MG 04 Girişimcilik 345YIB001

8/3/2019 MG 04 Giriimcilik 345YIB001

1/98

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MESLEK GELM

GRMCLK345YIB001

Ankara 2011


2/98

i

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereveretim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarakrencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renmemateryalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.


3/98

i

NDEKLERNDEKLER..........................................................................................................................iAIKLAMALAR ...................................................................................................................ivGR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET-1 .....................................................................................................31. BAARILI VE UYGULANABLR BR FKR BELRLEMEK .................................3

1.1. Fikrinin Sektrel zellikleri..........................................................................51.2. Kurulacak letmenin liki inde Olaca Piyasalar ve Genel zellikleri......51.3. rn Ya Da Hizmetlerin Mteri Kitlesi ve Talebin zellikleri......................61.4. rn ve Hizmetlerin Sunumunu Yapan Dier Firmalar ve Rekabet Ortam ....8

1.5. rn ve Hizmetlerin Hedef Mterilere Sunumunda Vurgulanacak Temelzellikler................................................................................................................ 10UYGULAMA FAALYET...................................................................................12LME VE DEERLENDRME.........................................................................14

RENME FAALYET-2 ...................................................................................................162. LETME ETLER ......................................................................................................16

2.1. zel letmeler ................................................................................................172.1.1. Tek Kii letmeleri ..................................................................................172.1.2. irketler (Ortaklklar) ...............................................................................182.1.3. Kooperatifler ............................................................................................20

2.2. Kamu letmeleri .............................................................................................202.2.1. Kamu ktisadi Teebbsleri (KT) ...........................................................212.2.2. Katma Bteli letmeler..........................................................................212.2.3. Dner Sermayeli letmeler......................................................................22

2.3. Karma letmeler .............................................................................................22UYGULAMA FAALYET...................................................................................23LME VE DEERLENDRME.........................................................................25

RENME FAALYET-3 ...................................................................................................273. ALIMA PROGRAMI HAZIRLAMAK ........................................................................27

3.1. Aratrma.........................................................................................................28

3.2. Planlama..........................................................................................................283.3. Organizasyon...................................................................................................303.3.1. lerin Organizasyonu ..............................................................................303.3.2. nsan Gcnn Organizasyonu ................................................................313.3.3. Yer, Ara Ynetimlerin Belirlenmesi ......................................................31

3.4. Koordinasyon ..................................................................................................31UYGULAMA FAALYET...................................................................................32LME VE DEERLENDRME.........................................................................34

RENME FAALYET-4 ...................................................................................................364. PLANI HAZIRLAMAK................................................................................................36

4.1. Plan eitleri ..............................................................................................374.1.1. Sreye Gre Snflandrma.......................................................................37

NDEKLER


4/98

ii

4.1.2. leve Gre Snflandrma ........................................................................37

4.1.3. Faaliyet Alanna Gre Snflandrma .......................................................374.2. Plannn Hazrlanmasnda Dikkat Edilecek Kurallar ..................................374.2.1. Plannn Yaps .....................................................................................38

4.3. Plannn Hazrlanmas in Gerekli Verilerin Toplanmas..........................404.3.1. Yerine Ait Bilgiler................................................................................404.3.2. e Ait Bilgiler ..........................................................................................404.3.3. Pazarlama Stratejisi ..................................................................................404.3.4. alma ve Organizasyon......................................................................... 414.3.5. Mali Dzenlemeler...................................................................................41

4.4. Uygulanabilir Plan Hazrlama....................................................................41

4.4.1. in Tanm ...............................................................................................414.4.2. Pazarlama Plan ........................................................................................ 424.4.3. Organizasyon Plan ..................................................................................42

UYGULAMA FAALYET...................................................................................46LME VE DEERLENDRME.........................................................................48

RENME FAALYET-5 ...................................................................................................505. KURMAK......................................................................................................................50

5.1. Yeri Kiralama..............................................................................................525.2. letmenin Yasal Kurulu lemleri ( Yeri Kurulurken Resmi KurulularlaOlan likiler) .........................................................................................................53

5.2.1. Mkelleflerin Maliyeye Kar Sorumluluklar .........................................535.2.2. SGK (Sosyal Gvenlik Kurumu) ya Kar Sorumluluklar ....................555.2.3. Belediyeye Kar Sorumluluklar............................................................555.2.4. Ticaret Siciline Kar Sorumluluklar ......................................................565.2.5. Meslek Kurulularna Kar Sorumluluklar ............................................565.2.6. Muhasebede Kullanlan Belgeler .............................................................57

5.3. Yerinin Donanmn Kurma......................................................................... 585.3.1. retilecek Mamule Gre Dzenleme....................................................... 595.3.2. retime Gre Dzenleme......................................................................... 605.3.3. Sabit Durumlu Dzenleme .......................................................................60

5.4. Personel Seimi ...............................................................................................605.5. Kredi in Gerekli lemler .............................................................................615.5.1. Kredi Teminindeki Glkler .................................................................. 615.5.2. Kredi Garanti Fonu...................................................................................61

5.6. letmenin Faaliyetini Balatma......................................................................61UYGULAMA FAALYET...................................................................................63LME VE DEERLENDRME.........................................................................65

RENME FAALYET-6 ...................................................................................................676. LETMEY GELTRMEK ...........................................................................................67

6.1. letmenin Ayakta Kalabilmesi in Alnmas Gereken Tedbirler..................676.2. Kapasite Kullanm Orannn Artrlmas ve Gelitirilmesi .............................68UYGULAMA FAALYET...................................................................................69


5/98

iii

LME VE DEERLENDRME.........................................................................71

RENME FAALYET-7 ...................................................................................................737. HUKUKU ......................................................................................................................737.1. Hukukunun Temel Kavramlar....................................................................74

7.1.1. i ............................................................................................................747.1.2. veren ......................................................................................................747.1.3. Yeri .......................................................................................................75

7.2. Hukukunun Temel lkeleri ..........................................................................757.2.1. Szleme zgrl ................................................................................757.2.2. Zayflarn Korunmas ...............................................................................76

7.3. Hizmet Szlemesi ..........................................................................................78

7.3.1. Hizmet Szlemesinin artlar ve Hkmleri ..........................................787.3.2. Hizmet Szlemesinin Trleri..................................................................807.3.3. Hizmet Szlemesinin Sona Ermesi.........................................................80

UYGULAMA FAALYET...................................................................................82LME VE DEERLENDRME.........................................................................84

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 86CEVAP ANAHTARLARI.....................................................................................................89KAYNAKA......................................................................................................................... 91


6/98

iv

AIKLAMALARKOD 345YIB001ALAN Tm Alanlar in OrtakDAL/MESLEK Tm Dallar in OrtakMODLN ADI Giriimcilik

MODLN TANIMI

yeri, eleman, makine- donanm (ekipman), finansmanvb. kaynaklar bir araya getirerek i kurma ve kurduuiletmeyi gelitirme bilgi ve becerisinin kazandrldrenme materyalidir.

SRE 40/16

N KOUL

YETERLK yeri, eleman, makine- donanm(ekipman), finansman vb.kaynaklar bir araya getirerek i kurma ve kurduuiletmeyi gelitirme bilgi ve becerisini kazandrmak.

MODLN AMACI

Genel Ama yeri, eleman, makine- donanm (ekipman), finansmanvb. kaynaklar bir araya getirerek i kurma ve kurduuiletmeyi gelitirme bilgi ve becerilerine sahipolabileceksiniz.AmalarBaarl ve uygulanabilir bir i fikrinin zelliklerinibelirleyebileceksiniz.1. letmeleri yap ve kurulular asndan

snflandrarak bunlarn zelliklerinikavrayabileceksiniz.

2. kurma hazrlklar iin gerekli alma programhazrlayabileceksiniz.

3. kurma srecini salkl tamamlayabilmek iingerekli i plan hazrlayabileceksiniz.

4. in fiilen kurulabilmesi iin gerekli aamalarsralayarak bu aamalar uygulayabileceksiniz.

5. letmenin ayakta kalabilmesi ve kapasiteningelitirilebilmesi iin gerekli planlamalaryapabileceksiniz.

6. hukuku ile ilgili mevzuat hkmlerinikavrayabileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Snf atlye: Sine vizyon, perde, tahta, defter, kalemBireysel renme: Internet, ktphane, evre, kitaplarletme (sektr): Mal ve hizmet veren tm iletmeler

AIKLAMALAR


7/98

v

LME VEDEERLENDRME

Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme

sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz.Modl sonunda kazandnz bilgi ve becerileri belirlemekamacyla retmeniniz tarafndan hazrlanan lmearacyla deerlendirileceksiniz.


8/98

1

GRSevgili renci,

Gnmzde gelimi lkelerde her yl milyonlarca i fikri, giriim ve iletme olarakkurulmakta, hatta bu giriimler zamanla geliip dnya irketlerinin temelini oluturacakkadar bymektedir. Dnyaya alan lkemizde bu gelimeleri yakndan izleyerekgiriimcilere destek verilmesi, toplumsal refahn ykselmesine, isizliin nlenmesine sebepolacaktr.

Dengeli bir ekonomik kalknma, isizliin nlenmesi ve sosyal refahn salanmas iinkendi iini kurmak isteyen kiilere, i fikirlerini giriim ve iletme haline getirme yolundatevik edilmelidir.

Giriimci, toplumun gereksinim duyduu rnleri reterek, hizmetleri sunarak ya daticaret yaparak, maddi manevi kazan salamay hedefleyen, bu amala kendi iini kurmakiin harekete geen ve i fikrini gerekletirmek iin aratrma, planlama, rgtleme, vekoordinasyon almalar yapan sonuta gerekli bilgi-beceri, i yeri, eleman, makine-donanm vb. iletme girdileri ile finansman kaynaklarn bir araya getirerek, kendi iinikuran kiidir.

Giriimciler i kurma srecinde ok eitli aratrma, deerlendirme, planlama,

karar verme ve uygulama almalar yapmaldrlar.Bu almalardaki temel ama giriimcilere bir alma sistematii gelitirmek ve i

kurma noktasna gerekli kapsamda yaplm bir hazrlk srecinden sonra ulamalarnsalamaktr. Giriimciler bu sreci, i kurmak iin gerekli tm aratrma sonularn,hedeflerini ve planlarn gsteren i planlarn hazrlayarak tamamlayacaklardr.

Bu modl size; i kurma srecinde motivasyona sahip giriimcinin baarl bir i fikribelirleme, alma program hazrlama, i plan hazrlama, ii kurma, iletmeyi gelitirmeaamalarnda ve i hukuku konularnda yaplmas gerekli ilemleri aklayacaktr.

GR


9/98

2


10/98

3

RENME FAALYET-1

Bu faaliyet sonunda, baarl ve uygulanabilir bir i fikrinin zelliklerinibelirleyebileceksiniz.

Bir i yerinin hangi i fikirleri ile kurulduunu aratrnz. Bir i yerinin mal ve hizmeti hedef mterilerine nasl sunduunu, rakipleriyle

nasl rekabet yaptn aratrnz. Aratrma iin evrenizdeki iletmeleri kuran ve yneten kiilerle konumanz

gerekmektedir.

1. BAARILI VE UYGULANABLR BR FKR BELRLEMEK

Mteebbis (giriimci), -emek, sermaye ve doal kaynaklar olarak belirtilen- retim

faktrlerini, bakalarnn ihtiyacn karlayacak mal ve hizmetler retmek zere tedarik edenve uygun ekilde birletiren kimsedir. Mteebbis, genellikle kar etme ana amac ile hareketeder ve riske (zarar etme tehlikesine) de katlanr.

Kendi iini kurma motivasyonuna sahip bir giriimci iin baarnn anahtarpotansiyeli yksek bir i fikrine sahip olmasndan geer.

Giriimcilerin kendi iini kurma kararna getiren en nemli konular:

Kendi kendinin patronu olma, bakalarndan emir almadan alma istei, Kendi geleceklerini kendilerinin ekillendirme istei, Kendi iini kurmak dnda hayatn kazanma seeneklerinin azl, Bamsz veya esnek bir i ortamnda alma istei, Manevi tatmin salama istei, frsatlarn deerlendirme istei olarak dnebilir.

Her ne sebeple olursa olsun i kurma dncesinde olan giriimci i fikrine inanmal,bir i kurmak iin youn bir zaman ve para harcamaya yetecek motivasyona sahip olmaldr.Emek, sabr, motivasyon, azim, inan, gven, zaman ve en azndan kendini yaatacak ve ileilgili minimum harcamalar yapacak paras olmal ya da yatrm yapacak paras olmaldr.Bunu da doru zamanda ve doru yerde kullanmaldr.

RENME FAALYET1

AMA

ARATIRMA


11/98

4

fikri belirlenirken giriimci ncelikle piyasadaki frsatlar, i deneyimlerini,

ustalklarn ve becerilerini gz nnde bulundurarak i fikri kaynan oluturabilir.Piyasada neler olduunu izleme ve f rsatlar sezebilme giriimcilerin temel

zellikleridir. Bilgi, beceri ve deneyimler dnda, giriimcilerin i fikrine evirdiklerikonular onlarn yakaladklar frsatlardr. Bu frsatlar, piyasaya yeni bir rn ya da hizmetisunma ansn yakalamak, gl ve avantajl bir ortaklk iin gerekli ilikilere ulamak, dierrakiplerine kar ok gl rekabet ans olan rn ya da hizmetleri temin etmek olabilir.

Trkiyede giriimcilik yaplabilecek i alanlar konular iki ana gruptatoplanmaktadr. Bunlar:

Hizmet retimi yapabilecek pazarlama ve ticaret turizm, serbest meslek ifikirleri Eitim ile ilgili i fikirleri Serbest meslek i fikirleri Genel hizmet ile ilgili i fikirleri Turizm i fikirleri Pazarlama ve ticaret ile ilgili i fikirleri.

Bunlarda kendi iinde pek ok gruba ayrlr. rnek: seyahat acentecilii, ieksatcl, beyaz eya ticareti, bilgisayar pazarlama, krtasiye pazarlama, reklamclk-grafiktasarm, emlak brolar vb.

Mal retimi yaplabilecek i fikirleri

Tarm, hayvanclk ve gda sanayi i fikirleri Orman mallar sanayi i fikirleri Tekstil, hazr giyim ve deri sanayi i fikirleri Petro kimya ve kimya sanayi i fikirleri Plastik ve lastik sanayi i fikirleri Cam sanayi ve toprak seramik i fikirleri Madencilik sanayi i fikirleri

Elektrik, elektronik makine ve malzeme yan sanayi i fikirleri Kt sanayi i fikirleri Demir - elik, makine imalat ve madeni eya i fikirleri diye gruplanr ve

bunlar da kendi arasnda pek ok i fikrini altnda saklar. Bu i fikrikonular deien dnya koullarnda eitlilik gstermekte ve her geengn yeni fikirler ortaya kmaktadr. rnein; gne enerji sistemleriretimi, bisiklet retimi, kalorifer, kalorifer kazan retimi, teneke kuturetimi, metal oyuncak retimi vb.dir.


12/98

5

1.1. Fikrinin Sektrel zellikleri

fikrini oluturmu giriimci; i fikrinin iinde bulunduu sektr/alt sektrleribelirleyerek i fikrinin en genel erevede hangi zelliklere sahip olduunu ortayakaracaktr.

Giriimci i fikrinin iinde bulunduu sektr ve zelliklerini belirlerken,deerlendirme esnasnda sektrel zellikler olarak; iletme sermaye gereksinimi, rekabetyounluu, girdi piyasalarnda yaanan rekabet, sektrde ulalan kr dzeyleri ve rakipleringc ele alnmaldr. Ayrca giriimci, sektrn lke ekonomisi iinde sahip olduu yeri vebykl aratrrken, sektrn gemiten bugne lkemizde ve gerekli ise dier lkelerdeyaad gelimeyi ele almaldr. Son olarak sektrn gelecekte yaamas beklenen

gelimeleri inceler ve deerlendirmelerini yaparak kendi ii asndan bu gelimelerinetkisini belirler.

fikrinin aratrlmasnda sektr/alt sektrler baznda yaplacak bu aratrmalargiriimcinin yapaca tm almalar bir btnlk iinde yrtmesini ve i fikrinietkileyecek tm faktrleri grmesini salayacaktr.

rnein, PVC kap pencere elemanlar retimine girmek isteyen giriimci, sektrolarak inaat ve alt sektr olarak bina sektrn aratrmaldr. Bu sektr/alt sektrlerin sahipolduu belirgin zellikler arasnda bina retim trleri, sektrde mterilerin fiyat-kalitebeklentileri, mterilerin eilimleri, yeni firmalarn sektre giri younluu ve sektrn

geliim eilimleri ele alnmaldr.

1.2. Kurulacak letmenin liki inde Olaca Piyasalar ve Genelzellikleri

Sektrn zelliklerinin belirlenmesinden sonra giriimci iinde olaca piyasalarnbalklarn ve genel zelliklerini aratracaktr.

fikirleri ile ilgili piyasa zellikleri denildiinde ilk olarak akla gelen mteriler vetalepleridir. Oysa iletmeler i hayatnda ayn anda birden fazla piyasa ile etkileim

iindedirler. Bunlar:

Mteri piyasas Girdi piyasas gc piyasas

Giriimci ncelikle i fikrinin iinde bulunduu sektr ve piyasalar belirlemelidir.

Bir iletmenin baars mteri piyasalar tanmasna ve buralarda rekabetedebilmesine baldr.


13/98

6

fikri piyasa zellikleri aratrlrken, iletmelere girdi temin eden piyasalar ve

kurulular, makine satclar, kredi ya da leasing kurulularnn uzmanlar, ham maddereticileri ve pazarlamaclar aratrlr.

Giriimciler bu iletmelerden ve kiilerden i alannda yaanan gelimeleri, rakiplerinzelliklerini ve mterilerin talep zelliklerini renmelidirler.

Kre iletmesinin mteri piyasas, alan annelerin bulunduu ailelerdir. Bu ailelerocuklar 0-6 ya grubu iken kre iletmelerinin hedef mteri kitlesinde yer almaktadr.Dier yandan ocuk eitim malzemeleri, ak alan oyun setleri satan kurulular ile yemekyapmnda kullanlan her trl malzemenin satclar girdi piyasalarna rnektir.

fikrinin balantda olaca piyasalarn ve genel zelliklerinin belirlenmesialmasnda aadaki sorularn yantlar aranmaldr.

Temel mteri piyasalar hangi gruplardan olumaktadr? letmenin girdi salayaca piyasalar kapsamnda, ham maddelerin salanaca

piyasalar hangileridir ve zellikleri nelerdir? Dier retim malzemelerinin salanaca piyasalar hangileridir ve belirgin

zellikler nelerdir? Makine-donanm ve ara gerelerin salanaca piyasalar hangileridir ve

belirgin zellikleri nelerdir? gcnn salanaca piyasasnn temel zellikleri nelerdir?

1.3. rn Ya Da Hizmetlerin Mteri Kitlesi ve Talebin zellikleri

fikrinin balantda olaca piyasalarn ve genel zelliklerinin belirlenmesindensonra giriimci, mteri kitlesinin analizini yapmaldr. Giriimci kendi iini kurduktan sonraeitli talep kesimlerine ulamaya ve rettii rn ya da hizmetleri bu gruplara sunmayabalayacaktr. Toplum, i piyasas, retim piyasas giriimciler iin i fikirlerine gre farklmteri gruplarn barndrmaktadr.

rnein, tbb cihazlar retmek ya da satmak amacyla i kurmak isteyen bir giriimci,Trkiye apnda zel ya da kamu sektrlerinde yer alan her trl salk kuruluunu

potansiyel mteri grubu iine alarak aratrma yapmaldr. Bu kurulularda, satn almasrelerinin nasl getiini, kamu iin ihale srecini, zel sektr iin alm, seim, kabulsrelerini ve uyguladklar deme planlarn belirlemelidir. Yaplan aratrmalar, rnn vekurulacak iletmenin zelliklerine en uygun mteri gruplar, iletmenin hedef mterilerinioluturacaktr. Bu aamada rnn kalitesi, rekabet gc, fiyat, iletmenin finansman gc,mterilerine sunabilecei deme seenekleri hedef mterilerin belirlenmesinde etkiliolacaktr.

eitli rnlerin mteri kitlelerinin zellikleri aratrlrken toplumsal verilerinaratrlmas gereklidir. Bunlar:


14/98

7

Seilen hedef blge iin nfus,

Nfus art hz, G oranlar, Nfus ya gruplar dalm, alan nfus dzeyi, alan nfus iinde i ve meslek gruplarnn dalm, Ortalama aile bykl gibi demografik verilerdir.

Dier yandan hedef blgenin gelir ve tketim verileri aratrlmaldr. Bunlar arasndayer alan baz veriler unlardr:

Blgenin toplam gayri safi yurt ii haslas,

Gayri safi yurt ii haslann tarm, imalat, ticaret ve hizmet sektrlerinedalm, Sektrlerin gelime eilimleri Kii bana den milli gelir, ve meslek gruplarnn ortalama gelir dzeyleri, Kiilerin gider gruplarna yaptklar ortalama harcama dzeyi,

Giriimcilik kiinin iinde yaad topluma talep ettii rn ya da hizmetleri sunarakgelir elde etmesidir. Giriimciliin kiisel zellikleri arasnda frsatlar sezmek, talepleribakasndan nce grmek nemli bir yer tutar. fikirlerinin baarl olmas iin toplumsalverileri derlemek ve baarl ekilde yorumlamak gerekir.

rnein, emlak vergisi izleme ve tahsilat sistemi yazlm satan bir yazlm firmasnnbilmesi gereken bilgiler arasnda, bulunduu blgenin belediyesinin yllk emlak vergisitoplama potansiyeli ile tahsil edebildii miktar ve mevcut tahsilat srecinin belediyeyeyaklak maliyeti yer almaktadr. Bu bilgiye dayal olarak giriimci rnn belediye iinnemini anlar ve tantmn daha gl yapar. Bu bilginin bulunmas iin giriimci,belediyenin ilgili blmn, blgede vergi alanna giren yaplarn toplamn, vergi oranlarsrecindeki ilemleri aratrmaldr.


15/98

8

Resim 1.1: rn sunumu (Pazar yeri)

Mterilerin zellikleri yannda giriimciler iin aratrlmas gereken nemli bir diernokta talebi belirleyen faktrler ile talebin deime eilimleridir. ou iletme sreklideiim gsteren talep yaplar ile kar karyadr. rnein, kreler yaz aylarnda azalanrenci says ile kar karyadr. Krtasiye maazalar okullar almasna yakn dnemlerde

youn bir taleple karlarlar. Seralarda yaz aylarnda rnlere olan talep azalr ve fiyatlarder. Giriimci i fikrini aratrrken talebin ne ekilde deitiini aratrmaldr.

rn ya da hizmetlerin hedef mteri kitlesinin ve talebin zelliklerininaratrlmasnda, sorulmas gereken temel sorular unlardr:

rn sunum blgesi nedir? (ehir, blge, Trkiye, yurt d) Potansiyel mteri gruplar kimlerdir?(vatanda, esnaf, sanayici, ziraat, vb.)

ve bunlardan hangileri ulalmas gereken hedef mteri kitlesi iinde yeralacaktr?

Mterilerin demografik ve sosyoekonomik zellikler nelerdir? (ya grubu,kadn-erkek-ocuk, meslek grubu, gelir grubu vb.)

Sunum blgesinde rn/hizmete olan talebi etkileyen faktrler nelerdir vetalebin dnemsel deime eilimleri nasldr?

Talep yapsna ve pazar hedeflerinize uygun dnemsel sat tahminleriniznelerdir?

1.4. rn ve Hizmetlerin Sunumunu Yapan Dier Firmalar veRekabet Ortam

Giriimciler rakiplerini aratrrken almann balangcnda u soruya cevap

vermelidirler. Potansiyel mteriler bugn benzer rn ya da olan taleplerini ne ekilde


16/98

9

karlamaktadr? Bu sorunun yantlanmas giriimcinin alternatif rn ya da hizmetleri, hem

de ayn rn ya da hizmeti sunan rakiplerinin belirlemesini salar.Rakiplerin aratrlmasnda bulunabilecek her trl bilgi deerlidir. Rakiplerin

izlenmesi gl ve zayf ynlerinin deerlendirilmesi giriimci iin sadece i kurmancesinde deil, i hayatnn tm aamalarnda zorunlu bir aratrmadr. Aadagiriimcilerin piyasadaki rakiplerini aratrrken gz nnde bulundurmalar gereken temelnitelikler sralanmtr.

rn kapasitesi, Ortalama kapasite kullanm oranlar, retim maliyetleri, sat fiyatlar,

Kullandklar datm kanallar ve teslimat zellikleri, Sat sonras servis hizmetleri, Pazar paylar, pazarda en baarl olduklar mteri gruplar, retim ve iletmecilik sistemlerinde kalite anlaylar, letme sermayesi gleri, Stok tutma gleri, Yerleim yeri zellikleri, bu konularn aratrlmas hangi nitelikleri ile gl

veya zayf olduunu belirlemektedir.

Rakipler aratrlrken giriimcilerin nemle bilmeleri gereken nokta, rn vehizmetlerin somut tanmlarnn tesinde, mterilerin rnleri hangi zellikleri ile alglad

ve rnlerden ne faydalar saladnn nemli olduudur. rnein giyim sektrnde markaalkanl kendine zg bir mteri kitlesini getirmektedir. Marka zelliine sahip birrakibin zelliklerini kalite ve fiyatla analiz etmeye alan bir giriimci rekabette ok baarlolmayacaktr. Rekabet ortamn aratrrken ele alnmas gereken dier bir konu i fikirlerininpiyasaya ne sklkta girdiini aratrmaktr.

Rekabet, genel anlamda yarma anlamnda kullanlan bir terimdir. zelliklegiriimcinin kendi blgesinde ya da benzer merkezlerde ayn i fikri kapsamnda sondneklerde alan yeni iyerlerinin ne dzeyde olduunu bilmesi, piyasadaki rekabetingeliimini tahmin etmesi asndan gereklidir.

rn ve hizmetlerin sunumunu yapan dier firmalar ve rekabet ortam aratrlrkenaadaki sorulara cevap verilmesi gerekmektedir. Hedef mteri gruplar giriimci tarafndan sunulmas planlanan rn ya da

hizmetleri bugn ne ekilde temin etmektedirler? rn ya da hizmetin piyasadaki mevcut durumu nedir? Sunum blgesinde veya

yurt iinde retim dzeyi nedir? thal edilen bir rn ise ithalat dzeyi nedir? Sunum blgesinde benzer rn ve hizmeti sunanlar kimlerdir ve belirgin

zellikleri nelerdir? Rakip firmalarn gl ve zayf ynleri nelerdir? Piyasada mevcut firmalar rn ya da hizmetleri sunarken hangi fiyatla, hangi

datm kanallar ile ve hangi promosyon ve tantm aralarn kullanarak

mterilere ulamaktadr? Son dnemlerde piyasaya yeni girilerin younluu nedir?


17/98

10

1.5. rn ve Hizmetlerin Hedef Mterilere Sunumunda

Vurgulanacak Temel zellikler

Resim 1.2: rnn mteriye sunumu

kurma srecinin hazrlk almalarnn bu noktasnda giriimci hedef pazarn,

mteri kitlesini ve talebin zelliklerini analiz etmi ve renmi olacaktr. Bu blmde eldeedilen bilgiler, i plannn zellikle pazara ulamaya ynelik strateji ve planlarngelitirilmesi aamasnda temel verileri oluturacaktr.

Bu blmde rn ya da hizmetlerin temel zellikleri tan mlanmaldr. Bu tanmlamadarnlerin, tketim mal, ham madde, ara mamul, nihai rn, retim elemanlar (makine-ekipman, ara gereler) gruplamasndaki yerini, hizmet gruplarndan hangisinde yer aldnbelirlemelidir. Daha sonra iletmenin temel yaps ve alma ekli ksaca ifade edilir.zellikle belirtilmesi gereken, iletmenin rn hangi ana sreler sonucunda ortayakaca ve mterilere sunacadr.

Bu aamada gereken bir dier alma, piyasada mevcut rn ya da hizmetlerinzelliklerinin incelenmesi sonucunda giriimcinin kendi rn ya da hizmetinin mterilertarafndan tercih edilmesi iin hangi zelliklere sahip olmas gerektiine karar vererekmterilere ne salayacan detayl olarak tanmlamasdr. Bu almada varlan sonulargiriimcinin rn ya da hizmetlerini tantrken neleri vurgulamas gerektiini gsterecektir.

Bunlara ek olarak giriimci piyasa artlarn aratrma aamasnda rn ya dahizmetlerini yukarda detayl olarak analiz ettii zellikleri ile tantrken, i planalmasnda hazrlayaca pazarlama plan iinde gerekli tantm ve promosyon iin ne traralarn kullanacan, bunlarn zelliklerini ve maliyetlerini aratrmaldr. rnein radyo,gazete ilanlar, bror vb. tantm aralar, tantm sunu ve toplantlar bunlar arasndasaylabilir.


18/98

11

rn ve hizmetlerin hedef mterilere sunumunda vurgulanmas gereken temelzelliklerinin tanmlanmas iin giriimci u sorularn yantlarn aratrr:

Sunulacak rn ya da hizmetlerin detayl olarak tanmlar nelerdir? rn ve hizmetlerin piyasadaki rakiplerinden farklar nelerdir? Mteriler bu rn ve hizmetlerden hangi faydalar salayacaklardr? Piyasadaki tantm amacyla kullanlacak aralarn kullanm artlar ve

zellikleri nelerdir?


19/98

12

UYGULAMA FAALYET

Aada hazrlanan uygulamal faaliyette okulunuzun kantin iletmecisi siz olsaydnzi fikri ile ilgili aratrma yaparak arkadalarnzla iletmeniz ile ilgili yapacaklarnztartnz.

lem basamaklar neriler

Okul kantinini siz iletseydiniz hangizelliklerde bir kantin dnrdnz.

Nasl bir i yeri dnrdnzbelirleyiniz.

Donanmn nasl dnrdnzbelirleyiniz. Hangi rn ve hizmetleri sunacanz

belirleyiniz. Ka eleman altracanz belirleyiniz. Nerelerden, nasl malzeme temin

edeceinizi belirleyiniz. renci ve retmenlerin kantinden

rn satn almalarn salamak iin neleryapardnz, belirleyiniz.

Hangi stratejileri uygulardnz, ne gibi

promosyonlar yapardnz belirleyiniz.

UYGULAMA FAALYET


20/98

13

KONTROL LSTES

Aada hazrlanan deerlendirme leine gre kendiniz ya da arkadanzn yaptalmay deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre Evet/Hayr seeneklerinden uygunolan kutucua iaretleyiniz.

.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Okulunuzdaki kantininizin sektrel zelliklerini belirleyebildiniz mi?

2. Kantininizin iliki iinde olduu piyasalar ve genel zelliklerinibelirlediniz mi?

3. Kantininizin mteri kitlesini ve talebin zelliklerini aratrabildinizmi?

4. Okulunuzda kantine rakip olacak yemekhane, kooperatif gibi yerlervar m? Aratrdnz m?

5. Kantinciniz rn ve hizmetleri pazarlarken promosyon veya eitlifaaliyetlere bavuruyor mu?

6. Kantinciniz rn ve hizmette eitliliine giderek daha fazla krllkiin almalarda bulunuyor mu?

Deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederekeksiklerinizi ilgili konudan tamamlaynz. retmeninize dannz.


21/98

14

LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyette kazanm olduunuz bilgileri aada verilen sorular cevaplandrarakdeerlendiriniz.

LME SORULARI

1. Giriimciyi kendi iini kurma kararna getiren nedenler aadakilerden hangisideildir?A.Kendi kendinin patronu olmakB.Kendi geleceine kendinin karar vermesi

C.nsan ilikilerini gelitirme isteiD. frsatlarn deerlendirme istei

2. ncelikle giriimci i fikri belirlerken aadaki kaynaklardan hangisindenyararlanmaz?A. deneyimleriB. OrtaklarC. Bilgi ve becerileriD. Piyasadaki frsatlar

3. Aadakilerden hangisi iletmelerin etkileim iinde olduu piyasalardan biri deildir?

A. Mteri piyasasB. Girdi piyasasC. gc piyasasD. Ekonomi piyasas

4. fikrinin sektrel zelliklerini belirlemek iin aadaki sorulardan hangisinisormazsnz?A. Sektrn kurulduu yerin zellikleri?B. Kurulacak sektr/alt sektr altnda yer almaktadr?C. Sektrn byklD. Sektrn belirgin zellikleri nedir?

5. fikrinin balantda olaca piyasalarn ve genel zelliklerinin belirlenmesinden sonragiriimci neyin analizini yapmaldr?A. SektrnB. Mteri kitlesininC. Girdi piyasalarnnD. gcnn

LME VE DEERLENDRME


22/98

15

6. fikirlerinin baarl olmas iin toplumsal verileri derlemek ve bunlarn baarl bir

ekilde yorumlamak zorundadr. ifadesi kimin zelliklerindendir?A. YneticiB. BakanC. GiriimciD. Ustaba

7. Aadakilerden hangisi giriimcilerin piyasadaki rakiplerini aratrrken gz nndebulundurmalar gereken temel niteliklerden biri deildir?A. retim kapasiteleriB. Yerleim yeri ve zellikleriC. letme sermayesi gleri

D. rn ve hizmet8. Aadakilerden hangisi rn ve hizmetlerin hedef mterilere sunumunda

vurgulanacak zelliklerden biri deildir?A. rn ya da hizmetin tanmlanmasB. rn ve hizmetlerin piyasadaki rakiplerin farklarC. Rakiplerin gl ve zayf ynleriD. Mterilerin rn ve hizmetlerden hangi faydalar salayaca

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Cevaplarnz doru ise dier renmefaaliyetine geiniz.


23/98

16

RENME FAALYET-2

Bu faaliyet sonunda, iletmeleri yap ve kurulular asndan snflandrarak bunlarnzelliklerini kavrayabileceksiniz.

letmelerin eitlerini aratrnz. Bir i yerinin faaliyet konularn, sermaye ve mlkiyetini aratrnz. Aratrma iin iletmeleri kuran ve yneten kiilerle konumanz gerekmektedir.

2. LETME ETLERGnmzde deiik lkelerde, farkl tr ve nitelikte iletmeler faaliyet gstermektedir.

lkemizde de nitelik ve nicelik ynnden birbirinden farkl iletme trleri mevcuttur.letmeleri tanmak iin birok lte gre snflama yapmak uygun olacaktr. letmetrlerini aadaki gibi gruplayabiliriz.

retim aralarnn mlkiyetine gre iletmeler zel iletmeler Kamu iletmeleri Karma iletmeler

Yasalar asndan iletmeler Tek kii iletmeleri irketler Kooperatifler

Byklklerine gre iletmeler Kk ve orta iletmeler Byk iletmeler ok uluslu iletmeler

retilen mal cinsine gre iletmeler Dayankl mal reten iletmeler Dayanksz mal reten iletmeler Tketim mal reten iletmeler Endstri mal reten iletmeler

RENME FAALYET2

AMA

ARATIRMA


24/98

17

Sektrler asndan iletmeler

Tarm iletmeleri Sanayi iletmeleri Ticaret iletmeleri Hizmet iletmeleri

2.1. zel letmeler

Resim 2.1: eitli iletmeler

zel sektr olarak bilinen bu iletme trnde sermayenin tamam zel ahslartarafndan konulmutur. Anayasa ve yasalara gre kurulup iletilen ve sermayesi zelahslara ait olan iletmelerdir.

letmelerin bata gelen amac, krn en yksek dzeyde gerekletirmek iin verimlive etkili almaktr. zel sektrn giriimcilii lkenin ekonomik gelimesine olumlu katksalar.

zel iletmeler tek kii iletmeleri, irketler (ortaklklar), ve kooperatifler olarakayrlr.

2.1.1. Tek Kii letmeleri

Sermayenin tamamnn ve ynetimin bir kiiye ait olduu iletmelerdir. letmeninynetimi ile ilgili kararlar kendisi verir. Kr ve zarar yani iletme ile ilgili her trl konudaniletme sahibi sorumludur. Esnaf, sanatkr, tacir, sanayici, serbest meslek erbab bu grupiletmelerindendir.

Esnaf: (507 sayl esnaf ve sanatkr kanunu) Ticaret sermayesi ile birlikte vcutalmasna dayanan, geliri, tacir olmasn gerektirmeyecek kadar az olan ticaretsicili ve dolaysyla ticaret ve sanayi odasna kaytl olmayan belirli veya gezici

bir i yeri sahibidir.


25/98

18

Sanatkr: (507 sayl esnaf ve sanatkr kanunu) Vcut almasna dayanan bir

i yeri olan, i yerinde sanat, hizmet ya da meslek kolunda ihtisasndeerlendiren, belirli veya gezici bir i yeri sahibidir. Tacir: (6762 sayl Trk Ticaret kanunu ) Bir ticarethane veya fabrikay kendi

adna ileten her tr ticaret irketidir. letme hesab veya bilano esasna gredefter tutabilir.

Sanayici: (Ticaret ve Sanayi odalar Kanunu) Makine, cihaz, alet ve tezgahyardm ile ham veya yar mamul bir maddenin vasf veya eklini deitiren vekymetlendirerek imal yapan ylda ortalama imalat makinelerinde 5, haricindede 10 kii altranlar, sanayici saylr.

Serbest Meslek Erbab: (Gelir vergisi kanunu) ahsi mesaiye, ilmi veyameslek bilgi veya ihtisasa dayanan, ticar mahiyette olmayan ileri, iverene

tabi olmakszn kendi nam ve hesabna yapanlardr.

2.1.2. irketler (Ortaklklar)

Bir letmenin irket olabilmesi iin aadaki zellikleri tamas gerekir:

irketi kuranlarn (gerek veya tzel kiiler) says birden fazla olmaldr Ortak bir ama bulunmaldr. Ortak amaca ulamak iin ortaklar arasnda bir anlama bulunmaldr. Belirlenen hedefe ulamak iin para, mal veya emek sermaye olarak konmaldr.

2.1.2.1. Adi irket (Ortaklklar)

Borlar Kanunu muza gre, bir irket Ticaret Kanununda tanmlanan irketlerin ayrtedici niteliklerini tamyor ise, adi irket saylr. Adi irket, iki ya da daha fazla kiininaralarnda yazl veya szl bir anlama ile belli bir ekle tabi olamadan kurabilecekleri,yazl kurulma art olmayan, irketin ticaret siciline kayt ve ilannn zorunlu olmad asgaribir sermaye ngrlmemi, ticaret unvan kullanmak zorunda olmayan bir irket trdr.Borlar kanunu hkmlerine gre faaliyet gsterip, irket kazanlar ve zararlar ortaklararasnda belirlenen oranlarda ve eit olarak datlr. Her ortan sorumluluu snrsz olup,tm irket borlarndan kiisel varl ile sorumludur.

2.1.2.2 Ticaret irketleri

ahs irketleri

Kolektifirket

Bir ticar iletmeyi, bir ticaret unvan altnda iletmek isteyen gerek kiiler arasndakurulan bor ve taahhtlerden irketin 1. derecede, ortaklarn da 2. derecede snrsz sorumluolduu, asgari bir sermaye ngrlmemi, ticaret unvan kullanmak zorunda olan, her birortan irketi ynetme hakk ve sorumluluu olduu bir irket trdr.


26/98

19

Kolektif irket, ancak gerek kiilerle kurulur ve btn ortaklar tarafndan ynetilir.

Ana szleme ile ynetim bir veya birka ortaa braklabilir. irketin sermaye gc,ortaklarn varlklarna baldr. Ortaklar arasnda deiiklik yaplmas zorlatrlmtr.

Adi Komandit irket

Ticar bir iletmeyi, ticaret unvan altnda iletmek amac ile kurulan ve irketalacaklarna kar ortaklardan bir ksmnn sorumluluunun snrsz, dierlerinin isesermayeleri ile snrl olan irketlerdir. Sorumluluu snrsz olan ortaklar komandite,sorumluluu snrl olan ortaklar ise komanditer olarak isimlendirilir.

Komandite ortaklar gerek kii olmalar arttr ve bunlar ynetime hakimdirler.

Komanditer ortaklar tzel kii olabilir ve taahht ettikleri sermaye pay ile sorumludurlar.Sermaye paylarna gre kr pay alrlar, irketin ylsonu hesaplarn denetleyebilirler.

Sermaye irketleri

Sermaye irketleri, ahs irketlerine gre daha fazla sermaye, emek, i blmisteyen, byk hedeflerin gerekletirilmesi iin kurulan irketlerdir. irkette sermaye nplandadr. Sermaye irketlerinde ortaklar, irket borlarna kar koyulan sermaye kadarsorumludur. irket gcn ve itibarn sermayesi ve ynetiminden alr.

Trk ticaret kanununda yer alan sermaye irketleri; limitet, anonim, sermaye paylar

blnm (hisseli) komandit irketlerdir.

Limitet irket

ki veya daha fazla gerek veya tzel kii tarafndan, bir ticaret unvan altnda kurulan,ortaklarn sorumluluklar koymay taahht ettikleri sermaye ile snrl ve esas sermayesi belliolan irketlerdir. Ortak says en fazla elli (50) kii olabilir. Ynetim birimi, mdrler kurulueklindedir. Ortak says 20 den fazla ise genel kurul ve denetim kuruluna sahiptirler.

Limitet irketleri, bankaclk ve sigortaclk dnda, her trl ticar faaliyettebulunabilirler.

Anonim irket

Bir unvana sahip, esas sermayesi belirli, paylara blnm ve borlarndan dolayyalnz mal varl ( sermayesi) ile sorumlu olan irkettir.

Anonim irket en az 5 gerek ve tzel kiiden kurulur. irket 1. derecede mal varlkadar, ortaklar ise 2. derecede taahht ettikleri sermaye ile s nrl sorumludur. Ynetimbirimi; ynetim kurulu, genel kurul ve denetim kurulundan oluurlar.


27/98

20

Sermaye Paylar Blnm Komandit irket

En az 5 ortak, en az biri komandite ortaktr. Komandite ortan sorumluluu snrsz, komanditer ortanki ise taahht

ettii sermaye ile snrldr. irketin ynetimi adi komandit irketi gibidir. zel hkm yoksa anonim irket hkmleri geerlidir. ok sk rastlanmayan bir irket trdr.

2.1.3. Kooperatifler

Trkiyede; 1163 sayl Kooperatifler Kanununda kooperatifin hukuk tanm yle

yaplmtr: Tzel kiilii haiz olmak zere ortaklarnn belirli ekonomik menfaatlerini vezellikle meslek ve geimlerine ait ihtiyalarn karlkl yardm, dayanma ve kefalet suretiile salayp korumak amacyla gerek ve kamu tzel kiiler ile zel idareler, belediyeler,kyler, cemiyetler ve dernekler tarafndan kurulan deiir ortakl ve deiir sermayeliteekkllere kooperatif denir.

Kooperatifler; kiilerin belirli amalara ulamak iin ortak abalarn bir arayagetirdikleri, dernek ve irketten eitli noktalardan ayrlan ve deiik zellikler gsteren birkurulutur. Faaliyet konularna gre retim, tketim, sat, yap, kredi, kefalet kooperatiflerigibi trlere ayrlr. En az 7 kii ile kurulan kr amac gtmeyen ortaklktr. Kooperatiflerinkurulular srasnda belirli bir sermayenin belirtilmesi zorunlu deildir.

Kooperatiflerin kurulularndaki kurallar unlardr.

Kooperatife giri ve k serbesttir. Kooperatif yelerinin paylar ne olursa olsun, ancak bir oya sahiptirler. Kr ortaklara, kooperatifle yaptklar i orannda datlr. Sermaye karl verilecek faiz snrldr (faiz oran dktr).

retim kooperatifleri, ortak retim veya srm ve sat iin kurulmu kurululardr.Tketim kooperatifleri tketicilerin ihtiya maddelerini temiz ve ucuz ekilde karlamak

amacyla kurulur. Kredi kooperatifleri ise, tarm ve sanayi alanndaki kk reticilerin krediihtiyalarn kolay, abuk ve ucuz bir ekilde karlanmas amacyla kurulur. Kooperatiflerortaklarn tasarrufa yneltme, reticileri ve tketicileri koruma ve fertler arasndakibirliktelii salamas bakmndan yararl ve faydal kurululardr. Bu nemimden dolayAnayasamz devlete kooperatifiliin gelimesini salayacak nlemleri alma greviyklemitir.

2.2. Kamu letmeleri

Sermayenin tamam veya byk bir ksm (% 51inden fazlas), kamu tzel kiilerineait olan iletmelerdir. Kamu iletmelerin amac, kr elde etmekten ok topluma hizmet

gtrmektir. Kamu iletmelerinin kurulu amalar unlardr.


28/98

21

Kamu kurumlarna gelir salamak

Gelimemi veya az gelimi yrelerin sosyal, kltrel ve ekonomik yndengelimesini salamak. lkenin ekonomik kalknmasn hzlandrmak.

Devlet, ekonomik faaliyetlerini azaltmak amacyla kamu iletmelerinin ounu zelsektre devretmektedir. Dier bir ifade ile zelletirmektedir.

zelletirme; kamu mlkiyetinde olan iletmelerin, retimde verimlilii salamak iinsektre braklmas olaydr.

zelletirme, retimi artrmak, maliyetleri drmek ve rekabeti gelitirerek kamu

iletmelerinin verimli bir ekilde altrlmas amacn tar.Trkiyede kamu iletmelerini aada verilen balklar altnda incelemek

mmkndr.

Kamu ktisadi Teebbsleri (KT) Katma Bteli letmeler Dner Sermayeli letmeler Yerel Ynetim (Mahalli dare)letmeleri

2.2.1. Kamu ktisadi Teebbsleri (KT)

lkenin ekonomisinde KTin ok zel bir yeri ve nemi bulunmaktadr. Builetmelerin sermayesinin yarsndan ou kamuya aittir.

Trkiye de KT,1964 ylnda karlan 440 sayl karar ile dzenlenmitir.1983ylnda Bakanlar Kurulunun karm olduu 60 sayl kanun hkmnde kararname ileyeniden dzenlenmitir.

Bu kararname ile KTlere verimlilik dorultusunda kendilerine verilen kamugrevlerini yerine getirme ve kr elde etmeleri ngrlmtr. Bugn bu kurulularndevlete yk getirdii dncesi ve devletin kltlmesi politikalar ile zelletirilmi veya

zelletirilmeye allmaktadr.

2.2.2. Katma Bteli letmeler

Trkiyede her yl TBMMde grlerek kabul edilen bte kanunu iki bykblmden meydana gelir: 1. Genel bte, 2. Katma bte.

Katma bteli devlet dairelerine, Tekel, Devlet retme iftlikleri, Karayollar,niversiteler rnek olarak verilebilir. Katma bteli dairelerin, kendilerine bal gelir getireniletmeleri vardr. Bu iletmelerin kendi tzel kiilii yoktur. Saladklar gelir fazlasbteye gelir olarak kaydedilir.


29/98

22

2.2.3. Dner Sermayeli letmeler

Genel bteye dahil kurumlarn, bte kanunu ile verilen deneklerle kurduklariletmeler olup, yine tzel kiilikleri yoktur. Milli Eitim Bakanlna bal meslek veteknik eitim okullarnda, Salk Bakanlna bal hastaneler, Hazine Mstearlna baldarphane ve damga matbaas balca rnekleridir. Dner sermayeli iletmelerin saylar fazla,fakat nispi nemleri katma bteli iletmelere gre azdr. letmelerde kullanlan sermayeyedner sermaye denir.

Bu iletmelerin zel sektr anlay iinde almalar nemli bir yanlardr. Aktif biralma ile her yl kr etme durumunda olmalar istenen dner sermayeli iletmeler deiikkanunlarla iletilirler. Salk Bakanlna bal hastanelerde, niversitelerde, Adalet

Bakanlna bal hapishanelerde, Milli Eitim Bakanlna bal meslek ve teknik eitimokullarnda vb. kurumlarda dner sermaye iletmesi bulunur.

Dner sermaye iletmeleri esas olarak hizmet amac ile kurulduklarndan kr bilincin planda gelmez. Bunun dnda, dner sermaye iletmeleri kanunlara bal olarak, yllkkrlarnn bir ksmn veya tamamn kullanma yetkisindedirler.

2.3. Karma letmeler

Hem kamu hem de zel sermaye katks ile kurulmu iletmelere denir. niversitelerbu grup iletmelere rnek olarak gsterilebilirler. Pek ok niversite kamu sermayesi ve zel

sermaye kurulmu, almalarn ve gelimelerini bu ekilde srdrmektedir.

Baz kamu iletmeleri almalarn srdrebilmek iin eitli alma alanlarnda zelfirmalarla ilerini yrtmektedirler. rnein, i fikirlerini giriime dntrmek iin eitliprojeler dzenleyen KOSGEP gen giriimci gelitirme ve destekleme amac ile oluturduuprogram erevesinde zel giriim ve danmalk merkezi ile birlikte almaktadr.


30/98


31/98

24

KONTROL LSTES

ONTROL LSTESAada hazrlanan deerlendirme leine gre kendiniz ya da arkadanzn yaptalmay deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre Evet/Hayr seeneklerinden uygunolan kutucua iaretleyiniz.

.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr1. retim aralarnn mlkiyetine gre iletme eitlerini renip

aklayabildiniz mi?2. evrenizde irketlerinden bir rnek bulup snfnzda zelliklerini

aklayabildiniz mi?3. evrenizdeki sermaye irketlerinden bir rnek bulup snfnzda

zelliklerini aklayabildiniz mi?4. evrenizde dner sermaye ile alan iletmeleri tanyp zelliklerini

aklayabildiniz mi?5. evrenizdeki kamu iletmelerinin ne durumda olduunu ve zelliklerini

aklayabildiniz mi?6. evrenizde bulunan kooperatiflerin zelliklerini aratrp

kavrayabildiniz mi?7. fikrinizi kararlatrp hangi tr bir iletme ile piyasada yer alacanz

ve zelliklerini aklayabildiniz mi?

Deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederekeksiklerinizi ilgili konudan tamamlaynz. retmeninize dannz.


32/98

25

LME VE DEERLENDRME


1. Yasalar asndan iletmeleri gruplandnzda aadakilerden hangisi yanltr?A. Tek kii iletmeleriB. irketlerC. Kamu iletmeleriD. Kooperatifler

2. Sanatkr, esnaf, sanayici ve serbest melek erbabnn oluturduu irket trndeaadakilerden hangisi yanltr?

A. Sermayenin tamam iletme sahibine aittir.B. Ynetim ortaklara aittir.C. Kr ve zararn tamam iletme sahibine aittir.D. letme ynetimi, sermayesi iletme sahibine aittir.

3. Aadakilerden hangisi Trk Ticaret kanununda yer alan sermaye irketlerinden birideildir?

A. KolektifirketB. Limitet irket

C. Anonim irketD. Sermaye paylar blnm komandit irket

4. Aadakilerden hangisi ahs irketidir?A. Anonim irketB. KolektifirketC. Limitet irketD. Kooperatif

5. Bir unvana sahip, esas sermayesi belirli, paylar blnm ve borlarndan dolayyalnz sermayesi ile sorumlu olan irkettir tanm aadakilerden hangisini ifade eder?

A. Limitet irketB. Anonim irketC. Adi komandit irketD. Kooperatifler

6. Aadakilerden hangisi kooperatiflerin kurulularndaki kurallardan biri deildir?A. Kooperatife giri ve k serbest deildir.B. Kooperatif yelerinin paylar ne olursa olsun, ancak bir oya sahiptirler.C. Kr ortaklara, kooperatifle yaptklar i orannda datlr.D. Sermaye karl verilecek faiz snrldr (faiz oran dktr).

LME VE DEERLENDRME


33/98

26

7. Aadakilerden hangisi kamu iletmelerinin kurulu amalarndan deildir?

A. Kamu kurumlarna gelir salamakB. Gelimemi veya az gelimi yrelerin sosyal, kltrel ve ekonomik yndengelimesini salamak

C. zelletirme yapmakD. lkenin ekonomik kalknmasn hzlandrmak

8. Aadakilerden hangisi dner sermaye kurulularndan biri deildir?A. Milli Eitim Bakanlna bal meslek ve teknik eitim okullarB. Salk Bakanlna bal hastanelerC. Adalet Bakanlna bal hapishanelerD. ahslarn kurduu irketler

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Cevaplarnz doru ise dier renmefaaliyetine geiniz.


34/98

27

RENME FAALYET-3

Bu faaliyet sonunda, i kurma hazrlklar iin gerekli alma program hazrlamayreneceksiniz.

alma program nasl hazrlanr, aratrnz. Giriimci alma program hazrlamak iin hangi konular zerinde almalaryapmaldr. Aratrnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortamnda aratrmanz v e iletmelerdekiyneticilerle grmeniz gerekir.

3. ALIMA PROGRAMI HAZIRLAMAK

fikrinin belirlenmesinde, iin kurulmas, rn ve hizmetlerin ilk mterilereulatrlmasna kadar geen tm srete yer alan aratrmalar, planlamalar ve uygulamalar

eksiksiz ve gerektii kapsamda yaplmaldr.

Giriimcinin bunu baarabilmesi iin i kurma srecinin tamamn ieren bir almaprogram yapmas ve sre boyunca bu program gelitirmesi gerekmektedir.

fikrini gerekletirmek iin, kendi iini kurmak amac ile harekete geen giriimci:

Aratrma Planlama Organizasyon (rgtleme) Koordinasyon almalarn yapmas gerekmektedir.

Resim 3.1: alma program hazrlamak.

RENME FAALYET3

AMA

ARATIRMA


35/98

28

3.1. Aratrma

Kurulacak iletmenin baars, zamann iyi kullanlmasna, i fikrinin, piyasann vegiriimcinin zelliklerine baldr.

Giriimci i kurma srecinin banda ncelikle kurmak istedii iin, doru sektr,doru i fikri, doru lek, doru zaman, doru ortaklar, doru yer, doru mteriler, dorumakineler vb. konular kapsadndan emin olmaldr.

Giriimcilerin kurmak istedikleri ilerle ilgili olarak aratrmalar gereken pek oksoru vardr. rnein; i fikrinin piyasadaki arz-talep ve rekabet ilikileri iindeki yeri, bunabal olarak mteri kitlesi, rn ve hizmet zellikleri, iletmenin kurulu modeli iin yasalseenekler, makine trleri ve kapasiteleri, personel gereksinimi, teknik bilgi ve beceriler,finansal gereksinim ve finansal kaynak seenekleri bunlarn arasnda hemen akla gelenlerdir.

Giriimci, zaman en iyi biimde kullanlabilmek iin henz iin banda iken biralma program yapmaldr. Bu programda aratrlacak tm konular belirlenmeli vesorularn cevaplar bulunmaldr.

3.2. Planlama

Plan, geni anlamda, tutulacak yol ve davran biimi demektir.

Planlama ise, bir amac gerekletirmek iin en iyi yolu seme ve gelitirme zelliiolan bilinli sretir. Dier bir deyile iletmeler, amacna ulamak iin ne gibi ilerinyaplmas gerektiini, bunlarn srasn, zamann, sresini, kimler tarafndan ve hangi yollarizlenerek yaplacan gsteren tasarya planlama denir.

Planlama; aklc bir ynetim biiminin temelini oluturur, ileriyi grme avantajsalar. Planlama ile neyi, niin, ne zaman, nerede ve kimin tarafndan yaplacanbelirlersiniz.


36/98

29

Resim 3.2: Planlanm i gc

Plann yararlar:

Planlama; i gcn, personelin, malzemenin, para, zaman ve yerin enetkili ve ekonomik biimde kullanlmasn salar.

Yneticilerin almasn kolaylatrr. Belirtilen sreler iersinde almalar gerekletirmeyi salar. Tm imknlarn amaca ynelip ynelmediini denetler. Daha rasyonel (gereki) kural ve ilkelerin gelitirilmesine yol aar. Yetki devrini kolaylatrr. Denetlemede kullanlacak standartlar ortaya karr. almalarn bir dzen iersinde olmasn salar.

yi bir planda bulunmas gereken zellikler:

Plan ak, net ve geerli bir amaca ynelik olmaldr. letmenin gerek i ve d koullarna her zaman uyabilecek esneklikte

olmaldr.

Yaplmas ve uygulanmas en az giderle gerekletirilmelidir. En uygun bir sreyi kapsamaldr. letmenin benimsedii ilke ve standartlara uygun olmaldr. Karlalmas beklenen aktif ve pasif direnme elemanlarn en az kaypla

giderme konusundaki tedbirleri de beraberinde getirmelidir. Plan, kapsad elemanlar arasnda bir denge salayabilmelidir. letmenin var olan kaynaklarn en iyi ekilde deerlendirmelidir.


37/98

30

3.3. Organizasyon

Resim 3.3: in, i gcnn, yer ve ara gerecin organizasyonu

letmenin amalar ve planlar saplandktan sonra bunlar baarmada yardmc olacakorganizasyon yapsna ihtiya duyulur.

Planlamada belirlenen iletme amalarna ve bunlara ulamak iin seilen iler, kiilerve i yerleri arasnda yetki ilikilerinin kurulmas faaliyetlerinin tmne organizasyon(rgtleme) denir.

Amalara etkin ve verimli bir biimde ulalabilmesi iin faaliyetlerin belirlenmesi, birsra ve dzene konularak blmlenmesi ile iletmenin organizasyonunu ortaya kar.

Organizasyonun aamalar unlardr:

lerin organizasyonu, nsan gcnn organizasyonu, Yer, ara ve ynetimlerin belirlenmesi

3.3.1. lerin Organizasyonu

Organizasyon ileminin birinci basama, amaca ulamak iin gereken i vefaaliyetleri ayrntl bir biimde tespit etmektir. Planlamada, tasarlanan ilerinprogramlanmas yaplarak, iler benzerliklerine gre gruplara ayrlr, departmanlaraoluturulur. lerin gruplandrlmas ve blmlere ayrlmas sonucunda, her grevlininyapabilecei ldeki i birimler ortaya kar. Ama iletmenin verimli ve etkili bir ekildefaaliyet gstermesidir.


38/98

31

3.3.2. nsan Gcnn Organizasyonu

lerin belirlenmesinden sonra, sr a b u ilerin kimler tarafndan yaplacannbelirlenmesine gelir. lerin yaplabilmesi iin i yapanlarda bulunmas gereken bilgi, ustalk,deneyim, renim dzeyi gibi zellik ve yetenekler belirlenir. Grevlendirilecek kiilerde buzelliklerin bulunup bulunmad aratrlarak iler ile kiiler arasnda uyum salanr.

3.3.3. Yer, Ara Ynetimlerin Belirlenmesi

Organizasyon almalarnn baka bir aamasn da ilerin yapld yer, ara veyntemler oluturur. letmede kullanlacak ham madde, makine, bina, ara gereler vb. eldeedilmesi ve ilerin konusuna gre dzenlenmesi gereklidir.

3.4. Koordinasyon

Koordinasyon, almay kolaylatrmak ve baary salamak iin iletmenin btnfaaliyetlerinin uyum iersinde yrtlmesidir.

Koordinasyonun etkili olabilmesi, iyi bir iletiim sisteminin kurulmu olmas ileyakndan ilgilidir. nk iyi bir iletiim sistemi, grup yelerini birbirlerinin almalarndanhaberdar olmay salar.

Koordinasyon, bireylerin abalarn birletirmek ve zaman asndan uyumlu klmak,amaca varmay salayacak biimde i ve ilemlerin birbiri ardndan gelebilmesi ve birbirinibtnlemesi iin gerekli olan bir ilevdir.

Koordinasyonun ilkeleri ve teknii

Koordinasyon, sorumlu kiiler arasnda dorudan grmeler yolu ilesalanmaldr.

Plan yaplp, politikalar kararlatrlrken, daha balangta koordinasyonsalanmaldr.

Bir sorun ile ilgili btn faktrlerin karlkl olarak birbirlerine olan

etkileri gz nne alnarak koordinasyon yaplmaldr. Koordinasyon srekli bir ilem olarak dnlmelidir.

Koordinasyon, ynetimin teki fonksiyonlar ile ok yakndan ilgilidir. Koordinasyon;aratrma, planlama, organizasyon ve i grenlerin yetitirilmesi gibi ynetimfonksiyonlarnn bir araya gelmesi ile oluur. letmenin baarl olmas, almalarn uyumluolmasna ve fonksiyonlarn eksiksiz yerine getirilmesine baldr.


39/98

32

UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar neriler

evrenizde bir iletmeyi tespit ediniz.

letmenin organizasyonunu baslkaynaklardan ve internetten aratrnz.

Bu alanda basl kaynaklar, niversitektphanelerinden ve dierkitapevlerindeki kitaplardanbulabilirsiniz.

Elde ettiiniz kaynaklarn kaynaka

ksmlarndan farkl basl kaynaklaraulaabilirsiniz.

Modl sonunda nerdiim baslkaynaklardan yararlanabilirsiniz.

nternet size ok ynl bir aratrmaolana salayacaktr. htiyacnz olanbilgilere kolay ulamanz salayacakhem de kaynaklara nasl ulaabileceinizkonusunda size yol gsterecektir.

nternette arama motorlarn kullanarakistediiniz bilgilere, balklar yazarakulaabilirsiniz.

Seilen iletmenin organizasyonunuaratrnz.

Seilen iletmede ilerin organizasyonunasl yaplm belirleyiniz.

Seilen iletmede insan gcnnorganizasyonu nasl yaplmbelirleyiniz.

Yer, ara ve makinelerin organizasyonunasl yaplm belirleyiniz.

Ynetimin yukardaki fonksiyonlarlailikisini belirleyiniz.

UYGULAMA FAALYET


40/98

33

KONTROL LSTES


Deerlendirme ltleri Evet Hayr1. Bir iletmenin kurulmasnda, i fikrinin aratrmasnn ve

yaplmasnn nemini kavrayabildiniz mi?2. kurma srecinde kendi oluturduunuz bir i fikrinin aratrmasn

yapabildiniz mi?

3. kurma srecinde planlama yapmann nemini kavrayp, ifikrinizi gerekletirmek iin planlama yapabildiniz mi?

4. Kurmak istediiniz iin organizasyonunu yapabildiniz mi?

5. yerinizin koordinasyonunu oluturabildiniz mi?

6. fikrinizle ilgili aratrma, planlama, organizasyon vekoordinasyonunu oluturarak alma program hazrlayabildinizmi?

Deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederekeksiklerinizi ilgili konudan tamamlaynz. Arkadalarnz ile tartnz. retmeninizedannz.


41/98

34

LME VE DEERLENDRME


1. Kendi iini kurmak amac ile harekete geen giriimci aadakilerden hangisiniyapmaz?

A. fikri belirlemeB. AratrmaC. KoordinasyonD. Organizasyon

2. letmelerin, amacna ulamak iin ne gibi ilerin yaplmas gerektiini, bunlarnsrasn, zamann, sresini, kimler tarafndan ve hangi yollar izlenerek yaplacangsteren tasar aadakilerden hangisidir?

A. PlanB. AratrmaC. rgtlemeD. Planlama

3. Tutulacak yol davran biimidir. fadesi aadakilerden hangisidir?A. Koordinasyon

B. AratrmaC. PlanD. Planlama

4. Planlamada belirlenen iletme amalarna ve bunlara ulamak iin seilen iler, kiilerve i yerleri arasnda yetki ilikilerinin kurulmas faaliyetlerinin tmne ne ad verilir.

A. KoordinasyonB. OrganizasyonC. AratrmaD. Planlama

5. Aadakilerden hangisi organizasyonun aamalarndan biri deildir?A. lerin organizasyonuB. nsan gcnn organizasyonuC. Finans kaynaklarD. Yer, ara ve ynetimlerin belirlenmesi

6. almay kolaylatrmak ve baary salamak iin iletmenin btn faaliyetlerininuyum iersinde yrtlmesi fonksiyonudur. ifadesi aadakilerden hangisidir?

A. KoordinasyonB. OrganizasyonC. Aratrma

D. Planlama

LME VE DEERLENDRME


42/98

35

7. letmede kullanlacak ham madde, makine, bina, ara gereler vb. Elde edilmesi ve

ilerin konusuna gre dzenlenmesi ifadesi aadakilerden hangisinin tanmdr?A. nsan gc organizasyonuB. KoordinasyonC. Yer, ara ve ynetimlerin belirlenmesiD. Planlama

8. Aadakilerden hangisi koordinasyonun ilkeleri ve tekniinden biri deildir?A. Koordinasyon, sorumlu kiiler arasnda dorudan grmeler yolu ile

salanmaldr.B. Plan yaplp, politikalar kararlatrlrken, daha balangta koordinasyon

salanmaldr.

C. Bir sorun ile ilgili btn faktrlerin karlkl olarak birbirlerine olan etkileri gznne alnarak koordinasyon yaplmaldr.D. Koordinasyon srekli bir ilem olarak dnlmemelidir.

Sorulara verdiiniz cevaplar ile cevap anahtarn karlatrnz. Cevaplarnz doru isebir sonraki renme faaliyetine geiniz. Yanl cevap verdiyseniz renme faaliyetinin ilgiliblmne dnerek konuyu tekrar ediniz.

Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.


43/98

36

RENME FAALYET-4

Bu faaliyet sonunda, i kurma srecini salkl tamamlayabilmek iin gerekli i planhazrlamay reneceksiniz.

Bir i yerini gezerek ve yneticileri ile grerek i plann nasloluturduklarn reniniz.

evrenizde bulunan giriimcilerle grerek yaplmas gereken planlamadanelere dikkat edilmesi gerektiini aratrnz.

Yapmak istediiniz bir ile ilgili olarak bir plan hazrlaynz.

Aratrma ilemleri iin internet ortamndan ve evrenizdeki iletme yneticileri ilegrmeniz gereklidir.

4. PLANI HAZIRLAMAK plan, giriimciler tarafndan hazrlanan ve yatrmclara, kredi kurulularna veya

devletin ilgili birimlerine kurulmas tasarlanan iin ayrntlarn gsteren bir plandr. plan,kurulacak i iin yaplan tm aratrmalar kapsar. plannn hazrlanmas, yeni bir iingetirdii risklerin azaltlmasnda nemli bir rol oynar. Ayrca, i planlar giriimcilere ikurma srecinde yol gsteren bir rehberdir. Giriimcilerin sermayeleri ve iletmelerinikorumalarna yardm eder. kurulduktan sonra iin yrtlmesinde de ynetime rehber olur.

, bir fayda yaratmak iin giriilen beeri faaliyetler dizisi olarak tanmlanr.letmelerde i ad verilen ve bir amac olan, birbirleri ile ilikili faaliyet gruplar bulunur. plannn amac plan inceleyen kiilere giriimci ve i fikri ile ilgili genel bir bilgi vermektir.

fikrinin ilk aamada ksaca tantlmas amacyla giriimci kurmak istedii ii,iletmenin adn, genel olarak sunulacak rn ve hizmetleri, iletmenin kapasitesini, ilketapta ulamak istedii mteri kitlelerini, iin kuruluu iin finansman gereksinimini, igc ve i yeri bilgilerini bu blmde zetler.

yi tasarlanm bir i plan:

kurmada rehber olur. Sermayeyi kullanmada yardmc olur. i yrtmek iin ynetime rehber olur.

RENME FAALYET4

AMA

ARATIRMA


44/98

37

4.1. Plan eitleri

Planlar aadaki ekilde snflandrlabilir:

4.1.1. Sreye Gre Snflandrma

Planlarda sre nemlidir. 1 yla kadar olan planlar ksa vadeli planlar, 1 ile 5 yl arasolanlar orta vadeli planlar. 5 yldan daha uzun sreli olanlar uzun vadeli planlar olarakisimlendirilir. Planlama, denetleme amacyla da yaplr. Bu dzeyde planlama %50, %60ilevsel konularla ilgili olarak gnlk yaplr.

4.1.2. leve Gre Snflandrma

Tm planlar, bir iin pazarlama, retim, finans datm gibi ilevsel alanlarna greyaplabilir. Bir retim plannda; retim programlamas, sipari, teslimat ve ham maddelerindenenmesi, belirli almalar iin personel bulunmas ile imal edilip sata sunulacak rnnen son durumu bulunur.

4.1.3. Faaliyet Alanna Gre Snflandrma

Planda kimin ya da hangi blmlerin yer alaca belirtilir. Plan; sadece bir grup retimiisini, tm blm, birka blm ya da tm rgt kapsayabilir.

Byk rgtlerde planlar yrtmek iin, ilem ve yntemlerin olmas gerekir. letmepolitikas, yneticinin ynn belirlemesi ve hedefe ulamasnda karar vermesini salar. Onabirtakm yetkiler verir ve sorumluluk ykler.

4.2. Plannn Hazrlanmasnda Dikkat Edilecek Kurallar

plan, giriimcinin ii ile ilgili dncelerin, hedeflerin, planlarn yer ald birdosyadr. Bu dosya giriimcinin iini kurma ve iletmesini gelitirme dnemlerinde yolgsterici rehberdir.

plan:

Giriimcinin zelliklerini ve hedeflerini, Kurulacak iin temel niteliklerini, yasal yapsn, ortaklarn, Hedefledii piyasann zelliklerini, Mteri kitlesine ulamak iin uygulayaca sat ve pazarlama almalarn, rn ya da hizmetlerini retmek iin uygulayaca sreleri, Kuraca iletmenin teknik sistemlerini, letmeyi yrtmek iin gerekli idar sreleri ve rgtlenmeyi, letmenin tahmini ve retim ve sat planlarn, letmenin finansal hareketlerini, letmenin finansal karlln gsteren bir dosyadr.


45/98

38

plan yatrmc veya faizle finans salayan kii kurum veya kurululara i tasars

hakknda bilgi veren dokmandr. almaya balamadan nce yapacanz i planyaptnz tm aratrmalar kapsamaldr. Beklenmeyen sorunlar veya bunlarn etkileri iplan yoluyla nlenebilir veya tehlikeleri azaltlabilir.

Bir i plan yaplrken ana balklar belirlenip bunlar iin ayr dosyalaroluturulmaldr. Bilgiler toplanp incelendike pazar aratrmas, maliyet, mali tasarlar gibiuygun balklar altnda dosyalar dzenlenebilir.

plan yazlrken temel noktalar ile ele alnan aratrmadan abuk ve doru sonularkarmak zerinde durulmaldr. ok fazla szck ile dolu raporlar etkileyici gzkebilir.Ancak ekilden ok plann ierii nemlidir. Plan, hedefe ynelik ve isabetli olmal dr.

retim faktrlerinden mmkn olan en yksek dzeyde yararlanabilmek iinaralarndaki ilikilerin bilinmesi, dzenlenmesi ve llmesi gerekir. lerin zellikleriretilecek rn veya hizmetin durumunu ortaya koyar. in tanmlamas yaplacak ihakknda bilgi verir.

4.2.1. Plannn Yaps

Bir i plannda yer alan bilgiler ayrntldr. Bu plan bilginin bir dokmana tmyleaktarmdr.

Bir i plan u blmlerden oluur:

in tanmlanmas

hakknda bilgi verir. in zelliini satlacak rn veya sunulacak hizmeti aklar.Bunlarla beraber, rn veya hizmeti salamasyla balantl olarak iletmenin ne gibi rekabetstnlklerine sahip olduuna dair bir taslak oluturur.

Bu noktay bir rnekle aklayacak olursak: orap retmek bir i fikridir. Yaplanaratrma sonucunda giriimci talyan markal 4 bilgisayarl rme makinesi ve 1 adet burundikme makinesi ile gnde 90 dzine dz pamuklu orap retmek zere, 240 m2 i yerinde 1

usta ii, 4 dz ii ile ve stanbul ihracat piyasasna fason mal retmek zere i kurmatanmna ular. Bu aklama i modelinin ksa bir tarifidir. Yukardaki ifade rnek olarakksa tutulmutur. fikri aratrmalarnn sonucunda, piyasa ve talep zellikleri, retiminteknik zellikleri, iletme iin gerekli girdiler, yatrm ve iletme sermayesi, personel vergtleme yaps konular ayrntl olarak ele alnmaldr.

Pazarlama plan

Pazarlama plan, rnn (mal ve hizmet) nasl pazarlanaca hakknda bilgi verir.Hedeflenen bu pazardaki eilimler belirlenir ve mterilerin kimler olduu tanmlanr.Pazarn toplam hacmi hesaplanr ve iin pazardan ne kadar pay elde etmeyi umduu,

tketicilerin beenileri, satn alma alkanlklar zerinde tahminler yaplr. Rakipler


46/98

39

incelenir, gleri ve zayflklar tartlr. letmenin mevcut pazar paylar, mterileri elde

etmek ve onlar tutmay baarabilmek iin yaplacak almalar belirlenir. rn, fiyat, yer vesat artrmaya ynelik pazarlama politikas, ayrntl bir ekilde ortaya konur.

Organizasyon plan

Bu blmde iin yaps tartlr. dar personelin zellikleri ve deneyimleri ileilgilenir. Personel gereksinimi ve iin zellikleri ve piyasadaki cret dzeylerine bal olarakortaya konur. Ariv ve belgelerin nasl korunaca ve bunlarn sorumlular seilir. lgiliyerlerden alnacak izin ve yaplacak ilemler ayrntl olarak belirlenir. Ayn zamandakontrol yaplr.

Finansmane yaplan yatrmlardan nelerin amalandn, ne tr mallarn satn alnacan ve bu

ile ilgili tahmini ticareti ve harcamalar mali dzenlemeleri aklar. Bu plan en nemliblmdr. nk yatrmclar kredi veren kii ve kurumlar bu blme zel bir nemverirler. Karar, bu blmdeki bilginin geerliliine dayandrrlar.

Mali planda yer almas gereken bilgiler unlardr:

Gerekli aralarn sralanmas ve her birinin maliyeti En az iki yllk iin nakit (para) ak tasarlar

Ayn yln tasarlanan kr ve zarar hesaplar ve bilnosu Tasarlanan talep ve planlanan fiyat politikas zerine kr ve zarar

belirtmeyen analiz.

Giriimcinin, tasarlarn uygun ve ulalabilir olduu konusunda tatmin olmas gerekir.Bu nedenle mali dzenlemeler, i plannn en zor olan blmdr. Tasarlanan pazararatrmas srasnda elde edilen bilgilere dayandrlr. Plan, en az iki yl iin beklenen satmiktarna gre gelitirilecektir. Daha sonra bu tasarlar, deer bime ilemi tamamlanprekabet fiyatlar olumaya balaynca sat geliri haline dntrlmelidir.


47/98

40

4.3. Plannn Hazrlanmas in Gerekli Verilerin Toplanmas

Resim 4.1: iek pazarlama ortam

plannda balca u bilgiler yer alr:

4.3.1. Yerine Ait Bilgiler

in ad, sahibi ya da sahiplerinin ad

adresi ve telefon numaras Binann; byklnn, yerinin, plannn, trafik durumunun ve gerekli ticaret

aralarnn tanmlanmas plannn tarihi

4.3.2. e Ait Bilgiler

in ve pazarlanacak rnn (mal ve hizmet) tanmlanmas in potansiyelinin ve neden byyp baarl olacana inancn tartlmas

4.3.3. Pazarlama Stratejisi

Mterilerin kimler olduunun ve onlarn srekli mteriler durumunagetirilmesinin nasl planlandnn aklanmas.

Rakiplerin kimler olduunun, o andaki ticar durumlarnn ve onlarla naslrekabet edilebileceinin tanmlanmas (rekabet stnlkleri).

Mal ya da hizmetin mteriler tarafndan kabul grmesi iin ne tasarland,nasl satlacann tanmlanmas ve tekrar sat ile kaynaklar iin ham madde,mal alm taktiklerinin belirlenmesi.


48/98

41

4.3.4. alma ve Organizasyon

Byle bir projeyi idare etmeye uygun kii olunduunu gsteren deneyim vezelliklerin tanmlanmas.

Ynetim kurulunun zellikleri, deneyimlerinin tanmlanmas (Maa dzeyleride belirtilmelidir.).

Personele ne kadar cret deneceinin, yetitirme programnda neler yaplmasgerektiinin ve nasl denetleneceklerinin anlatlmas.

in yasal yapsnn belirlenmesi. Gereken finans miktar ve finans kaynaklarnn belirlenmesi. Kayt ve muhasebe sisteminin ve bundan kimin sorumlu olduunun

belirlenmesi.

Ticaret yapmak ve i ynetmek iin ilgili makamlardan alnmas gereken belgeve izinlerin aklanmas.

4.3.5. Mali Dzenlemeler

Gerekli aralarn ve bunlarn liste fiyatlarnn tanmlanmas. lk bir yllk ilemler iin nakit (para) aknn gsterilmesi (Gerekirse enflasyon

iin ayarlama yapmak unutulmamaldr). Ayn dnem iin tasarlanan kr ve zarar hesaplarnn ve bilanonun

gsterilmesi. Maliyeti karlamak iin gerekli sat dzeyini gsteren kr ve zarar analizinin

salanmas.

Plann en son biimi, bu kiisel tercih olup, allm uygulamalara bamldr. Ensonunda, ana noktalar kapsayan ksa bir zetleme yaplabilir. in uygun olup olmadnakarar verilmesini salayan, pazarlama plan yapmak hedeflere ulamay kolaylatrr.

4.4. Uygulanabilir Plan Hazrlama

Aadaki rnek, Ankara da i yapmay planlayan Oktay KTKN i plandr.Nakit para ak ve hesap tasarlar iteki ilk yl iin hesaplanmtr. rnekte yl sonuna kadar

fazla kr elde edilemeyecei gsterilmitir. Bu durum, ticaretin yeterli kr yapabilecek birdzeye gelmesinin biraz zaman alacan gsterir ki, bu da son derece normaldir. planyapmak, hedeflere ulamay kolaylatrr.

4.4.1. in Tanm

ADI SOYADI : OKTAY KTKADRES : POSTA CADDES 48\ 3 ULUS / ANKARATELEFONU : 0 312DOUM TARH : 1978RENM DURUMU : TCARET MESLEK LSES MEZUNU

DENEYM : MUHASEBE BROSUNDA 7 YIL


49/98

42

Oktay KTK, ticaret meslek lisesinin muhasebe blmn bitirdi. rencilii

srasnda beceri eitimini yapt. 7 yldan beri muhasebe brosunda alt. Stajntamamlayarak alannda belirli bir seviyeye geldi. Serbest muhasebeci ve mali mavirlerodas tarafndan yaplan snavda baarl oldu. Bilgisayarl muhasebe konusunda kendiniyetitirdii gibi bu meslei yapabilecek seviyeye geldiini kantlamak iin bu i fikrini kendigeleceini ynlendirmek amac ile kullanmay dnd.

3568 sayl serbest muhasebeci mali mavirlik ve yeminli mali mavirlik kanunu iledzenlenmi muhasebe meslek dalnda kendi iini yapmak istedi.

Yasal iini Ankara Ulusta kurmay planlad. Bro yeri olarak oda, bir salondanoluan bir daireyi kiralad. yerinde muhasebecilikle birlikte bir sigorta irketinin

acenteliini de yapmay dnd.

Broda; muhasebe ilerinde iki, sigorta pazarlamasnda , yardmc hizmetlerde bir,sekreterlik ilerinde bir personel altrmay uygun grd. Ayrca ticaret meslek lisesindeniki stajyer renci altrmay da planlad. Zaman iinde mkellef (mteri) saysnartrmay ve gelitirmeyi ama edindi.

4.4.2. Pazarlama Plan

Ankara serbest muhasebeci ve mali mavirler odasna kaytl muhasebeci saysn vemkellef saysn aratrd ve vard sonulara gre bu ii abuk kurmansn ok zor

olacan gstermekteydi. Bunun temel nedeni mkelleflerin, tannm sicili olanmuhasebecileri tercih etmeleriydi. Tasars ilk yl iin 25 mkellef ile snrldr. Bunlarn 22si ikinci snf, 3 birinci snf mkellef olacaktr.

Yeni bro amak iin sadece meslek bilgi yeterli deildir. Kiinin giriimciliininyannda, bilgi, beceri ve deneyimin yan sra mteriler tarafndan tercih edilmesigerekecektir.

Bunu salamak iin daha nceki i deneyimi srasnda tand piyasadaki firmalardan,arkada ve akrabalarn haberdar edip mteri bulmay planlad. Tand firmalarla balantkurdu. Yapt aratrmalara gre mterilerin % 90 ikinci snf, geriye kalan da birinci

snf tacirlerden olumaktadr. Mali projesini, ilk yl iin belirledii 25 mkellefe greayarlad.

Son yllarda ekonomik ve sosyal yaamda nem kazanan ve iyi gelir getireceineinand sigorta acentelii iinde de ilk yl iin 320 sigorta poliesi pazarlayabileceinitahmin ediyordu.

4.4.3. Organizasyon Plan

Bronun alan 110 m2 olup perdeleri, su ve elektrik tesisat denmitir. Broyukullanma hazr duruma getirmek iin gereken tek ey uygun mobilyadr.


50/98

43

Mali tasarlarna gre i iin gerekli olan sermaye 20.000 TLdir. Bu para; bro

mobilyas, tehizat ve yeterli alma sermayesi salamak iin gereklidir. Gerekli paray zkaynaklarndan karlamay dnmektedir, gerekirse kredi de ekebilecektir.

almalarn yle planlad:

Sabah broya gidecek ncelikli gnlk ilerini yapacakt. Bo olduu zamanlardameslek yaynlar, mevzuatlardaki yenilik ve deiiklikleri takip edecekti. leden sonralarise sosyal sigortalar kurumu, vergi dairesi, dier resm ve zel kurululardaki ilerini takipedip mkellef grmelerini yrtecekti. Balangta tm kaynaklarn mteri saysnartrmak iin kullanlmas gerektiini ve fazla kr elde edemeyeceinin farkndayd. Yeniiini kurarken ilave bir kaynak salamak iin danmanlk ve ara ileri de yrtecekti.

BRO MALZEME LSTES

ARALAR MKTAR MALYET

1. MASA

2. KOLTUK

3. MSAFR KOLTUU

4. MASA (KK)

5. DOLAP (TAHTA)6. DOLAP (METAL)

7. MASA GERELER

8. TELEFON VE FAKS

9. BLGSAYAR

10. YAZICI (PRNTER)

11. MEVZUATKTAPLARI

5

5

10

1

42

-

5

3

2

-

3.500 TL

1.000 TL

1.500 TL

250 TL

1.000 TL500 TL

250 TL

750 TL

5.500 TL

250 TL

500 TL

TOPLAM 15.000 TL

20.000 TL aadaki gibi kullanlacaktr.

MAL PLAN

Mobilya ve demirba alm 15.000 TL

alma sermayesi 5.000 TL

Toplam 20.000 TL


51/98

44

NAKT (PARA) AKI TABLOSU

GRDLER

Hizmet Satlar 45.000 TL

Sermaye 20.000 TL

TOPLAM GRDLER 65.000 TL

DEMELER

MUHTELF DEMELER

LK GDERLER

KRA

AYDINLATMA VE ISITMAGDERLER

SEYAHAT GDERLER

DEMRBA ALIMLARI

DER DEMELER

20.000 TL

6.000 TL

1.500 TL

1.000 TL

2.000 TL

13.000 TL1.500 TL

TOPLAM DEMELER 45.000 TL

FARK 20.000 TL

Tabloda girdiler ve demelerin yllk toplamlar verilmitir.

GELR GDER TABLOSU (TAHMN) (KR VE ZARARIN HESABI)

GDERLER GELRLER

LK GDERLER, 20.000 TL

KRA, 6.000 TL

AYDINLATMA VE ISITMA, 1.500 TL

SEYAHAT, 1.000 TL

TELEFON,POSTA,KIRTASYE, 2.000 TL

DER 1.500 TL

SATILAR 45.000 TL


52/98

45

TOPLAM GDERLER: 32.000 TL

AMORTSMAN 2.600 TL

45.000 TL

TOPLAM 34.600 TL

KR: 9.400 TL

TOPLAM 45.000 TL

BLNO (TAHMN)

AKTF

DNEM VARLIKLARIKASA

20.000 TL 20.000 TL

DURAN VARLIKLAR

DEMRBALAR

(AMORTSMANLAR)

15.000 TL

(2.600 TL)

9.400 TL

TOPLAM 29.400 TL

PASF

ZKAYNAKLARSERMAYE

KR

29.400 TL20.000 TL

9.400 TL

TOPLAM 29.400 TL


53/98

46

UYGULAMA FAALYET

LEM BASAMAKLARI NERLER

evrenizde bir iletmeyi tespit ediniz. letmenin ie ve i yerine ait bilgilerini

basl kaynaklardan ve internettenaratrnz.

Bu alanda basl kaynaklar niversitektphanelerinden ve dierkitapevlerindeki kitaplardanbulabilirsiniz.

Elde ettiiniz kaynaklarn kaynakaksmlarndan farkl basl kaynaklaraulaabilirsiniz.

Modl sonunda nerdiimiz basl

kaynaklardan yararlanabilirsiniz. nternet size ok ynl bir aratrma

olana salayacaktr. htiyacnz olanbilgilere kolay ulamanz salayacakhem de kaynaklara nasl ulaabileceinizkonusunda size yol gsterecektir.

nternette arama motorlarn kullanarakistediiniz bilgilere balklar yazarakulaabilirsiniz.

Setiiniz iletmenin ie ve i yerine aitbilgileri aratrnz.

in adn, sahibini ya da sahiplerininadn belirleyiniz.

adresi ve telefon numarasnbelirleyiniz.

Binann; byklnn, yerinin,plannn, trafik durumunun ve gerekliticaret aralarnn tanmlamasn yapnz.

plannn tarihi, bulunulan yerde ayntrdeki iletme says vb. belirleyiniz.

UYGULAMA FAALYET


54/98

47

KONTROL LSTES


Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. kurma srecinde i plan hazrlamann size salayacayararlar kavrayabildiniz mi?

2. Kurmak istediiniz bir iletmenin i yerine ait bilgilerinioluturabildiniz mi?

3. Kurmak istediiniz bir iletmenin ie ait bilgilerinioluturabildiniz mi?

4. letmenizin pazarlama stratejilerini oluturabildiniz mi?

5. letmenizin alma ve organizasyonunu oluturabildiniz mi?

6. fikrinize ait aratrma, planlama, organizasyon vekoordinasyonu oluturup arkadalarnzla giriimi gerekletirmeve baarl olma kriterlerini tartabildiniz mi?

Deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederekeksiklerinizi ilgili konudan tamamlaynz. Aratrmalarnz arkadalarnzla tartnz.retmeninize dannz.


55/98

48

LME VE DEERLENDRME


1. Bir fayda yaratmak iin giriilen faaliyetler dizisi olarak tanmlanr ifadesi neyintanmdr?

A. PlanB. C. DokmanD. Kredi

2. Yatrmc veya faizle finans salayan kii kurum veya kurululara i tasars hakkndabilgi veren dokmana ne ad verilir?

A. planB. DokmanC. D. Kredi

3. plan aadaki konulardan hangisini iermez?A. Giriimcinin zelliklerini ve hedefleriniB. Piyasa zellikleriniC. letmenin yasal yapsnD. kurmada rehber olmay

4. Planlama, denetleme amac ile ksa, orta ve uzun vadeli olarak yaplr ifadesi hangisnflandrma eididir?

A. Sreye gre snflandrmaB. leve gre snflandrmaC. Planna gre snflandrmaD. Faaliyet alanna gre snflandrma

5. Aada bir i plan hazrlanrken dikkat edilecek kuralar verilmitir. Bunlardan hangisiyanl verilmitir?

A. Bir i plan yaplrken ana balklar belirlenip bunlar iin ayr dosyalaroluturulmaldr.

B. Bilgiler toplanp incelendike pazar aratrmas, maliyet, mali tasarlar gibi uygunbalklar altnda dosyalar dzenlenebilir.

C. plan yazlrken temel noktalar ile ele alnan aratrmadan abuk ve dorusonular karmak zerinde durulmaldr.

D. ok fazla szck ile dolu raporlar etkileyici gzkecektir. Bu plan n ieriindendaha nemlidir.

LME VE DEERLENDRME


56/98

49

6. Bir i plannda iin tanm, pazarlama, organizasyon plan, finansman neyi iermektedir?

A. plan eitleridir.B. plan blmleridir.C. plan snflardr.D. plan trleridir.

7. Bir i plannda u bilgilerden hangisi yer almaz?A. yerine ait bilgilerB. Pazarlama stratejisiC. iye ait bilgilerD. Mali dzenlemeler

8. Binann; byklnn, yerinin, plannn, konumunun ve gerekli ticaret aralarnn

tanmlanmas ifadesi hangi blme ait bilgilerdir.A. yerine ait bilgilerB. Pazarlama stratejilerineC. e ait bilgilerD. Mali dzenlemelere

Sorulara verdiiniz cevaplar ile cevap anahtarn karlatrnz. Cevaplarnzdoru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.


57/98

50

RENME FAALYET-5

Bu faaliyet sonunda, iin fiilen kurulabilmesi iin gerekli aamalar sralayarak buaamalar uygulamay reneceksiniz.

Bir iin sahibi ile grerek i yerlerini nasl kurduklarn reniniz. yerlerine elemanlarn nasl aldklarn aratrnz. Yapmak istediiniz bir ile ilgili olarak bir aratrma yapnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortamn kullanmanz, evrenizdeki i yerlerinigezmeniz ve giriimcilerle grmeniz gerekmektedir.

5. KURMAKGiriimci i kurma srecine balarken, yetenek, bilgi, beceri, maddi varlklar, evre

ilikileri, unvan, hayattan beklentileri, cesaret, liderlik, yneticilik, zaman gibi zellikleriniortaya koyar.

Bunun yannda giriimcinin ihtiya duyduu temel unsurlar; i fikri, giriimcilikleilgili nitelikler, ynetsel bilgi ve beceriler ve kaynaklardr.

in fiilen kurulmas:

yerini kiralama, Yasal kurulu ilemleri, Makine ekipman ve malzeme satn alnmas, Personel temini, Kredi ilemleri, Deneme retim vb. iletmenin faaliyete geirilmesi.

Aada KOSGEB in giriimcinin, baarl bir i kurma srecinde uygulad detaylaktivite program ema olarak verilmitir. in fiilen kurulmas ilemleri de sra ileaklanacaktr.

RENME FAALYET5

AMA

ARATIRMA


58/98


59/98

52

5.1. Yeri Kiralama

Giriimciler aratrma dneminde i yerini iki farkl boyutta ele alrlar. Birincisi iyerinin yeri ya da konumudur. Bu kapsamda giriimci i yerinin lkenin neresinde, hangiblgede, ilde ya da ilede kurulmas gerektiini inceler.

yeri incelemesinde dier boyut ise i yerinin sahip olaca zelliklerdir. Giriimcibu aamada i yerinde bulunmas gereken teknik ayrntlar inceler. Enerji kaynaklarn, akve kapal alan olanaklarn, i yeri binasn aydnlatma stma havalandrma gibi i fikrininarad eitli detaylar salayabilme zelliklerini aratrr.

Giriimci i yerinin konumu belirlerken i fikrini ve kurmak istedii iletmeyi

aadaki faktrler nda incelemelidir:

Mteri kitlelerinin bulunduu yerler Rakip firmalarn yerleimleri rn ya da hizmetlerin mterilere ulatrma ekli Ham madde temin edilecek kaynaklarn yerleri Ham madde ve dier malzemelerin iletmeye ulatrma ekli gc gereksinimi ve i gc cretleri Arazi gereksinimi ve arazi bedelleri Enerji gereksinimi

Tevikler ya da blgesel mevzuat uygulamalar klim artlar evresel etkiler

Giriimci iletmesinin bu faktrler altndaki zelliklerini belirledikten sonra i yeriseiminde iletme krlln etkileyen faktrleri belirler. rnein, iklim artlar seraclkta,kk ticaret tipi iler iin mterilerin bulunduu yerler yerleim yerini belirler. retimiletmelerinde ham madde temin yerleri, enerji gereksinimi, tevikler yerleim yerininbelirlenmesinde nekli faktrler olarak ne kmaktadr.

letmelerin kurulu yerlerinin seiminde ynlendirici olan genel ilkeler:

Ham maddeyi en ekonomik ekilde iletmeye ulatrmak, rn ya da hizmetlerin en ekonomik ekilde mteriye ulatrmak, letmenin ihtiya duyduu i gc ve dier iletme girdilerini en ekonomik ekilde

temin etmektir.

letmelerde yer seimi iletmenin en temel kararlarndandr. Giriimci yukardakiilkeler erevesinde iletmenin kurulu ve iletme dnemlerinde verimliliine katksalayacak en uygun kurulu yerini semek iin aba gstermelidir.

Giriimci i yerini kendi finansal kaynaklar ve sermaye durumuna gre satn alabilirveya kiralayabilir.


60/98

53

5.2. letmenin Yasal Kurulu lemleri ( Yeri Kurulurken Resmi

Kurulularla Olan likiler)5.2.1. Mkelleflerin Maliyeye Kar Sorumluluklar

Maliyeye kar sorumluluklar VUK a (Vergi Usul Kanunu) gre mkelleflerin vergidairesine sorumluluklar aada saylmtr:

Bildirimlerde bulunma Gerekli bildirge ve beyannameleri verme Defter tutma deme kaydedici cihaz kullanma Vergi levhas asma Geici vergi deme Stopaj yapma Devaml bilgi verme Beyanname tasdiki Muhafaza, ibraz

Biz giriimci iin i yeri kurma esnasnda ncelikli olmasndan dolay iki maddezerinde duracaz.

Gerekli bildirge ve beyannameleri vermeBildirimler vergi dairelerine ngrlen zamanda ve yazl olarak yaplmaldr.

Mkelleflerin vergi dairesine bildirmekle ykml olduu hususlar VUK da u ekildebelirtilmitir.

e balama Adres ve i yeri saysndaki deiiklikler i brakma

e balamay bildirmeMkellefin vergi dairesinden ie balama/brakma bildirim formu alarak zerindeki

bilgileri doldurdular ve ie balamadan nce vergi dairesine ie balama bildirimindebulunurlar.

Vergi dairesince ie balama bavurusunda istenen belgeler unlardr;

Gerek Usulde Mkellefiyette stenen Belgeler

o e balama/brakma bildirimio Nfus czdan suretio kametgh belgesio

mza beyannamesio Kira szlemesi ve tapu fotokopisi


61/98

54

Anonim ve Limitet irketlerinden stenen Belgeler

o e balama/brakma bildirimio Ticaret sicili gazetesi veya irket ana szlemesio Ticaret sicili tasdiknamesi veya bavuru belgesio Temsil veya imzaya yetkili olanlarn sirklerio mzaya yetkili olanlarn ikametgh belgesi ve nfus czdan

suretlerio Kira szlemesinin veya tapunun fotokopisio Varsa ortakln vergi numaralar

Kolektifirketlerden stenen Belgeler

o e balama/brakma bildirimio irket iin ie balama bildirimio Her ortak iin ayr ikametgh belgesi ve nfus czdan suretio Ticaret sicili gazetesi veya irket ana szlemesi iin ticaret sicili

tasdiknamesio mza sirklerio Kira szlemesi veya tapu fotokopisio Varsa ortaklarn vergi numaras

Basit Usulde Mkellefiyette stenen Belgeler

o e balama/brakma bildirimio kametgh adresio Nfus czdan suretio Muhtardan tasdikli gtr usulde vergi karnesio Kira szlemesi fotokopisio Bina rayi bedelini gsterir. Belediyeden tasdikli yaz veya

beyanname fotokopisi

Adres, i ve i yeri saysndaki deiiklikleri bildirmeMkellefler; adres ve iletmesindeki deiiklikleri, deiikliin meydana geldii

tarihten itibaren bir ay iinde bal bulunduklar vergi dairesine yazl olarak bildirmekzorundadrlar.

i brakmay bildirmei brakma, vergiye tabi olmay gerektiren ilemlerin geici olarak deil de tamamen

durdurulmas olarak tanmlanr. Mkelleflerden ii brakanlar, brakmann meydana geldiitarihten itibaren 1 ay iinde durumu vergi dairesine yaz l olarak bildirmek zorundadrlar.

MG 04 Girişimcilik 345YIB001

Documents