1 Metodologiczno-techniczne wskazówki dotyczące pisania prac licencjackich na kierunku pedagogika Proponowana literatura: 1. S. Palka, Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna, Gdańsk 2006. 2. W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1997. 3. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995. 4. K. Konarzewski, Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Warszawa 2000. 5. M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badan pedagogicznych, Warszawa 2005. 6. J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badan społecznych, Katowice 1995. Metodologiczne wskazówki pisania pracy licencjackiej Badania pedagogiczne Badania pedagogiczne można traktować jako jeden z możliwych sposobów naukowego poznawania tego wycinka rzeczywistości społecznej, który stanowi przedmiot zainteresowań pedagogiki jako nauki. Zdaniem S. Palki wychowanie, kształcenie i samokształcenie człowieka w ciągu całego życia jako elementy dziedziny poznania pedagogicznego mogą być w pełni opisywane, wyjaśniane, rozumiane, interpretowane, weryfikowane i projektowane tylko wówczas, gdy badane są nie tylko w wymiarze faktów, zjawisk i procesów mających miejsce tu i teraz . Ponadto autor zauważa, że do pełnego poznania potrzebne jest uwzględnienie kontekstu czasowo-przestrzennego, dlatego też powinno to skłaniać do wiązania badań diagnostycznych, wyjaśniających, badań istotnościowych (hermeneutyczno-fenomenologicznych) z badaniami historycznymi i porównawczymi . Z punktu widzenia badań naukowych ważne i szeroko omawiane w literaturze przedmiotu są zagadnienia związane z empirycznymi badaniami ilościowymi i empirycznymi badaniami jakościowymi. W literaturze pedagogicznej badania te traktowane są dość często jako opozycyjne czy wręcz wzajemnie wykluczające się. Wspomina o tym S. Palka, mówiąc że badaniom empirycznym ilościowym nadaje się piętno scjentyzmu, rzekomo
16
Embed
Metodologiczno-techniczne wskazówki dotyczące pisania prac podyplomowe/praca dyplomowa... · Łobocki, Wprowadzenie do ... Wielość i różnorodność badań pedagogicznych sprawia,
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Metodologiczno-techniczne wskazówki dotyczące pisania prac
licencjackich na kierunku pedagogika
Proponowana literatura:
1. S. Palka, Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna, Gdańsk 2006.
2. W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1997.
3. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995.
4. K. Konarzewski, Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna,
Warszawa 2000.
5. M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badan pedagogicznych, Warszawa
2005.
6. J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badan społecznych, Katowice 1995.
Metodologiczne wskazówki pisania pracy licencjackiej
Badania pedagogiczne
Badania pedagogiczne można traktować jako jeden z możliwych sposobów
naukowego poznawania tego wycinka rzeczywistości społecznej, który stanowi przedmiot
zainteresowań pedagogiki jako nauki. Zdaniem S. Palki wychowanie, kształcenie i
samokształcenie człowieka w ciągu całego życia jako elementy dziedziny poznania
pedagogicznego mogą być w pełni opisywane, wyjaśniane, rozumiane, interpretowane,
weryfikowane i projektowane tylko wówczas, gdy badane są nie tylko w wymiarze faktów,
zjawisk i procesów mających miejsce tu i teraz . Ponadto autor zauważa, że do pełnego
poznania potrzebne jest uwzględnienie kontekstu czasowo-przestrzennego, dlatego też
powinno to skłaniać do wiązania badań diagnostycznych, wyjaśniających, badań
istotnościowych (hermeneutyczno-fenomenologicznych) z badaniami historycznymi i
porównawczymi.
Z punktu widzenia badań naukowych ważne i szeroko omawiane w literaturze
przedmiotu są zagadnienia związane z empirycznymi badaniami ilościowymi i empirycznymi
badaniami jakościowymi. W literaturze pedagogicznej badania te traktowane są dość często
jako opozycyjne czy wręcz wzajemnie wykluczające się. Wspomina o tym S. Palka, mówiąc
że badaniom empirycznym ilościowym nadaje się piętno scjentyzmu, rzekomo
2
pozbawiającego je użyteczności naukowej, badaniom humanistycznym nie przypisuje się
mocy teorio twórczej.
To zróżnicowanie nie jest bez znaczenia dla badań pedagogicznych. Pedagogiczna
wiedza teoretyczna dotyczy bowiem relacji między światami i w obrębie światów;
rozróżnienie to (…) daje świadectwo pewnej odrębności metodologicznej w poznawaniu
światów, między innymi świata obiektów fizycznych i świata ducha. Warunkuje to i
uzasadnia podejście badawcze ilościowe, bądź jakościowe.
Wielość i różnorodność badań pedagogicznych sprawia, że można je skategoryzować
według celów, wśród których wymienia się: badania opisowe (deskrypcyjne), diagnostyczne,
wyjaśniające, eksperymentalne. Z racji, że pedagogika jako nauka, nie jest nauką wyłącznie
teoretyczną, lecz także praktyczną, ważny wydaje się podział badań oparty na tej cesze, która
wyraża się w formie podejmowanych do rozwiązywania problemów badawczych. Opierając
się na układzie problemów badawczych, tworzących kontinuum na osi: teoretyczność -
praktyczność, S. Palka, wyróżnia:
badania metateoretyczne, metametodologiczne - związane z namysłem nad
pedagogiką, nad jej terminologią i prawidłowościami, nad sposobami budowania
systemu teoretycznej wiedzy pedagogicznej(…),
badania teoretyczne – służące teoretycznej wiedzy pedagogicznej, obejmującej
dziedzinę wychowania, kształcenia i samokształcenia człowieka w ciągu całego
życia(…),
badania teoretyczno-praktyczne realizowane zarówno w celu budowania systemu
teoretycznej wiedzy pedagogicznej, jak i w celu rozwiązywania problemów bieżącej
praktyki wychowania, kształcenia i samokształcenia człowieka(…),
badania ściśle praktyczne, służące rozwiązywaniu problemów bieżącej praktyki w celu
jej ulepszenia zarówno w aspekcie działań innowacyjnych, jak i w aspekcie
przeciwdziałań i profilaktyki w zakresie zjawisk negatywnych wychowawczo i
dydaktycznie.
Co może być uznane za przedmiot badań pedagogicznych? Odpowiedź na to pytanie
jest niełatwa ponieważ rzeczywistość, która jest przedmiotem zainteresowania pedagoga, jest
niezmiernie złożona i wielorako uwarunkowana. W literaturze za przedmiot badań
pedagogicznych uważana jest określona działalność społeczna ludzi, która jest związana z
intencjonalnym kształtowaniem osobowości człowieka wraz z materialnym i
3
pozamaterialnym jego kontekstem. A także przedmiotem badan pedagogicznych są różnego
rodzaju zależności zachodzące między rozmaitymi zmiennymi, które wywierają określony
wpływ na rozwój osobowości człowieka, wiążą się ze świadomym i zamierzonym
kształtowaniem jego postawy, przekonań oraz zagadnienia dotyczące nauczania i uczenia się,
czyli związane z opanowaniem wiadomości, umiejętności i nawyków. Przedmiotem badań
pedagogicznych jest przede wszystkim świadoma działalność pedagogiczna, jak również
badanie procesów nauczania i wychowania.
Cele badawcze
Podstawowym warunkiem podejmowania wszelkich badań, w tym pedagogicznych,
jest określenie w sposób możliwie precyzyjny celu planowanych przedsięwzięć badawczych.
Zasadniczym celem poznania naukowego, zdaniem T. Pilcha, jest zdobycie wiedzy ścisłej,
pełnej, ogólnej, prostej, o zwartości informacji, a celem badań jest punkt, do którego dążymy,
rezultat, który chcemy osiągnąć. To poznanie umożliwiające skuteczne działanie. Ponadto,
poprawnie sformułowany cel badań powinien legitymować się konkretnością, jasnością i
realnością. Realność celu polega na wytyczeniu takich zamierzeń, które leżą w granicach
możliwości badającego. Dlatego więc, przy projektowaniu badań i ustalanie celów należy
być realistą liczącym się ze splotem konkretnych warunków działania, możliwościami
czasowymi, technicznymi, organizacyjnymi i stopniem własnego przygotowania.
Według Tadeusza Pilcha i Teresy Bauman można wyróżnić pewne rodzaje celów badań, są
to:
CELE EKSPLORACYJNE :
Dążenie do rozpoznania podstawowych faktów, zbiorowości i kwestii. Tworzenie ogólnych
intelektualnych obrazów badanych warunków. Formułowanie i koncentrowanie się na
problemach przyszłych badań. Generowanie nowych idei, przypuszczeń i hipotez. Określanie
wykonalności prowadzonych badań. Rozwijanie technik pomiaru i opisu przyszłych danych.
CELE OPISOWE :
Wytwarzanie szczegółowych, bardzo dokładnych opisów. Odnoszenie nowych danych do
znanych uprzednio. Tworzenie zbioru kategorii i klasyfikacji typów.
Przejrzysta kolejność stopni, czy stadiów badania. Dokumentowanie procesów, czy