί τήν ασκητική.
Αναλύοντας ο 'Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς τήν παραβολή του ασώτου λέγει οτι άσωτος είναι ο νους του ανθρώπου πού απομακρύνεται από τόν Θεό καί, γιά νά έκφραστουμε καλύτερα, λέγει οτι ή περιουσία του ανθρώπου, τήν οποία πηρε από τόν πατέρα του καί τήν σκόρπισε ασώ- τως, είναι ο νους. «Πρό πάντων ού - σία καί περιουσία ήμών έ'μφυτος ο νους έστιν ο ήμέτερος». Ή ψυχή του ανθρώπου έ'χει νου, λόγο καί πνεύμα κατά τό πρότυπο του Τριαδικου Θε - ου. Ό νους στήν φυσική του κατάσταση είναι φωτισμένος καί διευθύ - νει τόν λόγο. Έ τσι, άσωτος άνθρω - πος είναι έκεΐνος του οποίου ο νους έκδαπανάται σέ άλλα πράγματα, δέν έ'χει μνήμη Θεου.
Ό ταν ο άνθρωπος ακολουθη τούς τρόπους της σωτηρίας, τότε ο νους παραμένει στόν έαυτό του καί στόν πρώτο νου, πού είναι ο Θεός. Ό ταν ομως ανοίξουμε τήν θύρα στά πάθη,
τότε ο νους, πού είναι ή δύναμη έκείνη της ψυχης πού μπορεΐ νά χα- ρακτηρισθη ώς λεπτοτάτη προσοχή, σκορπίζεται στά σαρκικά καί τά γήινα, στίς ηδονές καί τούς έμπαθεΐς λογισμούς. Ή φρόνηση, πού διακρί - νει τό καλό από τό κακό, είναι ο πλουτος του νου. Όσο ο νους τηρεΐ τίς έντολές του Θεου καί παραμένει στόν Θεό, τόσο καί ή φρόνηση λει - τουργεΐ φυσιολογικά, ξεχωρίζει τό καλό από τό κακό καί προτιμά τό πρώτο από τό δεύτερο, Ό ταν ομως ο νους αφηνιάση, τότε καί ή φρόνηση σκορπίζεται σέ πορνεία καί αφρο - σύνη.
Ό νους, λοιπόν, είναι ή κεντρική δύναμη της ψυχης, πού τήν διευθύνει καί τελικά κατευθύνει ολο τόν άνθρωπο. Αύτός κρατεί τήν έπιθυ - μία στραμμένη πρός τόν Θεό. Όταν, ομως ο νους αποχαυνωθη, τότε ή δύναμη της ψυχης πού κατευθύνεται πρός τήν αγάπη, έκπίπτει από τόν Θεό καί σκορπίζεται σέ άλλα πράγματα, οπότε αναπτύσσονται τά πά θη της φιληδονίας, της φιλαργυρίας καί της φιλοδοξίας. Στήν φυσική του
«Wj 281 ¥ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -------·
κατάσταση ο νοΰς διευθύνει τόν θυ - μό έναντίον τοΰ διαβόλου. Ό ταν ομως ο νοΰς σκορπισθη καί άποχαυ - νωθη, τότε ο θυμός στρέφεται κατά των άλλων άνθρώπων καί μάχεται έναντίον τους. Επομένως, ο άνθρω - πος γίνεται άσωτος καί ο νοΰς του δαιμονιώδης καί θηριώδης.
Αύτό σημαίνει οτι ο νοΰς τοΰ άνθρώπου είναι πρωτοπαθής σχετικά μέ τήν άμαρτία. Διά των λογισμών, των αίσθητων πραγμάτων καί των φαντασιων εισέρχεται ή πειρασμική πρόταση μέσα στόν άνθρωπο, μέ μοναδικό σκοπό νά καταλάβη τόν νοΰ του, τήν λεπτοτάτη προσοχή, πού είναι τό κέντρο της προσωπικότητος τοΰ άνθρώπου. Γιά παράδειγμα, ερχεται κάποιος λογισμός, οτι γιά νά γίνη κάποιος πλούσιος πρέπει νά κλέ- ψη καί νά άδικήση τούς άλλους. Ή ομορφιά τοΰ πλούτου καί ολα οσα συνδέονται μέ αύτόν έρχονται ως εικόνες μέσα στήν ψυχή, μέ σκοπό νά καταληφθη ο νοΰς. ’Άν αίχμαλω- τισθη, τότε γίνεται έπιθυμία, στήν συνέχεια διάπραξη καί τέλος ή έπανα- λαμβανόμενη πράξη γίνεται πάθος. Έ τσι, ο άνθρωπος γίνεται ολοκληρωτικά αιχμάλωτος τοΰ διαβόλου, οπως άκριβως ο άσωτος εγινε αιχμάλωτος στούς πολίτας της πόλεως έκείνης, επομένως, ή έλευθερία τοΰ άνθρώπου είναι στήν πραγματικότητα έσωτερική. Μπορεί κανείς νά είναι έξωτερικά έλεύθερος, νά κα- τοικη σέ έλεύθερες πατρίδες, άλλά, οταν δέν εχη τήν έσωτερική έλευθερία, ζη τήν τραγικότητα στήν ζωή του. Αντίθετα, μέ έλευθερία ύπαρξιακή μπορεί νά παραμένη κανείς στίς πιό άνελεύθερες τυραννίες καί νά αισθάνεται έλεύθερος. ΟΙ μάρτυρες στήν περίοδο των διωγμων είχαν έσωτερική
έλευθερία, ένω πολλοί σύγχρονοι Χριστιανοί, πού εχουν έξωτερικές έλευθερίες, δέν τηροΰν τό θέλημα τοΰ Θεοΰ καί είναι δοΰλοι.
ΟΙ πολίτες καί πολιτάρχες της πό - λεως έκείνης, πού βρισκόταν μακριά άπό τήν οίκία, είναι οί δαίμονες. Στή ’Ορθόδοξη Εκκλησία λέμε οτι οί δαί - μονες είναι πονηρά πνεύματα πού μι- σοΰν ύπερβολικά τόν άνθρωπο καί κάνουν τά πάντα γιά νά τόν άπομα- κρύνουν άπό τόν Θεό. Οί δαίμονες κατ’ άρχάς ήταν άγγελοι πού δόξαζαν τόν Θεό, άλλά άπό τήν ύπερη - φάνειά τους ε'πεσαν καί ε'γιναν δαί - μονες. Αύτοί γέννησαν άπό μόνοι τους τό κακό καί θέλουν νά οδηγήσουν τόν άνθρωπο στήν άποστασία. Τό μεγαλύτερο πάθος είναι ή ύπερηφάνεια, γιατί αύτή ήταν ή πρώτη άμαρτία της πτώσεως των δαιμόνων καί τοΰ άνθρώπου.
Ό χοιρώδης βίος είναι κάθε πάθος, λόγω της μεγάλης του άκαθαρσίας. Καί χοίροι είναι οί άνθρωποι έκείνοι πού κυλιοΰνται στά πάθη. Πάθος λέ - γεται ή παρά φύσιν κίνηση καί λειτουργία των δυνάμεων της ψυχης. Τά τρία βασικά πάθη είναι ή φιλοδοξία, ή φιλαργυρία καί ή φιληδονία. Κέντρο αύτων των τριων παθων είναι ή φιλαυτία, πού είναι ή παράλογος φιλία τοΰ σώματος, οταν δηλαδή άγαπα κανείς τό σωμα του άνεξάρτητα άπό τήν ψυχή καί θέλη νά τό ίκανοποιη
• -------Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -# 282
σαρκικά. Άπό τά πάθη αυτά φύονται καί έκπορεύονται καί άλλα πάθη, τά όποια βασανίζουν τόν άνθρωπο. Στήν Ορθόδοξη Εκκλησία λέμε ότι τά πάθη είναι οί παρά φύσιν ένέργειες της ψυχης τοΰ ανθρώπου. Δηλαδή, υπάρχει ή αγάπη μέσα στόν άνθρω - πο γιά νά στρέφεται στόν Θεό καί νά Τόν έπιθυμη. Όταν όμως αυτή ή αγάπη, αντί νά στρέφεται στόν Θεό, στρέφεται μέ έμπάθεια στά κτίσματα, τότε μιλοΰμε γιά πάθος της ψυχης.
Ο άσωτος άνθρωπος δέν μπορεί νά χορτάση από τά κέρατα τά όποια τρώγουν οί χοίροι, δηλαδή δέν είναι δυνατόν νά ίκανοποιήση πλήρως τήν έπιθυμία. Πάντοτε παραμένει νηστικός. Όσο κανείς αποκτα μεγαλύτερη περιουσία τόσο καί αυξάνεται ή στέρηση, αλλά καί ή έπιθυμία γιά νά αποκτήση περισσότερα. Τότε ό άνθρωπος θέλει, έάν είναι δυνατόν, νά αποκτήση όλο τό κόσμο. Επειδή όμως ένας είναι ό κόσμος, ένώ οί φιλάργυ - ροι είναι πολλοί, γ ι’ αυτό δέν μπορεί ποτέ νά χορτάση.
Κατά συνέπεια, όταν ό νοΰς αίχμαλωτισθη από έναν λογισμό η μιά φαντασία, παρασύρει τήν έπιθυμία καί τόν θυμό μακρυά από τόν Θεό καί ε'τσι όλόκληρος ό άνθρωπος αιχμαλωτίζεται καί γίνεται άρρωστος μέ φοβερές συνέπειες τόσο γιά τόν εαυ - τό του όσο καί γιά τήν κοινωνία. Αότή είναι ή τραγικότητα της αμαρτίας. Καί φυσικά, όπως είπαμε προηγου - μένως, αυτό ξεκινα από τόν νοΰ πού αιχμαλωτίζεται.
Έ τσ ι καταλαβαίνουμε καλά τί ακριβώς είναι ή αμαρτία. Έμεΐς ε'χου - με συνδέσει τήν αμαρτία μέ μερικά έξωτερικά γεγονότα καί έξωτερικές πράξεις. Αναμφίβολα καί αυτά είναι αμαρτία, αλλά μποροΰμε νά ποΰμε
ότι αυτές οί πράξεις (κλοπή, ψέματα, θυμοί, κ.λπ.) είναι αποτελέσματα καί καρποί τοΰ σκοτασμοΰ καί της αιχμαλωσίας τοΰ νοός. Ή αμαρτία είναι ό σκοτασμός τοΰ νοός καί στήν συνέχεια ή παρά φύσιν κίνηση τών δυνάμεων της ψυχης καί ή απομάκρυνση τοΰ ανθρώπου από τόν Θεό, από τήν πραγματική του οίκία. Στήν κατάσταση αυτή ό,τι καί νά κάνη ό άνθρωπος είναι αμαρτωλός. Ο άγιος Γ ρηγόριος ό Παλαμας φθάνει στό ση - μεΐο νά πη ότι, όταν ό άνθρωπος δέν εχη τήν Χάρη τοΰ Θεοΰ μέσα του, τότε ό,τι κάνει είναι αμαρτωλό. Καί ό Χριστός σέ σχετική παραβολή ανέ - φερε ότι οί πέντε μωρές παρθένες, ένώ έξασκοΰσαν παρθενία καί έγκράτεια, έπειδή δέν είχαν λάδι στίς λαμπάδες, δηλαδή, έπειδή δέν είχαν μέσα τους τήν Χάρη τοΰ Θεοΰ - πράγμα τό όποιο φαίνεται από τήν ύπαρξη της νοερας προσευχής - δέν είσήλθαν στήν Βασιλεία τοΰ Θεοΰ.
Γι’ αυτό καί ή άσκηση συνίσταται στό πώς νά κρατοΰμε τόν νοΰ καθαρό, πώς από τόν σκοτασμό θά φω - τισθη καί θά ε'χη αδιάλειπτη μνήμη Θεοΰ. Ή ορθόδοξη άσκηση δέν έξαν- τλεΐται σέ μερικά έξωτερικά εργα, αλλά στήν κάθαρση της καρδιας καί τόν φωτισμό τοΰ νοΰ. Γιατί, όταν ό νοΰς είναι σωστά προσανατολισμένος τότε λειτουργεί κανονικά όλόκληρος ό οργανισμός τοΰ ανθρώπου.
Άν αμαρτία είναι ό σκοτασμός τοΰ νοΰ, ή απομάκρυσή του από τόν Θεό, μετάνοια είναι ό φωτισμός τοΰ νοΰ, ή έπάνοδός του στόν Θεό. Στήν παραβολή τοΰ ασώτου υίοΰ φαίνεται καθαρά τί ακριβώς είναι ή μετάνοια. Λέγεται χαρακτηριστικά: «είς εαυτόν δέ έλθών είπε· πόσοι μίσθιοι τοΰ πα- τρός μου περισσεύουσιν άρτων, έ-
283 φ· Ο Π Ο Ι Μ Η Ν
γώ δέ λιμώ άπόλλυμαι! άναστάς πο- ρεύσομαι πρός τόν πατέρα μου καί έρω αύτώ· πάτερ, ημαρτον εις τόν ουρανόν καί ένώπιόν σου· ούκέτι είμί άξιος κληθηναι υιός σου· ποίησόν με ώς ένα των μισθίων σου. κα ί άναστάς ήλθε πρός τόν πατέρα αύτοΰ» (Λουκ. ιε 17 -20).
Πρώτον, ήλθε στόν έαυτό του. Αύτό φανερώνει οτι ο νους έπέστρε- ψε μέσα στήν καρδιά από τήν διάχυ - σή του. Όσο καιρό λιμοκτονουσε, ο νους βρισκόταν έ'ξω, διασκορπισμέ - νος διά τών αισθήσεων στόν κόσμο. Έ ρχεται κάποια στιγμή πού γίνεται ανάνηψη του ανθρώπου καί καταλαβαίνει τήν φρικτή του κατάσταση.
Δεύτερον, αναπτύσσεται έντονα ή αρετή της αύτομεμψίας. Καταδικάζει τόν έαυτό του, τόν θεωρεί ανάξιο νά είναι παιδί του Θεου. Δέν ένοχοποιεΐ κανέναν άλλον, δέν θεωρεί τούς άλλους ώς αιτία γιά τήν απομάκρυνσή του από τό σπίτι του πατέρα του. Θεωρεί οτι είναι ανάξιος νά είναι υίός του πατέρα του. Τό θεωρεί μεγάλο καί τό νά είναι μισθωτός.
Τρίτον, αύτή ή ανάνηψη καί ή κα- τάγνωση, δηλαδή ή αύτομεμψία δέν είναι έ'ργο ανθρώπινο, αλλά ώρα της Χάριτος του Θεου. Διά της θείας Χά- ριτος αντιπαραβάλλει τήν φρικτή κατάσταση στήν οποία βρίσκεται μέ τήν οικία του πατέρα του. Πραγματικά, ο Θεός, διά της φιλανθρωπίας Του, μερικές φορές αποκαλύπτει μερικές ακτίνες της δόξης Του, ώστε ο άνθρωπος νά αντιληφθη τήν φρικτή του κατάσταση. Δέν μπορεΐ κανείς νά καταλάβη τήν κατάστασή του άν δέν
έμπνευσθη από τήν Χάρη του Θεου. Ή μετάνοια είναι μιά θεία έ'μπνευση.
Τέταρτον, δέν αρκεΐται σέ έπιθυ - μίες καλές, αλλά ένεργοποιεΐ καί τό θυμικό μέρος της ψυχης του. Δέν μπορεΐ κανείς νά έπιστρέψη στόν Θεό άν καί τό θυμικό δέν συνεργήση πρός τουτο. Γι’ αύτό λέγεται οτι ο άσω - τος αμέσως μετά τίς σκέψεις πού έ'κανε «αναστάς ήλθε πρός τόν πα τέρα του».
Πέμπτον, ή τελική κατάληξη της έπιστροφης είναι ή είσοδος στήν οικία καί ή συμμετοχή του στό πα νηγύρι πού γίνεται έκεΐ, καθώς έπί - σης καί ή συμμετοχή του στό εύχα- ριστιακό δεΐπνο, στήν θεία Λειτουργία καί τήν βρώση καί πόση του Σώ - ματος καί του Αίματος του Χριστου. Έ τσ ι π ιά καταλαβαίνουμε οτι ή συγχώρηση της αμαρτίας οπως καί ή λέξη τό λέγει (συγ-χώρηση), είναι συμπόρευση καί συμμετοχή στήν Εκκλησία. Μέ τήν αιχμαλωσία καί τόν σκοτασμό του νου φεύγουμε από τήν Εκκλησία καί μέ τήν έλευ - θέρωση καί τόν φωτισμό του νου έπα- νερχόμαστε στήν Εκκλησία.
Τά οσα είπαμε στήν Κατήχηση αύτή δείχνουν οτι ή αμαρτία είναι ή απομάκρυνση του νου καί του ανθρώ - που από τόν Θεό, ο σκοτασμός του νου, καί ή μετάνοια είναι ή έπιστρο - φή του νου καί του ανθρώπου στόν Θεό, πού γίνεται διά του φωτισμου του νοός. Αύτό έ'χει μεγάλη σημασία, γιατί καταλαβαίνουμε καλά γιατί τό άγιο Βάπτισμα λέγεται φώτισμα. Ό νους φωτίζεται, ολες οί δυνάμεις της ψυχης, τό έπιθυμητικό, τό λογιστικό καί τό θυμικό αγιάζονται καί χαρι- τώνονται καί έ'τσι αγιάζεται ολόκλη - ρος ο άνθρωπος.
('Από τό βιβλίο Κατήχηση γιά Βάπτιση τών ένηλίκων, Έ κδ. Άπ. Διακονίας. Αθήνα 1998).
Ο Π Ο Ι Μ Η Ν - # 284
Π ρ ο σ π ά θ ε ια , μ ια ς α υ τ ο κ ρ ιτ ικ ή ς μ έ θ έ α τ ό Θ ε ιο Β ρ έφ ο ς *
Τοΰ Άρχιμ. Ιακώβου Καραμούζη
% L ς δοξολογήσουμε τόν Τρ1α- t / 1 δικό Θεό, διότι μας έ'χει χα-
I * * * Λκαί Θεομητορικές εορτές του καί μέ τίς καθημερινές μνήμες των αγίων, μας δείχνει τό δρόμο καί γιά τόν δικό μας προσωπικό αγιασμό καί τήν πνευματική αναγέννηση. Έφόσον «ο Λόγος σάρξ έγένετο» (Ίωάν. 1, 16) τότε μπορεί καί ο άνθρωπος νά εύλογηθεί καί νά άγιασθεί. Ή παρουσία του Χριστού, αύτό πού ονομάζουμε Χριστούγεννα, ή Ενανθρώπηση
του ΥΙου καί Λόγου του Θεου Πα- τρός στόν κόσμο άποτελεί τήν έκπλήρωση καί τήν πραγματοποίηση των προφητειών της Πα- λαιας Διαθήκης. Τό όνειρο τών Έθνων, ή έλπίδα του περιούσιου λαου, τό κήρυγμα τών Πατριαρχών καί ή δικαίωση τών άγίων καί ένα- ρέτων άνθρώπων της Παλαιας Διαθήκης συντελείται πλέον! Ό ’Άσαρκος Λόγος γίνεται ’Ένσαρκος Λόγος. Τό Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Υιός καί Λόγος του Θεου Πατρός λαμβάνει πραγματικό καί άληθινό άνθρώπινο
* Έκφωνήθηκε στήν αίθουσα της ’Ορθοδόξου Χριστιανικής Αδελφότητος «Ή εύσέβεια» στίς 18-12-2011 καί έπαναλήφθηκε στόν Ί.Ν. της Παναγίας της Αγιάσου μέ τήν εύκαιρία της έορτης τών Κατηχητικών Σχολείων.
• c\!SSm sS\, 285 Φ- Ο Π Ο Ι Μ Η Ν
σώμα μέ λογική ψυχή καί γενναται από τήν Παρθένο Μαρία, ή οποία συνέλαβε τό Σωτηρα καί Λυτρωτή μας, μέ τήν ενέργεια τοΰ Αγίου Πνεύματος. Ό μεγάλος πατέρας της Εκκλησίας μας άγιος ’Ιωάννης ο Χρυσόστομος, αφοΰ σωστά καί ορθά ονομάζει τά Χριστούγεννα «κέντρο καί πηγή όλων τών εορτών», διότι εάν δέν γεννιόταν ο Χριστός μας οΰτε θά βαπτιζό- ταν οΰτε θά σταυρωνόταν καί οΰτε θά ανασταινόταν, αναφέρει τά εξης γιά τό μυστήριο της Ένσαρκώσεως τοΰ Θεοΰ: «Τί νά πώ; γιά ποιό νά μιλήσω; Βλέπω τή μητέρα, αντικρύζω τό παιδί, ομως, τόν τρόπο της γέννησης δέν τόν καταλαβαίνω. Νικιέται ο φυσικός νόμος, νικιέται καί ή τάξη τοΰ κόσμου, οπου εκφράζεται ή βούληση τοΰ Θεοΰ. Δέ γεννήθηκε σύμφωνα μέ τούς νόμους της φύσης. Ή φύση αδράνησε. Ένήργησε ή βούληση τοΰ Δεσπότη. Τί απερίγραπτο δώρο! Ό μονογενής πού υπάρχει πρίν αρχίσουν νά με- τριοΰνται οι αιώνες, αυτός πού δέν εμπίπτει στίς ανθρώπινες αισθήσεις, ο ασύνθετος, ο αιώνιος, ο ασώματος, περιβλήθηκε τό σώμα μου πού υπόκειται στή φθορά, πού συλλαμβάνεται στίς αισθήσεις. Γιατί; Γιά νά μπορέσει νά μας διδάξει καθώς τόν βλέπουμε κι ετσι νά μας οδηγήσει πρός οσα ή ορασή μας δέν μπορεί νά συλλά- βει. Έπειδή οι ανθρωποι εχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στά μάτια τους παρά στά αυτιά τους κι ετσι αμφιβάλλουν γιά ο,τι δέ βλέπουν,
γι’ αυτό ακριβώς ο Θεός ανέχτηκε νά παρουσιαστεί μέ σώμα μπρός στά μάτια μας, γιά νά διαλύσει τίς αμφιβολίες, πού είχαμε ακούγοντας μόνο τά λόγια του. Καί γεννιέται από παρθένα πού αγνοεί τήν υπόθεση καί ή οποία υπηρξε απλό όργανο της απόρρητης δύναμης τοΰ Θεοΰ. Έ να μόνο πράγμα, εκείνο πού ρώτησε κι εμαθε από τό Γαβριήλ, δηλαδή, οταν ρώτησε «πώς εσται μοι τοΰτο επεί ανδρα ου γινώσκω;», της είπε: Αυτό θέλεις νά μάθεις; «Πνεΰμα άγιον επελεύσεται επί σέ καί δύναμις Ύψίστου επισκιάσει σοι».
Ό δέ άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μιλώντας γιά τήν Γέννηση τοΰ Χριστοΰ μας, ομολογεί μέ ιδιαίτερο ευλαβη θαυμασμό: «Πόσο αξιοθαύμαστη είναι ή ένωση αυτή τοΰ Θεοΰ μέ τόν ανθρωπο! Πόσο παράδοξη ανάμιξη! Έκείνος πού υπάρχει δημιουργείται. Έκείνος πού πλουτίζει τούς αλλους, γίνεται πτωχός. Ό πλήρης κενοΰται από τή δόξα Του, γιά νά γευθώ εγώ από τήν πληρότητά Του».
Ασύλληπτο, αγαπητοί μου αδελφοί, γιά τό μυαλό τοΰ ανθρώπου νά συλλάβει τό γεγονός της Θείας Ένσαρκώσεως, νά ερμηνεύσει μέ τούς νόμους της λογικης τό «πάντων τών καινών καινότατον, τό μόνον καινόν υπό τόν ήλιον» (αγ. Ίω. ο Δαμασκηνός) μυστήριο. «Μυστήριο ξένον, ορώ καί παράδοξον» μας λέγει ο ιερος υμνωδός! Ό ’Άκτιστος γίνεται καί κτίσμα, δηλαδή δημιούργημα, χωρίς ταυ
• ------- Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -# 286
τόχρονα νά χάνει κάτι άπό τή Θεότητά Του. Τέλειος Θεός κατά πάντα καί τέλειος άνθρωπος σέ όλα εκτός φυσικά άπό τήν άμαρτία, διότι αύτή δέν άνήκεια στήν κατά φύση ζωή άλλά στήν παρά φύση. Μπορεΐ γιά τόν Πλάτωνα ο Θεός νά μήν είναι σέ θέση νά γίνει καί άνθρωπος, γιά τήν Εκκλησία μας, όμως «ο Λόγος ε'γινε άνθρωπος κι ε'στησε τή σκηνή άνάμεσά μας» (Ίω. 1, 14) γιά νά μας άπαλ- λάξει άπό τήν άμαρτία, τή φθορά καί τό θάνατο, άπό τήν κυριαρχία του διαβόλου. Γιά νά μας θυμίσει τό χαμένο Παράδεισο. Τή Βασιλεία του Θεου. Τήν αιώνια ζωή, η οποία άρχίζει άπό τόν παρόντα κόσμο καί άπό εκείνη τή στιγμή πού εντασσόμαστε μέ τό Βάπτι- σμά μας στή ζωή της Εκκλησίας. Ό πολυπόθητος, λοιπόν, Μεσσίας ηρθε. Είναι ο Σωτήρας του κόσμου. Αύτό σημαίνει Ίησους. Είναι ο Εμμανουήλ, μέ άλλα λόγια, ο Θεός άνάμεσά μας. Είναι ο νέος Άδάμ πού ηρθε στόν άρρωστο άπό τήν άμαρτία άνθρωπο, γιά νά τόν θεραπεύσει σωματικά καί ψυχικά. Γιά νά δώσει τή δυνατότητα στόν καθένα μέσα άπό τή ζωή της Εκκλησίας μας νά προχωρήσει στήν πνευματική τελείωση. Δέν ηρθε ο Χριστός γιά νά δείξει πόσο σοφός είναι, δέν ηρθε ο Χριστός στή γη γιά νά φέρει μία νέα διδασκαλία, δέν εμφανίστηκε
γιά νά άλλάξει εκεΐνα τά κοινωνικά συστήματα καί τίς δομές πού καταδυναστεύουν τόν άνθρωπο, δέν ηρθε κάν γιά νά φέρει μιά νέα θρησκεία, δέν γεννήθηκε τελικά ο Χριστός μας, γιά νά γίνει ο άνθρωπος καλύτερος.
Ό Χριστός ηλθε μας λέει ο Μέ- γας Άθανάσιος «γιά νά γίνει ο άνθρωπος θεός». Παράξενα άκού- γεται! Πολλές οι ενστάσεις του μυαλου! Δυσκολοκατόρθωτο τό εγχείρημα! Ό χι, όμως, άδύνατο άπό τή πλευρά του Θεου. Καί όταν ενα γεγονός τό θέλει ο Θεός τότε γίνεται, ε'στω καί άν χαλάσει ο κόσμος! Τότε είναι κάτι περισσότερο άπό φυσικό, περισσότερο άπό άληθινό. ’Ή μαλλον είναι τό όντως πραγματικό! Τό όντως θαυμαστό! Τό όντως άξιο εγκωμίων! Αύτό λένε, αύτό βροντοφωνά- ζουν, αύτό διαλαλουν οι άναρίθ- μητες στρατιές των άγίων μας καί πάνω άπό όλους τό πρόσωπο της Παναγίας μας.
του πιό κοντά, ν ’ ά κο ύει καλύτερα. Έ ρ ρ ιξα ν μιά ματιά γύρω τους, ο κόσμος πήγαινε πιό πολύ πρός τήν παραλία καί τά ζαχαροπλαστεΐα, τά καφενεΐα, τά εσ τιατόρ ιά της. Έδω ήταν σχεδόν έρημική γωνιά. Οί πιό πολλοί παίρνανε μπουγάτσες στό χαρτί καί φ εύγανε. Πολύ λίγοι καθόντανε. Ή τα ν ε σχεδόν μόνοι τους.
❖ Τήν 9ην του μηνός έπραγματο- ποιήθη ή συνεδρίασις του Σωματείου «Οί Φίλοι τής Μητροπόλεως Μ υτιλήνης» είς Μυτιλήνην.
❖ Τήν 12ην του μηνός έπραγματο- ποιήθη ή ύπογραφή 10 Ύποτρο- φιων των Φ. Κ. Μ, ή Συνεδρίασις του Κληροδοτήματος Σημαντήρη, καθώς καί ή Συνεδρίασις των Φ.Κ.Μ.
❖ Τήν 13ην ίδίου έγένετο ή Συνεδρίασις του Κληροδοτήματος Εύστρατίου καί Άθηνας Μωραΐτου, του ί. Ναου Ταξιαρχων Καγιανίου καί Αγίου Νικολόυ Μυτιλήνης.
❖ Τήν 19ην του μηνός έγένετο ή Συνε- δρίασις των Φ. Κ. Μ.
❖ Τήν 21ην ίδίου, έγένετο ή Συνεδρίασις του Σωματείου «Οί Φίλοι τής Μητρο- πόλεως Μυτιλήνης», είς Αγίαν Τριάδα Αγιάσου Μυτιλήνης.
ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ
❖ Τήν 19ην του μηνός ο Σεβασμιώτατος έδέχθη είς τήν Ίεράν Μητρόπολιν τήν έπίσκεψιν του Δ ιοικητου Ναυτικου Κλιμακίου,
❖ Τήν 21ην ίδίου, είς τόν ί. Ναόν Αγίας Τριάδος Αγιάσου, τήν έπίσκεψιν του Δι- οικητου 3ου Σταθμου Άναφοράς καί μελων του Σταθμου.
❖ Τήν 28ην ίδίου, είς τήν Ί. Μητρόπολιν, τήν έπίσκεψιν του Άντιναυάρχου κ. Κοσμά Χρηστίδη, μέ τήν συνοδείαν του Στρατηγου Διοικητου τής 98ης ΑΔΤΕ καί του Διοικητου του Ναυτικου Κλιμακίου.
Ό Σεβ. Μητροπολίτης Φωκίδος κ. Άθη- ναγόρας, συνεπλήρωσε έφ έτος 25 έτη Άρχιερατείας του. Τό Ή μερολόγιον του 2012 είναι άφιερωμένον στήν θεοφιλή ποιμαντορία (1986-2011) του Σεβασμιω- τάτου.
ΔΙΑΦΟΡΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
❖ Τήν 4ην Δεκεμβρίου ο Μητροπολίτης μας προέστη τής Δοξολογίας, πού έτελέσ θη είς τόν ί. Ναόν Αγίας Βαρβάρας του Στρατοπ έδου Λοχαγου Εύστρατίου Μαυρουδή, έπί τή εορτή του Πυροβολικου. Μ ετά τήν Δοξολογίαν, ο Στρατηγός κ. Μανώλης κατέθεσε στεφάνι καί άκολούθησε δεξίω- σις.
❖ Τήν 6ην του μηνός, ο Μητροπολίτης μας προέστη τής Δοξολογίας, πού
έτελέσ θη είς τόν ί. Ναόν Αγίου Νικολάου Πλωμαρίου, τής Λιτανείας καί του Τρισαγίου διά τούς πεσόντας είς τά Ναυμαχίας Έ λλης καί Λήμνου, έπί τή εορτή του Ναυτικου.Άκολούθησε δεξίωσις, ή οποία έδόθη ύπό του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του ί. Ναου Άγ. Νικολάου Πλωμαρίου.
❖ Τήν 8ην Δεκεμβρίου, έπί τή έπετείω τής άπελευθερώ σεω ς τής Λέσβου, έτελέσ θη Δοξολογία είς τόν Μητρο- πολιτικόν Ναόν Καλλονής, χοροστα- τούντων τών Σεβ. Μητροπολιτών Μη- θύμνης καί Μυτιλήνης.Μ ετά τήν Δοξολογίαν, είς τόν Τυρα- νίδιον έψάλη Τρισάγιον ύπό του Μ ητροπολίτου Μυτιλήνης, συμπροσευ- χομένου του Άγ. Μ ηθύμνης καί παρουσία των Άρχων τής Νήσου, τής Καλλονής καί των Σχολείων τής Καλλονής.Άκολούθησε ή άνάγνωσις των ονομάτων των πεσόντων, κατάθεσις στεφάνων καί στή συνέχεια γευμα είς τήν Ί. Μονήν Λειμωνος, τό οποΐον παρέθεσε ο Ηγούμενος τής Μονής, Πανοσ. Άρχιμ. Νικόδημος Παυλόπουλος. Προ- ηγήθηκε ή έπίσκεψις είς τό Μουσεΐον τής Μονής, όπου φυλάσσεται ή Σημαία των Τούρκων καί αλλα κειμήλια άπό τήν μάχη του Κλαπάδου.
❖ Τήν 10ην Δεκεμβρίου έτελέσ θη ή κηδεία του Πρωτοπρεσβ. Εύστρατίου Άναστασέλλη, μέ τή συμμετοχή των Μητροπολιτων Μυτιλήνης, Μηθύμνης καί Λήμνου.
❖ Τήν 12ην του μηνός, τό Διοικητικόν Συμβούλιον των Φ.Κ.Μ., κατά τήν Συ- νεδρίασίν του είς τό Γραφεΐον του Ο ίκο τροφ είο υ Θ ηλέω ν Μ υτιλήνης, ένέκρ ινε τούς νέους ο ίκοτρόφους του Έκπαιδευτικου Κληροδοτήματος του Γεωργίου Βοστάνη, οί οποΐοι καί θά διαγωνισθουν είς τάς 28-29 Δ ε
293 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν
κεμβρίου 2011,❖ Επίσης τήν ιδίαν ήμέραν ύπεγρά-
φη ύπό του Προέδρου των Φ.Κ.Μ. καί των φοιτητών, οί όποίοι άνα- κηρύχθηκαν ώς νέοι ύπότροφοι του Κληροδοτήματος, ή σύμβασις, ή όποία περιέχει τούς όρους ύπό τούς όποίους χορηγείται ή ύπο- τροφία καί παραδόθηκαν οί Επιταγές του προηγουμένου ετους στούς νέους ύποτρόφους,
❖ Τήν 14ην του μηνός εις τό Χριστιανικών Κέντρον Νεότητος της πόλεώς μας, πραγματοποιήθηκε έκδήλωσις ύπό της Χ.Π.Κ. μέ όμι- λία του Προέδρου της κ. Εύστρα- τίου Μαντζουράνη μέ θέμα: «Ή διακονία της καταλλαγης καί ή έποχή μας», τήν όποίαν παρακολούθησαν Μ έλη καί φ ίλοι της Χριστ. Πνευματικης Κίνησης.. Τόν Μητροπολίτην μας έξεπρο- σώπησε ό Οίκον. π. Ν ικόλαος Βουλμές.
❖ Τήν 15ην του μηνός, είς τήν αίθουσαν Τελετώ ν της Γραμματείας Αιγαίου καί Νησιωτικης Πολιτικης, εγινε ό Αγιασμός τών Εγκαινίων του νέου Έ φετείου Μυτιλήνης, χοροστατούντων τών Μητροπολιτών Μ ηθύμνης καί Μυτιλήνης, παρουσία του ύπουργου Δικαιοσύνης κ. Πεταλωτη, του Προέδρου του Συλλόγου Δικαστών καί Είσαγ- γ ελέω ς κ. Χαραλάμπ ους, τών Άρχών του Τόπου καί τών Δ ικαστών.Ακολούθως ό Πρόεδρος καί τά Μ έλη του Δικηγορικού Συλλόγου Μυτιλήνης παρέθεσαν γευμα είς τήν Παναγιούδαν.
❖ Τήν 17ην Δ εκ εμ β ρ ίο υ , έπί τη έορτη τών Τριών άγίων Παίδων τών έν Καμίνω, έτελέσ θη ή θεία Λειτουργία είς τόν Ίερόν Ναόν
των είς τόν χώρον της Πυροσβε- στικης, έπί τη έπετείω της Πυρο- σβεστικης, καί ή Δοξολογία χο- ροστατουντος του Μητροπολίτου Μυτιλήνης.Ακολούθησε δεξίωσις είς τούς χώρους της Πυροσβεστικης.
❖ Τήν 21ην του μηνός τόν Μ ητροπολίτην μας έπεσκέφθησαν είς τήν αίθουσαν του ί. Ναου Αγ. Τ ριάδος Αγιάσου, ό Διοικητής του 3ου Σταθμου Αναφοράς μέ μέλη του Σταθμου, άφου προηγουμένως διένειμαν διάφορα δέματα σέ οίκονομικά άδυνάτους. Προηγουμένως ό Μητροπολίτης μας ελαβε μέρος σέ Συνεδρίασι τών Μελών του Συλλόγου Αγιάσου «Οί Φίλοι της Μητροπόλεως Μ υτιλήνης» καί συζήτησαν διάφορα θέματα του Σωματείου.
❖ Τήν 23ην του μηνός, είς τόν Μη- τροπολιτικόν Οίκον, ή ’Ορχήστρα του Στρατου εψαλε τά κάλαντα είς τόν Μητροπολίτην μας, όπως έπί- σης καί πολλά παιδιά, τά κάλαντα τών Χριστουγέννων καί του Νέου χρόνου.
❖ Τήν 23ην ίδίου, χοροστατουντος του Μητροπολίτου μας έτελέσθη είς τόν ί. Ναόν Παναγίας Αγιάσου ή έξόδιος Ακολουθία διά τόν κοι- μηθέντα Διδάσκαλον Εύστράτιον Κουταλέλλη.Ό άείμνηστος, κατά τήν διάρκειαν της ζωης του, έκτός άπό Διδάσκαλος καί Δ ιευθυντής Σχολείων, δ ιετέλεσ ε καί Εκκλησιαστικός Επίτροπος της Παναγίας Αγιάσου, Μέλος του Διοικητ. Συμβουλίου του Α ναγνω στηρίου Αγιάσου, Μ έλος του Δ. Σ. του Ιδρύματος Άνιάτων Αγιάσου καί του Δημοτικου Συμβουλίου Αγιάσου.
-# 294
❖ Τήν 25ην Δεκεμβρίου, έπί τή εορτή τής Γεννήσεως του Κυρίου μας, ο Μ ητροπολίτης μας, μετά τήν θείαν Λ ειτουργίαν είς τόν Μητροπολιτικόν Ναόν τής πόλεώς μας, έπεσκέφθη τό Γηρο- κομεΐον Μ υτιλήνης καί όλους τούς τροφίμους του, εύχηθείς τά δέοντα.
❖ Τήν 26ην του μηνός ο Μητροπολίτης μας έτέλεσε τήν θείαν Λειτουργίαν είς είς τήν Ί. Μονήν του Άγ. Ραφαήλ, έπί τή εορτή τής Παναγίας μας, όπως κάθε χρόνο. Μ ετά τήν θείαν Λειτουργίαν προσεφέρθη καφές είς όλας τάς Άρχάς τής νήσου μας πού παρευρέ- θησαν είς τήν θείαν Λειτουργίαν.Τήν ίδίαν ήμέραν ο Μητροπολίτης μας, είς τόν ί. Ναόν Ταξιάρχου Μαν- ταμάδου, έτέλεσ ε τό Μυστήριον του Γάμου του κ. Εύστρατίου Καραχάλιου καί τής Παναγιώτας Κυριαζή, έκ των παιδιων του Οίκοτροφείου μας.
❖ Τήν 28ην του μηνός, τόν Μητροπολίτην μας έπεσκέφθη έθιμοτυπικως είς τήν Μητρόπολιν, κατά τήν διάρκειαν τής έπισκέψεώς του είς τήν Νήσον μας ο Άρχηγός Ναυτικου Άντιναύαρχος κ. Κοσμάς Χρηστίδης, συνοδευόμε- νος άπό τόν Διοικητή τής 98ης ΑΔΤΕ, τόν Διοικητήν του Ναυτικου Κλιμακίου Μ υτιλήνης καί τήν συνοδείαν των Άρχηγων.Άντηλλάγησαν δωρα εκατέρω θεν.